Tridentini decreti de iustificatione expositio, et defensio libris 15. distincta, totam doctrinam iustificationis complectentibus. Autore fratre Andrea Vega, ordinis Minorum, ..

781쪽

DE LAPSIL ET EORVM REPARATIONE

uitutem nostram bono ordine, grato impletur esseetia,non ambigamus Cper. s s. nobis suisse donatum. Et quanquam non alleget haec,q modo Naactamus uerba,in, cum nulla sint,liis expressiora, uider hac diffinitione ex pri. i. his uerbis collegisse liquidissimo uero Cyp. ex eis collegit sacerdotes fido ep. 6. les poste remissione peccatorii dare. Et Chry. in haec uerba ita scribit. Que v. ho. admodum rex Psectos mittes,ut in carcere reos itrudant,ut liberent,ptateri. in Ioa. Pest,ita Iesus discipulos mittes hac munit autoritate.Theophilatus idem se Theophi. quitur his uerbis.Dicendum autem,ci, de potestatem quandam & bonum spirituale dedit eis non ut mortuos suscitent, uirtutem faciant,sed ut re

mittant peccata. Ideo & subdit, Quoru remiseritis peccata,ondens quod nu. in genus spiritaliti donorum eis dederit.Cyrillus. Diuinae naturs dignitathae Ioan. 16.e potestate discipulis suis siluator largitus est,quia certe absurdum no est,peecata remitti posse ab illis,s.s s. habet. Et statim declarat hoc fieri ab eis duo Amb. i. de bus modis,baptismo,& pnia. Pariam his docuit Amb. his uidelicet uerbispo .c. . Christi permotus. id interest,ait utrum per piliam, an P lauacrum , ius remittendi peccata sibi datum sacerdotes uendicentc Vnum in utro sterium est. Eisdem item uel illis,Quae solueritis in terra, tuta erunt in cor Augu.bo. lo,impulsus est Aug.ut diceret,necessarium esse confiteri peccata nostra si 49. cerdotib.nec sati4 esse occulte,& apud Deum agere pniam. Gregorius beaGr g. bo. nignitatem istam Christi in suos discipulos, & eorum successeres sic exag-x6.in e . gerat. Libet intueri,illi distipuli ad tanta onera humilitatis uocati ad quantum culmen gloriae sint perducti. Ecce non solum de se metipsis securi fixit, D sed etiam alienae obligationis potestatem relaxationis accipiunt,principatumque superni iudi sortiuntur,ut uice Dei,quibusdam peccata retineat, quibusdam relaxent. Sic sic eos a Deo decebat erigi,qui tantii pro Deo cda senserant humiliari. Ecce qui districtum Des iudicium metuunt, animarum iudices fiunt,& alios damnant uel liberant,qui semetipsos damnari metue' bant. Et ne dubites hanc plate mansisse in Ecclesia,subdit statim. Horum secto nunc in Ecclesia Episcopi locum tenent.Ligandi atque soluendi autoritatem suscipiunt, qui gradum regiminis sortiuntur. Grandis honor , sed grande pondus est istius honoris. Haec Greg. Nec dubium, quin hoc eode sita. iis testimonio Anselmus coactus fuerit dicere,perueniendum esse ad sacerdois Luc. ij. e. illis qui dum rendunt ad consessionem S poenitentiam quia to in mentis deli ratione peccata sua damnant,ab interno insipectore liberantur.Richardus de. S. Vict. in lib.de potestate ligandi de soluendi, ex iisdem uerbis Christi colligit Dic statem habere sacerdotes ad remittenda peccara,& necessariam ex peccatoribus etiam cotritis ablatutionem sacerdotis ad communionem corporis de sanguinis Christi. Dicet tame aliquis. His

Obi T. uerbis Accipite. s s. Quorum remiseritis peccata remittiatur eis &c. manifestum quidem est,traditam esse Apostolis potestatem remittendi, de reti nendi peccata,non tamen uidetur institutum esse sacramentum poenitellae.

