장음표시 사용
271쪽
3ι Et quod non sit necessaria distinctio realis inter praedicamenta , euideliter colligitur ex duobus Iocis Arist. Nam in hoc lib. praedicamentorum distinguit duo praedicamenta,actionis, &passionis.Et 3. libto Physi lex, i 9.ssserit; & probat, Actionem is pasesionem non disingui realiter,sed eundem motum realem esse actionem
prout procedit ab agente. is passionem prout recipitur inpasso, ut ea dem calefactionem, per quam ignis calefacit lignum, esse acti
nem, prout ab eodem igne procedit,& passione,prout recipitur in ligno ; ergo euidenter sequieur ex utroque testimonio non esse necessario ponendam distinctionem realem inter praedicamenta.
3 1 Probatur secundum,quod non sit necessario ponenda distinctio ex natura rei,sed rationis lassiciat. Primo,quia inter diuersos gradus essentiales eiusdem rei, non est necessario ponenda distinctio ex natura rei sed lassicit per intellectum distingui. vi cap.de di serentia probauimus , sed praedicamenta possunt in eadem entitate conuenire , in qua reperiatur ratio utriusque , & non distinguantur rationes eorum per diuersos gradus essentiales , sed solum per diuersos modos essendi , ut substantia ab accidentibus per modum per se, & accidentia inter sese per diuersos, modos inhaerenda in substantia ; ergo non est necessarium distingui ex natura rei, sed sufficit per intellectum. Probatur consequentia, quia minus disserunt modi,quam gradus essentiales. Secundo probatur , quia non est ponenda distinctio ex natura
rei, ubi lassicit distinctio per intellectum, sed sussieit distinctio
rationis ab intellectit facta inter praedicamenta;ergo non est ponenda formatis,aut ex natura rei. Minorem probo, quia quotiescunque aliqua sunt distincta ex natura rei, non possunt in eodem reperiri, nisi per realem compositicinem, cum sint multa, ex
quibus resultat unum quod non potest fieri, nisi per compositionem : sed actio ,& paulo , quae sic distinguuntur , sunt in eo dum
motu sine compositione, & in inultis aliis plures reperiuntur rationes sormales sine compositione reali, ut in attributis diuinis,
iustitiae, & misericordiae ; ergo non debent poni distinctae ex natura rei,vel ante intellectum, sed satis est ab intellectit distingui. Sed talis distinctio facta ab intellectu inter aliqua praedicame-ta,quae non sunt distincta realiter , necessario essὰ debet cum fundamento in re,& ideo distinctio rationis ratiocinatae; Nam cum sicit rationes formales primo diuersae, non possunt separari ab intellectu in eadem re, nisi virtualiter in ea contineantur. Et haec virtualis continentia fundamentum est, ut possit intellectus vita. que separare , ac distinguere, concipiendo unam sine alia. Gratia exempli; in Petro nullum est fundamentum distinguendi it
Ium a seipso, ia repugnat quod differat a se formaliter, & ideo
non potestae istingui distinctione rationis ratiocinatae, sed solum ratioris
272쪽
rationis ratiocinantis,hoc est,solo ossicio intellectus. Sed actio, re passio, quae reperiuntur in eodem motu , quasi virtualiter distinctae sunt ante intellectum, quia verὰ ante operationem eius reperitur in motu, quod procedat ab agente, δc recipiatui in passo,&ideo fundamentum tribuunt eidem intellectui, ut concipiat
motum,Vt procedentem ab agente non concipiendo illum, ut receptum in pasta eodem coneeptu, sed alio ,& diuerso quidem:
quia verum est,procedere ab agente ita conceptum, non esse recipi in passo.Et hoc eli distincta esse ab intellectu actu,& sormaliter illa , quae a parte rei solum erant distincta virtuali teceste autem distinista virtualiter non est aliud, quam posse formaliter di- 'stingui. Et hane distinctionem rationis ratiocinatae, dicimus sunficere inter aliqua praedicamenta , licet alia distinguantur realiter ; sed nulla esse distincta formaliter ante operationem intellectus,quia talem distinctionem formalem non admittimus. Ad primum arg. Distinguendum est antecedens, quia duobus 3Tmodis potest intelligi diuisionem esse realem. Primo ita ut tam diuitum, quam membra sint realia, & non entia rationis. In quo sensu admittimus diuisionem entis in decem praedicamenta, esse realem. Secundo, potest intelligi esse realem, ita ut membra sint realiter