장음표시 사용
31쪽
LIBER I. REGUM C Ap. VII. v ra
.oactionem , sed inductionem, vel
Ad i. R. quod sapientia magis te si Lii intellectum quam voluntatem : sed gratia magis voluntatem.
Et id co quia intes lectui cogi potest,
non auti in voluntas ; ideo ad sapientiam Percipiendam, & alias intellcctus perfectiones, non requiritur consensus suscipientis, sicut ad perceptionem gratiae. Vnde in
somno fiunt reuelationes eorum quae ad sapientiam pemnent, non autem gratiae infusio.
Ad 3. R. quod pet baptismum etiam adulti gratiam suscipere pota
sunt in dormiendo; quia quamuis non adsit actualis dispositio ex actuali motu voluntatis , adest tamen
habitualis dispositio ex motu liberi ρrbitrii praecedente , qui quidem quandoque ad gratiam percipiendam sufficienter disponit; de tunc gratia innoditur statim. doque autem inlassicienter, si tunc talis iniusticientia non potest sup-leri nisi per alium inom liberi ar-itrij, vel per sacrMn riuum, quod ad go iam dispositive opermur. Et propter bpe sax sacrmento nullus adultus iustustari potest, rusta aliter motu liberi Arb iι existenis: sed per lacramentum potest, si e nien praecessit motus libςri arbitri j prohibens fictionem. Lib. 4. sint.
PDe fraue cor estra Deo. Vide--I quod in extremo νitae suae aliquis loenitere non possit, dicitur, M.EI 'imi Anti bo orabat scelestus
s. v. is. Domιο quo non erat misericose em eo caturus: hic autem in finevitae suae erat; ergo videtur qu Id in sine menitentes veniam nou con sequuntur. 2. Omnis vere poenitens peccata
dimittit:sed ille qui in fine vitae poenitet, non dimittit peccata; sed a
peccatis dimittitur; quia tunc vult pceritetitiam agere quando peccare non potest ; ergo videtur quod tunc
3. Contritio quaς est pars poenitentiae, habet annexum propolitum
confitendi & satisfaciendi : sed hoc propositum habere non potest qui in fine poenitet; quia nullus proponit quod scit fieti impossibile; eigo
non potest conteri, dc ita non consequitur veniam.
Sed contra est quia latro in finevitae suae poenitens mileticordia iuinuenit audiens, Hodie mecum eris Lueaim in paradiso. v. 43.
Praeterea, sapientia Dei bi misericordia vineit humanam malitiam: sed homo potest usque ad extremum vitAE peccaLe ; ergo potest usque tunc de peccatis per diuinam mile'
Dicendum quod Deus qui dat omnibus abundanter, nulli gratiam denegat; qui quod in se est facit ut se ad gratiam praeparet: haec autem praepasatio fit per motum liberi a bittit. Vnde quandiu manet homini ulus liberi arbitri, in hac vita, in qua nondum est confirmatum ad malum, potest se praeparare ad grauam de peccatis dolendo; & gratiam remassionis peccatorum consequitur.
Ad i. R. quod veniam conse quutus filisset, si veru poenituisset: sed non habuit veram poenitentiam quia non ex amore iustitis de pecc3tis commissis dolebat; sed timorepanae quam expectabat; vel dolore poenae qua sustinebat. Et hoc etiam multis in fine poetinentibus contin-Diuitiaco by Corale
32쪽
git, quia 'non est facile ut affectus quem homo toto tempore vitae suae inclinauit in aliquid, lubito ad contrarium retrahat. Nec tamen est impossibile; quia liberum arbitrium non cogitur ex habitu acquisito;nec prouidentiae Dei potest terminus praefigi, Per quam etiam in extremo luitae verae paenitentiae motus inspi- iratur quandoque.
Ad 1. R. qu bd poenitentia quam
aliquis in fine vitae agit, non est certum signum salutis, potest tamen lesse; licet enim non possit ultra peccare; potest tamen voluntatem mutare, I ut nolit quod prius voluit,
etiam si posset. Ad 3. R. quod in contritione sussicit propositum conditionatum satisfactionis , de confessionis; ut scilicet velit si posset,&tale propo stum etiam de impossibili esse potest. Lib. 4. Ient. Dist. 2O. quaest. I.