Rs fio Quia nec ν materia est hic illius expressi,nel forma. Hoc argumento mos

782쪽

A ii sunt fortasse Seraphicus doctor de Marsilius ut assererent, q statim ex eis

retulimus. Sed in hoc illi decepti sunt, . parum aduerterint satis esse in illis uerbis Xpi de materiam de sormam explicata. Nam cum illis uerbis tradi dii potestate soluendi pectata fideliu,explicuit materiam remota esse peccat uel sicut dicut sanctus Thomas de Gerson peccatore baptizatu , Oxima Tha.en.

uero esse manifestatione peccatorii ,yia snia non erat serenda in icognita, H. p. . quis.n.remittat,o nesciat,& sorona esse quscul uerba,quib. sacerdotes ex- Gerson inplicarent se remittere peta. Sicut. n.ut credamus baptismu esse a Xpo insti- Flor. -- tutu,non dubitamus satis esse uel illa uerba ipsius . Euntes ergo docete oes rvigentes baptizantes eos in note pris de filii &.s s. ita Psecto indubitatu esse Mart.Hὶι debet,ad institutione facit pnis satius suisse concessionem clauium ad Bluendum peccata. Siquidem ita per haec data est potestas absoluendi pctdres baptizatos,sicut per illa potestas baptizandi ota gentes. Et quemadmodum post illa uerba Christi de baptismo omnes baptizati ab Apostolis habuerunt gratiam,si obicem ei n5 posuerint, &baptismus ex tunc coepisset esse . sacramentis,etiam si prius non fuisset, ita post ista alia omnes fideics conseo si sua peccata,& ab eis absoluti habuissent remissionem pei5rum quibuscitque illi uerbis usi suissent usum eius potestatis significantib. de absolutio illa uerum fuisset sacramentum pniae. Atm hinc est, ut cum ante* Ecclesia uel Apostoli ostendi possint statuisse hanc, uel illam formam, uerisimilimu fit ieos usos fuisse hac potestate,omnib. certum fit, nunqua eos illa fuisse usos, B quin interuenerit sacramentumpniae. Et quid in re usiadeo certa cuncta mur An non satis est,ut Christus dicatur instituisse hoc sacramentum fecisse,uel dixisse aliqua uerba,post quae absi ulla noua institutione,aut concessione semper ad prolationem horum uerborum,absoIuo te, conferrer gratia pMri confitenti rite sita peccata Quid amplius secit in baptismos Quid amplius in Eucharistia Quid amplius in ordine ' Quid denici: amplius ipsa

Ecclesia secerit,si ipse,ut putatur insiiciterit hoc sacramentums Uerum quidem est,Xpm nun* statuisse uel monuisse Apostolos,ut hac forma uter rur. Absoluo re a peccatis,uel illa remitto tibi peccata,vel illa remittuns ti

hi peccata. Sed ne. opus his erat,ut institueret hoc secim. Relinquessi h erant prouidentiae, de dispositioni Ecclesiae,ut plenitudo potestatis psius esset dilucidior.Satis , oino fuit,ut diximus, potestatem tradere seluendi a peccatis,ut ipse hanc uel illa eligeret forma, perinde ait ipsi c5modius, de congruentius uiderer. Et c5uenientisiime quidem illa elegit sermam,quae Hunc consueta est in Ecclesia.Nam de ea autoritatem idicar sacerdotum, de essectum,quem liciunt claues in poenitentibus aptistime designat. Ac proapterea nemini quide liceret ab ea declinare,si in id fieret, de hsc autoritas explicarer,& non tin deprecatiue, sed autoritatiue designaretur fieri remissio

peccatorum,non uariaretur essentia huius sacram cti. Neci: necessarium est Derbii explicans abGlutione fieri autoritate diuina ut caeteri theologi cois Duriis.

783쪽

DE LAPSIs, ET EORVM REPARATIONEuits sine detestatione pectatorum ad reparatione lapsi susscere traditur. CDelecticio peccaeorum in praecepto esto bbus moriali peccato obnox s.

FUerunt quidem non nulli &pii&doetissimi magistri Inter catholiscos,qui quanuis pro certo haberent, necessariam esse ad lapsi repara tionem poenitentiam,idest displicentiam de peccatis commissis, de detestationem eorum,haud quaquam tamen crediderunt praeceptrum esse in quod speciale,quo peccatores ad eiusmodi poenitentiam tenerentur. Et eos, qui absque poenitentia suorum peccatorum moriebantur, damnari quidem, sicut statim contra Lutherum diximus,affirmabant pro aliis pecucatis,non autem pro impoenitentia. Et quoniam sectitores erant,& studioi4 sissimi dodi nae sancti Thoms,illius se autoritate protegebant,qui propteartia. σι rea probat,non esse peccatum in spiritunsanctum non poeniter quia non a.d. a est nouum peccatum,sed circunstantia peccati. Verum eam ego opinionE.

