장음표시 사용
181쪽
i o DE THEOLOGICIS DIs CIPLINI s
p N paremit Alis, euem Deus eum bona voluntate Rin iis creaverat. α tamen inobedientia seipsum ac posse, ,: perdidit. Alteram ea satanae . aliorumque da mnae ain Angelorum, quos licet ccciiitot partacipes aeternae lucis, superbia tumulos tradidit Deus interni udentibus sti perpetuum eierociandos. Asterum est Davidi:, qui cum diu inn ieentiam set uallet, prolapsus in adulterium atque homicidium se coram Deo eiusque propheta Nathan cun-
stilus eii impium & peceatorem. Petro etiam drietat se se, , quod mundus es et, di nihilominus negavit te nesse mei sinam anathematiaando & γurandn . De Simone Samaerita se; imus in Aesibus Amsi cis , quda eredidit baptiritu: est, di adhaesit phi:ippo, sed pia . ea scelere , quod ab ipso Simoniacum dicitur, mit in surditionem.
Divitiae itaque litet ' misitis irntem iis . exemplasque Remonii tantiuin dogma redaretuunt, lamnant, eliminant.
Asserim nune ex Patribus testimonii loci dieii mina. chrys. innua in caput viii. ad Romanos inquit 14 diam
pdit in trieotem dem multam , velum otiam ira ridii sinum ies p*eiaitan argumentum . Nam ii semel iuilis lux noti sei in se spiritus sancti stratiam extin uete, qui liber u. liut actu persevctaret . nec et et per Uerantia specialiti intim dotium, nec leneretur motu, ad illa in previruit a siduis potentam . nec dialei cauila cur iastitem lucina operat et ut cum limine & tremore . ri reveretetur Ommmientem, qui potest animam di corpus perdure in gehennam. At. sua . Et docet divitia Scriptuta. docet Auguitinus , docete petamentum, suli una quam plus imi non habetit donum petie de isti illud petere debent, & qtiam vis bene cus ratit, timere dum vicultum H quo perveniant. Ergo pol iuni se et rusti ait gratiam , di casitatem amittere.
Nituntur haeretici era tem Dum comprobare his Setiminiariam sinmium locis. David ει- , M.. i. V. de homi ne iis hi ait: Cum Deiciarit, M. ii Mur. Et Ys cxviii. - .nim 'tii operon iis aristi ratem, ira viis eis, ami, i emur. Hieremiae xxvii. o. de gratia novi te: iasi olim isti iam, es . nimis meum Aabo cercies eam .us non rei/ iam a me. Igitur semel muli incatiis etiamsi iti gravis Maera cadat. non frangitur neque collidi iuri iti tur qui semel tenuerunt viam iustitiae . Nunquam ab io
la operando iniquitatem tactis et : igitur qui semetoli metita Chriiti la vate exornantur, Pomae a meum noti recedunt. Ad militium es P Um OL depromptum , etiams e
plate, Theoloni divitat termonem haberi ue Jussis, Da
sedulo vitames mecandi pericula, levia quidem paucita inmittunt, sed erati e praelidio muniti piaesema vi a
loqui Psaltem de tribolaiioctibus huma vitet, quibos . i. Dominus supponat manum suam . animus su fortiti' afriuolui. Ae responsonem illim confirmant. Qiae ad se cum hula similem dixi percedenti libro cap. 4. Ita inretispretatur Augustinus, ser m. a. in eumdem Psalmum diem. in
oe. Ad secundum petitum ex Psalmo rix, dit omittam commotium res titionem , quod ibi pratericiun templi ponitur peo praesenti. ita ut senius sit , Qui operandiriniquitatem , noti ambulant ici viti elue , quemadi dein mimo I. is ritu a. usurpatur pro praesenti idem praeteritam in i amictit is, as. ι, affero interptet ad neni Sia p. Adga. uim serri. r. in eumdem p admum num. Ne S. -
sullitia ornamentum. Hieremiae vetera mi re dum Hugo otius in distu:ι ine Mistiani Amauectis ita exponit . ut quia Hebraei i istia initum in figure,
multi incidis violarum. Deu a. ut ad plo. tiri rex redirent. renavavit tilem tiae s. addens benefacta maxima, munitis si inani urbem, Λ Doetores e reaio , dc euntes lini statim apud se priorum criminum residere memoriam . sed se Diam fixe Rive ii argumentum , me Judice, roa viis l-vunt, e , quod in illo no D ti eiu etiam gratia Edae relupra nuntiata est ἔ rei pondeo ptopheticum textam. a de gratia hinsit is , sed de ali rati. quae sacit ut taciamuI. pra aliquando deeli iussis, eae accipi dum, ut demsci irat Augurimus libro iv. eoo ira duas Epiuo as Pelapianorum capva num. Ia , di pia sertim de magno dono posiverastiae inviti dira eieci , masemcorditer praeparam, at non, ut demonstraυimus , iusti suam Omnibus 2 qued idem erum risDotitia i adit de dono peria.. cap. v . num. 19. ex cap.
λ '. ouet in , stis es et Deo, priis iam nouficii: run tum semon apsu ι ιη - - n, in precur up 6 . Pine ea in eadeMi En tota cap. r. V. io. de Iep ba haberet: Ex nobis AH inritim, sca η u erant ex At iis . A qui t isti iunt athor bocia, sucit nati ex Deo, me ex ou. mero ii orum , quos Deus summa eat irare comple iittit. Igitur peccate non milliant, neque ex illa numero excidere. Resp. 3 uitos e te alborem iam . quatenus habent caritatum, N. bonam voluntarem, quae et, radix bonorion m nium, unde ne uir prodarii fluctu: inalus, quoa iam hienon a caritate es holuntate hauci. sed a cup iurate es v luntate mala procedat: atque haec cupid ras in L. micie ,-llificato mae it rui ut edictaari. ideoque s illi obsecundet, fiet arbor mala. Resp inlio est N. Patri: de Grat. Chtissicap. x Pa ri. num. 19. Eadem rari e qui natu L eth et Deo, di in se habet timen e us, non potuit peccare, quaa pec catum non a gratia, suae , si bonum sum . sed a i raritia. iunicitis dei ivat ide aque re e seribit tiliam Aun Italis
os maura 4 taui in nati pricat. Quid cero si bonum iam a soli e titi inibus, dioii ita, & voluptari I iucto uti Addati rivique lentoni ae seu sum esse , quod bona opera. tim furtim caritalia, ditiana' at inter filio: Dei. Uim Diabola . quoniam qui in Ie agit, A c dit liartem fram, oeni deii esse non impria cis . Atque iccirco adciti Mati finis risi ita, eis illa ivi, r i m , di Joanties, ni Me maui hi filii Dei, O ili, Dioso . Sunt ergo i uiusmodi loca exponenda iis se a io' si . videlicet, quod componi ne
182쪽
LIBER DECIMUS NONUS CAP. ULTIM Us.
Resp. quod miari non m vi eximeuere caritatem ἰ eunti, afflaratque nunquam opera prioris generit dila h quia si loquamur de iusta, gratia sanctificans suparat o- na, nun auam opera earitatis ella malae at earitatem e se inmum cupiditatum impulsus, dummodo tamen aviis etiam hae υita indemutabilem, non asserit Augultanus IAgratia actualis, neque liuae voluntas libera molliat . ut vi- rasa 6ὶ Δριἰ3M. inauit, oretis poto e se tuo ram faei xi husas voluminis pag. 43. Si autem loquamur de hoesesia. euius eum Christo unitionem delineat trudem Canucum Canti tum, nequeunt aquae multae extinguere L ritatem. quia neque ingruentibus haeretibus, neque saevientibus perse tionatius, neque visenti a malis aliquorum morabat des rit Salistor tae etiam . quam aequilivit iam
scin arescete, de nunquam exeidere in Patria, verillimum
edi, ut diximus paulae supra. PROP. Il. Nullut mortalium absque speciali revelationa habet certitudinem fidei de propna caritate de tu titia. Dixi e/ν1it A nem sit cum Trideatina Synodo seis Apine suo. Scribentem ad Corinthios Apostolum de On- Dixi is,. ι δη- ,δε; cum Trideatina Synoda eis. Atrare praecellentiam Caritatis supra fidem re spem, di te- eah ς. Et ean. is dii linguenda eii enim duplex certitudo,
liqua laei dona, ex quo raritas diligenter in hae vita cu- sodita permaneat ita patria, demon)trant quae sequuntur: siis prophes,a e causantur , sistinetia regis vi, sis cun
ιιιών qtisi ex purio es , ine. At polle in hac ulla caritatem amitti docet idem Apollolus i. ad Testat. v. I9. aliisque in loete supra eitatis. Quod legitur Juaianis Iv. ac-piendum eii tondita nate, nimirum si iontem aquae invasatiemis in uitam aeternam iuilitieatus non deleret nisi enim sontem illum pluris peccato deleterent, novi dixtiter Dominus per Ieremiam ora. Iῖ. Deutique ne sonte
asstiaram timentium. Observandum eis insuper Cliti stum Dominum comparatione aquae, quam inulier Samaritana
FG. nimirum . de ovio qua villincti me iam emtuunt innis haereticorum MDistrata. Itaque eertitudo fidia ellilia, qua ob divinae reoela Mais aultoritatem orthodoxu v ritatibus perbemus allenium i quumque veritate . ipsa ompendeant ab ulla mutabili coaditime, credi denentansque nutiliatione ulla haesitantis animi. Talis est eertitudo, quanthanemuς de Trinitatis es Inomationis muteriis ceterinque Symboli atticulit. At certitudo Dei illa est, qua ho-
nam consilentiam habentes, neque nodiis gravium laeterum conseia, bocii et etiam operibus insudantes in spem erigimurrepto nillae nobis eertantinus de vincentibus retributionis .
