장음표시 사용
191쪽
18o DE THEOLOGICIS DIICIPLINIS
praetemptro contractum , non solvi t pontistae quoad vinculum, sed tantum quoad thotuinci . in abitationem. Eu autem hoc Meio dissolubile cuna oti adulterium , tum ob lapium alterim coniugit in haetesim , nee non s ad turpia
maritus provocare noci des iat uxorem . Si autem i. r, tum duntaxat, dantur casus, ni quibus matri in citum etiatam quoad vinculum misi dii indi , nee indissoluima est te re natura, si ob commune a 'uod honum divina , di Et lesialitea auctoritat diuerit esse solvenduin . verum de hiis alibi. Ad e,empla postremo loco producta ad proba
dum lcilem naturae esse mutabilem, communis est The logorum res Inso, divis opem hociorum, sinit utem, ali que huiusmmi non esse contra ius naturale positivum, sed negativum, ideir, nutrum este praecep:um ilia prohibetis,m nec aliquod est, quod ptri pint . De qua respontione plora Franciscus Suare lib. a. de legibus cap. 14. At ego respondeo, bon eum communionem, iii, tem, manuniis sicinem, R id renus relisua , non esse auris naturatas sim-pire reo, quatenui idem ius res at inititutionem & mmum nature ordinem, ted esse iuris naturalis pro certo remm si
tu ; quoi minurato ipsa lex naturalis prat s libent ut omnia snt O tim si a , postulat ut di Midantur e cra, quae, priusquam
iuim messent dominia, debebam esse communia. Atque
ita de ceterat ad certam totum conditionem petetinentibus.
p OpOSITIO 1 II. Ipsemrei Deus in nullo praecepto naturalis legis p rie dispentare potest.
Sequitur ex precedenti m . si enim lex naturalis per omnia leti xternae consentanea eu qui praeli unam im- instare, potest & alteram. At Deuet nequat aeteri iam re qum , suam scilicet rata em ac providentiam petortere . Ergo nec inui te pete puniat ouem legem natur,. Deinde
probatut communi iae argumentatione . Distetunt ptu caepta
a iis naturalis apr.rcepta legis positiva . quod illa ipsa na.
tuta rerum coni, iuuntur, hae vero libera legi latoris v lutitare posta fuat. At quae exi a reium natura ptradoni, recessaria sunt, atque ex suppoditione tiara , c diti prorises immi ab ira, qoema una ea . quae pendent ei alia
sum ergo praecepi a legis saturae perenni immutabilii res a atque peipe tua . Vuae ac mentatio confit matur It in . sum iam quic iura prosiliat lex naturae , est mi erasu, & i insece malum, de quicquid praeeipit, eu natura ita N inirini e bonum : quod lana ipsi naturalis notio, suetia declarat. At Deus non pinest imperare quedii pie na Dra malam est, ut oci um, in daeium. blasph, ni iam 1 neque potest prohibere quod iniriniece suaque na tura bonum est, ut tu titiam , pietatem , religionem. Si emim it a praecipere . naec 1 ohibete pol et, placi etiam ast die quae cum sumnia truuitate ae sapientia, atque eum es
sento et in Frationalis depugnant, atque ita potem mentiri, pcietem ad peccatum ampellere . poterit in naturam ieratium vel cro naturam humaciam . nile elisu M L ui.
r. Pra cepi a detis naturali; alia sunt arsi natiua que in 1 a opera imponunt, alia negativa suae pii lubent peruersa Fc iniqua. Aiqua L eus iacvi potest dispensa e iti m qu. te. Da sunt, alia; discinderet et tertiam . qui Utili tito nia litii ordinati: lima . neque in iis . quae sunt in honosta di iniqua . alias perii atteret ut pectate uini impune, Npr. Fratet qui turpe di vitavium ea . In nullo 2 go nati edipi ecepto poteli Deus .ispensare. Eo et laim peltinet in .sequens. Ad eis ariolum compluros fatentur Deum nos ledii datare ea ca mendaccium, eo quoa iit antrinsece malu ri. Cue autem ire actuin intrinsece malum e . nisi quia ster nae legi adversatur i uitia enim incommutabili legi tio repugnat, nisium esse non metest; cum malum s r. quo dci, ea leae de ite iii. Ea propter mona atrum hac etiam ta-ii e e 1 intrinsece malum , suomam eoni rarium dii lorinato Mi. di sempiternae ledi in mente hominum transcripti Mai. Quam naturalem te em N pallic pationem a te ii tollas, nihil aura venies quod intrinseeum: um i t. quaan lut rati di ae uitati ud. et labi. ur . Cur enim btuta ra suadi, 3c dilaniando noti peccant, nili suis inni dei tituta rati me t Ut et o astata leae narurali iaciti foret aliqua in mentiendo tracilitia i ria pol)ca lege naturadi proh)tiente hi rei id um. adust Dra. α iuraum nete sum eu ut hie sint intrinseo mala, quoniam retiae rationi Oprtiuntur. Euam obiera scies in mendacio. ita in homicidio . in aeuit
, in sorio, & in quolibet aesu a naturali lege proh abi. in Deus disperiare lege per velante ac materia imauitatatio: pote:r .
Reducuntur ad tria genera e tritiae argumenta annes,nuatum asiae ex sieris literis depromuntur , aliae ex u
inardi Iahm De praeeum Ze dispensati me, reliqua sunt
Seoti, Durandi, ac inhvim Epicnemnata . Ex Scriptum petuntur ista . Cum Deus tradatur unum masculum de unam e taxat feminam eondidisse, prima toturubra inter fratres sororesque neciussum es interivise . Marrimoesum autem inter fravem ae sororem naturali lege in Ubetur
Filia ergo filiatas Adae germanis sim itas divina dispensa tio e latite iuncti. Deinde Polygaraia, sue Betratini N.
