Tridentini decreti de iustificatione expositio, et defensio libris 15. distincta, totam doctrinam iustificationis complectentibus. Autore fratre Andrea Vega, ordinis Minorum, ..

131쪽

gnificatione utuntur ut plurimum uerbo iustificandi doetores, cum agunt CRom. 8I de iustificatione. Et sic Paulus manifeste utitur hoc uerbo, cum de Deo diat. Co.6. c. cit. Quos praedestinauit,hos de uocauit, & quos uocauit, hos& iustifica et uir.Et paulo post. Quis accitiabit aduersus electos inis Deus mitiustificat Et cum dixit Corinthiis eos esse iustificatosi in nomine domitu nostri MuChristi,de in spiritu Dei nostri prosedio tantundem uoluit dicere, ac sidia ruisset eos ei sectos esse iussos&per Christum,&per atritiansanctum. Et est ista acceptio magis cognata,&assinis etymologiae huius nominis iam ex pressae.Et quia quod sumus dicimur c qui nos pronunciant iustos, faciut& iustos in conlpectu aliorum, hinc natam priorem huius uocabuli acce ptionem crediderim,ut iustificare idem sit, quod ostendere.& pronunciaredi iusium,seu quod idem est,a reatibus alicui obieetis,eum absbluere. Et ste. quentia imi sunt in aliis similibus uerbis. Sanctificare quippe dicimus quod cactum uel facimus, uel pronunciamus,& magnificare,quod dicimus,uia Tertia de facimus magnum.λaeter has acceptione quae magis consectae sunt,inue. reptio tuis nio tertio acceptum inscripturis uerbum iustificari pro eodem quod proine istatio is ficere,scia crescere in iustitia.Et sic Ioannes accepit in Apocalipsi cum dixitinis. iustus est iustificetur adhuc,& qui sinctus est; fusi cur adhuc. Quid

O.M. e. estaliud iustificetur adhuc,quam fatuustior.fati tinctior. xuam 'ostquam Ecetis.e.' iustificatus est,detque operam,ut promoueacii, tinctitate. & ius iri tali. i. a hi scriptum est. Ne uere sus Q ad mortem iustificari,hbeest ne uerearis usque ad mortem ms,de iussis operibus studere dri operam, non obstante quo n. periculo, ncommodo pro Merede uiruite in uirtutem,&de

die in diem magis secundum interiorem hominem renovari. Et sic ditari di Iamitid citur non is talum qui ex paupere diues fit sed qui ex dii lite ditior fit. Quo Gen. i, b monstrabimus Iacobum dimise iustificatum esse Abraham in, operibus dum obtulic filium situm. 'hinc narum indeiurrit qui profis cit iniustitia, uere dicatur iustificari, quia i proficit iniustitia, aliquo iii gradu fit iustus, in quo ante non erat, Δ Unu potitiinpradiim iustitiae acquiri quem ante non habebat,utimerito ratione illius io solum possiei dici fieri iussiorsed proprieiustificariata Sprima Stertia acceptio iussi ficandi ortum habent a s unda, quae ut communior , & solennior, sic &genuina magis est Et si in hac tertia lanificatione inueniatur alicubi usurpatum actius iussificare,idem erit sca uuare qupd augere alicuiuν iussitia.

i lde eum efficere iussiorem.Cum autem iustificare I iusiitavi inquauis ista rum acceptionii distinctas habeant,sicut activum S passilium , significatio nes nominiustificaris,utra et coplectis, Siluc active nunc palkiue accipiti un . Sicut dealbatio cole is et similia, ne active nuncpassive accipiune dc nuncinionem ,nunc pastionem lanificant Actiue capituri, iusitaetatio . cum dicitur esse proprium opus Dei. Passiueaccipitur cum dicitur esse mis. tatio quaedam dexters excelsi,qua quis de iniustost iustus uel de iusto tua

L, a sitor. Et iustificatio quide nae, si uolumus habere alimaipsius dissimi a

132쪽

i LIB. V . IN c A P. IIII. 1ν A ne denominis,q ori simul acceptiones complectas, est actio,qua Deus. ud aliquis alius pronunciat aliquemseu facit iu stum uel iustiorem. Pasilueutro iustificulo est pasitoseu inutatio,qua aliquis pronunciatur, uel sit tu sius,aut iustior . . auis aut correlativorum eadem sit disciplina,& imposisbile sit unum correlatiuum eκplicari, quin eXplicetur de alterum in pro posito tamen magis deiustificatione passive agemus,quam de iustificatio. aeti . imile uiuificatione adiiue tractus ad septimum librum magis