Hae autem spes utici lialum innititur divine promi lioni , sitis etiam humano studia. & viligentiae eam gratia Chrilii adhibendae, quoniam Deus novi an lute eotonam promisit, hauriehat e pureo, & illius, qua in idem extabuit semul c- sed certantibua & currentibus di ideoque comparate ad Deum hibendam . vii ad predaeandum Evaugelium, Ocndecn Re- Chiis iis, istet erigitur de to ratur. sed attenta hominiς atoris. Nisumus ergo numine huius aquae tutelligere itifirmitate, nan caret Glicitudine atque timore. Quod de ptismum, δι novi Testamenta distinam , quorum unum s M .ui ortim in indine ad gloriam dieium eli modo, idem Baptismum, δι novi Testamenta doctrinam , quorum unum
noti iterator, altera perpetua es , de iam in uitam ate nam: atque non abhorret haee interpretatici a mente Cypriani , ad Cho stami. Demum Augutianus Traatatu in
Joannem xv. refert preerratum locum ad sanctorum Matitudinem , de qua in Psalmis legimus, A I re es foris
hae res otio es satis manileuae , verissimae, atque optimae. Perpauca sunt, quκ ex patribus possunt an haeretieas obtestari. Gregorius h m. v. in Erech. xi. in Mati a. de xxii. in Joannem uidetur affirmare quod eat in nunquam otiosa es , sed itibilis, operatrix de perseverans . Me e re spondet in m. Sent dilL l. dc 12. q. 14. r,. rhomas, haec
attributa cnnvenire caritati . quatenus a Deo procedat, nian
ut a suscipiente recipitur. Addat Gregotium priori loco
agere duntaxat de cantate Eleelotum, quam ea tensa appellat permanentem, quia in patria non excidit , dc inquantuin ubi e i caritar, eli etiam gratia Spatitus sancti, quae tamen noci semper eum habita ocoiticiis ceterarum virtutum e niuncta e. . lti alite loeiη sermonem instituit de earitate adluali, quae si ethcax ire, superat terrena stitia. At operari ouo renuit. Ventilistus in Advert. ad x. uuae . in B. Gregorioin ptolert quadam testim a S. P. Aurullini. quae putat dissicilia, nec ea ullatenuet e Blieat. Primum depromptum eii ex Trati. io. in E l. i. Datiuit, uni an S. Pateri Geti mi saeramentiam inritis, a. Us,list , ei a i-issilis sp jartis Ianeisse tinctis a τυο
Alterum petitur ex proximo Traelatu viii. Raciliatu emritas of 1 6e rus est, πιιιι mes. pro sere pot6I. Vetum haec neque diui ilia sunt, neque sevientiam Au- ustini alii: in loci; expreisa in arguere valent anti logiae. Tractatu in Epith Joannis tertio exponit ea verba: His feribo is i is his. ytii vis heri ut, tit sciatis quia iam
Et onem habet. , aeuctra quam aeterimus ab ea peria alia uol a. EI S. Pater ita interpretatur, ut non debeamur timete qui nos tentant seducere aut priLumendo tem- potalia tima, aut eareetes, catenas, ignes, aliaque Iormenta minitanda. A mo inquit Auguitinus is, δε Δυι ad mortem, promis em tiara cremae a scierare. Γώiu νmst infirmitate, non caret calicitudine atque timore. Q aod de spe sui oram in ordine ad gloriam dieium est modo, idem tenendum ell de spe perlegeranda usque in finem i nam qualis ante iustifieatiociem spes requiratur in peetatote. diximus pis denti cap. iv. plura de hae duplici certitudine
Hi iudieare. era. Occurrit hoc loeci in Graecis verbum a viis ι, es a iiiiii pargatum libertim ; ita enim accipitur Esuae sit r. it. Dan. x M. q. M. xi M. pK ad stomvi. r. Et aliis in locis. Apiniolicorum ergo Vertimin senasuq et 2 Etsi nes laus criminis mihi conscius sum , non pri pterea sum immunis ab omni eulpa ; sottali t enim habeo peccatum, quod me Iuliere nescio. Atque hune fetitum optime allecutus est, expositique Che, licinus, itidem se re verbis i neenim S. Pater Augulianus in Psalmuinxti. 8.tibi etiam eos hominis comparat impenetrabili a bylla. D
me num δεά eo. T. tam im mos,nditatem tria tis es. Miam ne, quae Iuravi suum humo/vi, tu εαο 6 Vide &Epiliolam S. Bamarda n. 4r. ad Archiepiscopiam Senonentem. Λddimus mamieuae rati iis praetidia . Ae mitrium ex Tridentina Synodo loetu citatis deproerapeum sit. Ad iusti fieationem non solum requiritur clivina misericordia, meritum Virilii, Ae euicacia Sacramentorum , verum etiam ciatu Illaeti arbitrii, dc congruens voluntatis humanae dic pol tio. Igitui quemadmodum nefas eri dubitate de iit , quae se tenent ex misericordia Dei, de Christi meritis aliaque institutione, sed his omnia sunt spei, fiduciaeque n sitae fundamentum ; ita si r putamus proptram inhrma
-χδει μnmitteret uti requia premattat, fortassis m ιν tino tem atque indispotitionem, po sumus formidare acti inere, in it re promii ιt. Ei quis fronte ad ιliam, qui mavis .n neque certi omnino sumus nos gratiam Dei esse coci equu- afernam, exituras es γ seu Pau mιnΔιών - sens homo, toc ; quoniam ii in nosmetipsos animum converramus, o tit aliquid mali faei id mi tur euneres. catenas , currit iussa eaussa timoris atque foemidanis. Sit alterum moraeneu, tormemta, Hestias, nuου u ignem ate vim Cum metitum . inanis illa haereticorum sducia quemadmodum ergo tam Joannes. quam Augu. inus hortentur tuitos, ut interi certitudinem iustitiae, ita infert certitudinem petii permaneant in caritate; coci equens est polle illos unaim vetantia, de oraedeliinativitis divinae. Et revera Hetetoiti,nem Spiritus sancti amittere. Quo ergo sensu ait s. Pa- xi opinantur nominem iuuincat uni amplius peccare nunter , quam is aruerile fere non Meserie Proseelo non ait ipsam caritatem non are cerei sed non arescere id quod in catitate radicarem elii se licet deperda quae operamur dueli iallaci spe temporalium honorum. ae servili homunum timore, permanere autem iraesum eatitatis & dii
Aiociis etiam post mortem. Atque hine est quod imm ata Augustina sententia in ean U Etio disi. a. de Pomit tib. legitur, C rhos es, Dae iη Ρο usua fruerit arese renon potis r. apposita ea in Correti. Romana hae adnotatio : Non ME.ι s Augustinus ) caritor in posse a Uisis. δείς-a m eis hissa rad earum es. Idem es lenias alterius s ei ex Trin. v m. Ibidem quippe Di.ut Patet distinguit inter opera, quae bona videntur, sed fiunt suseibia aut inani cupiditate, de illa, quae ex radice dilectaticiis procomma I . To- II. po te. 8e cetrum esse de suamet praue uinati cie, ut liquet ex canone xv. de xxa II. sess. vi. Trid. Atqui nilueta horeti eorum non recte inseri certitudinem perlegerantiae, ut demoti stravimus propos praecedenti , neque certitudinem prae.
de tinationis, ut docet S. P. Auguilinus de dono perl cap. M. de Civati Dei lib. xi. cap. V. de Cortem. Ec Grai. p. xira. dc ut apertissima eons mitione dedaeitur ex pra-dinia. Igitur illa haereti tum fiducia noti rem inseri certitudinem iustificationas.
Ex his sequitur non posse habeti talem tertii 4nem ,
quae omnem excludat luestationem , absque Nueuit e
peetati; qualem habuit selix satra . mulier peccatrix 3etitumuin opini e Minses, Elias. Stephanus, Ac Ipse Paulus: de quo ni evincit oppostum Epti ola superius citata'
183쪽
ad Colinth os; tum quia linet scripta videtur circa annum vulgam auae 3 . & M. lola: aa Timotheum, is qua soceur uni aliqua huius certi iudiari velivia. datae sunt ve tente auso M. tum etiam . quia potuit Apo totus ex mirevelatione discere, quod non potueram propeiam scien tia. la celetis eximiae lanesitatis viris potest esse certit
du moralis. S spei, quam paullo supra deseripsimus. αquae oritur ex frequentia bonorum o tum, cuias Irentiae tranquillitate, quemadmodum a limibus dignoia itur arbor, m. At lieut anter tructus notis arboris pote taliquis torii aut attractaeae mariani succi, aut tonia diu animauiis venus.ci ; ita continiit . ut aliquando om . quod optimum arbitra mur, sit aut labe laremis concupiscentiae, aut finis perve state uilaatum. Qui tamen habet bonam conicientiam , ae ihidet tecie operati . habet etiam spem bonam , ut siti-bit Enarrat in Psalm. xxxi. Augustitius . Hane sis amcertit anem spei commendant aliqui Patres ; quorum auctoritate perperam ha reiici nobis sitem inlecitant. Praecipua tamen insolum arma i t sequentia literarum sanctarum loca. l. Joannis u. a . legitur e via eredit, ha- Bel virum Me m. Et Ap olus ad Rom. vi inquit Ρ-sb. . . euo ex suo putem Aob--us ad Deum . in eadem h i. cap. vii l. l6. vit: Me stiram ipsis sos test moniam ιρ ιι Λινιιιι nuitis. ναο δε tis fiati m. . Et versu 38. Certus Ium, inquit, ευ a nae e mora, neque i ta , ne e
rota μι. c. Ex his antetuat s xel tuli Maium firma.lima in Christum fiducia apprehisciete vitam aeternam , idque celitisime noscere ex Spiritus sancti prDentra. Hia respondeutes dacimus scopum Joanuit esse hortari Parthos, ceteroluue ii eles ad ii in inea nationi, , di.i.ntia iis Chtui, o h ec enim iosa 1 et ditellioni coniunctis tiri Dei ad vitam a ternam perducit. letitur qui credit habe vitam aeternam, ni,nre. sed spe, di dummodo mandata ui alat tute adoptionis. Exiat eoo sinum phralis .
quam Rhetores appellacit meton miam, in ipsis; Ioati in Evangelio M. M. vi. s. xvii. atque hoc ii iis loco praeced. versu ii. α 1r Ap ltoti ieitia in F pili la ad Romanos imperite ad ita bili datii iusti. Lationis certitudi nem detorquent Meiarii, per a quippe, idest, parem, Paullus sJ nificat iis uiliationem regi Maam, noti m alli-
hile. n hu)us iaraita notitiam. Quae petuntur ea capia V M.
iti eiusdelia E,niolae ita a Catholici . exponuntur Ex pili i. ter. verni unum collieitur. Spiritum sanetum per hind. a iustis testimonium . quod rint filii Dei; noti enim spui ian lux inhabitanet datur, niti Dei amicis & 1ulii . Li nni ali , . olus, quiad ipsi t tuliti leui montain ipsu a , pirat iri lanesi s t in lalli balltc notum: cum nequeant iiiiii cerit4 iridiei si scernero nun te limoniu in confiteri ii .e i i Spilii υς sanesi, an spiritus pristi .iptionis A coen duxi e . in corde itaqtie lusi , an, inhabitat , tus ian ius; hu , a testimonaum verax et sue ita lirandum illa inhabia in cognoscitur stilit c iet ut: . cuiusmodi sint ab
M uii , Dee dotalis, , hona o muten M ; ira per intam nonanili. n ei te fit,in possumux a: ntis ere . num quod redditur Dii tui nolim sit lethnaintium Λpiritus laneii. Si autem Spiritui sanctus expresse testiscetM aut renius empectatorum per specaalein te velata em , aut veritatem fi dei per evidentiam miraculorum; latemur huic tessim intertultitiam fidem elle adhibendam. In Postremo loco citi titulo 14 incat tantummodo firmum anim propolitum , ut in eadem Epistola xς. i . unde Hieroci uvis in Epiri.
in omnibus omnino tu lit, re in ling.ulis capax eil augmenti. Ab hae potirema steti me paucis expediam, cuin pei ri Volumine demonstraverim in caelelti Jerusalem dioe inreperiri mansi es, quae meritorum inaequalitati res deant. sequitur etiam iure thuris ex pracedentibus; cum enim landitias sat forma quaedam anima inlia rent , iaci dubium, quin per opera pietatis marina accedente dupos aiocie recipiat gratia inerementum, di effetatur persiniae.
