장음표시 사용
401쪽
op. r. de ad aliquid, quaest. to. 38s
Tettium suadamentum est M usura; hoc est . adaequatio unius rei ad aliam ; quae reperitur in potentiis, habitibus, icientiis, de virtutibus cum luis obiectis: in quantum ad omnia se extendunr; qaae sub obiectis propriis continentui;&ad nihil aliud , quod lubeis non contineatur. ex qua adaequatione, dicunt ui oblucta; mensura earum : de i l loe dicunt ut mensurabiles ab elidem obiectis ; dc secundum haec tria standamcnta , distinguit Atast. tria genera relationum. Primum vocans, Luod fundaruν an unitate , sub unitate etiam intelligens diuersitatem : quia eadem est ratio oppositorum. Secundu genus vocat illud ,aeuo fundatur in actioneop sione. Et tertium , Quod fundatur in mensura. Et quantum pertinet ad hanc quastionem, supponinuas relationes secundi generis, non fundari proximὰ in substantia , sed mediis his accidentibus: nempe actione, pallione, & mensura. Quare solum procedit quaestio de relationibus primi generis, quae Andantur in unitate: Anfundentur proxime in substantia. Et de unitate numerica, probauimus, non fundare relationem realem: ideo dissicultas quae tionis. Ieducitur ad unitatem geneticam, & specificam. In qua tres alias jecies relationum fundari, docet Arist. nam si unitas specificast in substantia , dicit fundare relationem identitatis specifieae: ut unitas specifica Petri & Ioannis; et fundamentum relationis identatis specificae inter eos repertae. Si sit in qualitate,dicit fundare relationem similitudinis: vr inter duo alba. Si sit in quantitate, fundat relationem aequali ratis: qualis est ea, quae reperitur inter duo corpora,eiusdem longitudinis . 7 Sed in fundamentis harum trium speeterii in relationis , duo considerantur; nempe , Fundamentum ; & ratio sun dandi: Fundamentum est , res ipsa Rodans relationem : ut substantia , qu litas di quantitas. Ratio vero iandandi: est unitas, aut diuersitas specifica , aut generica: quia ratione illius, substantia, qua irras,& quantitas fundant relationem: ita , ut unitas sit ratio fundandi relationem identitis, similitudinis,aut aequali ratis: diuersitas vero , si latio fundandi relationem : diuortitatis, distinxilitudinis, R inaequalitatis. Et hane rationem fundandi, voeant alij sundamentum proximum: ipsam vero rem , quae fundat, remotum. Vt albedinem , vocant fundamentum remotum: unitatem vero, proximum.
Ex his tribus speciebus relationum nempe, Identitatis, Similitudinis, & AEqualitatis, eertum est duas postremas, non fundari proxime in substantia: sed in qualitate ,& quantitate , per duas dicuntur res similes, vel aequales. Solum ergo potest esse quaevio, de relationibus identitatis & diuersitatis tenericae, aut specificae: an proximum landamentum earum sit sistantia. Et prima opinio asserit , Non esse relationes realas, sed rationi se
402쪽
3 86 Cap. r. δε ad aliquid, quaest. Io.