distincta , & in hoc sensu negamus, quod sit realis. Et possumus exemplum ponere in diuisione boni in honestum,utile, & delectabile, quam omnes concedunt esse realem in primo sensu , & negant in secundo ; quia saepe contingit membra non esse distincta realiter , aut ex natura rei, sed sola ratione. Et hac distinctione supposita, neganda est etiam consequentia,quod sit diuisio entis in diuersas entitates reales, si per diuersas entitates reales intelli 3antur realiter distinctie. Ad secundum; Respondeo distinguendo antecedens, quod praedicamenta sint primo diuersa,hoc enim dupliciter potest intelligi. Primo, secundum rationes formales , & in hoc sensu verum est, sed sic intelligendum , ut non conueniant uni uoce in aliquo gradu superioris naturae , nec distinguantur per alios gradus inferiores essentialis perfectionis, sicut distinguuntur species pergradns essentialis persectionis diuersos a genere , sed ut distincta sint praedicamenta,per diuersos modos essendi intrinsecos, atque inclusos in eadem ratione entitatis, in qua analogice conueniunt,& ita verum est per easdem suas entitates, & non per alios gradus persectionis esse diuersa.& ideo seipsis esse diuersa, quod verera proprie est esse primo diuersia , nec speciebus conuenit , sed per disserentias dicuntur differre. Secundo modo potest intelligi esse primo diuersa secundum entitates reales , ita ut non possint n eadem entitate reali plura conuenire, &hoe M o aperte falium est,ut de actione,& passione ostendit nub,quaru rationes sor-m les hiligod by Cooste
273쪽
males in eode motu reali reperiuntur, sed nihilominuς sic reperinta,& ab intellectu distincri,ptimo diuert a sui modo ia explicato.
Vtrism predicamenta sint decem, ita ut nec plura esseptimi,
t Vidam quos citat Plot. liba, AEneade 6. iaque adeo prλdi- acamenta multiplicarunt, ut infinita potuerint. Sed eorum sententia hac retione falsa probatur Quia si verum est de omnibus rebus a Deo factis,quod in numero, pondere, & naentura sint ab eo factae,ut sacrae literae docent: quanto magi x de generibus ac- qae speciebus,quibus eisientiae rerum continentur: scd ex his cniciuntur praedicamenta ergo finita erunt. Sed inter eos,qui pro certo tenent fin ta esse, tres lunt opinio - .nes diuersae. Prima eorum , qui plura quam dece potuerunt quos citat Simplicius in commento praedicamentorum , & potest pIO-bari hoc argumento: Pro causa efficiente ponitur praedicamentuactionis:& pro causa materiali receptiua eius dein assionis: ponitur praedicamentum passionis: ergo pro aliis duabus causis, formali, & ficiali, debent poni duo alia praedicamenta , quia non eo maior ratio, ob quam pro illis,quam pro his,multiplicentuc. Secunda opinio fuit eorum,qui pauciora, quam decem posuerunt, sed diuisi sunt. Nam Plato in dialogis de ente, & Ino, qui
aliis nominibus vocantur, Sophista , seu Parmenides etiam tantum praedicamelum videtur ponere uniuersalissimum entis,quod supremum genus rerum omnium vocat, sub quo particularia genera,& species collocantur. V Probatur hoc argu Ens est genus uniuersalissimum entis:erg sub eo ordinari possunt genera omnia,& species: sed una ordinatio sub uno primo genere, est v nuin praedicamentum : uigis v num tantum praedicamentum ponendum est , & non plura. Probatur maior , quia si ens non esset genus ideo maxime quia est transcendens,& propter transcendentiam includitur in omnibus disserentiis , contra propriam conditionem generis i quod debet esse extra rationem disterentiatu: sed haec ratio non est sufficiens: ' na licet ens uniuersaliter sumptum,prout commune est . tam entibus incompletis,quam completis,hoc habear,si tamen pro solis completis accipiatur,non includetur indisserentiis quia disterentiae non sunt entia completa, & eadem ratione , neque in modis intrinsecis , & ideo poterit esse uniuersalissimum genus omnium rerum complatarum , ex quibus fit praedicamentum. Sed etiam siens non posse esse genus omnium rerum,accidens saltem videre- ur esse geaeus omnium accidentium,& ideo unum tantiam praedi amentim Omnium accidensium,cile ponendum, & aliud lubsta-
274쪽
ri aera ita duo tantum,& haec fuit sententia Zenocratis,& Andro 'ci, quos citat Simplius ubi supra.