Noe s hiat quod legamus proin iv. 18. Itius in se aqua si ua 9ρ sns. processit cir exesor tisiae M persta. a. m : quod seribit Apostolus ad Phalipp. I. v. Hoc ori . xl Oritas te, Da missis ae malis alcindet in se aritia, O .. omni se vir quod ieriptum eit m postremo Apocalxplens, ver u it. υ ι Hius est bus istae auiae, sis saueia, si, tib H u. Quum in uaper legem credendi statuat lex suspiteandi; dari iustitiae ceterat aue virtutum incie mentum commonstrat S. Mater Ecclesia, ita Deum eis rans Dom. x tr. post Pentecollen : Omnis eris sempM me Disi, vi in a suis, Bes, in ear raris a mentiam. Id doeet S. Pater in libro de Santia virginitate, di Trassi . in Ioannem, Fulgentius lib. 31 i. ad Trasimendum, es patres alii. eum necesse non est, ut iterum profer,mus. Vide qua icripsimus de inaequalitate heat)tudinis rubi etiam pluta diximus de Parali Operariorum, quamst,il Ioviolatiuin nobis obiectana Setiarii. sed quam imput tutio, irratoque conatu. iubendimus eo scies. His eri:o controversiis finem e Iiituat Canon xxiv. Sess. vi. Tim
vo melias sutimmocio, e simo Ge itii ratiati a ruptae, Mis avium ipsitis o eniti c a sum i an Hema ι. Uri Una eum distertati ibus de Gratia Clinii, uolumea teritum ab stiluamus, quod in lucem prodit, quamquam nobis uniuerse Theologi ae ex mandat occupatis neque ad utendum lima. neque ad spo iam adhibendam otium suγpetit. Hine est, quod dupliei nomine imploramus tam-ris humanitatem; nimirum quia divina inscienter tractamus, & quia inculte admodum, di impolite . Ut enim
prelo ecia mitteretur Theologicum opus elaboratum, at que perte tum, alio n his ingenio opus erat, alio etiam temporis adiumento. Nune, quoniam Exercitationes nostrae ad hune modum te habeat. oeulox legentium M. tuimus verba Ouidit, De Pisto lib. iii. Elegia s tiras ensem imur os fator, minuitens laborem ,
Auctor loquitur de Editione Romana in qua Volumen Tetriam me uno hoe Libro ela
184쪽
cussa semper manens , in sopi ies animas quasi transcribitur . ut tauro se sciant vivere melius , ransoque sublimius , quanto ct perfectrus eam eouemplantur , ct vivendo custodiunt iusilentius. Ado
lescentibus e ro seriosis vus ira vivendum est , ut a venereis rebus , ab illecebris menstis oe gutturis , ab immodesto corporis cultu oe ornatu , ab inanibus negoriss ludorum, a torpore somni atque pigruis , ab a larisve, obtrectatis. ne , invidentia , ab ianorum potestat nrue ambitionibur , ab ipsius etiam tuu is immodica cupiditate se abstineant . Amorem autem flecunia ιωius sute 'ei cera fiamum venenum esse credant: nibis enerviter jactans . noti audacter. In peccatis autem suorum vel nitant omnino iram , vel ita frenem , ut se pulse sinitis r neminem oderint, nulla vitia non eurare velint . Madnopere observem eum vindicant . ne nimium sit: cum ignomur , ne parum . Nibit murant quod non valeat ad me. lius o nibit mdulgeant quod vertat in peyus. Suos 'sent omnes , in quos sibi flore. stas data fuerit. θa serviant , ut eis dominari pudeat: sta dominentur , ut eis ferivire delecter. In alienis autem peccatis molesti non sitit invuo . Dimicitias virent murissime, ferant aequisme. finiant ei tisme . In omni vero contractu atque canuer sarisne cum homiηibus. Iaris est herυare unum boe vulgare proverbium : Nemini Daciant quod pati nolunt . Rempublicam nosint administrare nisi perrecti. In omni vi-ra , loco , tempore , amicos aut babeant . aut basere mstem. Obsequantur dignis etiam non Me expectantibus . Superbos minus curent . minime siur . A te eonpraen- erque vivanr. Deum colant, eogitent, quaerant, fide , spe . caruare subnixi . Optent tranquillitatem , atque certum eursum studiis suis , Omulumque sociorum , re si bi quibusque possunt mentem bonam , paca amque visam . Liu. M. de ordine
185쪽
De Juinis , oe aequi Regulis , idest ri Legibus , eine humanos mores
vim Gratia plura eos eripli, & qui a larctus Augultiniana destrina ab erroribus Ian lenii, & catholicum dogma diserepeta placitit Nmatorum cociatus sum demonstrare, atque id laei pretet eootietudinem quo meam scriptorum, qui aut dister ationes alias praemittunt, aut illas, in quibus sum versatus, dive si methodo, diversisque princi misexumant necessano faciendum est, ut paucis aperiam huius toni illi rationem . Cum Jan emaneti nauiter str ue-que debella.er,si tam illi, qui Molinae ves Suare ii partibus addi hi sunt, quam alii, qui Dei gratiam in aes si ualitate constituunt, sed callidi d malita eonfugiant ad
sententiam eorum . qui iuxta Augustinum in fantiae dilectio is in t piratione putant cocissitnendam, ex efii ax auxilium contendunt nihil aliud eis e quam 4 le lationem vivitiem, atque hine illegitime inierant . neque gratiam ullam luci unquam rarere esse tu, neque vigere in hoc an- firmitatie statu libertam in pestem utram labet potestateria;
putium operae me fallarum exiitima υi , li ostenderem Au-Drstinensium neminem dedetara sciti 'mbusta ae valida dei elatione veram relucta tis potentiam , sieuit nec sub minima ae parea facultatem ocitemperanda. poliquam vero id pio mea virili explicaui, nullum ex iis, qui gratiam ab
antrinseco esticae em tepelIunt, nolunt tamen illam a pro-haiislamis Theologis plodignari, fore arbitror adeo is aqvum de malevolum, ut me Iati uiatiis adnumeret, es noci pintius lateatur, quod pra tua erga me humanitate te: lamur ingenui viti, hae differendi ratione a recessu periugioque, quo in tanta vexatione se recipiunt, Jantinianos i , t tilius eiici, ti exturbari . Aede natura etati e , si Nostra- tinni lentantiam eimsui, omnes alias a Catholicis coli stiatat honesse excipiens, moderate oppagnanς, nullam suggillans, nee a scient a Morsm aliquem iniuria; mim per. iuadeo eam rem, nisi sit laudii vituperationi honorum ne. quaquam sere. Dis ratiouet denique iam absolutas iis ,
quas nunc scibatiuam . praemili, quod origo ae ionum humanarum, 'uarum praeceptiones ac norinum hoc vestimanemdam , si hami ut hietet . N ad finem ultimum redetanis
ue, div no ex mutiete si repetenda, &, s gratia desit, Menet peceatum per moriem, de per legem arguatur tantum pr.evaricatio. In superiori s itaque libri nihil sorte vel ante rem . vel utrier rem dis uineti: a cum dederimnuae talionem eri sit mei, quod reliquum est operis, ita, ut institui, per ivvin.
nitatem, neeessaria saerunt rati alibus praecepta quaedam 3e instituta, suae imperarent quae tacienda iunt, α
tohiberent contrariae atque hae in iti iura L Es dicimus.
Inde Legis nomen si derivatum , non consentiunt MM-ptores: opinantibus quibosdam dici legem a Leando, quoniam subdito ad obseruantiam praeceptorum obstringit. A hitror detrvasse potius a Iura M. ut ana maduertit in sua Et moloata Gerardus volt udi . , Pio coin , Alphon- Salmeton. Nam sent a ducendo Dux . a regendo Rex, ita a legendo ter dicitur, ut demo istrat Latini sermonis e suetudo. Crieci appellant νυ 1, a Au,s ινιι ere, quod suum diliri it unieuique Hebrei autem rνΠn, Tora, quasi T. Mum , ut interpretatur Marinuq. a qui oriem. D.
gere autem. nnde de luamut latinum vocabulum, aliquan
do idem est ae eligere, unde est in Eclogis Virgilianas . O, tetitii Fore , o Huni uafrentia fraaea aliquando est idem, ae pervolutare & eognoscere . de lectionem ad .ibrum
aliquem adhibere. Juxta otiorem legendi sigmneatim emit Aa :ustinus q. m. in Leviticum : Luem os ei seriuo Imaia; Avis es at Iuram osse a xeram, re iuxta restremam Isidorat lib. XI. cap. ita Dis ιών iis, Dauiam scri ιιών, G Itienda me nisur. Igitur qui a ligando derivarunt, non etymologiae rationem habuerunt , sed potius muneris aepo aestitia. Hine Δ varia nomina ter adsurit, cuiusnodi
sunt, Pactum , Testimentum, Mandatum, Voluntat λ.
