장음표시 사용
101쪽
LIB. I I. IN CAP. LA & tamen po nos illud non licere, quia Deus potest sacere, ut nunquam id seuerit, nec ν uoluerit, sed prorsus oppositum . Verum hunc nodum
multiplicius,&accuratiusin.Lsenten. Deo dante enodabimus. i Amtis mcolici is Protest intes cum .
catholicis. cap. NUMI. nia uero madere omnes debemus concordiae, & quacunque L ' possimus ut omni ui de ope nostra ueritati sauere, adiiciam hic uiam, qua nobiscum iam conciliari queant Protestates. Si enim tacitatio lateamur nos non,habere susscientem libertatem ad opera spiritalia, de spe Protestoctantia ad religionem,nisi Deus adiuuet,&eos interpretemur hac ratione tirum cadixisse,non habere nos libertatem res,ectu talium operum, quia non ha. stolicis. hemus libertatem sine gratia dei ad illa sussicientem,inuenta erit prorsus in rio qua illi nobis tam,& nos cum illis in hoc articulo conciliemur. Et qui dem ita illos uideo per dei gratiam a prioribus erroribus resipuisse,ut internos de illos nullam de hoc articulo iam esse putem controuersiam. Qnia
ut est uiderein Apologia Philippi pro consessione Augustana de in libro
Imperatori oblato Ratis pons ad componendum discordias amplexati illi sunt mediam uiam,quam de nos in opusculo de iustificatione secuti sit mus,& sequentes Augustinum,& Guillumum Parisiensem concedunt li- q. a. hero arbitrio secultatem ad iustitiam Philo phicam, de ciuilem, sed non' ad spirualem de diuinam,hoc est ad opera externa legis,non autem ad open iniciterna legis, hoc est,ad opera spiritualia quibus implentur uere priacepta prinas tabulae. In quem sensum interpretor uerba illa Philippi in loiscis communibus. Et ego nego uim esse ut Iam in homine, quae serio aflecti Bus siem. hus aduersari possit. Non. n. stra adiecit uerbii illud sisto. Et ita Bas. per de D.- liberum arbitrium resistere nos posse diabolo asseuerat, sed non penitus,nia inuicta dei potentia adiuemur. Necp usi uideo illos,quid quid alii sentiari negare arbitrio nostro iacultate ad huius modi opera spiritalia, quia nullam uim in haec habeat, sed quia non habet susscientem. Attenuatum imur, isc inclinatu est nostrum liberum arbitrium per peccatum, sed extina ctum ess aut duntaxat passive se habere respectu nullorum operum debet 'dici. Id in magis patebit ex sequentibus aliquot capitibus, de canonibus . e .n6. Agnoscentes ital tenuitatem,& imbecillitatem naturae nostrae,& legis,& eo. 3. s.
mala quibus addicti sumus per nostri primi parentis peccatum studiose im s.
ploremus opem ueri medici nostri,clamantes iugiter cum David. Adiu tor metas es tu, ne derelinquas me, ne4 despicias me deus salutaris meus. UZi Nec tamen uelut degeneres nos ipses abiiciamus, aut contemnamus. Extincta non est arbitrii nostri libertas. Et haec quantulacunque antiquam Him Miriiam Particula,qus residua nobis est,magnos nobis potest cum dei ratia inerre prouentus,&eximia,&cim,s admiranda opera perficere. Nihil est, in animum despondeas o homo. Nulla uis creata vim tuo arbitrio, tam si Munuato,iusare potest,nulla potestas te ualet, ad pς MVm
102쪽
DE DIsPENsATIONE ADVEN. cHRI. mpellare.Omnia poteris,si uelis in domino.Tantum ut uelis, opus est, cnein tibi desis.Volenti nihil erit difficile. Paratus ille semper est, ac promuptus ait pulchre Chry. ad saluandum hominem non iri uoluntariu nequeno uolentem. id quod saepe dico sed uoluntarium de hoc. eligente. Et nulli unquam deest,qui pie ipsius numen,& fauorem requirit. Respicite filii nationes hominum ,inquit Ecclesiasticus,& scitote,quia nullus sperauit in domino de confusus est.