Alij vero antiquiores Philo phi, quos citat Plotio iis, lib. I.
AEnead. cap. 29. Posuerunt qua 1r , nempe'bstantiam, qua5t rem, relatione, mo tu res .gt pMl' probari ex doctrioa Aristo.qui I. lib Topicorum, cap. 7. quatuor posuit praedicata ; sed praedicamentum non est alum , quamo raedicatorum ordinatio : ergo ex qaat uox praedicetiis non possum plura, qtiam quatuor fieri praedi
Scaliger vero exercitatione 6 s. posuit nouem , quia praedica mentum ubi, vel praedicamentum quando , ad quantitate reducit. 1 ertia opinio e et eorum qui decem tantum praedicamenta pO nunt , ita ut nec plura sint, nec pauciora. Quam pr mus y idetur insinuasse Archytas Tarentinus, Pythagorae di scipulus ,&postea Arist. eam in scholas introduxit .Et baec lana est communis dc tenenda quam secutus est D. Aug. lib. Io. Categoriarum , c. 8. &D. Tho. non solum eam sequitur , sed probat p. lib. Phyclect. 9.
Ratio autem D. Tho. haec est Prima substantia, quae est ii adlub ε duum substantiar, ut petrus, aut Ioannes, est fundamentum omnium praedicatorum essentialium 1 ergo secundum diuersos modos estendi,& praedicandi de illa,numerus praedicamentorum sumi debet, sed uno ex tribus modis potest se habere praedicatum respectit illius. Nam vel pertinet ad quid ditatem eius, vel extra illam est: & si ad quidditatem pertinet, est praedicamentum sub stantiae: si ver6 est extra illam , vel humitur ab aliquo ei formali
rer inhaexenre, & ex hoc distinguuntur tria praedicamenta : Quia praedicatum ab aliquo inhaerente sumptum , vel conuenit primae substantiae 1nodo absoluto, aut cum respectu ad aliud : Si modo absoluto, tunc vel ratione materiae. & est praedicamentum Plantitatis,yel ratione formae & est praedicamentum qualitatis: si ve- vero conuenit cum respectu ad aliud ,est praedicamentum ad aliquid. Vel sumitur ab aliquo extrinseco, hoc est, non inhaerente primae substantiar, & ex hoc distinguuntur lex alia praedicamenta. Quia vel sumitur ab eo , quod est mensura extrinseca, qua- .s per modum continentis , quae dicitur locus, & mit praedicamentum ubi. nam , ubi. *aturaliter saltem , sici rur elle in loco, aut circunscribi loco: aut ex tali d spositione, quam corpus habet in loco quia stat, vel sedet & est praedicamentum situs: vel ab eo I quod est mensura extrinseca Accessiua , quale est tempus, deest praedicamentum quando, quod non vim tur me aliud quam tempori accommodari, & ab eo mensurari. Si vero praedicatumaeeipiatur ab extrinseco, quod non est mensura, sed propriἡ dieitur
275쪽
citur habere; ut habere vcstem aut arma, quod est vestitum , aut armatum esse,essicitur praedicamentum habitus. Et, si accipiat ut ab extrinseco , a quo procedit emcienter, est praedicamentum actionis. Et,si ab extrinseco, cui actio, aut effectus imprimitur, est praedicamentum passionis. Sequitur ergo decem tantum esse prae- dicamenta, nee plura esle multiplicanda, quia ad haec decem capita facile reduci possunt omnia entia creata. t Ad arg. primae opinionis respondet D. Tho. 3. lib. Phys. lect. post medium,nefando consequentiam, quod pro causa formali, & finali , ponenda sint duo alia praedicamenta , quia causa for malis simul cum materiali, intrinsecae partes subitantiae sunt, ex quibus componitur, &ideo ad praedicamentum eiusdem substantiae reducuntur: causa autem finalis non habet specialem modum praedicamentalem , scut e leus , sed solum mouet voluntatem , attrahendo eam ad sui , morem , di motio haec extrinseca quaedam ratio est, minime praedicamentalis ; quare pro ea non est multiplicandum praedicamentum , sicut pro cssiciente, a quo egredit actio, secundum specialem modum Haedicamentum