vi relationem identitatis specificae,inter Petruna; & Ioannem :&consequenter tenui, nullam relationem realeni fundari proxi me in subitantia. Ita Fonteca 4. l ita Metaph. cap. v. q. T. secl. 3. 6clib, s. cap. I. q. I. scct. T, Probat primo : Qu a via tas specifica aut generica , est ratio fundandi has relationes sed istae unitates, non damur a parte rei: sed per operationem intellectus, abi trahuntis naturam ab inserioribus:aut comparantis ad illa .ut quaeit. 3. uniuerialium dicturi est: ergo relationes, quae consequuntur has vi. itate S ; non dabuntur a parte rei: sed per intellectum: & ideo non erunt. reales t sed
rationi S. Secundo:Relationes, quae eodem modo conueniunt rebus:dum
actu existunt, & dam istum sunt in potentia : non possunt esse reales:ut ex quaist praecedenti pat*t: sed relationes identitatis, &diuersitatis specificae,arque genericae, ita se habent aergo non sunt
reales: sed rationis. Probatur minor: quia non minus sunt eius dem speciei Petrus & Ioannes mortui quam viui: nec minus di stinguuntur specie, equus . & leo , siue actu existant, siue solum in potentia: quod etiam de rota certum ell ; non mimis specie distincta ab aliis floribus In hyeme quam Verno tempore 2 ergo v troque modo se habentes,nudant relationes identitatis,& diueris starss:quae ideo non poterunt tale reales; ed rationis. Secunda opimo eoncedit tal s relationes ese reales , ρεν proximaeonuenire subgtantiis:sed negat esse praedicamεntales: θ transcenden. tales esse υuti is adeo nullam rei,ionem praedicamentalem , proxime fundari in substatιA. Hanc sententiam citat Soncm. s. Mess. 3 I Msequitur Mercatus cap. praesenti, quaest. I. probatque restimonio D. Tho. a. contra gentes, C. O. ubi inquit: Relatio non solum pra- exigit esse substantis. sed esse aliorum accidentium , ex quibus causa. rum. Dux Umιm in quantitate ausat Hualitatem: is unum in qua
titate, similitudinem. Deinde hoc arg.Vnum,& distinctum,seu diuersum, sunt passiones entis: ergo convcrtuntur cum eo: sed ens est transcendens: ergo & illa: quare relationes consequentes unitatem.& druersitatem,transcendentales erunt, non praedicamentales. QRod probatur etiam ,hac ratione :qula unitas specifica, arque generica, in omnibus pra dicamentis reperitur et ergo tran-stendentalis est,& eonsequenter relatio in ea fundata,est talis.
Terria opinio duo asserit.Pomau Relationes identitatis,is di- 'sue raris esse reales,is praedicumsutales.Secundum, Proxime fundari in substantia. Ita Avicena 3. Meta, cap. Io Alber. Magnus
tract.de praedicamento ad aliquid ,ea. I. aiet. l. Par. q. 28. art. I. ad L .Ferra. contra gentςS,c. I. Soncin. s. Mera. q. 3I. Soti'S cap.
praesenti,q. I & est expressa sententia Arist. & D. Tho. & non so
403쪽
Cap. r. de ad aliquid, quaest. /o. ρs
gnat fundamentum relationum primi generis, his verbis: Secundum Tum etenim, omnia dicuntur: Eadem em mi quorum stib-
stantia una. Similia vero : quorum qualitas una: AEqualia autem
quorum quantitas una. Et D. Thom. opus. 43. traist. s. de praedi camen eo ad aliquid, cap. Nihil tamen obstat, quin relatio hos sit funiari immediate in substantia: nam ιn uno in sub Lintia Gn-
datur identitas,ita uno in quantitate. fundatur AEquutitas, in uno in qualuato similitudo. Et I. p. q. 28. art. - , ad α. docet, identitatem numeri cam,esse relationem rationis :gcnetricam vero, & specificam, realem,& praedicamet talem.
Idem probatur ratione: Qua a unitas specifica albedinis, funis dat relationem realem,& praedicamentalem similitudinis; & vnitas specifica quantitatis, relationem aequalitatis: ergo unitas specifica substantiae, iandar relationem realem , & praedicamentalem identitatis Antecedens euidens est, & conceditur ab adueria sariis, sed non est minus euidens consequentia: quia Omnes conis ditiones necessariae ad fundandam relationem realem , & praedicamentalem, quae reperiuntur inter aequalia, & similia , reperiuntur etiam inter ea quae sunt eiusdem, aut diuerta speciei in substantia: ergo non minus fundant relationem realem , & praedicamentalem identitatis. Viis Quod vero substantia, sit proximum fundamentum harum relationum, probatui Quia prius quam intelligatur substantia eum aliquo accidente,intelligitur,& est eadem.*ὰ diuersa specie : per proprium genus, & differentiam: ergo proximum fundamentum
. est relationrs identitatist,aut diuersitatis. Ad primum aris. primae Opinionis, Respondetur ex doctrina tradita,q. R. uniuersalium; distinguendo minorem:nam unitas specifica & gener ea formalis, non datur ante operationem intellectus; da ut ramen virtualis ; quae eli fundamentum remot m niuersalitatis, & sussiciens ratio fundandulias relationes leales identitatis. Ad secundum : Neganda est minor: quod istae relationes identitatis, eodem modo reperiantur in extremis actu existentibus,& non existentibus:quia dum non exiliunt Petrus, & Paulus; non, sunt eiusdem speciei,secundum enti ratem realem specificam: led solum, in quantum possunt apprehendi ab intellectu, sub eisdem
praedicatis essentialibus: & ideo non possunt fundare relationem realem. sed rationis : quia fundamentum relationis realis, debet esse entitas realis: quae non est nisi aetii existens.