DE DISPENSATIONE ADVENTUS CHRISTi
LIB. LII. IN II. c A P. DEcRETI DE IUSTi FLPROLOGUS.IHIL potest imbecilles &pusillos homines magis eo sortare, quam diuitis illae inesses ilis amoris, quem pater coclestis nobis ostendi dum ad redimendos abieelisamos de ingratissimos sinios filium suum e coelis in terra misit. Appositissime igiis uicta synodus post expositan turae ac legis imbe ilitatem,ne quispiam desperet, sed omnes in spem siue iustificationis accendantur, de dispensatione de mysterio aduentus Christi pauca quaeda edisserit. Ipsius Q henignissimi siluatoris misericordia freti, in eoru explanatioem & robur librum tertium ab esu Osis auspicabimur. Dedi i uione ex mineris coeriis. cap. II. V o fustum est, ut coelesiis pater, pater misericorsae uri erDeus totius confintioris, ritum Iesainflium suum , Cr ante lege 'er legis tempore mul tis sanctis patribus declaratum, ac promis cum uenit illa plenitudo rei oris, ad homines miserit, ut Crinaceos,qui sub lege erant redimeret, Crgentes sue non sectabanua i litiam,vlitiam appres1enderent atque omnes adoptionem filiora reciperent. Hunc proposuit Deus propitiatorem per fidem insanguine ipsius prole cris nos bris,non solum autem pro nostris sed etiam pro totius mundi. Exprimitur sub compendio sententia patrum er indicantur caesae uduentus filij Dei in came . Gφ. I. SEngua huius capitis, una hac coclusione potest facilime explicari.In tempore plenitudinis misit Deus filium suum,quem ante legem,& legis tempore multis sanetis patribus declarauerat,& promiserat, & ea proposuit propitiatorem per fidem in sanguine ipsius pro peccatis totius mundi. Exprimitur tamE obiter causa aduentus filii Dei in carne. Et limcausa,quae patrem Gesinem mouit ut filium suum mitteret ipsius misci L cordia,&nostra necessitas fuisse asseritur. Vnde&uelut corrotarium pro
remi capituli insertur haec conclusio hoc modo. Quo talium est, ut parer
103쪽
LIB. II I. IN c A P. II. xx Amisericordiariam& Deus &c. Cum enim nem per legem,ne per natu mira possemus iustificari,Deus qui dines est in misericordia,cuit propriuest misereri.& nunquam deficere in necessariis, prouidisse nobis dicitur mediatorem filium suum, ius meritis,& intercessione, ipsi reconciliaremur. Est quippe misericordia,sicut dicit Augustinus,qusdam alienae miseriae in Aug.8. de nostro corde compassio,qua utique si possumus,subuenire compellimur . e . Dei Possumus i eκ obiter hic dictis colligere quatuor causas finales huius ada e . s. uentus filii Dei in carne Prima est redemptio nostra. Et haec potest colligi 4.c faefiexillis uerbis huius decreti, Ut eos qui sub lege erant redimeretur. Re- miles aduedemit enim Christus precio sui siti ratissimi sanguinis omnes nos a seruitu rus L te peccati,a captiuitate dormonis, & a morte.Vnde & per quenda prophe Dei.