ralitas legi natu af eoo trama est e ti in hoe tamen fuit eum
Patriarehis Abrahamo , laco , Ec aliis divina auctoritata
dispensatum. Inlaper . eum nune Abrahami meminerimas. no ne huic pinepit Dominus, ut filium unigeniti1m immolaret λ quod naturali legi novi tantum repugnat oti mar tem innocentis Omni iure prohi tam, verum etiam ob naiaturalem amoris paterni intIi Milonem , eui e mare M
inde ess ae legem naturae disrumpere. Nec desunt exemis id genus plurima. Dispensavit enim Dem eum Isra lim. ut per dolum commodato peterem ab AEgyytiis vata rim. de argenti, animo eadem subripiendi . Dispentiruti eam iisdem filiis Israel, tit eum alienigeuis strumarentur . id
est, exercerent usuram . Dispentavra pariter, ut martim,
Dium, cuIus vinculum lege natarali indissolubile est, cito uxori a libello repudii vissolvetent. Ad hare permisit e, stet te ibas AEgyptiis , ut in gratiam Hebri tum miliae mea. tirentur , iptarumque meradatium Miseratiocie dom ni spletisside decora.it. Osedi etiam mandavir, ut semeret siti uxorem fornieatiovium, Ae ex ea filios fornieationum pQ. generaret . Demum etiam super obseruantiam sabbati id pe ipsa naturali praescriptam dispensatum est eam omni a Christifidelibut. Atque haee sunt rerum eum tu, 3c saeta
rum historiarum narrationibus eumpe ruta
Resp. nullam in auatis exemplis propriam deprehens dispensat lineis, sed vel nullam prorsus . vel eam, quae
eum immutatione materiae . Et revera quod attinet ad matrimonium inter fratres sororesque germanas, Caietas
existimat polle Papam inurgentillimo easu dispentire, nee lege naturali , sed Milesiallica cautum esse , ne taures tubant fratribus . verum quidquid sit de hae opimi e Ca
istam et dieimus istiusmodi matrimonium repugnare lagi natura , non smplieiter & abstitute , sed re certo retum sta- tu , & mnltiplicaro genere hes manci r natu iupposita aptas viri cum sua to iuge eonditione. ut erasterent, di pia brorum propagaturae multiplicarentur, necessaria fuerint aliis quorum hominum sponsalia cum seminis uno utero praemnitis. sbiqua alesii limo consanguinitatis vincula et Naanis. Idem disendum de Polyamia; constituto enim cet, o rerum liam, idest , stadiato tiriere . At laeta promiis ure multiplieandi populum fidelem, non solum promulgari elegis, verum etiam propaeatione se manis , quomodo mu tiplicari debebat popolus t udaeorum . iam eram exd a patriarcharum numeri plures uxores itianenda. Sunt tamen qui respondent polygam iam sodo iure Ecclesiastieo vetitam esses nee desunt, qui repotiant neci esse dispensatitarem pse priam, sed mutationem rerum . quando vir uni mulieri e putatus a supremo Domino aeeipit potestatem iuspectenside suo empore perno 'um contractum, non dissoluto prim t. Cum Abrahamo dispensarum non est, ut impune oces deret , sed pra elarum sumptum est de ipsim Obedientia e perimentum . Enim .ero, tum Deac sat vitae hominum frupremus Dominus, eo iubente, qui oecidat novi legem sta, git, sed Domino obtemperat. Nam prohabemur tantumo modo occadere privata auesoritate. Quare Au stinus lib. 2α eo tra Fauitum Op τι inquit, alia iam facta Da ere
mo atilem , Miste, ia vis M. i. m a Doma anisuis At iacit, inquit, Abraham contra inclinationem natura lem. Ita eu. sed naturali laeti natio e iuncta est mratione demovi urante , quod mapis Deo obtempe damst, quam hamanis asseuihus. Alloqui matutes dum praReligione Meubuerunt. quod iam non line natorie ingeni. to horrere eum retra morte linati sunt , naturalem liqeera fregillent. Addunt aliqui temperatam paterni animi amaritudinem firmissum fide . qua erederet post immolatio m filium dividit iussu vecturam . Cuius fidei argumentum est antiqua & repetita promimio, Miatu eas. semen
Franeiseus Hennus insanis Semita nequit veritati aequidistere. Potuit Abraham inquit a filium immolare, quia id ieeit austoritate dicitia. Sed his est ψA, & peopria dispensatio. Ergo tit. Probat minorem. Si qais ex superis ris licentia non ieiunet uel in dia sella veretur . dici tui dispensari, quoniam facit auctoritare publiea quod Monpoterat privata. Ergo pa iter Abraham, qui filium immolavit auctolitate publica, non privata, a lege navarali dicitur dispensatus. Resp. falli celebrem Seriptorem immagine dispensationis. Nam in altilis exemplus um variatur materia Praeepti . quae immutatur praesenti ta easu, cum eidere rubente Domino de iudico nullatenus prohibeatur praecepto non e identi. Unde Magis et Gerrem1 Tom. iam Iag. recte animaduertit Scotidias nobiscum manare log machia, ut vidit etiam Mad 4 illorum antesim anus. sed revertendo ad saer in hii tomatum exempla surtum est rei alienae modulenta compilatio, quae fit Domino imvato. Non ergo Hebraei vasa aurea A. argentea MN us
192쪽
sibi puerunt, si facta a supremo Domino potestata ra mpilaiunt. Hae in re debemus fraudulantiam ac tueum ventionem non rei lautione distinguere. Nam Deus filiis Israel non praecepit ut dem perem AEgyptios, sed tantum . aia post Iures ia/ as amico . . mutare a metira si ia averim, o --, Exodi xi. a. quod inter iam ilias iam viνhorum apparatu . solem sque nuptiarum probat mmmentariue eontirem . Qua in re, si fallacia instituit .
Muptii Meeptione digni erant, Ae populus tiraei pro illa aetate generis humani erat adhue in tali morem gradu multitutam. ut novi indigne hallem deciperat, Deo pro iuiorum cupiditate permittenta, ut Augustinu stridit Q - 1tacinum x q. tertia Ac quinqua gestitia. Atque haec ira accipienda sint . ut Deus neque per te, neque per aluum meu tiatur , quomodo diximus in L libro primat partit, sed per mittat tantum capi peruleisca fraude stelasios; nam tum mentiri, de ei remonare aliquem iit natura sua itideeorum ac turpe. nequit . ut Advenam latentur, diu ira dispensatione committi. Cui autem noluerat Deus. ut petita va sa redderentur, Gullam reddit eo loeo Augustinus, cu niam merieuem Hattimi Iaboris atς- ομνιι nam in1ausemias esse voluit. Addit lib. aa. coorta Faustiam eap. 74.
AEgypti is inisse scierilegos , iniquos, nam di aura illo .
Me vii Dei creatura male utentes ad Creatoria in lanam sitis idoris Liniebant i atque eodeludit, sive illa fuerat causti . live quaelibet alia, uae friuina, - ma via ictam Use, ae si UM M. - tires, ς-m Devis diseras, facere . ωιν- u Domin- ases is se alenta, penes fana um a sem olf -- pera eritas. Quod minimo loco sequitur aullius est momenti, sive dixeris Deum pervulsae quidem Israesitis temporalium bonorum eupidissimis, ut alienigeniis darent scienoti . ne e tribules iam ostiarum exacti abut exhaurirenti nullatenus iniqucri aisarae invia prohasle sive dixeris usurare illam suis.
