장음표시 사용
391쪽
cap.7.de ad aliquid, quaest . 37s
definitione unius relativi per alterum, sed solum asserere , quod potentia, non refertur ad sumn subiectum , in quo eis, relatione speciali poteriae, sed soliun ad proprium obiectum: ut intellectus, non ad hominem, sed ad intelligibile de visus ad viii bile:Nam si diceretur, inquit, relative ad hominem,idein in quantum dem, bis dicetetur: hoc et , ad duos terminos,& per duas relationesa quod patet esse impossibile. Itaque ut potentia,lolum dicitur relative, ad obiectum , hoe est ad intelligibile : ad subiectit in vetoron dicitur ut potentia:sed sub alia ratione communi accidentis. Ira exponunt verba Aristot Commentator, D.Tho 8c Alexander, in Commentariis eorum verborum:& ideo hunc esse gerar. anum sensum eorundem credendum est. TI Ad aliud vero , quod in algumento dicitur: Definiri ignotum per ignotius, si unum relatiuum definiatur per alterum : negandum est: sed definitur per extrinsecum, aeque ignotuna; & sine quo non potest per notiora explicari:& hoe nihil resertaquia non requiritur, quod magis notum sit definito,quidquid ponitur in definitione eius,per sis sumptum: sed satis eli,si sit aeque notum, vel ignorum,dum modo ex eo,& aliis notioribus,resultet integra de-nnatici,notior simpliciter definito:& hoc habet definitio relatiui: licet terminus in ea positus , tanquam extrinsecum additamentum, aeque ignotus sit,si per se sumatur,ac definitum.
An unum relatiuum,ordinetur ad duos terminos eiusdem steriri. per eandem,vel diuersias relationes.
s T Xplicatum est iam in praecedetibus, id quod pertinet ad uni inritatem , & distinctionem specificam relationis : ideo in hae octava quaestione quaerimus, de unitate numerica An quando unum relativum respicit plures terminos eiusdem speciei, ut pater plures filios, aut simile plura similia , respiciat singulos per
singulas, atque distinctas numero paternatatcs,aut sinulitudines, vel per unam & eandem numero extensam ad omnes. Sed respi- .cere unum & relatiuum plures terminos, dupliciter conringit. Primo, ita ut quilibet sit quasi partialis, & inadaequatus, & cx multis constituatur unus totalis , & adaequatus , atque etiam inecessarius ad terminandam relationem:& hoc modo specieς respieit indiuid in totum,plures partes. Et hoc modo certum et , re- ι latiuum per eandem numero relationem,& non per plures,respi-eere plures terminos.Securulo modo, contingit unum relatilium respicere plures terminos, adaeqαatos, dc totales, iin, ut quilibet solus , & per se, posset teEminare suffcienter relationem : & hoc modo procedit quae. An multiplicatis his terminis, multipliceriit . ationes: ita ut pater rcfecatur ad plures filios, pec plutes ruta- - A A
392쪽
lion vel non multiplicentur, sed per eandem numero paterestatem referatur ad omnes. Et prima opinio tenet, Relatiuum ad 77pl-es terminos,non eadem relatione referri. sed multis numero diuem
sis ita ut tot habeat relationes: quot filios : ita Scotus in 3. d. 8. q. unica, quem sequuntur sui discipuli, & plures moderni: & probatur ex doctrina Aristot. qui docet in hoc capite , Relativa esse,
simul natura , ct cognitionet, ita ut quocunque eorum existente in rerum natura, ponatur necessario aliud,& ablato etiam uno ,Πecessario auferatur aliud ; cognito etiam uno, necessat iis cognoscatur aliud: sed haec proprietas, non pote ih contienire re Iatiuis, si per unam relationem reserantur ad plures terminos; ergo hoc
non est possibile. Probatur minor, quia posito primo termino, ponitur relatio: sed semper ponitur prius tempore unus primus: quam sint alij: ergo non erit relatiuum simul tempore,nec natura cum eis , sed solum cum primo: nec etiam sinita cognitione: quia prius cognoscitur primus , quam illi alij cognoscantur. Deiade sublatis omnibus praeter ultimum,qui non periit,non aufertur relativum.
