장음표시 사용
81쪽
etis per universam Italiam Coloniis , pastorum Area dum nomen dee usque quam latissime pererebuerit; festinarentque ad danda Academiae nomina non modo do trina clari, verum etiam illustri loco nati, & primariae dignitatis praerogativa viri spe stabiles. Non inficiabor, me quinque in praeclarae institutionis partem vocatum , propterea quod plerosque e Getis necessitudine con junetos , nec ita paucos in tradendis Rhetorieae disiciplinis in Collegio
Romano auditores habuerim. Uidelis quae de eo Coetu olim lusimus Carm. tom. a. eis. L 3. q. FLAGELLuu . Colum. Pars extrema palmitis vit ei: item virgae arborum , ita di istae a virgis , quibus servi olim caedebantur , quae propria est flagelli appellatio.
FLocas . Faex vini expressa e vinaciis . Neque rem, neque
floces volo ; vinum voti . Caecilii est dietum . FLORA . Non puduit Romanos impudentissimam meretriculam divinis honoribus impertire, & venerari tamquam Deam florum, qui mundit mi sent naturae partus : & sacrilegis eam insuper festis , Floralium appellatione institutis, quotannis colere . In iis foeminae meritoriae omni pudore dirutae, non sta una verborum licentia, sed impudicis motibus denudatae, spe statores detinebant. Puduit tamen , Valerio Maximo teste , populum postulare ut mammae denudarentur , spe stante Catone . Eumdem populum Romanum haeredem instituit Flora , cum vulgati corporis quaestu ingentes opes coegisset; praecepitque , ut natalis sui diem ludis editis populus celebraret. Quod cum dedecorossim Sonatui videretur , iussit eadem sesta peragi, ut fructus dc arbores tempestive florescerent. FLORALIA. Vide Flora .F os . Catuli. A nitore dicitur ex Graeco ; ut enim in Caelo
Stellae, se flores in pratis hortisque, ve luti flammulae quaedam intermicant . Flores plantarum sunt germina , ex quibus plerumque fructus proxime progignuntur . Sunt enim plantae , quae sine floribus seu stus serunt, ut ficus: sunt etiam quae flores sine fruetu emittunt, quod herbis
82쪽
herbis est sere commune . Sed pars arborum maxima floris & fructus gemino laetatur partu . Duplici a natura dote flores donantur , colore & odore . Fragrantia nares, colore oculos, sed & animos mira etiam varietate pelliciunt , oblectantque . Proinde non fructus ipserum modo , sed ipsi nobis mirifice serviunt & blandiuntur. Hinc anxie & naviter quaesiti, cultique ; nec conspersione solum adhibiti in festis lemnibus ; verum etiam coronis gestandis, aliisque usibus plexi , serti, soluti, ad conmvivia , aras, thalamos, tumulos exornandos avide ac cersuntur. Ut flores intra domesticam habitationem sorantur, aut saltem propinquo in loco, Scriptores in Dent ό propterea quod odorum sit avitate imbutus aer salubritatem corporibus , ipsa vero eorum varietas aspectum oculis laetum , gratumque eonciliat. Apricis in locis statuantur areolae florales , marginatae angularibus, qua drangulis , rotundisque lineis, quae ex herbis lectissimis, itemque odoratis concinnari solent. Non promiscue 3 consu seque, sed separatim ad iucundiorem speciem col Iocentur . Cultus florum singulari seduloque studio curandus avulsione crebra internascentium herbarum ina nium vel noxiarum e praecipue vero irrigatione , non es'
fuse, & immodice , iactu praeeipiti proiectis aquis , sed per hydrias , quae syptiunculos crebris foraminibus pertusos habeant dispertitis. CAN us rati uas. Colum Qui inter duo vitis brachia , qu si