Definitur autem Lex a Cicerone lib. 1. de Legibus, Aricto rario imperaad. . . pre utendi r a Theo Nas autem Schola liteis hit, aut e similibus verbis r Lis os prissem
mura A vim diseeitiis , σν Dia tis infimatvim . Quae defiat. tis legem describit comparate ad legislatorem . nam respe eiu ludidi totum traditur his alia Uulgatis e Lis 63 Musi. ra ae titim humanaram, per o M ad .u ou ra I sale um, u id ovisu pro vi es sinisse a m do D, rar. In quibus definitionibus explicandis non est, ut in moremur, necesse admodum. Atque tradita Legis defrutio euique legi communis est. Lex vero alia est naturalis, alia autem postiva. Natruralis divi titur in aerisnam, quae est resius uni vetiorum o do a sapientia de providentia Dei prorsut iudi si aqua. s.
stitutione dependet , e usque arbitratu ponitur. de constatuitur, in ds .inam, nunciuamque dii seunt. Et aeuia quidem alia Hi aatιρtia, quam libri molas compreheadunt, alia Novis tr ira in storis novi Testimenti, max me nvangeliorum. Lex Minouis ea est, quam homines 1erunt r& aiis est iacie uitii, Ci.ilis altera. E Hessi ita pocit,scum decre in , densitionibus Coociliorum , Ommuni sPatrem solentus, de petantiqua Eeetata disciplina ton-unuta est: O, οι sita est uiliarutis Imperatorum i Reipublicae conuitu tiuuabus . atque pop.4otum eonsuetudine. it hie haec eii geueralis ira in partitio. tu vero circa quod veliasini segri Ius appellitant. Et iuuia palatur civicitur an no rati, sinis , didit is, in manum, Loti tu nitim , Canent m. Cibiti, iuxta tradicas legum civisiones. Ulpianus lib. i. v. de IulL S su- , partitur iamne ius iti pa- - , dc pi istam: & illud arbitratur dite quou ad itatum pertinet rerum Romanarum: hm autem, id eu, ius pravatum, aliud esse aea arati, aliud Ires aeritavim. aluiu Itis oviti. Et is quidem Itis nati uti tacit etiam btulit immundi quod eis potest sensa aliquo probari, cum ec inter hiuta oc res omnes creatas stlorma quaedam regaminas, telumque agendarum mensura; est nihilo milius die um impioprie: est enim anima le3is ipsa rario, qua bruta earent. Nee placet Iurisperitis 1as nares ruti m circi ae quodam infimo locari. Rem tim autem in supremo; eum per se constit, ius naturale ampl:ori l taludane se ex eudere . Ruina num speciem aliquam constituere. Magis ergo placet sus naturale vividete in prim m, Ioan larium, α μυ nile aut loculo. Primaevum ii, lud est, quot pertinet ad ip am rationalis naturae molliturionem illud sei: ea, quo praecapiuntur mutua homi
tentum, alaaque humanae societatae officia, quae Lient in usu e lavinii ridam non peccallet. neque tuborta esset u inritarum divitio . Secundarium est illud, quod e, itente usu , ct humanis necessitatibus cominutum eli: inuente praeser lim iamiliarum diuti ione, re incommodis erumpentibus ex propagatione humani generis ab Adamo prat aricatore. ADque h.M Iure divisones Remorum . Constitutiones Remm,puulicarum, Legationes, Jura Delli ac paei. . emptio, ves estis, iocatio, conduelio, de litum . mutuum , aliiqMeunitatius luerunt iodnesi. usae cum omnitius Certibus promascue communaa sint, hoe sui naturae Deiandae se da titur a Jullaniano lib. a. snitu rit. i. , Itis Gratiam. Per sedate enim, aut Lotale reipicat poeuliarem locorum, aut personarum coaestiua . Sunt vero loca aut Regna, aut Provanc a , aut Ciditates . aut onida, fle omnia statutis quibuuam propriis reguntur. Hominet autem sunt aut si
beti, aut servi. Et l beti quidem i. habent se sacere .
ut volunt, prout lib. a. de Offetis. N io paradoxo v. I qui ut Cicero. At set domista alio uin iubiiciuntur, unde di matri pravi reuntur . quasi inanii ab hostbus tapiantur. Nec tamen homines liberi polluat temper pro arbitrio apere et
186쪽
i quippe, eis liberi, superioribus legibdis obstringun-eor : & par tis Arios, auctore Apo solo ad Galat. IV. . a d eri a sereor & Pan asuvias ilia soletia , more
servorum, ut in Eccles xxx. Emanaverunt enim Iura mninia Gentium. & Personarum a lege iuprema . aeternasti licet & naturali, euius praeeptis tenentur omnes . At de division o Laetis & Jatis dictum mota. Reliquum est, ut videamus an adactum intellectus. aut voluntatii sit lex reserendat qua in re dissentiunt Senia stici. Sed parvi mementi quaestio ella atque utrumlibet M firmes, nos ra narum interet . Opinor dii inguendam esse legem. ut in Legislatore, in Tabulis. Nin subdito subiicitur. In Tabulie mortua es, literis eonseripta. aut sevusta. In subdito pariter ntin semper cum Voluntare eonju ta est; saepe enim plurimi . qui legibus tenentur, eas nolunt implere. Igitur de lege quatenus pertinet ad legi Ialmem in tituitur quaeilior eamque paucis restavens vis olutem, etsi intellecitonem supponat, ad aestim voluntatis inoprie reserti . Legitur enim Fiat. νεα mee me nore in iant avem ttiam. talea. Nolo Meis vias suas M us , sitis Isaia volumior ει suas. Mach. i. Det votie cis . ut euatis m, o famatis eitis Detintarem . S. P. Augustinus lib. iv de Ciri Dei eap. 6. scri hit principio rerum gentium . n tionumque 1hille pro legi hut AH tria pν m. Ipse deis nique Iustinianua lib. 1. In L tit. 2. r. Quia piaricipi , o ι, inquit, Iuis histit visa m. Ad volantatem ergo arbitriumque Legislatoris lex pertinet. Recte Cicero delegihus m luem a G. nihιι a ,Mu inrati si isti, quam
me . a maria a pol63. Atque his rationi e sentanea sunt; nis enim ad rationem mentis accedat iudicium imperans honella , di prohibens eoitraria, noti habetur sex. sed suspensa quaedam apprehensa. Imperare autem peto hibere actus e i vesaniatis . quoniam nihil aliud est Ιω - Me, quam intimare, deternere, denuntiare, velle ut M iorum praecepta iuncite aut, & compleantur. Deinde Lex inferiores dirigito &directio. etspertineat ad intellectum,
quatenus eli pereeptio, & proso illa rerum meliorum ; si tamen aeeipiatur pm vi illa movendi . di intimarime , quae in Lege traequa sunt, spellat ad voluntatem.
Obiieiunit Lex illuminat, dieente Davide, Pro mum Do Mi M. . Iumi ani ariada. I l. Lex imperat: at im- Perare per D. Tholae arri actus ratiotiis est. III. Lex est quaedam reevla di mensura pravi & recti, ad quam h manae actiones exigi debent. Quae regula mentis di intel-IMiociis in o s. i V. saltem Lex naturae actus volunt iis noti est . cum nihil sit aliud. quam iumentatum acu que rationali ereaturae manu Formatoris impressum . Resp. ad a. Eatenus legem illuminare, quatenus nobis diri nam propo it vo untatem, eui obtemperantes, & cietatem habentes ad invieem ambulamus iu luee. Ae a nego quod imperare sit actus rationis. Ait enim Augustinus lib. um. Conse L eap. s. Via os .mperat: & D.
pvientias a ma aci suos alitia. Quam ter ubi S. Thomas impetium tribuit intellisioni, illud aecibi pro sala dii Goae mentis, novi pro illa intima time, I vi moὐendi, in qua poti summ lex sita est. Ad tertium dieo, utique legem eomparate ad subditum esse men suram pravi & resti, sed relate ad Letislatorem esse huius mensulae intimati nem, di praescriptiuae m. Praetereuamquod ait Anaeli ema. a. q. 1 4. art. q. primam regusam, eui iniones num nae conto terrari debent, esse Dei voluntatem , s vadam
aliorum Superiorum imperium . Eadem responsio adhibetur ad 4 siquidem lex naturae in homine eli vi ,& acumen ipsum ratiotiis; sed quatenus a Deo dii . dicit in tamarionem di.inae voluntatis, de aqui rectique praescriptionem, quam rati alis animos intima loci scientia intuetur in sometipso manu Conditoris inscriptam.
versarum ac prima est, ut tiro sι hiat ira pra ιιθtia communis se . primo quia in eo dissert lex a praeepto. quod illa communias est. & illud peculiare . Et lex quidem appellatur praeceptum, sed aecepto praecepti me talo in signifieatione amitori & tenetiea , ut habetur lib. t. s. de legibus. Habetur praeterea lib. I. Ins. titi jurae L sa -- in singulas personas. seu generaliter eo sistitius .einde legem aeteream ac naturalem esse communem si iis tomperium est: de legibus autem eivilitas & Cano icti idem his at in Prooemio meretalium Gregonus Nocius. Prima itaque legum e ditia recte eonstituta ei . Solet opponi primo de initio legis superius tradita, quod sit meditata humanarum operati Ocium. Videtur ergo, ut quemadmodum operari est indivuluorum , ita ad Me tam inmmodo leges pertineant. Datur quoque, ut dictura eli
Insuper Commune, Res visa. allaque istitismodi nomina sunt iti tentione hominum ias itura, ideaque non sunt a lectum legis idoneum 1 Denique immo itur lex interdum udi tantum, uti saerifietam Abrahami. Allata erga legum proprietas haud scite Deseri hitur. Respo demus, Legem ferri pro aliqua Communitate κ μ --, idest generaliter proponi ita, ut ad omnes snsulosque perveniat : ideoque universalis est, & vnieuique in particulari normam exhibet aequitatis. Ita ratio, prudeatia . ars, saeuitas reseruntur ad plures , etiamsi qua his utuntur lint indisidui. Iura Personalia di ipsi ad publieum
inmodum cieiunantur riseri enim ad botium Corporis singulorum memhtorum narmoeta , atque ad utilitatem Re putilaeae de communis rei politiam recia munerum, magisi ratuum, negotiorum , hominumque pari, tio. praeeeptum
autem uni impositum a lege secernitur: quamquam pot-Eii privatis misonis impotia a Superiore maudatum pru , nu, & eommodo Reipublieae. Altera conditio eli, qliod ινι au mmmum Mora sura merendae. Hane letum eunditionem etiam Ethnici probavere. A litoteles enim L Eliu eap. ro. Leut inauit γώ a trium sprilis Q i talem & C em in 1. de legibus, constituendas leges seribit s/io satiris ea a. nine ait idiv. Eumolog. Isidorus , Lex es niatio pri ta eommodo, seu pre comistini tisicit ι um conscripti. Aeredit ratio:nam Deus pro bovio universitatis leges terro per Esaiam testatur histe verbis : Lex a me exu iri lucem potitietiam . omnem vero potestatem ae priaci parum a Deo esse, tella tui saera eloquia, & natura ipsa pmelamat. Quisquis et .so aecepta a supremo Namine potellata in serendis legi. s utitur, redietur illius ad exemplum aptare decreta sua, eaque i fatuere in eommodum papulatum . em sortesse nonnullas leges pertinete ad Principes, ut de persilvendis vectigalibus; no ullas ad mitates, ut de manubiis, & auro emonario i complures ad pupillos, ad liberi , es manu millast dari etiam privilegia, quae e dunt privatorum utilitari. Respo deo leges, quae libu LIaltu. E. vi C a L p uri dieuatur particulares, ad priva. tum bonum tamquam ad finem proximum referri, ad comis mune vim tamquam ad finem ultimum . Et quidem fest-