Praecepta ut nouam,de inauditam, quod scia ante illos inter scholasticos, ita semper pctoribus periculosam existimaui,isc inuendam. Et quoniam qui ante nos scripsis optua. runt,praeceptum quidem esse de huiusmodi poenitentia eonstanter,&ωncorditer tradideru sed illud firmare neglexerunt,ob id soriasiis,quia ceratam,& indubitatam eam sententiam censuerunt, de operam suam in re nia hil necessaria collocare nolebant,ne quispiam posthac communem hane sententiam uertat in dubium, eam nune firmis his, de ualidis argumentis Arg. t comprobabo. Primo. Eκ illis uerbis Christi, Nisi quis renatus fuerit ex Ioa 3.a aqua,& Spiritu sancto,non potest introire in regnum Dei, omnes docto res colligunt,non solum necessarium esse Baptismum ad ingressum in reugnum Dei,sed praeceptum. Et hoc nos lib. s. cap. ir. certum minimeque LM. i, dubium fore diligenter ostendimus. Cur ergo non & similiter ex illis uera his Christi ad peccatores, iss p itentiam habueritis,omnes similiter peribitis,colligamus poenitentiam non tantum esse necessariam, sed etiam in praecepto Nonne idem est uerborum tenor Nonne idem pondus uerborum Nonne similis utrobique aut certe apertior, & rigidior in his quam in illis poene aeternae comminatios ProseAo si neque ista uerba neque illa, 'nitentiam agite,satis sunt ad praeceptum psnitentiae, non solii non erunto satis uerba statim citata ad credendum in praecepto esse Baptismum, staneque sussicient ad probandum praeceptum Eucharistiae illa similia uerba Christi. Nisi manducaueritis carnem fit 3 hominis, de biberitis eius

guinem, non habebitis uitam in uobis, neque praeceptum consessionis poterit probari ex illis uerbis. Quorum remi itis peccata, remittuntur eis, de quorum retinueritis, retenta sunt. Similia nanque omnia ista

784쪽

LIB. XIII. IN XIIII. c AP. 3τα A existunt, neque apertius ius, aut praeceptum dicunt haec quam illa. Et si

non tenentur peculiari praecepto peccatores recuperare uitam, cum posusant per pinitentiam, neque tenebuntur peculiari praecepto satagere,ut rea nascantur per Baptismum, aut ut remittantur sibi peccata per absolutionem sacerdotalem, aut ut acquirant,uel tueantur uitam per Eucharistiam. Immo si ita pergimus respondere,huiusmodi uerba significare quidem nocessitatem psnitentiae, sed non praeceptum,magnam senestram aperiemus ad enervanda,&inualidanda multa praecepta diuina, quae apud omnes catholicos recepta, ut praecepta sunt. Non enim strictius,neque seuerio. ribus uerbis illa nobis traduntur, & commendantur, quam in statim claratis exigitur, ab omnibus peccatoribus ps nitentia. Si adiectio,ut omnes fatentur, nae mortis, siue temporalis,sive aeternae signum est certum praecepti diuini in sacris literis ,& adieetio psnae excommunicationis in

dicat praeceptum pontiacium in iure canonico,& mia capitis praeceptuin arguis principis in iure Caesareo, cur ambigamus psna illa sormi dandi interitus , his eodem in loco repetita, significase Christiam praeceoptum se invulgare psaltentiae Et quibus rogo uerbis manis inius nobis uelut rem praecepti potuit psnitentiam indicere, si neque haec uerba, ne, que illa, nitentiam a te. Appropinquauit enim regnum coorum, aistis sunt, ut credamus eam nobis illum praecepisse e Nouo sane genere,&alias in scripturis inusitato oportuit illum uti, ut crederent eam esse nobis in praecepto, quibus neque his tam manifestis id ita esse persuadetur. Certe Petrus & Paulus conuersis ex Iudaeis,& Gentilibus in initio praedicationis Euangelii perinde psnitentiam ut necessariam tradebant,ac Baptisnum,&fidem, neque inter haec discrimen ullum faciebant. Quarect intellexisse uidentur, de nobis non obscure significasse haec tria non δε-liam ut necessaria, sed ut praecepta nobis esse tradita a Christo. Deinde. Non solis iustis, sed de peccatori cuicunque roganti, cum adolescente Euangelico, Quid faciendo uitam aeternam postidebo, respondere pos stimus, quod Christus illi respondit. Si uis ad uitam ingredi, serua man clata. Sunt enim illa omnibus suffcientissima ad salutem. Et magna omni no esset mandatorum Christi insuffcientia,& impe ectio,si susticeret quia demiustis eorum obseruantia ad uitam, non autem peccatoribus. Cum igitur certum fit, ut & illi,in quos pugnamus,satentur, necessitia esse ad saliatem omnibus peccatoribus psaltentiam,& neminem ex eis posse citra imam saluari, cogimur eo ipso credere omnibus ipsis etiam esse praeceptam. Nihil quippe dari poterit, quod sit ad uitam necessarium quin sit etiam a Deo praeceptum. Et absurdum est concedere, Deum optimum,& pro Didentissimum legislatorem tam parum statui peccatorum in sanciendis