inter fauces, germinat. FoeCuNDITA . PIIn. Fertilitas. Α foetu fovendo'. Proprio . de pecore & animalibus dicitur Foerina, ubi foenum asservatur. Uides'num FinNuM . Herba in boum pabulum reso. - . mosodur Farnum congerito pareamque, ut pabula bobus
De stenti, bello exorto in hastis stiblato Uide Mari'ulus. Foenilia, palearia, & horrea semoto in loco, ut ab incendiis tuta sint , construi monet Vitruvius
83쪽
foeno coronamentum sibi scenisecte adornabant. OpId. Da falcem, ct torto frontem mihi comprime faeno . Uulgatum est illud Horatii, Farnum habet in cornu longe fuge; Quod in paroemiam abiit, adhibeturque adversus homines seroces, & ad ultionem praecipites. Orta est a bobus cornupetis, in quorum cornibus foenum antiquitus alligabatur, ut obvii quique, eo signo admoniti, sibi ca
F ruM . Virgil. Dicitur a simili Graecorum voce. Arborum, herbarum , & florum germen . Provide a Natura comparatum est, ut flores studiusque, praesertim novellos, ' folia protegant ab aestu , imbre, & aeris inclementia . Si enim utilitatem spectes, eorum quo sidam quasi clypeos dixeris ; si speciem & ornatum perpendas, plantarum
comam vocabis . Uarietas eorum maxima et aspera , ac
Ieata , tenuia, adstricta , lata, conserta, disperseo, turbinata, lunata, stellata , odorata &c. Plantae hieme plerumque soliis spoliantur: paucis vigor perdurat ad perpetuam viriditatem. Vetustissimus scribendi usus in
arborum soliis; quod ex jactis a Sybilla atque dispersis apud Virgilium diseimus; idemque Historici testantur plurimi. Gradus deinde factus ad libros , qui sunt interiores arborum tunicae. Tabulis postea rerum memoriae traditae. Postremo chartae ex lino & cannabe aqua maceratis successerunt. Primos 'mortalium ex conssitis soliis sibi praecinctoria quaesivisse Sacrae docent Litterae Genes3. E iisdeiri eubile Ulyssem sibi parasse , postquam e na fragio in Phaeacῖο in appulit, legimus apud Homerum. Foliis coronati non solum Satyri, Panesque , Dei que Silvestres , vel M- -εἰ am vietores in agonibus, quotquot olim Graecia celebravit. Fori . Colum. In hortis & agris sunt angustiores viae, iter praebentes circa porcas , idest editiorem terram inter duos sulcos.
Fossio. Plin. Exercitatio rustica, qua ligone, pala, vel simili
84쪽
, smili serramento terra aperitur & eruitur eam vertendo. Una est ex praecipuis terrae culturis . Dicitur a foveata,
vel potius a fovendo, quoniam sessione glebae foventur,& incalescunt. Prodest impendio fossio; nam ea agitatione aufertur quod plantarum alimentum potest impedire vel tollere . Eadem insuper inversone terra perflatur, & inciditur; subitque proinde, inditurque novus
aer, quo etiam madefacita, majores vires concipit attrahitque. Quam ob causam quae aridae sunt strigo seque terrae crebrius & altius fossione sent subigendae . Duplex est fossionis genus; alia adultis plantis, novellis alia , impenditur . Fodiendi tempus pro sisti varietate ussique
Varium; excepta aestate, quae radicibus admodum est insensa ob bolis ardorem . Fovaa. Cotam. Terrae proscissio ad modum canalis , vel sulci majoris , cujusmodi excavantur in pratis , ut aquae emuant; & fines etiam eorum designant. Item terrae sos sones diversi generis. Vide Myo. FRACas . min. Foeces olivarum, quae subsidunt, cum oleum exprimitur. A frangendo est nomen: fiunt enim & recidunt ex olivis in torculari fractis. FRONDATI . Colum. Amputatio frondium , & ramusculorum redundantium . Hinc Frondatores a Scriptoribus dicti, qui arborum ramos supervacuos amputant, manipulosque e frondibus conficiunt, vel qui manibus vellunt folia vitium , ut ardor Solis ad uvam maturandam citiu&acriusque pervadat.
