Tridentini decreti de iustificatione expositio, et defensio libris 15. distincta, totam doctrinam iustificationis complectentibus. Autore fratre Andrea Vega, ordinis Minorum, ..

821쪽

Get nos Deo uerum illum non essi in praecepto. Praeceptu nanque poeis Cnitentiae indictum est et nos reconciliet Deo,etsi impleatur,ficis est ad uia

DU ςςQnouex Deo,etu impleatur,sitis est ad uiaram. Ubi praeterea est pceptum de hoci i Deus tam durum,et dissicilem se ostendit edire in suam gratiam uolentibus Cur addamus onera oneri

hus,praecepta praeceptus Cur non potius odia restringamus , et liuores ampliemus Si magnus et uehemens dolor de peccatis necessirius est momodonMu emussa in adeo certa requisita intentae Quomodriauerilimile est Deum dedisse pceptum de cuius impletione, trans sis Mnemini nostruposii contares lamanteissiones suom a d noueris Quis mensuret quanto assictu,et seruore suorum se peccatorum poeniteare Angelis quidem.qui gradus seoriam assi um distincte possim tTM.t vaserri prae ta,nullum essit incommodum, sed hominibus qui haec inexi,non possumus, absonum , et supra omnem plane uerisimilitudineis legislatorem tale aliquod praecepsisse. Multot insurdius hoc suisset in hoc pcepto, cuius impletio omi bus pec tibus est necessiria. Vnde nem erentes,neque conlitares,neque aliqui omnino homines adeo stulti,dcu arum prouidi sui Itba sqs, huiusmodi intensiones imposuerint inaffectibus,ad quos se,uel alios uoto uel praecepto adsi in xerint. Persu'm quippe omnes habuerunt,neque statui,neque capacitauissi de illatis ipsis offensis,et humiliter uenia postulent, eam ultro et seonte sua condonant, nulla requisita certa intensione in eo dolore, aut tuos Priadentes neque negant, neque negare flant 'solutionem poenitentibus,quos uident exstra statum peccati,et Od quumcunque pinnirentia suorum peccatorum, et proposito emendandi uia Gregorius colligit ex eo, HIutio praesidentis,cum sterni arbitrium sequitur iudicis et illos nos debeoAes , RV 06 xe Bluere,quos autore nostrum cognosci suscitante gratia uilita re. Cur ego,dices Moyses non pollicitus est

Deu .L. 'dmii a Deo uero, nisi cum in toto coris

4 qussieris, at dominum Deum tuum,qussieris eum, & tota tribulatione anti. qVRR VM Προς et quantumcunque parui temporis conuersio ad Dex illius assequamur,srustra adiecisset. Si tamen toto corde qussieris eum, & tota tribula persectum. Et, ab eo selo remedium suorum malorum Magitat,et pro

822쪽

LIB. XIII. IN XIIII. c AP. 334: A pter ictius unius offensam deli illa sin detestatur. Ad misericordiam praestandam non attendit Deus perinde intensionem conuersionis ad se, ac persectionem. Quid igitur per Ioel clamat,conuertimini ad me in toto corde ue obiecto, siro in ieiunio,& fletu,& in planetu,& scindite corda uestra, ct non uesti- 'menta uestra Esto positi,quis conuerti ex toto corde ad Deum per aetiam remisitim,certe fletus,planetius,& scissio cordis intensum,& seruidum do lorem requirunt .Et Niniuitarum rex ita demum sperauit se, & populum Lum reconciliandum domino si operiretur omnes saccis,& reuersi a viis Lis malis clamarent ad dominum in sortitudine. Aliud tamen est,quod de RHhon. t,de ad perseetam reconciliationem consentaneum est,aliud quod neces sirium est,& omnino requisitum,& citra quod nulli peccatori patet suus . Iustissimum quidem,&decentissimum est, atque ad persecte placandum Deum commodissimum, grauissime,&seruentissime dolere de ostensia Dei,&easamarisiime pro uirili nostra flere. Et ad hoc omnes peccatores commonendi sunt,isc pro sua quique portione id conniti, & conari debeo mus. Atque ideo & fletus,& planctus.& scissio cordis, & clamor in soris udi ostulatur a peccatoribus in testimoniis citatis. Sed cum hoc stat,tatam esse misericotatam diuinam ut etiam quantulancunque ad se conuerulionem peccatorum satis habear,ut eos ad suam gratiam admittat. Cur po obiecis ni ergo aliqui peccatores dolentes de suis peccatis, quia non eis stibue nitur per sacramentum poenitentiae Nam si non perirent, nunquam a Pa B tribus reputaretur rei silutis spiritalis peccatorum,qui eis poenitentiam ne garent in extremis.Quando etiam per abistutionem sacerdotum quis primo iustificabitur si quantuluscunque dolor de peccatis iustificat Nullus R in peccatorum perit qui ante mortem dolet de suis peccatis propter Deum. Sed ideo silutem hominum adimere dicitur quisquis moriis tempore poenitentiam ei denegant,quia plaerunm per secramentum poenitentiae iustifi cantur,qui alias perirent. Quia absolutio potest primo iustificare,uidelicet, eum quis sine tali dolore dc cum solo dolore de peccatis propter gehenna, Mel alia m' euitanda.aut propter alias similes causis ad consessionem accedit.Obriciunt Se alii in contare posset peccatori sua iustificatio, si quantu- obiee. Hisuis dolor propter Deum sussiciat. Item ci, nulla erit causa, ob quam qui- Obicc. sdam iustificentur,& alii non iustificentur nisi quia Deus quosdam gratuito