Praeparate corda est-Deo. Arguitur, ad ea quae non sunt in potestate nostra, non sumus liberi arbitris: sed merita non sunt in potestate nostra ; et go non sumus liberi arbitris ad merendum &sic actus merito- ij non procedent ex libero arbi
meritorium a non meritorio non
distat in quid agere, sed in qualiter agere. Nihil enim est quod unus
homo meritorie agat, & ex charitate ; quod alius non possit absque lmerit agere, vel velle. Et ideo hoc quod homo non potest sine gratia agere opera meritoria, nihil derogat arbitrii libertati; quia homo dicitui esse liberi arbit iij, secundum quod potest agere hoc vel illud ; non secundum quod potest sic, vel
sic agere; quia ille qui nondum habet habitum virtutis, non habet in sua potestate agere taliter qualiter virtuosus agit, nisi inquantum P o test acquire te habitum virtutis. Gratiam autem quae opera meritoria facit, quamuis homo non possit ex libero arbitrio acquisere; po test tamen se ad gratiam habendam praeparare, quae ei a Deo non dena gabitur ue si fecerit quod in se est. Et ideo non est omnino extra P testatem libeti arbitris opera meritoria agere quamuis ad hoc per se potestas liberi arbitrii non lassiciati eo quod modus qui ad meritum requiritur , facultatem naturae exce-d It ; non autem modus qui est in operibus ex virtutibus politicis. Nullus autem diceret propter hoc hominem non esse liberi arbitrij; quia non potest taliter velle, vel eligere qualiter Deus vel Angelus. In quaest. dist. q. 16. de verit. 4rt. I. adjecundum. Praeparare corda vestra Deo. Videtur quod homo sine gratia se possit praeparare ad habendam gratiam; quia frustra inducitur homo ad hoc quod facere non potest: sed homo inducit ut ad hoc quod se ad grariam praeparet Conuerrimini ad me, .er ego conuertar ad vos; ergo homo :sine gratia se potest ad gratiam prae
2. Hoc videtur ex hoc quod habetur , Si quis aperuerit mihi, intrabo 'ad eum ; ergo videtur quM ad hominem pertineat aperire cor suum Deo, quod est se ad gratiam praeparare.
3. Dicitur Si volueritis c audieritis me, bona terrae comedetis; de ita in voluntate hominis est ut ad Deum accedat & gratia repleatur. Dioti by Corale
33쪽
Sed contra est quod dicitur Nemosquod si homo facit quod in se est ,
'' potest enim ad me, nisi pater qui misitIDeus dat ei gratiam. Hoc autem di- me traxerit allum. citur in aliquo esse, quod est in po-Praeterea, orando, a Deo petbitestate eius.Vnde si homo per liberamus ut nos ad se tonuertat, ut pa- arbitrium non potest se ad gratiam γ tet, Conuerte nos Deus salutaris no-ipraeparare ; facere quod in se est, per: non autem esset necesse ut ho- non erit praeparare se ad gratiam.