Probatur deinde ratione.Primo:Quia si pater unum habeat fi- 73 Iium , per unam relationem realem ordinabitur ad illu; ergo habito secundo,consurget in eo noua relatio. Probatur consequentia:I latio est ordinatio ad terminum ; ergo noua ordinatio erit noua relatio: sed ordinatur de nouo ad nouum filium , cum prius non ordinaretur; ergo noua est in eo ordinatio, & ideo noua re- Iatio:& sic multiplicabuntur relationes, multiplicatis termini S. Secundo: Posito fundamento proximo relationis, & termino ponitur necessario relatio,vt posita albedine in hoc pariete : quae eth sundamentum similitudinis, & posito alio albo, quod est terminus, consurgit necessario similitudo; ergo posito nouo fundamento,& nouo termino, consurgit noua relatio: sed genito nouo filio,ponitur noua generatio activa in patre, quae est nonum sundamentum relationis e ponitur nouus terminus,qui est nouus filius : ergo tonitur noua relatio. Et confirmari potest hoc modo: Si primus nitus moriatur, ante generationem secundi,desinit esto in patre relatio paternitatis: & per generationem secundi, consurgit noua: quia nouum est fundamentum, & nouus terminusὴ ergo etiam si non moreretur primus, consurgeret noua relatio. Probatur consequentia:quia eodem modo est nouum fundamentum,& nouus terminus.
Et si respondeas, vivente primo non consursere nouam rela- γ' tionem: qnia relatio est accidens : & una paternitas, est accidens solo numero ditier sum ab alia: sed, duo accidentia loto numero distincta, non possi int esse in eodem subiecto. quia accidentia in diuiduatur ab eo; ergo nec potest cosurgere noua relatio perma
393쪽
nente prima.Itaque subiectum habens unam relationem, incapax est alterius solo numero distinctae:& ideo una relatio impedit, ne consurgat alia. Contra hoc est: quod licet accidentia pure absoluta,indiuiduentur a sub lecto:& ideo non possint plura esse in eodem, solo numero distincta:accidentia tamen respectiva, non indiuiduantur a solo subiecto: sed cum ordine ad terminum, vel ad
aliquid aliud ,quod respiciunt. Vnde plures species visibiles quas
vocant intentionales ) simul sunt in eodem oculo, vidente simul duo alba , aut duo alia obiecta ; ergo cum relatio sit accidens respectivum, no indiuiduatur a subiecto solo,sed cum ordine ad talem terminum:qui si fuerit nouus,capax erit subiectum recipiendi nouam relationem, solo numero distinctam : quia nullum erit impedimentum , ratione cuius non multiplicentur relationes, multiplicatis terminis. Secunda opinio , negat multiplieari . sed primam relationem eo tendi assismat ad nouos terminos superuenientes: ct ita per unam numero retarionem referri patrem ad omnes filios. Ita D.Thom.in 3.d.
8.q. I.& 3. par.q. s. art. S.Caiet. ibidem,Ferra. I. lib. contra gentes, c. . soncinas S. Metaph.q. 32.concl. 3.Toletus q. a. huius praedicamenti.
