장음표시 사용
371쪽
cap. r. de ad aliquid, quast. q. 3 s F
Respondeo ad primum: Secundum vir unulae conceptum , In haerere subiecto: ὀiuersa tamen ratione; nam secundum communem inhaeret inhaerentia communi, cum caeteris, & abstrahente ab inhaerentia absoluta, & respectiva: sed secundum conceptum proprium inhaeret inhaerentia pure relathia : quod est inhaerere Ieserendo ad aliud. Quod vero D. Tho. dixit, proprium conceptum relationis, non sumi in ordine ad subieetum,ut in accidentibus absolutis verissimu Ast: sic autem intclligendum, ut non sumatur in ordine ad subiectui ut In se. dc Ad se e t, sed ut resertur ad aliud; per eandem rationem relativam , in eo positam. In quo valde differt ratio,propria relationis, arationibus particularibus accidentium absolutorum,quae sumuntur in ordine in bicctuin: ut est in se,& ad se, non ut est ad aliud, per tales rati Cas. 3 Ad aliud vero respondeo;Relationem habere esse, di, comm ne, cum caeteris accidentibus,& esse, la, particulare, per quod subiectum refert ad terminum;& per hoc esse, di, particulare, determinatur aliud, In , commune, & fit una ratio piaedicamentalis ex utroque:quia ex determinante per se,& determinabili, per se, se- per fit unum per se: sicut quodlibet accidens absolutum. Dabet esse, .n, commune,& particulare;& ex utroque enicitur unum. Ad formam igitur primi arg. Concedendum est primum enthymema ; quo probatur relationem habere duplicem conceptum: Vnum,quo respicit subiectum; Alium , quo respicit te iminum.Negandum tame est, quod infertur,totum esse relationis, &telati uisiton esse ad terminum:quia illud esse, quod habet in sit lecto: si eonsideretur in communi,abstrahit ab absoluto,& relativo,& contrahitur per esse ad terminum: & per talem contractionem , ordinatur ad illum & fit relatiuum : si vero consideretur in particulari;cltes Ie proprium relationis: & ideo est esse relativum: unde sequit ut, relatiuum esse;quidquid habet relatio, ει quidquid habet r elativum:& hoc est totum esse relationis. ct relativi, esse ad aliud: ut dicitur in definitione Aristo. Ad confirmationem , responsum est, per explicationem definitionis. 3s Circa solutionem secundi argu . aliqui distinguunt relatum,& relatiuum, dicentes ; Relatiuum dicere potentiam ad resere dum, relatum vero, actuale exercitium referendi: & in definitione potius explicari ad aliquid, ut relatu,quam ut relativum. Haec tamen distinctio, non habet fundamentum quia, ut superi u SprObauimus, exercitium referendi,vel actus referendi, non est aliud quam naturalis ipsa Ordinatio, unius relativi ad aliud : quae semper eodem modo se habet, & semper est actualis, S semper exercetur inter relativa: quod necessario dicendum est : nam eo ipso, quod unu relatiuum non reseratur actu, vel in exercitio ad aliud: non habebit actu in se Ielationem, nec erit aetatiumra torm
372쪽
3 s 6 Cv. Ae ad aliquid, quaest. s.
liter:& eois se, quod habet in se relationem , non potest non referri actu, & secundum exercitium. Idem ergo prorsus sunt secundum rem,& secundum rationem, relatum relatiuum : sed illud magis distincte explicat actiim referendi: quia etiam minus distincte dicit aliud: ideo in definitione Aristo. pro utroque su mitur nomen ,ad liquid:& actum reserendi dicit, non potentiam. Ad argumen. ergo respondetur, Distinguendo illud axioma; quod verba in definitione noo dicunt actum sed aptitudinem: nam res, quae definiuntur , sunt in duplici differentia. Quaedam enim sunt quarum rario, vel essentia in aptitudine, vel potentia consistit: & istae , licet definiantur per verba significantia actum: non pro aqui sed pro potentia accipiuntur in definitione: & ratio huius elti a actus in his, non potest esse essentialis N ideo non bene definiuntur per actum. Aliae sunt;quarum ratio,vel essentia, non consistit in aptitudine , sed in actu : & in definitione harum, non pus Iuni verba accipi pro aptitudine : quia si ita accipiantur, non explicabunt nainram dc finiit : Sed pro actu debent accipi, ut rationem eius explices t. Vt si definiatur quantum , pro eo, quod habet partem extra partem , secundum extensione molis, n5 posisunt verba huius definitionis,dicere aptitudinem; sed actum, quia ratio extensionis, in actu consistit, non in aptitudine: sicque de caeteris. Et ita se habet relatiuum .cuius ratio, in actuali ordinatione;& relatione consistit: ideo verba definitionis eius pro actu, Scnon pro aptitudine accipiuntur.