mo hoc petet et, si per liberum ar- Si autem per gratiam gratis datam bitrium se praeparare ad gratiam intelligant diuinam pio iudentiam , posset; ergo videtur qudd une gra-iqua misericorditer homo ad bo-tia hoc non possit. num dirigitur : sic verum est quod Dicendum qu bd quidam dicunt sine gratia , homo non potest sequbd homo non potest se praepara-lpraeparare ad habendum gratiam re ad gratiam habendam niu perlgratum facientem. Ouod qui- aliquam gratiam gratis datam .idem patet duplici ratione. Primo Q ood quidem non videtur esse ve- quia impossibile est hominem incisum, si per gratiam gratis datamlpere aliquid de novo, nisi sit ali- intestigant aliquod habituale gra-iquid quod ipsum mouear. tiae donum, duplici ratione. Primὸ Et sic cum homo se ad gratiam in- quidem quia propter hoc ponitur cipit praeparare, de no O volunta-
praeparatio ad gratiam necessaria ut tem tuam conuertendo ad Deum , ostendatur aliqualis ratio ex parte oportet quod ad hoc inducatur ali- nostia, ex qua a quibusdam datur quibus exterioribus actionibus; vegratia gratum faciens, quibusdamspote exterioti admonitione, aut non. i' corporali aegritudine. ant aliquo
Si autem nec ipsa praeparatio huiusmodi, vel aliquo interiori m- gratiae sine aliqua gratia habituallistinctu . secundum quod Deus inesse potest;aut ista gratia datur Om. mentibus hominum operatur, vel nibus, aut non : si omnibus datur, etiam utroque modo. Haec autem non videtur aliud esse quam ali- omnia o diuina misericordia h
quod naturale donum , nam in nul- mini prouidentur. Et sic ex diuinato inueniuntur omnes homioesimisericordia contingit quod ho- conuenire nisi in aliquo naturali. mo se ad gratiam praeparer. Ipsa autem naturalia gratiae diei i Secundo quia non qualiscunque possiant, inquantum nullis fraec motus voluntatis est lassiciens prae- dentibus meritis homini a Deo paratio ad gratiam; sicut nec qua-- Gntur. Si autem non omnibus da-iliscunque dolor susticit ad remissio-
turis oportebit iterum ad praepara-inem peccati : sed oportet este aliationem redire, dc eadem ratione quem determinatum modum: qui-
aliquam aliam gratiam ponere, &'quidem modus homini notus esse se in infinitum. Et ita melius est non potest , cum ipsum donum
. Ut stetur In primo. gratiae cognitionem hominis exce-
Secundo quia praeparare ad gra-idat; non enim potest sciri modus iam alio modo dicitur facere quodlpraeparationis ad formam, nisi forinse est, sicut est consuetum dici ma ipsa cognoscatur. Disiligod by Corale
34쪽
Quandocunque autem ad aliquid ad gratiam praeparare; non ergo Inas ciendum requiritur aliquis certus diget auxilio gratiae. modus operationis ignotus operat - a. Homo potest moueri ad conii , operans indiget gubernante &iuersionem, non solum ex bonis, sed dirigente; unde pater quod liberum etiam ex peccatis: sicut si aliquis vi- arbitrium non potest te ad gratiamideat aliquem enormiter peccatem, praeparare nisi ad hoc diuinitus di-i&'ex horrore peccati ad Deum conrigatur. uertitur et sed peccatum non est Et propter has duas rationes du-iDeo; ergo absque Dei operationefici modo loquendi in scripturisspotest se homo ad gratiam praepa-
Deus exoratur, ut hanc praepara-irare.
tionem gratiae in nobis operetur. Sed contra, non potest homo se Uno modo petendo quod nos con- praeparare nisi cogitando : sed aduertat, quasi ab eo, in quo erra- hoc indiget homo auxilio gratiae: mus ad se conuertat; & hoc prop- Dicitur enim, Non seu Fcuntes sumus eter primam rationem , ut cum dici- euitare ahquial a uob/s, quasi ex no- d , tur, conuerre nos Deus Distaris n ibis; ergo indigemus auxilio diuinae ster. Secundo petendo quod nos di- gratiae ad hoc quod nos ad gratiam rigat, ut c um dicitur dirige me in me- praeparemus. ritate tua. Et hoc propter secundam Dicendum quod in hac quaesti rationem. ne cauendus est error Pelagii, qui philoiΑd i. R. quod videtur nobis posuit qubd per liberum arbitrium rator. quod conuertimus nos ad Deum; homo poterat adimplete legem, &quia hoc facere possumus, sed non vitam aeternam mereri; nec ind ge sine diuino auxilio; unde ab eo pe-ibat auxilio diuino, nisi quantum ad s. timuS , Conuerae nos Domine ad te .lhoc quhd sciret quid facere debe-υ. 11. ct conuemmur. ret, secundum illud, Doce meface- V r α.