장음표시 사용
581쪽
Abiis, si nonnullis ecticacibus argumentis colligere, genuinus huius prodicepti diligendi Deum ex toto corde , ex tota mente, ex tota anima, & eπ 'omnibus uiribus nostris,sensus est,ut Deu sic diligamus, dccolamus, siccpes credamus,& serviamus,& in eo speremus,ut non partem nostrorum assectuum, de uirium ipsius cultui de amori impendamus, de partem alienis&fictiliis Diis. Voluit quippe dominus hoc praecepto a nobis exigere, ut non eum diligamus, de colamus sicut gentes illae, quas Regum l istoria 4 Reg. ircommemorar, dominum quidem coluisse, de timuisse, sed nihilominus de idolis suis seruisse. Patiebantur quidem alij Dij, quos stulti Gentiles c
labant,dc adorabant,alios Deos secum coli. Quia daemones,quorum impulsu ea ilIi, uel patiebantur,uel pati uidebantur, se sui utcunque uoti comae potes fieri agnoscebant. Nam in omnibus, & ita in illis atque in Diis, uel idolis se coli sciebant, de quaruncunque creaturarum adoratione persitari habebant quod uolebant,nempe ut auerterent homines a uero Des cultu. At vero Deus, qui optime nouit, se unum esse uerum Deum, neque alium posse esse ei parem, se selum diligi de coli, ut uerum Deum semper uoluit, idque hoc primo praecepto ab omnibus requisiuit. Eaque ratione, ut do- Augineoctissime adnotauit diuus Augustinus prud lites Romani,tametsi Fortuns de Quartans templa dicarunt. de omnibus D s terrariim,quas siloe ditioni lib.,χ. ii
Libiugabalu templa,uel statuas mox consecrabant, nunquam tamen Deo Israel templiam erexerunt,neque eum coluerunt, aut receperunt. Intellexe
n runt enim sapientes iitri,eum non posse rite de iuxta suas leges ccili,nisi abiectis omnibus aliis Diis. Et cum nondum ea uirtute,& sapientia praediti eia
sent,ut eum solum Deum colerent,& colendum esse intelligerent, ne alios omnes Deos ex quadam rasionis consequentia a se eXPellere cogerentur , eum nunquam alite susceptam Christi fidem receperunt. Non prohibuit itaque Deus hoc praecepto alia a se amari, cogitari, aut appeti, neque uouluit, ut uni ipq is amori, de quam ardentissime possemus uacaremus. Sed uoluis,neque assectu,neque appetitu. neque sensu,neque uiribus nos ris exinterioribus alii a se ut uero Deo nos seruire. Totum certi idem est quod integrum persectum non diuisum. Is ergo demit censendus est Deum dii ere ex toto corde qui non diuidit suum assectum in aliunt Deum. Et is tota
mente, qui non adhibet fidem aliis sectis de doctrinis repugnantibus fides
diuinae. Et is tota anima. qui non diuidit sensem de appetitum sensitiuum . in aliqua a Deo prohibita. Et is tota uirtute qui non diuidit sex animae ui res in cultum aut obsequium alto ius Dei. Nam qui amat, aut colit creatum ras propicr Deum, uel sub Deo, quiqtie illis seruit. aut alia a Deo cogitat, aut aliis operibus,quam amori Des studem,propter Deum tamen uel sub Deo aut saltem non contra Deum, aeque ea Dco praeserens aut ex squans, is non potest dici diuidere assectum sui io.Vi enim Philosophus ii quis,ubi unum propter alterum,ibi tantum unum. Et Dide ut haec. qux obscura esse
poterant, aliis in locis scripturae nobis palam disseruit. Propicro Samuel ε
582쪽
eum ad huius praecepti obseruationem suum populum Isia liticum hori, C' batur dicebat. Si in toto corde uestro reuertimini ad Dominum, auferte Deos alienos de medio uel tri Baalim de Astaroth , de praeparate corda us3.M. H. d stra domino , Se seruite ei soli. Et cum idem siciebat Elias, aiebat. Usque quo claudicatis in duas partes s Si dominus est Deus, sequimini eum, si autem Baal sequimini eum. Et quia Hieroboan coluit uitulos aureos, de ad eos colendos indarit populum Israel, tametsi non legatur a Dei cultu, de fide eκ toto recessisse factus est sermo domini ad eum per Ahiam promotam dicens. Non suisti sicut David seruus meus, qui custodiuit mandata
mea,& secutus est me in toto corde suo. Ecce David dicitur secutus dominum in toto corde suo,quia custodiuit mandata domini,dc non erexit sibi Deos alienos,&constitiles. Et Hieroboan, quia illos erexit, asseritur non Ecc. 7.a suisse secutus Deum in toto corde suo. Et hac de causa etiam Ecclesiasticus
scripsit de David. De omni corde suo laudauit dominum, & dilexit eum, qui fecit illum. Et ipse David quia conscius sibi erat, non sic diuisisse cor in
Olmit . duas partes, confidenter dicebat. In toto corde meo exquisiui te. Et rursus. Deprecatus sum iaciem tuam in toto corde meo. Quia uidelicet non
ad alium Deum confugiebat, neque ab alio auxilium sibi postulabat. Et ne
accepit Salomon, ambulare in toto corde, cum ad Deum orauit dicens.
