장음표시 사용
441쪽
titatis in communi:& haec praedicatur de illis, tanquam genus do sua specie ; vel de suis speciebus.,6 ut aurem hoc explicetur,x simul probetur,notandum,est uo εbus modis, polle considerari passionen Mnempe , seeundum entita tem,vel sentiam, aut secundum modum inhare odi in subiecto. Entitas , aut ellentia eius est, esse qualitatem productam per passis-nem : quod est esse effectum passionis ut vidimus ) Modus vero
inhaerendi ,est per modum cito transeuntis: ruem habet ex eadem passione:a qua caulatur cito etiam transeunte: sed modus iste accidentalis eth: quia accidit rubori , quod per causam permanen tem, vel cito transeuntem producatur. Vnde sequitur, passionem secundum eisentiam consideratam esse qualitatem simpliciter: sed secundum modum inhaerendi accidentalem , esse qualitatem se- 'dum quid. Et quia ex modo inhaerendi sumitur denominatio, non dicitur denominare subiectum simplicitet ; passibilis vero qualitas,simplieiter denominat subiectum tale:quia modum per manentis habet:si vero I umeretur ex sola essentia: simpliciter d*nominaret sicut qualitas passibilis. Ex hae igitur domina eolligitur a .ad probandum,quod uni- uoce dicatur qualitas de passione,& passibili qualitate : dc ideo tanquam genus : quia illud est uni uoeum, cuius essentia simplici ter, Sc aequaliter participatur ab inferioribus: sed emntia qualitatis, participatur qualiter,& simpliciter a passione,& passibili qualitate:ergo uni uoce,& tanquam genus prae icatur de illis.Prob turmi notaquia ad eisentiam qualitatis pertinet, determinare , α qualificare subiectum: luod vero sit per modum permanentis, et Cito transeuntis,aecidentale est,ex breui, aut longo tempore desumptum:sed pallio determinat,& qualificat subiectum unipliei-ter,quamuis parum in eo duret: ergo est qualitas simpliciteri Mideo uni uoce:& tanquam genus,de ea,& passi ii qualitate praediscatur qualitas in communi. Ad arg.ver5 allatum in contrarium:Negandum est anteeedes, dc dum dicitur,qualitatem esse, a qua denominamur quales : Respondetur,per denominationem,non tam impositionem nominis, significare Aristotelem,quam effectum formalem qualitatis.V de sensus definitionis ell, Qualitas est,a qua fumus sormaliter Quales:denominatio vero aliquando sumitur,ab essentiainliquan- εdo ex modo inhaerendi accidentali:vnde quod a passione non de nominemur quales simpliciter,no tollit,quin sit simpliciter qualitas:quia formaliter emeit nos quales ; ut probatum est. Exemplum adducere possiimus in albedine,de qua constat esse qualitatem simpliciter, Ae eiusdem speciei eum albedine parietis et quia habet essentiam albedinis,& essectum sormalem in subiecto, si-
aut illa: sed non denominat Athiopem album smpliciter r quia
442쪽
modus inhaerendi in toto corpore,aut soluin in una parte , a quo sumitur denominatio,& de quo constat elle accidentalem, propter maiorem,aut minorem extensionem,diuersus est : nemo tamen dixit albedinem non praedicari uni uoce , tanquam spcclem
de suis indiuiduis de albedine AEthiopis,& parietis. ita ergo iudicandum est de passione,& passibili qualitate.
