장음표시 사용
91쪽
est; quo sit, ui similiter stipulatio praetoria pendeat, nec prius fideiussores conveniri possint, quam reversus sit reus principalis. Atque, ut hoc obiter moneam, mortuo CBPlivo, Onus Praestandi legali imponitur ejus heredibus, ne sieri Potest, ut side-jiassores teneantur anto aditam Captivi hereditatem, si se ilicet interim conditio legati exstiterit, argu mento L. IO. t. l. Nec longe quaerenda est hujus discriminis ratio, nec Parum facit ad nostram remesila est enim ea in hoe i Pso. quod omnia in sus- Penso sunt, quamdiu certum est debitorem principalem esse in hostium potestate, quum contra heis roditas ita delaticli vicem sustinet, ut obligatio vel jacente ea commitatur. - Obligationes nutem ex delicio cum a clivas tum passivas non magis exstingui captivitate, et res ipsa docet, et si quid dubium remanet, satis Probatur exem Plis, quae sunt in Dr.et I 3. I. . 4 I. de surtis s47, 2ὶ, ubi exa inguiti surpatur de actione EumenSa.
Ad alteram quaestionem Permulta pertinent IClorum Dagmenta, et cernitur hic denuo vis juris suspensi, qui PPe quo receptum est, ut captivus per servos. ae liberos suos obligationes aequirat, quasi hi plane in ejus potestate essent. Neque lamen una eademque est hujus aequisitionis per alios natura et ratio: quapropter de Singulis deinceps agendum, et excitandae atque illustrandae sunt leges, unde cognitio hujus loci peti debet. Initium faciam a filio captivi in civitate relicto. qui si stipulatus sit, patri
92쪽
reverso ab hostibus videtur ac tutatvisse i IJ. Hanc sententiam, a Paulo l. l. paucis verbis inclusam, severiori examini submiserunt Tryphoninus 2ὶ et Iulianus i3ὶ, illudque Ee quo tracta iam est, quod dissicultate non caruit, quaesiverunt, utrum, Patre priusquam rediret mortuo, filius Paternao heredi tali, uri vero sibi ipsi acquisivisse dicendus sit. Neque sane inanis est haec quaestio, quoniam, si sorte filius a patre exheredatus sit, id agitur utrum bona acquisita' propria filii sint, an vero contineantur hereditate captivi, quae per legem Corneliam confirmato testamento aliis desertur: aut si coheredes habet, uirum res in familiae erciscundae judicium sit deducenda, an stipulatoris solius sit. Nemini autem, qui fictionem legis Corneliae perspectam habet, responsio anceps videri Potest, quandoquidem filius hoc casu ab ipso captivitatis palernae initio paterfamilias suisse censetur, quaeque acquisivit sibi acquisivisse in lolligitur: - et hoc est, quod Il. laud. traditur. Alia res est, si filius captivi non sibi, sed Dalri suo stipulatus est: sive enim stipulationis tempore Pater jam decesserit, sive postea demum apud hostes vita sungatur, semper nullius momenti sutura est stipulatio, persona scilicet, ad quam dirigatur, deficiente s4 .
93쪽
Non minus quam filius patri captivo, servus do. mino hostium potito stipulari, ejusque nomine ac ceptum serre potest si , ita tarneu, ut uullam vim habitura sit stipulatio nisi dominus revertatur, quasi sub ea conditione concepta suerit s2j. Habet tamen generalis haec sententia multas cauliones, multumque interest, quibus verbis stipulatus sit servus. Nam quae ille simpliciter stipulatur vel accipit, perlinent ad dominum reversum, ad ejusve mortui heredes s 3 . propterea quod servus in bonis semper suit et esse perseverat, ut adeo, si per eum . domino non acquiritur, iis tamen, qui ex lege . Cornelia in domini locum succedunt, acquiri necesse sit. Sin domino dari convenerit, in hac specie servus silio exaequabitur; et quia dominus non reversus fingitur jam non amplius in vivis suisse obligatiovis initae lempore, stipulatio talis erit inutilis 4). Potuit insuper duplici alio modo stipuis
Iari, nimirum heredi futuro vel nominatim, ad quam causam respicit Papinianus in lege laud. desti P. serv. , quo Casu nihil aget, quia stipulationis tempore heres ipsius dominus non erat 53, vel suppresso ejus nomine. Atque ita demum valebit stipulatio, quoniam hereditati stipulatus suit, quae
94쪽
vieem domini sustinet si j. Quamvis enim locis laud.