Ad testimonium D. Tho. pro secunda opinione adductum; Respondet Ferra. ibidem quod substantia sundat relationem id titatis, media unitate tanquam ratione fundandi: quae unitas licet vere sit substautialis, tamen habet modum accidentalem
404쪽
in quantum intelligitur , ut quid superadditum extremis: ut Petro , & Ioanni, quali liiperaddita intelligitur unitas specifica ; eo fere modo,quo intelligitur suppuraddita unitas albedini: itaque uniuersaliter verum e: t. substantiam fundare relationem, medio accidente superaddito , vero quidem, aut per similitudinem accidentis apprehenso Vel secundo , postumus respondere: non de relationibus loqui D. Tho. maiori ex parte ; quia maior
pars earum , conuenit lubitantiae medio accidente e non tamen
de omnibus:cum in primo loco expresse doceat. quasdam fundari proximὸ in substantia. Ad argumentum eiusdem sententiae: Distinguendum est primum antecedens, quia unitas duplex est; Generalis , qux consequitur entitatem: & Specialis, quae' vocatur specifica ut generiea;& illa est tran1cendens: & ideo non poteth sun dare rςlatione praedicamentalem : haec vero quia est specialis , potest. Quod veroi eperiarur in omnibus praedicamentis,nili l obstat: quia cum ratio eius specialis siεω specialis semper censetur: & secundum spe. cialem,& propriam rationem, fundat relationem identitatis.
An una relatio realis,possit esse fundAmentum alterius O Vanibet relatio per se primo, habet esse rationem referendis elatiuum,quod constituit, ad perminum sibi oppositum : e paternitas,esse rationem referendi patrem ad filium, habet etiam esse eiusdem generis,aut speciei, vel diuersae, ab altera relatione: ut paternitas, est ei uidem speciei, cum alia paternitate , & etiam ei similis vocari potest. Qi,aerimus ergo , An per se referatur ad quamlibet aliam, cui est similis, vel cum qua est eadem aut non per se, sed per aliam , relationem identitatis: nam si per se re fertur , non indigens alia relatione : nec erit fundamentum eius: si vero per alium referatur: sicut quodlibet individuum ςiusdem speciei, resertur ad alterum , per relationem identit iis, sibi superadditam ; fundamentum talis relationis, absque
dubio erit. Primam sententiam, omnibus modis negantem : quod Una relatio sit 'niamentum alterius: tenent Ferra. ε. lib. contra gentes, cap. 4. Soncinas S. Meta. quaest. 29. ad i. Et probatur ex doctrina Arist. s. lib. Meta. cap. I s. ubi tria tantum fundamenta relationum posuit, nempe, Unitatem substantis, qualitatis is quantitatis,pro primogenere: actionem, is passionem , pro secundo: is pro tertia mensuram: sed relatio nihil horum est ; ut constat: ςrgo ex
mente Arist.non potest esse fundamentum relationis. Probatur etiam testimonio D.Tho. I par. qu. 2.art. I.ad. .vbi yp
voluersaliter videtur negare, quod una relatio sit iundamentum ueriuN
405쪽
p. 'tae ad aliquid, quaest. tr. 389
alterius; liis verbis: Una relatio non refertur ad aliam peν aliquamatiam relationem cum enim vicimus,quo paternitas opponitur sitia tioni positio non est relauo messi. Qiter paternitatem is filiationem. Deirule ratione probatur. Primo : Quia relatio, essentialiter est ratio referendi unum ad alterum : ergo per seiplam , & non per aliud, resertur ad quodcunque ordinari pote it. Sicut albedo,
quia ex se est ratio albi; non potest pei aliam albedinem fieri alba : sed si una relatio fundaret aliam 3 ordinaretur per illam ad
alterum , quemadmodum ordinantur caetera , quae sun dant relationςm:ergo impossibile est, quod una relatio sit fundamentum
secundo: Si una relatio fundaret alteram ; daretur processus initi finitum in relationibus: ae iste non est admittendus , quia ex eo sequitur dari infinitas relationes actu ergo nec admittendum est, quod una relatio sit fundamentum alterius. Probatur antecedens, quia si paternitas fundat aliam relationem; ciin, illa secunda sit vera relatio; erit etiam sundamentum alterius relationisa& sic de tertia, usque ad infinitas. φι Secunda opinio; Concedit, Unam relationem esse fundamentumi alterius: quam tenet Scotus in Σ.d. I.quaest. . & s. Min .d. s. qua Io. & cum eo quetus ,& Mayronius eisdeni locis, S: Antonius Andreas, . Meta.quaest. 13.&lib de sex principiis quaest. Io.