Dubium secundum. An passio Θ passibilis qualitas , sint diues stecies,vel
Rima opinio tenet,Passionem,is passibilem qualitatem, esse di- 3 et stinctas steries,non minus,quam habitum, ct driflositionem:ouam probabilem iudicar Sotus, quaestione unica huius praedicamenti, in solutione ad confirmationem quarti argumenti: & sequuntur nonnulli ex modernis.' Probaturque hoc ars. Habitus,& dispositio distinguuntur speeie:quia ille est di melle mobilis a subiecto, ex natura suae causae, dispositio vero Aelle remouetur: sed ita se habent passio, & passibilis qualitas: ergo distinguentur etiam in specie. Probatur mi nori quia pasto ex sententia Arist. cito transit; potibilis qualitas
permanet in subiecto:& id habet utraque ex natura suae causaematri qualitas quae est pallio,ideo cito transit,quia est effectus passionis et to transeuntis rubor causatus ex verecundia: sed rubor , qui habetur a natiuitate, habct causas permanentes:& ideo perinanes est ex propria natura, & vocatur passibilis qualitas:& hanc disserentiam manifestat denominatio.Nam passio, quia ex sua natura non permanet,nec subiectum denominat simpliciteri quod tamen praestat passibilis qualiras,propter permanendiam : ergo non minus distinguuntur specie,quam habitus & dispositio. Secunda opinio opposta,est,quod pastio , ἡπ passibilis qualitas, non sint f ecιes distinctased una, o ea em , ct flum distinguantur
areident aliter. Hanc sequuntur Sotus ubi supra , Fonseca S. Metaph .cap.r quaest. t. sech. 3. & plures moderni. Et nobis videtur
Et probatur ratione: Quia intrinseca conditio utriusque qualitatis est , quod sit causa, vel effectus passionis : quod vero cito transeuntis,aut diu permanentis accidentalis est ratio: tamen in prima illa ratione essem tali comieniunt: ergo solum distinguuntur pecidentaliter. Probatur. minor: quia rubor causatus ex ve-reeundia,est passito:si vero habeatur a natiuitate est passibilis qualitasted rubores isti, sunt eiusdem speciέ:& soluin distinguuntur accidentalitem ergo passio, S: passibilis qualitas , sic se habebunt. Minorem probo:Quia essentia quali ratis, euidenter colligitan ex
est: tu .mali,quem habet in subiector sed rubores isti, habent
443쪽
eundem effectum formalem,qui est,constituere hominem tu it& solum diuersum ex eo,quod sarum, vel multum duret, ratione causae permanentis, aut transeuntis quod patet esse accidentalem disterentiam, resperui rubet formaliter e cum non sit minus χu beus formaliter homo, pro illo breui tempore,quam alter ui ha ber ea assem qualitatem a nat tuitate : ergo non pos Iuni distingidessentialiter, nec cste diuersae species. Et confirmati potest, ac cic- clarari simul:quia ad rati nem ruboris essentialem, per acciden stse habet, quod ab hac vel illa causa efficiente producaturi hoc est, permanente, Vel transerinte,sicut ad rationem caloris ergo ex hac
parte , non distinguuiatur specie rubores diuersi : sed non habentaliam di fierentiam ess ntialem , sub genere qualitatis di ergo non distinguuntur essentialiter. I Ad arg. vero contrariae opinionis,neganda est minor, quod sese habear paisio,& passibilis qualitas, sicut habitus,& dispositio Eeratio disterentiae colligitur ex eodem Aristol. 3. Met cap. LO. rex L s. ubi docet, Adratιonem habitus pertinere permanentiam e quia
habitus ex se dicit habere,aut possidere,quasi ex consuetudine, α cum diuturnitate: ergo vi qualitas sit habitus diuturna esse debeta& si hoc habeat ex propria natura, habebit essentialitercisi vero ex aliqua causa exirria seca,vel accidentali, liim habebit accidentaliter: dc si ab intrinseco habeat oppositam eonditionem ; ut si facile mobilis a subiecto, necesse erit distingui essentialiter ab habitu. Et ita se habent dispositio, di habitas: ut in scientia , & opinione ostendimus superius. Itaque duae istae qualitates, non pro pter solam denominationem, aut significationem nominis disti guuntur, sed quia dicunt ex propriλ natura, rationes diuersa facile ac di melle mobilem esse a subiecto. Passio vero , &passibilia qualitas: solum' ex parte denominationis disterunt i quae tam non desiimitur ex ratione essentiali catum, sed ex modo inhqrendi in subiecto,quem constat esse accidentalem: ex eo enim passio dicitur rubor, dc ex eo non denominat lubiectum simpliciter m-3 3 beum, quia per modum transeuntis inhaeret. Quod vero hoc sieei accidentale probatum est : cum non variet essectum formalem
eius: ergo pasIio, & pallibilis qualitas solum accidentaliter differunt: quia ad essentiam earum solum pertinet, esse causam, et e fectum passionis, in quo distinguuntur a caeteris speciebus quali- tatis: cito vero transire, vel diu permanerea quo sumitur denominatio , accidentalis ratio est: eum tamen ad rationem sormalem habitus pertineat, naturalis permanentia in subiector Et ex hoc cognoscitur satis probabiliter,distirentia utriuique speciei,dc so lucio argumenti intelligitur. ι
444쪽
Cay.λde qualitate, quaest. . Dubium tertium.