praeceptis consuluisse, ut nullum dederit praeceptum, per quod possint illi saluari,&magnam, immo maximam partem Christianorum in eo

785쪽

DE LAps Is , ET EORVM REPARATIONE

eulus tqtius aliquae tantum integrales partes ad perseetionem ipsius de ina Ctegritatem concurrentes, sicut oculus lingua, digitus integrales partes dicutur hominis,quia ad integritatem ipsius,& perseetionem concurrunt, licet sine ipsis possit homo consistere.Et tales partes huius sacramenti sunt satis iactio,cessatio a peccatis,& contritio etiam,si modo large accipiatur,& coprehendat subse quencunque,& qualencunque dolorem de ipsis. Hsc quippe tria requisita sunt ad sicramenti huius persectionem, & integritatem, &iat plene,&persedie habeatur essectus ipsius. Vnde fine his non censetur as perfecte poenitere.Et nisi satisfactio,aliqua ipsius pars esset, habere non pos ilet illum maiorem ualorem,quem omnes latemur eam habere,quando in iungitur a sacerdotibus. Nomen etiam poenitentia,quo hoc sicramentum

iure dirimus esse appellandum,sitis indicat non constare illud sola solua

tione. Siquidem illa poenitentia non uocatur.Et cum in Concilio Florenti no quasi materia huius sacramenti dissiniantur esse actus poenitentis, qui in tres distinguutur partes,& materia uel quasi materia noeamcii debeat pars ipsius censeri, de hic in nostro decreto dicatur poenitentia continere haec 'qui ique,dc quae continentur in aliquo toto,partes ipsius sint appellandς,, uidetur profecto necessarium esse,concedere ex his partibus constare hoesicramentum. Accedit ad haec, quod inter alios articulos,quos Leo decismus damnauit contra Lutherum, hic quintus est.Tres esse partes poenitentiae,contritionem, conlisitonem sitisfactionem non est iandatum in sicia

scriptura, necu in antiquis sinistis doctoribus. Et quidem uel hoc nomine o, par est,ut omnes post hac catholici tractatores quinque uel tres concordi toe asseramus poenitentis partes,neque negemus ullo modo hoc sacramen tum pluribus constare partibus ne conueniamus,ues uocula minima,sifri ri possit,cum Luthero. Qui et in responsione ad hunc articulum, pertinaci - ter latetur,etiam in sermone quodam uernacula sita lingua evulgato pecu liariter adiecisse,non esse istas tres poenitentiae partes. Quia tamen de nomi/ne est quaestio,an haec a patribus connumerata partes sint sicramenti psilia tentiae,nec ne,prudenter patres nostri,paci tibi*, ct concordiae consulen- tes ueritatem fidei in nostro decreto sub forma mox exposita tradiderunt.

Quae quidem ut clarior est,ita etiam minus est scrupulosi, & ab omnibus absque ulla cuneiatione recipi debet. Quis catholicus neget ista quinque cotineri in lapsi hominis ps nitentia: Nonne omnes habemus concedere, ea omnia,uel necessaria esse,uel certe concurrere,& iuuare ad reparationem Iareopo. t psi Quinque igitur,ut compendio haec omni, expediamus, sunt partes iacramenti pςnitentiae, sed la absolutio est forma,reliqus quatuor,sunt qua Propo. α si materia. Et cum omnes quinquc ad persectam absolutionem peccatorii ut plurimum necessariae sint, tamen solae duae consessio,& absolutio ex cosensu omnium ad essentiam huius sacramenti requiruntur. Nem in consese Propo. 3 sione,aut detestatione,aut sitissectione uirtus est ex opere operato, ut co- , muni utamur uocabulo,remisilua peccatorum,sed duntaxat in absolutio,