eitati Reipublieae plurimum conseri, si Prineipi vectigaliati metoria solvantur e consili tui enim hoe patho illias ina-jestati di honori, quippe hae ratione saei lius subditis in se rit observantiam , nnitibusque ineutit terrorem, atque larismidinem. Quod de eeteris dilaendum eu : nm s te fusici persciati praetermittitur oeso pupillia patrias sortuna adimere . mili rex se cidare, ingenuos cum meritoriis uel L,i fas si, nihil erit in civitate non in hooelium ae turpe. Ea etiam tendant privilegia, quae conseruntur, ut ipso. ruin spa allecti cives egregiis operibus incumbant, nec ifudia ita a te munerati e torpescant. Aut respondemus pluviseia privatis hominibut 1rmata melius diei Exemplisuriis Lege , ut ait Glolsa in tap. Eias avitiis Iri: & Cicero in tertia de Legibus t M oras mini in pei ros Histrisisse, ferra notaerant: id est evim νήυ hetiam . Graitio tertia erit , tis Di Ira iti 'a , πυαι labore supelat piat. s. R Augullinus hane legis proprietatem tradit in primo de lib. A . cap. s. dicens: Lex esse non esit r. ae jussis nou 6.rit. Co sentit Isidorus, qui lib. s. Ety
At diem: Nonne leges sernieatrones aliquando permitistunt imo ipse fomes concupistentiae nocine ab Amitalo ad Rom. vi I. v. χῖ. Di appellatur Praeterea quanta a hittio Regum praeipiuntur in inita Ne alia proseramus exempla, AEgγptiorum Rex pharao iussit, ut aquin mera rentur Hebri tum infantuli r praecepit Saul. ut interseereatur Meerdotes Domini r alti quo innumeri indixerunt e vietis suis immania, turpia. horrendissimaque flagitia. Res video fornieatieciem a legibus non praecipi, sed permitti
Permissio autem peccati . ut vitentur maiora crimina, non
est indemia, sed ips, Numine digna. D em ovium cris
peccati lex dieitur ab A arato ob poenam eulpae ordiu lis ; ut enim miles destitutua ilipendis transit ad legem apricolatum, di qui capitur iure belli, servus fit capiemtis, ita homo per peccatum a lege liberi transiit ad ea tivitatem , quae eth lex poenalis. Intulia vero Mereta vir rum principum non leges dicenda sunt, sed Tyrannorum praescriptiones ; quappe ut aiebat ciem lib. t. de Oratore,
Quarta legum eonditio est . ut μι pera Idri: quae expimedenti hos eoas nitur, di vix a secunda dis intuitur. si enim eonstitutae sunt leges oblicae salutis esu a, ii prinmia consereti iubent, & vitia in sinantur . s di tinguuntur a t rannide, quod hae eli dominatus ad subversi
187쪽
11ς DE THEOLOGICIS DISCIPLINI s
aeem pauperum , lex vem ad regimen aequitatis ; conseruent est, ut haec sat inlitatum, oportunitatumque emin
Polirem. ditio est . M luos Ma diastima. Lex enim rerema tam se sectus divindi immutahitis pimide prorsus invatiabilis. Naturalis etiam creata, de homirabtit indita nequit a mente ratiotia, litim deleri. Di- Ma lea per Mosen sata . eum esset promisso ge figura novi foederis, perduravit titine ad Ioannem δὲ Christi bo- vicina, atque huius morte scisso vela templi, & toreum- ω atis figuras transit in EvangeIieam. Vigebit hac usque ad consurrinatio em saeculi . Humnae leges perseverant post obitum legislatoris, ab eoque suteolores adipiscuntor auctoritatem itaturae legis, sive haereditate . i se Electi De . Iortet ergo, ut leges sant diutina, salu tam, recta, universales. N im itutae ad Ommodum populorum . , . Fene servatis his conditionibus leges ad Communitates duntaxat spectat, earumque Rectonu . Q d probatus cum auctor itate , tum ratione. Is dominamque lib. i. ital em desolbit 1 Leae os in istis in Popia i , Iec rim quam Majorei orti adisti a lanxeranι : quam descriptionem e har distinctio Decretatium a. Ratio autem ham est. --het lex Vim imperandi di eoercendi. ut Aristoteles est x. Ethic. cinditor ergo legis nullus eii , nisi qui imperareti coercere potest . idest. Rector eommunitati t. Ex quisibus liquet, quae domi suae imperant patres1amilias, esse quaedam particularia statiata, non leget, Eui in quantum it a domu pars est Civitatis. eiusque regimen reseretur ad patriam commoditatem. Leges autem a quibusdam privatis meseriptae tune auctoraratem Oh tinuerunt . eam iiiis Mevila pes hi iei Mari sita tus, aut Principis comprobatio. Iam de iis ditandum est, quos legum observantia tenet ob frictos, a quosum numero excipaunt Novaiores coetum Joliorem. Tuttinitia errorem ibum prava quarumdam l curtim scripturae intelli nita. Ea sunt, ad Rom. vi. 34. Ivari enim sub Iue editis. seu fus aras a. Item ad Calat. ii. 4. δειimmerser emplorare Asotarem nostram , Quam .has bestiis , hristo Iesti, iat nos ιn Io MM M νεώ riem: de cap. a i. ι9. Propter transiss64es lex msto os: neelion cap. s. v. 13. Quod si o rim aviam, i , Dori otii ,sibi. . pol dat di opponere quod habetur in Deeret. d. to i. si ese pilista 2 ac tar, ncilia raris exu ι, bi, eo ιsuprivatur . Reiallitur autem Novatorum spissus ae turbulentus e ro locupletioribus eiusdem Amaoli teitim is . Qui ina pii L ad Runa. can. v. ultimo scribit: Lum suo da
, ι ,.sai, praceuentes se miores , quoniam ut eo pota
υ κιia mon. Hostim rara e Met . ut rinii stil. 6. cap. ii. iac olantia synocus Tridentina . A que his su tragatur in iis . Lex enisi ratione tua duo imporial : unum, ut litiesuὲa rerum agendatum: alterum, ut relum amet bene Mini. vi , & au tomate coerces . At iusti, qui sequam sponae obiem tan leg , atque secundum ratu,nem illam ei minime subsiciuntur, re untur trinen supeDoruin suorum in si i tutis atque mandatas . Lepibus ergo inspecto mutiete imium pix pus, quod est intimare & dari aere , etiam
iustificali subjiciuntur. Quinimo iubduntur levibus etiam
quoad vim coacti vani. in quantum pollunt ab illarum om tritione desciscere . A quandoque a male atiis retrahuntur tamme supplicii. inania autem sunt , quae odiiciunt Heter Oxi . Nam Apostolus ad Romanos loquitur de rege molaica , di de
rege premente& minitante . ut os mitur gratis adiuvanti . N Euantelio, quod appellatur Aes. ι . a. Aodiae νliam exa'M . Quare Auguli invi de Grati de lib. a
iam Iam Maa ιυιι a ater. In Epistola ad Galatas perspis euum est , sermonem cap. a. s. si ad.ersm m. Mariati s d. s. . , perinutilios DI a fritio . Judaeos scilicet sui utantes L este Gisul anos S compellentes eircumcidi, & iugum veterum legalium iterum imponentes. N stiam ergo libertatem tutatur Paulus a ceremoniis Iuda cis, nim ab Obies vati e praeceptorum. Proximo cap. I. ait
Iecem pos tam proprer tianrgre sones declaranda . punire das, ta coercendas, ut Lmnus, Menochius, latitar que docti interptetri observarunt. Eadem est te inulas. P. Au limi de orati Ch. cap. 8. Nonnulli parrata tam p. oster accipiunt, quas hi, gnificet non hualem rati. iam . sed everarum , ac si diceretur, posta leae sequule
s a ex Adeli, Eunucho Tereniri ex Ctterisqε is Catilinam. & aliis Latini: scripto ibus probat ismis. Sianini opus est, ut ad Glammari a Rheaotesque costi Miti, di date eodem Ap olo in seq. cap. v. 2ῖ. de probi, attemperatis, naueritii H4v oi tix; nimirum sunt iusti immunes a poma, coemtionibus, quibus ei aEm.1o obnoxii sunt legum contractores . Ex qu: a Leite ei pectitu i mi is Deus ad Timoth. a. cap. i. v. v. Laex is yio non eii posta, seu iri iis . quoniam 3ulius sponte laugi continarat, ed lubea; auii itinan apyrehendit, mn tim iam μή pecialo tim rorentem Croadente n , inquit s. p.
ticulari e amati audas liylam, amas uirique eo aueritata, .
PRAECELLIT itaque leget omnes Aterna. Mane ἐροsnit s. e. Auguitinus ii bm aeriisti Fatissum XIII.
Oceuirunt limitia in IV. Geon idon , R in η. AEnes a Virgilii, collecta in Apparatu lun Canon. ab Emmanuele Con alea . Videntur autem hi poeta operam dedisse Plato nicae philosophiae , iuxta quam vi refert Plutarchus lib. I. de Piacilis Philoloph. ω ... Q. iau. , Dexi sintimae oria e Ma M tin . Perilate Tullius in secut1-do de Legibus . Hene tituri s. εαι stimoram hominiam esse fem/-iam, Legem Me ho num idonias eae restiatam , πιτ δε ιμ- eqse aliquau postilemm , sed πιὰν itim oviduam . V ad -tores in inciri tam rasόι imperaucii. μοι Madiψtia sapiosis . AE terna Lex ita exposita duas habet quas .,ων, Δι, s, ve si lares ratio es , unam respectu irrationalium c miramis , es alteriam respinu hominum n am elarum. Et comparate quidena ad res ereatat casu & ratione eatentes quemagmolum in his ea quaedam obedientia improprie obna , rei scilicet arbitrio carentis suo a ita lex late A metaphorice appellatur ipse iaci perpetuae pubernationis . Quod vero ad rarionales pertinet, propriam habet rationem k-gis, eique vera obedientia respondet. videlicet obtemper tia animi libertatem suam retinentit . Satis perterea eo stat hanc lecem dici aete in , non ex parte retum agea datum, sed ipsius in i cunila ab a tereti disponentis & o dinantis, eo ierine pano. quo sempiternam dis in ut prae destinationem , providentiam , voluntate,nque divinam. aamuhrem necesse uoci fuit , ut lex ista pra learetur ab aeterno , kd hoe tantum , ut institueretur vim hab4tara in recum creatarum conditione. Ex parte tamen Dei pinmulgxtam ab aeterno in Serapiora libri vitae, & in verbo da uina, docet I. a. q. vi. ait. i. ad a. Doctor Atyelicus:
quod alii reiiciunt, premerea quod teneratio arieti i Verbi per se ad constituendam legem novi requiratur . alioqui ait vasquesus 3 sota, Pisis piam, ossis Aone Ietem. Sed puto hane esse inutilem laetoreaehiam . Enimve si cum D. Thoora di linguaretis in promulseati is intimatiorem ipsim am verbo. vel sc o . a noritia N audientia su it rum , non video cut Exiiii Docto ia responso sophistiee immgnetur. Nos autem qui pio mulgationem nihil aliud intes igimus, nisi paraiae iam imic propositiorem N publicationem, aeternam legem in litutam dicimus ante tempora saecultata, miruigatam uero in temporum tondi iocte.