An passiones anima pertineans ad hane steriem qualitatis. PAssiones animae sunt, ira,gaudium,tristitia,delectatio,& similes: de quibus superius diximus, eas duo habere. Vnum pro formali, quod est esse operationes appetitus senstius: aliud pro
materiati, nempe alterationem corpoream,cum qua fiunt: ut calefactionem , aut infrigidationem corporis , aut alicuius partio eius. quaerit ergo dubium, An eodocentur in hae specie. Et prima opinio asserit. s pastiones non pertinere ad bor praHe mentum r ut sunt operationes appetitus senstiui: sed solium; vide materiali dicunt qualitates reales receptas in corpore,per veram alterationem .ita plures moderni.
Probatur tet imonio Ari.qui tristitiam& delectationem eoIIocauit in praedicamento actionis,non alia ratione, nisi quia sunt actiones appetitus sensitivitergo hoe modo sumptae, non possunt
rertinere ad hoc praedicamentum. Probatur consequentia r quia impossibile eis eandem rem,secundum eandem rationem sinina- Iem,pertinere ad duo praedreamenta. Probatur etiam ratione.Quia tristitia,& delectatio,procedunt
ab appetitu sensitiuo,per quem tristari, aut delectari dicitur homo sicut per visum videre,& per auditum audire:eigo sunt acti nes immanetes quae ab eodem: ut agente,procedunt, & in eodem ut in subiecto,reeipiuntur:& xt in eo receptae,dicuntur passiones: quia actio;vt ieeepta in D ,dicitur passio: sed actio,& passio; vitales sunt,nihil de qualitate habent, sed in propriis praedicamentis,actionis,& passionis,collocanturiergo passiones istieive procedunt ab appetitu sensitino,& in eo recipiuntur, non pertinent ad hoc praedicamentum r bene tamen ratione qualitatis materialis, nempe caloris,aut frigiditatis, quae simul dum fiunt, imprimitur sibiecto,vel alleui paret eius,per alterationem realem, pertinere possint. Secunda opinio est opposita:quod passiones i .non forum ratio- 3 et ne materiali sed ratione formalis, pertineant ad hane steriem. quam plures moderni tenent:& mihi xidetur necessario tenenda in doctrina Aristo. Quod sie probo : Aristoteles cap. praesenti asserit, Iram, & amentiam , & alias passiones , si permanentes sint; ut dum habentur a natiuitate , denominare hominem simpliciter amentem,vel iracundum, c esse passibiles qualitates : si vero cito transeant ion denominare hominem iracundum, aut amentem, sed solum diei earum ratione iram, aut amentiam passum, bc tunceste passiones:ergo sentit in hoc praedicamento aliquo modo collocari,ut proeediit ab appetitu sensitivo.Quod enim autores pri- ae opinionis asserunt, Atiae solum de eis loqui sub ratione materiali
445쪽
CV 8. de qualitate, quaest. . 619
riali alterationis, eum qua fiunt, & non sub ratione sormati,qua procedunt ab appetitu sensitiuo: friuolum est, & euidenter falsum et quod sic probo: Pastiones istae non denominant iracundos. vel amentes homines, ratione caloris,vel calefactionis, cum qua fiunt,sed,ut procedunt ab appetitu sensitiuo , turbante, aut tollete viam rationis : sed Aristor. docet pertinere ad hoc praedicamentum, ut denominant hominem iracundum , vel amentem: ergo non solum secundum materialem calorem, aut frigiditatem,quae imprimitur in corpore, dum fiunt, sed, ut proeedunt ab appetitu sensitivo, intelligit esse qualitates huius speciei. 38 Sed tota difficultas huius rei eonsistit, in m uenienda ratione, qualitatis, quam passiones illae habeant: ut sunt actiones appetitus sensitivi r atque etiam in distinguenda in eis eadem ratione qualitatis inuenta a rationibus actionis P& passionis. Vtrumque autem colligi debet ex doctrina D. Tho. I. 1.qu. I.art.