장음표시 사용
71쪽
s x suastio quinta uniuersalis.
immb neque eognoscuntur indiuidua : ergo neque eognoscitur zelatio rationis naturae ad illa: sed relatio rationis non habet aliud esse quam actu cognosci: ergo si non cognoscitur per illam cognitionem , non est: nec denominat naturam actu, & formaliter uniuersalem, Secundo , naturam per primam cognitionem non habere aliud , quam cognosci: ut repraesentatam in specie intelligibili sine conditionibus: ergo solum consequitur per illam nouam denominationem realem extrinsecam, cognitae sine conditionibus : quam certum est non esse denominationem uniuersalis: nam haec , nec realis est, nec solum denominatio extrinseca . sed rationis , & ha- , bens modum , & similitudinem formae inhaerentis : scut denomi-
natio praedicati, aut subiecti : sol him ergo erit natura per talem cognitionem uniuersalis in potentia: non proxima , sed rem eta: eodem modo ac per operationem tutellectus agentis iam ex
vltima conclusio: Natura fit uniuersalis , non sollim in potenetia proxima, sed actu , & sormaliter, per cosnitionem intellectus, quae dicitur comparatio. Haec probatur primo. ex tribus praec dentibus: quia si non fit per operationem intellectus agentis, nec per primam cognitionem intellectus possibilis. non restat alia ope-: ratio per quam fieri possit,praeter comparationem. . Sed probatur secundo quod per eam fiat: quia uniuersalitas est
relatio rationis naturae ad indiuidua : & relatio est comparatios duorum extremorum : ergo relatio rationis naturae ad indiuidua, est comparatio naturae ad illa : quare fiet per comparationem universalitas, & uniuersale formaliter.' ' - . . .
Sed, ut conclusiones istae melius intelligantur, & ex eis cognoseamus aliquo modo fieri uniuersalem ψper tres illas operationes
intellectus agentis, & possibilis . notanda est illa distinctio uniuersalis , iatis manifesta in schola Dialelticorum: Vniuersale duplex test , Logicum , & Metaphysicum. Vniuersale Metaphysicum , est
natura realis in communi sumpta , hoc est sine conditionibus indiuiduantibus , & non ut denominata a secunda intentione,iaut relatione uniuei salitatis. Et vocatur uniuersale Metaphy, cum e quia solum sumitur secundum essentiam realem, quasi abstractam a materialibus conditionibus , qui est proprius m O-dus, secundum quem res considerantur in Metaphysica: &vo- .cari etiam potest Uniuersale fundamentaliter, atque etiam Vniuersale in potentia , saltem remota , ut explicatum est. Aliud est Vniuersale Logicum. nempe natura denominata a secunda intentione, aut relatione um uersalitatis: quae etiam dicitur Vni-iuersale in potentia proxima, actu & formaliter et quia dum actu dςdo na- natura a relatione, proxime disitur eaudem relatio- '
72쪽
aem fundare: & vocatur uniuersale Lopicum, quia seeunda intriuio ut relatio uniuersalitatis, propriu pertinet ad considerationem Logi eam. Hae distinctionei supposita dicimus, uniuersaIe Metaphysicum fieri per operationem intellectus agenti , cum re- . praesentetur natura in specie intelligibili per eam producta , sine conditionibus: quod est esse uniuersale Metaphysicum. Per primam vero cognitionem intellectus possibilis , fit rdem uniuersa- le Metaphysicum: vel potius iam factum per intellectum a genrtem eognoscitur: sed uniuersale Logicum, fit per istam compa