tam dixerat. De manu mortis liberabo eos,de morte redimam eos. Et Iu- tae furo
os peculiariter redemit de maledicto legis factus pro omnibus maledi- deptio. s. Secunda causi est iustificatio nostra seu sanctificatio. Et haec explica- Osee. 13. dtur illis uerbis, Et gentes quae non sectabantur iustitiam,iustitiam apprin x. u lica henderent. Nam licet prima causa aptetur Iudaeis,& secuda gentibus, ut res sio. ponderent ista textui Paulino, ex quo desiimpta sunt,tamen utracp earum
omnibus conuenit. Quod ut exponeret Paulus,alibi nomine omni u ho- r. r. r.Lminum de Christo Iesu dicit. Qui fictus est nobis iustitia, sanctificatio, de
redemptio. Tertia causa est adoptatio nostri in filios Dei. Et haec exprimi- x. adopto, tur ibi t adoptionem filiorum reciperemus. Cum enim uerbum esset fi- sio nostra. lius Des, us est hominis,sicut dicit diuus Augustinus in illa uerba, DOM dit eis potestatem filios dei fieri ut filius hominis fieret filius Dei . Et in hac
causa clauditur apertio regni coelorum,& beatitudo nostra. Si filius ergo haeres,argumentatur Paulus. inarta eausi est propitiatio nostrorum peccatorum.Et haec in fine capituli aperte ponitur. Cum enim ut iam explicuimus,omne genus hominum secisset Adam sua proeliaricatione inimicu Deo de reum mortis de multarum aliarum psnam,statuit Deus sicut pulchre docet Anselmus,nullum mortalium reconciliare sibi, nisi ob merita, , &iustitiam filii sui Et licet reconciliatio nostra omnia ista inse claudat,mo 'rito tamen ista distingutur. Distinista etenim sunt ratione, δc si propitiatio fpersectam reconcitationem, seu reparationem includat, separari positi re- conciliatio a propitiatione . Et dum ista sic seorsum traduntur, quantu fit beneficium redemptionis,melius agnoscimus. Iulias enim dc uehemens ter uarias in se gratias copraehendit. Merito etiam istae causae hic sunt expo ... sitae de aliae de impletione legis illuminatione secretorum mysteriorii, n - , sutatione erorum,exemplo &aedificatioe nostrat, extimulationeq: ad ui tutem dc instaminatione ad amorem diuinum,quae communiter assignan ' .
tur, preteritae sunt,immo etiam ipsa potissima ultimata finalis quae est gloria Dei hic disiimulata est, quoniam ad propositum iustificatiois quatuor expositae satis erant,&ipsa ultimata finalis ex his satis innotescit. Magnae quippe nuso icordis,dcbominus,&benignitatis diuinae gloria est,ut simu i
104쪽
redimeret eun uilissimum,&ingratissilium, filium ipsum suum nobis Ctradidisse. Vt tamen omnia, quae in hoc capite dicuntur, aperta maneant. conueniens erit aliquot dubia circa ipsa seorsum tradiare. Quod tempus boegratis merito dicitur tempus,' plenitudinis. Cip. I I.
Dubia . primo quidem rogabit hic quispianti. r tempus aduentus Christi Resphi o. uocatur a Paulo & a patribus tempus plenitudinis. Quia in eo imple, , id Omnian consummat Vnde& pulchre August.illa uerba Apo, stoli. Quot quot enim promissiones Dei sunt in illo est, sic exponit,idesi laec in illo sunt exhibits.Et 9ibi. In illo est,quidq uid pro nostra taute firmata est. Haec Augustinus. Et Petrus aperte dicit, per Christum maxima nobis pl. 4fuib S promita esse donat . Et summo quidem iure, tempus pleni tua hostri v. hoc xς v. dicitur. Implexae quidem meo prophetiae, promissiou nes, urae aduentus,uitae,& passionis Christi,impleta de in hoc tempores Ecclesia Deo ipso,qui inhabitare Wpit corporaliter in ipsa,nunquam illamus in ad finem muni: deserturus. Et quia Deus omnia implet, & cum illoqui omne bonum est,o mnia bona,quocunm ille intraueris,confluunt,im
b pleta est per aduentum,de inhabitationem ipsius Ecclesia, & ditata scientia diuinorum mysteriorum,impleta gratias,uirtutibus donis, impleta si cramentis, impleta stupendis & omnium abmirandis miraculis, impleta a. . multi tudine gentium , impleta sanctissimis , de prestetissimis uirtutum . inemptis,caritatis oboedientis humilitatiae,poenitentiae,paupertatis Euan Dgesicae,resigionis, de aliarum uirtutum, impleta martyribus, doctoribus , uirginibus monachis, & magnanimis honorum,diuitiarum, & uolupta Heb. . e. tum omnium mundi cotemptoribus. Et cum nihil olim ad persectum ad
Io.i. ' duxerit te data est Ecclesiae persectissima lex gratiae &amoris,data de presectissima potestas ligandi, & soluendi, ad regendum de perficiendum ipsam,data de admirabilis potestas transibbstantiandi panem in corpus, Muinum in sanguine ipsius ut nilquam de esset nobis plenitudo ipsius. Apertis & reseratis paradisi foribus impleri coeperunt paradisi ruuine, & m
tia uiae consummata,& perseeta est,& esurientes,& sitictes iusti repleti sunt omnium bonorum abundantia,& torrente uoluptatis potati per uitarie, ct fruitionem Dei illis misericordissime collatas. Et quia omnia lisc bona tempore aduentus Christi nobis sunt praestita, summoture non conteritinere patres tempus hoc tempus plenitudinis cum Paulo appest vG sed de beatam appellauerunt plenitudinem temporis.