Ad argumenta de ente, & accidente, in fauorem Platonis, de aliorum Philosophorum , unum vel duo tantum pratalicamenta ponentiam,proposita: Respondetur; Ideo ens non elle genus omnium entium,nec acc den omnium accidentium, quia genus de bet esse v ni vocum:ens veron accidens non sunt uni uoca,sed analoga,ut superius probauimus:ergo non sunt genera. Aa arg. illorum, qui quatuor ponebant praedicamenta , propter quatuor praed cata Dialectica,quae posuit Arist Respondeo. prae- dieata Dialectica diuerso modo lanii, ac praedicamenta, nempe ex ordine ad commune subiectum, cum quo possunt constituere propositionem Dialecticam: praedicameta vero ex diuersis modis ossendi uniuersali sinis,& ideo maiorem habent extensionem , α maior Mi numerum emciunt, quam praedicata, vi q. s. uniuersam lium probauimus. Adam, tandem pro sententia scalige i de reductione praedicamenti, ubi, ad locum, vel praedicamenti quando, ad quantitatem: Responclemus diuersam rationem formalem habe re; ubi, a loco.& quando, etiam a quantitate ut suis locis probabitur Stideo non posue a s. praedicamentum quantitatis reduci, sed disti cta praedicamenta ab ea cunstituere. Quare nec pauciopa sunt ponenda praedicamenta,quam decem,nec plura.
Continens praedicamentum substantiae. TEXIT ARISTO TR ADiuiligod by Cooste
276쪽
26a Cay. s.de substantia exi .expositio,
Substantis autem est,rua proprie is principaliter, is maximὲ dieituri qua neque in Dbiecto aliquo est,neque de subiecto aliquo dicitur, &c,
INtennim Aristo.est explicare naturam substantiae, quae est pri- ιmum praedicantentum. Dividi tur autem caput in tres partes.
In prima,praesupposita diuisione substantiae in primam, & secundam suus antiam explicat quid sit prima, &quici sit secunda substantia. In secunda parte comparat primam & secundam substantiam inter se,atque etiam inter se secundas, & docet, quaenam sit perfectior altera. In tertia enumerat sex proprietates subitantiae. Definitio primae substantiae his verbis continetur : Substantis,qua proprie, principaliter is maxime dicitur,es qua neq;,de subiecto at quo dicitur, neque in subiecto aliquo est. Et tria illa verba, qua propriὸ,ρ incipaliter, ex maxime dicitur. ad definitum pertinent, non ad definitionem. Et sensus eotum est: Substantia non sub ratione Communi, & improprie accepta pro essentia rei, siue substantialis,aut accidentalis;led proprie pro ente per se:&quae ratione sui, hoe est,propria virtute substat,sive sustentat tam accidentia,quam secundas substantias, & ideo maxime vocatur substantia : est illa, quae neque de subiecto aliquo dicitur,id est, de quidditatiue inferiori , nec in subiecto aliquo est per realem inhaerentiam. Vt P trus proprie est substantia, eum sit ens per se, & propria virtute substet, siue sustentet,non solum albedinem,& caetera accidentia, sed etiam secundas substantias, quae sunt praedicata uniuersalia superiora,vi hominem,animai,uiuens,& substantiam. Et non dicitur de subiecto, quia nullum habet inserius se quidditatiue, dequc catur,nec est in subiecto;quia non inhaeret alicui Definit deinde secundam substantiam. Et in plurali dicens, S eunda substantia siunt species, is genera,in quibuι prima substantis insunt. Vt homo,& animal, sunt secundae substantiae, in quibus primae substantiar,ut Petrus & Ioannes in sunt,id est, sub quibus tanquam subiecta sub praedicatis continentur.Nam