Poti sinitim fundamentum D. Tho. est, Natura accidentium: quae sicut essentialiter sunt aliquid substantiae , sic nata sunt ab ea indiuiduari. Duplicia autem esse possunt accidentiam am vel sunt
distincta specie,vel eiusdem speciei:& si specie distincta sint; iam supponuntur distincta numero : quia distinctio specisica, cum sit
maior,continet minorem,quae est numerica:& ideo nullus unquadubitauir,quin duo aecidentia specie distincta, simul sint in eodε subiecto: quia experientia notum est, in cblore , & calore simul existentibus in homine: si vero sint eiusdem speciei: non supponuntur distincta, sed nata sunt a subiecto suscipere indiuiduationem, ac distinctionem:& propterea non possunt multa simul esse in eodem subiecto, siue pure absoluta sint,sive respectiva : na cum sint aliquid substanti. cui inhaerent,& quam denominai quod',ibet natum est esse hoc, in quantum natum est efficere substanti Ahanc,in specie talis accidentis,nempe hoc albu,aut hoc calidum: sed repugnat, quod idem numero subiectum, sit simul diuersum numero,in eadem specte accidentali ut quod sint duo numero alba, ut calida; ergo repugnabit habere duplicem albedinem, autealorem:& ex hoc infertur, subiectu indiuiduare accidentia,eiusdem speciei:quia licet admitteretur habere plura simul, n milomminus unum tantum numero esset in specie eoru ,Vt unum nume
ro album,& non plura; ergo ea traheret ad propria indiuiduatio-Rem,ita ut unum numero fieretin hoc est a subiecto accipere in-
394쪽
diuiduationem. Et cum relationes ordinentur ex propria natura ad constituendum subiectu relatiuum,& non possit constitui duplex numero pater,aut duplex numero simile, repugnabit habere simul duas relationes eiusdem species: sed si termini multiplicentur , per eat em relationem numero ordinabitur ad omnes. Illi ero,quia plura sunt subiecta , perplures relationes terminabunt eandcm relationem existentem in patre , ad omnes se extenden-Tem:& se est intelligenda,& exoticanda, opinio D.Thomae uam sequimur. Probatur primo:Quia haec paternitas ponitur,ut homo per il- 8 IIam sit,& denominetur formaliter hic uumero pater, sed per una paternitatem,fit hic numero pater,& per plures, etiam si multiplIcen rur,non fit alius pater numero; ergo nec est capax plurium relationuni: vel si ponantur plures:eo ipso efficientur una numero omnes: quia per omnes non fit alius numero pater, sed idem. Si vero re si ondeas, fieri hunc numero patrem per hanc patemit tem, in ordine, ad hunc filium , & per aliam quoque eundem, in ordine ad alterum,& hoc sum cere, ut plures possint, & debeant multiplicari. Contra hoc sie arguo: In ordine ad unum , & plures filios, est idem numero pater ; ergo per unam numero formam relativam,& non per plures. Probatur consequentia:quia si quae libet est distincta numero ab alia, propter distinctii numero terminum; ergo quaelibet nata est enicere distinistu numero patrem: unde si non facit dilumctum , nec potest esse distinista nuinero ab alia etiam s ad distinctuin numero filium ordinetur. Quare non poterunt multiplicari in eodem patre: sed sicut idem numero pater est,respiciens plures cilios, ita eos respicit per eandem numero paternitatem.
Secundo probatui: Quia non sunt multiplicandaeentitates rea- gr. Ies,sine urgenti necessitate, sed si multiplicentur relationes eiusdem speciei per multiplicationem terminorum , multiplicantur sere infinita: entitates reales,sine urgenti necellitate:erFo non debent multiplicari. Probatur minor : quia infinita fere sunt alba eiusdem gradus,ad quae refertur unum,& idem,per relationem similitudinis infiniti fel ε homines,ad quos refertur quilibet relatione identitatis specificae: ergo sere infinitas habebit entitates reales quilibet, numero distinctas , si pro sngulis multiplicentur
singulae relationes. Quod vero necessitas non urgeat, probatur, quia secundum communem sententiam scholae,pro sngulis conclusionibus eiusdem rationis, non multiplic Itur in eodem homine singuli habitus scientiae, sed idem habitus uumero se extendit ad omnes: & posset se extendere; etiam si ellent infinitae:sed aequesecile est, quod eadem numero relatio se extendat ad omnes ter -' minos
395쪽
Cap. .de ad aliquid, quasta. 3 79
minos eiusdem rationis , ergo nulla est necessitas multiplicandi
Ad testimonium Arist. Respondetur,Patrem esse simul natura,& cognitione cum filio, duobus modis intelligi posse. Aut secundum substantiam relationis. Aut secundum extensionem Cius accidentalem ad plures:& primo modo, solum elisimul natura cum primo filio, secundo modo cum Omnibus,& singulis superuenie tibus: & eodem modo loquendum est de conteruatione ei uidem relationis:nam cum lingulos respiciat, tanquam adaequatos terminos ab uno tantum dependet, ut constructur,quantum ad tu stantia i ab omnibus vero,&. singulis,ut conseruesur,quantum ad extensionem:quare quolibet desinente, non conseruabitur in e dem extensione, sed in minori.