Deca: sdititionis aduentus iiij Dei. . III. a. DubiI. OEcundo quaeret aliquis,cur non ante hoc tempus uenit filius Des ad iuResphio. berandum,nos DOderari conueniebat,& magnis, & crebris gemiti cur di- bus & suspi s postulari rem tantam, ne uile esset tam grande benem tus aduem eiu Et grauitatem peccati mortalis, & miseriae in qua eramus,oportebat
tuo j dei nos prius nosse. ut diinc Us cautiores tilanus,dc diuinae in nos benignitari gratiores
105쪽
Tra Ir I IN Ap. r. 23 As graclom.Deducmda etiam erat natura nostra de imperfecto ad perseactum . Et quanto maior iudex de praecellentior medicus ueniebat,tanto eum Io n or insconum series prscedere par erat. Quod aestabis fit cum patre nihil praein cammari Rij Cap. IIII. i.
- Ercontabuntur de nonnulli,quare in synodo asseritur pater misisse filiu 1. Dubium i suum, cum aequalis sit illic Non requirit missio,ut mittes superior sit, Res fio. aut nobilior mistb.Sed satis est autoritas originis,qus est in petibnis salis areo diuinis. ut pater dicatui mittere filium suum,de filius,& pater spiritum anu ritas oribctum.Cum enim persona,quae procedit ab ali ab ea uelut a suo principio nis admirapta ductivo habea quidquid habe merito potest dici,& in ea mitti, quo sedisintlesciancp ad nos uenit. Habet enim a suo principio uoluntatem ueniem di ad nos multo ueritis quam aliquis legatus habet a mittente ipsum uolutatem ueniendi,quo mittitur.Quodsi ista sinem autoritas originis necessiria sit ad missionem,ut probabilius faciemus Deo auspice in in.ti senten. necesse erit in uerbis decreti, quibus dicitur pater misericordiarum,& Deus totius ciansolationis misisse ad nos filium suum,de patrem,& Deum notionaliter capere pro sola prima persona diuina,& non esibitialiter pro omni bus in Gnis diuinis,uel certe intelligendum erii deaetum de filio Dei seiscundum suam humanitatem. Nam secundum eam certum est ab omnibus personis eum esse missum linatum ad nos.Vnde&ipse dicit. Et nune d minus Deus misit me,& spiritus eius. Potuisse Quoli de non conuenientius . cap. LV. P I uiri etiam, ualet, an potuerit aliter nostrae miseriae sebuentas i Dubia.
Non diluere sapientiae,& potentiae diuinadmultis' modi.Nam ut Re tisio alios modos taceamus,potuit profecto condonare nobis omnino Parit gratis nostram culpam nihili suae iustius si id secisse praeiudicasset. Liberri Deusgra me nano omnia,quae ad extra sunt iacit, de nulla eum ratio cogit sitas os i dot reserisas ulcisci. Absurdum est eius potestati, qui summe misericors est, ea ἰλbtrahere,quae cui 3 nostrum subsunt. Neq; tantae fuisset misericordiae ad tuus filii Des ad rediniendum nos quantae certo scinius eum fuisse, sino potuisset aliter pater aeternus nostrae miseriae succurrere fine praeiudicio sus iustitiae. Sed ut optinae disserit Augustinus nullus profecto modus sui nostrae miseriae sanands congruentior. ullo enim alio modo potuerunt no δε-ctas magis patere uiscera misericordis Des in nos,nullo magis nobilitari natura nostra,nugo magis allici ad Dei,& prorimorum amorem,nullo melius,de plenius omnium exempla uisurum doceri,nullo potentius. δἰ menticis ab omnj miseria nostra, & a potestate Memonis liberis,neci; de aliter uerius,& copiosius pro cibus delictis nos potuimus pii ad GInrisi sitisfacere.Esto. n. pura creatura potuerit Deo adradignit pro nobis saxissicere,ut plarii stholastici aut Q.& maxime Scotissae iatra beatum Ansel. α Gua magistra. s Tho.&. s. Bon.& alios disserum,dubrari in ne
quis,quin v ius ad con uin ,α plenius Christus pro nobis omnibus
106쪽
DE DISPENSATIONE ADVEN. cΗRI. sau secare,quam potuisset ulla pura aratura etiam concessi illi infinita vicitia. . '
De prophetiis σποnissionibus a Loitris Dei. Cap. VI.L Dum. γEiram illud e reus, & aliquato diligentius necesse is,inquiramus.