Vtrum omnes relationes pertineant ad hoe predicamentum.
Anquam certψm praesupponendum esti nec Diuinas relatio- snes, necutiam relationes rationis, colloeari in hoc praedicamcntorquia, ut in praecedenti quaest. probauimus; praedicamentum ad aliquid est membrum quoddam generalis diuisionis accidentis realis, in nouem praedicamenta : & ideo relatiuum , quod est supremum genus,est accidens reale, atque finitum : quare nec relationes Diuinae; cum sint substantiales,& infinitae, possunt per, tinere ad hoc praedicamentum;nec relationes rationis: quia non func accidentia realia Solum ergo procedit quaest. de relationibus realibus creatura. rum : omnes ponantur an hoe pradicamento verum non distinguuntur ab omnibus eodem modo mam quidam asserunr, Esse eas res ιο tri lici diforentia: Quaedam sunt transcendentales; quae in rebus diuersorum praedicamentor uisi reperiuntur, eisque essen-rialiter conueniunt, quasi complementum essentiae: tales sunt
x et pectus inclusi, in essentia cuiuslibςt ascidentis, per quos
373쪽
Cap. I. ad aliquidsi ast. 1. 337
ordinatur ad subiectum , cui inhaerere aptum est Aliae sunt telationes; quae non omnibus accidentibus uni aer salite I conueniunt,
sed quibusda in tantum: in quorum essent iis,etiam includuntur: ut respectus, quem dicunt habitus, potentiae, & scientiae ad propria Ohiecta,& illa: voeantur relationes secundum dici. Aliae denique sunt relationes,quae nulli conueniunt essentialiter, sed accidentaliter conueniunt multis: & dicuntur relationes secundum este: ut paternitas, similitudo, & aequalitas. Alij vero solum has ultimas relationes admittunt r& nullam prorsus ex iis, quae ad essentiam alicuius absoluti pertineant. Si e videtur
sentire Scot. in 4. d. I L. q.unica. Probantque non esse admittendas.
Prim 1; quia quidquid pertinet ad essentiam substantiae , est substantia:& quidquid pertinet ad essentiam quatuitatis, est
quantitast ergo si relationes leales dantur , quae pertineant adessentiam omnium rerum absolutarum,erunt res absolutae: ut in substantia AErunt substantiae: in quantitate,quantitas,& in qualitate, qualitas. Et si ad essentiam aliquarum rerum tantum pertineant; ut ad essentiam habitus aut potentiae . erunt etiam potentiae, & habitus. Haee autem falsa 1um. ideo salsum erit tales relationes ponere. Probatur secundo: quia si intra essentiam absolutorum admittantur relationes istae, aliud absurdum erit concedendum : nempe,quod tales essentiae componantur,ex entitate absoluta,& relatius, Giersis non solum snecie, sed genere. 3' Alij denique praeter relationes accidentales, vel secundum csse; admittunt intra essentiam absolutorum transcendentales montamen relationes secundum dici, nisi solo nomine : nam habitus inquiunt, potentia . & scientia , pure absoluta sunt; nec dicunt respectum realem ad obiecta, sed ab lutam proportionem cum eis : quam proportionem non possiamus intelligere , nec explicare, nisi per quendam te spectum . quem intellectus concipit in eis: & ideo de eis loquitur; quasi de respectivis : cum taInen non sint vere respectiva, sed absoluta : licet in communi modo loquendi, respectiva dicantur:& propterea appellentur relativa secundum dici. vltimus modus