Praevenit,& ficit,ut detinentur sua peccata,& alios non. Quod uidetur ad acceptionem per narum spectare.Verum haec lib. V.abunde ditatuimus. Magis equidem me solicitant multa testimonia sanctorum doctorum, qui obieris ad expiandum magnas & graues culpas,magnum, ct omnino seruentem dolorem de ipsis necessarium esse,uidentur docere. Ex quibus hic aliqua tuis uerbis subiiciam. Cyprianus. Deus quantum patris pietate indulgens p.fieris. emper,& bonus est,tantum nidicis maiestate metuendus est. Quam ma - de lapsis .

a d liquimus,lam granditer defleamus. Alio uulneri diligens, & longa medicina non defit,poenitentia crimine minor non sit . Et ut iurulis mus

823쪽

DE LAPII s. ET EORVM REPARAT io NE

eontinuatione aliqua,& uehentientia opus esse,ad placandum dominum, Csubdit. Putas ne tu dominum cito posse placari , quem uerbis perfidis ab-Amb.i . nuisti Putas,sacile eum misereri tui,que tuum non esse dixisti Ambrosius. ad quaeuia Secundum conscientiae molem exhibenda est conscientiae magnitudo.

nupia. Grandi plagae alta,& prolixa opus est medicina. Grande scelus grandem x. de pom. habet nece iam satisfactionem. Et alibi exemplum Hieremiae proponi

ut intelligant peccatores quanto affectu debeant sacere poenitentiam. Amdiant,ait,qui agunt poenitentia,quomodo agere debeant,quo studio quo

assectu qua mentis intentione, qua intimorum concusiione uiscerum,qua cordis conuersione. Vide domine,quoniam tribulo uenter meus turbastus est assecumeo,conuersum est cor meum in medio mes dec. Quod aquantulacunque detestatio peccatorum sussiceret ad gratiam,nunquam ille in eodem libro diceret.Facilius inuenitur,qui innocetiam sis ueris,quam au. qui congrue egeris poenitentiam. Augustinus in libro de poenitentia, res Depoe. d. rente Gratiano, ita scribit. Recte poenitens quidquid sordium post puria ficationem contraxi oportet,ut abluat saltem lachrymis mentis. Et ad stares. Ser. ii heremo,si tamen illius sunt illi sermones,sic aliquando loquitur. Greg. 3.in uia peccata grauissimis lamentis indigent. Gregorius in illa uerba, Si sorte Ret. cs releuet manum suam a uobis,sic scribit. Quia dicut, si sorte releuet manum,. Re.s suam a uobis,quid aliud in hoc uerbo dubitationis accipitqr, nisi quia dis icte. , ficilis ostenditur reconciliatio criminosorumsVnde & per Ionam dicitur.