non ubivis diserta captivi mentio occurrit, non temere tamen provocavi ad i Ilos, ubi agitur doservo hereditario, cujus hac in causa conditionem geminam plane suisse apparebit cum aliunde. tum
imprimis e L. 4. de divers. temp. praescrip t. s44, 3 et L. m. de stip. serv. 45. 3 . Et haec quidem ex illis Iegibus facili negotio discitus: reliqua minus ex Pe
dita sunt, quae Praeterire nefas sit, quum Pars argumenti, in quo versamur, iis illustratur. Videatur scilicet Iavo lenus et Cassius de eadem re loculi in diversas partes abiisse, quum ille scribit, si servus captivi salis acceperit, continuo diem satisdationis cedere; hic vero existimat, si servucaptivi si ejussores acceperit, tempus ex eo Computandum esse, ex quo agi cum iis Potuerit, i. e. ex quo postliminio dominus revertatur. Hinc ortae sunt multae V v. Dd. conjecturae 23, qui de corruΡlela cogitantes, ultimam partem responsi Cassiani delendam judicarunt, quasi a male sedulo interprete adjectam; quorum audacia hoo magis est improbanda . quod ne sic quidem antinomia tollitur s33. Aliam conjecturam proposuit Holio mannus 4 , Pro M est, contra omnes artis criticae regulas non substituens. Fuit etiam, qui in Venuleii verbis pro et Idejussores acce erit, Polli eaque reponebat ut Ide jussores acciperet, Post-
95쪽
eaquam si . Sed primum non is erat Venuleius, qui in quaestione tam facili squalis sit emendatione
recepta in alium I tum pro se responderitem induc rei ; lum tollitur quidem omne dubium de servo hereditario, addita vero servi captivi mentio haeratione non explicatur. Repudiatis ita conjecturis hisce, duorum allorum, aut Fabro concedendum est Ieges hasce conciliari non posse, aut quod magis probo, Cinacius s2ὶ audienetus est, qui de peris
sonis diversis sermonem esse Pulat. Ipsa summi viri verba , quae rem conficere videntur, et egr-gium enarrationis Perspicuae exemPlum praebent , adscribam , deinde ad alia transiturus. . Facile est onciliare L. 4. D. M aei v. temp. Praest. Cum a L. 25. D. M stip. se .r una de reis loquitur, , altera de actoribus. Reis, veluti fideiussoribus,
, qui pure in diem certum fideiusserunt, veluti, usque ad Lx dies, tempus cedit statim Paralis exis, Cipere actionem , et ideo si intra eum diem cum, iis actum non sit, agentem creditorem Postea reis, pellent praescriptione temporis in obligatione po- , siti, d. L. 4. Αeloribus autem, quibus actio, competit temporalis , tempus actionis non cedit., antequam agendi facultas fuerit, L. S. I 4. D. , ex quibus causis maj., L. I. D. M Gυ. temp. . praes. Ita accipienda est d. L. 25. quae nun, loquitur de tempore satisdationis, ut d . L. 4, sed, de tempore scilicet actionis; non de tempore dato, fidejussori, sed de tempore dato actori non desii Van Alphen . l. l. p. 54. 23 obaa. XVI. 38.
96쪽
Ex illis obligationibus, quae quasi ex contractu oriuntur, maxime ad captivum spectare negotiorum gestionem res ipsa docet, eoque nomine aclio datur ei, qui vel sua sponte negotia captivi administravit, vel curator honis constitutus suit ili. Illo apud hostes mortuo et successori et adversus successorem , negotiorum gestorum directa et contraria
competit 2 . Quin in eum quoque judicium dedisse Praetorem , qui violata jurisjurandi religione
omites captivos in eam necessitatem adduxerat, ut Pro se quoque pecuniam hostibus solverent. apparet ex responso Serviatio tu L. 21. D. de neg. gest . . quod Conserri meretur cum verbis Livii XXII. 61.