nctissimo hociorum ommum distributore. Dare autem uxoribus libellum repossit, noti est matria morium solvere quoad vinealum, sed qu ad thorum, eum potIuli re di arae uxores absque novo com illo ad marita tis amplexus redire. & si alias nubant ia mete hia crimine P liciant. Mo et vero permitit libellum repudii etim ob alia praeter tomicationem crimina. Oh duritiam 1 raelit vim, ut seminae se facilius contraerem . & viri, quas edici haberent, non interseerent. Quae fuit minitas , Novadusque en cellus, noci alienatis mandati priGripeio . Vide
In ob leuitibus aegyptiis debemus distinguere a mend eis metatem . Nam ut S. pater docet quael L r. super Exo
ror de lege nat. cap. q. ad O. de Aurelius pietae de lepiti. q. t. inquiunt, filios ab osea procreandos appellara filios O leata umquia erant ex matre, quae antea fuerat iuris nisata. Horam responsoni illustrandae addo exemplum mulieris . quae appellatur Ga in Genesi Ga legitur , Moe -- os ara oues a mias, & eolobii, qui duitur virga in Exodo . ubi habetur, Devoratiis virga Aa- Dausa eviram , quia Liscet di multis sumat M viri, & Olciber luerat uarga. Sed te era de sitit spoliis es adoptandi i sermo est, ut laquet ex versione Gra ea, syriaea & Arabica, & maxima ex Hebraeo eodice, qui hahet, Maai, Mopo ris. Morem famis. ---m , o fisos δε ea ιο-m e atque ita sqnu Hieronymus, di alii diuinaram Scripisrarum peritissimi. Aceedit figatae aeramentum expressu M: significabat enim coniugium et phetae eum muliere inniearia. ia deductio filiorum pro
Cre locum ex eo ubila meretricis, cooversiectem ad CBria
sum Eeeleta Gentilium. N idolatatorum in incredulita te natomm. Inepte autem eum ceteris Novatoribus Salmmoti Glassius in Teuti. de ituli satire vere odia sees. v I I. . Rasin ii Besia iuus c inquit ) Ne verso Dari inlistam . eamq- - rem , o e sum fontem ea lat. Ipse enim classibus liti in de Metonymia pag. 144ῖ. de monstrat vis rasareis idem ella iteque,vissuris, ac Merari o
Medione. ut Genes. x II. q. xxx. 3. R Matth. xxv. a K tu ra hebneam, gratamque uteram. Imo ut missime Deore Iiam potius est adoptate, quam gignere, ut in Tiresauro Ciceroniano Ni Eolius verbo ad. a. praete a tio respou si nem iliorum, qui μὴ ini noti dem etintendistit haeeotiae e tigalle in vilaone, & elle tropiis accipietida . eo quod turpe fit uxorem ducere meretricem. Augustiausem n figmentum iitini explodit. atque ut Muris alias quampuri nis. potuit etiam hoc matrimonio ex mi Iudaeorum reproba MO . Priorem ergo responsi em, quam tradidimus, adhi-heta: nam filii per Oleam generati excidium synagogae iac poenas Tribuum Israel repraesenistiant, adoptati autem ex alaenis E etiam ex precatorious congregandam. At, inquis, S. Thomas, α s. Bemamua mox laudanis dari non alia ratiocte ineam a peccato exeosint, nisi quia aetessu ad mulierem impudaeam, vulaatumqua scimum . Deo mandante. Ad hae res adeat Theologa am De Iustu matricii iura intille absque premita e tracta, D mino translatente dominium corporum i qua in re peccas sit, nisi precellii et diuinum praereptum: quoniam accedere ad mulierem, absque precedente vinculo contractus, sui kt alias tur limum. Addunt alii intitum fuisse lege politari ne Sacerdotes aut Prephetae uxorem ducerent sco tum , ves mulierem repudiatam a marito atque in hoc fitille eum Cis dispensatum. Verum utraque resoonsis valde est ambigua Prama quidem, quia gratis alteritur eam praetemulsis matrimoau maditi ibus necessariis duxtile mulierem e cui etiam vel divivum praeceptum vir paleiscit , aut ignatam, nee opinantem sta de mediii Meverum non arbi nam incesta um e neu bitum patra Giat mulier traudulentia mariti: quod si ille setnicariae Dei tuiti mavis lavit, molam etiam scorti con sum extorsi, nee desiit consentio. Ac respontici altera valet utique de Levitis di filiis Aaron, ut habetur Levitisi eap. xxx. v. 'novi eo liat Oseam iuriis ex genera Sacerdotum . Itaque respondemus protiabilem vile allatam ex D. Thoma & set. suo do nam, sed preterendam superius tradatam ex Augustitio. ρtiam I Mol ι inquit Haberi Tom. 3. pag.
Praeceptum denique de tinctifieando sibbato pastim naturale eti, pinim vero ea remoniati. Est naturale quatenus praeserabit evitum Deo exhibendum, di aliquod tem. Pus , in quo rebus divinis vaeandum est, di aetereat tituti prospiciendum. Est autem caeremoviale in quantum pracpit, ut hae fiant terio hebdomadae die, atque stitutis in. liat is pietatisque exercitiis. Etenim Deum etaeneum es.si, α elaborandum ut memoria noti excidaut iplitia benefacta. ipia natura proclamat: quod illud fiat aut una genere sacrifici 1m, aut una integra stataque die, potalant temporum rerumque adiuncta. Igitur quenladmodum dispen situm non eli in uetificiis ad prunum mologi preceptum perimentitHI, ex quo multiplicibus eruentisque successerituaicum re incruentum: ita nec dispensariam eli circa fanei incati dein nitorum, ex quo pro die sabdati Domimea uerit sibili tuta. Et olim quidem Sadbatum colebatur ob singulare beneficium creataotiis, A requiem Domini ab omni opere, quod patravit. Pol ea illu . rata Dominita die resaareuioae Saluatoris adventu Sparitus Sancti, alitique heneficiis a sexta synoclo eos numerates , plaetiit Sahhata praelam mininitam, in qua etiam univeriarum rerutri conditio habuit exordium. Atque ita inuiolata permanetur nature, etiam caeremocitas ct ritibus ab atis. Ex Santio Bernardo potest cocti equem promi argumentum. Mellifuus Gesor in libro de Dispensatione cap. a. Meega rnwm dupestit in Rabιι , asias abiti. N incommuiaosti. Stat se appellat quod ita eli ne ellarium, ut novi euilibet hominum illud immutata ut sit . sed sitis dispensatoe vis navitariorum Dei, iste pra politis: atque hoe tribuit Regulis inciae tum, α Eceleualiteis institutis. Neeessarium autem a commviratiis appellat a. rapite, quod divina aete naque ratione ira firmatum eis, ut nulla ex ea la misit vel ab ipQ Deo aliquatenus commutari: Lb quo genere
statuu spatitualem traditionem sermonis Dominati in monte, re quidquid de dilectime, humilitate, man audiae,
ratem sque virtutibus in nugo ac veteri Testimento traditur cosetistitam. Itaque invia absis, quod inter Itibati. N immMaiati mediat, est illud, quod visi a Deo mutati omnino non poteti. in hoc autem laeundo genere coma prehendat legis seira, ut, non Oecides. non m chaberis , novi furtum saties : inquit esse .ulum pro sis His nam Aais farranem admittana , nee Mi im N iuum eae his an ita ali a maia I Uere sua timis, otia tiosis r Dominias sem horum Pia is via. o vetuit Arias, bivo
cum misim fameMaa mureia Moesar: Quibus manifestam s. Bettiartam admittere in prae in secutidae tabulae dispentationem.
Resp. hune nodum silvi, initetendo ut phras utamur .mmarii a teneros nugum; nam dispentationem circa sus tum , homicidium . Denitationem, de reliqua usu sitia a militat eam, qua ines tath iperantia matem natosesisIegis sitivertitur. Quod primo demon lirat exe Fum a Bernardo preductum M AEgyptiis & Linitaria mallere et Quod laesum excusari docet auctoritate Domam. At quod
193쪽
isi DE THEOLOGICIS DISCIPLINIs
sublimius si premi Domini auctoritate, furtum non est tseut nee turnicatio Meedera ad euameumque mulierem ex diuino mandat , ut inquit s. Tnomas . a. q. 94. art. 3.
1. Nam sinum aliena rei contretiatio est, fle , hiamulieris, cuius non dominaris . cum preti ici. Ergo transser te dominium Legislatore supremo, iam eontrecta quod tuum est: ti proptetra exeusaris a peccato, ut Bemardus laquatur, ausaritare im ramis. Aleue hoc Dinoe ipse prodie declarat. Nam quidquid ει ὰ, αι - , H Iitote , num taria ne , em,asti liri tittis tam o mmo, quam inveteri is in/nto ouereonium ι ouitur, spectat ad necessa
rium imo invitati quod nulla ex causti p. teli vel abi , Deo aliquatentis immutari. At si Occadas hominem, curus vitet potelia tem nen habeas si rem subnpias ali nam, s ad scortum aee at; dilectionis. mansuetudinis , iustitiae, honeltitisque .irtutem prothernis . Ut ergo fixesieras, necessarium λα rabiti. aut ore Bereat , omnia mo nou patitur . . mohrem inviolabalaa , novi immuta.