Quis stir,si conuertatur,&ignoscat Deus Quia ergo si sorte releuet ma num dicitur, commoueri ad poenitentiae lachrymas cum magna sortitus

dine debemus,quia etsi ii,qui poenitentiam austeram siciunt, uix fiduciamo .cus iuris inueniunt,negligentes fidui fieri quando post int Bernardus.Comemodo vi , lachrymarum remissio est peccatorum, quia tune peccata dimit . runtur,quando cum lachrymis ad memoriam reducuntur. Compunctio spiritun ctum reducit ad se quia cum spiritu sancto mens uisitatur,statim homo peccata sua plorat. Et postea addit. Nihil prius est quam culpam cognoscere, neque deflere. Et ex his quae statim ex Isidoro allegasiuidetur plane adeo magnum dolorem requirere ad iustificationem, ut etiam sussciatissu diu'i chrymas. Isidorus, ut citat Hadrianus sic scribit. Sut ii poenitentibus m tam pollicentur, quibus bene per prophetam dicitur. Cura bant contritionem filiae populi mei cum ignominia dicentes, Pax, de nons erat pax. Cum ignominia igitur curat contritionem,qui peccanti, & non legitime poenitenti promittit securitatem. Vnde sequitur. Confusi sunt,spii abominationem secerunt,idest confusi sunt non poenitentes,sed poenas Iu -- endo. Et paucis interpositis addit. Quanuis per poenitentiam propiciat peccatorum sit,sine metu tamen hoc esse non debet, quia poenitentis si orisfactio diuino pensatur iudicio, non humano. Proinde quia miseratio Dei occulta est,sine intermissione flere necesse est. Haec ille. Ex quibus ui detur necessirium putasse tantum dolorem de peccatis ad iustificationempe toris,

824쪽

LIB. XIII. IN XIIII. CAP. 38 A peccatoris ut ad fletum, de lachrymas susticiant. Quare & idem contritio-

nem,sine qua nemini dimittitur peccatum,sic dissinit. Contritio est com comissis punctio, se humilitas mentis cum lachrymis ueniens de recordatione pec- definitio .cati,dc timore iudicii. Et hanc eandem dissinitionem possumus legere in ser Aug. mone. . Augustini ad fratres in heremo. Verum enim cum haec.& simi- Rest. ha patres scripsere,non tam praecludere fiduciam salutis tepidae poenitentiae uoluerunt, quam indicare,quid deceret, & conueniret nos sacere, ut Deo perfecte reconciliemur. Tepida nanque poenitentia signum est imuperseetae displicentiae. Et qui tepide dolet de suis peccatis,uix uidetur agnoicere,quantum malum fit peccatum, quanta auferat nobis bona, quantis isubiiciat nos malis, quam grauiter Deum ostendat, quantis nominibus nos dedecoret,& deturpet. Contra uero seruens poenitentia, & satisfacit Deo de poenis debitis pro peccatis, ct ab eorum iteratione praestruat, desacit,ut persecta sit nostra poenitentia, de debitis alioqui circunstant is uessura. Nec enim qilia quantuncunque remissam poenitentiam sitis este posus diximus,ut redeant peccatores in gratiam cum Deo,ideo de 'uantuncuque imperfectae poenitentiae eadem uirtus concedenda est. Haec sanetorum testimonia si bene expendantur,postulare sane uidentur, uix aliquem, aut nunquam,perfecte,& sicut necesse est,de suis peccatis dolere si non & idem uehementer,& seruenter de eis doleat.

es Deperfida peccatorum detestatione. cap. XXV.

Vidimus,neque certi temporis continuatIonem,neque certam aliqua

intensionem necessariam esse ut detestatio peccatorum restituat pecuratorem ad gratiam amissam. Sed nondum aperuimus, qualis ea,&quam persedia debeat esse ut in tantum essectum pertingat. Id igitur nunc curabimus pro uirili nostra explicare. Sed ne plus iusto excrescat nobis hic liber graues,& per multas scholasticorum doctorum circa haec quaesito' .nes sub compendium aliquarum propositionum redigemus. Ac primo quidem graues quosdam doctores ex scholasticis,magno consensu trades re uideo, necesse esse ut dolor de peccatis maximus fit, non quidem intensiue,aut gradualiter,sed aestimatiue,aut appreciatiue . Nam licet compara tiones peccatorum ad mala poenae periculosae sint in uiris impersediis, ac propterea sicut prudenter admonent .s.Thoma. s. Bon.&alii doctores, nunquam ille a poenitentibus exigi debeant, tamen nunquam odium lae talium peccatorum reparabit hominem lapsiam, nisi praeponderet odio omnium aliorum malorum. Deus enim summe est diligendus. Et tan- to alicuius ostensa acerbior esse debet,quanto maior est,qui est offensus. Et cum peccata sint maxima mala,& omnia alia mala incomparabiliter exce- .