Αd 1. R. quod nos aperire eotire Noluntatem tuam. Sed quia hoc niis Ra nostrum Deo possumus, sed non si-mmis pars videbatur ut solam scienne diuino auxilio, unde ab eo peti- tiam haberemus a Deo, charitatem . Mae. tur , Advertat Dominus cor πι- autem qua praecepta legis imple a. v. . strum Erc. Et sic dicendum ad teriaitur, haberemus a nobis. Ideo post-tium nam nec praeparare, nec vel- modum Pelagiani posuerunt quod te homo potest, nisi hoc Deus in eo initium boni operis est homini ex .perzrur. In quaest. Disp. q. 1 . do seipso, dum consentit fidei per libe- Verit. au. IJ. rum arbitrium et sed consummatio P parate coria ιν ira Deo. Vide- est homini Deo; praeparatio autem ur quod homo absque gratia per ad initium boni operis pertinet. Un solam naturalem arbitri, liberta- de ad errorem Pelagianum pertinet tem possit se ad gratiam praeparare; dicere quod homo possit se adgra γν,οι. quia V. dicitur, Homιnis estpraepara-itiam praeparare absque auxilio diis ML Fe animum : hoe autem dicitur esse,uinae gratiae; & est contra Aposto- alicuius quod est in eius potestatellum qui dicit, sius evit in vobis opus constitutum; ergo in potestate ho- bonum, ipse er=ctat. ω ε
35쪽
indiget auxilio gratiae,non solum ad merendum , sed etiam ad hoe quod se ad gratiam praeparat; aliter tamen& aliter. Nam meretur homo peractum virtutis, com hon solum bonum agit, sed bene; ad quod requiritur habitus: δc ideo ad merendum requiritur habitualiter gratia. Sed ad hoc quδd homo praeparet se ad habitum consequendum , non indiget alio habitu; quia sic esset procedere in infinitum. Indiget autem diuino auxilio non solum quantum ad exteriora mouentia , prout scilicet ex diuina prouidentia procu tantur homini occasiones salutis; puta per praedicationes , exempla, & interdum aegritudines & flagella : sed etiam quantum ad intexiorem motum , prout Deus cor hominis interius mouet ad bonum; secundum illud,
Prau. M . Cor regum in manu Dei, quo eunque v. I. voluerιι vertet illud. Et quod hoc sit necessarium, Probatur, homo enim agi r Voluntate, voluntatis autem princia
pium est elactio, &electionis consilium. Si autem quaeratur qualiter consiliari incipiat, non potest dici quod ex consilio eonsiliari incep rin quia sic esset in infinitum procedere: unde Θportet aliquod exterius principium esse,quod moueat mentem humanam ad consiliandum de agendis. Hoc autem oportet esse aliquod melius humana mente,non ergo est corpus coeleste, quod est intra intellectualem virtutem, sed
Sicut ergo omnis motus inferiorum corporu quae non semper mΟ- uentur, principium est motus coeli; ita omnium motuum interiorum mentium principium est a Deo m
uente. Sic ergo nullus potest se ad gratiam praeparare; nec aliquid boni facere, nisi per diuinum auxilium a
minis est se ad gratiam praeparare per liberum arbitrium non excluditui necessitas auxili j diuini : sicut nec per hoc quδd ignis est ealefacere, excluditur necessitas coelestis
Ad i. R. quod Deus mouet omnia secundum modum eorum :&ideo diuina motio 1 qui basea participatur cum necessitate; a natura
autem rationali eum libertate propter hoe quod virtus rationalis se habet ad opposita. Et ideo sie Deus mouet mentem humanam ad bonum, quod iramen potest huic motioni resistere; & sic ex Deo est vehomo se ad gratiam praeparet. Sed quod gratia careat, non habet causam a Deo, sed ab homine secundum illud, Perditio tua ex te Orael, Ossa 1ν
tantummodo ex me auxilium tuum. π- '
Ad 3. R. quod licet peccatum non sit a Deo, tame Deus peccatum quandoque ordinat ad hoc, ut sit alleui salutis occasio. Σuodlib. I.