& 3. ubi distinguit appetitum sensitiuum a rationali,qui est voluntas: quod rationalis,non est potentia corporea,nec existens in organo corporeo : sed cum sit spiritualis, immediate inhaeret animae, & per anima communicatur corpori :appetitus vero sensitiuus,potentia corporea est,sicut visus,& auditus:& ideo est in organo corporeo, tauquam in proximo , & adaequato subiecto. Vnae sequitur alia differentia; quod operatio voluntatis , procedit immediate a voluntate, & non medio organo corporeoroperatio vero appetitus sensitivi, procedit immediate a composito, hoc est, ab illa parte corporis, in qua est haee potentia tanquam in subiecto, sicut visus ab oculo:& ideo fit medici organo corporeo,sicut visus medio O-3s culo. Et haec est causa, ob qua fit eum alteratione corporali eiusdem organi aut partis in qua relidet: & quo vehementiores sunt
actus appetitus, eo maiorem commotionem , x alterationem corporis excitant.Haee autem alteram oravi eontraria est complexioni corporis, aut non si contraria non sit, excessum tamen habet semper,ratione cuius disconueniens est ei, multo magis,si est contraria. unde fit,ut semper disponat aliquo modo corpus, in quo recipitur ad corrupticinemi & propterea vocarur proprie passio:a qua actus appetitus, qui cum ea liunt,vocantur passiones animae:quia semper habent coniunctam hanc passionem. Duae igitur sunt actiones realiter distinctae,in quacumque pas- lsione animae, ut in ira, bc gaudio: una appetitus in eodem recepta: alia vero alteratio eorporali recepta in eorpore t & utraque habet terminum per ipsam productum:& terminus quidem alterationis per sensum cognoscitur;vt rubor in verecundia, cognoscitur per xi sum. Terminus vero productus per actionem appetitus,non cognoscitur sensu, quia interius producitur ι & manet: nam ixam non eos se imus, nisi per tu rςm, vel alio signo, auε
446쪽
43o Cap. 8. de qualitate, quast. .
verbo manifestetur. Est tamen qualitas quaedam corporea, sicut actus ipse appetitus , corporea actio est verum non habet noni proprium,quo significetur, sed nomine eiusdem actionis solet significari: quemadmodum actus amoris , a voluntate procedens suum habet terminum productum;cum sit vera actio:sed non habet proprium nomen:& ideo vocamus eum amorem actualem:&est qualitas quaedam producta,pcr modum actualis iiDpressionis. Ita ergo terminum actioni S appetitus,vocamus nomine actionis, & dicimus esse iram actualem,vel actualem trittitia : estque qualitas , quam idemnet appetitus sibi imprimit,pet suam actionem: scut intellectus , imprimit sibi per actionem vitalem propriam, speciem impressam; quae est qualitas quaedam per modum actus
per quam rem ab ea repraetentatam intelligit. Hos igitur rerminos actionum appetitue vocamu, etiam passiones, tribuentcs eis nomina earundem actionum: & si per actiones cito transeuntes producantur , dicuntur passiones : ut qualitas interior producta per actionem appetitas,quae dicitur verecundia. si vero per actionem quasi permanentem prodacatur,ut est iracundia.aut dementia ab ipsa natiuitate habita,vocatur pasibilis qualitas. Ex quibus iam patet: Primo veritas Aristotelicae sententiae, Iquam sequimur:nam quatuor sunt in his passionibus primum,est
materiale, nempe alteratio corporea. Secundum, Terminis eiωι
qui est corporea qnalitas,cum qua fiunt, ut color, seu calefactio aut infrigidatio. Terrium dormis, & est actio appetitus, habens proprium termitium: qui est qualitas quaedam quam sibi imprimit appetitus, per eandem actionem: & haee qualitas est. Quartum , & vocatur Μso . sicut actio appetitus , pallio voemur quia fit eum passione coiporali. Ex his autem quatuor,duae sunt actiones:nempe alteratio Corporea, &actus appetitus:& duo sunt termini earum, qui vere sunt qualitates: nempe calor,aur frigiditas proJucta per alterationem :& ira, aut amentia actualis, producta per actionem appetitus, quae vocatur ira.De actionibus autem certum est, non pertinere ad hoc praedicamentum ratione sivir