hilia dicuntur, in quantum divina aue ora a te heri potest, ut nulli virtuti repugnenti quod fieri noci potet , nisi i mul fiat iuris tui, quod erat alieni. Si autem hoe fieri eontingat, immutata res est, circa quam versatur ius na
ati in Stionea Scholalli eorum nobis adversantium sunt icti modi. Piimor ii praeeepta secundae iahulae forent in- Aispensibilia . inteller ut diurnus, ut pravenat voluntatem, udiearet neteilano hoe actus elle amandris, illos odio ha-heodos . & sie necessitatem treponeret diυinae voluntati . Atqui e tua mores & actus humano diuina voluntas nunquam nece statur. Ergo praecepta seeundae rabulae stat disia pensabilia. Deinde: Beatitudo hominis non pendet ab iis, quae homines agunt erga ereaturas. Ergo nullus actus humanue erga creaturas netessarius est ad eonsequendain he titudinem, ideoque potest Deus in orent actu, qui ad et ea- tutam reservit, dispensare. Atetne lime duo sint a Numen ta Scoti apud Hennum . Tettio Masor opinatur mile Deum dilpensare in omni praecepto affirmativo: ptini, quia poteli Deus noti conturiere cum homine ad alium praeceptum ἔα quia poteli hominem infirmitate, aut caulla aliqua deistinete, ne valeat praeceptis obtemperare . Quartu inhamus ectitendit posse Deum praecipere Odium sui , cum hoe nullam implicet e tradiesionem. Pol tremo : potest
inquit Durandus ) ab omni actu, qui praecipitur in manda
tis secundae tabulae, autem a Deo ratio debiti; quoniam hoe debit uni fundatur in dependentia unius creaturae ab alia tera. At hane dependentiam Deus auferre potest, eum potuerit E hominem absque patentibus procreate. Iri. iat potest etiam dii pensare filium a deharo honoranda patentes. A mimo autem scori argumento iacilis eis atque ex is dita deletilio. Et principio quidem retorquetur , nam elisiam ea , qua praeceptis primae tabulae praetctitrantur, iuntsElus humani, erga quos da vina voluntas libertate tertur; νει iamen per Scorem admittunt dispen sationem. Deinde
dicimus intellinum divinum nec larium tirmillimumque habete de qualibet veritate iudicium, nee tamen sequitur eis per coluntatem divinam este necesatiam, sed tantum v rcessario approbare quae bona sunt. 3c odio habete ouae
mala . atque in eo di atra ita te lavet atem, quod ex bonis eligere potest quod lubet, ex inalis aliquod 1uita de cauila remittere. Atque hane neceilitatem approbandi quod botium et , dc repudiandi quod eis malum, habet di.
vina Lotantas etiam litea praecepta secundae tabulae: nequit enim justus, incontaminatus, atque benescentulimus non
odi te iniqua. inhoneila, & male laesa. Praeterea, ut ex scopulo is cotibus subtiliter dissetentium enauigemus, nego minorem; quippe promulgata & institui' lege natura, he. cellario vult Deus illam servari, nece litate , quam is Ivpost . appellitant dialectici. Secundo argumento sieresponsum elio. Beatitudo lita est in actu , quo fruimurinam usibiliter summo bono: sed hoe leui non possumus ,
nisi bonis mutabilibus recie utamur. At Deus ciequat vetile, ut lex naturae immutetur, di bonis crearis Duamur. eum non sint animo nollio pellectiora, de fini ultimus
ratio hilium . Ad illud, quia obiectum est tertio loco, diacimtit, si Deus non concutiat, aut hominein operaturum
praepediat, nullam legem ad opis oblitingere. Et sufficere
eis in pro muto, re tinue pro filio. Oimicitiar ex O- hamo, eadem, qua profertur, iacilitate repellitur; liquidem non pos unius odio habere nisi malum, nec mii rea lus poteli velle, ut in molestiam dc caenuo in veniat summum honum. A. umentum Durandi potitum milie mo loco facilius refellit at absolute etaim potest Deus h mines sne generanti 1 coudere, dc auteric ordinem de pendentiae: sed posita generatirme palentum, nequit esse
re, ut filii siti non sini. nee deruant genitoribus homoteriin iis, quae eum religione. & Dei cultu non pugnant. Ex dieiii constat quid dicetidum sit de Esaiches a. Si enim
haec accipiatur pro sela intemptetaiiovie . Ac deelaratione, haud dubium quod locum habet in lege naturae. Si autemaeeipiator pro letis abrogatione, A a iquorum exleptionea lomn uni legit praescripto ; Mitillimum est nori dari in
lege italum, absque mutatione rerum, rio ἐπιώ- ν.
ROXIME Douitur. ut pertractemus de lege veteri, aemimom de illius Auctore . Quidam enim pariun a, partim a Moie , partim a seniori s institutam is tumarunt : atque huic quodammodo tolerabili nefaria ae cessit opinio Manichaeorum de Marcionitarem, latam stisse a diabolo, vel malorum omnium prineipia. Controvet titur etiam , an a Deo, vel ab Angelis lata fuerit, enim po tremam dubitationem expedivimus disserentes de Verio aeterno, eiusque laeta antiquis Patriarchis ananti e ea L lib. . a. itaque is praesentia priores duas sustin a
PRUPOSITIO I. Vetus testam um est a Deo, M. Iuc illi Moses, aut Seniores aliquid pro libito addideradit 11 es vero fuit legis a Deo inititutae promulaator. Democis iratur prima pari auctoritate scripturarum, Tri. ditione, atque argumentatiocie Titeologiis . Etenim Exodi xx. legimus: μα-ι .se Dum; vis eurisas sum hos. Malach. 1'. 4. Mementote Ieae s M a serat rari , tiam mandati ei m H res au --- Israe , praerepta o uacia. Deum praeterea in Moyse, de Prophetis fuisse tacutum Apostolus Paulus asstinat initio Epiciolae ad A brae r neenon Petrus in AEL A i . cap. III. e. ak ucharias eap. I. Lucae v. Idem saeri ithei tibique testati. tur, ita, ut merito Christus Doeninus Pharictos intrepit
ra de hoe argumento serapst S. Pater Au ilium is ii se tra Fautium, Tertullianus adversus inici em, Hie. ronymus in Epitiolam ad Titum nec de communi aliorum sensu aliqua occurrit in hac re dubitatio. Quare Terera.
tium Coucilium in Fidei Confestione, Si o. taris in.
luit) avi Ereuia νιι alteram ese Deum picae ue s. auertimi uestoriam, amitima Dr ae similia sess. iv. Tridentia ituere decreta. Atque ratiociem optimam profert Dinae gelicus I. a. q. 98. Mi. h. quoa iam lex velut homines oldanabat ad Christum eum perhibendo de ipso testimonium. tum removendo a cultu idolorum. Quod sequenti capite itin nullis animadversio itius illustrabo. At aiabolus nuaquam legem inlutuslet, ar homines adu repens- au Chri iam, per
ς em erat ejic maestis, inquit ibidem S. Trio x. Non tuitereto Diabolus legis veteris in litutor, sed ut Seriptura .
Traditio, Ac vis ratiocinaudi dem litat , habet alti v rum Deum auctorem.