Praeparate corda ostra Domino . Videtiri quod non requiratur aliqua praeparatio siue dispositio ad grariam ex parte hominis; quia ut dicitur. Ei qui operatur merces non im κ.is,
putator fecundum granam Iid secun- . dium debihum: Sed praeparatio hominis per liberum arbitrium non est nisi per aliquam operationem; ergo
a. Ille qui in peccato progrediatur, non se praeparat ad gratiam h bendam : sed aliquibus in peccato progredientibus data est gratia, si-
36쪽
cm patet de Paulo qui gratiam con- , secutus est,dum csset, Spirans mina-a . 4. rum, . cc lis in disequus Domini ;ergo nulla praeparatio ad gratiam requiritur ex parte hominis. 3. Agens infinitae virtutis non requirit dispositionem in materia,
cum nec ipsam materiam requirat ,
sicut in croatione apparet, cui col-l-tio gratiae comparatur, quae dici GaI . tur, Noua creatura: sed solus Deus v. V. ' qui est infiniis virtutis gratiam causat; ergo nulla praeparatio requiris Iur ex parte hominis ad gratia con
Dicendum quod gratia dicitur dupliciter: quandoque quidem ip-
Gratia sum habituale donum Dei:quando- p que autem auxilium Dei mouentis animam ad bonum. Primo igitur modo accipiendo gratiam, praeexigitur ad gratiam aliqua gratiae prae. Paratio; quia nulla forma potest eia se nisi in maletia dispossit a.Sed si loquamur de gratia secundum quod significat auxilium Dei mouent,s ad bonum; sic nulla praeparatio requiritur ex parte hominis quasi praeueniens diuinum auxilium; sed potius quaecunquet praeparatio in homine esse potest, est ex auxilio Dei m
Et secundum hoc pse bonus -- tus liberi arbitrii. quo quis praeparatur ad donum gratiae suscipienduna, est actus liberi arbitri j moti 1 Deo. Et quantum ad hoc dicit ut homo se praeparare; & est principaliter a Deo mouente liberum arbitrium. Et secundum hoc dicitur a Deo voluntas hominis praeparari, Ps. 36. Et a Dominogressus hominιs diripi. v. as. Ad I. R. quod praeparatio hominis ad gratiam habendam, quaedam est 1imul cum ipsa innuone
gratiae. Et talis operatio est quidem meritoria, sed non gratiae quae iam habetur; sed gloriae quae nondum habet . Est autem alia praeparati γgratiae imperfecta quae aliquando praecedit donum gratiae gratum facientis, quae tamen est a Deo mouente. Sed ista non susticit ad metitum , nondum homine per gratiam iustificato; quia nullum meritum
potest esse, nisi ex gratia. Ad i. R. quod cum homo ad gratiam se praeparare Mon fossit, nisi Deo eum prquenientcdc mouente ad bonum; non refert utrum subito vel paulatim aliquis ad perfectam praeparationem perueniar; dicitur enim, Facile est 3n oculii Vcisu Eeὸnis
Contingit autem quandoque quod Deus mouet hominem ad aliquod bonum, non tamen peIfectum: Et talis praeparatio praecedit gratiam.Sed quandoque statim perfecte mouet ipsum ad bonum,& subito gratiam .homo accipit, iecundum illud; Omnis qui audit p ire I..is ι
rigit Paulo; quia subito cum esset in progressu peccati, perfecte m
tum est cor eius a Deo, audiendo
addiscendo,& veniendo;& ideo subito est gratiam consecutus. Ad 3. R. quod agens infinitae virtutis, non exigit materiam vel di
positionem materiae ; quas praesuppostium ex alterius causae actione: sed tamen oportet quδd secundum conditionem rei causandae, in ipsa re causet & materiam & dispositionem debitam ad formam. Et similiter ad hoc quod Deus gratiam infundat animae , nulla praeparatio exigitur,quam Use non faciat. 12 p
37쪽