. quibus patribus ante legem;& legis tepore declaratus in&promissus aduentus filii Dei in carne. Et ut altius, M. ut aiunta ab oubre istam ordiamur primo illud uideo ab omnibus receptum,reuelatum suis io, se aduentum filii Dei,de praediimim Ads ante lapsum, eo uidelicet tempore,quo cu magno,&uehementi pore opprimeretur, de ipsius latere sor Hiπου. mata est Eua.Et huius sententis aperte est diuus Hieronymus in illa uerba, hos g sacramentum hoc magnum est. i sic sci ibit . Primus homo, & primus luates Adam hoc de Christo,& Ecclesiarphetauit, m reliquerit dominus, noster atΦ siluator patrem suum Deum,& matrem suam coelestem Hiemi fidem,&uenerit ad terras propter suum corpus Ecclesiam,&de suo iram latere labricatus fit, cu propter illam uerbum caro factum fit Haec Hiero nymus. Et ex doctoribus scholasticis notatim. Tho. dicit, credibile noru , me primum hominem ignorasse hoc sacramentum. Et id suaderi potest.
me, .c Quod enim scriptura in Genesi dicit Adam dixisse cum euigilauit a sen rivi. xy.4 no, hoe saluator Deum dixisse asserit his uerbis. Non legistis, quia quiserit hominem ab initio, masculum &Deminam sint eos Et dixit. Prompter hoc dimittet homo patrem, de matrem, de adhaerebit uxori suae. EP .
qui tanto sopore tenebatur,ut neque senserit de suo latere ablatam costam,Di unde sormaretur Eua, non uidetur potuisse nosse, Euam fuisse os de ossit. Ud bus suis,& carnem de carne sua,nisi ex reusatione diuina.Cum igitur prophetae intestigant mysteria recondita in suis uerbis, ut scriptura & Ecclesia he. s. g. catholica contra Montanum aperte docet, & Paulus sub his uerbis sacris mentum magnum Christi,& Ecclesie contineri expresserit de tune procul GMusio dubio reusatus es fuerit aduentus filii Dei in carne. Sed siue tunc reuel tus ei fuerit aduentus filii Dci, siue non,certe statim post lapsiim, potuit ira Gen.n lum nosse ex illis uerbis Dei ad serpentem. Inimicitias ponam inter te, de
mulierem,semen tuum. dc semen illius. Ipsum conteret caput tuum. Non enim alius quam Christus contriturus hic praedicebatur caput serpentis ..Apo.n. Quod & aliquanto nobis fecit apertius Ioannes in Apocalypsi. Et ipsum Fides mea manifeste habet Haebraicus textus non ipsa. Quanuis & si ipsa legeremus, diatoris idem posset apparenter colligi . Non quippe mulier per se, sed per tanen statim post suum conterere habuit caput serpentis. Vnde & quod sequitur statim, Eo sum ne tu insidiaberis calcaneo esus ad Christum reserendum est, non ad Des paucorivi ram uirginem. Et cum statim post lapsum necessaria fuerit fides saluatoris
q. i. n. s. ad iustificationem hominum,ut multis testimoniis scripturae, de Augustiis s.Tbo. xx ni docuimus in opusculo de iustificatione,& nemo instillius fide ues emplicita,uel implicita iustificatus fuerit secundum communem opinionem
r.eocliso Schol corum, cessisum est dicere statim post lapsum primorino pat
107쪽