Probat primo , ex Euclide s.Geometriae, in principio; Vbi definit proportionalitatem, dicens, Esse similitudis em duarum proportionum:quod non potest esse verum, nisi in proportione funde tur similitudo: sed proportio est etiam relatio,apud omnes: ergo
una relatio,ex mente Euclidis,est fundamentum alterius.
Deinde ratione: Quia sicut duae albedines sunt si inites , quia sunt eiusdem speet ei: &ideo lunt fundamenta relationis similitudinis , per quam una ordinatur ad aliam : ita duae paternitates, aut duae relationes similitudinis, sunt similes; ergo fundant alias relationes similitudinis,per quas ordinatur quaelibet ad aliam. Pro solutione huius quaestionis; Notandum est, Relationem duobus modis posse considerari: Primo per se . formatiter is sentialiteribo hoc modo est ratio reserendi unum extremum ad alterum sibi oppositum, ut relatio paternitatis, est ratio reserendi patrem pd filium.
φε Secundo consideratur materialiter, saccidentaliter, in quarum conuenit eum alia relatione in essentia: aut est diuersi ab ea: ut una paternitas,aut una similitudo,in quantum conuenit cum alia
paternitate , vel alia simit studine , aut differt a filiatione, ex ditati militudine: & hoc modo non consideratur, ut ratio refereydi, sed ut id, quod refertur ad aliud: & piopterea dicitur, consideratio materialis relationis: quia communis est ei cum rebus
406쪽
39o - Cap. . de ad aliquid, quaest. tr.
absolutis, quae ad alias reseruntur, a quibus separatur per primam considerationem formalem, di ellentialem. Dicitur etiam consideratio accidentalis: quia sicut accidentale est Petro : quod sieidem in specie cum Ioanne:& huic albedini,quod sit similis alteri : Eadem ratione , accidentale est paternitati, quod sit eiusdem speciei cum altera aut ei similis. Probatur flaritas rationis eniden tor, quia, sicut haec praedicatio: Petrus est idem cum Ioanne, aut ei similis , est in s. praedicabili: sic etiam illa, haec paternitas est e dem cum illa, aut ei similis. Hoc supposito, nostra sententia duabus conclusionibus explicat ur, lecundum sensum huius distinctionis. Prima est , Relatio formaliter. sentialiter considerata, hoc est,it ratio referendi rei riuum ad terminum sibi oppositum non potest esse fundamentum alterius relationis. Vt paternitas , in quantum est ratio referendi patrem ad filium, non fundat aliam relationem .sed per se ipsam ,&non per aliam , est ratio reserendi. Haec conclusio videtur mihi euidens, ideo non indigeret probatione. Nihilominus probatur primo: Id quod fundat relationem, refertur per illam ad aliud: ut albedo fundat relationem similitudinis:& per ea resertur ad alia albedinem. Sed relatio formaliter,&essentialiter sumpta,non refertur ad aliam, sed est ratio reserendi unum ad aliud; ergo non est fundamentum alterius relationis. Secundo: Una relatio formaliter suinpta, dicit formalem op - ios positionem cum alia relatione termini, ad quem per se ordinat elativum; ergo per se, atque essentialiter est ei opposita , &non per aliam : quare per se , & non per aliam , erit ratio rese- .rendi: sicut per se,& non per aliam opponitur eidem relationi:&adco hoc modo suinpta , non indiget alia relatione cuius funda.