praeparate eor a vestra. Videtur Vnde si ex intentione Dei mouentisquδd ex necessitate detur gratia se est quod homo cuius cor mouet, praeparanti ad gratiam , vel facienti gratiam consequatur, infalli ibi litet quod in se est; quia Deus recipiti ipsam consequitur. eum qui ad se confugit, aliter esset Adi. R. quod Deus recipit eum in eo iniquitas i sed impossibile est qui ad se confugit peractum meri- in Deo iniquitatem esse:ergo est im-xtorium liberi arbitri, iam per gra- possibile quod Deus non recipiat tiam informati: quem si non reci- eum qui ad se confugit; in necessi-lperet, esset contra iustitiam' quam tale igitur gratiam allequitur. ipse statuit. Vel si referatur ad mo- a. Bonum est communicativum tum liberi arbitrij ante gratiam; lo- sui: sed bonum gratiae est meliusIquitur secundum quod ipsum con- quam bonum naturae; clim igiturifugium hominis ad Deum est petforma naturalis ex necessitate adue-imotionem diuinam, quam iustumniat materiae dispositae , videtur est non deficere. qudd multd magis gratia ex neces- Nota quod defectus gratiae pri-sitate detur praeparanti se ad gi ima causa est ex nobis: sed collatio-tiam. nis gratiae prima causa est a Deo, se-Sed contra est quod homo com-icundum illud , Perditio tua ex te IPparatur ad Deum sicut lutum ad fi-irael, tantummodo im me auxilium V ' πιιrem. gulum, secundum illud , Sicut la- tuum. tum in manu lauti, si os in manu Ad 2. R. quod etiam in rebus na- mea : sed lutum non ex necessitate turalibus dispositio materiae non ex accipit formam a figulo, quantum- necessitate consequitur formam,nicunque sit praeparatum ; ergo ne- si per virtutem agentis qui disposique homo recipit ex necessitate gra tionem causar. I 2. q. Na. a . . tiam a Deo quantumcuque septae- P parate corda vestra. Vide tui
paret. quia homo possit seipsum ad gra-Dicendum quὁd praeparatio ho- tiam praeparare per seipsum absque
minis ad gratiam est a Deo sicut a exteriori auxilio gratiae, nihil enim mouente, a libero autem arbitrio imponitur homini quod sit ei impos- sicut a moto. Potest igitur praepara-Isibile: sed dicitur Couerimunt ad me, Σ..h. tio dupliciter considerari: uno qui-icrus conuertarad vos: nihIl autem i. v. a.dem modo secundum quod est ali- est aliud se ad gratiam praepararebero.arbitrio : de secundum hoc l quam ad Deum conuerit,ergo vid
nullam nccessitatem 'habet ad gra- l tui quod homo per seipsum possit .
tiae consecutionem ; quia donii gra- se ad gratiam praeparare absque au-tiae excedit omnem praeparationem xilio gratiae.
virtutis humanae . t 1. Homo se ad gratiam praeparat Alio modo potest considerari se- faciendo quod in se est; quia si ho-cundum quod est a Deo mouente ; mo facit quod in se est, Deus ei non dc tunc habet necessitatem ad id ad denegat gratiam; dicitur enim quod quod ordi natur a Deo,non quidem Deus dat piritum bonum petentibus see: Mat. ν coactionis. sed innit Iibilitatis; quia sed illud in nobis esse dicitur quod mis intentio Dei deficere non potest. l est in nostra potestate; ergo videtur Diuitiaco by Corale
38쪽
quod in nostra potestate sit consti- auxilio Deo moueniis, manifestum crati tutum ut nos ad gratiam praepare- est; necesse est enim cum omne ages nς α-mus. agat propter fine, quod omnis ca '3. Si homo indiget gratia ad hoc fa conuertat suos effectus ad suum quod praeparet se ad gratiam, pari finem: & ideo cum secundum ordi-rMione iodigebit gratia ad hoc nem agentium siue mouentium, sit quod praeparet se ad illam gratiam; ordo h ni m; necesse est quod ad vu&sie procederetur in infinitu,quod timum finem conuertatur homo