. Allela pars, vides,cet quod Moses fuerit duntaxat legis non vitaicit , ollendatur ptuno et verbis ipsius M ut
loeia tiocinulli Aleuiau,reui intelligum Chiillum Dominum rseu cum ibicem opponatur lex vetus Evangelis, puto M diatorem appellari Moysen , maxime quoa Pausus ias rese
haerenter ad verba ip ius Mous Deut. v. 5. Da se es. ν
μισον Κυίω, ψ ιμ- . Et quidem 1a aliquo4 pro labiis m. ses praeepulet, foret praeseritin manuatum repudii , de quo Matth. xix. v. S. At lex de matrimonio aula Mnas nulla eii, ut superiori capite ea pliea υi: neque have legem poterat terre Moliri ibamet auelomate, quoniam legitimum matrimonium ratum de consummatum nequit humana pole. 1late eissolvi. Taodem si Moles legis institutor Elei habendus, maxime quod lex illi attribuitur Luc. it. v. ra. I ctinatim te em Mois , α Maith. vi it . . Offi de te sare λιι, m Uri morus, οa μου epis Amuses. At itivola haec ratio est. Huxum, quia praura tam agitur de piargatione
mulieris poli parium, de qua ipse Dominus letem tulit ,
ut couuat ex cap. MD. Levitici, imo de ipse taeas illico sub ungite sistis Iemtum 6ι ira Deo omini. Et leuem pariter de leprosis mundato commeminatam in eap. v I I. Matth. Deum habere auciorem liquet ex cap. xiv. sevitici. Deiade Letem de lionorandis patenti s a Deo latam eo stat ex cap. xx de nihilominu legitur apud Marcum eaμ
Postrenio lex vetui, ut a noua distinguatur, debet a M diatore de promulgatore nomen aeeipere: quippe Da unus uitiusque eit auctor atque inititutor. Cppones adversus peiorem partem. Evili. eap. 3. v. legimus; Dadui, M orunia .... ρα. fori Dαι pers e rerit in aterniam, Deut. autem xxxi l. 4. μι ρ. 1 cta uopera . 'R qua lex Mosaita neque perpetua fuit, neque per ieela . igitur noa erat opess Dei. Et revera quomoda Opus Dei dici debet, quod ad horia tempuralia hominem convertit, nee mli terrena pol licetur ip. quod opera Dei ad extra perseveram pro eo tempore, pro quo a Dinmino tuetunt coni iusta. te periecti em habent sui Madiras iuxta temporum conditaonem; neque defitit hete perpetuatas de perietisti lega Moy i. s. Mae res omnes coemme pellecta Mi aliquam ac fiam habent, de tamen opera
194쪽
Dei sunt. verba Helesasses videntur explicanda de rerum
crea arum complexu. quod retiaverat laesa etiam partium successume. ut pereanem dicimus iantem, fluvium. saeeulum . perpetuae sunt etiam res errata respectu nolles , eum non possimo illarum seriem, ordinemque mutare. aeteranitas insuper ae perpetuitas interdum acti tur in sacria lis terit pro eerto tempore conditio ibus rerum cono tuenti . ut Gen. xvii. 8. Exodi xxi. s. Levit. xxv. M. Hine i sit vulgata nostra In pope Avim i quod vocabulum etsi h aliquando eamdem eum aere vim signifieationem. prinprie tamen demonstrie ovale umque eontinuationem . ut dicimus perpetuam voluntatem, perpetuos sumptus, per Petuam orationem, perpetuum Comulem, & alia quae Mpud latinos passim octuriunt, euiusmodi eli illud Nasonis,
Temporalia autem bona' promittebat lex vetus, ut ex his consurgerent Iudaei ad colendum Deum benencenti limum
largitorem. Aduetiui ieeundam partem objicies. Clemens Romanus
sib. 6. Coost sive quisquis illiu Operis sit Auhloe, aliique
Patres eompluret Mosen appellant Iudaeorum Legislaiorem. Sed quid commemorantur patres Ioannes cap. l. v. II. t. inquit, pre M seu data es. Saltem praecepta eaere monialia habere Mosen immediatum inlli tuterem , assentiandum eri doctissimo Alphonia Salmerotii, qui id suis in Aest. A poli. disputationibus plurium mirum tellimonio ni
titur demonstrare. Seniorum traditi es commemorantur Matth. xv. v. s. videntur autem hae ad legem pertinere . Resp. Mosen dici LGislatorem Hebri tum , quoniam e
tum legis suit promulgator , nee alteriuς hominit manu vel ore ipsa lex conscripta sui , aut prolata. Quamobrem tur merito dimis est iij lator non situm a s R. sed etiam a Joanne Mantelisi a r quamquam libru r. Pedagni animadvertit Clemens Alexandrinus Ioannem sei te dixisse s gem per Moysen datum, non a Mox se Istam N inititutam, quoniam is ab alio legem aecepit Fominibus a se propo,
hendam . Addo quod in Epet L ad Galatas cap. q. v. t dieitur ratione solemnis promulgationis Lex fae nos δεν. πιι, nam ante Mosen erant sabbatum , cireumcisio , sacri via, Ee multa alia caeremonialia. Perolgatasant etiam verba Gratiani Dii . vi Leges in tutiniών. rem pism Igantur . Atque hi: eliduntur qua affert Salmeron . Dicitur enim Moyses fluum 5e caeremoniarum institutor impio e , &quatenus eadem vulgavit: nam ex libro Exodi, dc Levitiei mani sesta ret ei, a Domino sua Ie tradita. Quantum pertinet ad Traditiones e memoratas ci I 3. Matth. eaedem nullatenti elabant ad terem, sed erantinuituta quaedam Pharitaotum. Hi appellati lust mur ii, vel a verbo mi, pioris, disternere ac dividere, quod ab aliis dilae meremur, vela toris, Psaeus, unde Bux tot ius in Lexico Thalreudico dedueit a participio nomen α
tendit Cleticus in prolog. HiIL Mes. l. tap. 2. Sed praeter Suidam , 5e Epiphanium . eidem adsipula iur etiam G totius ad eap. 6 Mait n. v. 16. Ea autem idem , aera a/re inde Nile mi rema interpretatio, quam Clericus noti animadvertit. cenietur a pluribus protiabilior. Sed millo Pharisae tum nomine: hi Auctore losepho lib. x M. Antiq. cap. IX. multa quasi legitima populo tradiderunt ex patrum traditione. i a et At legitimis pareum proprio inarte licirrenda, ct tri vola scata addiderunt. Inter qua cum Linviti et xl. iudeat ut ui si quas mortuum eadaver, aves rapaces, aliaque immunda contingeret . immunditiam eor tali lotio. De expiaret . qui Uideremur religiosiores, crebro ante mensam lakabant manu heamque se erilitioram lotioclem parvi facientes distipuli. interdum absque hae mensis sternere consueverunt. uni praesertim ab immundis a lege vetiti ablii-nuillent. De qua pharisaeorum consuetudine loquitur Matth. cap. xv. Arbitrabantur insuper dere ictis parent hus extrema nece ista te laborantibus, hona sua quaeque utiliut in Dei cultum sacrari violata naturali lege , , filiorum spreto nece studinis auctoramento. inde erat illorum decretum eodem cap. Matth. v. s. μυωχα Me dixerit purνi, ves matra, M artis linuo οὐ ebs ex me sis uariit. Est autem hoc loco mmritis adem, ac ram Corban, ut liquet ex Marci cap. v I. v. i. Heu, doctum Sanctuario oblatum , uiide Garopnν laetum, di factum aerarium da ium suille τουν κυβιν ,. Quem in , novimus ex cap. xxvr i. Matth. v. η. Censebant lita n diti pietatem in ea terno vellium ornatu, ideoque internea tila palliorum praeleripta inuti xx H. ita ut is sitae exterrori ha-him iecernerentur a Gentibus ita alligabant, ut explacatio evellis apparerent συλπι --, phylaeseria, idest, memorialia custodiende legis, conscripta , ut in Dialogo cum Tremone inquit sustinus , an membrani, te is mis. Arbitrabantur te diere iuramentum in auro templi, idest per Corban, dc mundi oblatum sanesuario paullo supra explicarum; nullum autem esse iusiurandum per templum . & per altare, quod ipla docta iantaificat. Solvebant, exigebantque dec mas etiam cuiusque olerit, ut menthae, ruta. anethi, dic3mini, e culinhus deeimae nee dandae erant, nec exigendae. videatur Mat. cap. xx M. veri . viti S 23. Ex quidus duo inseruntur: pN- . muna traditiones Pharisatorum esse aut ritus superilitiosts, aut
transgressionei legis; alterum veto Extremam esse haeretie eam temeritatem. qui ex damnatis traditicidiibua Pharisa cis mciantur elevare Apostolicas, quihut lex Christiatia otη natue, suleatur. suamque tutatur aureatitatem. PROPOSi Tlo 11. 1 ex uetas nocta fuit, noci vem, v quidam hamitiei commenti sunt, pravis eo, itura periemis Probatur primo auctoritate sororum novi Testamenti , quod non abjaeiunt Manie hvi. Siqn dem Apostolus ad Rom. vir. II. ait: Daque I i vim sciues , in mandarum si Essum , Or 1 ais, . honiam; de v. seῆ tis enam auratius νιι alis em : qui et verbis os obstruit ealumniae oti,iciem tum supra v. r. legem Ele malam, quoniam est caulsa pete, ti . Deinde probatur quia lex vetui Daum habet auRotem , ut praee enii propolati aedem 1 iratu med. omnia autem opera Domini bona iunt valde. Praeterea, ut adversus Ma in tonem ratiocinatur Tertullianus, quaturat lex vetus maxima bona praeli itit. Primum est, quod ex illa occultos thesauros
protulit Christiti, non semel ex veteri testimento propriam comprobans divinitatem , di dogmata ad mores pertinentia riti an . Alterum , quod erat prophetica & figurata Chi stam praedicens tot tantisque mysteriis, ut facile pollet a populo sudaeorum dignosci. Tettium, quia immolando supremo Numini animalia, suibus idololatrae religiosum cus. Ium exhibebant, arcebat superstitionem, de ab idololatria
revocabat. ει tremo rationi erat maxime e sentanea , quemadmodum eonuabit ex araumentorum solutione , in qua aliquanti per eii immorandum. sunt autem argumenata istiusmodi partim a Marcisae, partim vero a Faullo Manichaeo Catholici, obieeta , atque ex librit Tertulliani hc Augultitii ita a me in eompendium redatia.