dant,atque in primis sint a cunctis uitanda,non uidetur de illis dolere pro it te,neque perinde ac debet,qui non ea supra omnia mala detestatur Ccc

825쪽

DE LAPs II. ET EORVM REPARATIONE

.Ioa. 3 Porro sicut oportet Deum, de proximos iuxta mandatum Ioannis non Cuerbo, de lingua diligere, sed opere, S ueritate, ita poenitentiam necesse in agere non uerbo tenus, de lingua.sed opere, de ueritate. Quae autem Poenitentiae ueritas est, ubi peccata tam grauia mala sunt, de conscientiam nostram hoc non latet , dc tamen nos leuiter de eis dolemus e Si ueritas est adaequatio rei ad intelledium, tanto nos oportet dolore assici, ut uere

Arg. a censeri possimus de ipsis dolere, quanta ipsa sunt mala. Adhaec. Qui fiedoleret de peccatis suis,ut mallet mala alia ps nae,quam illa uitasse, non lix heret dolorem qui eum in statum gratiae reponeret . Oportet igitur de Propo. a Peccatis magis,quam de aliis malis dolere. Non sic tamen requiritur m

ximus dolor de peccatis ad iustificationem,ut necessarium sic ad eam quis caret. q. i quid doctissimus Caietanus senserit, actu detestiri peccata supra omnia odibilia. Nusquam tantum rigorem scriptura requirit. Quin per Ezechielem,loelem,& Zachariam absolute pollicetur dominus misericordiam,precatori avertenti se a peccatis suis,& couertenti se ad ipsum nulla tali de tanta comparatione ad alia mala requisita. Ne homines requirunt, ut condoande ossc nsas in se commissas dolorem de ipsis supra omnia alia minora m profi, , Satis igitur est dolor de peccatis sic maximus appreciatiue aeui, uel uirtute. Qiiod de antiqui nonnunquam maximum intensiue appellant. Tunc uero dolor de peccatis est uirtute maximus, cum talis ac tantus est, ct sic displicet homini peccasse, ut nulla ratione uelit consensisse peccato. Siquidem si perseueraret eiusmodi dolor, nunquam qui de hoc cogitarer, o mallet alia mala uitasse quam peccata,& iam hic minoris facit, de existimat omnia alia mala. Quemadmodum enim firmior quidem , de maior debet esse animus uitandi peccata, quam uitandi alia mala, de tune hoc uotum est in homine, cum uult absolute uitare omnia peccata, δοnulla ratione eis consentire, ita licet detestatio peccatorum debeat esse mauxima, tunc talis , ix tanta detestatio censenda est esse in homine, quando usque adeo displicent homini sua peccata, ut nulla ratione uelit peccato consensilia, etiam si non actu sic sit assectus. ut mallet potius in alia mala Ter dore Quanquam autem ut recte dicit Tertullianus, ignorantes dominum nulla exceptio tuetur ad poenam, quia Deum in perto constitutum .dc uel ipsis coelestibus bonis comprehensibilem igno, rari non licet, tamen sorte ignorari potest inculpabiliter, eum nostris pecuriopo. eatis ostendi. Et in eo,qui tali laboraret ignorantia maximus de peccatis dolor inesse uidetur,quotiescunque de suis peccatis dolent, quia sunt contra rectam rationem. Et ad reconciliandum eum Deo, merito censeri

potest eiusmodi dolor sufficiens. Si enim susscit ad perdendum gratiam

ipsius consensus in aliquo,quod est contra rectam rationem, sussiciet,& ad . redeundum in ipsius gratiam dissensus ab eodem,ut aduersatur recu rati ni Vt enim assensus ille auersio est a Deo uirtualis,ita distensus hic conue

sto est ad Deum virtualis. Et par est, ut tantum possit haec construere,

826쪽

LIB. XIII. IN XIIII. c A P. A quantum illa destruet e. Et per Ezechielem certe non exigit Deus, nisi, ut

auertatur impius ab impietate sua. Dubitari uero non potest, qi in aueraratur ab ea cui displicet quatenus dissona est rectae rationi. Et alioqui qui tali laboraret ignorantia, non posset citra miraculum, nisi in magno tem pore redire in gratiam diuinam. Cum uero Deus solus possit, peccata dia Propoomittere, & ad iustificationem ex communi sententia doctorum auersio a