secundae substantiae sunt in primis, taquam superiora praedicata in subiectis quiditatiue inferioribus ; & ideo actu & formaliter. Primae vero in secundis,tanquaris subiecta,de quibus praedicantur; & propterea, non actu,& formaliter,sed quali sub potentia earum, eo sere Odo quo spestes dicuntur esse in genere. Comparat th tertia parte primas substanti s cum secundis; deeinde se eandas inter se. Et inter primam & seeundas substantia asserit; Primam esse persectiorem; probatque , quia substanti est,quae substat aliis,aut quae substentat alia: sed prima substanti
yrQpria virtute substentat.& umnibus sinstat,id est non solu accit dentibu ,
277쪽
Cap. 1. de substantia,text.expositio. 26r
dentibus,sed ipsismet secundis substantiis:seeunda vero substantia
non substat ratione sui,sed ratione primae, in qua,& a qua susten- stentatur,nec subitat primis substantiis: ergo prima substantia est magis lubitantia, quam secunda. Vt Petrus eii magis substantia, quam homo:quia ratione sui subitat albedini,& reliquis accidentibus,atque etiam eidem homini:homo vero non ratione sui,sed ratione Petri in quo sustentatur,dicitur sultentare accidentiamee Petrum ipsum sultentat,sed ab eo sustentatur.
Comparat deinde secundas subitantias, & ait: Quod sisteries
comparetur cum genera,magis subsantia es quam genus: ii vero cum
alia specie ; aequalis est ratio substantiae , in utraque. Probat primum duplici argumento.Primo,quia illud est persectius in quo-cuque ordiue rerum, quod magis accedit ad perfectissimum elusidem ordinis. Et inter species animalis illa erit perfectior, quae magis accedit ad humanam , quae est perfectissima species talis generis. Sed species magis quam genus accedit ad pr)mam subitantiam , qu2 est perfectissima, ut homo : magis accedit ad Perrum quam animal ergo erit perfectior substantia genere.Secundo inter substantias illa eth perfectissima, quae omnibus substat; ergo ex a I iis illa erit perfectior altera quae pluribus substat, sed species p Iuribus substat quam genus : ergo erit perfectior illo. Probatur minor,quia subitat omnibus quibus subitat genus, hocelt eisdem aceidentibus, & eisdem praedicatis superioribus, &praeterea substat eidem generi:genus vero n6 substat speciei. Graria exempli,homo substat omnibus accidentibus,& omnibus prς- dicatis superioribus,quibus substat animal, & etiam ipsi aut mali; at vero animal non subitat homini,sed in eo sultentatur. Si vero species comparentur inter se , ut homo cum Icone; neutra dicitur magis substantia quam alia. Probas, quia una non
substat pluribus, ted eisdem prorsus accidentibus, & praedicatis superioribus substat: & una non subitat alteri, quia neutra in
In ultima parte capitis enumerat sex proprietates substantiae,
ruarum prima est, Non esse in subiecto.Et de prima substantia euiens esse ait,quia Petrus in nullo subiecto est, sed in se, & per se subsistit.Sed quod conueniat secundis subitantiis, probat duplici
ratione.Prima,quia si in aliquo essent tanquam in subiecto: maxime in prima substantia, in qua inhaerent omnia accidentia: sed in ea non possunt esse tanquam in subiecto.ergo in nullo. Probat minorem , quia secundae substantiae praedicamur deprimis, tanquam de quidditatiue inferioribus: ergo non sunt in inis , tanquam in subiectis.Probatur consequentia,quia esse in aliquo tanquam in subiecto,est esse in eo per realem inhaerentiam; sicut est accidens:sed secundae substantiae sunt de quidditate primarum; ut
278쪽
aci cap. rue substantia ex.exposit o.