. PariCc Domine Deus lirael non est similis tui in coelo, & in terra, qui custodis paetiim, de misericordiam cum seruis tuis, qui ambulant coram te in totorio. 3.a corde suo. Et alibi, cum dixisset, Habe fiduciam in dito ex toto corde tuo, D
uelut explicans quid esset cofidere in domino ex toto corde, mox adiecit. Et ne innitaris prudentiae tuae. Et quoniam rex Asa abstulit idola de omni terra Iuda de de Beniamin,de in urbibus,quas ceperat montis Ephraim,&dedicato altari domino,intrauit ex more in templum ad corroborandum
foedus inter Deum & populum, ut quaererent dominum in toto corde de LPar. WA in tota anima sua, subdit scriptura, eos iurasse uoce magna in iubilo, & i uenisse Deum, quia in omni corde suo iurauerunt, de in tota uoluntate sita quaesierunt Deum. Et de Iehu rege Istaei quanuis aliqua recte, de studiose iuxta uoluntatem domini secerit, quia tamen non dereliquit uitulos am . . reos, qui erant in Bethel, dc Dan, sic loquitur sciiptura. PorrὀIehu nonio. g custodiuit, ut ambularet in lege domini Des Israel in toto corde suo. Non Dcist. . enim recessit a peccatis Hieroboan, qui peccare fecit Israel. Et quia Moses diκerat Inuenies Deum, si tamen toto corde, de tota tribulatione animae .3. tuae quaesseris eum, Salomon exponens quid esset, in toto corde quaereare dominum, dixit. In simplicitate cordis quaerite illum. Et ut hanc sim plicitatem, quae duplicitati, de diuisioni cordis opponitur, explicare adio Meit statim . Soniam inuenitur ab eis, qui non tentant illum, apparet autem eis, qui fidem habent in illum. Et ut sciremus hunc esse germanum huis ius praecepti sensum, post illa uerba, Diliges dominum Deum tuum ex toto corde tuo, & cx tota anima tua, dc ex tota sortitudine tua, statim in
583쪽
LIB. XI. IN XI. c AP. 26 A Deuteronomio subieeta haec legimus. Caue diligenter ne obliviscaris do. Deut. 6.
mini Dei tui, qui eduxit te de terra Aegypti, dominum Deum tuum timebis , de illi soli seruies, ac per nomen illius iurabis . Non tentabis dominum Deum tuum sicut tentasti in loco tentationis. Custodi praecepta do, mini Dei tui, ac testimonia &ceremonias,quas praecepit tibi, de lac quod beneplacitum est, de bonum in conspectu domini, utbene sit tibi. Indicatum quippe est nobis in his uerbis, eum uere diligere Deum ex toto coode, ex tota anima, & ex tota uirtute, qui sic eum diligit, colit,obs ruat, ac prae oculis habet, & in eo confidit, ut nulli alieno Deo is uiat, sed unius ipsius Dei mandata obseruet. Quo uero apertius hoc esset, Deum uelle, ut&alia mandia ex toto corde fruaremus,expresiit Moses dicens. Hodie dominus Deus tuus praecepit ibi, ut lacias mandata haec, atque iudicia, ut is.d custodias, de impleas ex toto corde tuo,& ex tota anima tua. Et concinit es
regius propheta his uerbis. Tu mandisti madata tua custodiri nimis. Quid p tis.