culpa, de conuersio ad Deum necessaria sit, de sine amore Dei nemo ip-s reconcilietur, sicut dicit Augustinus, in illis qui scitant, Deum ostendi Aug. peccatis nostris, quia summum bonum est, ct legislator prouidentissiumus,qui omnia mala districte prohibuerit neces larium est dolere de peccatris,quia offenss sunt illius. Et hoc est, quod potissimu nobis debet esse amarum in peccatis nostris,quod du eis consentimus, Deu Optimii Maximii, S de nobis optime meritum relinquimus,post habemus, & ostendimus. Et cum huiusmodi dolor est in nobis.tunc etiam cesendus est esse in nobis maximus dolor de peccatis,quia est dolor de eis sub summa, de iustissima ratione,qua sunt abominanda,& sub qua ipsa suprema suiu mala,& maxime omnium odio habenda.Et donec in hanc tantam persectionem noster excreuerit dolor, quantuscunque ille sit,isc quacunque alia ratione habeatur nunquam persectus erir,ne sussciens ad reconciliandum nos Deo. Et haec est persectio,quam supra saepe requisiuimus,qus 3 una necessaria est,ut poenitentia reparet hominem lapsiam. Et sine quanqua nonnulli doctores B requirere uideantur ad lapsi reparationem,ut hunc dolorem comitetur dilectio Dei super omnia dum tamen diuitias diuitas benignitatis maturius mecum expedo,non soli im ab v sormali,& prssenti dilectione Dei super' in omnia,ut lib. 6. c. 3o. probabiliter defendimus, sed absq; dolore in generalist.Gι . si de omnibus peccatis,& alio omnino actu eiusmodi dolorem de peccato , uel peccatis admissis satis esse posse crediderim ad obtinendum uenia pec-ratorum. Is quippe actus,caritatis actus est,& amor Dei,& conuersio in ipsim. Et qui eum habet,iam derelinquit uias suas malas,& ex toto corde coiaertitur ad Deum. Et apud homines talis dolor nonniiquam placat humanos & no penitus difficiles, Sc intractabiles homines etiam de grauissimis offensis. Et per Ezechielem,quod saepe repetendum est,peccatori avertenti Erecb. a. se ab impietate sua palam pollicetur Deus misericordiam nulla alterius prae Cr. 33cipue tam pςrsecti actus requisita praesentia. Et eiusdem prophetae testimo Propo. nio probari potest, satis esse dolorem de peccatis in generali, ut reconcilientur peccatores Deo,neci: requiri tot dolores, quor admiserit peccata,quidquid durissime,& nostro quidem iudicio stultissime quida uiri pii, Se alioqui docti asseruerint.Considerans,inquit,&auertens se ab omnibus iniquitatibus suis,quas operatus est,uita uiuer,& non morietur. Certe ab omni

hus iniquitatibus suis auertis,qui dolet in generali de omnibus illis de nulla ratione uellet alicui earum consensisse. Et quorsum Deus tam multos do lares requirere cum dolor ille in generali uirtute omnes eos contineat,&C ec a

827쪽

DE LAps II, ET EORVM REPARATIONE.

tantundem ualen etiam apud homines, qui dissiciliores sunt,& absque ul- Cla comparatione minus misericordes. Et nisi dolor in generali sussiceret. multo tempore opus esset, ut peccatores possent gratiam deperditam rocuperare. iod supra dissonum esse,&scriptura & Ecclesiae,&sane os rum patrum sententqs luculenter ostendimus. Debet tamen, quod necesse est,omnes lateamur,eiusmodi dolor,quanuis generalis talis esse, ut uirtu te saltem pertingat ad omnia laetalia peccata, qtis quis admiserit,& animum ab eis omnibus reuocet. Et hoc crediderim,& non amplius requisisse douctores,qui dicunt necessarium esse ad iustificationem dolorem distinetiim

de singulis peccatis mortalibus. Et merito quidem hoc ex igitur. In infide. libus quippe,& in haereticis,& in laborantibus aliqua ignorantia uincibi ii saepe sunt generales dolores de peccatis,neci: tamen suriciunt ad iustific