Ad primum argv. .neganda est consequentia primi enthymematis cum dicitur nouam ordinationem, esse nouam relationem:concedi potest. Sed negandum est,quod adueniente nouo selio, consurgat noua Ordinatio in patre : sed solum contagit noua extensio eiusdem ordinationis, siue eiusdem relationis: sicut adueniente noua conclusione,non multiplicatur nouus habitus, leae solum habetur de nouo extensio noua eiusdem. . Ad secundum: Concesse antecedente, neganda est consequentia:quia nouum fundamentum inducit nouam relationem, si se tectum sit capax:habita autem prima relatione,non est capax su techum nouae alterius relationis numero distinctae ut probatum est ideo nouum fundamentum , quod ex se posset nouam iud cere relationem,per accidens non inducit eam:quia per accidens fuit subiectum impeditum,per relationem iam acquisitam. Et da rur cui dens instantia in conclusionibus,quartim quaelibet est productiva habitus,sed per accidens non producitur ab aliis, praeterpriinam: quia inueniunt iam productum, & impeditu subiectum.
δή Secundo respondetur : Concedendo eandem consequentiam, sed negando m notem sub lumentem,quod per generationem secundi fili j,nouum ponatur fundamentum.Nam licet ponatur D ua g uerat O,l ec tamen non est tandamentum relationis,sed solum ratio standandi:finda metum vero est potentia generandi ; ut reducta ad actum,per generatione uta potentia vero non multiplicatur: ideo nec ponitur nouum isodamentum, nec proinde noua
relatio. Ad aliud tandem , quod dicitur de indiuiduatione accidentiummegari posset, quod plures species intentionales fiat iii eodem subiccto, hoc est, in sensu,aut intellectu:qui non potest simul plura intelligere, nisi per modum unius: hoc est, nisi ut aliquo modo ordinentur,vel per unam speciem repraesentetur,si sint obiecta eiusdem speciei. Sed melius sorte dicetur diuersam esse uitionem de accidentibus intentionalibus : quae uec denominane
396쪽
3 8o ca . . de ad aliquid, quae i. q.
subiectum,nee,producuntur propter illud,nee ab eo praecipue dependent, sed ab obiecto, propter quod producuntur, Ut posentiarvniatur,atque de aecidentibus realibus,nabentibus esse physicum, di secundum illud denominantibus in propter subiectum prodi ctis. Quae proinde ab eodem subiecto indiuiduantur:intentionalia vero, potius ex propria entitate , cum ordine ad talem actionem per quam producuntur ab obiectis: sed de hoc suo loco.
. An entis realis ad non ens aut ad ens νationis,detur relatio realis.
SEntus quaeitionis eth: An necesse sit terminum relationis rea- 8 Ilis,este realem, hoc est,actu exsstentem vel etiam si si ons rationis,aut enS in potentia, referatur ad illud ens actu existens,re- latione reali.
Triplex est relatio.ptima vemem adessentia absoluti, ut trans- 8scendentes , & secundum dici ; quales sunt respectus, quos dicunt accidentia ad subiecta,& scientiae,atque potentiς,ad obiecta:& de his certum eli apud omnes , quod ruales esse possint & terminari ad ens in potentia,vel ens rationis quia realis est respectus aptitudinalis inhaerentiae, quem dicit quantitas Lucharistiae ad sub- stamiam panis, in qua erat, iam non existentem. Realis est etiam respectus,querat dicit Dialecti ea ad ens rationis,tanquam ad proprium obiectum. Alia est relatio , non tertinens ad essentiam absitati, sed quae omnibus accidit:& haec es praedicamentalis, sed est
duplex:quaedam mutua quae ex parte utriusque extremi realis est, ut similitudo,& aequalitas. Et de hae etiam est certum , quod non possit versari,inter ens actu,& ens in potentia, aut inter ens rea rationis. Ossod probat euidenter hoc argumentum, Relatio realis mutua ,debet esse ex parte utriusque extremi realis, sed ens in potem ia, aur ens rationis non est capax relationis realis: ergo non potest referri ad ens actu relatione reali ex consequenti, repugnat relationem realem mutuam dari cntis in actu,ad ens inpotentia,vel ad ens rationis. Disticultas igitur quaestionis,ad solas relationes praedicamen- 87 tales non mutuas,ex quibus constat tertium genus,reducitur: An possint terminari ad ans inpotentia,vel ad ens rationis,vel necesse sit habere terminum realem actu existentem,quamuis absolutum. Et prima opinio,aflirmat,Enita in actu ad ens in potentia vel ad
non ens,dari posse relationem realem,non mutuam. Ita Greg. in I. d. d. q. 3. Soncinas s. Meta. q. .& ex modernis nonnulli.