786쪽

LIB. VIII. IN XIIII. c Ap. A M.Vt tamen singulae istarum partium notiores sint,& quatenus necessaris snt ad reparationem lapsi, manifestius fiat,de earum qualibet, aliquanta seorsum disseremus. Decessitione a peccatis. cap. XVI. P Rima pars sacramentipsi itentiae connumerata hoc loco a patribus,

est cessatio a peccatis. Nam in primis necessis um est ad reparationem lapsi,ut collibe t se ab illis, per quae a sanitate spiritali in spiritalem pec/eati morbum dilapsus est. Peccasti. Quiesce,ait scriptura secum translatio- Gen. bnem τo. Et Esaias primas partes,ut inueniat impius misericordiam, tribuit uiues.b cessationi a peccatis dicens.Derelinquat impius uiam suam, de uir iniquus cogitationes reuertatur ad dominum,&miserebitur eius. Et Ius,admonere uolens Romanos,ut induerent arma lucis,prius admonuit, ito. sui abiicerent opera tenebrarum.Et ad Corinthios similiter. Expurgate, ue i. r. f. btus sermetum ut sitis noua conspersio,sicut estis azymi. Et Ephesios prius Ephe. ehortatur deponere secundum pristinam conuersationem ueterem homi nem,&post modum subnediit.Renovamini spiritus mentis uestrae, & inoduite nouum hominem,qui secundum Deum creatus est in iustitia,& sanaetitate. Et rationaturalis hoc expostulat. Nemo enim nouum hominem potest induere nisi ueterem exuat. Neque nouus spiritus subintrare potes in aliquam aulam nisi antiquus discedat. Et uolenti esse in aliquo loco, in quo non est,primum de ante omnia necessarium ad id assequendum est rean cessus a loco opposito,quia ut pbilosephi dicunt acquiri non potest terminus ad quem nisi relicto termino a quo,& siquis aliquam aegritudinem eo etraxerit ex aliqua domo,lit pristinae restitueretur sanitati, necessarium essu ante alia secedere ab ea domo. Atque ita sane per omnia qui per peccatum infirmati uel potius mortui sumus,si uelimus antiquam sanitatem, dc uitare perare,a peccatis cessemus necesse est. Nunquam animabus nostris spiritus domini illabetur,qui bonus. ectus,simplex,mundissimus, de suauis. simus est,nisi abscesserint malicia prauitas,duplicitas, immundicia,& amaritudo peccati. In maliuolam animam non introibit sapientia,est sipientisiimus Salomon neque habitabit in corpore subdito peccatis. Et necesse est iuxta Psilmistam,ut Deus auserat a nobis spiritum nostrum, spiritum tumoris,spiritum amoris proprii,spiritum propriae uoluntatis,ut emittat ipse in nos desuper spiritum suum,& creemur, & renouemur,& noua in illo fiamus creatura. Et qui serio uolunt amico antiquo reconciliari, quem abulatione alicuius castri,aut oppidi laeserunt,ab intermissione uiolentae illius possessionis reparationem laesae amicitiae auspicantur.Vnde S amuel po pulo Israelitico ad subitam tempestatem timore perterrito propter pecca tum,quod petendo regem admiserant. Nolite inquit, timere. Vos fecisiis uniuersum malum hoc ueruntamen nolite recedere atergo domini. Quas Cres, risi dicat est Gregorius. Si peccare definitis, ad obtinendam commitarum RU ς. ueniam peruenire citius potestis.Vnde& Ambrosius reserente magistro Am iet

787쪽

DE LAPSIS, ET EORVM REPARATIONE

ad corint. in. d.14. dicit ueram psiastentiam esse cessare a peccato,& Laelantius laudat cLuctatus. eos qui psnitentiam dicunt esse resipiscentiam. Cum uero patres cessati

nem a peccatis primum eorum,quae continet sacramentum pCenitentiae dixerunt,non qualicunque peccatorum intermissioni eum locum dedisse existimandi sunt ted intermissio ni liberae,humanae, uoluntariae, de quae non tantum cessatio sit a praeteritis de qusdam uelut expictio,& terminatio eoarum,sed & quies persecta de continentia a nouis quibuscunque peccatis. Non enim is dicitur cessare a peccatis,qui aliqua peccata expleuit, de peregit se qui quiescit,& se continet ab adiectione nouorum peccatorii,&a pu

Greg. i. teritorum continuatione. Et huc respexit Gregorius cum pomiteritiam uer .er ho. re agere dixit,qui non solum commissa flet,sed iterum plangenda declinat. 4.i Eui. Et iterum. Poenitentiam agere est perpetrata mala plangere, dc plangenda non perpetrare. Nam qui sic alia deplorar,ut tamen alia committat,poc Pasto. 3. tentiam agere ,aut dissimulat, aut ignorat. Et alibi admonet flendo in par. c. ii niter se lauare,qui culpas post lachrymas repetunt, quas reliqucrant,sors