Faous, dis . A serendo dicitur, quia florem gignit. Fron- . des de arboribus proprie dici, soli a tam de arboribus, quam de herbis & floribus, quidam senserunt. Virgilius
tamen , aliique non pauci festas frondes nominarunt, quibus templa velantur , vel sternuntur viae , sestivae laetitiae significandi causia r sunt autem hujusmodi etiam hembarum florumque frondes . A colore, figura, crassitie, magnitudine, asperitate, & levore miram frondes varietatem capiunt. Ramos exornant, fructus protegunt;
85쪽
fatigatos & quiescentes sub umbra recipiunt, recreant que . Vide Folium .FRuCTuARIus , a , um . Quod fructum seri, ut palmes seu ctuarius apud Columellam . Hinc apud Iurisconsultos servi fructuarii, quorum usum fructum alius habet, alius
proprietatem . Faucrus . Ge. Origo nominis a fruendo . Quamobrem proprie est quidquid dele stabile in praediis nascitur. Usii tamen fructus appellamus postremum arborum ex floribus germen, saporis diversi , plerumque grati. Fructus de arboribus dici, fruges de frumento, & leguminum genere universo, plerique statuunt: neque enim id semper est a Scriptoribus observatum. Glandibus olim primos mortalium vesci sistitos colligitur ex Arcadiae populis ,
. quibus ea causa glandivoris cognomentum adhaesit. Sed apud Romanos etiam non aliam antiquitus escam fuisse docent memoriae veteres . Cereris beneficio frumentum ,
ejus sationem Saturno, vel Triptolemo, Mytologi tribuunt. Athenienses ne primum, an Siculi potius, vel AEgyptii fruges habuerint , Scriptores varie destinant. Cum vero Ceres Siciliam impense coluerit, ut Siculos primum iisdem usios affirmem , inclinat animus . Primos certe Athenienses frugum primitiis libisque annuis, pro cujusvis modulo, Deos coluisse ex Draconis instituto, mandatum est literis. Ritus postea victimas mae an dipercrebuit. Sed in hoc genere standum est documentis , quae a Sacris Paginis, & ab assuetudine Haebreorum ac
cepimus . A caprarum morsu tuondas fruges Varro, Plinius , aliique praecipiunt. Earum selivam novellis satis, ac praecipue oleis , vehementer esse perniciosam experientia compertum est . Idcirco in Cereris, oleae apud aliquos inventricis, sacrificiis caprae maetabantur. Ο
currendum huic pesti est cultro; & sub ipὶ morsu detruncanda pars abrosia, ut novum germen sincerum &innoxium subeat. Cum constet ratio discriminis superius
traditi inter fructus & fruges, proximum est , ut prius
86쪽
AGRI CuLTu RAE. 7 Ffruges, postea vero fructus suisse decernamus. Fruges enim ad visae necessitatem , fruetus ad delicias faciunt. Quoniam vero de iis , quae ad vitam transigendam necesi seria sunt, aequum est sedulam curam ducere , idcirco frugales, & frugi , vel honat frugis homines diei mus , non solum qui honestatem colunt, sed etiam qui partamoniam consectantur , & siumptibus parcunt. Faucas . Vide Fructus, Frumentum . FaucipaRDA . Planta, quae fruges facile amittit. Uoeabulum , teste Plinio, Latine eusum ad imitationem Homeri , apud quem Graeee legitur .FRuMENTuM . Cic. Α fruendo, quasi frui mentum . Ut enim scribit Donatus, frui est vesci, a frumine, quod eminens est, & interior gulae pars , per quam dentes cibum demittunt. Tria sunt vulgatissima frumenti genera , triticum , sar, hordeum, de qui hie separatim seribimus. Ea solum dici frumenta plerique reputant, quae aristas emittunt; fruges reliquorum appellationem esse. Alii aliter distinguunt. Inventrix stumenti Ceres perhibetur . Ueteres , molis nondum inventis , frumenta flammis tosta pinsebant in pilis , ex quo pistores dicti. Romanis olim publice frumentum traditum, quod a Principe accipiebat populus per tesseras stumentarias ;quae largitiones inde frumentariae vocabantur . Erogari postea panes ceperunt. A frumento fiunt frumentatio, frumentator, frumentor, frumentarii; quae voces licet a frumento colligendo manaverint, a re rustica in alium landum migrarunt; adhiberique solent in re militari &castrensi, ubi sermo est de iis, quorum curationis est frumenti vim comparare ad usum militum .FRuTETuM . Ain. &FauTIcaruM . Horat. Locus fruticibus , & arbusculis er bris complicatisque impeditus. Faurax. Plin. Genus plantae, minus arbore, maius herba; a quibus discriminatur, quoniam ramosa est ab ipse
87쪽
FuMARIuM , Martial. Locus ubi vina sumo condiuntur; sic enim facilius ad maturitatem perveniunt. Fusnus . Hic etiam Etymologici , tamquam pro aris &focis, acriter pugnantes dissentiunt. Omissis eorum alte cationibus, sequor Donatum, apud quem sendus non est selum ager , sed quidquid in agro continetur. Fun dum proinde appello vineam , hortum, silvam , Olivetum , pascua , domum rusticam &e. ut plane nihil distet fundus a possessione, vel potius a re possessa . Sunt porro ut novum hinc discrimen statuunt ; & fundum haberi ocent de possessione selum agresti; praedium vero de is, urbana simul & agresti. Hos ego censeo ab optimis Scriptoribus , & praesertim a Cicerone posse redargui, qui Orat. pro Balb. sundos vocat populos , apud quos Romanae leges valescunt. Fus EruM . AIn. Uitis arcuata ; cum brevior palmes ad modum senis sarmentis adjugatur . FuRCA . A serendo. Non unus huius instrumenti usus . Cum enim palus sit bicornis, paleis, foeno , sarmentis em vendis & asiportandis, vel eadem iumentis ministrandis deservit. Praestat etiam sustentaculum , & munimentum arborum ramis . Ovid.
Pomaque Osissent matrem, ni subdita ramis Longa laboranti furea tutuset opem .
FuacaLLA . CatuL & Furcula. Liv. Parva surca. Fustrua . Plaut. Purgamentum farinae.
Tu Ruscuhus . Plin. In vitibus palmes, juxta alium palmitem natus , ut proximi succum adimere , & quasi furari videatur. Aliis est tuberculum in vitibus , quodena stitur ex cicatrice germinis educti.