est aliud, nimis, iis ex toto corde siniare mandata diuina, quam sic ea serauare, ut nihil ess aduersum,& repugnans admittamus f Profecto ab obse iratione alicuius mandati ex toto corde non recedit, qui alia mandata ima Plet, aut quaevis alia facit, quae illi mandato non aduersantur.Neque igitur prseribit mandatum de diligendo Deum ex toto corde, nisi qui aliquar pugnantia unius Des dilemoni,aut crediderit, aut amauiat, aut secerita Et licet Christiis dixerit, mandatum hoc de diligendo Deum ex toto corde B primum esse,& maximum mandatum legis,tamen in Exodo, ibi primum legimus decem prscepta decalogi, neque amor, neque memoria creatur rum interdicitur, neque madium aliarum rerum ab amore diuino prohibetur , sed expresse, de aperte duntaxat districte cauentur,que ad idolatriam spectant, ne habeantur Dii alieni, ne fiant sculptilia, aut imagines creatur
riam, ne adorentur ea, aut colantur. Vt intellegeremus nimirum ab eis di-lligi Deum ex toto corde, qui sic diligunt eum, ut neque actu. neque in tute aliquam creaturarum es priserant, aut ex squo cum illo ament, ues costant. Neo aliud profecto su Quod dominus a suo populo exigebat, cum ei per Mosen dicebat. Persectus eris , de absque macula cum domino Deo
tuo. Vt enim antecedentia,&consequentia manifesteindicant,&sua no- compa. his autoritate expositit Hieronymus,Persectus ibi dicitur,non qui cunctas uirtutes habet, sed qui persectum&unum sequitur Deum. Et ideo Eze. o. aestias in oratione sua dixit. Obsecro domine memento quomodo amobulauerim in conspectu tuo in ueritate,& corde prosecto. Dissipauerat quippe excelsi, contriuerat statuas, sacciderati c., dcomnem denique
dolatris ritum a populo abstulerat.
584쪽
DE OBIERVATIONE MANDATORUM. De quadam exposivione praecepti diligetidi Deum, neque ornino eo cdem , neque in totum ab statim tradita ouersa.
HVic expositioni conueniunt aliquantulum, qui asseriint his uerbis,
ex toto corde, ex tota mente, ex tota anima, ex tota uirtute hoc
ei se nobis praescriptum, ut Deum sic diligamus, ut neque aflectu, neque inleslectu, neque sensu, neque iii aliqua exteriori, aliquod Dei prae, LRe. .d Lereamus mandatum, sed his potius potentiis omnibus omnia fingulis praescripta mandata suo loco-tempore compleamus. Et quia in idem re in g cidebat aliquando sic laudat Deus regem Dauidem ut dicat illum secutum Reg. a suisse dominum in toto corde suo aliquando uero sic, ut dicat illum custo diisse omnia mandata ipsius. Et insigne illud,& eximium testimonium Ezechiae perhibuit scriptura. Similis illi non sitit ante illum rex qui reuerteretur ad dominum in omni corde filo, de in tota anima sua, ct uniuersa uirtute sua ii ixta omnem legem Moysi, neq: post eum stirrexit similis illi. Et hanc esse ueram Dei dilectionem,quae facit, ut omnibus nostris uiribus affrma i tiua mandata nobis imposita seruemus, de ab omnium negativorum tramsgressione abstineamus, Christus ipse explicuit, cli dixit.Siquis diligit me, io xs 4 sermonem meum seruabit. Et iterum. Si habet mandata mea, de seruat ea, ille est qui diligit me . Et Ioannes idem exponit dicens. Haec est caritasHO 3 - i'Hi . ut mandata eius custodiamus. Et rursus. Filioli mei non dilig mufi DrMU uerbo, neque lingua, sed opere, & ueritate. Et his concinit uerbum Gre. Verer Deum diligimus. si ad mandata eius a nostris nos uoluptatibus coarctamus. Aci: ista expositio nonihil conuenit cum ea quam statim praemiamus, ut certe nihil ei repugnat. s sic assecti sun Dessita diligunt, ut nihil ei neo anteferant,neo exaequent. Sicut & qui aliquid contra Dei uolun tem dc praeceptum uel opere, uel assectu scientes admittunt, illud utique illi praeserunt, cuius gratia sic operantur, & iam Deum quendam alium res h s b centem actu uel uirtute sibi constituunt. Vnde dc Paulus hac ratione,auaria Philip 3. tiam dicit esse idolorum s uitutem,&gulosis Deum esse suum ipsorum - δε doct. uentrem assiserat. Et huc spectit, quod Augustinus dicit nobis esse pro