188쪽
Hit tonsi tutis locum non habent plura . quae ab anti ruioribus Scholasticit disputantur. vetiti num lex aeternati idea rerum exiliens in mente Dei: quod comita cominmuniorem sentem tam trutatur idem Vasqueet. Nos quippe ideam ad pereeptionem mentis, legem ad ψoluntatis decreta relati mus, neque aliam inter ham ponimus distinctionem, nisi e notatorum. Ipsa ergo natura Dei. quatenus omnium rerum rationet exhinet, ea idea : quatenus prestribit e rum universarum o mem & menseram, eli lex aeterna. Ex quibus apparet Opinionem Vasquesti etiam taliam elis in sententia Thomissarum: qui referant quidem Legem ado int ilia iociit, sed eum Dost Angelieo q. ρῖ. art. I., lenent ide, resileete proprias nat at si uiarum rerum, leges oro singulas ad eommune bonum Uei sapientia dirigi. Atque hine est, quod ideas ratione ob es oram multiplicant, Ee legem Gemam unam duntaxat consituunt.
Similiter docent prouidentiam in hoe differte a lege, quod illa lingulas res in partes dii tribuit, & nihil iubet, aut v Di : & lex resertus ad unum recti simu muue ordinem uni- veilorum , quem perturbati non sinit. Vetum si dixerit
Deum optamum maximum inferiores pa/tas 'eatura suae estis
verasensu is Di Mi ad . - ι dioe . r. ii senare. & sprovidentiam dixerit Ietem iri δὴ diatione temporum δε- tam , id nullatenus improbabo , sed exeipiam Augustiniana .erba ex lib. de Catechati rudib. A X. de Civit. Dei cap. I. . absque ulla contradictione . Quippe es legem ,
di providentiam, & ideam , & s quid aliud divinum dicimus , aut cogitamus unam iam ni rem Ele sine ulla haesitatione profiteo . Remanet inquirendum an lex artema omnium aliarumst cauisa, illique Creaturae omnes subiiciantur. Quantum ad priorem quae licitiis partem respondemus assi ative,
dulii aut oritate sanctorum , philosophomini consensis , Ninmine ipse ratiotita . Aecipe diesa patrum . Autus inus Trare g. m Joan. inquit: Iesanos humauo pes Imperato res O Meo De a iust luis aesturii h mauo: & in a. de lib. arbitrio cap. A. ἀλι os in temporali ut/ , tiis, Dodis
aeterna non aeriserti ν . Idem Meet de vox Religione cap.
II. lib. t . de Trinitate cap. a s. di quaellio e super Exodum septatria ae sexatesima. Tertullianus in stio Apologetico his verbis Centiles compellati nisti osas Do e Ie ges inseras, qui ouentur au inuoc tiam p. gere, Λ δώ- DE/, ωι avito υν is formae intiruatos . Teneas modo te stimonium Tullii selibratis in a. Philipp. L. . ni is ahia os . nisi is ti , edia nummo meram nacti ruris . s. Clemens Alexandrinuq probat id fuisse omnibus exploratum lib. t. Strom. ex Ethnicorum fabulis: quae narrant Minoem ad lovis antrum venientem per noQem annorum eirculum, eges ab ipso Jove accep4sse. I yeurgum pariter ab Apolli. ne , quem frequeuter adibat apud Delphes a Metirem l me torum leges aecepisse a Minerua Plato , Aristotelet iii Tamm monumentit mandarent . Scriptum est autem alibi, Gentilium numina a Cacodaemone fuisti coti ficta ad aemulationem uerae divinitatis. Ratio autem hoc idem suadet. Primum quia a prima Caussa omnia moωentur, ' ab una alte in edunt omnes aliae, ait 'fore ipsa Aristotele t. Eib. Igitur ei iam suprema artemaque Lex et cetera mira omnium ira & oe o. Deinde omnia quae sunt per participationem prusciscuntur ab eo quod est per essentiam , quemadmodum humana ratio quae eli participatio 44.ini luminis, tihumana potestas quae est participalio diuina an Horitatis, sunt a lumine & potessate sapieini Numiniς . Cum ergo lex aetema st talis sese atuue natura sua, oportet, ut iri cauila Fe fons ceterarum. Praeterea necesium est, ut diximus, quamlibet lesem esse iussam. lvititia autem, in qua virtutis splendor eis maximus . mala phohibet , re recta imperat . At omne malum aeterea lege prohibitum eli, Omne honum ipsa aeterna lege intentum est. in Ylibet ergo lex aliquid aut prohibens. aut imperans ab Alterna dimanat. Nae urget quod selet opponi legem aetetnam elle immutabilem , ti obstringere subditos iure divino, qudi duo Boci e ueniunt humanae legi. Ut enam pristia Caussa aut ependens, δc habet modum operandi longe diversum acavitis secundis, de tamen illae ab illa minis Caussa vim suam e fialtieem naturamque pari rei pant 3 ita lex aeterna est summe invariabilis, neque potestate aliqua dissolvi pol. elli & nihilomitius ab ea trahuntur lesex singulae, quas sepenumero e tinsit mutari. Cuius rei haec id ea ratio prodertur e quod prima Caussa essteit in alii et vim agendi, ah ionem ijam, de modum aesionat, ut haec nece sario ope.
retar. hac contini enter, pro uniuscuiusque caussae natura. Ita lex aeterna ceteras enititur, ut 'u e libet obliget iuxta
dignitatem ae naturam suam , videlicet lex naturesis tute naturali, & lex humana iure humano . Exemplum aliud aliaret Aquilinus de Uera Rellarone cap. 17. loquent de lege veteti ti nova, quae cum ruit ab uno Deo, non iisdem tamen praeceptis, neque eodem tempore viguerunt. Patos inquit ) ροι Me putat perturba , s unus meu etis aciis perminiis a Ges .miae II oriris a per semet I-ιi ν bus Hie ιat ad reparanaum tQI rine lum sistatim
ώM. unate non summestinet ' Qma ιψον ,s suus eo , a quo suo Gur. Haec igitur incalfindo & infirmitat erraturarum postulit diversa praecepta modo leviora , modo rigidiora, omniumque ab una se e incommutabili praestribuntur. Huie aethraae legi tu hiesia esse omnia errata , tam ue
cessaria, suam eontinsentia, ret ea Ouini laurea . Audiatur Auguotinus haee de mmo Numine siti nam magno . pere de civ. Dei eap. xl. libri quinti j otii
otia sta tis scis ahenas initiam. l erktur 9 caput v III. Proverb. a vena 27. ad q2. Ac Matthaei v iisdem num ris. Revera creaturae aut naturali quadam necellitate ope ramur. aut continηenter . Si nece litate . tonne 'untur
cum effectis itala nimio simaque divina dispositione e atque ut Augustinus aiebat lib. xic esuidem operis cap. 12 Mh ι. latita, fummi oratoris inuanstar setio faberahitur, a Quo pax aui Destatis a m inatur. Contingentia rursus aut naturalia sunt, aut libera. Si naturalia, nutu divina que ordinatione reguntur nam , ut inquit Pi . io. 8. Regius vates. Ianis, arani , vix, ει ac es, i ritus more Letiis, quae facitini Derbum ejus, re Evangeluia cap. ut M. 27. Huta, in mare Meuatiat ea . Si autem atentia libera sunt, illa quidem aut bene agunt aut male. Bona stata Deo dirigente ac mouenter mala sust a Deo permittente.
liti o huisu,titi fiammi Imperatoris ovia ot isbestiariatia pomitrastiν, sectinatim ineffab lem sese tiam premismis, at tia panariam , erat aruis cra reιν bHιonum ut iri a creatara amplisma quadam ιmmensaque re frica . Ita Augustinus in senti nitis collectis a Prospero num. 13. Oh seela quaedam a ratione petita. qu 3 contingenti lex intimari noci possit , quod careant libertate ae rati ne, arbitror esse praetermittenda . Dixi enim supta rete nam legem dioeriam trabere erga res productaa a Iuιam.& respes u irrationalium requirendam non eise intimatio rem, aut obedientiam proprie di tam . Sunt tameti e Sehola sticis, qui reponunt lita quoque eleaturit intimari legem per formam eis inditam, per quam Creatorem suum qu dammodo sentiunt, & illi obtemperant. Cetera deprompta ex rebuq aduersis, quibos probi viri plerumque radiantur, ex intortuniis, talanti . eventibusque fortuitat . quae non videntur a divina se e ordinata, quoniam opponi talent ab incredulis adversus Divini Numinis estilentiam , atque providentillimam uniuersia iis admini irationem, in prima ho. librorum Parte luerunt discuisa.
P Roxl ME sequitur. ut pertractei dissertationiata de
naturali lege spectante ad constitutionem ratiociabilium ἔ cuius naturam valde amnem eiu legi aeternae , detinam nihil aliud esse, qiram alterius transcriptionem . ex priori eapite . atque ex tabsestis thesibus eramprobatur.
PROPOSITIO I. Lex naturalis eii ipsus aeternae te eis in medite hominum per partieipatiociem incommut bilia rationis diuinae facta transeri io. Hre da initio traditur ah Ruguitruo lib. 8a. m. q.
eamque brevi explanabo. Dicitur transirim a viri
quoniam nullam vim habere potia ereata natura, quaeipii ab auctore sempiternae legis nim imprimatur . Atque se- cucidum haec priora verba segem naturalem etiam brut animalia, & creaturae omnes sint habent insertam. Hine Plutarchus in Camillo t Lar c loquit es natura . t us est a stiri pist ei a. Libanius melam. 44. Reseremuro seri nuruis, . Et quidem bruta amoris alicuius &aequitatis legem tenere commoniliat Demosthenes ire olynthiacis ex eo tu parentum etiam bestiis naturaliter indatorti Cicero in Tusculanis ex cura . qua ferae pio tuis partubus ita tollio , Ad ungue pugnant. ut vulnera excipiant, nullosque impetu reiormident. Animaduertit in his Cas. sodorus etiam ingeneratum de siletium adulteria vindiean di . De hae lege eeeinit Mato in Georgicis . Omne sues le ι .u toria iam utimin . s. ramquao genvis equorum, pecudes, piet vie ista res In stiria, . ignemu muris r amor ammus idem Quae tamen eum analogia dacta esse, supra praei cui .