Et piobatur,restimonio Arist. cap.prassenti ; ubi ait,Calefactivureferri ad calefactibile. Θ agens in actu adpassum in potentia , in secundo genere relationumaergo sentit entis in actu,ad ens in poten- a,tari relationem realam. . Proba
397쪽
p. q. de ad aliquid, quoLq. 38 et
Probatur deinde ratione. Primo : Q uia relatio non sumit entitatem realem a termino, sed a fundamento : ergo ut realis sit, non habet a termino, sed a fundamento: quare realis eme poterit,etiam si terminus sit ens rationis , vel ens in potentia. Qin dprobat Dialectica , quae cum scientia realis sit ,& realis habitus, habet pro obieeto ens rationis. Secundo: Potentiae habitus , & scientiae, sunt mensurabiles per sua obiecta:ergo referuntur ad ea relatione reali, mensurabilis ad
mensuram, in tertia genere posita: non tamen reseruntur ad illa,
ut achri existentia, sed sufficit, quod sint in potentia: ergo haec
relatio non mutua, potest dari inter ens actu, & ens in potentia. Probatur minor, quia visibile non dicit actualem existentiam, sed potentiam tantum : & rosa non existente in hyeme datur v*a.& realis scientia de illa.Et confirmari potest hoc modor Haec est differentia inter officium referendi, & terminandi, quod illud dicit intriti secam ordinationem relativi ad terminum :&ideo requirit veram relationem inhaerentem relativo, & cx consequenti actualem existentiam eiusdem relatiui: sed terminare, solum dicit extrinsecam denominationem &cxtrinseca deuom natio potest conuenire rei non existenti: quia cum nihil intrinsecuna ponat in ea,non necessario praesupponit actualem existen tiam eius : ergo ens in potentia sufficienter potest terminare relationem non mutuam.
Secunda opinio negat, Relationem pradicamenealem non mu- euam,po lse dari ad ens rationis, vel ad ens in potentia,sed asserit relationem necessariὸ nequirere terminum realem ectu exissentem. H.ccest D.Th. 2.contra gentes, c. I 2.& I. par. quaestione I 3.quem sequuntur in eisdem locis Caiet.& Ferrar. Scotus in I.d. 3.quaestione unica.Capreol.d. 3 I. l. I. Solus quaest. I. huius capitis. Fonseca .Metaph.c. .q. I .sectio. 2. Pater Franciscus Suarius 2.tomo suae
Metaph.& moderni fere omnes. Et videtur nobis probabilior, ae sequenda. Sed explicanda est prius,deinde probanda.Pro explicatione vero,notanda est distinctio, inter relation m transcendentales,& Ω-cundum dici ex una parte, & relationes praedicamentales, quod illae sunt de essentia absolutorum, quorum essentiam complent: ideo non dicuntur habere fundamentum,nec ex fundamento aliqua consurgere, sed naturam absoluti,cuius essentiam complent, sequuntur: luod si ens praedicamentale fuerit;ad prςdicamentum,& speciem eius reductive pertinebunt. Relationes vero praedicamentales , extra essentiam omnium absolutorum sunt:nec per se intenduntur,aut producuntur a natura,vel agente liquo sed consequuntur rem absolutam per se intentam, atque productam:nec
398쪽
Cap. 7. de ail aliquid, quaest. q.