Martion ergo pontieus genere eirea medium oeundi Christiam iaculi ex Gnosticori inde duobus priueipiis errore aste
ruat Deum a lege de prophetis denuneiatu in elle maritum autiorem, bellorum concupiscentem. Et inconstantem sentemtia, ut lib. a. de H. cap. xuit. loquitur Irenaeui. Νie autem rati minabatur. Principio Deus est universerim Conditore si ergo ipse legis Mesaleae luisset Auctor, pro omnibus eam dedisset, non autem pro bio populo J ud rum. Dein der Estne bona lex carnalisὶ insum 1 Quid fineti potest utiutum masti , & absurdum, quam delesiari Deum ementis immolationibuς. 3e holocauit altari fumo de nidore ρ Lex ergo fixe petieribent habenda est tamquam in saeti fetit stulta 8c infirma. praeterea cum animalia quaeque suerint inerratione benedicta, s verum est quod narratur in Cenes, quare iubentur hebraei cap. 1 . Levitici a pluribus abstinere λResp. ad primum, legem veterem, licet, ob promissa ε ista Abrahamo, poposo Julaeorum speciali titulo datam, etiam pro ceteris conua tutam, eum aceelsum ad illam haberent compotiret pro vini de alieniserae; spectare etiam ad populum Christianorum, qui ob fidem reputantur in semine, Ac participes sunt mmittitonum o Deum praeterea heneficiorum reorum dominum esse, illaque pro suo arbitratu impertiti . Revincatur quod sequitur verbis Apostoli ad Rom. . ia Lo huisuistis es: eo autem ramalis stim, τε timuitus Ara
crisio; est enim spintua lis di suia Deus spiri tus est, quit
rem dedit, ut Augallinus ait se . t a. de verbit Apostoli, de quoniam figurate praedicebat mundi Reparatorem, ut in quit Tertullianuet si, Q. eontra Matri cap. tr. proximum e uem facilitate diluitur: quippe sacritii a Deo osserebantor novi quod desinetur crvore e Mimatum, Ac nidore holaeau. uomatum , sed quia iis populue revocabatur a cultu idolorum.& praefigulabatur Chmitiis pro nobis in ara Crucis imminlandua. Ad ultimum st interim expedita responso, exeqpta e cinorem, immundorumque animalium de signifieati quod nouisa noxiit voluptatibus abstinendum sit. 3c cohiberi Judaeorum edaeitatem, qua eum panem ederent antei rum, esurire expetunt, N appetere menias aegyptiorum inexhauiti cupiditate. Vade Tertull. lib. r. cap. 13. ec Au- pullinum lib. a. de marib. Manich. cap.
At Manichaei h obiectabant. Repromisit vetus testamentum terram Chananaeorum observantibus sabbaturn .selemnitatem arymorum. circumcisis Ae ahilinentibus a potes . Diguum est ergo, ut nos retusa haereditate re, damus de tabulas. Ita a putabatur Fausta; a d Augustinum lib. v. cap. r. Preterea opponebat lib. vi. Catho ici aeque ae Manichas Aa,mophaeiae eontemnunt hebdomadas . I utilem rotant Scienoperiam, de eas .um ae reburtum non tonstitui sacerdotem utrique coci teainunt. Abiiciunt et unanimiter Mosis legitima. Addit lib. v m. Christianam novitatem hebraicae addere vetuitati nihil eli aliud, quam maiorem scissutam sacere. At enim Ekantelista cap. I x. 16. Nemo iram Iris eorum Utiram patini Muit an tusim neu vetate tot it enim plemitidanem eos o Deestimenta, in ρ οσρέκνου si . ObieE abaa lib. ix. Apollati sub veteri test mentra nati abiecerunt illud. Quid tum inde, si illi, quinati non sunt, notant usurparet Resp. ad i. recipi a nobis vetus testamentum non iacon quendas illas proma iliones, sed ad intelligendas in eis nova t stamen
195쪽
DE THEOLOGICIs D Is CIPLINI sis
flamenti praenuntiationes, quas in veteri contineri non suniueici dolita est, sed Apol ieus intellectua, disente paulo a. ad Corinth. x. 6. His autem in Avira foeti fuis is sit. Ad alterum Me habeto respo sum : Uistinguenda sunt inveteri testamento praeeepta vitae agendae a praeceptis uitaesio fi 1Mandae . Nos itaque observamus praecepta prioris gendixis , euiusmodi est illud , Non concupisces a novi altera ,
quale et , C rtime aes em, mos L . Cur autem niam , ut paullo ante dictum est , praesignabant futuaxa r unde Apostolus ad Colias cap. m. v. IS Nemo erea mos , uel in cise . atit in μιώ , aut in poete Hei fossi ώrn meis a. avit Iabιοι ama qua faut infra uertio iam . Ad Proximum. mimum dicimus & veterem vellem sutile alia quando bonam fuit ergo aliquando bonum vetus testa mortum, nee diabolum habuit auctotem. Deinde asseri. reus, quod noa non addimus novae legi υeterem in servitute saeientes, quu iusta sunt ad nos pernuntiandos: sed in libertate lagentes quae scripta sunt ad nos eoas acidos. indesinua non alluere novum pannum veteri , qui coetinentiam servant spiritualem, spiritualia expectat, sed eisn, qui non deponat spem carnalem . Ad quartum respondetur ut supra, Apostolos veterem abiecisse legem quantum ad praecepta extemonialia . quae figurat erant suturorem , non autem ad ea . quae periinebant ad vitae institui vim totide recte Augustinus aiebat, Faustum Mim saepe vina
Peuit obiectate Faustus: praecepta bitae instituendae.
quorum eausa lex vetus videtur commendanda , u , Nono e vis, novi mortia As , non pejerasse , non euncti sies.