. . De multiplici his illa d cpia potest dici quis iustus G sit proprie victitia, ial uiri ham iustifical Crusiasimplici appetauria . i. cap. IIII

xa γErum quia iustificari iuxta noni is Elymologiam idem est,ut diximu quod fieri iussum ustiis autem a iustitia quis dicitur, ut exacte Z intelligamus equa iussificationem proposito sit sermo, multiplicitatem iustitiae aperire opersprecium erit, ct quae sit uistitia ex irare, qua iustificari quempiam nunc dicimus,ct simpliciter iustum appellari. Et quidem cum uariae accipiatur iustitiaic apud scripturam, de apud Ecclesiasti. cos,&l asinos autores, ct nunc quid em pro integritate ,S fide usurpetur nuc pro gla,&amiciti nunc pro eleemosyna,in proposito generaliter iustitiam accipimus pro exhibitione uel redditione alicuius debiti,& eos tua . . si appellamus, qui reddunt,iriod cuil debent. Quia uero de alia aliis de Noue ι Gbemus,& diuersimode reddi possunt ec redduntur, multiplicem inuenio Res iussi 0 apud doctores iustitiam. Est isdam iustitia interna,alia externa. Est iusti, tiae. tia Mosaica siue legalis.& iustitia Chostiana de Euangelica. Est iustitia fidei, de iustitia operum. Est iustitia Pharisaica hypocritica simulata, de est iustitia uerax syncera de simplex. Est iustitiaphilosephi in seu moralis, de est iusti tia Theologica siue supernaturalis. Et iustitia moralii duplex est, legalis siue uniuersiis de particularis. Et particularis in politicam,& oeconomicam diuiditur. Et tam plillosophio quam Theologica, actuaIis potest esse.

aut habitualis.Et habitualis iuxta sententianis munem doctorii Theo. . mlogorum,aut acquisita , aut insu sa. Est autem linitia externa ceremonialis Iustitia ex quaedam,& accurata exteriorum praeceptorum obseruantia. Cui exacte tems.

obso uando & explends quia uigilanter, & attente studebant Phariri de hypocritae , dc student semper quicunm non tuere, sed simulate sunt iusis. se aliis ut iustos uenditare sum soliv.eidem dc Pharisi ea, ct hypocritica , de simulata e operum eneriorum iussitia diritur erna ueto iustitiam Iussi uiri pellatur.' dani solicita exhibitio fidei. spei'. carnalis, pietatis. Si est tererimonis , aliorumq; animi interiorum inciritu, qui nobis partim in. Deum ipamim in proximum praecepti sint stitiam Mosaycam siue legalem clici sust mus ψbisuantiam praeceptorum legis datae Isi aelitico populo per Moy- M.' γω sen. Iustitiam uero Euangelicam,siue Christianam vocamiis obseruantiam Iustitalis e morum Eua gelicolum,quaenobis data sunt per Christum. Et m christi i

133쪽

' DE DE sc RIPT. IUSTIF. ET NE CEDIT. BAPT. in lege Euangelica multa data sunt praecepta deside,qui multa sunt crede. Cid pauca uero data sunt praecepta de operibus Oroeriam exterioribus,coitra uero laetum fuit in lege Moysi ideo iusistia legalis dicitur ab aliquibus Iustitiam iustitia operum iustitia autem Euangelica iustitia fidei. Iustitia moralis uo. rabs. catur iustitia quaedam,qua quis bene se haber,d iuste secundum praecepta Iullitia leti moralia is naturalia.Et legalissue uniuersalis ad omnium uirtutum operilis. r quae legibus prscepta Gnt,se extendit. Est enim quaedam adisquatio, et D Elispar consormitas morum ad legem.Particularis autem proprie speetiit, ire tu licui s. suum uniculet tribuat. Et si quidem ciuibus tribuatur quod illis debetui. Iustitia D iustitia ista Politica peculiariter appellatur,si uero domesticis tribuat,quod Hira illis debet iustitia oeconomica dicitur.Theologica uero iussitia non tano ceu tum secundum ecepta moralia. Gnaturalia mores nostros componMeonomica. sed dc secundum praecepta&pra rima Dpernaturalia iustos aros in nos Iustitia ipsos,de in proxi-γs,ct in Deum,& tinicii in omnes furit,& amicos, de Theolo. de acceptos ad uitam aeternam, &haeredes ipsius costatuit.Na ut Theologia, qua parte practica est,& nos, de proximos,&Deum ipsum in primis respicit,& qus in nos, de proximos, & in Deum