Chr ceptum his uerbis eκ toto corde ex tota anima ex tota mente Ut nulla aliare uelimus si ui, neque aliqua uiis nostrς pars uacet, de quasi locum det, ut alia re fruamur, sed quidquid aliud diligendum uenerit, illuc rapiatur, O
impetus dile. bonis currit. Dixi autem nonnihil conuenire hanc expositionem cum ea, quam ante statueramus,& non dixi eandem esse, aut ex toto
cum ea c6uenire, quia siquis quoat a nobis quid formaliter nobis hoc prscepto sit mandatum,non dicam mandatum esse, ut seruemus omnia mandata diuina, aut quod nulla alia re fruamur, lisc tantum uirtute . de uelut ex consequenti sub eo continentur, mandatum uero formaliter per hoc
Puceptum est, ut Deum amemus, de colamus,ut solum uerum Deum, S
585쪽
LIB. π I. IN VI. c AP. 16sA ut nulli alter ut Deo,aetii de uere serviamus. Et alias oportebit duo lateri,
quorum utrunque est absurdum. Primum est,omnem peccantem cotra ali quod mandatum,peccare contra primu mandatum, & conseqtienter contra duo praecepta.Secundum est,sioc mandatum no esse primum,neque distingui a caeteris. Ab his autem incommodis liburi erimus, si distinguamus illud quod formaliter ab eo quod uirtute, de interpretatiue per liocprsceaptum nobis est pus criptu. Nam ex parte eius, quod Grinaliter sub hoc ea praeceptudit pi scepto,primum,& maximii a csteris distinguitur. Ex parte alia diliges titem illius,ad quod duntaxat uirtute pertingit,non est aliquod peculiare prsum et graceptum,sed est quodda uelut generi cum pi sceptum,di tributum,&expli-hoe pecucatum per inera prscepta. Et ex hac parte Chrisitus, Ioannes de Augustili e scirenus de Gregorius subiecere huic mandato obseruantiam omnium in inda ' Halanitorum in locis statim citatis. Et qui lisc no MC cutus est ausus est dicere hoc bri. prsceptum non contineri intra decalogum,sed esse prs imbutum toti deca-iogo,& primum prsceptu non eide formaliter dilectionis,sed esse ipsius exisplicationem,&pruacipiti esse, Unu cole Deum. Quod si uerum esset, nunquam Christus dixisset primum, de maximum mandatu esse, Diliges donii Deum tuu , net distinxisset contra madatum de dilectione proximi. Et si ob id negabat hoc prsceptum diligendi Deum primum esse, quia non sic formaliter habetur in Exodo, ne Φ debuisiti etiam primum dicere, Vniim cole Deum,quod ibi non sic expresse habetur, de ad teritu prsceptum Ποπn tius spectat. Et siprsceptum de Aligendo Deo non sic expresse ponitur, ut primum in Exodo satis est omnibus alijs pumitti in Deuter. ut a Christo diceretur primum. Et alias cogeremur undecim prscepta ponere. Neet negatur enim,neque potest negari distinctum esse a csteris prscipium de dile. Gone Dei.Itaclet,ut compendio dicamus, prsceptum hoc ex parte est assir libri dernatiuum,& ex parte negativum. Assirmatiuii est,quia exigit,ut Deum diligamus, & ut ei ossius nostris uiribus & interioribus & exterioribus, sitio
in loco de tempore,uere de non ficte serviamus. Negativum est, quia cum stolum cor, totam animam, totam mentem, de tam uirtutem requirat, p rtim de
eo ipse postulat,ut nulli alii ut Deo aetii uel uirtute istis uiribus nostris ser- .utamus.Licet igitur beati perfectius impleant hoc prsceptu quam nos,quia nos hic sicut ex parte cognoscimus ita etiam ex parte diligimus,tamen qui Deum sic diligunt in hac uita ut nullum sibi alium Deum constituant,nulluament,nullum colant, nullum sibi aliti perstiadeant, aut in aliquo alio confidant,licet tepide & non absque intermissione Deum ament,& alqs rebus amore, de studio inhaereant, aliaque nonnunquam cogitent de operemur, de nonnullas tentationes aduersus Dei mandata patiantur, implent re itera& ipsi,ut ex omnibus his patet,hoc prsceptum quatum satis in pro ipsius obligatione. liaet cum lisc omnia serui sint possibilia,& si uelimus, cilia, nihil habet ex hoc prscepto Lutheriis,quo cuiqua persuadere possit,D inobis aliquid mandasse impossibile.