natur alteri.Gratia exempli: relatio similitudinis,extra essentiam albi, aut nigri est, nec pei se intenditur .. aut producitur a natura: sed consequitur albedinem, aut nigredinem per intentam & productam: nec sequitur illam ut est in se, sed ut commensuratur alteri albedini: quia si sola una albedo produceretur in rerum natura,non conlequeretur eam relatio similitudinis : dc quod de similitudine dicimus,de caeteris relationibus intelligendum est. Secundo notandum est, di potentiis,habilibu , is scientiti, dupli- 9.eem esse relationem: Primam, per quam completur cilentia eius:& haec non significatur nomine scientiae, sed imbibitur in ratione
absoluta eius, ad quam significalidam per se est impositum. Alia
est relatio , Quae non pertinet ad essentiam scientiae,nec sequitur cam,ut est in se, sed ut commensuratur, & adaequatur obiecto: ita ut non possit circa aliquid versari,quod non contineatur sub eo: pollit non vetari, circa quodcunque sub eo contentum. Et haec relatio mensurabilis, perquam refertur scientia ad obiectum: non sub ratione scibilis,sed sub ratione mensurae.Itaquc naturamientiae iam completae , per respectum ad obiectum , in ratione scibilis, consequitur relatio adaequationis, aut mensurabilitatis:
unde respectus scientiae ; ut significatur nomine scientiae ad ita bi-Ie, est relatio secundum dici respectus vero eiusdem scientiae ; vinnensurabilis,est relatio secundum esse,& praedicamentatis,pertinens ad tertium genus huius praedicamenti. Ex hac doctrina colligitur , essicax argument. ad probandum '
nostram sententiam Quia relatio praedicamentalis, cum sit extra essentiam absoluti fundatur in commensuratione eius cum allo:& cum sit realis, fundatur in commensuratione reali: sed nihil potest habere commensurationem , vel adaequationem realem, cum altero, nisi etiam sit reale:ergo nec potest consurgere relario realis, in ente reali, ad ens rationis, vel ad ens in potentia. minota. Quia commensuratio realis, est realis & naturalis proportio unius rei cum altera : in qua proportione fundatur relatio realis ergo non potest esse talis commensuratio, aut proportio,cum ente rationis habente esse, nisi per operationem intcl- lectus: sed nec cum ente in potentia , quia ens in potentia , non habet esse reale in rerum natura : ergo nec ad illud comparari
potest realiter &inaturaliter, ens reale assii existens , sed solum per operationem intellectus, considerantis ipsiim,ac si actu esset: quare nec potest esse fundamentum reale in ente reali, ex quo consurgat relatio praedicamentalis, rospectu entis rationis, velentis in potentia.
Adiel imohium Aristotelis, pro prima sententia; Respondeo, Relationem motivi ad mobile , & productivi ad productibile,
realem esse,si extrema seu actu existentia in rerum natura: ita ve
399쪽
cap. '. de ad aliquid, quast. q. 38s
de illis verum sit, unum habere realem potentiam activam , pro ducendi, vel mouendi aliud , verbi gratia, motivum t, mobile vero habere potentiam pallidam , per quam procedit, aut mouetur ab alio: si vero utrumque, vel alterum solum sit in potentia, non erit relatio realis, sed rationis tantum.
, i Ad primum ; Distinguendum est antecedens : quia duplicem
sensum habere potest. Primum, mater alem, ne mye, relationem sumere erilitatem realem a re materiali, quae est hindamentum, ut in se conlidetatur : & in hoc sensu , negandum est: quia relatio non sequitur rem , in qua fundatur, ut est in se , sed ut eom mensuratur , vel comparatur naturaliter ad alteram. Secundus sensus est: Relationem sumere entitatem realem,a fundamento, ut alteri commensurato:& est verus. Sed neganda est consequentia, quod realis possit esse relatio , etiam si terminus, sit ens rationis , vel ens in potentia : quia res quae est fundamentum , non potest cum his haόere realem,& naturalem commensurationem:& ideo non potest tribuere entitatem relation; reali mee proinde esse fundamentum eius.