se uare oporto ut consequamur Ieram,dc beatam uitam exactedbcet,ita

Theologica iustitia dici potest rectitudo sussciens ad consequendum bea titudinem,uel obseruatia praeceptorum,quae Theologia ipsi docet,& tr dit.Et de hac una iustitia siue ea ad ualis sit siue habitualis siue qualitas crea ra,sive tantum fauor,&acceptio Dei,&aslistentia ipsius specialis Theolo. Dgi Scholastici doctores sati hi, de ipsae scripturae loquuntur, cum aliquem iustificari uel iustum esse,& proficere in iustitia asseuerant. Et de ea una iustiria, intermissis reliquis, in praesenti agemus. Quoniam uero doctores Scholastici eam in agum, de habitum partiuntur, oc habitum in acquisitudiuidunt,de infusio ut illi intelligantur,neq; nos ista Ialeant,quae conferre possint ad plera digna intellectu civius intelligenda, adiiciam iam didiis dc ista. Quando ista pucepta ues moralia, uel Theologica, uel naturalia , ues supernaturalia, a pr mus, ut per ea opera uel acquiramus ami π citiam diuinam, & acceptionem, & ius ad uitam aeternam, ues in istis proiissEfla ba eorum executio iustitia actualis uocatur. Quando uero inbitualis nobi j liqua qualitas permanens, quae nos promptos iaciat,de expeditustria ba ςπςquqnda,ea qualitas iustiua bstitualis appellatur. Et habitu

bilualis ac Theologica, est habitus siue

e. siti. consu udo bonis operibus comparata inclinans nos de pronos seu se o Y i cliues efficiens ad similium bonorum operum exercitia his, in quibus e dicitur habitus a Deo infusus,quo nos sibi gratos, destrualis hi in-Q lia iustos urit, dc ad ea, quae sibi placent sacilius,dc laetius exetu . quenda uirtutem,Sc facilitatem tribuat. Et quoniam, qui haec habet, prae cepta omnia seruat, neque aliquid quod alicui debeat, praeterit, de ero U omnes aequus, Sc rectus est, talos eos Theologus apprilat iustos qui

actualis.

134쪽

A hinc Iullitiam habent. Quia uero iustitiam Theologicam, quidquid illa Iustitia

sit, Deus optimus mari. donat nobis propter merita Christi de in gra- Neo. Dei uim ipsius, ea iustitia Dei, & Christi,& nostra dicitur. Dei quia meritis est chriis ipsius communicata, nostra, quia nobis inlis et . Et quia ea nulli una o demisquam adulio contigit, tussper fidem, & per me ira Christi. eadem & iua Θα:stiua Christiana,&Euangelica dicitur,&iustitia fidei dici posset . Et seacundum hanc unam simpliciter iustificantur,& ab ea iusti sunt, de appellan itur, quicunque iussi dicuntur .De p ea una nobis erit in toto hoc tractatu e l

Upressimus utcunm qiis sit iustitia, de qua in prsentia treetamus, Sc si id nomen iustificatio significet, de quam multiplex sit, siue acti

k ii ue, siue passive accipiatur. Sed nondum, quid in re iustificatio no-l stra sit, quein iuxta desinitionem patrum, complectatur, & comprehen dat, attigimus. Hoc igitur dabimus nunc diligentem operam, ut peripi euum,de apertum omnibus iaciamus. Sed ut presius exactius, quidi ipsistiustificatio intelligamus, priusqiis in se concludit, exponemus,Mconfirmabimus- Et quidem quo magis magiscv mecum inpendo bona cuiuscunq; iustificati, qus quidem S multa, de eximia sunt, ad quatuor in

summa a patribus inpressa,qusseolime memoria teneri poterunt,ea ominnia non incommode reduci posse intelligo . Primum est reconciliatio . D cum Deo . Secundum est remissio peccatorum quo ad culpam, & quoad poenam, uel partem ipsiusE.,Tertium est renouatio interioris homi nis. Quartum ius de acceptatio ad gloriam sternam. Sicut per peccata v sticatio. inimici fimus Deo,& iram illius, de reatum ad poenas graues incurrimus et bona interioris hominis poene omnia deperdimus et ius ad gloria amittimus,lia cum iustificamur,redimus in gratiam Dei, liberamur a reatu poem stems, nouamur,secundum interiorem hominem, de acceptamur ad istam sternam,hsredeis ipsius constituemur. Reparat enim pene omnia