586쪽
de manifestilia Licteri circa haec contradictione. Cup. c
NEque siletio prsereundum est manifeste sibiipsi in his contradi iuste
Lutherunt,dum finiatu impossibile hoc prsceptum tradit. Nam cit de peccatorum consessione disserit, ita probat non oportere conm teri uenialia immo neque omnia mortalia,quia impossibile est omnia mortalia cognoscere, ad impossibile autem,Scit,nemo obligatur. Et alibi contra primatum Petri sic argumentatur. Omnia quae Deus praecepit, sunt in aliquibus impleta. Primatus Petri ne una quidem hora impletus est. Noesi e tur ille a Luo praeceptus ues promistus. Est etiam hic error repugnas errori,quo tuetur homines iustificari per solam fidem. Immo plane omnem histificationem tollit. Et si ad iustificatos hoc dogma suum de imposimilitate praeceptorum extendit,ut quidem mctendisse uidetur,quia generaliter de indistincte omninus dicit primum de ultimum praeceptum ein impossibilia ipse etiam error manifeste fib psi aduersatur & repugnat. Domodo nim iustus, aut iustificatus quispiam esse potest,qui non modo praeceptum hoc primum de maximum de diligendo Deo no impleuit,uerum in ipsius lacob.,.b perpetua transbestione semper est o Iacobus dicit. Gicun* totam legem seruauerit,oflendat aut in uno,sactus est omnium reus. Qui ergo omnium madatorii est reus ustus esse qui potest Deinde quod sitis est ad perdendii gratiam, satis est profecto de ad impediendum ipsius acquisitionem. Si igitur iustificati gratiam perdimus, mox ut incidimus in quan ncp praecepti tras essionei nunquam certe eam acquiremus, qui iugiter permanemus Din huius praecepti transgressione. Nunquid Deus aliquando peccatorem perseuerantem in peccato iustificat Nunquid gratia, de pec tum mortale simul postlint esses Nunquid Deo quisquam potest esse simul carus & exo, sus Ego quidem nulla ratione possum in ligere, quorsum Deus aliquem iustificat quin plane: mihi uidere uideor,fieri non posse, ut quequam Deus e nobis iustificet,si praecepta ea prxsertim, quae pro omni tepore nos obligare creduntur,iustificatis sunt impossibilia. Necesse est quippe iustificationem donatam statim perdere, de qua ratione quisquam e nobis credereri perdere, eadem Omnino necesse est sateri, neq; unquam illam acquislle. Taenim reus erat mandati,cum eam consecutus misi aretur,ac cum creditur perdere. Insuper. Omnes iustos Deus diligit,et omnes privaricatores odio
habet. Qui ei sunt cari iussi sunt,& praecepta ipsius implet. Qui ipsius mana data transgrediuntur,neliusti possunt esse, nec ν summae illi bonitati grati. Si nemo igitur implet hoc praeceptu,sed odi sumus in iugi ipsius transeressione nemo ex nobis iustificat. Aut si iustificamur,implemus profecto prae ceptu.Manifeste ergo sib ipsi repugnat,qui dicit hoc praeceptii seruari non posse a iustificatis. Et mirabilis sane tra ressio pcepti est,qua hic adinvenit Luth. qus neq; iustitia impedit acquirere,nem acquisita tollit. Pugnat etiam hic error ca illis,quae in lib. de liberta.Christ. tradit,ubi expresse dicit. Quia
sint nobis impidibilia praecepta,fit,ut unico actu fidei impleamus illa.Sed
587쪽
A qui ista sunt uerboruportenta Ipsa secum aperter pugnant,&dissidei.Si.ri. . imandata sunt impossibili quomodo ergo fide impletur Et si fide inreplentur,quomodo sint impostibilia Et si fides iustificans omnia praecepta imis plat,non est ergo impostibile praeceptum de diligendo Deum ex toto corde implere. Adversantur etiam ista uerbis illis ipsius in lib. de liberi. Christ. Ipse qui solus praecepit, solus quoque implet.Si enim per fidem iustificantenos omnia implemus praecepta,non ergo solus Deus implet.