antiquitus in nationibu erant. Lex Mosaici quid addidit Eadem eradieavit. Nam a. quod attinet ad cidium & -- cissionem, iubet Lex Moaica Levit. 19. 18. ut diligatur tantummodo proximus & amicus, sed aduersu alios omne Judaei; erat holii te odium . reeirco hane sestem immutaUitcsti his Matth. v. v. 44. eo pertinet Eleiseendi eupido, quam fovet lex Musis pronunciato illo, Ocratam dira oevis, rem iis deure, ea d. ai. Exodi i . quod a Cn isto pro scriptum ea eodem cap. Mat. v. 3ο. Quod vero ad minitiam itinei , i et illa duntaxat externam fornicatiociem veta. t , & euique volenti uxorem dimittere pra seripsit dan. dum esse repudium. idque damnauit Christus eodem locov. 27. & tr. De , iuramento , quod universam damnant iura naturae, in Exodo xx. I. sancitur, ne fiat in voratione divini nominis,'iuramentorum generibus aliis probatis quod pariter Dominus Jesus.reiicit ibidem v. I . t s. 36. Pa lbemo didicimus et novo testamento aliena noci eoneupi scere. Vetus autem suid habet non alienum 3 Divitias proniiiiit, ventris faturitatem , filios di nepotes. & Chana. nitidis regnum. Ergo lex Mosis antiqua pi reepta violavit, uindicavit, elim navit. Ita Faustui lab. x. & xix Res p. ad i. Atim sinu; eap. 24. eiusdem lib. t 9. quem
libet iniquum hominem, in quantum iis tuas e l. eiti mciri habendum . in quantum eii. diligeridum. Quia et o audito, & non intellecto, quod antiquitus ditium
erat. ιetebantur in hominis odium , eum non deberent
odisse nis vitium: hoc Dominu et eo tisii dicendo, Disse it .isivit ei Ny M. Addo distinguenda este tria alienigenarum
etenerat Pruseiviorum, qui ex eircumcisone Judaeis se imebant 1 Noachidarum , qui Noe servabant princepta r &d,lolatrarum . qui se cultu sumtilitiosa inquinabant. Po
io iis tantum se adivnsere prohibiti sunt Iudaei ; cumque illorum sacrilegia, δέ ancella libido ad summum per.enistini. voluit Deus ne populus iuuet cum eis sedus iniret, ne eontaminaretur inullia supelli iti e . ut liquet ex eap. avim. Levitici Q. et . Quod sesuitiit de inimicorum ultio e t eum uti usquisque etiam leviter laesus nolit reponere vindie aesumtum accepit iniuriae . di nonnulli moliantur cvde . di Lantuanem sitianti Deu et Exodi xxa. statuit prenam talio. nix infligendam sententia auditis; ut immoderatae ultioni lexm dom poneret di quantam quiscue intulit iniuriam. anium penderet supplicium. Hein ., inquit s. Pater proximo eap. 26. Ortii pro ocias , O dentem prodent/, non fom j, seu a mes nitrii es. Hinc eli quod ptenam talionis omnee fere Gentes probarunt. Appellarunt Gratei
τό ωνV .r,. .: dixerunt quidam lus Rhadamanthi :& extabat apud Romanos in xii. Tahuli , si memhram rapit, otio e . Coneupiscentiam a veteri iem damnatam eon stat ex eap. xx. i . & ex Apolloto ad Romano vi i. . Dei epodio di lum supra . permissum ob duritiam Iudaeo in . Animadvertit praeterea S. Doctor cap. 16. eiusdem libri, non habeti in lue Mes,t. Disi tutariit dimit ere inerem, a.
- tri sed volentibut Amittere indixit Moses dari libet.
Hus as steret, idest mora interposita emi iam miser quam
trave ellet dimittere nuptam ; nee scriberetur libellua misi tale interis silet oditim, quod non pol et extingui. Juramentum quidem factum divini nominis ohtessatione servan Aum esse, iure praescribit lex Molis. At inde non tenere iuramenta reliqua . Phariisomm erat traditio utique rem dianda. Mitto quae Austulimus observat cap. xx a. de
Juramentis ipsemin Manichaeorum longe pharisaeis iniqui, rum 1 dum ferissimo iurabant per paraclitum , noci illum
hem Christut Apostolii misit, sed per illum ipsum Infatii
visorem, Lustet Manichaum , quem ab insania a1Elum obsea
vatum est alibi. Quod ultimo loeo postum es, hauε A.
pta commodam solutioviem di quappe promissones Iadmiarum erant ipsis argumentuin serviendi Dinnino bonorum, inniunt lamitori nobis vero documentum meliorem sub silantiam expectandi.
Arguit praeterea Faustut Nihil in vetere lege de Chiillo
praenunciatum est. Non ergo est homa lex illa, prendiea quod ad Grillum perduceret. Ant. rebatur l. quoniam opponentabus Iudais Chtilla Ioannis v m. 43. Tvi δε ι υνο ι s msmum pertitis: isιmentiam tutim non ess ti
ait, Credite Piophetis, mitificantur de me vetetis legis
figurae Erpo not de Salvatore nolito nullis egemus M, saltatum Tabularum testimontis. II. Moγtus Cntillo male dixit, dieens Detit. xxi. ag. Maledictus omnis, qui peniat istiana. Hune ergo accipiamus, huic eredamuri qui Redemit,
rem no trum talibus inferiatur e vietis ill. Nulliti Christius legem Mosis commendat. Nam s alicubi id pii flatet , praesertim a d Matth. cap. v. v. I . ubi ait, Maxeni Dreere Iesem, seu asi lare . Atqui vel Matthaeus taetnon seripsit, vel talsum scripsit. Quod Evangelium ac
scripserit, colligitur ex eap. ix. v. ubi de sei psa ait: cavi ινο νει Iesii, ιιuit hem nem fecientem in Teuma, II nati. ω nemine. Quit autem de seipse scribat, Vidit humi nem , de non . vidit me, vocavit me Deinde cap. v. Ena gelii Matthaei legitur Christum protulisse ea verba, R imai sestere Iehem, in monte. Quibus praesentibus i Petro, Amdrea, Iacobo, A Joanne : ceteros enim Mali ros needum elegerat, nee ipsim Matthatum . Ex illis quatuor tranata E. angelium scripsi, nee tamen hoc alicubi ipse tomme morat. Quod ergo noci testatur Ioannes qui fuit in monte quomodo scriptit Matthaeus nondum Christum se ius
Ceterum ChrDium ea verba minime protulisse ex eo evincitur, quod cum Deuteronomii v. r. m.eceptaeae sit, Non
δι nulla af mque ae,seram, neque ad suiseratia , Clitillus manuat praecepta sacrificiorum , cireuineis ais . x si bati, ideoque solvit declinanda ad dexteram mandata
se ipso propria opera teutinuo tum perhibere. veteris tamen legas telii inoni uiri non excludit. In eap. aut erat Ioannisu a M. proprium tel imomum Chrinus recte ccian menda ;primo quia dixerat v. 11. 1e elle lucem mundi: eli autem
verum telii nimium luminis sue seoliendat, siue alia, Dias ni itimine vin t. 8a L, iere ιumeri , est sue iam us non plusi ινε Diatiles at M 9tiau - . se timeri. Deinde . quia dicens, his tinui levi , . ς a vivis, Patrem volebat in telligi, qui aperuit ora Prophetarum. sed de his legendus idem Aliqui tinu Trahi. xxxυ. in Joannem. Ad alterum tria, omniaque validillima L p. reponit lib. xiv. ptima cap. 2. revincit Faulium , quoniam, ii vera est Alanichae rum sententia. Chri .ium non habuit e corpus mortale, nec vulneia , ae cicatrices . nee ad illum si Elat maledictio, & exectatio eadaveris in ligno suspens. Ait deis e cap. q. Adamo in paradiso existenti dictum ellis, sitio a trieteritis, mone meν - Λι ; &line elle maledictum. idest . montium. Mors quippe hominis ex perna peccati ea, unde& ipsa peccatum dicitur. Cum itaque minius pro omnibus mortuus sit, dicitur etiam ab A solo ad Galatas iii i . f. itis pro nobis male tim. idest . moeritias . stio iam mors Usa ex misia r. 6ι, o muIMEZ- .s ori, em
cium, ac dici peccatum. At illudasfrmat Apo lotu a. ad
Corinthia cap. v. a tropaee quidem . , accepto peccato
pro morte S execratione peccato debita. Cur emo i inquit S. Doctor ibid. cap. 3. ) timerit A uis, ciuera malaudium . au potius non rim,it dicera pereorum i viae ii K a. de Actis eum Fel. Manich. cap. ii. N contra Adimantum cap. ai. Politemo loco positum sie reiicitur. Solent Seriptores quae ad seipsos attinent tali sermone eontexere, tan
quam ea narrent de aliis. ita Joan. de se tanquam de alio scripsi cap. xx i. M. Ce in stis Petria lia i BL lum. - δικelat Iesui. Et ipse Dominus de stipso Liaeae 18. v. g. Diras iamissae semens paris, , iste es fici is in terra lidate Augurinus lissim aura. cap. 4. Adscriptorum Hi Narum cce suetudine n aeeedit Euangestorae humilitas insui.