Arentum nostrorum,aut cine Paulo post&omnino ante legem Mosaica, reu lasse Deum hominibus hoc mysterium &conmulisse aliquos uiros praecessentes,qui hominibus illud traderent et bene sperare de sua salute docerent. Nam alias non siilscienter prouidisset Deus hominibus necessaria ad eorum iustificationem . Et utcunque de his argumentis sit, apertissime hoe potest eouinci ex illis uerbis cantici rachariae . Benedictus dominus Luciis. Deus istae quia uisitauit,& fecit redemptionem plastis suae. Et erexit cornu salutis in nobis in domo David pueri siti, Sicut locutus est per os sinctorum qui a seculo sunt prophetarum esus, nem aliud est quod beatisiis
mauirgo mirifico suo cantico expressit dicens. Sicut locutus est ad patres nosti os Abraham de semini eius. Et hine est, quod sanctus Iob quintus a Noe constanter se uisurum o Iis in carne sua siluatorem suum asser uit Et licet Prosper in illa uerba,Sacramentum hoc magnum est, aperte diu Epti. s.cat, Adam promissim sperasse hoc suramentum,tamen ante Abraham nemini legimus in scripturis Deum tantum beneficium proprie promisisse. Abrahae uero promisit Deus , & quidem sub iuramento, cum ei dixit. premissus Per me metipsum iuraui, dicit dominus, quia fecisti hanc rem, & non pe Abrahae percisti filio tuo unigenito, benedicam tibi, & multiplicabo semen tuum christusscue stellas si,&ues arenam maris. ssidebit semen tuum portas inia Gmai. . mieorum suorum,& benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae, saoboedisti uoci meae. Et lixe promissio confirmata est Isiae inhaee uerba. A Tibi,& semini tuo dabo uniuersis regiones has, complens iuramentum, λαquod spopondi Abraham patri tuo, & multiplicabo semen tuum, sicut
stellas coeli. Dabom posteris tuis uniuersas regiones has, de benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae, eo in oboedierit Ab am uoci meae iEandenim pollicitationem conismauit Iacob dicens. Ego sum dominus Deus Abraham patris tui,& Deus Isaac. Terram in qua dormis tibi dabo, T 'α semini tuo eriti germen tuum,quasi puluis terrae. Dilataberis ad . orietem,& occidentem,& septentrionem,& meridiem, & benedicentur in te, semine tuo cuncts tribus terrae. Et has promissiones de Christo intestis
6,explicat Paulus,cum dicit Abrahae dictae sunt promissiones,& seminicius. No dicit in seminibus quasi in multis,sed quasi in uno,& semini tuo, quod est Christus.Nam haec eo tedunt ut doceat de Christo intelligi illam promissionem, In semine tuo benedicentur omnes gentes. Tempore le- 4 hugis manifestissimum est eandem promissionem factam esse David. Vnde Promissiis ct ipse eam pollicitationem magnificat dicens. Iuravit Dominus David ue christus
ritatem,&non frutabitur eum, des uctu uentris tui ponam super sedem euam. Et eandem promissionem confirmasse uidetur Deus Salomoni, cu Psu u
perfecto aedificio domus domini, apparuit es secundo, Se inter alia, haec quom ei discit.Tu quo 3 si ambulaueris cor a me, sicut, ambulauit py tuus in simplicitate cordis,dc aequitate,& seceris omnia,qus praecepi tibi, ct tua λ Pσαγdiga mea,&legitima mea lauaueris,pomun throtia regni tui supcit Aracl.