a niam uero hinc hausisse uidentur,qui dicunt in operibus gratis Devi iniis nihil liberum arbitrium cooperari,dc Deu per filiis suum in creden pla Pe
tibus legem implere,quo in errore non solum haeretici nostrae tem sed nos ea fiatis in sed nonnulli etiam,ut audio,ratholici,libet hic obiter ad expugnationem huius tantsineptis,immo in is,aliqua adiicere illis.qussi pra mine. cap. 3.scripsimus. Et qus lib.α. in confirmationem nostrs libertatis tradidismus,etiam huic proposito uehementer potant conducere. Et primo,qus gigini...' uos obsecro,quicunmtanto errori assensistis,stultitia est,crederemuoi
mum, de sipietisiunum dedisse aliquibus leges, quas non ipsi, ipse solus
deberet impleret Quis ita ineptiat legislators Cur non eadem opera dicitis c& brutis dedisseteges de cunta creaturis s Nam in omnibus ipse uolunt i. tem sitam implet..id item nobis opera legis prscepisse putatis potius Q vi pecoribus, si non magis in nostra sint protestate quiis illorum c Quor . sim & iam nobis adiuuantem & eooperantem gratiam impartitur,si ne que cum illa suam uoluntatem possumus expleti s Nonne manifesta ire gatur gratis,immo Deo ipsi iniuria,eum de Ub entes non nos, sed eum implere in nobis legem,tamen ne hoc quidem ab eo perfecte,sed ex parte fi ri dicitist Certe Des persecta sinit opera neque si ille implere haberet legem, imperfecte,ut nos,sed perseetissime impleret. Deinde. Si ipse solus implet legem,nulla igitur est laus obseruantisi mandat neque ea , causa digni sunt
aliquo primio, necu est qu6d bonos malis p eramus, immo necu bonus aliquis erit.Siquidem bonus dici non potest, qui legem domini sui non se
nati Ad lisc.Non magis proscilla nobis videmur opera naturalia,aut peo ου cara sacere,quam opera pristi pia a lege. Aut ergo ne illa quidem nos iaciamus,sed patimur,quod impium iam ostendimus, aut ista non latum fiunt La Deo in nobis, & nos ea quoque operamur. Perinde enim utral suba esse nosti s potestati experimur, de per fidem tantum habemus ad seruanda pucepta nos indigere diuino auxilio. Videre tamen hic licet & exosculari T. prouidentiam Dipturarum,immo Des per ipsas commonentis suam Ecclesiam. Nondum ita aliquis delyrauerat, nec quisquam aduersus libertatem nostram,immo aduersis gratiam Des, ct contra Deum ipsem ora sua laxaveraside iam nobis. ss.arma Prospexerat, quibus tantum errorem debrita-
588쪽
DE OBIERVATIONE MANDATORUM. renatis.Hsc sunt inquit Moses, praecepta,& ceremonis, atque tu scia,quae cmandauit uobis dominus Deus uester,ut liciatis ea in terra, ad quam transgredimini possidendam, ut timeas Dominum Deum tuum, de custodias omnia mandata & praecepta eius. Et statim. Audi Israel, & obserua, ut licias, quae praecepit tibi Dominus. Cur Moyses non fuit contentus dicis illa esse mandata,quae prscepit Dominus, sed adiecit bis, ut sacias, &semel, ut cit si odias, de similia postea non semel repetit,nisi ut intelligeremus,non Dei solius subesse potestati, sed de nostrae quoque implere praecepta,ncque ipsum solum sed & nos quom cum ipsius adiutorio ea facere,& custodire Et ualidissima sunt ad hoc confirmandum illa uerba, i uel de primo & maaximo mandato, uel, it probabilius uidetur,de uniuersa lege postea adierit. Iuxta te est sermo ualde in ore tuo, & in corde tu ut facias illum. Quam ob rem Paulus non dixit, Deum uelle per uoluntatem nostram, sed eum dare nobis & uelle de operari, de perficere. Et alibi omnia quae facimus in gloriam De ,&in nomine Domini nostri Iesu Christi docet sacere. Et Thesialonicensibus gratias agit,cν quaecunque praec perat, secerant. Et Galatis ait. Bonum autem facientes non deficiamus omni tempore. Atque ut inatelligeremus sic Deum sacere in nobis, quae sibi placent, ut de nos ei in illis