. Ad secundum ; Concedendum est primum enthymema, sed minor dii inguenda; nam Scientia duobus modis accipitur , atque etiam potentia , & habitus: Aut secundum est elui alia:& hoe modo respiciunt obiecta, ut scibilia: & ideo non, ut actu existentia: Aut secundum realem commensurationem , vel adaequationem,quam habent cum obiectis, qua ratione consequitur eas relatio mensurabilitatis realis ad obiectumam sub ratione uniuersali scibilium accepta, sed sub speciali mensurae: & hoc modo rc spiciunt obiecta,actu existentia: non ita, ut actualis ex is lentia litratio obiectiva: sed potius natura eorum, secundum quam attinguntur ab eadem scientia : exilientia vero, necessat i a conditio est, ad conditionem realem mensurabilitatis: quia n si actu exi. stant,non potest scientia realiter commensurari, aut comparari ad illa: sed solum dieentur scientiae mensurabiles per relationem rationis mensurabilitatis, contagentem ex comparatione, qua eas comparat intellectus cum obiecto, tanquam sum mensura
Ratio autem huius differentiae, inter utramque relationem, scientiae, ut scientiae; ad obiectum, ut scibile : & relationem eiu iadem scientiae, ad obiectum , ut mensuram.est, quod cum relatio illa si complementum scientiae, quae absoluta qualitas est: ideo non dependens in sua entitate absoluta, ab enfra te obiecti, sed ab actibus circa illud, per quos produciturὶ realis este potest. etias obiectum sit ens rationis; vel solum ens in potentia. Cuius ea est ratio: quia non minus versatur intellectus , per actus reale circa obiectum leale, aut actu existeau quam circa eas rationis. vcleag
400쪽
An aliqua relatio praedicamentalis , fundetur proximὸ
in substantia. EXplicato termino relationis, iam agimus de fundamento 's
eius. Tria fundamenta relationum pravitamentatium assigi auri Arist. s. lib.Metaphys .cap. I s. primum est,Vnitas, quam etiam Vocauit numerum: quia principium numeri est. Unitas vero triplex est , Numerica, Specifica, ct Generica. Et de numerica , non intelligit esse fundamentum relationis, quia repugnat naturae eius: nam relatio realis, praedicamentalis, dicit oppositionem realem , inter extrema, & ex consequenti distinctionem realem:
quia nihil opponitur realiter sibi ipsi: sed individuum , ut est
unum numero , non est unum eum altero indiuiduo unitate numerica , sed sibi ipsi tantum: & sibi ipsi non opponitur realiteri quia non distinguitur a seipso realiter ; ergo non potest fundare Ictationem unitatis. Specifica vero, & generica, post uni: quia in diuersis indiuiduis aut speciebus fundantur Zc ideo habent extrema realiter distincta ut natura humans,distiusta indiuidua; nem De Petrum,& Ioannem;& natura sensit tua , distinctas species , ut hominem, & leonem. Secundum fundamentum relationis, dicit, Esse actionem,''sp sionem. Vr generatio , per quam unus homo generat alterum,
cst actio:& generatio passiua, per quam unus homo dicitur geni tus ab alto,dicitur pallio : & illa fundat relationem paternitatis, i c relatiouem filiat nis. Τ ettium Duiliaco by Coctale
38 p. . de ad aliquid, quaest. s.
vel ens in potentia: nec minus per tales actus reales producit verum, & realem habitum. Relatio vero realis mensurabilis accidit scientiae, ex commensuratione , & comparatione reali & naturali cum obiectomon ut scibili, sed ut mensurae eius commensurationem vero, & comparationem realem , habere non potest cum eo,nisi actu existente:& ideo nec relationem realem mensurabilis: sed rationis tantum ; per comparationem intellectus cum eo,existente in potentia Non ergo sequitur , quod si relatio
secundum dici, scientiae ad scibile, realis sit respectu obiecti inpotentia,aut respectu entis rationis,realis quoque esse pollit, relatio praedicamentalis non mutua , eiusdem scientiae , ut menturabilis,ad idem obiectum,ut mensuram. Ad confirmationem: Concedenda est maior, sed minor di- 94stinguenda: nam licet aliqua denominatio extrinseca, conuenire forte possit enti in potentia, non tamen denominatio extrinseca terminandi relationem realem : quia relatio realis fundatur in commensuratione reali relativi, eum termino : comensuratio autem realis,no potest esse, nisi inter entia realia actu existentia.