108쪽
in seinpiternum,sicut locutus sum David patri tuo dicens. Non auferetur Guir de genere tuo de talio Israel. Et videtur Gabriel Angsus has,& similes promisiones de Christo docuisse exponere, cum Deiparae uirgini dixit. Et dabit illi dominus Deus sedem David patris eius, & regnabit in domo Iacob in aeternum regni eius no erit finis. Explicuit enim in his, Π Chri ,. . sitim filium Dauid stiturum suisse perpetuum regnum ipsius Dauidis super Dan. et I alias. Nam solum regnum Christi praedixerant prophetae, sanieb. 4 turum esse sempiternum. Declarauit etiam, & promissi populo Is Helitico Aet. io pater coelestis hunc aduentum filii sui per omnes prophetas. Quonia Chrisio sicut dicit Petrus,omnes prophetae testimonium perhibent remissionei Peccatorum accipere per nomen eius, omnes qui credunt in eum L Et ipsit a ranta tanti beneficii reuelatio,promisio quaeda illius erat. Vnde & Paulus Euangestarii dicit promissum a Deo per prophetas suos in scripturis sa istis. Et alibi ait Christum Iesuri fuisse ministrum circiincisionis propter ue ritatem Dei ad cofirmandas promissiones patrum. Et ipsas prophetias de benefichs conserendis in aduentu Christi, promissiones idem Paulus a cor 3 pellat dicens. Quotquot enim promissiones Dei simi in illo est. Et Augu-AUMis stinus populo Israel secundum camem de semine Abrahae uenienti multa UL 7 dicit fuisse prophetice promissa,& eum in hoc propagatum, in eo imple
p frentur promissa Des. Et abbi dicit illis uerbis Non sum missus nisi ad oves.sψς Omi quae perierunt domus Israel ostendisse Christum redditam est e Iudatis preni sentiae ipsiuspromissionem. Et noti sima est illa promisso aduentus Chri μDeat. 3 Usaei a populo per Moysen.Bene omnia sunt locuti. Prophetam suscit bo eis de medio fratrum suorum similem tui isce. Stephanus enim docuit, M. I de Christo esse ista dicta. Et cum uelut pinnium illius, bene omnia sunt
locuti sta suerint pudicta populo,non est cur dubitemus, eam prophetia de promisionem quo fuisse. Et alioqui omnis prsnunciatio beneficii nobis conserendi iacta ab eo qui illud debet,& potest conferre, ues nomine .& mandato ipsius merito promissio illius beneficii appellari potest. Nam utim si deus mihi reuelaret . beatum me futurum quomodocui Q haeci. reuelatio ab eo fieret.uel asserendo,uel promittendo, ct ea reuelatio prommissio meae beatitudin s censeretur Et ita possemus exponere, quod supra Expo Pro ex Prospero retulimus Adam promissbm sperasse incarnationis sacramem spe. tum. Cum autem uel sic extenso uocabulo promissionis,uel etiam rigidise Didicitia surae et strictisime accepto,iam si e constet,deum patrem promisisse ad uer. o tum filii sui non possum non mirari, Hieronymum scripturarum peritissi es in Mat. mum ideo dicere Mattheum tantum Abralis,& Dauidis filium Christum. appellasse,cphis tantum Christus promissus sit.Verba Hieronymi sunt hoc' . Ideo autem csteris prstermisis horum filium nuncupauit,quia ad hos ini
tum iacta est de Christo r romissio Neque inuenio aliquid peculiare io pollicitationibus iactis Abrahae de Dauidi, quod non, de in pollicitati iibus fustis Isac, & lacob, de Salomoni liceat inuenite, nisi hoc duntaxat quod
109쪽
LIB. IIII .lN c A P. III. HA Abrahae,&Dauidi sub iuramento sunt illae promissiones confirmatae, ct unicuit eorum propriis & peculiaribus meritis,cum meris,& uniuerisso populo Maelitico non sub iuramento promiserit Deus,& magis parentum meritis quam propriis. Et ob hoc potuit, de debuit Mattheus solum illoriam filium nuncupasse Christum sicut de alibi siem in scripturis factitatum videmus,quia celeberi imae, de solennissimae promissiones de Christo ad ipses sectae sunt.Et huc sortassis respexit Hieronymus, cum his tantum repromissum dicit Christiam. Sed, utcuc ν sit de uerbis Hieronymi, liquet ex iam dieiis merito patres in hoc decreto asseruisse, de ante legem, S legis tempore declaratum esse , & promissim adirentum filii ori . Licet enim' praecipiis promissiones Assierint Abrahae ante legem & Dauidi sub lege tamen &alij, quom declaratus ille fuit,dc promissas. Et cu nulla in his quod meminerim, trouersia nobis sit cum haereticis,& ex testimoniis iacitatis,& communibus symbolis ecclesiae satis liqueat doctrinam huius capitis christi&Apostolorum& totius Ecoesiae catholicae, his paucis conterat,ad expositionem tertii capitis properabimus.
DE DEPENDENTIA IUSTIFICATIONIS A CRI.