Lib.s. Q. dibus se rursus nequiter inquinant. Et in epistola ad Theorisiam patriciam . y. anathematizasse se dicit quosdam,qui inter alios errores asse ebant peccataduperficie tenus,& non penitus,nec in totum secramcnto fides quod est Baptismus dimitti, Ic psnirentiam de quolibet peccato trienio esse agendam, ct post in uoluptatibus uiuendum. Et in utroq; istorum locorum,illis,qui osic prioris uitae poenitentiam agunt,ut a peccatis non cessent, pulcherrime Pro.16. et illa, Canis reuersus ad uomitum,& sus Iota in uolutabro luti. Nec nox. Pet. , es illud. Qui baptizatur a mortuo,& iterum tangit mortuum, quid prosi-EM. 34'lauatio eius. Qxioniam uero non qualistun4 cessatio a peccatis laudi ducsatio a ritur,sed ea duntaxat,quae eκ proposito,&firma animi deliberatione pro peccatis .p ficisci: ur,& cessatio a peccatis ab eorum detestatione est distincta sub cessa- positu ea ii, ne a peccatis propositum cauendi de caetero peccata comprehensum es eaties eis, a patribus hoc loco crediderim. Et ita esse hac particulam exponendam ,

prehendit. in possumus argumentis suadere. Hic primus gradus ad reparatione lapsi

Arti est,non tantum nullam in corde peccandi intentionem retinere, sed de propositum habere firmum omne peccatum deuitandi. Et tunc uere cessatur , de receditur a peccatis,cum praeterita per complacentiam non retinentur , de a praesentibus de suturis animus per eorum odium est disiunctus. Deinade. ulla humana uia recedendi a peccatis apparet.nisi uel per eorum dete stationem,uel per propositum ea semper cauendi. Cum ci go, ut manis stum est,cessationem a peccatis patres discreverint a destatione ipsem, abs que dubio bib cessatione a peccatis propositum cauencis peccata posueriit. Adhaec. Extra controuersiam est,propositum cauendi peccata computari debere inter partes sacramenti poenitentiae. Nam& in Concilio Florentiano, ut P. t s. dirimus inter eas ponitur,licet sub contritione connumero

tur. Et manifestum est necessariu id esse ut quis legitime ab luatur, de multo magis requisitum esse ad persectam abselutionem a peccatis quam satis factionem

788쪽

LIB. XIII. IN π IIII. CAP. 36 Asielionem pro ipsis. Vnde&cap. s. propositum smiandi mandata connumeratum est inter alias dispositiones necellarias ad iustificationem impii. are cum uerisimile no sit, dissipostiionem adeo necessariam ad reparatio nem lapsi silentio hic fuisse omnino prseritam,dubitandum non est, quin eam sub cessatione a peccatis comprehenderint patres quandoquidem sub nulla alia parte commodius comprehcs ci potest. At Pita. s.Tho. in ex T . in positione uerborum, quibus Ambrosius asserit ueram poenitentiam esses t cessarea peccato,cessitionem a peccatis dicit non dicere simplicem negatioi nem peccati,quia qui intermittit aetiam peccati non dicitur cessire a pecca-

to,sed cessire a peccato proprie dicitur,cui peccatum displice dὸ peccatum

dimittere intendit. Et cum magister citasset eκ Ambr. ueram poenitentiam esse cessare a peccato,ne qualiscunque cessatio a peccato uera pwitentia existimaretur,mox stabiecit in. 4. d. 14. Poenitentia est uirtus,qua commissa mala cum emendationis proposito plangimus, deplangenda ulterius committere nolumus. Et ibidem degat Amb.alibi dicentem. Poenitentia est mala Amb. Per. .praeterita plangere,& plangenda iterum non committere . qua OQ. De detestitione peccatorum. cap. XVII. SEcunda pars,quam patres sacramento pinitentiae assignarunt, est detestatio peccatorum . Et haec uel in primis necessaria est ad reparationem 4 lapsi. Hoc quippe uno modo atque adeo certissimo abqcere a nobis possumus morbos spiritales peccatorum nostrorum,si displiceat, quae man te placuerunt. Et launc aflectum a nobis exigebant Christus, Apostoli, pro Phetae,isc sancti legis do et ires cum peccatores in locis supra citatis ad psnitentiam peccatorum liortabantur. Et quanquam hic mentis assectus, quo metem a peccatis admissis reuocamus,detestatio peccatorum hoc loco appellatur,tamen despiciendum non est communius in schola contritionis Docabulit. Nam statim patres cor quod detestatur peccata,cor contritum Vocatiere. Ea uero ratione omuniori hoc detestationis nomine usi uiden tur,ne attritionem,quae imperscctus est dolor de peccati a partibus ps 1 tentiae uiderentur excludere. Et in usu est contritio,non tantum apud scholasticos autores, sed de in translatione communi scripturae de apud grati S .