homo, & animal de quidditate Petri: ergo non siint tanquam ire subiccto. Secunda ratio est QVae sunt in asi quo tanquam in subiecto, ut acc dentia praedicantur qudem nomine de subiectis, sed ratione non pollimi praedicari quia ratio,est definitio, seu coceliciisqivdditatiuus: sed definitio assii non est definitio hominis: ergo non praedicatur de illo nomine & ratione, sicut praedicantur uni voca, sed loto nomine:at vero secundae substantiae praedicantur de primis nomine,& ratione, ut homo de Petro, quia definitio hominis , est definitio Petri: ergo non posti in t esIe in eis tanquam in subiecto, Et ideo non solum primis substantiis conuenit haec proprietas,uidelicet, Non esse in=buciosed etiam secundis. Secunda proprietas Substantiae est, univoce pradi ri,quod non sintelligitur de prima substantia Et ideo certum est hanc proprietatem solum conuenire secundis. Sed non sollim conuenire ait generibus & speciebus,quae vere& proprie sunt secundae substantiae, sed etiam disserentiis earum:quia de quibus praedicatur spe- cics uni uoc necesse est etiam praedieetur eius differentia. Quod vero secundis substantiis,dc dimerentiis conueniat, probar Arist.
hac ratione : Vniuora fiunt,quorum nomen est commune, ratio vers
substantia eadem: sed nomen secundae substantiae commune est primis,de quibus praedicatur, & definitio eadem , ut nomen homo commune est Petro,& Ioanni, & definitio eius etiam est eadem, atque illiS communis,ut notum est : ergo praedicatur de eis
Tertia proprietas est : Hoe aliquid significare Quid autem intelligatrer, me aliquid: certum est intelligere substantiam singularem,& per se subsistentem : & ideo asserit; quod licet vigeatur haec proprietas conuenire secundis substantiis quia homo, de animal videntur significare aliquid per se subsistens: solum tarmen conuenit primis. Secundae vero non significant hoc aliquid,
sed potius Quale quid Quale quidem significant,quia sunt quasi
formae uniuersales primarum substantiarum: & formae videntur habere similitudinem qualitatis , cuius una species est forma, & .fietura : sed quia sunt praedicara substantialia,dicuntur siqnificare Quale quid. Quarta proprietas substantiae est, Nullum habere eontrarium. si ut Petro & Ioanni nihil contrarium esse potest. Et haec proprie- qtas tam primis,quam secundis substantiis conuenit;sed non quarto modo sinquit Aristoteles 2 quia aliis etiam, ut quantitati est
279쪽
Cay. s. de substantia ex.expositio. 26ι
gradus non habet substantia, & ideo dicitur non sulcipere magis
vltima proprietas substaotiae est. una nume o permanens con triniasuscipere pust: ut Petrus idem numero permanens , modo potest esse caliὸus , & postea frigidus. Haec autem proprietas non videtur conuenire secundis substantiis,sed solum pruni, ἱquia solum prima subitantia est uni numero , secunda vero una Ipecie, vel genere; ergo quod una numero perseverans, suscipiat ius econtraria, Ii primae conuenire potest.
et Sed aduersus hanc proprietatem proponte arg. Aristoteles Quia
videtur conuenire alteri, nempe pioposition , quae Vna numero
permanens,de vera fit falla,& de falla fit vera. Vt haec propolitio; perrus sedet,vera est eo sedente,stante vero falsa,& permanet eadem , ergo conuenit illi; quod una numero permanens suscipiat contraria.Et respondet ducibus modis. Primo, quod licet suscipiat contraria,non tamen eodem modo,ac substatia,led diuerso:Nam
subitantia suscipit contraria per sui mutationem, quia suscipit ea in se formali ter,& ideo mutatur ea suscipiens.Sed propositio sine
sui mutatione , sed sol sim per mutationem alterius extrinseci, Bempe rei, de qua aliquid enuntiatur. Dum ergo dicitur, proprium esse subitantiae suscipere contraria,intelligitur per sui mu- layionem , & hoc modo , uec propositioni neque aliis conuenit. Secunda solutio eadem fere ei ;negat enim proposit: onem suscipere contraria ; quia1uscipeνe contνaria est subiectum moueri ab uno in alte Ium,amittendo unum,& acquirendo alterum propositio vero dum ex vera fit falla,non mouetur a veritate in falsitatem,nec amittit unam,& adquirit alteram,sed mutatio solum se tenet ex parte rei significatae:& ideo propositio non dicitur luscipere contrar a.