, , Ad argumenta aliarum opinionum respondendum est; x ad testimonium Aristo. pro prima opinione duobus modis. Primo, sensum eius esse, quod lumen facit colores actu visibiles: non quia. ipsi actu visibiles non essent in tenebris , sed quia videri non poterant per medium obscurum: illud vero illuminans, facit, ut actu videantur. Vel secundo, respondeo: concedendo quod lumen faciat colores actu visibiles, tum in tenebris non essent, nisi visibiles in potentiar & ita intellectus agens quasi lumen quoddam spirituale, Facit naturam actu intelligibilem et ex quo non secuitur eam facere actu vuluerialem : quia xt sit actu intelligibilis, iussicit esse uniuersalam in potentia quod habet, dum per speciem intelligibilem repraesentatur sine conditionibus, dic. Ad primum argumentum eiusdem sententiae, coneessa maioris distinguenda est minor: in duobus modis natura est una. Primo, unitate negatiua : ic halic habet repraesentata in specie intelligibili quia sine conditionibus indiuiduantibus repraesentatur : sed per hane unitatem solum est iniuersite Metaphysicum, aut in potentia. Alio modo est una, positiue , quod non habet, nis dum comparatur ad indiuiduar de quia haec requiritur,ut sit actu , & formaliter uniuersalis : non est uniuersilis hoc modo, nisi per compa
Ad seeundum respondetur, eadem distinctione: quia natura repraesentata in specie intelligibili, habet unitatem negatiuar uniuersalis Metapnyfici,&'in potentia,non uniuersalis Logici, nisi
Ad argumentum secundae opinionis concedo, quod natura non est uniuersalis a parte rei, sed fit uniuersalis per cognitionem in- tellectus: nego tamen , quod per primam cognitionem intellectus tribuatur ei forma uniuersalitatis: sed solum ei tribuitur per comparationem. ' . Ag tertiam opinionem taegandum est: quod universale possit distingui in absolutum & relativum: quia ex propria natura , & es sentia relatiuum est,ut proh3uimus. Falsum igitur est: qu64 detur alueitae absolutum: ti con mines falsum, quod hoc uniuei fiat
73쪽
absolutum, fiat per primam cognitionem intellectus. Q. VAESTIO VI.
Vtrum Vniuersate Logicum fiat per simplicem comparationem natura eum indiuiduis,υel non nisiper compositam, qη- vocatur Actualis predicatio.
VT titulus quaestionis explicetur,notandum est ; quo i ab M - o
nibus sere ponitur in intellectu duplex comparatio; una Simplexialia Compotita. . Simplex comparatio est 3 per quam intellectus unum in altero, vel in ordine ad alterum cognoscit sine compositione; ut dum sim uplici cognitione cognoscimus patrem in ordine ad filium , non ;affirmando,quod habeat filium;vel albedinem in pariete, non as-- firmando, quod in ea sit. Alia est comparatio, per quam cognoscit intellectus duo extrema, M unum attribuit alteri, affirmando quod in eo sit: & ideo comparatio haec vocatur actualis praedicatio. Quaerimus ergo, An supposito quod uniuersale fit per comparationem, ut in quaestione praecedenti probauimus ; fiat per simplicem, vel per compositam. Et sunt duae opiniones. Prima, non admittit comparationem simplicem , sed solum compositam:& per ea asserit fieri uniuersale .de cum comparatio haec sit actualis praedicatio unius de altero 3 per actualem praedicationem fieri do- .cet,& ante illam non dari uniuersale actu,& formaliter, sed actua- .lem praedicationem esse uniuersalitatem, a qua natura denominatur uniuersalis: & ita non admittit aptitudinem, nec potentiam , praedicandi in natura , sed idem esse , quod uniuersalis sit & quod Isit actuale praedicatum. Hanc opinionem sequuntur quidam mo
derni, & eam probant .hoc argumento. . - . s
Non potest intellectis compararare naturam ad indiuidua . nisi cognoscat in eis esse: sed non potest cognoscere, quod in eis sit, nisi iudicando quod eis conueniat. Iudicare autem quod in eis sir,& eis consentat,est praedicare eam de indiuiduis: ergo non datur . simplex comparatio naturae ad indiuidua, sed solem composita, . quae est actualis praedicatio: quare si verum est uniuersale fieri per comparationem,nesessario sequitur, quod fiat per actualem prae- 'dicationem ta ut ante illam uoci detur Haec opinio in primis est coqua Arist. & D. Q. quod unico