est inconueniens; ergo videtur stam permotionem primi mouentis: ad dum in primo, ut scilicet homo linethnem autem proximum per motio- gratia possit se ad gratia praeparare. nem alicuius inferiorum mouen-4. Dicitur quod Hominis sprae- tium : sicut animus mihi is conuer-mbui. ya r an mum: sed illud dici ur esse titur ad quaerendum victoriam ex . . , . hominis quod pes seipsum po est; motione ducis exercitus: ad seque . ergo videtur quod homo per se ip- dum autem vexillum alicuius aciei sum se possit ad gratiam praeparare. ex motione Tribuni. Sed contra est quod dicitur , Ne- ic igitur cum Deus sit primum
i e. mo potest ienire ad me, nisipater qui mouens simpliciter, ex eius motis- millime traxerateum: si autem homo i ne est quod omnia in ipsum couec- seipsum praeparare posset,non Opor. tan Iur, secundum communem In teret quod ab alio traheretur; ergo i tentionem boni ; pex quam x-u-hom o non potest se ad gratiam praemi uodque intendit assimilati Deo separe absque auxilio gratiae. cvndum suum modii. de Deus Dicendum quod duplςx est prae- conuertit omnia ad teipsum sed ho- paratio voluntatis humanaead bo- mines iustos conuertit ad seipsumnum: una quidem qua praeparatur i sicut ad specillam finem quem l ad bene operandum , di ad Deo tendunt. & cui cupiunt ad baeiere fruendum. Et talis praeparatio vo- l sicut bono proprio. secundum illud, laniatis non potest fieri sine habi- il Mibi adhaerere Deo bo nas. tuali gratiae dono, quod sit princi. Et ideo quod homo mouertatur pium operis meratoris. Alio modo ad Deum , hoc non potest esse nisi .
potest intelligi praeparatio volunt i Deo ipsum conuertente,hoc autem ris humanae ad consequendam ap- i est praepartae se ad gratiam,quasi ad sum gratiae habitualis donum : ad Deum conuerti. Sicut ille qui ha- hoc autem quod praepaset se homotbet oculum auersum a lumine solis, ad susceptionem huius doni, nan : per hoc se praeparat ad recipiendum oportet pu supponere aliqaod aliuditamen solis; quod oculos tuos con- donum habituale in anima; quia sic uertit versus solem. Vnde patet procederetur in infinitum : sed quod homo non potest se praepara-- oportet praesupponi aliquod auxi- re ad lumen gratiae suscipiendum, Lum gratuitum 'Dei, interius anis nisi per auxilium gratuitum Dei
mam mouentis, laue inspirantis i,o- interius mouentis.
num propositum: his enim di.obus Ad a. R. quod conuerso hon Odi indigemus auxilio duiano. l minis ad Deum fit quidem per Ii- 4u'd autem ad hoc ipdige mus . borum Ibiuiani, de fecundum hoc
39쪽
LIBER I. REGUM homini prς cipitur quod se ad Deum
cliueriat: sed liberum arbitrium ad Deum conuerti non potest nisi Deo ipsum ad se conuertente, secundum
Disrem. lud, Conuerte me, ct conuertari, quia 3t v. I8. tu Dctminus Deus meus. Et, conuerte TH.vit. vos Domι ne ad te, O conueyremur.
x - Ad a. R. quod nihil homo p test facere, niti a Deo moueatui, secundum amen e nihil potestisfacere. Et ideo cum dicitur homo facere quod in se est, dicitur hoc esse in potestate hominis secundum quod est motus a Deo. Ad 3. R. quod illa obiectio procedit de gratia habituali, ad quam requiritur aliqua praeparatio quia omnis forma requirit susceptibile dispositum. Sed hoc, quod homo
moueatur a Dco, non piaeexigit aliquam aliam motionem ; com Deus sit primum mouenS: unde non oportet abire in infinitum.
Ad . R. quod hominis est prael arare Mimum; quia hoc facit petiberum arbitrium r λὰ tamen hoc non facit sine auxilio Dei mouenti S,& ad se attrahentis. 22. q. IO R. au.