cooperemur,ad Hebraeos scribit. Deus autem pacis aptet uos in omni bono, ut sectatis eius uoluntatem, faciens in uobis, quod placeat coram se. Et ne superfluis testimoniis utamur, satis deberet profecto esse ad eli. minationem huius erroris , perinde Scripturam asseuerare sanctos uiros Dinandata secisse, de implesse , ac asseuerat, omnes homines, immo omnes creaturas, ct Deum ipsum aliqua sacere. Quare necesse erit, aut omnem omnibus abrogare essi lentiam , aut tribuere iustis impletionem manadatorum. Docuitque ista, & mirifice confirmauit Augustinus in haec uerisba. Non iuberet Deus, quod sciret non posse ab homine fieri. Et subdit. Cerium est nos sacere cum facimus, sed ille facit, ut iaciamus, praebendo uires est cacissimas uoluntati, qui dixit. Eaciam ut in iusiificationibus meis ambuletis, & iudicia mea obstruetis, de saetatis. Et illa uel ba Pauli, Iussificati gratis per gratiam ipsius, ita exponit. Non quod sine uoluntate nostra fiat, sed uoluntas lac ara ostenditur infirma per legem, ut sinet gratia uoluntatem, Z sanata uolumas impleat legem . Et paulo inserius. Non quia legem implevimus, gratia data est. sed datur gratia, ut legem implere possimus. Ex quibus omnibus liquere potest summo iure sancta Synodsi,in,loco quem modo exponimus, Se in canone decimo octauo prolii huisse assertionem illam, Dei praecepta homini iustificato esse ad obcruanis dum impossibilia, neque locum iam esse ullum suffugio, quod adinvenit Buccrus in conciliatione art. de iustificatione Ait n. blasphemiam esse dice,
re,id quod Deus prscepit esse impossibile, pie tame dici esse homini impossibile. Neque hoc eo sensit dicit quia homini sine auxilio Dei est impossibile. Sic quippe nulla internos ipsum esset controuersia. Sensus uero illius est, te
589쪽
LIB. XI. IN XI. c Ap. ' is' A est legem,quam nos implere non possumus,Deum per filium situm in Gedentibus implere in praesenti ex parte, in futuro in totum. in hoc autem occluderet diuerticulum iuncta Synodus,non contenta sitit statuere, princepta Dei esse possibilia, sed anathema indixit asserentibus homini iusti moto esse ad obseruandum impossibilia.. Voluit quippe certissimum esse, iustificatos posse Dei praecepta implere. Et in hunc sensum sua aut orita, te exposuit accipiendum es anathema olim indictum a patribus contra
assectentes Deum praecepisse aliquid homini impossibile. Quid igitur qup obi sic rentibus Apostolis, Quis poterit saluus esse respondit Christus, Apud Mart. ly.d
homines hoc impossibile est, apud Deum autem omnia sunt possibilias Nemper ut intelligeremus opus esse diuina gratia, ut castitatem & pauper- Reston.
tatem seruemus. Nam quod non uoluerit his uerbis nostram nobis coo perationem abrogare, Petrus manifeste ostendit subiungens statim. Ecisce nos reliquimus omnia & secuti sumus te. Non dixit, tu reliquisti in
nobis, sed nos reliquimus, & uelut pro opere ab ipsis facto praemium reo . poscens addidit. Quid ergo erit nobis c Quod es Christus recte dictum confirmauit stibiiciens. Amen dico uobis, quod uos qui secuti estis me&c. Et alioqui possibile, ut ex antecedentibus pater, non metaphysice capitur in hoc loco pro eo, quod nullatenus potest fieri,sed moraliter pro eo. quod arduum & dissicile est. Cur igitur Christus est. Non uos me eleo obie.,. iustis sed ego elagi uos Et Paulus. Deus est qui operatur omnia in Om- iom. is. bE nibus f Et rursus iuxta Graecam lectionem, quam sequitur Hieronymus secundo contra Iovinianum. Abundantius illis omnibus laboraui. Non Cor. in ego autem sed gratia Des quae est in me. Et alias, Vivo ego iam non ego, Gili. duiuit uero in me Christus. Quod quide & ad singula opera nostra quidam
ira reserebat, ut assereret nos posse dicere. Oro ego,iam non ego orat uero
in me Christus. Abstineo ego, iam non ego,abstinet uero in me Christus. Et huc uidetur pertinere, quod idem Paulus dicit. Ipse spiritus postulat in nobis gemitibus inenare ilibus. Augu.etiam de gratia & libero arbitrio Adigust.
cap. ait. Non Deus coronat nurira tua tanquam merita tua, sed tanquam
dona sita. Uerum haec&similia lib.x. satis copiose ostendimus proptero a
Christo, Apostolis, & sicris doctoribus esse dicta. ut ostendatur principa.