tionem,quia non retrahunt animum eorum ab infidelitate,hsres,uel ignorantia ,sed cum illis perseuerat actu uel uirtute complacentia in eis. Immo stdisplicerent omnia admissa peccata quatenus ostensa sunt Dei neque tameeo pertingeret illud animi taedium,seu dolor,ut de ipsi in se aetiis qui ostensa suersit Dei,displicerent non haberetur dolor, qui necessarius est ad conasecutionem iustitiae. Et posset quidem hoc contingere. Quia sunt nonun*aliqui peccatores,qui nollent,se ostendisse Deum, sed gaudent non solum de eflectu bono,exossensa Dei secuto, sed etiam de ipso actu, ex quo talis prodiit essectus. Exempli gratia Dolet quidem Petrus,se ossendisse Deum, sed gaudet,quod habuerit incestuosem concubitum, ex quo habuit opriiDmum filium. DoIet etiam Ioannes, se ostendisse Deum, sed gauder, quorustrenue dc honorifice autoritate,&industria propria inimicum suum ocaciderit. Quod uero eiusmodi dolores impersecti sint, neque susticiant ad roconciliationem peccatoris, ne quispiam decipiatur, sicut uidi quandoque in hoc deceptum quendam praeceptorem meum optime meritum de lite. ris illeologicis, potest manifeste ostendi. Hi nanque non uere dolent se os sendisse Deum,sed nollent, Deum talem statuisse legem ut illis suis iniquita tibus ostenderetur. Si enim uere displiceret eis ostensa diuina, displicerent utique & actus, quibus Deum ostenderunt. Isti etiam non detestantur peccata praeterita. Siquidem non detestantur illos actus sub ratione, qua

sunt contra rectam rationem,& carent rectitudine debita inesse, a qua carentia habent saltem principaliter,& formali er,ne dicam principalius, de sor malius,esse peccata. Et qui sic sunt assecti,nondum auertuntur ab iniquita tibus suis sed adhuc in earum complacentia permanet,& uel fratrem suum oderunt,uel uoluptatibus illicitis consentiunt. Quod si ad perdendum Dei gratiam satis est horum scelerum perpetratio, immo etiam consensus in huiusmodi aetiis etiam si displiceat ut ostenss sunt Dei quomodo dubitari potest,quin permaneat in peccatis,quaruncuno doleat se ostendisse Deu, quino eo puentur,ut nolint,eos actus fecisse Certe nificii ostensa Dei hoc quoque nolint,nel resipiscunt,nel relinquunt uias suas, neque uitam mutant,

828쪽

LIB. VIII. IN XIIII. c AP. 38 A neque denique poenitentiam necessariam de peccatis suis faciunt. Quare de utrunque requisiuit Augu.his uerbis. Odis. peccata perse sine amore Dei, Augser.

non facit salutarem nitentiam. Siqui tamen sunt,qui nollent quidem pa- tepore. trasse,quae admiserunt peccata,neque tamen dolent dolore sensitivo, aut Propo. io etiam intelle. itiuo de ipsis,ea detestatio peccatorum absque ulla tristitia, &dolore ad iustificationem sussiceret.Idque constanter Scotus, Almaynus, ct alii tradidere. Et valde est hoc misericordiae diuinae consentaneum. Nam& apud homines hoc nonnunquam satis est, ad redeundum in gratiam cum illis. Nec uerti in dubium potest, quin iam isti peccatores resipiscanta suis peccatoris, & uere eos illorum psniteat. Et quatenus dolor, scii trinitia de peccatis proprie pro passionibus accipiuntur, quae sequuntur ex affectibus eorum,qui nullatenus uellent acquievisse peccatis,adhibere posisumus fidem nonnullis peccatoribus asserentibus se non posse dolere de peccatis suis .Potest enim hoc usu uenire indolore sensitiuo,ex quo sequuntur lachrymae propter duram complexionem, uel propter nimium alioqui dolorem intensivum.Et non est mirandum,si alia mala magis sensibi lia maiorem caus iit dolorem,&in plures nos re luant Iachrymas. Et seacundum doctorem subtilem possibile etiam hoc est de dolore intellectivo,qui tristitia est. Quia neque necessario sequitur secundum ipsum trisiitia ex fuga odio seu nolitione peccati,licet ut plurimum coniunm ipsi fit. Vnde est illud uulgatum Augu. Sicut psnitentiae comes est dolor,ita lachryms AU. lib. en testes sunt doloris. Quod si,ut atalent aliqui peccatores dicere de hoc do-ceant,quod non dolen tali dolore sensitiuo,uel intellectivo modo simpliciter dicant, se nolle peccasse,admitti debent ad psaltentiam. Si tamen dicorent,se non habere assectum,quo nolint consensiste peccatis, quae admiseu nr,quia non possint talem assectum habere,& eum assectum more communi dolorem uocent,communibus,& protritis rationibus ex malis,qus sunt in peccatis,paulatim trahendi sunt, ut nolint,ea admisisse. Fieri quippe nequit,ut doleant,quόd non dolent de peccatis suis si dolor accipiatur, ut Plaerunque fit pro asseetii,quo quis uult non peccasse. Nam is assectus semper subest potessati eius qui uere uult eum habere. Quia uero magis ille pDdet ex Dei gratia,& benignitate quam ex nostra libertate, in primis oranndus est Deus,ut eum dignetur ipsis impartiri. Quis enim ut uerissime dicit