α antiquos Ecclesiasticos doctores. Eocri utuntur per si pe Gregorius,Bcr ca iaceol. nardus, Cassianus,& Augustinus. Et non sine causa apud scholasticos non χο.ca. qualiscunque dolor de peccatis sed persectus tantum, de suffciens ad iusti Aug. Riseficationem contritio dicitur. Sic usurpare uidetur Grego. 3. Par.Pasto. o. 31. pansiet M. Qii id etiam uiribus opus est, ait Chrysostomus cum cor conterere debeas Ch . demus Et Cassiodorus ait. estit dominus differre,si corde contrito dolea- eopsi. cor.

mus. Et Psalmissa dicit. Cor contritum,& humiliatu Deus non despicias. In Psaliua Sed ex antiquis doctoribus in Aug.saepius memini me legisse hoc uocabu addim calum,necv sua ipsius,sed scripturae autoritate eo fuisse sic usum, hinc poterit tribu . liqtiere. In psalmum. 4. sic scribit.Scriptum est. Prope est dominus his, qui Psal soobtriuersit cor.Tritura cordis,pletas,humilitas. Qui se comerit,irascitur si, Alet.

789쪽

DE LAPSIS, ET EORVM REPARATIONEBI.Se habeat iratum ut illum habeat propiciu , se habeat iudicem, uti illum CPsi s habeat defensorem. Et in illa uerba, Qui sanat contritos corde. Qui cor no conterunt,non curantur. Atque ubi ostendissis quid sit conterere cor ex il so. lis uerbis,Sacrificium Deo spiritus contribulatus,cor contritum de humi liatu Deus non despicies,subnectit. Qui obtriverut cor Humiles. Qui non obtriverut cor Superbi. Contritum sanabitur,elidetur elatii. Adhoc enim sorte eliditur,ut contritum sanetur. Et post pauca,temporalibus,ac medicinalibus sacramentis alligari ostendit contritiones nostras,ut possimus peruenire ad plenissimam firmitatem, qua consolidabitur, de reparabitur plaune,quod stactum de alligatum est. Atque ipse nimirum attritionis de comuitionis etymologia hoc poscit, ut imperseditis dolor de peccatis attritio nominetur,contritio uero,non nisi persectus. Alteri enim quid dici potest cum in frustula teritur,& diuiditur,conteri uero non nisi adeo perfecte colitingatur,ut pene in pulveres redigatur. Omissis autem his quae ad nomen duntaxat spectant, ὸupleκ de re est hic nobis controuersia cum Martino z-ο- Luthero. Quippe inter alia,quae a fide&alumine naturali aliena docuit,

duo quoque his aduersantia asseruit. Alterum,non esse hunc assectum necessarium ad iustificationem peccatoris sed sat esse nouam iittam inchoare. Alterum nomine poenitentiae,non detestationem praeteritarum culparum, sed nouam uitam in Scripturis intelligi. Optima, inquit, poenitemia nouauita. Et metanoea Grsce,quam nos resipiscentiam appellamus,hoc tantum significat,quod ad uerbum reddendo,transmentatio,hoc est mentis muta -

tio. Ac propterea ad poenitentiam inser hoc solum exigi,ut qui proposs- tum malum habuit,habeat bonum in futurum,nulla habita ratione praeteritorum poenitudinis secundum illud Pauli. In Christo Iesu nem circuncisio aliquid ualet neq: praeputium,sed noua creatura. Possuntque ista uideri in articulo. i.suarum assertionum contra bullam Leonis. io. Sed quae rogo