189쪽
si 8 DE THEOLOGICIS DIs CIPLINIs
In eoo nentibuς uer is exponitur iri naturae, ut o metit homines ratione praeditos r quos a Deo lumen rariones , & recte operandi te usam participare, nemo. nisi ratione deuitutus si, in dubium Detiit. Nam, ut Augustinus scribit seim. a. de ver bit Domini e suis usem mri bus h. inum sis tit, nisi Dedis Siram isto naturalem legem in participatione rationis . di intericili quadam intimatione, quae, ut verbis utat Damasceni lib. . de Fide cap. 2ῖ., c ieientiam no iram pertrah)t & vellierat , sissehit eleganter Marius Tulliuη in 1. de Legibus hix verbis r
aa a fendam ita irrati otim. Similia dueent Ambrosius Epistola re. & D. Thoraris i. a. q. 9 . m. I. & seqq. Appolἰ te autem additum est hane ratiotiem divinam aereatura partiti uaiam elle imo vi ros lim, eum eadem illin omnihoe ex theatque unam sinamam . & intimam re. mlam hodiellatis in lingulis hominibus , quantumvis aut
Sueatio e , aut socorum . temporum, de morum dii laniatis uis tepent ab invicem. De qua te salii dissenii ν denti libro xviii. eap. l. Quod si quis petat . quomodo
sedit pote ii ut eadem rario divina una, sumina N in m intitabilis sit participata ab omni et rationalibut creaturis, de tamen sinati larum mens creata si . finita, & mutabilis; resp.mdemus eum Augustino lib. de Trinit. eap. 13. rationem illam divinam . de legem incommutabilem itan terti m ων hominis non migraudo, sis romviam . ,-
Iam viri relinqtiit. Muta hilit est ergo omnis homo substantia sua . sed habet spintum immortalem, cui tanta indataeis vi . ut m lit se enavertere ad lumen indeseumile ueristatis, ue ad testulam aequitatis timi am& immutabilem ruorum piam uin eii lux intima veritatis. quam ex Au uino non uoci in ioco expileavimus, alterum lex aeterna;
p post 'lo lL Exiiiit lex naturalit nuper delineata. De moti fratur iselli apertiis init uerbas Am soli scribe
Caraut in Commentariis. Huiusmodi sunt , Abelem naturali instinesti nondum rege seripta mandante diateisse Deci saetificium deprimit iras ovium esse esserendum e Noemum munda animantia discidiuite an immundia nonduin haec letali di tintuente mandato Henochum ambulasse emam Domina nullam leui: p rscripticaciem ab aliqua conseculum: ex se e naturi didicisse Sem & Iaphet non revelandam turpitudinem patris sui: Abrahamum ea lege ductum Sacerdoti decimas obtulisti, Lotti exceptile humaniter hospites ae peragrinos , Jobum pertulisse huius vitae incommoda mirabili mosve ludine. H re tamen, & similia m
mineras accipienda elle pet ex lusionem legis scriptae, non autem ciuinae traiiae e de qua callianus non recte omnino. Hue etiam spuuant qua pracedenti propositione diesa sunt. Ndque enim arbitror plura esse dieenda de vetitate . quam ratio ipla suadet . Legis quippe naturalis existentiam de
nion trat inqenitus appetitus virtutis, quae eum debitum ini nem rem dat , aeternae legis participatione ditistitur r de montrat iura . A in generata abum saria vitiorum : Omon trat denique perpetuus co scientiae itimulus, 'uem na-
timido te em appellat Hieronymus in Epae . ad Algaliam equamquam eimscientia vi synderesis veriuntur eirca ea qu ehie & otine falla aut iacienda sunt singulatim , & te, citisca commune bonum universaliter. Sed quia ab hae legeiaiquut denisu ; ideo male libi conseium depascit synia rei 1, latens in peescire trahita legis te fimonium: atque ut Juvenalis egregie loquitur,. . . . . cruos disi reus. . f. 'tuM ri histit atronisis , is ueras Dribere eae iis,
Oee titim quotiente a imo tortore sueuiam .
Est igitur naturali ς, & uniuscujusque eordi in ripis legit
aruumentum singulare ipsa e scientia hominum universo rum . Atque ex his e stat legem naturalem in omnibus esse unam, singultique meieridere amorem virtuti de hibtrorum adiciminatiunem: eis suetunt. ae sunt plerique, quia recta ratiotae animum a.eraeotes . inlicis vita prie ieiuni ho nestis; quo iam fere belluinis moribus obbrutuerunt, aut vi ualis se edito cupiditatum, i, quid stupinas dulci culat porto. nis , protinus amarescit. Hine etiam colligere pessiunus, cur pta cepta legis naturae ruerint silens innovata quod sane iactum est, propterea quod ob uetuitam vitiorum cocisu tudinem, idololatriam, noxiasque cupiditates cerperat ea dem lex desuescere . Otiare erram Io so trauita es , ut
aesa vi et ait in psalmum . Doctorum Aquila. ppopost Tici lii. praecepta lexis naturae omnia reducuntur ad duo, ad dilecticaem Dei, ἐκ proximi. Arbitror thesim hane nulla indigere probatiane ob amniissimam Christi sistantiam Matth. xx r. Q. In sis d.
Mi mariari s timis a tiae penari , in Prophetae. Sane camlei naturalit si participatio legis aeremae , hare uero omnia in sciem suum dirigat; nece te est, ut m creatura ratio nati . quae diligendo in propriam finem tendit, ira natu rat amandi praeceptis eoaseicat. Cum ergo. ut Autullinuisti, bit in primo de Doctrina Christiana Cap. 2'. quatuo. 1 nt ditiaenda , unum quod supra nos est, alterum quod nos sumus, tertium quod iuxta nos et . quartum qu in
ira nox est, & de seeunso de quarto nulla praecepta dandi fuerint; sequitur in duobus speliantibus ad Deum qui est G pra nos, di proximum qui iuxta nos est , univerum ni turae lepem pendere. Didigendi quippe semetipsum l ap. . vacaneum eit homini intimare mandatum ; primo quia Authoro Apostolo ad Eph. 1. 29. nemo tinsuam eis sis Iaa odio hariis, ita ut ii quoque, qui dicunt malle se omni esse sine corpore , non eorpus suum, sed corruptionem ovidi gravamen odio habeant a & qui illud eontinentia , tilaboriose opere exereent, non id agant, ne corpore eareani omnino. sed ne earnali e neu piscentia superbiens ani mder imat, & inolita lege merati captivet . Deinde quaa. rumlibet homo excusat a veritate, remanet illi dilectiosi, & dilectio eorporis sui; in qua modum tenere debet, ne placeat sbi tumore sit perbiae ; nee opus eli ut ad hoe ad dantur pr ecepto Amoris inti lamenta . Quod pariter de te huς intra nos positis, eum in it animo p malis cupiditat, δὲ inclinatio ad iruendum inferioribus, aequum eli eotira re . in hic ergo quae ad dilectionem sui, homotumque tem poralium pertinete videntur . non Ut Opportunum tu laete amandi praeeptum . sed amorem se a bocio incommutabilia, ertentem Ohibendi potiui & resimandi. AR ae id pra.
stant recepta . quae dicimus meos iis . numerum is hoc recto sitis minime superaddentia . quoniam prohibent donia xat amotis vitia , depravatam inclinationem , Neoas uenistia opera meca linum . pistremo dilectio sui , reremque omnium, qualenus licita eii, pr xstrabitur hii ducibus piae. ceptis. Cuin enim iubemur amare Deum super omnia, monemur etiam amare propter Deum , quidquid areamus; quod in Auetus inratia Theo. in ei tali fetantum hono, neommurabili utendo commutabis dius. Quare bona qumque creata ita in usum sunt adsumeoda, ut qui via disse tendum cadat in animum, non a trana it in petum dat et ionis, sed haec in sumnium bovium , ut riυulux ad fontem plenillimum . magis tendat. Ae simi iter eum di iume i, Di iter proximcim siluet te fori . tui abi te dilauio
praetermilla non eis. Dilectio autem praximi erat spee Mimandato Mucipienda, ne homo lini plaeeos aliis appeteret dominari . de tamquam sibi debitum vindicaret honorem
exhibendum Autiori suci. Atque proximum diligendum ab homine tamquam seipsum salis apparet . quod N ipse in eumdem finem tendat , eamdemqu4 praeterat imaginem Crearotis. Quamohrem sἰ recte proximum dilistimus. Mecum illo agendum ea, ut ea iam ipse diligat Deum super omnia. Hane tibi ex Ausuistio natu alem testem stum: atque ex hae latina perspicis optime, ileam praeepto duplicis dilecti it eomprehendi. Nnuniui ha e ouo praecepta pramotioni et naturae lumine
romnae encium ἰ altera, quae ex illaeon e iii tui. s M tas non vis, aher/ ne feterita. prire a omnem Dei dilectis em ei-tigit, icitia inter honum & bonum eomparatione . Deile est enim percipere summum bonum esse solum Deu n qui sum. meeli; cetera ab hoe uno,initatem ti essentiam habere; resu natate careant, hoc malum Ele. igitur summum bo num caussa sua ipsus, te.iqua semmi boni eaussa erunt diligenda . Quoniam vero summum bonum eis summum esse, ide1 , summa veritas, summa aequitas, sumina honesi ut cum malum si privatio boni; turrendum erit mendatium, iniquitat, ti turpitudo. ne quidquid habet veritatis. aequita lix, ct honestius defertum. Atque ex hic a biit, te satis in. telispere , quomodo omnis vitius in petiere aceepta a lere naturali proficitia rue, & ocnne vitium ips4 1em natura)i adserissetur . Virtus enim in electisne iami, uitium in hii deScientia dignoscatur. Et quoniam laesa bonorum omnium di. ii inest e deprehendis proximum habere tecum eamdem cum summo booo e nexi inem ; consurgit praescriptita alia rationis, ne quod tibi non uis, iacias inera : atque inde promanant
praeseripta te qua ad servandam caveordiam Ac publilain tram utilitatem summopere necellaria . H. e vero de imonlisant,
qu etiam iit suprema naturalis aegis descriptio, &norma rationii r quam Scholastici principaum, Λ cia tumeti appellavere. Dictum eli autem spectate ad legem natur1lem omnes
virgutes. In genere : sunt enim plures , quae speciatim coci
staritie lage naturali non sunt praescriptae; ut , ta a religiolis emissa, & virtutes Theologieat fidei. spei , di rarit lis. Alioqui dicendum foret timum qui Eringelii constita
non servant esse legas natutae fratiores. de eatu ta)em Eie Fidem & auitaficationas exordium. Itaque hae quosve virtu ea generarim conlideratae ad legem naturalem pertinent . qu tenus cun crine eli naturali ratiunt , ut ii prima vetaras aliquod inanifestet, cum mentiti eoo mist, hiem certi ili
mam illi praestes: li promtisum facit, cocifidas 1 si spiritumdalaestums Lbminultat, calle diligas a diu dedetii eluendi
190쪽
optionem, id quod lubet haud immemm aeterat libertatis perficias, quod denique sponte iuraveris . studeas reddere. Atque nis ad te sem naturalem speetare tam certumeli. quam lommum illud bonum diligendum alia sepet omnia r tiam nis credideris, errorem tuum prauem veritati, Ac nisi impleveris iuramenta , si mam ma)estitem gravi1sma ameis iniuria. Quatenus autem eligis vivere Iu Itaeonsilia EVangelica ; duceris noci eommuni unive solum hominum sensu, sed proprio fle sagulari 1 quippe animadvertens tui . rerumque inarum ei reumstantias, arbitraris i-lius tibi sere, ut summum illud bonum assequaris, negotiis iaculati a nuncium mittoe . eum astix videatur utatius uxorem ducere, iamiliam alere, At nubere potaus, quaar uri. Ergo eoosilia Evangeliea sunt hoc pacto optionis Me ac pol statis, non postmptionis rationisque communis. Atque iis deo consilia ditia sunt, quod novi singulo adistingant, sed propolita sint quid magia expediat consultamibus. Fidescenique. Spes, Ze Cantas supernaturales dicuntur, in quantum pollulant divinae pratiae adiutorium, ordinemque naturae supeHrediuntur, me eonsderata naturali arbitrii pol state, me substantia fle magnitudine rerum non apparentium .