dicendi, concedit, praeter relationes se elidum esse , transcendentales; & secundum dici, & utraque pertinere adessentiam absolutorum : sed eas ita confundit, ut Onines esse appellandas transcendentales asserat: & ita relationem reale creatam, in duo tantum membra diuidendam esse; nempe in transcendentalem . & praedicamentalem : ita ut sub primo membro, tam respectus, qui omnibus praedicamentis ablolutis essentialiter conueniunt, quam qui aliquibus tantum , comprehendantur. Sub secundo v-O, Mum relationes accidentales,quae vocamur
374쪽
secundum esse. 3c pertinent ad hoc praedicamentum. Nostra sen- η orentia tribus conclusionibus explicatur. Prima est: Necesse est
ponere respectus quosdam reales, pertinentes ad ellentiam accidentium absolutomm : ut respectus, quem ιncludit ιnharentιa apritu dinalis eorum ad siubiectum, is hahirus, is potentia ad obiectum : cI rstech s isti, diminuta qua iam relasiones μυt,complentes essentiam absolutorum. Hanc conclusionem tenet D. Tho I. par q. 13. art. 7. ad 1.& qu. 23. art. I Caiet in opusc. de ente & talentia,c. . qu. I i. I e probatur testimonio Arist. 1. lib. de anima,tex. 3 3. Vbi docet,
A sentiam specificam potentiarum ab aftibus, is obiectis sumendam est . quod non potest esse verum; ni si respectit ira essentialem ad Obiectum includant. Nam euidens et , non sic accipiendam elle essentiam specificam potentiae ab obiecto ut obiectum sit de eia sciatia eius cum sit semper res diuersa ab ea; ergo necesse est sumi per respectum eiusdem potentiae ad obiectum: ideo talem respectum esse ei essentiale. Probatur consequentia: quia si nec obiectum nec res cimis ad ipsum es de essentia potentiarum, nullo anodo accipietur species earum ab obiectis. Probatur deinde ratione, quia aecidontia non sunt entia sim- 4rplici rer,sed entis entia, hoc est,aliquid subilatiae, ad quam intrin- lecam attributionem di eunt: sed talis attributio,non potest esse,
neque intelligi , nisi per aliquem vespectum ad eandem substantiam , inclusium in essentia accident ini: ergo necessario ponendi sunt respectus isti clientiales, in omnibus accidentibus absolutis. Secunda conclusio : Ex his respectibus ad essentiam ab olutorum pertinentibus,plures sunt transcendentales, ctylurys etiam pradicamentales. Probatur primum e quia transtendentale dicitur illud, 4 vcuius propria ratio transcendit omnia prae sicamenta, vel saltem ill irae sed respectus aptitudinalis inhaerentiae ad subiectum, quem in stia essentia includit accidens, transcendit omnia praedicamenta accidentium sicut accidens ipsum : ergo erit relatio tranescendental is. Probatur secundum , ratione opposita, nam tinnscendens est, quod nuritis praedicamentis est commune : sed dantur plures re-1remis essentiales rebus abi aliuis, qui non possunt ad plura prae-
Dcamenta pertinere: ergo non erunt transcendentales. Probatur
minor: quia respectus habituum, & potentiarum ad sua obiecta, non polsunt ad plura se extendere , quam habitus ipsi , atque potentiae, quibus sunt ellentiales: sed habitus,& potentia solum per-rinent ad praedica inentum qualitatis; imo solum ad determinara genera huius praedicamenti: ergo nec sunt, nec dici debqnt transcendentales.