testim unio utriusque probatur. Aristo. . enim agens de uniuersali, Isib. de interpretatione,cap. s. definit illud his verbis: Dico autem quaeriuersale . quod de pluributa apeum est pravi cari. Ex ciuibus euia denter colligitur naturam eise xmuel salem, per aptitudinem piae
dieandi de indiuiduis, sed aptitudo praedicandi cum sit. pote et M. est prior, quam ad lis.praedicatio, quae est actus eiusdsm P en'
74쪽
tix:ergo prius est natura uniuersalis, quam actu pr2dicetur, et mcte Arist. Quare non fit uniue salis per coparationem compositam, quae est actualis praedicatio , sed pe aliam comparationem prio- Iem,quae vocatur simplex. Et D. Tho. in eodem loco , declarans eandem d finitionem Arist. ait: Bene definise υniuersale per aptitudinem I radicandr, is non per amιalem predicationem. 'ura aliqua sunt natura, ut Sol, is Luna,qua non pressicantur actu de multis,eum non habeant nisi Unicum ιndiuiduum,ev tamen sunt verae uniuersales per aptitudinem, is potentiam praditandi de multis. Ponit ergo D. Tho. aptitudinem praedicandi in natura uniuerali; & per illam asserit esse uniuersa lem cum Aristot. Ergo opinio quae aptitudinem tollit. & non nisi per actualem praedicationem affrmat fieri uniuersale, expresse est contra Arist.& D. Hom. Deinde est contra rationem; quod sic probo: Ii natura est uniuersilis, per actualem praedicationem , sequitur non esse uniuersalem; nisi simul praedicetur de multis ; ita ut dicam s Petrum RIoannem esse homines , non hominem equum esse animalia; R don, dum de singulis praedicatur: quare neque erit praedicatio uniuerisIis r dum species praedieatur de indiuiduo, aut genus de specie: ut in his praedicationibus , Petrus est homo , & homo est animaheonsequens autem falsium ess,ergo etiam antecedes. Quod si niuersalis natura per actualem praedicationem, probatur consequentia: quia uniuersalitas est actualis praedicatio': sed uniuersalitas est tripectus naturae ad. multa, ergo non est natura uniuer-Msi nisi dum actu praedicam de multis, Ac non dei uno tantum. Quod Veio consequens sit falsum , Probo, quia haec est 'praedicatio generis,Homo est animali rgo est praedicatio superioris, qdiά genus superluust specie: sed 'taeditarum superius est in uersale, ergo est praeci Ratio uni uersialis:& tamen de solo uno: e go viii uersa sis erit natura, dum de urio in fori praedicatur; quia praedicabilis est de multis:quare non per actualem praedicationem sed per praedicabilitatem t omnes asserunt. Communis ergo sententia Arist. 11 Tho. & ortalum vera est,& tenenda . aeuod natura prim Et υhicersalis, qua- actu predice tur,per potentiam Raduandi de multis : se quὸdflar et niuersalisse eseomparationem simplicem ιntellanu . ter quam cognoscitur in o axis ad indiuidua,ct non pis complositam,qua 'est actuaris tradicatio. Qua oc argumento probo : Intellectus potest cognoicere unum in altero, aut iri ordide ad alterum; sine assirmatione, δέ ,egatioόe , desne actuali praedicatione : ergo potest cognoscere naturam in ordine ad indiuidita , phr fimplicem comparationem i fine eo, quod ea acti praedicet cle istis: sed cognita in ordine ad iri I uidua,
75쪽
fit uniuersalis e non per compositam. Α, atecedens probatur duobus modis: primo in intelletiu: deinde in sensibus. In intellectu quidem:quia per simplicem eognitionem cognoscimus patrem,ordinatum ad filium : & duos parietes similes in albedine, simul in