mala,qus per peccatum incurrimus, ues irritat potius, de quanti iustifica, tio, & reuocat, secuniadducit omnia bona, quς per peccatum perdidiamus.Necvleuia,aut parui momenti bona ista stant. qus in se complectiline ihistilicatio,sed magna,& omnino prstantissima. si pro meritis existi metu ent. scperpenderent apud se iusti,dissicili me trahi possent in peccatum. Et veleorum consideratio,& spes illa assequendi emollire deberet, de inflectere omnes peccatores ad poenitentiam. Vnde& Christus Episcopum Ephesi una memoria status,a quo ceciderat, per Ioannem Aposiolum ad Apoc ii Dcostentiam hortatur dicens mor esto unde excideris,& age poenitentia Aedui melius beneficia ista,& eorum dignitate,& ualore agnoscamus,mem in tam uideamur pterire rei,de qua agimus,ma itudine, libet singulatorii bonorusingillatim de seorsu explicarcet Usis scripturaru sacrarii

135쪽

oraculi ne fieri,aut commentitia existimentur, ea omin P robare. . De primo bono iustipcaelatus. Cp. rti

Pr ι iram primum bonum iustificationis, reconciliatio cum Deo anui iliis Habet hoc omne laetate peccatum, ut odibilis,d Deo oosos a traturis. nes precarores constituat. Odio inquit Salomon, sunt D eo S .i . b pius,& impier as eius. Et Alibi. Abominatio domini est omnis Uulbrritii Pro. a.d odisti, irremus Psaltes Deo,omnes operantes iniquitatem. Et Ecclesiasti. IUας cus inquit. Altissimus odio habet peccatores. Et sicut alias scriptura testat a. . a tur,iniquitates sunt,qus inter nos de ipsum Deum diuidunt,quaem nos se Prou.is. d parant,& elogant ab ipso. Longe etenim dominus ab impiis,& cu fit sum Abae. i. d ma sanetitas,& iustitia perse sima,respicere ad iniquitate no potest,sed indicibili prosequitur odio opines peccatores,& auertit, de abici ondit cicini Ios suos ab eis,necv eorum foeditatem,& deformitatem uider4 sustinet. et quanquam pro sus misericordiae immensitate iram suam , de odium in Vasos mirum in modum hic attemperat, de patienter , de longanimites eoia impietatem ad tempus fert,& cum iratus fuerit.misericordiae sus recorda hir,ut uelut grauate,& cum dolore de illis uideatur ustionem sumere,iamdtandem obstinatos,& pertinaces irremediabilibus addicit pro suis demesitis,poenis,& letatur disperdens eos, Hoc autem tantum, & tam graue masham, quod p in primis & super omnia lugendum est in peccatis, aufert

primo iustificatio .Reconciliantur enim Deo peccatores,cum ab eo iustifiRO. s.b cantur. Et hoc beneficium Paulus inpressit dicens.Si enim cum inimici es ., et semus reconciliati sumus Deo per mortem filii eius,multo magis reconcia. γ.s. Deus erat in Christo mundum rea ' concilians sibi.Quantum autem, & quam incomparabile fit istud benest. cium,non solum ex malo,cui opponitur, quod grauissimum est omni immalorum,& ex bonis,quae ex eo sequuntur,qus statim aperiemus, mani

esse potest,sed ex seipso,si bene aduertamus,sicile possumus perspicere. Quis non magni iacit in gratia esse sui donuni,sui parentis, scipi a sui ducissui principissui regis s Quid sunt autem omnes maelati, de principes,si ad regem,& dominum dominantium,& ad illum pati ei ' misericondiarum optimsi ,isipientissimum,di potentissimum,m quo omnis paro ε'.3.c nitas in Geso & in ter conserantur.Omnes gentes,quasi non sint, sic serit . Q. 4 coram eo,& quasi nihilum & inanae reputatae sunt ei. Crescit uero hoebeneficium non parum ex eo , ingratis,& immeritis, Sc omni o indignia

consertur Nam quanto minus meretur aliquod beneficium,qui illud reci pit,tanto probatur benignitas , is liberalitas illud conserentis esse maior .: Auget de illud hochenescium,' non solum redeunt peccatores,diim ioiastiscantur,in gratiam cum Deo,sed in eam gratiam redeunt,qxis proprie nitorum,& amicorum est. Recipit sc benigne Deus peccatores reuerteri.

tes ad se,& ita uiscera misericordis sus illis aperit,ut de filiorum,& amicoriasitorum nomine mox honorificesineis dedignetur,silio. dc amicos appet