Tertia conclusio; E x tribus generibus rarationum , nempe traπ-scenden
375쪽
frendentalium , secundum dici. π secundum esse , transcend ntales
ad nullum Padicamentum pertiuent, relationes secundum rici pertinent aspra ticamentum absoluti,cuius esse Mi. im complent, relationes ve/o secundum esse, aut accιintales , consituunt praccamentum relation Aprobanda sunt tria haec:& prirn um, de respectibus transcedentalibus facile probatur, ex ipsam et transcendcntia: nam quod transcendens es , ad nullum speciale praedicamentum pertinere potest: ergo relationes iliae Ganscendentales, ab omni praedicamento excluduntur. Probatur antecedens,quia praedicamenta co-tinent determinatum modum essendi; ut subitantia modum pcrse,quantitas modum extensionis led transcendens non est determinatum ad aliquem modum essendi, sc/ comprehendit multos: ergo non potest ad speciale praedicamentum pertiricie. 3 Secundum verbi de relationibus secundum dici, sic probo : Respectus quem dicunt potentia,& habitus ad ob ecta, complent e si sentiam eorum et ergo pertinent ad essentias, quas complent tanquam aliquid earumi quare necesse est in eodem praedicamento collocari, E sub eodem genere: sub quo sunt tales cssentiae. Q uoci intelligendum est reductive tantum , sicut partes reducuntur adplaedicamentum ,& speciem totius, de non per se, & directa:quia iocompletum aliquid sunt, atque diminutum, & qui non nosiant per se emcere speciem , nisi simul cum absoluto, cuius e flantiam complent: ut ii solum respectum potentiae, aut habitus ad obiectum intelligas, non intelligen to absolutam rationem qualitatis , nihil completum, aut praedicamentale intelligis quia respectus isti, essentialiter coniunguntur cum absoluta ratione quali tatis, quam complent: & ideo nihil completum sine illa intelliguntur constituere : unde nec nomina potensiarum, & habituum imponuntur ad significandos hos respectus, sed principalem rationem qualitatis, quam consequuntur, ut bene ait D. Th I. par. q. I 3. art. T. ad I. & quae. . de potentia,art. Io. ad II. ideo nec perte constituuntur in praedicamento, sed per absolutum. Et hine sequitur non pertinere ad praedicanaen tum ad aliquid, nec vocari relationes praedicamentales; sed secundum dici ab Aristo. Et ratio huius denominationis est : quia tales ab antiquis dicebantur,& cum veris,& praedicamentalibus confundebam iit: e imitamen non sint relationes secundum esse; sed lolci nomine harum gaudeant. 4 Tertium denique, quod relationes , quae nulli sunt essentia Ies, sed accidentaliter temper conueniunt, essiciant per te hoc praedicament tura; communis est contensus totius scholae. Et ratio eius colligitur, ex differentia earum a rc lationibus transcendenta-
libas, & secundum disi: quae cum pertineant ad effemiam abso-
376쪽
3 so O . . de ad aliquid quaa. s.
lutorum , quam complent, incompleti quidam respectus sunt, Raliquid eorum : & ideo non possunt per se constituere rationem praedicamentalem , sed simul cum eisdem absolutis. Relationes
Vcro , quae extra essentiam omnium absolutorum sunt; primo habent modum naturae completae: quia nihil estentiale alicuius
sunt, sed per se habent proprium modum essendi, ad aliquid , qui
sit integra , atque completa ratio praedicamentalis, sicut caetera accidentia praedicamentalia , & consequenter sua genera, species , ac disterentias; ex quibus per se potest fieri ordinatio praedicamentalis. Habent etiam secundo; quod sint totum esse essentiale relativorum; ita ut nihil praeter relationes ipsas essentiali- . ter includant:& ideo sic definita sunt ab Arist. Relativa sunt quo-ΡΜ.22 totum suum esse sit, mi aliud sie habere. Conueniunt igitur re- stationes istri cum transcendentalibus: in eo , quod nihil absolutum dicunt, sed totum esse earum est, elle rationes referendi ad aliud:differunt tamen in duobus. In primo quidem : quia respe-
stus secundum dici, non sunt tota ratio , torum esse , aut tota essentia relativorum : sed quoddam complementum eorum :&ideo ea, quorum complementum sunt; non sunt relativa si tripliciter, sed simpliciter absoluta:& ex consequenti dicuntur quodamodo relatiua , & ex hoc sequitur secunda disterentia; quod respectus i it i non sunt ad aliud, tanquam ad terminum, sed laquam ad tubice una,vel obieetiim: ut petit natura absoluti, quod complent: relationes vero praedicamentales, non solum non dicunt aliquid absolutum , sed sunt tota ratio, tota essentia , totum esse relativorum; quae constituunt: & ideo relativa ab eis constituta,
nihil absolutum dicunt, sed totum suum esse, est referri ad aliud, non quidem tanquam ad obiectum , vel subiectum, sed tanquam ad purum terminum : quia relatio a qua sola constituuntur, noupetit aliud sub aliqua ratione particulari, ad quam ordinet relatiuum,quod constituit, sed sub ratione praecisa termini. Ad primum arg. secundae opinionis, contrariae relationis se- 46cundum dici, distinguendum est antecedens. nam este Substantia,
quidquid pertinet ad essentiam substantiae:& quantitatem, quidquid pertinet ad essent am quantitatis duobus modis intelligi
poteli in recto,& in obliquo. Et primo modo, negandum est,quia non est necessarium; rem aliquam praedicari in recto:de quocunque eiuS modo, aut complemento:ita ut dicazur simpliciter substantia , aut quantitas : bene tamen in obliquo: ita ut dicatur aliquid substantiae, via quantitatis: & hoc modo verum est, hos respectus cste absolutos, vel substantias, id est, aliquid rerum abso - lutariam,vel substantiae.