Bem. tandet duritiam istam, nisi qui in passione sua petras excidit c Quis Bers. ω dabit cor prestens,nisi a quo est omne datum optimum sIgnorantibiti probabiliter quantam dein requirit poenitentiam, susscit ad

gratiam momentaneu,errem illima. Cip. XXVI. anquam uero par est,ut peccatores omnes solicite nosse studeat susticitququomodo,& quatenus detestari debeant sua peccata,ad eorum raee,adgramen,& piorum omnium consolationem,adiiciam hic unu,quodlia dolor iampridem nobis est uehementer persuasum.Et hoc est dolorem de pecca

829쪽

'E LAPm, ET EORUM REPARATIONE.

eatorues sinicere,etiam ubi Deus maiorem,& longiorem requisiverit,mo Cdo habeatur ignorantia probabilis talis legis diuinae, neque animus desit dolendi uehementius,& diuturnius, siquidem ea lex diuina constaret. iItaque, si exempli gratia Deus ad remissionem peccatorum nostrorum requisiverit dolorem de eis propter ipsum intensum ut quatuor,& con tinuatum percentesimam partem horae, sed hoc ignoretur a nobis inuin cibiliter, & probabiliter credamus, uel propter autoritatem doctissimo.

rumuirorum, uel propter argumenta,iam facta, susscere etiam remisiissi mum &momentaneum dolorem de peccatis omnibus propter Deum . non selum, ut credo,excusabimur a nouo peccato propter eam ignoranstiam inuincibilem, sed uere etiam Lissiciet ille dolor ad obtinendum grastiam,& quod deest, supplebitur per propositum dolendi amplius, & ueahet entius, siquidem id crederetur requisitum. Est enim hoc propositum, uel formaliter, uel uirtualiter in omnibus qui dolent quantum probabili

ter existimant susticere. Non ausim piam hanc opinionem, ut certam ria dere, uerum eam probabile esse,his possumus argumentis sindere. Priamo. icunque dolet de peccatis suis quantum putat probabiliter suffucere ad implendum praeceptum contritionis, & consequendum gratiam diuinam, implet praeceptum contritionis . Praecepta enim diuina non amplius obligant, neque ad aliquid maius,quam nobis possit innotescore. Qui uero implet praeceptum contritionis,uere habet gratiam.Securi do. i iacit ea,quae probabiliter credit esse satis ad implenda praecepta de in Daptisino isc psnitentiae sacramento, etiam si propter maliciam sacerdotis . . uiciPias ista sacrament non solum excusabitura nouo peccato, sed

alias suisset consequuturus per huius.

Cr modi lacramenta. Dicit enim Alexander tertius de Iudaeo, qui se baptiet, P mortis articulo,cum essit inter solos Iudaeos. Si talis continuo decesu. sisset,ad patriam protinus euolasset propter sacramenti fidem, et non pro pter fidei sacramentum. Ergo qui doIeret de suis peccatis propter Deum , quantum probabiliter credit satis esse, etiam si non doleat quantum Deus forte ad conser 'dum gratiam requirit, non solum excusabitur a praece pio tanti doloris, sed&uere consequetur quod per eum dolorem fuisset conlecuturus. Tertio. Si non sussiciat ad nostram iustificationem doIere quomodo de quantum probabiliter credimus,& a probatis Ecclesiae do ctoribus traditum est nobis sufficere,oporteret concedere non esse nobis sumetenrr traditam per Ecclesiam uiam ad nostram iustificationem, quod