Probatur prima consequentia: Quia si per aliam relationem esset illi opposita, non essentialiter, sed accidentaliter ei opponererit r. Et hoc modo sumpsit D Tho m. in illo testimonio relationem, dum negauit, poste esse fundamentum alterius e ut verba citata ostendunt. Secunda concluso: Relatio mat Vialiteν Θ accidentaliter eonsi-d rata tanquam id, quod refertur ad aliud: quo pacto eo aratur ad
relationem non sibi oppositam , sied ad aliam, cui est similis, vel cum qua es eiu i in steriei, fundamentum est alterius relationis,per qua
ad eandem relationem refertur. Vt relatio paternitatis, non comparara ad sit: ationem , sed ad aliam paternitatem , tanquam ad id , quod ad eam refertur; ut est eiusdem speciei cum ea , fundat non aliam relationem paternitatis: sed aliam rationem identitatis , in primo genere : sicut Petrus , ut est eiusden speciei cum Ioamre. Vtramque conclusiopem nostraua,tenet pater Franciscus
407쪽
Gp .de ad aliquid, quast. ii. 3 91
suarius tomo I. suae Metaphylicae,disp. 7.sect. I.num. s. res Probatur quoque haec primo : Vna relatio, solum ordinatur per se ad oppositam, & ad quamcunque alia accdentaliter , ut probatum eit: ergo licet non ordinetur ad oppositam per aliam relationem,sed per scipsam, ad aliam tamen non potest ordinari, nisi per relationem sit peradditam accidentaliter.Probatur consequentia. quia si ordinatur accidentaliter ad aliam, sequitur talem ordinationem esse ei accidentalem : sed ordinatio est relatio; ergo per relationem sibi accidentalem ordinatur, quae non potest fundari in alio,praeter eandem relationem. Secundo Duae paternitates, sunt eiusdem speciei,& utraque est id,quod refertur ad alteram,in ratione identitatis specificae, sicut Petrus refertur ad Ioannem : ergo sic sumptae, pertinent ad primum genus relationis : & non ut paternitates,quia ut sie,pertines ad secundum; ergo sub ratione eiusdem, hoc est,ut extrema sunt
identitatis specJheae, sed identitas specifica,per se fundat relati - .nem primi genetis: ergo duae paternitates sub tali ratione, erunt fundamentum relationis identitatis: & ideo necessarid erit con-- cedendum, quod una relatio,sit fundamentum alterius,non eiusdem genetis, sed diuersi. Quod hoc modo potest eonfirmarii Haec praedicatio est vera, de utraque paternitate, haec paternitas est eadem in specie cum illa: & identitas, est relatio primi generis : ergo est eadem , per relationem primi generis: sed ipsa lecundum se aut essentialiter, non pertinet ad primum genus , sed ad secundum: ergo pertinet ad primum accidentaliter: & ideo aecidentaliter de ea praedicabitur relatio primi generis sed impossibile est, relationem praedicari accidentaliter,msi de eo, qnod est fundamentum eius:vt pa rex in qualibet relatione .ergo praedicabitur relatio identitatis, det duabuS paternitatibus,tanquam de his, a quibus fundatur.Proba tur tandem in relationibus rationis, in quibus euidens est, quod una relatio materialiter sumpta , sit fundamentum alterius. Nam relatio generis constituens primum praedicabile, per se, essentialiter est ratio praedicandi, de speciebus, sed materialitet sumpta, ut est, quod praedicatur de hac & illa secunda intentione genetis, tanquam de indiuiduis, pertinet ad praedicabila speciei,' & fundat relationem eius,a qua denominatur accidentalltc : cringo etiam in relationibus realibus , una fundabit aliam sumpta materialiter. Ad testimonium Aristotelis : Respondeo,ex hoc non multiplim cari fundamenta , cum relatio una fundet aliam in primo genere. Testimonium D. Thom. iam est cxpositum,per nostram primam conclusionem, cuius sensum continer loquitur enim de rς latione sumpta formaliter , di ellentialiter: α hoc modo utamu
408쪽
est,non posse fundare aliam relationem,sed materialiter tantum.& accidentaliter consideratam.