88쪽
ALLINARIuM . Colum. Ubi gallinae aluntur & asservatitur . Uide Cora , &Asiarium. GEMMA . Virgil. Fit ab antiquo verbo geno, quod est gigno. In arboribus,& praesertim in vite, illud est quod
tumescit, cum parere incipiunt et Oc Ius vitis. Scite Scaliger gemmas primum de vitibus , postea de lapillis pretiosis dici existimat; quoniam orbiculati plerumque sunt , & protuberantes memorati lapilli, ut oculi vitium. Hinc gemma sicere arbor dicitur, cum eas gemmas emittit. GaRMas . Virgil. Quod primum a ramo , vel a radice turgescit: Surculus praegnans. A generando . Gasicuti uia. Plin. A genu dicitur internodium in caule her
GLAa Rara . Colum. Loca herbis & stirpibus nuda, ubi propter ariditatem , vel humorem noxium, nihil gignitur. A glabris , qui pilis carent . G Aus. Plin. Antiquissimus hominum cibus, & aurea primum aetate in usu & pretio habitus; cum stomachi melius, quam gilla & luxuria valescebant. Eundem Pausanias in Arcadicis refert Pelasgum quemdam primum omnium, monstrasse Arcadiae populis, qui inde glandi fagi appellati, cum prius herbis & stirpibus vesicerentur. Glandiis serae arbores a Plinio numerantur cerrus, arsiculus, ilex , fagus, sed omnium maxime quercus. Eam ob causam plurimis honorum testimoniis quercus nobilitatae. Ea fronde coronati victores in agonibus; donatique milites, qui civem in bello servassent. Eandem arborem Iovi sacram ; populorumque primum altricem fuisse, memoriae proditum est. Fatidicas postremo quercus juxta Dod
nam dubiis in rebus responsa dedisse, testatur Virgilius:
89쪽
NOMEN CLATOR habitae Grajorum oracula quercus. Non modo antiquissimis mortalium , verum aliis subinde populis, & sua quidem aetate, glandes victum subministrare, author est idem Plinius . Aliarum nempe frugum inopia , ex arefactis glandibus farina in panis usum molitur, &spissatur . Gin vero glandibus , quarum dulci sisimae quaedana sunt, vesci, necessitatis praesertim urgente
telo, refugiamus, cum non ita raro contigerit ex vilio ribus , atque adeo ex cadaverum ossibus, non unos populos extremae famis remedia quaesivisse ὶ Addit Petraris cha glandium esium fugientes , easdem hoc ipsio nobilitare aE sol D mensa ingombra DI vere visande, Simiri a quelis ghiande, Le quai fugendo tutio u mondo ouora. GEGA. Virgil. Terra, si soluta est, pulvis dicitur, si collecta velut in glomerem, gleba, quasi globus, appellatur . Redundare his sistent agri recens arati, vel effossi . Hinc Varro boves glebarios nominat, qui valentiores reliquis sunt, & valide terram proscindunt. GLOMA . Varro . Tegumentum grani frumentarii . GRAMuM . Harro . Semen frugum extritum: de reliquis minus belle dicitur . GREx . Plin. Multitudo minorum animalium, pecudum, porcorum &c. , majorum sunt armenta; translate tamen utraque greges nominantur. Ferae silvestres , ut s litariae solent degere , sic solae divagari 3c excurrere consuescunt. Natura quippe illis vires serociae pares indidit. Contra vero armenta & greges conglobatim dc gregatim incedunt , tamquam numero vires sepleant . Dantes Purg. Cant. 3.
90쪽
Semplici e quete , e Io 'Nerehe non sanno . Quos versiis ita Latine reddidimus in nostra ejus Comoediat Epica conversione :Ceu septis eum pasor oves dimistit apertis, a praeit, sequitur mox altera, extero turba Expectat pavitans demissa fronte voeantem :Procedunt temere, qua eanem prima copessi ,
Olli nixae humeris, siquid subsistere cogat:
Ire juvat tacitas, nec eundi no ere causas. GROMA. Apud agri menseres machinula est, ex cuius usia agri diriguntur ad lineam , & locus metandis castris capitur . Statuitur ea machinula cum addito serramento in tetrantem, ut lineis duetis in quatuor partes dividant spatium , &quatuor faciant normales angulos . Schema gromae habes apud Salmasium in Solin. e. 37. Vide plura apud nos . Lexie. Milit. Tit. Grais. GuMMI . Vide Plantatio.
GuMMITIO. Olum. Illinitio, quae doliis fieri selet ex gummi sisluto, quemadmodum picatio per picem .
AEDILR . mrat. haedorum stabulum cId Eous . Cic. Caprae foetus minor , ut agnus minor est scelus ovis . Perotto
haedus dicitur quasi foedus, quia ca prae filius . Si hi rei filium dixisset,
minus hoc elymon improbaverimis. Mundus ille purusque est, &eam Ob causam gratissimus inter carnium edulia . Idcirco ab edendo potius di istum putaverim . Quem admodum vero haedinae carnes palato gratum saporem