aperte est inconueniens uel saltem non esse aliam uiam certam nobis , neque a Deo,nel ab Ecclesia traditam,qua possimus iustificari quam istam, ut ex toto corde doleamus.Quarto.In aliis pceptis non soluexcusabim a peccato,sed de uere obtinebimus, i Deus promisit illa seruallibus,st ea impleamus,quantum nobis innotescunt per pdicationem Ecclesiae,isc ea si iam ,qus probabiliter putamus pro eorum impletione susscere. Et potest Arg. 3

icii in

830쪽

rias,licet enim uarunt doctores in explicandis illis,ad quae ista precepta obligant,uere tamen sussiciet ad consequendum praemia,& praerogatiuas ser--tium illa,implere ea iuxta opinionem probabiliorem doctorum,etiastalia nemor. Quinto. Apud cis entes,et non omnino inhumanos domi Ar . snos,ilia funicerent ad implendum prscepta eorum,& obtinedum premia , qus polliciti elis ea struantibus,uel certe ad consequendsi eorum gratiam oc ueniam de Oflensu contra illos patratis. Sexto. Qui laborat aliqua igno Art. stantia uincibus,& ob hoc solum gratiam no obtinet Dei,etiamsi multum

G serue ' doleat de suis peccatis,eo ipso acquiret Dei gratia, quo illa igno,

ramaenicietur inuincibilis. Perinde etiam eii non prsscribi a quod prsceptra,ct non notum sacere. Et perinde est,non notum fieri, & ignorariise lud inuincibiliter. Si ergo ubi Deus non requisisset aIiquem dolorem ad coomunieandum nobis suam gratiam,aut certe non requisisset tantum,aut rari LO te rare continuari,iustificaretur,qui remississime,&in momento dolero,iuuincabitur etiam,cum ignorat inuincibiliter maiorem dolorem esse requisitum.Non enim exigit Deus ad consequendum gratiam suam,nisi qus praecepit. Necy praecepi nisi quae possunt moraliter innotescere. Septimo. Ara et Qui dolet,quantu probabiliter putat sussicere,sicit quod in se est. Nam ut faciamus quod in nobis est,necessarium non est, ut iaciamus totum qu possumus,sed satis est lacere,qus sectu putamus necessiria,ubi non laboremus ignorantia culpabili.Faciens autem,quod in se est ad obtinendum gratiam ς diuinam,proculdubio, ut supra probauimus,assequetur & illam. Dixi inamen hoc non esse usquequat certum,quia neet ab Ecclesia nem a sacris do 'ctoribus quicquam uideo de hoc definitum,& uidi uiros doctissimos duahitare de hoc,&costanter asserere contrarium. Cun Deus gratis det pecu catoribus suam gratiam,no omnino est absurdum,si aliquid praecipiar,aut

a nobis,ut eam obtineamus,de quo nobis no possit sitis certo contaria Commodum enim id est,ut semper fimus de nostra silute sollioli,nec p contenti simus breui,aut paruo dolore de offensa ipsius, qus adeo 'Gmnibus lugenda est,ut quantulacunq: doleamus de ipsi,semper illa acerru latus,& diutius dolenda sit.Et si Deus requisiuit uere maiorem dolorem,* sit noster,sitis uidetur dare hoc ignorantiae,ut excuset ' eccato. Nec appa 'ret necessatium concedere ei,ut laciat eum dolorem seruientem, qui alias quavis ratione est insuffciens. Vnde nemo,qd sciam, concedit ignoratiam hoc pesse prinare dolori de peccatis timore psns,tametsi, ut hoc obiter di Ireti. 3.coacam,no Qti doctores li. 6. c. a .citati,& eum,& pniam ex ipso conceptam haere c. in approbent,sed de ipsis antiquiores,irensus,& Tertu. Idem cli legere licet no mi. dpo tantum in citatis locis ex Aug.& Bern. sed &in Aug. de spiri.& lit. c. i. de AU. Ben .no. c.18.& in Bern.in ser. a.dominicae. t. pbst Epiphania,& in ser. de pri- Poeni. extimordiis,medijs,&nouissimis.Ex quibus cum illis q supra scripsimus aper more Atilistior esse poterit inlinia Lutheri,qui asseruit timorem ante caritat m obesse,