quia non sunt qualitates, sed ad praedicamentum actionis r&vtreeipiuntur in subiecto, ad praedicamentum passionis: termini vero,proprie pertinent ad hoc praedicamentum:& ratione eorum actiones iplae:quamuis nomen passionis,& passibilis qualitatis,ab eisdem action dus sumant termini: nam si per actiones cito transeuntes produeantur, passiones dicuntur. si vero per diuturnas,passibiles qualitates. Secundo patet falsitas primae opinionis; afferentis passiones a et petitus,solum pertinere ad praedicamentum hoc, & ad hane eius speciem; ratione materialis adierationis,eum qua fiunt,& non ratione actus ipsius appetitus. Patet autem doctrina tradita etiam actiones Diqiliaco by Corale
447쪽
Cap. 8. de suasitate quasi . 63
actiones appetitus, ratione tui termini, proprie,& formaliter pertinere ad hane Categoriam. Quod probatur la ac ratione: lyassio.α passibilis qualitas , dicuntur tales ; quia sunt effectus passionis cito tranteuntis, aut diu permanentis : sed qualitates interiorcs, product e in appetitu, per actiones eius,quae dicuntur ira, vel amentia, uri aliis nominibus nominantur, sunt effectus earundem acti num quae vocantur passiones:ergo vere , & proprie dicentur etiam
passiones huius speciei,si cito transeanta, vel passibiles qualitates, si
i. Ad testimonium Aristot.pro prima opinione, respondetur, Pas- .siones appetitus,collocasse Aristotelem in praedicamento actionis. sumendo eas pro actionabus eiusdem appetitus: in hoc autem praedicamento , & in hac specie , pro terminis earundem actionum: rui vero δc proprie sunt qualitates ; ut explicatum est. Et haec e em distinctio soluit argumentum eiusdem sententiae.
Dubium quartum. An obiecta omnium sensuum externorum,ut obiecta eorum sunt.
pertineant ad haue speciem quatitatiα- Biectum visus est color , atque etiam lux ; obiectum audi- tus, sonus, olfactus, odores ; obicctum gultus , sunt sapores 3 dg obiectum tactus, sunt quatuor primae qualitates : quae ideo vocantur communiter qualitates Ungibiles, ut calor, frigus, humor, R siccitas. Et de his omnibus obiectis sensuum , certum est , pri-O O , esse veras qualitates , dc pertinere ad hoe praedicamentum. Cettum est secundo : pertinere ad hanc speciem, in quantum sunt effectus passionis: quia vel per aliquam alterationem realem producuntur : & ideo impressio earum . proprie appellatur passio, aut passibilis qualitas huius specieit vel ex communi permixtione,aut actione primarum qualitatum inter sese generantue : & hoc etiammo flo, appellantur qualitates passibiles si sint permanentes, vel
palliones, si cito transeant: dubium vero sol 4m esse potest : An sub ratione formali obiectiva , per quam causant sensationem ἔ τι
visionem, is auditionem in sensibus , sint quialtates passibiles huiue speciei. DEt ratio dubitandi, ex una parte est : quia sensatio, quam causant in sensu , procedit ab eis, simul concurrentibus cum potentia sensitiva, & recipitur in eadem δε & quatenus recipitur, appellatur
passio: ergo sunt causa passionis in sensu: sed passibilem qualitatem vocat Arist. Eam qua e sat passio m in sensu: ergo obiecta omnium sensuum, ut talia sunt,erunt passibiles qualitates huius speciei, M Ex alia vero parte, habemus expressum testimonium Arist.cap.
araesenti ; ubi de sola obiectis gustus, & xactus,concedit esse passiviles
448쪽
43r Cap 8. de qualitate, quaest. .