utroque cognita: & in tali cognitione nihil componimus nec iudieamus: ergo absque compositione , & lucticio postumus comparare 'num cum altero. Deinde in sensibus, de quibus certissimu inest, non is dicare,nec componere , aut diuidere : & non est min scertam, quod cognoscant unum in ordine ad alterum ; vel comparando ad alterum : ergo idem poterit intellectus sacere per simplicem comparationem naturae ad indiuidua. Probatur minor: Se sus communis cognoscit sensibile unius sensus externi: ut visus, . non esse sensibile alterius sensus: nempe auditus: quod non potest ullo modo fieri sine comparatione unius cum altero : & Ouis cognoscit lutum ut inimicum.& ideo fugit ab illo: ti agnum ut ambcum a quo non fugit et & inter duos agnos, cognoscit hunc esse filium, L alium: non ergo oognoscit unum in ordine ad alterum:& per comparationem cuin eo: sine formali iudicio & sine compositione, aut activali praedicatibne:eligo melitis poterit intellectus co- . .gnoscere nat*ram in ordine ad indiuidua, Sc eam eum illis com parare: sine compositione,aut actuali praedicatione. Rro solutione argumenti alterius opinionis notandum est,du bus modis posse cognosci unum in ordine ad alterum, vel comparari ad illud. Primo , cognoscendo utrumque exrrem p m per sejtanquam conueniens alteri: attribuendo illud alteri. & hoe non
potest fieri nisi per sormale , & expressum iudicium , & compara- 'tionem compositam: quae consistit in actuali praedicatione unius
de altero. Secundo, non cognoscendo utrumque extremum per
se, neque attribuendo illud εlteri, sed unum tantum eum ordine ad alierumtyt conueniens, aut disponueniens : sed nost per modum attributionis, aut aliquid affirmando de conuenientia; vel distonuenientia; & hoe fit per si melicem. comparationem ab in- .pellectu i atque etiam a sensibus, ut probaui: sic autem comparatur natura ad iudi uidua, & fit uniuersalis, & praedicabilis: antequam praedinetur actu de illis. Ad sor m igitur argum . distin - .guenda est mitior a quod non possit lytellectus cognoscere naturam esse in indiuiduis, nisi iudicando: nam duplex est iudicium.. . num formale, & expressum, per quod intellectus iudicat unum conuenire alteri per modum attributionis: Alterum , quasi 'irtuale, per quod notitia simplici cognoscit unum in altero, byel in. 'ordine ad alterum: tanquam ei conueniens aut disconueniens, sed non per modum attributionis. Negamus igitur . quod intesx Iecius non possit cognoscere naturam vite in multis., 0isi per edi
76쪽
Quastio septima uniuersalis. s
iudicio virtuali incluso in comparatione simplici, quam ideo voeamus iudicium virtuale: quia cognoscere unum per compara-
tionem ad alterum , fundamentum est formalis, & expressi i dicit,per quod ei attribuitur.
An uniuersale sit univocum respectu tradicabilium,
1 1 Raesupponit titulus quaestionis : quid sit non en univomma. 1 quid etiam analogum:quod ex Summulis notum est. Quaerit vero quonam modo se habeat uniuersale respectu praedicabilium, .ut analogum , vel potius, ut uni vocum : ita Vt sit genus eorum. . . prima opinio tenet, analogum esse. Quam diuersis modis deis .sendunt diuersi auctores : sed in eo conueniunt, quod per prius de uno, aut multis dieatur ; per posterius vero de reliquis.Ita docet Albertus Magnus tract. 2.praedicabilium, ca.9. affirmans pri- .mo conuenire generi, deinde speciei, & ratione huius differentiae. Per posterius vero, & quasi per accidens proprio , & accidenti , tanquam praedicatis accidentalibus. Et eodem fere modo explicat analogiam Canterus 4. cap. praedicamentorum. Potissi mum argumentum huius opinionis est, quia ens reale est analo gum ad substantiam,& accidentia:sed tria praedicabilia, ut genus, species, & differentia sunt substantiae;duo vero alia, ut proprium c& accidens, sunt accidentia i ergo uniuersale , quod de omnibus . dieitur, cum omata praedicabilia sint uniuersalia, non potest est.