TRIBUS modis eoatiniit legem aliquam immutari,
abrogatiocie, subitast e, atque dispen satione . Abrogatio est legit, quoad praecepta fle vim obligandi. diis tutior subtrinio est praeceptorum legis immutatio quaedam, α coarctatio e dispem satio denique est a leae . qis integra Termanet. aliquorum exemptio. His accedit Emchera, quae iuxta significatiotiam Graeci . abuli significat a Malemusta recepeta sermonis e suetudine, nihil est aliud , quam legis interpretat in , aut deelatatio. Presse etiam ae stricte rapitur Emehe a pm tali declaratione, qua audietum teditur, legem pro omnibus latam, aut quae milet pro legasi totis lubitu omnes obiirintere , in peculiari aliquo casu deseere , ut quando interpretamur ad quosdam aegrot praeceptum non pertinere is unii. Circa autem dispensationem obsereandum est, propriam tune esse, eum materia legis , sive id . eirea quod lex versatur, idem perseverat, ita ut lex desinat obligare eo duntaxat, quod sit in potestate legislatoris inserte vim obiuganda . Atque Me pacto dispensari dieitur Religiosis a C m. eivis a col.endis uestigatiovis, gregariu miles ab agendis excubiis . eum peculiati Superioris . Principis . de
Imperatoris beneficio a eommuni , qua tenerentur , lege se .anda excipiuntur. in te dum tamen contingit, ut in his inibus, qui iure naturae eoelii tuuntur . quaedam dispensa tionis ae mutationis imam saltat ineautos , quando sellicet, non ipsius legit praelaripta immutantur, sed ipsa res. circa quam ius naturae versatur. recipit mutatiomem . Sit m exempla r si Detit quemdam Occidi praecipiat, aut rem ala Eam auferri, non ideo licitum fit homacidium ti furtum nec dispensatur in lege . Noa o Misa, .m Hraberis , sta ansertur horum praeceptorem materies . sive actuet prohi-hi ius his praecepti , noti erum homicidii aut furti se eluet . quod perscitur auctoritate ae praescripto Domini vitae,& rerum omnium supremi. Similiter dum intator in acie tum refert, non tenetur dehitor solvere, non quod us su- vendi de tum dispensetur, sed quonaam desiit meuma, quae debebatur, deberi . Atque tam daspen satio orta ex circumstantiis , mutatione rerum, improprie, & 1ermonis anal tia, ut liquet, divitur dispensatio. De hae vero vi spemati nix imari ne arbitror loqui notinullos Julisperitos, qui do-gent non tantum Deum. verum etiam Papam dispentare contra Jus naturale, ut habet Glossa a. p. Decreti cap. x. Τ. 7. cap. Aactoritat . Quare horum pueata minime praesidio uni opinioni Sco illarum affrinantium dispensari a Deo in Haeeeptis secund, Tabula. Ut enim stribit, eontentientis Dus ceteris, Barbosa lib. i. Jutis Etela Uuiv cap. nutri Iata Itis quia is nartirati immArus ti habet,ν 4. Sed naturalia , prima Mius tiaris praerepta firmisi a sempermanent, sed .n pari os V. Neistrint intirasionem os retiameircumstantias , ριο in eos, perer t ei ala fare. Jurisiveriti eteo loquuntur de dispensatione improprie ditia quam supra delaneavi : N smisso illorum nonnulli Sehodasti ruin
ita verborum abus e contodiunt.
PROPOSITlo l. Lex naturi per abrogationem , aut Lbtracti em mutari non potest. Demonstratur prior pars. Lex enim aeterna, Auliore Aopuli ino lib. t. de lib. Arb. cap. 6. . vatiari omnino nota potest ; lex autem naturalis nihil est aliud , quam legas a ternar in humana mente transcriptio. Eii ergo per legem naturalem nobis inscripta actuum humanorum ratio de re puta io, bilis. Deinde nequit lex naturae a rationalium creaturarum mente deleri . sunt namque rationales erea- tutae metite, & diligendi facultate essentialiter praeditae. At lex naturae ab ipsa rati e indistinna est: unde Augustinus Cocte. as. in PL ris ait: metiee nisi rati e t. s m in nat jam aenasii Amani esse potω orat. Igitur ut i tio, ita lex naturae nequest abrogari. Praeterea naturalis ap. mni T. M. Tam. IL datur lex ista, quod ab ipsa natura, rerumque substanaianora discrepet. Rursus . nefaet est rectae rationi in moributrepugnare. Si autem abrogaretur lex naturalis . fas esset pere ad verius rectam rationem, quo iam re la ratio. 1e ex naturalis eadem res est. Igitur lex naturalis scindi, atque dissolvi non potest. Atque ex his etiam probaturpe postionis pars altera. Enim uero si praecep a naturalis i sis varientur ac minuantur, Meelse est ordinem naturalem rerum , quae his praeceptis diriguntur, pariter immutari. Quod pugnat apertis lime eum lege Iterna, ut siquet ex praeelara sententia Augustini scribotitis adversus Faustum. LE, Hesuis ese raraa usi na, ωι istius si mi Miuuem noluis lem consere A issens, perruνMA Letum . Nequit ergo leginaturali subtrahi praeceptum aliquod .
PROPOSITIO lI. Neque Romanus pontifex potest dispensare, ne observetur lex naturalis. Privatum hominem nos posse a naturali lege quemquam dispensate, aperta ratio commonstrat. Quisquis enim legi subiicitur, patestatem in ea dispensandi non habet, cumdaspensatio ad Legislatorem spinet, non ad subditum. sed quilibet privatus nomo naturali legi sublieitur, propterea quod quicumque sne lege scripta merant, sine hae per eunt. ob transerestionem letis quam habent scriptam in corde, ut scribat Apo totus ad Rom. eap. D. .ersa II. I gitur nemo privatus aut se . aut alium ab observantia legis naturalis poteti exeipere. Probatur ergo de Romano P tifice. Ac primo it quoque naturali legi sublieitur. Deinde eum huius aues, sit sumemus naturae Cooditor. gerit adishne Ecclesia Mescit in his, quae spesant ad legem naturae . personam inferioris. At inferiorem noti mise a lege quemquam eximere, indubitatum eis, Ac habetur in Clementina cap. Romani, de Elin. Ulteriit u tram legimus collatam a Deo suille Romano poni fiet potestatem supra invariabilem naturae legem e Insur. Ptio isex dispensare nocimieli a lege Divina: nam , ut habetur in cap. Iuris galaam , ii quod docuerunt Apodioli Ac Prophetae destriaere, quod antit, niteretur, nora sententiam vira, sed magis errare convinceretur. Similia habentur in cap. Sta M. Atqui lex naturae non minus indistilubilis est . ae si ea, quam pi phetarum, δc Apollolutum scripta eomprehendunt. Igitur adcit pensandam a lege naturae noci se extendit suprema Romanorum pontificum auri ratas. Tandem , ut mox di- Murus sum, nec Deus poteti dispensare supra legem n turae r multo minus pontiles . tappones primo maximam Pontificis auctoritatem, ad quam spectat proculdubio potestat eiulata Petro, amplillima Domina largitione, Qtioactim o fodieris iis, trirum . M aBIMtim Q ιη - ι . Adde eommane apud Iuris prudent pronunciatum et ripa taber baro omnia . Io vis p is is δει. Ad tae: ad ius naturae perlanet, ut Epistopi di pallores proprio gregi incumbamiti nihilominua dispensat Papa super Epikoporum residentiam. Idem de votis aejutamen ut dicendum eli. quae papa dissolvit, etiams p
itulet lex naturae , ut reddantur promissa , maxime firmatu ureiurando. Accedit dispensare aliquando Papam ne i neat vinculum matrimonia, quia eli naturali lege indissolu-hile. Demum neque uetum eii ius naturale esse immutabile: nam de iure naturae sunt communici honorum , libertas , &mandatum de re aliena novi auferenda 1 in quibus dispens tum eii, ut laquet ex cap. sitia Iun. Lia Manum iis ies.
Resp. ad i. Papam posse omnia solvere, dummodo M-Millimo vn veriorum ordini noci adversmatur, ideoque se vara . non immutata lege naturae. Alioquin pollent Romani Pontifices, Ii vectum illud Quia timo, e pugnantia comps Meretur, eximete etiam a diligendo Deo, ae proximo, &lacultatem tacere perpetrandi omne scelus. Habet autem in letinio perioris ius aura omnia primo quoad interpreta, Donem. deinde quoad amplitudonem potet fatis, perquam di ceteros humanes antecellat, de dispensare poteli ubicumque habeat locum dispensatio. Addunt tuideonsilii caussam alteram, quia poteli aequitatem iuris rigori plue ferte. Ad exempla in contrarium allata, responsio st. resis dentiam Episcoporum esse de iure naturae, quanda illorum praesentia ec viailantia civibus neeessaria est . quando nequit per ac mani latos suppleri, & quando ad p riam dileeelim accedendi datur illas pote: M. Atque his politis nego preti Papam largiri iacultatem Episcoso detellaqueavi gregem si hi commi sum. Quod attinet ad vota, & iuramenta, Papa in his noti damni, itaut si ante voto de auramento extinata reddendis promissx ; qum eis, ut dixunu . vera dispensatio: sed dispensat impropri/. uel declarando in qui eam ei tetimilautiis vota dc iuramenta nequaquam tenere, nee promis mem abus Ani voverunt, de rurarunt elli exigendam: vel ob ponderosam, gravissimamque eaussam suprema, qua pollet, aut Otuate, eondonando debitum ortum ex voto de iuramento, tauqua in miniuerti Uieartu Dei creditoris o qua cocidociatioue laesa immutatur uoti de iuramenti materia, de Meum haciet ea dispensationis amaro, quam supra explicavi comparatione mutui, quod debitoe teddere noti tenetur, quando a creditore in acceptum resertur,nec tamen dispensatio ulla eu : quosiam ut si ibit Areianiat iii E- metito, non Iucticu , M vitiatarpine i iis daram ese mattiam ,