Ad primum argumentum:Distinguendum est consequens primi enthymematis. Nam duobus modis potest ordinari una relatio,ad aliam. Primo formaliter, & ut ratio reserendi relatiuum ad terminum sibi oppositum: & hoc modo seipsa , & non alia relatione ordinatur , & hoc solum probat similitudo albedinis. Se cando' per. accidens, ct anarerialiter,hoc est tanquam id quod accidentaliter refertur,non ad relaxionem sibi oppositam, sed ad alia cum qua est idem in specie: ad quam non refertur ut paternitas, ve inliatio,sed ut eadem imo nec per modum relationis , sed absoluti, quod est idem in specie cum alio : quare non poteli se ipsa referri, sed per aliam sibi superadditam,cuius fundamentum esse
Ad secundu,respondent quidam,concedendo processum in in- ις 3 sinitum in relationibus, & nullum este inconueniens asserui:quia renesr relationem sola ratione distingui, a fundamento : quo supposito, tum sequitur,quod dentur relationes per intellectum distinctae, actu infinitae, non vero a parte rei: sicut concedendae sunt in partibus continui, relationes actu inficii tae'. 'c tamen
solutio non placet: quia probabilius est , relationes distingui
ex natura rei a fundamentis, ut in serius probabitur: & ideo concedenda erunt infinita entia distincta a parte rei. Et completa quidem , hoc. est, praedicamentalia & composita ex genere, M differentia : quod est in conueniens. Relationes vero partium continui, incompletae sunt & partiales, ex quibus quasi una totalis efficitur: & ideo non est inconueniens admittere, quod sintactii infinitae. .
Respondeo igitur: Negando, quod detur processus in infinitum in relationibus nam aliud est dari processum in infinitum in aliquibus, aliud veris,quod in infinitum multiplicari possinimam illud est dari actu infinitum, hoe vero solum in potentia : dari
autem infinitum in potentia,nullum est inconueniens, sed neces' sarium est in diuisionibus continui,& in indiuiduis cuiuslibet speciei:& hoc tantum datur in relationibus , ex eo,quod una sundet alteram, non actu infinitae relationes Quod sic ostendo:na etiam. si duae paternitates, fundent alias relationes identit iis, non sequitur, quod tales relationes identitatis fundatae, fundent alias, sed per illas reseruntur inter se , & ad quascunque , lias eiusdem . speciei:sicut per easdem paternitates reseruntur patres, in quibus sunt, ad hos filios, & ad omnes alios, quos habebun r. Quod vero possint multiplicari per alias relationes diuersitatis , ad quas istae reserantur per alias rationes etiam diuersitatis, nihil refert: quia e e modo, petr singulas relationes diuersitatis,ordinabutut
409쪽
ad omnes alias diuersae speciei:& non erit ultra procedendum in relationibus actualibus, nec multiplicantur plures, ex eo, quod una relatio sit fundamentum alterius. Quod vero semper possint multiplicari aliae, si de nouo fiant relationes in aliis rebus solum est,posse multiplicari in infinitum, & dari infinitum in potentiarvi in diuisionibus continui, & quibuscunque indiuiduis aliarum specierum:& ideo nullum est eonueniens.