' Secundo probari potest hoc modo. Vniuersale, & praedicabilo conuertintur: & se habent tanquam essentia, & propria passio: sed praedicabile est analogum,ret pectu omnium et ergo erit etiam analogum uniuersale. Probatur minor: Praedicatio analogice dicitur de praedicatione per se,& per accidens,cum illa sit simpliciter talis, haec vero solum secundum quid : ergo praedicabile erit etiam analogum, cum se habeant sicut actus,& potentia, respectiι praeditabilis per se, & per accidens: sed tria praed icabilia, genus, 'speetes,& disterentia praedicantur per se 3 cum praedicentur essentialiter : & duo alia praedicantur per accidens cum praedicentur accidentaliter et ergo praedicabile analogum est respectu.
Secunda opinio asserit ; Vniuersale univocum esse re emi Apraedicabilium , & verum genus eorum , sicut animal respectu . hominis, & equi: & est D. Tho. in quaestionibus uniuersalibus, quaeli. v. Seot.quaeit. 8 Iauelli tract. de praedicabilibus, cap. I. s.
77쪽
&s.foti quaest. .uniuersalium,& cap .de genere , quae. Vnica I RCardinalis Toleti,quaest.2.uniuersalium :& iam rere communis,
Sed ut eam efficaciter probemus,noradum est, Vniuersale cum etssit nomen concretum ,& accidentale , duobus modis sumi posse; Materialiter,pro subiecto,seu natura denominata; & Formaliter, λro uniuersalitate cam denominante : sicut album sumitur pro orpore,& pro albedine. Sed adhue subiectum denominatu eon-sderatur duobus modis, secundum propriam essentiam , & naturam,aut in quantum denominatur ab uniuersalitate : quemad- nodum corpus sumitur, secundum quod est substantia corporearaut in quantum denominatur ab albedine: quo pacto visibile est, & ad praedicamentum qualitatis reducitur. Et naturae, quae denominantur uniuersales, sis secundum propriam essentiam , autenritatem sumantur , quaedam sunt substantiae, &quaedam accidentia : imo quaedam aecidentia realia,& quaedam accidentia rationis : & eum nihil possit esse commune uni vocum substantiae,&accidentibus,nec accidentibus realibus, & rationis: nihil etiam potest esse commune uni vocum diuersis naturis, quae denominantur uniuersales, hoc modo sumptis. Sed si accipiantur secundo modo, uni vocam ratiorem habere poterunt: si forma eas denominas uni uocasit. Exemplum afferre possumus in genere; quod est primum ex quinque uniuersalibus; & considerare diuersas naturas, quae a secunda intentione generis denominantur,tanquam a forma , ut substantiam quantitatem, & qualitatem .Primo qui- dem secundum p Loprias essentias :& hoc modo nihil communeum vocum habere poliunt. Deinde, in quantum denominantur genera ;& cum ratio generis uni uoca sit , per unam definitionem
explicata a Porphyrio:rubia sit praedicabilis de pluribus dissisentibus
specie in qui Unaoce conueniunt sub ratione generis, substantia quantitas,& qualitas:quia eodem modo denominantur a tali formae ita ut non magis,nec prius substantia sit praedicabilis de plu- θribus differentibus specie : quam quantitas , aut qualitas: sed om- ni no aeq ua liter. 'Ex hac distinctione colligitur argumentum,ad probandam no- 77stram sententiam , & communem:Vni cum est, quod multa si- :gnificat sub eadem ratione e sed uniuersale significat omnia uni- uersalia, aut praedicabilia sub eadem ratione e ergo eli uni vocum 'respectu eorum. Probatur minor: illa eli una, & eadem ratio, quae per unam definitionem explicatur : sed ratio uniuersalis exta Vplicatur ab Aristotele per unam definitionum, nempe, quod sit unum in multis , aptum praedicari de multis: ergo es una re- γspectu omnium uniuersalium,sub qua uninoce conueniunt. '
δd primum arg. respondendum est , ex doctrina tradita : di-
78쪽