VAE S. TIO I. uodnam sit supremum genus praui menti substantia. V Idetur nullum habere genus supremum; quod siciprobaturr
Si haberet aliquod,maxime esset subjahtila, sed hqc non potest esse genus;ergo nullum habebit. M:nprem probo,quia si substantia in communi,ut ab omnibus subitantiis abstracta, esset supremum genus huius pridieamenti, sub quo comprehenderentur omnes substantiae,& ideo unum tantum esset pr dicamentum pro 'eis constituendum ; sequeretur,etiam accidcns in communi, esse 'supremum genus omnium accidentium;& ira vlium pred camentum constiturae,sub quo ponantur accidentia i nania : quare duo rantum praealcamenta eruri. Pro γatur consequentia : qcia sicut substantia uniuersaliter sumpca , pro ac conuitianis est conpletis,
280쪽
264 . C .sse substantia,quae 3. r.
R partialibus trant cendens est . & in ultimis disterentiis includi rur,nec est uni uoca respectu omnium: sed analoga: quia prius deco uplatis substantiis:posterius vero de partibus, & cum intrinseca dependentia ab illis dicitar,& ideo no potest esse genus quia
genus debet elle uni vocum,& non transcen)ens, ne includatur in ultimis disserentiis , sed extra rationem earum sit. Si tamen prostibi tantia completa in communi accipiatur nec erit transcendens,quia non includetur in disterentiis,nec analoga, sed uni uoca, quia aequaliter de omnibus dicetur;& ideo poterit esse genus. rodem modo accidens,quamuis uniuersaliter luna plum, sit transcendens,& analogum,& ideo non possit elle genus ; si tamen pro
completo tantum sumatur,non erit transcendens , neque analogum, sed uni vocum; quia aequaliter dicetur de omnibus accidentibus completis,& ideo poterit esse genus. Pro solutione huius quaestionis notandum est,stuinque esse acceptiones substantia, ut colligitur ex doctrina Aristae.praesenti, α
. Meta c. 8.te T. I l. atque etiam ex D. Th. in Commentariis ei uiadem loci,& de potentia,q.' .art. I. ad 4.& s. Primo aecipitur pro essentia rei. Et haec acceptio communis
est accidentibus, in quibus etiam reperitur essentia, & ideo non est propria, neque uni uoca.sed analoga;quia nihil reale potest dari commune,& uni vocum substantiae,& accidentibus. Secundo accipitur substantia,pro Ente per se:in quo duo ineluduntur; unum negativum,quod est non esse in alio; Aliud positiuum, quod est esse entitatem,adeo persectam,cui debetur existen tia,& subiistentia per se, ita ut sine adminiculo alterius sustentetur. Vnde acceptio has duas includit. Primam, & quae in ordine crit secunda,qua accipitur substantia pro ente, quod non inhaeret alteri; vel, ut dici solet . prout distinguitur contra accidens,quod conliat inhaerere Et haec etiam acceptio communis est, & analoga in ideo impropria,quia sub ea eomprehendit substantias, non Iolim completas substantias: sed etiam incompletas, seu partiales,de quibus verum est, qu5d non inhaereant. Nam licet sint in tuto non tamen ps r re lem inhaerentiam,sed componendo illud substantialiter. Substantia vero de completis, & incympletis non uni uoce, sed analogice dicitur. Tertia acceptici in ordine e illo positivo quod includit eadem particula per se: nempe pro entitate completa , cui debetur . existentia, & substantia per se. Sed adhuc acceptio hac communis est ,& analogi, & ideo non ita propria , quia comprehendit substantiam finitam,& i nitam,creatam, & increatam , quibus nihil potest esse commune univocum ; nam substantia creata intrinsecam dependςntiam & attributionem dicit ad increatam, quae est Deus. are substantia completa, cui debetur existentia. .