Nante abiecerimi, sied mes n. regnem
I. Regum. CAp. VIII. v. 7. 8 .lI ΑἔI. R E ci V M Cap. 8. . II. me erit ius regis qui Imperaturus est vobis,sIιos Ῥιstros tolutσc. Rguitur, sicut regnum est o I timum regimen, ita tyranni Sest pessima corruptio regi minis: sed Dominus regem instituendo , insitatuit ius tyrannicum ut patet in tex- tu; ergo inconuenienter fuit pro uisum per legem circa principum
ius non debebatur rcgi ex i Uitutione diuina; sed magis praenuntiabatur usui patio regum qui sibi ius iniquum constituunt in tyrannidem degenera o es, & subditos deprae dantes. Et Eoc patet per hoc quod in fine subdit, Visque eritis ei se ui. Quod proprie pectinet ad tyrannidem; quia tyranni suis subditis principantur vi seruis. Vnde hoc dicebat Samuel ad terrendum eos, ne
regem peterent sequitur enim, Noluit autem audire populus vocem Samue ιιs I 2. q IOI. art. I. ad quIntum. . Hoc erit sus russ. Traduntur leges
regales per Samuelem Piophetam Israelitico populo, quae seruitutem important. Cum enim peticissent regem a Sam utile iam aetate defecto, & filiis suis non iuste dominantibus, modo politico , ut iudi-ees alii dicti pbpuli ferebant, cotvsulto Domino respondit, Audι ocem populi in his qua loqunntur. I e
runtamen contestare eos, ta praedic eis
ius regis, filios obros tollet Oe. Filiasqnoque e bas facietsibi Dearias , dc 1icae aliis conditionibus adseruitutem pertinentibus. Per hoc quasi volens ostendere quod regimen p Diuiti eo by Corale
40쪽
liticum , quod erat iudicum , &siuim fuerat, fructuosius erat populo. Ad cuius declarationem sciendum est, qu bd regimen politicum regali praeponitur,s referamus dominium ad statum integrum humanae naturae qui status innocentiae appellatur; in quo non fuisset regale regimen , sed politicum , eo quδd tunc non fuisset dominium quod seruitutem haberet; sed praeeminentiam de subiectionem in disponendo &gubernando multitudinem secundum merita cuiuscunque; ut sic vel in influendo, vel in recipiendo influentiam quilibet esset dispositus
secundum congruentiam suae natu
Sed quia peruetsi dissicile corriguntur, in natura corrupta regimen
regale est fructuosius; quia oportet ipsam naturam humanam sic dis p sitam, quasi ad sui fluxum limitibus refraenare: hoc autem facit regale fastigium. Unde scriptum est, Rex
quisedet in solio iudicii dissipat omne
malum intuitu suo. Virga ergo disciplinae quam quilibet timet, & rigor institiae, sunt necessaria in gubernatione mundi; quia per ea populus Scindocta multitudo melius regitur.
Vnde Apostolus dicit loquens derectoribus mundi quod, Non sine
causa gladiumporta vindex in iram Dei es qui male agit. Opusc. 2O. de regim.8πncip. tib. I. cap. p. Viae Lib.
I. REOvM Cap. s. v. 8. Ecce inuenta est in manu mea quarta pars reris argenti, demus homini Dei ut iniucet nobιι viam nostram.
quoddam bonum spirituale est : sed in quibusdam monasteriis, praecipue Monialium. exigitur aliquid ab eis qui ibi recipi debent; ergo licet spiritualia date
pro temporalibus. Respondeo ad argumentum quod cum possessiones dicuius loci religiosi non staiciunt ad sustentandum plures, tunc potest exigi ab eo qui in loco illo vult Deo seruir non quasi pretium religionis, sed ut habeat monasterium unde ei possit prouidere;& ideo non committitur Simonia. Si autem sine gravamine Ecclesiae potest recipi, Simoniaeum est aliquid pro receptione eaigere.
Nota quod cum Sacramgma conmtineant di causent graIiam,non possunt licite vendi, aut emi propter tria: Prono quia dispensator sacra- mcti non estDominus,sed minister; emptio autem d bet fieri a Domino rei. Secundo quia pretium empti Mis ponitur quasi mensura adaequans illud quod emitur , unde a mensurando numisma dicitur: gratia autem non potest commenlusati ali cui corporali bono; unde iniuriam gratiae facit qui sacramenta gratiae vendit, aut emit. Tertio quia gratia ex hoc nomen accepit quod gratis
datur. Vnde contra rationem gratiae facit qui sacramentasratiae qua si venalia tractat. Lib. 4. sentent. Diuiligod by Cooste