mnguendo maiorem hoc modo: si substantia,& accidentia firmantur se undum propriam entitatem, & essentiam: Mihil commune uni vocum habere possunt: si vero sumantur ut sunt uniuer falla, uni uoce conueniunt: quia eodem modo denominantur ab uniuersalitate:& ideo uniuertate respechu corum uni vocum et LPro solutione secundi notandum eis, quod sicut animal significat tolum naturain sensit tuam: non rationatum , aut irrationa
lem : quia differentia, ut docet Porph. in pra secabilibiis, seunt extra Dificationem generis aeodem modo uniuertate, solum dicit unum in multis , & aptum praedicari de multis: quod vero praedicetur essentialiter aut accidentaliter , per se aut per accidens, extra si guificationem eius est , & diuersis uniuersalibus conuenit : non sub ratione uniuersalium, vel ut tali nomine lignificauimsed secundum alias rationes particulares, non significatas per nomen niuersale. unde licet rationes illa: ita se habeant, ut una sit prior altera,vel una sit talis simpliciter, alia secundum quid : non ideo commune nomen quo significantur,desinit esse uni vocum. Nunc ergo ad formam argumenti neganda est minor: quω praedicabile , aut praedicatio sit analogum, respectu quinque prae dicabilium : nam licet quaedam illorum praedicentur eskntialiter, aut per se : alia vero accidentaliter,& per accidens: iis tamen rationes particulares non pertinent ad significationem prae dirabilis:sed solum potentia praedicandi in communi: quae cum sit eadem in omnibus, uni uoce significantur omnia praedicabilia, per nomen praedicabile omnibus commune: nee tollitur uniu. . cario per particulares rationes, eodem nomine non significatas.
An uniuersale sit ad aquatum obiecrum libri prassicabilium. vel potius praedicabile. LIber praedicabilium pars quaedam est totius Logicat :& ideo aliquod obiectum partiale debet ei correspondere: quod sit quasi pars totalis,& adaequati obiccti eiusdem scientiae: de quo
inquirimus, An sit uniuersale,vel praedicabile:cum sit certum nullum aliud, praeter haec , obiectum esse sie: ex quibus illud erit Giectum, eui generales conditiones ob idisti, quaestione ultima prooemiali a nobis traditae conueniant,pomis quam alteri. Prima opinio defendit, plaedicabile esse obiectiJ,potius,quam niuersale r quae attribui tolet Scotis, & detenditur a multis modernis Habetque duo aig. Primum , illud ei obiectum asi cuius partis,vel scientiae, quod continet omn1a de quibus illa agit: sed 'vomeriale non coatinet omnia, dequbus agitur in hoc libroci rgo usnest ei obiectuintiabatur mincir. Porphynua in capi de :- specie
79쪽
specie agit de indiuiduo, atque etiam de specie subiicibili, quae .
non sunt uniuersalia: quia individuum non est in multis:nec species subiicibilis,in quantum talis,respicit indiuidua. Secundum illud est obiectum formale scientiae,sub cuius ratio ne formali considerat omnia,sed omnia quae tractantur in hoc li- , bro considerantur sub ratione praedicabilis,&no sub ratione uniuersalis:ergo uniuersale non est obiectum,sed praedicabile:Min rem probo,ex definitionibus praedicabilium; quas tradit Porphyrius,per praedicabile;vt definitionem generis, quod sit praedicabi- .le de pluribus disterentibus specie in eo quod quid:& sic de caeteris,unde & librum praedicabilium vocat opus hoc. secunda opinio asserit Vniuersale polim esse obiectum quam
tenet D.Tho.qu. 9. de obiecto huius libri Sotus quaest. uniuersa- ium. Toletus quaest. I.& videtur nobis probabilior , 8c tenenda. Pro eius declaratione notandum est,ex doctrina D.Tho.Οpus48. cap. I.quod intellectus tribuit naturae uniuersalitatem, tanquam fundamentum caeterarum denominationum: quia primum quod in ea intelligit, est esse in multis:& ideo vocat eam uniuersalem:
ει quia ex ratione essendi in multis , sequitur posse praedicari de multis, statim ei tribuit denominationem praedirabilis: deinde alias denominationes speciales, generis, & speciei. Vnde sequi- 'tur;quod sicut primum,quod est in aliqua re,tanquam fundamentum aliorum,est eius essentia: ita uniuersalitas,quae est prima denominatio natui ae: sit quasi essentia eius in ordine Logico:praedicabilitas vero,pallio omnibus uniuersalibus communis. Ex hac doctrina D. Tho. vera & necessaria, hoc argumentum colligitur,ad probandam eius sententiam,& nostram. Vniuersale,