136쪽

c LIB. V. IN c A P. IIII. is A lare,qui paulo ante, se contempto,patrem alium sibi elegerant, de foedus

cum ipsius inimico pepigerant.Vos,ait,inuci mei estis,si secerritis,qus precipio uobis. In quae uerba pulchre Gregorius. O quanta est misericordia Greg. M. conditoris nostri. Serui digni non sumus,& amici uocamur.Qtranta est di i . in eua. Duas hominum,esse amicos Des.

sectindobodicis iustificalisnu. cap. 6VII. SEcundum beneficium,quod in se claudit iustificatio nostra est remissio boufim2, peccati quo ad poena tota debita uel peccato uel sate quo ad poenaster iustificatio

m. Sequir quodcunt peccatu mortale reatus ad poenas dani & sensus vij. aeteri ut, ut inta docebimus ex scripturis. Non est,n.inane, nem parum Lib. formidandum odium Dei. Nenlinem odit sine magno ipsius damno. Ee primo quidem,quia peccatores auertentes se a Deo propter inobsdientia.& ingratitudinem suam, atin immunditiam & turpitudinem secutam ex peccato,indigni sunt,qui ad Dei cospectum, & pulcherrimam,& mundissima ciuitate Hierusale admittantur,mistiando ac perpetuo exilio,damnereii fiunt carendi in aeternum & uisione Des & sesistate sua rum. Desii

de uero,quia creaturas perperam amarunt, ut torqueantur a creaturis, depugnet orbis terrarum contra insensatos,ad perpetua, de nunquam terminauida Gehennalis ignis tormenta obligantur,quibus comparata quaecunque hicnos asstigunt,pidia potius sunt quam uiua tormenta. Et haec sequetur uermis ille,qui non morietur,sed damnatorum omnium constientiaso crudesisti me semper ex carnificabit. His malis accedet, societas omnium malorum,dc totius nequitiae mundi, ct habitatio supra quam dici potesto inima,ubi nullus ordo,nulla laetitia,nulla pax, nulla quies, sed sempiter. tius luctus, rapiternus horror se stemus dentium stridor, sempiterna iurgia sempitems maledictiones, de blasphemiae. Ab his autem omnibus reterrimis,& grauisiimis malis liberat hoc fecitdum beneficium iustificationis. os enim in suam gratiam recipit Deus, ab horum omnium reatu eripit. Unde de Paulus salvos esse ab ira per Christum , pronunciat omnes Ro.s

Deo reconciliatos. Et par prosecto non erat, nem omnino, talem secumducia legem Des,fieri poterat,in alicui tantorum malorum,quaecp Deus in

Glos peccatores,& sibi inimicos parauit,obnoxius sis, qui iustificatur amis peccatis, sc in gratiam ipsius redit. At 3 ideo mo ut di quem Deus iuctificat,& sibi reconciliaques es omnem poenam debi tam pro peccatis con donat,ut in baptismo,ues certe a reatu poens aeternae absoluit,licet pn debi Istald& implietione poenitetis,q ad ipsima pi ut redetis peccatores reos

illos relinquat,& obnoxios aliabus poenis t*oralibus,ues hic. ues in pur

morio ab his exoluendis.

De tertio bonorusificationis. C . VIII. Praefica a ruit beneficiu annexu iustificatioi,est renouatio interioris hois. De s. iudicario

urpat antina peccat maculat sordidat fragile,et tarda ad bonis insta niti ' i bilem dcycliu admatu, debile ad resistedii tentoribus es cisitio ea Damari .

137쪽

, DE DES c RIPT. IVITI P. ET NEC Es SIT BAPTnelisitas,ne laeta,nequiescat,ne lamnum dulcem unquam capiatsed iugia Cter flamma suorum uitiorum exstare,ardeat,& sibi ipsi displiceat. de α. astitistis doctoribus nunc leprae, nuc paralysi,nunc hydropin comparan t .Et libertate etiam spiritus peccata auserunr,isc daemoni, de mundo, de carni,dc sibi ipsis,hoc est,ipsis nostris prauis Actibus nos subiiciunt, de

duris uinculis de compedibus misellas nostras animas constrietas, in strui tutem plusquam serream,&Aegyptiacam,conmidunt.Hebetante aciem nostrorum sensum,ne audiamus uoces,&inspirationes Dei, ne uideamin. mala,quae nobis imminen ne trahamur post dominum odore fragamici . ramorum ex lorum,qus nobis si sti praebuerunt,ne gustemus quam sumuis est dominus,ne sentiamus flagella, quibus excitamur ad poenitentiam.