Ad secundum : Negandum est,quod sequatur absoluta illa , in quibus clauduntur isti respectus, composita esse ex absoluto, &resipet l
377쪽
respectivo:quia non includuntur in rebus absolutis, per modum generis,aut disterentiae,aut per modum compositionis,sed tam in genere,quam in disserentia,atque in specie ipsa ex eis composita,
per modum cuiusdam complementi: tam compositorum, quam componentium, unde non sequitur compositionem aliquam cum eis facere.
An decies relation spradicamentalis,a teνmino sit accipienda. 7 E sola relatione praedicamentali procedit quaestio , non de relationibus transcendentalibus , nec secundum dici: quas probauimus quaestione praecedenti, non pertinere ad hoc praedicamentum. Vt autem melius intelligantur, quae de relatione diacenda sunt, quasdam diuisiones relativorum adducere opoIigia Relatiuum igitur, quod est supremum genus huius praedicamen ti, primo diuiditur in tria genera intermedia, seeundum tria fundamenta,in quibus fundatur,enumerata ab Aristot. s. lib.Metaph. cap. I S. Primum genus relativorum est eorum, quae fundantur in unitate,vel diuersitate generi ea,aut specifica ; & habet sub se tria alia genera,vel species,secundum diuersa fundamenta, in quibus reperitur unitas , aut diuersitas. Nam si reperiatur in Substantia, erit relatio identitatis,vel diuersitatis si in Qualitate,relatio similitudinis,aut disti militudinis;& si in Quantitate,relatio aequa
litatis , vel inaequalitatis. Secundum genus relativorum est eo Ium,quae fundatur in actione,&passione:vt relationes paternitatis,& filiationis:& habet alia genera, vel species subalternas: secundum diuersas actiones,de praesenti,praeterito,& futuro. Ter tium,eorum, quae fundantur in mensura , ut relationes potentia
rum,& scientiarum, sub nomine mensurabilis , ad sua obiecta sub nomine mensurae: nam obiectum dicitur mensura scientiae,& p tentiae:& scientia,atque potentia, mensurabilis per obiectum et ex eo, quod ad nihil potest utraque extendi, aut ei rea nihil versari, quod non contineatur sub proprio obiecto. 8 Secunda diuisio, minus uniuersalis est: qua diuiditur relatiuum,
in Mutuum,& non mutuum. Relativa mutua sunt, quorti utrumque dicitur tale,per relationem realem: ut pater, & filius: Non mutua, quorum Vnum tantum dicitur tale , per relationem realem. in altero vero,talis relatio non est, ut mensur1bile, & mensura:nam illud dicitur tale, per relationem realem:haec vero non habet ratem relationem.
Tertia diuisio est: Relativa alia sunt AEqui parantiae , alia disequiparantiae. AEquiparantiae,quae eiusdem rationis, & denominationis sunt, ut similia, aequalia. Disquiparantiae dicuntur quae diserta rationis sunt,& denominationis, ut pater, & filius. Q aud
378쪽
362 Cap. . de ad aliquid, quast. s.
libet autem horum generum, suas habet species , & de omnibus,& singulis,quaerit titulus Quaesi ionis, A quo sumant cβιnmonems ecificam,an a termino et ab aliquo alio. Ee prima opinio,videtur esse D.Thom . p. q. 3 I .art. .& quod Iib. 9.art. . od relatio,aut relativum, non siumat 1peciem a termi- .no , sed potius a causa, per quam producitur: Quod probat hoc argum. Quia si relatio sumeret speciem a termino , sequeretur in utroque parente,eadem esse relationem ad filium. Probatur consequentia : quia filius unicus terminus est; ergo relatio patris, &matris,ad eum terminata,etit eadem. Sed consequens eli falsum; ergo etiam antecedens , quod relatio sumat speciem a termino. Probatur minor:quia pater est causa efiiciens filij,mater vero passiua tantum,ergo habent rationes causarum specie diuersas:quas necessario conlequitur diuersa relatio in utroque: paternitatis in patre,& m ernitatis in matre.