tus gratiae diuinae, in operibus mandatorum, & Deo potius quam nobis tribuenda esse opera ratis.Et Augu.quidem, ne quisquam aliter exciperet sua uerba ibidem.c. 6. praedixerat. Si merita ita intelligantur esse nostra, ut etiam dona esse Des cognoscatur, non est reprobanda sententia. Neque statis profecto firmo argumento Laurentius reuincit Aug.& sistrolasticos auη-ffissiores, qui gratiam cooperantem adstruunt ex illis uerbis. Non ego autem .sxl gratia Des mecum.Nam quod ait Graece pro mecum haberi λυνε illoc est, quae mihi est, ues quae est in me non satis, quod uult, eonficit. Et iam praepositio illa inaeo νυν auxilium de opituli ionem signifirat, quaensi excludunt operam cius,qui adiuuatur. Et hoc uel in illis pro in is
590쪽
uulgatissimis τω συν τρας νρυσως, Ut igii satior gratis hicinsinuatus C. nobis non esset occultus optime interpres noster Graecaleetionem illis uerbis reddidit. Quae mecu est. Et potuis let ueriere. Qi ix mihi adesi Vel aperatius. Quae mihi auxilio est. Et communi lectione comuniter doctores si Greg. G usi sunt,&nominatim Greg. hom. s. in Ezecia. Nipse Hiero. in dialo. in Hieron. Pelag. Quanuis autem Paulus rectissime dixerit, Uiuo ego iam non ego uiuit uero in me Christus, non est tamen haec forma loquendi ad omnia opera nostra transferenda, sed uidendum est diligenter quatenus,&quo laque,& in quibus hoc sine absurditate ulla fieri possit. Dare cum abstino ire non sit mera negatio, lapis quippe non abstinet, sed sit priuare nos co cupitis cibis uel uoluptatibus,& Deus nihil tale concupiscat non recte meo iudicio ille quisquis fuerit,aiebat.Deum in nobis abstinere,& ieiunare.Cunque alius sit, qui meretur, ab eo apud quem meretur, quis dicat, Deum in August. t. vobis mereri apud PVnde recte Augustinus. Quanuis Deus dicatur opo
e. e. ia. rari omnia in Omnibus, tamen non credit omnia in omnibus. Non enim
ipse sibi sed nos ipsi credimus. Neque se per caritatem, quae in nobis est, .mat ipse,sed nos ipsum. Neque sibi ipse loquitur,dum oramus, sed nos se cum . Atque haec poterunt nunc esse satis pro huius error conlatatione, immo & pro diluendis argumentis omnibus Lutheri contra posii bilitatem maia,torum &c. Nam alia quae obhciuntur ex Augustino, ut doceatur ille sensisse hoc praeceptum diligendi Deum esse nobis in hac militia, ut praecipitur,lictu impossibile lib. is. c. i luculenter dis luemus. DPeccatoribus et possibilia Omodata. cap. i ta XI. O Vi uero non est simpliciter dictum in hac conclusione praecepta esse homini cuiuis possibilia, sed dictum est homini iustificato esse possibilia, dobitare posset,qui bene expenderet uerbum illud iustificato, an aliqua sint praecepta, quae nequeant impleri ab eis, qui non sunt iustificati. Non enim credendi sitiit patres Concilii sine causa adiecisse illud uerbum. Verum ab hoc dubio iacile se explicabit,qui legerit. q. 13. opusculi φθ ή nostri de iustis Eκ ea siquidem intelliget peccatores quandiu manent in pecoruῆμ' cato neque omnia posse implere Dei mandata neque singula. Nam imple- θος se tio omnium mandatorum ad uitam sussicit aeternam teste Christo, qui dias VIVMQ- acit. Si uis ad uitam ingredi serua mandata. Uita autem aeterna nemini P test nisi ex gratia Dei contingere.Vt enim Paulus dicit. Gratia Dei uita sterRφm na. Et aliqua sunt praecepta,quae ad sui impletionem,saltem ueram,& stuisti seram, praerequirunt gratiam,ut praecepta de suscipiendis, uel administransire ch dis sacramentis. Neque desunt praecepta, quae si impleantur,mOXrepo NU AN nunt peccatores in gratia ut praecepta , martyrio poenitentia, ac sortiuis Tho. Hin etiam de dilectione Dei. Et apud grauiores autores receptum est,non po&- si peccatores diu perseuerare in conmentia peccati mortalis, quin & nc, uam aliquam ad aciant transgrestionem alicuius peccati mortalis. Ac ne ali cui horum contraria persuaderentur, prouide cautum est adiei uone illius