sibiles qualitates: quia causant passionem in sensu : de coloribus Vero,suae sunt obiecta visus ; negat hac ratione esse passibiles qua- Iitates:sed solum id habere eas concedit, in quantum sunt effectus
alicuius passionis per quam producuntur. Prima opinio est, quorundam modernorum , asierentium, ominisa obie sensuum, ut talia, esse passibiles qualitates,quia causant passionem in sensu : sed Aristo. quia manifestu in hoc erat in seniugustus. & tactus: ideo sol fim id concessit expresse obiectis eorum: lon tamen negauit obiectis aliorum sensuum: sed quia in eis non erat res ita clara, de illis docuit alia ratione , este passibiles qualitates , nempe, quia sunt effectus passionis. Haec sententia non potest defendi in doctrina Aristo. quia ex 4spressis verbis negat obiecta visus esse passibiles qualitates, quia
causant passionem in sensu. sed nec tenenda est. considerata natura huius speciei: quod ita probo : Solum dicitur qu,ntas passibi. Iis huius speciei ; in quantum effectus est passionis: vi illa, quae est
effectus verae passionis, aut eius actionis , quae cum vera passione sit: unde species expressa, quae producitur per intellectionem, vel quae ploducitur in sensibus internis, ex senistionibus sensuum externorum, non dicuntur passibiles qualitates: quia operatio intellectus, nee est vera passio sed impropriissima: nec fit cum vera pausone: ergo nee dicetur aliqua qualitas passibilis,in quantum causa passioni : nisi sit causa verae ae pnopriae passionis: sed colores non causant veram passionem in visu. quia visio,nec est vera passio , ut recepta in visu,sea communissimar nee fit cum vera passione: ergo non sunt passibiles qualitates,quia causant passionem in sensu. vera igitur mens Arist. est,& vera sententia, ac tenenda , Quodsolum obiectum ructus, o actus ,-tactin sunt passibiles qualitates, quia causant passionem in sensu: obiecta vero visus,& audit us, non hac rationem sed solum,quia sunt effectus alicuius passionis. Quod ut explicemus simul, & probemus, notanda est differen . Αεtia, inter obiecta gustus, olfactus, & tactus ex una parte, & Obiecta visus, & auditus ex altera: quod illa natura mouent sensus, ut percipiantur ab eis, cum reali alteratione organi: nempe cum humectatione, aut calefactione, vel alia simili qualitate: quae ut re- Cipiuntur in organis, proprie appellantur passiones: cum aliquomodo disponant subiectum, in quo recipiuntur, ad eorruptionem: unde sensationes horum sensuum, proprih dicuntur passiones quialieet ipsae secundum se passiones propriae , non essent tales, nihilominus sie appellantumquia fiunt cum vera passione, sicut de passionibus appetitus dictum est. obiecta vero visus,& auditus, nec secundum se proprie appellantur passiones, nec per se fiunt cum vera passione: licet aliquando sorte continbat per accidens, cum era passione fieri.
449쪽
Ex hae differentia sequitur , verum esse , quod asserit Aristo. Solum obiecta trium sensuum esse passibiles qualitate . quia causant passionem in sensa obiecta vero visus , & auditus, non hac ratione , sed solum quia sunt effectus passionis. Et probatur hac ratione. Pallibilis qualitas dicitur illa,quae causat passionem in sensu : ergo qualis fuerit passio causata, talis erit denominatio qualitatis pallibilis: sed sola obiecta trium sensuum causant pastionem proprie dictam in sensibus , cum moueant sensus cum veta, ac reali alteratione, quae passio proprie appellatur: caetera Vcio solum causant passionem impropriissimam: ergo illae solum erunt passibiles qualitates proprie loquendo ; quia causant passionem in sensu: haec vero non, ted alia ratione. Ad argum . pro ratione dubitandi propositum, drstinguenda est minor, nam Aristo t. non definit passibilem qualitatem. per id quod causet passionem quamlibet in sensu, sed proprie dictam: obiectum vero visus,& auditus , solum lunt caula pastionis communis , & impropriae: & ideo non sunt pallibiles qualitates : in quantum pallibilis qualitas causat passione in sentu, sed alio titulo, vel ratione , quia sunt enectus passionis : testimonium autem Arist. nostram sententiam confirmat, ut vidimus.