STO LIB. IIII. IN III. c A P. DEcRE. DE IUSTIFI. PRAEFATIO.n I VIENTE quidem, sed qua decet maturitate, & grauitate progreditur stacta synodus ad explicandam iustificatio nis gratiam. Et aptissime explanata incarnationis domuit cae necinitate, qui sint tantae gratis participes,& nemionem potuisse de lege iustifieari,nisi per Christum, nunc in Monit. Φ ut nos statentiam istam patrum, de quantum Christo debeamus pro tenuitate nostrae lanemus, horum commenturiorum librum quartum de iustisitatis propter Christum,& de dependentia beneficiorum spiritalium ab ipse,ipsius Christi adiutorio confisii ,hine cabimur.
Qia propter cirrisimi rustificantiar. cap. IIL
ERUM E fi illa pro Omnibus mdire est,im omnes t mytis erus beneficium recipis tabid evitat, quibus merit passionis eius communicatur. Nam fratreuera homines nisi ex ine Aseropaga inunquamnusicerentur iniusti, cum ea propagatione per ipsum, dum concipiuntur,propriam inlustriam contrahant, itan in civisto renas in tuis, nunquam iussi'arentur, meare
siemis per meritum pastionis eius grati qua iusti fiunt illis tribuatur. Prohoe beneficio Nomisio tui nossemp agere hormur pari,su satius nos serit separufortis
110쪽
De compendiaria,ta literaucupius terti1 expositiora. cap. I.
Non est dissicile sententiam huius capitis ad compendium aliquod redigere.Vna nani conclusione huiusmodi,tota potest breuiter comprehendi. Christus pro omnibus mortuus est,soli tamen illi beneficium mortis eius participant,quibus meritum pastionis eius communicitur. Et quanuis haec uerba patrum ad omne beneficium mortis Christi reainantur, meritum enim ipsius ad omnia beneficia spiritalia nobis exhibista se intendit,tamen quia propositum praecipuum huius capitis totius huius decreti de beneficio iustificationis est, peculiariter hic probantur, 'li illi hanc tantam gratiam participare,quibus meritum passionis esus communicatur. Et hoc quidem ex Paulo suadetur dicente in Christo nos habere remissonem peccatorum,& ex similitudine secundi Ads ad primum. Nam ut nemo nascitur iniustus,nisi per primum Adam, ita decuit,nemine renasci nisi per secundum Adam.Quia sicut terrenus Adam pater est omnium hominum secundum carnalem generationem,ita coelestis Adam pater est omnium iustorum secundum spiritualem. Et innititur hoc argumen Ro.ς. b. Paulo,qui ad Romanos & Corinthios L e primum Adam adsecur. .is. e confert. Et pulchre Augustinus.Nemo ad mortem nisi per illum ne Aug. Per istum. Porro similitudine hane inter propagationem similaudo m primo Adam,Screnascentiam, siue regenerationem ex secundo facilenti Ada ad intelliges,si aduertas renascentiam distingui a gratia, sicut calefactio distinis
L guttur a calore.Siquidem ut per calefactionem calor producitur,& necessario calesamo terminatur ad calorem, ne yposset esse calesaelio, quin peream produceretur calor,ita per regenerationem producitur gratia, de re generatio necessario terminatur ad gratiam, neci: posset esse regeneratio quin per eam produceretur gratia, ues constitueretur falcem regeneratus
gratus,& acceptus Deo.Et sicut calefactio activa quidem est adtio transies, pastiua uero est acquisitio caloris, calor autem est qualitas, de accidens permanens, ita regeneratio activa est acrio transiens, uid licet collatio gratiae, passiua uiro quae et renascentia dicitur, est acquisitio gratiae, gratia autem sicut postea clarius explicabitur qualitas est,& accidens permanens. Nemtamen, quo ad omnia intelligenda est haec similitudo inter generatione exprimo Ada ®eneratione ex scdo. Spiritalis quippe regenerationis terr mer minus sormalis est gratia regenerato pila,sicut et calefictionis est calor,&tionis tera dealbationis est albedo Generationis uero carnalis tominus formias non minus for est propria generati iniustitia,sed natura duravit humana nobis per geri
misy ratione cdmunicita. Quoniam uero ex coi lege consequitur hanc comia nicationem nat Apropria iniustiti sicut eae natura rei,& comuni lege cosequitur regenerationem gratia,& quia sicut nemo contrahitpropriam ita
a iustitiam,msi propagetur ab Actum nemo iustificatur,nisi .regeeretium