Secundo probatur: Quia species debet sumi ab aliquo intrin-
seco quod sit differentia essentialis eius: sed terminus relationis, est res diuersa a relatione,& ei extrinseca, ut pater respectu filiationis ; ergo non porcst sumi ab eo species. Et si respondeas, non ita sumi speclcm a termino, ut terminus ipse sit differentia specifica relationis: sed ordinatio . d terminum. Contra hoc est:quod telatio ipsa,est ordinatio ad term 1 num. ergo si ex ordine, aut ordinatione ad terminum , sumitur species eius , sumet speciem a
seipsa:quod patet cste falsum. Pro hac etiam lententia,adduci potest restimonium Arist. auia tria genera relationum distinguit ut vidimus ) non per diuersos
terminos,sed per diuersa fundamenta ergo sentit non csse sumendam speciem relationis a termino. Secunda opinio est communis,& vera ; Quod relatio, aut re- solatiuum, lumit suam speciem a termino: ita ut illa: relationes sint
eiusdem speciei: quae habent terminum eiusdem speciei:vt omnes Paternitates omnes si in ilitudines: illae veto sint specie distinetae, qtiae habent terminos specie dilhinctos:vt similitudo,& dissimilitudo. Probatur ex definitione Aristo.quae ait:Relativa esse,quorum rotum suum esse,s referri ad aliud hoc est,ad terminum;ergo talis erit relatio, lualis fuerit terminus, ad quem refert: & hoc est ab eo accipere i pectem. Et D.Thom absque dubio tenet eandem sententiam, 3.p. 32. art. 2. ubi sic ait: Cum ratio steri a relationis, consi at in hoc quod ad aliud se habet necesse es dicere,quod dua relationes,non fiunt diiιersa secun iam steciem si ea opposito una relatio
eis correspondeat. Probatur etiam ratione : ia ex quatuor generibus causa rum, relatio non habet materiam.& formam; quae sunt causae in-
379쪽
ut superius probauimus , accidentia non componuntur o mat ria,& forma ; solum ergo habet causam evicientem, a qua pro ducitur : & finem , seu terminum, in quem ordinatur relatilium: sed a causa emciente, non sumunt res suam speciem: luia extrinseca prorsus eir:ergo solum restat causa finalis, quae est terminus, in quem essentialiter ordinatur te latiuum : quare ab eo sumet suam speciem .i Sed, ut melius intelligatur haec ut specificatio relationis ; Notandum est, Relationem, sicut caetera accidentia,non habere Compositionem Physicam,ex mater ia ,& forma: sed Metaphysicam,ex genere & differentia. Vt ergo intelligatur, a quo sumat speciem, explicandum est,a quo sumatur genus,& dimerentia eius: & quonam modo assignari possit definitio quidditatiua cuiuslibet relationis. Genus igitur relationis , sumitur a tota eius natura, sub communi conceptu referendi ad terminum considerata. Differentia vero,ab eadem concepta, sub conceptu speciali, & vltimo determinante genus: nempe ex eo , quod sit ordinatio ad talem
terminum: ut Genus paternitatis,erit communis conceptus relationis realis, qui dicit esse ordinem, vel ordinationem ad terminum Disterentia veris,esse ordinationem ad filium : & ideo desinitio paternitatis talis erit maternitas est ordo, aut ordinatio patris,ad filium: I sic de caeteris relationibus. Itaque terminus rela tionis, non est differentia specifica relationis,seu esse ordinatione ad tale terminu,qui extrinsecus est relationi: sed esse ordinatione
ad illum intrinsecti:& quia talis est ordinatio , quod eli ad talem
terminum , ideo dicitur relationem sumere speciem a termino, per quem cognoscenda,& definienda est relatio Sc relatiuum, i Ex hac doctrina constat solutum esse secundum argv.quia nec relatio sic specificatur a termino ut terminus ut sit different a eL sentialis eius : nec specificatur a seipsa, sed a propria differentia: quae ab eius natura sumitur, ut consideratur sub conceptu determinato , Sc vltimo ordinationis ad talem terminum : per quem
conceptum contrahitur communis,& genericus. Vt testimonium Ariit. explicetur, notandum est: Fundamenta
esse causas relationum:vel quia ab eis aliquo modo producuntur: vel si aliquando non producuntur ab eis,naturali saltem sequela, positis fundamentis sequuntur : unde ex fundamentis diuersae rationis, semper sequuntur relationes diuersae speciei. Et ita concedi potest, quod a fundamentis sumatur species relationum, aut relativorum , quasi causaliter: sed a terminis , quasi formaliter. Inter hos autem duos modos sumendi speciem relationum, patet secundum esse magis proprium , quem posuit Aristo. in definitione relativorum:& haec est causa: propter quam communis
Modus loquendi scholae, eo potius quam primo utitur: sed Arist.