Expoliant i nsuper nos peccata diuitiis *iritualibus donorum, de uirtutuopoliant honore,decore,dc bona fima,nudos nos,pauperes,uiles sebio 'insemes,dc steriles bonis operibus constituunt. Aurum tollunt sapienti colorem Optimum caritatis exterminant, lapides preciosos uirtutum dispomt,aut certe obnubilant dc oblatrant. Pacem conscientiae, de laetiatiam opellunt,calorem,& seruorem spiritus eliminant,& horrendos nos reddunt,dc foetidos in conspectu Dei, dc sinctorum suorum. Et tandem

rim. impletur illud, quod olim lugebat Hieremias.Filii sion inclyti,amicti amro primo,reputantur in uasi testea. Qui uescebantur uoluptuose, interesst. in viis,dc qui nutriebantur in croceis, amplexantur stercora. Candidiores niueintidiores lactesc rubicundiores ebore antiquo, sipphiro pulchrioa res Denigrata est super carbones facies eorum,dc non sunt cogniti in platris. Adhaesit cutis eorum ossibus,aruit, dcfusia est quasi lignum . Cun tot de tam grauia mala nobis concilient peccata, quando nos Deus iustifi eat,non contentus est pro sita incomparabili benignitate, de humanitate. nobis peccata remittere,&ad suam gratiam tot milis obnoxios recipere. nisi etiam miserius incommodorum, quae nobis attulerunt peccata, int Remesis riorem nostriam hominem renovet, de reformet. Simul igitur cum iussi tibin inti sis Orie nostra languores,dc uulnera nostra sanat, sordes abluit, uincularioris bo, Pec torum tolli dominium prauorum assectuti disrumpit,dc seruitute recaptiuitate dononis liberat. Horrorem de foetorem peccati adimit, uitia sugat lamitem nutigalitatam,de libertatem reddit,decorem,ac diuitias,gratiae de uirtutum restituit. Pacem, ac laetitiam conscientiae reddit, collapsis animae uires reparat,dc communit des ilitas sensus exacuit dc corroborat, pronos in bonum iaci tardos Sc dissiciles ad malum sortescit, de constiti αtes ad resistendum tentationibus, ac Sc Oecundos bonis operibus dem,&spem uiuificat,charitatem accendit prudentiam, sapientiam,&ειε tiam laritur,religionem,& pietatem tribuit ustitiam praebet, sonitudine Um,temperantiam,humilitatem,impartitur. Denio sic omnia interiora innovat,ut merito Paulus baptizatos omnes,renouatos dixerit', nouatim

mus araturiun v Iarit. Et eadem causa iustificationem per baptisinum natiui

138쪽

tatem Christus uocauit,& Ioannes,& Iacobus generationem,et ipse Pau- Iovii. ius regenerationem. Qui de ipsi Christi resurrectioni,eani comparauit. Et 1. Io.f. dini id olim sub nomine creationis,&renouationis omnem iustifimtione Iaco. Lee restit.Neo qualiscunt est ista renouatio interioris hominis, quae fit in Tit.1 . biustificatione nosti et, sed ita iustificatos omnes,pulchros, nitidos, diuites Ro. 6o sortes,constantes,sapientes,nobiles,& omnibus inmitibus ornatos facit, Psil. t ut si omnem pulchritudinem corpoream,omnes diuitias terrestres, omne Pulchrituagratiamnaturalem, omnes honores mundanos, omnem sapientiam, de do iustora nobilitate,de gloriam huius *cul immo etiam omnes uirtutes studio, de

diligentia humana partas,ad pulchritudinem,&diuitias sapientiam & gloria quam iusti hac renouatione assequutur,conseramus,sicut flores agri, marcescant,quantuncunm praecellentia sint,ac magnifica, suun* nitorem dc splendorem perdant,& prae nimio iustificati hominis decore,& fulgore obnubilentur,& obscurentur. Sicut enim collum terram, si iritus corpus, iaeternitas tempus, sic uita gratiae, uitam antecellit naturalem, pulchritudo animς pulli ritudinem corporis,diu itiae interiores diuitias ex teriores, libertas spiritus innatam libertatem uoluntatis,& sortitudo & foecunditas Oiritalis sortitudinem&Becunditatem uirium naturalium . Nam sortia ludon Decunditas,& pulchritudo,& uita corporis,& diuitiae exteriores . limitat & temporariae,& oculis duntaxat corporeis appetibiles sunt, &ad ea concursus generalis satis est. Ad uitam autem, decorem, sortitudinE, libertatem foecunditatem,& diuitias spirituses concursu speciali, & superara naturali dei opus est,& infinita est suo modo eorum uirtus. Ad aeternitaatem enim parant,& perducunt, L non in oculis duntaxat hominum, sed