te Luthere,nouae ustae inchoatio potest esse ubi nulla subest antiqvs displi, centia iniod propositum potest habere bonum in laturum, cui non displicent,quae mala habuit in praeterito Quis statum,in quo prius erat, mutat nisi aliqua illius teneatur displicentias Quis possit nouum hominem in duere,nisi prius ueterem emeriUQuomodo ad eum qui ultra nos, de seu Pra nos est,uenire, de appropinquare possumus, nisi a nobis ipsis defici mus,& nos ipses per cordis contritionem ei mactemus Quae participatio,clamat Paulus iustitiae cum iniquitate Quae societas luci ad tenebras eQuae conuentio Christo ad Belial Si ergo iustitiam si lucem, si Christum

in nobis habitare uolumus,necesse est iniquitatem, & tenebras peccatomac dsmonem ipsum a nobis procul prius abiiciamus. Quae quidem semel consensu&sponte nostra a nobis admissa non est quomodo a nobis eκ- pellamus,nisi per dissensum auersionem, & detestationem. Nam natura &nostra de assectuum nostrorum,hsc est,ut tandiu nobis haereant,qus semel

Placuerunt,quandiu nullo ab eis odio, aut displicentia dimouemur ' Et u

790쪽

LIB. VIII. IN π IIII. c AP assA qua semes approbauerimus, ea tandiu censenuis probare, de firma Se rata

esse uelle,quandiu non ea melius cogitantes reprobamus,aut retractamus.

Sed metanceam dicit Lutherus mentis esse mutationetn,aut resipiscetiam. Quam,sententiam confirmare possumus ex Tertulliano dicente.In Graeco Tert. ara sono poenitentiae nomen non ex delicti consessione,sed ex animi demuta- Narcitione compositum est. Atqui, uel hoc ipso cogi potest, ad poenitentiam odium prioris uitae requisitum asserere. Dae nanque mentis sit uera mutatio ubi non ea displicent,quae prius placuerunt Gis mutatum a priori aD sectu dicat,cui placet haetenus aliena compilauisse,sed in staturum decernat nihil tale patrare Non satis est profecto ad ueram mutationem priorum assectuum,longe alios in futurum habere. Nam uera mutatio transitus est,siucut philosophi dicunt.& docent,ab uno in alterum contrarium. Nulla ue ro contrarietas est inter complacentiam ante adii alicuius peccati,& propotaim non illud committendi in futurum. Nam contraria sibi inuicem rea pugnant,& se mutuo expellunt. Haec autem passim stant simul. Unde &Tertul. paulo ante citata uerba dicit poenitentiam in Deo nihil aliud esse in atelligendam,quam simplicem conuersionem sententis prioris.Deinde. Na Aria . iturale ius apud omnes quantuncunque Barbaras nationes hoc exigit,ulsacti nos novit poeniteat,si redire uelimus in gratiam esus, quem laesimus . Nem reconciliari cuipiam possumus,nis nobis quam ei intulimus, oflensa displiceat. Qua igitur fronte Dei gratiam quis ambiat,quo pudore in illius a mariam reuerti postulet,si non ante omnia acerbum, & amarum es sit, ipsum reliquisse in ipsum peccas ipsique perfidum, & ingratum extitis,

Sed testimon is eum scripturae urgeamus, ut qui lumini naturali non cre 'Arps disicredat si item scripturis,ad quarum unum testimoniu semper nos pro uocat. Et quoniam non negat quidem Lutherus,poenitentiam necessariam esse ad lapsi reparationem sed eam dicit esse nouae uitae inchoationem, &non prioris detestationem, illa duntaxat in eum proferam testimonia ex quibus constare potest, poenitentiam a deo requisitam ad iustificationetu peccatoris, detestationem esse,seu odium admittarum ante peccatorum. Enimuero Ioannes utrunque affectum a uenientibus ad suum Baptismum exigebat,cum ad poenitentiam & fructus dignos poenitentia eos hortabatur. Unde & Chry. ut confirmaret uerba Ioannis,& ostenderet nulli sustice cho.ho. re aquam solam Baptismi,nisi praecedat dolor de peccatis,'testimonia inducit Dauidis de Esaiae.Hic enim cum dixisset,lauamint,mundi estote, statim adiunxit. Auserte malum cogitationum uestrarum ab oculis meis,quod fquidem fit per dolorem de ipsis. Et ut intelligas aliud hoc esse a proposito noux uitae,mox & hoc quoque requisiuit dicens. Quietate agere perueruse,discite benefacere. Dauid item cum dixistis, Asperges me domine hysis po,& mundabor auabis me,&super nivem dealbabor, continuo addisdit. Sacrificium Deo,spiritus contribulatus, cor contritum de humiliatum

Deus non despicies.Ut discerent uidelicet, quiuere discipuli ipsius essent,