380쪽
3 64 Cap .de ad aliqui uast. s.
& D.Thom.per fundamenta distinguunt illis locis:quia aliquatis do notiora nobis sunt & quia modus ille distinguendi, non contradicit proprio,& formali, sed eum infert: unde per illum distinguentes,non negant proprium,quo fere semper utuntur.
An filio, correstondeat duplex relatio,vna in patre, is alia in matre,
Solutionem primi arg. in ultimum locum remisimus:quia cir- 3 3ca illam dubium hoc licet breuissime θ disputandum est, An
in patre,& matre unica sit relatio ad filium,vel duplex,atque diuerta:nempe paternitatis in patren maternitatis in matre. Et est prima opinio D. Thom. 3.p.quaest. 3 F.artic. quam sequitur ibidem Caiet. & Ferrar. 2. lib.contra gentes,capit. -.Luod duplex sitiac diuersa relatio in patre,is matre: quae in eo fundatur, quod Aristot.quem sequitur D.Thom .asserit,Patrem , is matrem
diuerso modo,aut in diuerso genere causa concurrere ad generationem
IM ; patrem quidem tanquam causam emcientem,matrem Vero tanquam materialem: ledeffectus, diuerso modo , diuersaque dependentia depedet a diuersis generibus causarum, & diuerso modo ab cis respicitum ergo per diuersas relationes r& ita pater rh- fertur ad filium, relatione causa: efficientis: quae dicitur paternitas:mater vero per relationem principi j passivi, significatam nomine maternitatis. Et haec sententia consequenter ponit, duplicem relationem,ratione saltem diuersam in filio:vnam , per qua refertur ad patrem,& aliam,pcr quam refertur ad matrem : nam cum relatio sumat speciem a termino, impossibile est , quod duae relationes specie diueris, habeant eundem terminum formalemavnde cum filius terminet relationes diuersias, utriusque parentis, necesse est per duas alias relationes, formaliter diuersas eas terminare,sed ambae significantur eodem nomine filiationis. Secunda opinio opposita tenet: In patre,o matre,esse unam re- F Iationem totalem, ct completam , sed quasi compositam ex duabus relationibus partialibus,&eiusdem rationis patris, & matris , &in filio non nisi unicam ei correspondere : per quam resertur ad
utrumque parentem, tanquam ad terminum adaequarum , & ad utrumlibet, tanquam ad terminum in adaequatum. Ita Fonseca F. Netaph. cap. II. quaest. s. sect. 3. & habet oppositum fundamentum , videlicet patrem , & matrem, in eodem genere cauis efficientis, concurrere ad generationem filij:tanquam unam causam
rotalem,& adaequatam , quasi ex duplici causa partiali compositam.Ita enim sentit Galenus: quem omnes Meoici sequunt ut, & quibus magna fides in hac re tribuenda estὶ cum eis Scotus in 3. d.q. I . Ex hoc aute fundamento euidenter sequitur,quod in patre, ω matre,non sunt relati es eluae speciei.Probatur conlequen-