Vtrum relationes secundi generisfundentur in potentia, vel in aritione. res Res modos relationum diuertos enumerauit Aristoteles in I hoc secundo genere, s. lib.Metaphvsicae, cap.rs. & Primum dixit fundari in actione prasienti, ut calefacientis ad calefactum, Scuniuersaliter agentis in actu, ad passum in actu. Secundum , in actione futuram calefactivi ad calefactibile. Tertium, in actione prateritam pater,& filiusnile enim fundat relationem paternita tis,quia genuit: iste vero relationem filiationis,quia genituus est. - Εx his autem,quaedam sunt relationes secundum dici tantum:aut etiam relationes rationis r sed omnes quasi permixtas enumerat Aristoteles,quia ex omnibus simul cognitis, melius cognoscitur natura relationum praedicamentalium. Ex his autem omnibus relationibus,illas saltem recipiunt omnes, pro praedicamentalibus, quae sun dantur in actione praeterita:& de his, atque etiam de cae teris praedicamentalibus huius secundi generis inquirimus: Anfundentur in actione ater ita,prasenti,aut futura,vel in potentia , aqua procedit actio:vt an paternitas, & filiatio fundentur in actione,& passione praeterita , quas significare solent his nominibus, genuisse,& genitum esse, vel Isim in potentia generandi activa patris,& in potentia passiua fili3,per quam dicitur genitustilo Poxentia vero duobus modis accipi potest. Primo,pro formali aptitudine,aut virtute agendi,quae aecides quoddam etf,superadditum substantiae corporeae ad operandum. Secundo, pro ipsemeto substantia ex qua proeedit talis potentia: & illa dieitur potentia formalis , haec radieatis: quia radix eius est : ut potentia forma, lis ad ratiocinandu est intellectus,radicalis vero anima,aut na tura rationalis. His expositis: Prima opinio tenet, Relationes huius generis. non in actione, sed in potentia formali fundari: ut paternitatem in pO tentia generativa:ita Scotus. s.Meta.c. I s. 3c in A. d. s. q. Io. &d. 3.q. I. Probatur testimonio Arist. s. Metalc. Is .vbi uae alta. Eorum vero, ua secundum potentiam etiam secundum tempora tam dicuntur ad aliquid. Quibus verbis potentiam dicit esse fundamentum harum relationum.
410쪽
Deinderatione primo: Quia quod non est, non potest esse sun Secundo: unia non repugnat Deum leparare relationem a subiecto: si autem fundetur in actione praeterita, repugnabir pror is, ergo non fundatur in ea. Probatur minor: quia impossibile est actionem praeteratam non fuisse ; ergo impossibile etiam erit, non genuisse eum,qui iam genuit,atque adeo non habere relationem ad genitum actu existentem. Secunda opinio est, huic opposita, Relationes huius generis non fundari in potentia, sed actione , o passione. Ita Solus S. phys. q. 2.art. 2. conci . l. Quod etiam probatur testimonio Ari. S. Meta .c. I s. sic loquentis defundamento harum relationum. Sic enim pater
quoque. iij pater dicituν hoc enim feeitriae Arad pallum quid est.
Et etiam ratione. Prim A: Quia illud est tundamentum relatio- ii aras uo posito,etiam si caetera non ponantur , relatio ponitur ,&quo sublato, etiam si permaneant caetera, non consurgit, aut non permanet relatio: sed talis et actio praeterita:ergo est fundamentum relationis. Minorem probat: quia eo ipso, quod verum est, hominem genuisse, verum est ac necessarium, habere 1 elationem paternitatis ad filium,& quousque ponatur generatio, etiam si sit potentia,& quaecunque alia, non consurgit relatio ex se est manifestum. secundo: Resatio agentis in actu,& passum in aetii, non sun datur in potentia, sed in actione praesenti .ergo nec relatio paternitatis iandabitur in potentia sed in actione praeterita. Euidens est consequentia quia Aristot. eodem n odo de utraque relatione loquitur & ratio prorsus est eadem. Probatur antecedens:quia ages non dicitur talea potentia: cum videamus eam multo tempore ab aliquo haberi,& non voeari agens acta, quo utque ab eo procedat actio : ab hae ergo denominatur. & in hac fundatur relatio, quam habet ad passum,& non in potentia. Tertia opinio: Nec actionem . nee petentiam formatim factivam aut passiuam. dicit esse fundamentum harum relationum, sed radγω sim pro forma substantiali .aut essentia ipsa rei accepta ex qua proce-ἀit formalis. Hane sequuntur moderni quidam propter hoc argu . Relatio non potest dati in subiecto , sine suo tandamento,a quo sicut accipit enlitatem,ita conseruatur in ea: ut sine albedine, noni potest dari similitudo, aut sine quantitate aequalitas: sed si relatio paternitatis fundetur in potentia generativa, dari poterit in suba . lecto sine illa aetgo dabitur sine fun)a meto proprio. Probatur minor:quia posta uam homo genuit, amittere potest potentiam generandi,vel Deus saltem eam poterit ab eo auferre, vivente filio,ia tuae dabitur relatio in subiecto, sine proprio fundamento: ne