QVAESTIO V. uid per Formam, Θ Figuram intelligat Arist. Θ an sint.
diuersa species qualitatis, et eadem. 8 Irca primum, variae sunt acceptioncs Forma. Nam primo, Iaccipitur pro pulchritudine rei, quae resultat ex debita ordinatione partium. Secundo, pro forma substantiati, a qua res accipit esse ; ut ab anima homo. Tertio , pro exteriori figura rerum, non solum naturalium, sed etiam artificialium: ut quod artificiosum est in cathedra,vocantu, forniam eius. Et secundum has diuersas acceptiones, diuerso modo sum um-tur ab expositoribus, omia,S Mura: nam quidam per figuram intelligunt, eam quae in rebus non viventibus. veperitur: per for-laram Vero, eam quae in viventibus. Ira Ammonius cap. praesenti. Haec tamen expositio non est tenenda, quia nulla videtur differentia in figuris harum rerum, pi opter quam una sit , aut dicatur forma,& altera fi3ura.
Ideo Boetius, ic Simplicius ibidem, forniam asseruBt appcllari Ab Aristo t. Pulchritudinem resultantem ex debιta membrorum coaptatione, ac dis/nctione : Figuram vero eam, qiM resultat ex sola quantitate triangularem,& quadrangularem: Sed nec exposita onaec potest esse ad mentem Arist. qui in hoc cap. pulchritudinem collocauit in lyecie habitus. Alberrus Mag. tract. de praedicamento qualitatis,capι 8 Aguram E e
450쪽
4 3 4 Capa.de qualitate, quaesi. I.
Lit,resspectusolim quam itatis diciqua non videtur esse aliud , quatei minat Io quantitati S : nani anguli, quibus constat sigura triangularis, & quadrangularis, non viduntur este aliud,praeter lineas qui iunt termini quantitatis: formam vero, per ordinem ad substantiam : nam sicut forma lubstantialis continet totam perfectionem spcciei: ita qualitas huius speciei totam perfeltionein eius manifestat: unde res diuersarum specierum,propter diuersas formas substantiales,diuersas habent figuras. Sententia i . Thom. probabilior est, quam iam fere omnes 49 moderni Interpretes , sequuntur : eam v cIo has verbis explicat T. lib. Phys.lech. . Conmerandum est, quodforma refigura, in hoc ab inuicem disserunt quod figura importat terminaιionem quantatatis: es enim figura,quae termino,vel terminis comprehenditur orma vero dicitur, qua dat esse specificum artificiato: nam forma a. tificiatornm sunt accidentia. Quibus clare docet, figuram este nudam terminationem quantitatis .formam vero, du ere ordinum ad compositum artificiale. Et huius veritatis signum est quod gura reperitur in quantitatibu Mathematicis , altrahentibuis a materia se sibili. ut docet Aristot. si Metaph. c. I . ubi res Mathematicas immobiles, hoc est, abstrahentes amotu, figuras vocat. Et haec non si tum reperitur in quantitatibus continuis, sed etiam in numeris: non quidem simplicibus, sed compositis : nam binarius non dicit aliquam figuram: senarius vero, qui ex duobus ternariis componὶtur, praeter unitates ipsa, quae sunt quantitates , certam habet figuram,ex ipsamet compositione resultantem : ut docet expresese Aritho. s. Metaphysic. capit. I . Sed hoc debet notari, circa hanc expositionem: quod dum fi- sogura appellatur terminus,vel terminatio quantitatis duobus modis intelligi potest. Primo , de icrmino proprio, & intrinsecoquantitatis: ut de punctis lineae, & lineis superficierum & superficiebus corporis: in quo sentu non et i verum ; quia iit i termini, essentiales sunt quantitati: figura vero accidens eius est , ad praedicamentum qualitatis pertinens. Secundo , de.termino accidentali,& quasi extrinseco: qui intrinsecos terminos, &intrinsecam terminationem coni equitur :&eiusmodi termini, vel terminatio, proprio loquendo, habent rationem figurae. Et huius ratio est : quia tres anguli, ex quibus conitituitur figura triangularis. praesupponunt tres lineas , suis punctis iam terminatas: & ex eis iam terminatis, atque completis in sua specie , figura triangula fit. Ex quibus intelligitur: potius dicendum esse, claritatis, ac proprietatis gratia, figuram resultast cx terminis, vel ex terminatione quantitatis , quam esse terminum, aut terminationem quantitatismam terminus quantitatis aut terminatio eius, inco-
pictum quid est,cii sit indivisibile,vel ab indivisibilibus facta:ideo