M praedicabile, considerantur per se hoc libro;& illud se habet
tanquam essentia: hoc vero tahquam propria passio:ergo uniuer sale potius est obieetiim,quam praedicabile.Probatur consequen
tia:QEia ossicium scientiae est, probare passiones de subiecto:sed in hoc libro probatur de uniuersali, quod sit praedicabile; tanquam posterius de priori : ergo tanquam propria passio de sub-.iecto: quod non potest conuenire piaedicabili, cum nullam habeat pamonem , quae de illo probari possit : ergo nec potest esse
Ad primum argumentum alterius opinionis, neganda est mi- grnor,quia species subiicibilis,& individuum, suo modo continentur sub uniuersali:non quod uniuersalia sint formaliter, sed quia termini sui relationis uniuersalitas generis,& speciei:genus enim uniuersale est, quia est in multis speciebus , de quibus aptum est, . praedicari:& ex hac relatione generis ad species,rόsultat in eis re- elatio alia sub ieibi litatis, pet quam dieantur illam terminare, nin cap. de specie explicabitar. Et eadem ratione individuum, est iterminus
80쪽
terminus relationis specieia qua uniuersalis, & praedicabilis d nominatur:quia in multis indiuiduis est,& de illis apta praedicari: Si ideo indiuidua,& species subiicibiles, ad genus, Ec speciem,
tractatum eorum,reducuntur. 'Ad secundum respondeo,distinguendo minore quia Uni et- sale considerati a Porphyrio in hoc libro,sub ratione praedicabilis,duobus modis intelligi potest. Primo, ita ut praedicabilitas sit ratio obiectiva,quae conlideratur, & in hoc sensu negandum est, quia eum uniuersalitas sit essentialis ratio,& fundamentum prae . dicabilitatis, atque aliarum denominationum , quas intellectus uibuit naturae,ratio obiectiva est, sub qua considerantur omnia. Secundo modo potest intelligi, sub ratione praedicabilitatis considerari omnia,tanquam sub passione communi, quae de quinque uniuersalibus in hoc opere demonstratur & in hoc sensu concedenda est minor: sed ex eo non bene insertur, quod praedieabilest obiectum sed solum,quod sit passio , quae de obiecto demon stratur. Demonstratur autem hoc modo: Quidquid est unum in multis est pr dicabile de multis: sed genus est in inultis speciebus: ergo pxaedicabile de illis est: & sic de caeteris praedicabilibus quae per praedicabilitatem definiuntur a Porphyrio,tauquam per propriam passionem, magis nobis manifestam:& ideo definitionibus non quidditatiuis: sed descriptiuis, ut in cap. de genere explic bitur.Et eodem modo intelligendum est,Librum quinque praedi cabilium , vocari hoc opus , denominatione sumpta a communi passione , quae de illis demonstratur magis nota, potius quam ab uniuersali,quod eius obiectum est.
An pradicabilia sint quinque,velplura. aut pauciora. ii QIcut praedicamentorum artem inuenit Arist. vi modos essendio omnium rerum, ad certa quaedam capita reduceret; & ira facilla possemus agnoscere earum naturam , cognito praedicamento,in quo coIlocatur; ita Porphyrius inuenit arteria praedicabilium e ut ad certa capita reduceret omnes praedicationes :&nos facile possemus cognoscere, qualis sit praedicatio quaecunque: Essentialis, ut Accidentalis:α essentialis, generica , aut specifica:& eodem modo accidentalis: accidentis proprij, aut communis, ex quarum cognitione naturas rerum cognoscere possimus. Vt autem hane artem praedicabilium melius possimus intelligere: necesse est determinatum numerum eorum cognoscere: & ideo quaestio ultima uniuersalis de eorum numero inquirit, An quinque sint. ita ut nec plura , nec pauciora: & licet non sint diueris opiniones,circa numerum sed omnes Porphyrium sequantur a chorem