α in oculis Oirituum,& ipsius Dei,nitida, Sc puIchra, & speciosa, & preaciosi adeo sunt,ut & cor istius uulnerent,& ad nostri amorem inmetant,et quod dictu quom admirabile est, nutui,& uoluntati iustorum subiiciant. 'O diuit nano dominus Iosue,dum ad uocem ipsius solem,& lunam st, lasse toxxe fecit.Et ad Moysen dicit dimitte me,ut irascatur fitror meus . Ato hine Exosy Paulus confidenter dicebat.Omnia possum in eo,qui me consonat. Et rur rei p. sim.Quis nos separabit a caritate Christis Tribulatios an angustia i an Roa.cmes an nuditas iu periculum an persecutio an gladius s Et mox certum se sibdidit,ci, nulla creatura posset eu harare a caritate Dei. Et hinc quom nata sunt illa axiomata inter Theologos.Minima gratia susscit ad resistena , idum omnibus teritationibus. Minimum opus bonum iustorum, Ualo - rem habet in aeterne apud Deum. Qus supernaturalia sunt prestantioris

fiant,& praecestentioris ordinis quam naturalia,& spiritualia,quam corpo xalia,& infusa quam acquisita.Et ubi haec non sussicerentvius quidem susArientissima sunt,uel illud unum abunde potest omnia ista confirmare, vhac renouatione assequimur esse quoddam diuini ordinis ratione cuius ita perficimur,et supra nos tollimur ut sicut Petrus explicuit, diuinae fiamus Petri

consenes natuis, et sicut Ioannes a iit, filii Des nomin usi et sinus iaciam. a

139쪽

i dissimulandum est hic unum,ex quo&istud beneficium uehementer uide. tur augeri. Cum potuisset Deus imi omnia abs p aliquibus habitibus insu .c sis per peculiarem tantummodo suam assistentiam, de cooperationem ino' nobis perficere,quo iustificati perseeliores, Sc potentiores essent de in se hat herent,unde sicilius,&promptius praestire,&exequi possent quae ipsi pla, cent,insundit eis omnibus,praecellentes uirtutes,& praecellentia dona. No

que his contenta est largitas & munificentia diuina Recedere Deo per peccatum incipiunt in animabus nostris commorari uiperae, colubri, serpenates,dracones,& uenenosa alia & pestilentissima animalia. Fiunt siquidem ob peccata animae nostrae habitationes, & domus daemonum, sicut ex Mait. ilia pressit Christus in Euangesto,& Cyrillus. io. super Ioari. ας. Atque his te, terrimis,& es is similibus pestibus daemones comparantur in scripturis . ii risus Cum uero iustificamur,effugatis omnibus ipsis, & procul pulsis, illabitur

gratificus. animabus nostris illapsu quodam intimo de omnino admirabili tota trius tas,& ita se nobis uni & coniungit,& mansionem in nobis sint, templa que nos sua constituit ut & nos in ipsa,& ipsa in nobis longe aliter, de multo intimius,& praecellentius sit quam in caeteris creaturis. Et hoc commuad. . pri . tuentur Scholastici doctores post magistrum. Distingunt etenim inuto communicationem Spiritustincti de communicationem donorum ipasius. Et asserunt,iustis non tantum conferri in sua iustificatione dona spiristus,sed de ipsum spiritunsinctum. Et ante illos hace docuerunt,ut diligenter o Aib. Ain. notaui,Athanasius in .ad Serapionem. Anab de spiritusincto. Auginis. fleo. de uini N. de uerbis domini. Leo in sei mone quodam de Pentecoste, Grego.in hom. m. super Euangelia.Et Augustinus contendit spiritusanctu