Quod de universo loco, qui ad processum civilem pertinet, affirmari solet, esse eum difficillimum, id verum esse intellexi dicturus de aelionibus s. de
97쪽
ratione, qua captivi jura vindicantur, qua ei jussuum persequi datur, quaque in eum actiones intendi possunt. Tanta enim sontium inopia laboramus , ut vix quicquam certi Proserri possit, pleraque conje turis nilantur. In amplissimo illo Diges. torum opere vix uno et altero loco de actione posi- liminio reverso danda mentionem factam vidi. Insignis in hac causa est L. T. sam. ercisc. s 10, 2 quae huc sere redit. Sejus, qui coheredem apud hostes habebat, debitorem defuncti adiit et dicem se solum heredem esse, actione sex stipulatui vicit:
quaeritur, an coheredi reverso victoriae commodum
communicari debeat p Respondit a Clus, etsi sine dubio Sejo in solidum competat judicati actio, quia solus Causam movit eamque jure an injuria nil reseri si j obliuuit, tamen duorum alterum
seri oportere. ut aut Sejus cedat reverso facultatem experiundi pro sua Parte adversus dubitorem condemnatum, aut, si lacte debitor judicatum jam solvit, debeat partem commodi Communicare cum eo. Obtinebit autem hoc auum jus reversus instituta familiae ercis undae actione, ni fallor usus argumento cum inscriptione tituli, lum vero Lege I s. ibid. Majoris etiam momenti est memorabilis locus Instit. IV. ID. pr. , unde novimus Lege Hostilia idequa non aliunde constat in permissum fuisse surtingere eorum nomine, qui apud hostes essent. Cuinam permissa lucrit illa lacullas . non additur, sed Theophilo auctore, 6 βουλόμενος, quicumque vole
98쪽
tiat, actionem in stiluere Polerat. Plerumque lamen susceperit hanc Provinciam curator bonis datus, Siculi uoloris erat Pro Populo, asserioris pro liber- tale, lutoris Pro tutela agere. Et quod lex Hostilia de sola furti actione constituit, id utilitate sua uento ad n lias actiones translatum suisse, vix est quod dubitemus, etiamsi certum testimonium desit. Pertinet enim captivitas non minus ad eas Causas, quae impedimento sunt, quominus rem suam quis exsequi Possit, quam aut morbus, aut aetas, ButueCessaria Peregrinatio. Qua Propter, quum CuP-tivus procuratorem habere non Possit, in actionibus ejus nomine instituendis versutum fuisse illius Cura toris munus, non temere statuere mihi videor, quamquam multum Certe reserebat, qualis esset actio . quae Captivo in eumve Competeret, Perpetua an temporalis, heredibus negata ad eosve transferenda. Sic v. c. in familiae erciscundae judicio non opus Nat alterius opera, quum etiam heredes ejus, qui apud hostes decessit, ita experiri potuisse Constat e L. 25. sam. ercis . In re dubia tutissimum erit statuere, curatorem Captivi nomine actiones instituisse quoties eae dilationem' non sere-hant; alioquin hujus arbitrio suisse relictum, vel Ietne pro captivo agere, nec ne. UOC Certum est notiones non exstinctas suisse Captivitate, immo si ipse sorte noxam admiserit, renatam fuisse actionem adversus eum postliminio reversum stin. Et, si nemo interim pro Captivo egerat, ipsi reverso actio ianes quaelibet, seu directae seu res issoriae compeia
99쪽
Mlebatil, intra annum utilem inbliluendae, quo tem pore elapso sine dubio exceptione removeri Polerat si . Contra si quis reus satisdederat de sistendo se in judicio, et captivitate impeditus cautioni non obtemperaverat, utpote justa Causa moratus excedintione erat adjuvandus 23. si modo hoc seri poterat sine damno adversarii; alioquin si dies actionis, quae in cum c OmPetebat, exierat, succurrusatur adversus cum s3 .
Explicui doctrinam juris Romani de iis, qui quum
liberi essent et cives, in hostium manus incidissent: superest, ut Pauca quaedam addam de servis cap-livis, collectis iis, quae passim horum conditioni illustranda h inserviunt. Nihil attinet monere, servos captos Plerumque apud hostes duriore conditione Mos fuisse, quam libera capita; Pro nostro consilio monuisso sussiciat.
100쪽
illos quoque servos hostium fuisse. Exuli ex pristini domini Poles tale, in eandem recidebant revers, seu recepit. Sine discrimine utrum capti fuissent an transfugissent, quoniam et servis transfugis postliminium est, ne contrari iuri jus non tam ipsi injuriosum Sit, qui servus sem Per Permanet, quam domino damnosum si). Suspensi juris vestigia deprchendere licet in L. Iss. pr. D. de interrog. in juro sac. sit, l), ubi docetur nomine servi capti non dari in dominum actionem noxa lem, et in L. 2 S l. quando de peculio illi, 2ὶ quo loco exemplum occurrit actionis de peculio perpetuae. Quum enim ex contractu.servi donimus tenetur ad vires peculii usque, receptum est ut actio illa in dominum daretur, quamdiu Servus in rius Potes late esset et per annum continuum,. ex qua vel morte vel quavis alia ratione inde liberatus esset: sed servo ab hosti hiis capto, non sinitur illa actio, quamdiu postliminio reverti possit, omnique demum recipiendispo sublata, annus utilis Currere incipit. Addo ier-lium exemplum servi, qui ad hostes Profugit, surreptis vasis, quae dominus talenda dederat contubernalibus. Hic si Postea sine-vasis rece Plus est, dominus habebit actionem commodati directam, commodatariis vero in dominum actio surii nox alis
Provisum ita suti dominis, ne amisso lucro damnum insuper ex servorum captivitate Paterentur. Ab altera vero parte non neglectus jacuit libertatis sa