dόν. in dona,& a Dacide, & ab Apostolo, quia cum ipsum sit donum

b. commune membris Christi,ab eo multa dona,quae sunt quibusque proui e diuiduntur.Et hanc eximiam de praecellentem gratiam,quae nobis M. x dum iustificatione nostra renouamur, expresiit Christus, cum dixit. Sio quis diligit me, sermonem meum seritabit,&pater meus diliget eum, L Co r. i.e ueniemus,& mansione apud eum laciemus. Confirimuit Se saepe Co. 6 d eandem Paulus.Nescitis,inquit,quia templum Dei estis,& Oiritus Dei his hilat in uobis Etrursis. An nestitis,quia membra uestra templum est spiri m. s. 5-sincti,quem habetis a Deo,& non esitis uestri Et alibi S iquis autem spii. .s 4 rixum Christi non habe hic non est eius.Et iterum'. Vos enim estis te i. ibi I. . inui. Et de eadem Ioannes. Qui manet in caritate in Deo man & Deus in eo. Quia uero posset Deus abis ista gratuita,isc intima sua praesentia iustificare,&renouare interiorem nostrum spiritum,& a collatione ireliquorum donorum, de uirtutum eam seiungere, possiet de hie illapsiis itotius trinitatis gratuitus seorsum ab aliis, quae in se claudit nostra iustifiti catio, computari. Non est autem hoc uisum conuenire, quia per huncti illapsum praecipue renouamur,&abeo aediderim prouenire Psomque

iussi

140쪽

LIB. V. IN IIII. c AP. et A iusti habent spiritalia dona, aut certe: ad illum ordinari. Afieri quippe Spia ritu eius secum sua dona, & templa sua ipse mundat & decora quasque

sibi despolit animas his,uelut localibus,tu numeribus exornat, uel sistem, ut habitaculum ibi habeat non indecorum, neque omnino se indignum , eum statuit ed uenire prius natura his illas ornamentis decorat.Non.ri. nisi mundatam,& congrue ornatam domum inhabitare dignatur Spiriturinactus. Unde August.dicit. Vt habitet Spiritusian. nonne ubi iniit irat,dcca Aug. epi. ritas Dei sine qua nemo bene uiuit,dissunditur in cordibus nostris s Porro tox. neminem uilitat sine magno commodo ipsius,& ubicunque recipitur ube utilitas tarem iacit hospitis sui mercedem. Neque ociose, de sine stuctu manet. Cum lapsius nauiuus ignis, sit intellectu illuminat, edium inflamma memoria commoη tifici. nefacit,& ad orationis,& alia fidei,& pietatis, de reliquarum uirtutum Ope Hebr. ix. gra,iugiter quos inhabitat hortatur,excita extimulat,adiuuat. Et hanc uti- , clitatem mansionis Spiritustaneti explicuit Apostolus, cum alibi, rum uero Gil. 4. bdisertisti me ad Romaos. Si spiritu,ait,saeta carnis mortificaueritis,uiuetis. Roni. s. cQui spiritu Dei aguntur hi sunt filii Dei. Non enim accepistis spiritum sera

uitutis iterum in timore sed accepistis spiritum adoptionis filiorum Dehinquo clamamus abba pater. Ipse enim spiritus testimoniti reddit Oiritui nostro,qudd sumus filii Dei.Et paulopost. Similiter autem dc spiritus adiuuat e

infirmitatem nostram. Nam quid oremus, sicut Oportet, nescimus, sed

ipse spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarriuili biis . Qui autem strutatur corda,scit, quid desideret spiritus, quoniam secundum Deum posititit pro sutiliis. Et ad hoc beneficium crediderim & illud aliud posse reduci, quod & pro distincto sortassis posset computari,nempe omnes,qui tu stificantur,uiua inici membra Christi.Est nempe haec peculiaris,& non in sima gratia omnium iustorum hominum,qu6d membra sint uiua Christi. cci κEt vos estis corpus Christi,ait Paulus membra de membro . Et nitor,haec gratia non est pro eadem habenda cum ea,quae iussis fit, dum merito Christi iustificantur. Sed separabilis est ab illa,cti incrementum illius. Posset quidem Deus iustificare nos merito Christi, & non efiicere membra ipssius uiua. Verii qui nostrae humanitatis d atus est fieri particeps, tantope re est Eridre amat, & diligit nos, m sumus grati sitis beneficiis, & sus redemptionis

Ductu gaudere uolumus, ut uelut coniuncta, ct insita sibi membra habeat nos,& ut talia nutriat, Queat,diligat. Et habet ista gratia nouas peculiares, ct praerandes prs ogatiuas,qusque multum conserant ad interioris homi nis renouationem. Solicitam enim Christus habet curam omnium iusto arum sitorum,& multo maior: quam nos corporis nostri, & uelut caput in membra iugiter in his uirtutem insuit,qus ipsbs renouet,& magis ac magis perficiat,& de uirtute in uirtute in dies singulos proficere faciat. Et haeratione opera iustorum,& magis meritoria,& magis sitishistoria esse crediderim, quam alioqui essent etiam caeteris omnibus paribus. Placent nan psio modo opera bona iustorum hominum patri coelesti propter istam eo