met conversiccte narranda . Joannem laudata rasilli verba plateranitisse, parum resert eum citato cap. x xl. v. ultimo
seribat: rint in aha istina, qui fri r Iutis . Ceterum si Maniches credunt soanni, quemadmodum cap. 3. citasithei paullum Augustinui redar uit, in eius habent Evam sviro cap. v. 46. Si creari r a Mous , arium eris forsituri cymui . da me ratim ino , Aia. Adimpletur denique lex, vel cum sunt
196쪽
sant quae praerepta sunt, vel eum exhibentur qum sunt praenunciata . v mmque autem Christis praestitit, primum raritate, alterum mortes in qua omnibus figuris expletis, roganda erant eaeremoniae , di umbri fututorum. Has i men Cruit ut usque ad minimum apieem voluit impleri,
ut te: atur eodem Eap. v. Matth. v. t X. Iota tintim, auati s apex non praeteridie a Deo, d we omnia fiant. Itaque
non declinavit ad dexteram . neque ad sinistram. Sequitur xrgumentum Fausti in veteres Patriarchas comviciis , maledictisque pleni t imum. Lex vetus, inquit sib a1., approbat innumera, & horrenda ne inora. Commendat Abraham i qui intina flagrans cupidine cum pellim ab e silentia uxoris est volutatus . Is etiam Abimelecho Sarai coetustem sitorem suam mentitus in concubitum Ueum ditavit. Aecedit flagitiosus incelsus Lot. qui cum duabus filiabus ebrius coneubuit. laeoti inter germanas soror
Rachelem de Liam intemperanter erravit: uxoresque iam las nuptatum sororum agnovit, quatuor mulierum mandas Iudas vero cum Thamar nuru sua habitu prestitutionis deceptus dormivit i quod indicium est semper eum tali semi- Marum genere illum nabuiise eommeteium. Et tamen is inter Patriarchas connumeratur . & a patre ampliorem henedicti em c sequitur. David post tot numero uxores mulierculam Uriae muechatus, eumdem in bello perdidit inea Prophetarum unus ad mulierem semicariam aecessit.
Quid plura lme .leeislator Moses homicida tuli. expoliavit AEgypiam, intulit bella , nee ipse fuit uno matrimonicie tetitus . Haee. aliaque plurima aut sunt Scriptorum eomenis, aut res, quom ruso narrantur . gestit. Si primum dicatur, scitet mendaciis velut tei amentum universum os vera sunt enarrata , turmisma flagitia eommendat. Resp. r. legem veterem referre quidem multorum erimina . non ea laudarei atque a n is Seripi uras sanes sde enda, nom hominum scelera. Deinde respondetur plura
ex has, quae obiectat Faustus, immerito reprehendi i nee distimanda legis scabiem & vermea , sed elle promistiones
figurasque sacramentorum. Revela Abraham sibi ex Agat filios piocreari curavit. quoniam ip a Sarai naturali ordine filios volotis, & se sterilem sciens, ancillae uteri lcedit tem tu usum ruris sui .indieavit, non serviens viro eonis cupileenti, sed iubens obedienti: Ac Abraham vieissimo dens hoe Saram ex Dei nutu tioludia . quia iam ex seipso illi haeredem promiserat, sed ex qua semina non praedixerat, noci suae earnali cupiditati cellit, sed e augali potestati o temperauit. In filio autem meillae vetus smtabatur teli mentum, & in filio liberae novom i idemne per allegoriam haec narrantur, autiore Apollo ad Cal. cap. iv. 24. Neu Abraham mentitus e i. dum Saram appellavit sororem . Etenim in Scriptutis sanctis p opinqui ti semel dicuntur fratres. Commemorantur quippe in Evangelio ei iam fratres Domini , tametti Dei para neminem genuerit praeter Christum . Lot etiam traio Abraham, ditius eli capite Genesis adi. 1e Job cap. 8. uxorem suam nomine semiis appellat Quod prudentillime sinum ab Abraham, ne Deo committeret propriam vitam, pudicitiam mulieris, nec ten latet D unum Deum suum. Sed lege Augustinum lib. xxi i. a cap. i. ad εχ. Ad Los quod speetat respondetur neque ipsum, neque filias a nobis penituς absolvi. Verumtamen quod in iliorum vita itiit flagitium , dum in scriptura narratur, esi prophetia. Lot autem redarguendus est maxum ob ebrietatem , qua male utentes lege praefigurabat. Quamquam veto ex fari aliqua ratione pota ti, cum eiu ebrietas. tum puellarum lieentia ; nam ha e seruat vinum genetis humani quaerebant, & nescientes quousque i nissaevierit non credebant superlii refelle alios viros; vi pater molem gerens nilabus etetita vina miscentibus , ut illavum traiiii iam levaret, ignarus temulentus evasit: tamen dicimui, quod narrata his tant, non lativita. i ta e prosequitur S. Uater a eap. 4 a. ad 4 . lacobi pariter duae uxores liberae duo genera laborantium & contemplantium demoti liram: neque in sororum connubio patriarcha pectavit ; quoniam noti lasciuiendi, sed gignendi caussa illas, aliasque habuit uxores, ideoque iura naturae servavit. Nee deliquit ad .etius consuet anem , quae . ut diximus p .re denti capite, eo tempore polygamiain non damnabat . At que de his plura S. Uo ior a cap. 4 . usque ad via De Juda, qui concubuit eum nutu. dicimus ipsius tomicationem, Sillicitum concubitum in lege Moili prohiberi . illum eo numerari inter Patriarchais eo pacto, quo inter Apollolog udas Iscariotest benedietionem patris amplillimam non ad
illum pertinete, sed ad Chrillum ex Tribu Iuda nascit rem . Explicat hae S. Pater proximas capitibus EI. 62. M. Davi dis peceata quidem luimus, sed ea Scriptura repre. henditi di increpatus a Nathan ipse David ingemuit, de 1 nsulari Memtentia quae inique gellerat expiavit. De Osea dicium supra. Ad ea tandem quae odiiciuntur de Moyse, tametsi peceasset percutiendo AEgyptium , quod interim Iuditermitto. dam vocatum fuisse me Angelum in monte Sina a Domino, qui ct Saulum Meletiam persecuentem de eae o υ avit, plostravit, erexit. De expoliatis Rie otiis uperius. Bellam denique, quod tetendum Deo auctore suscipi iur, juirum supponimus. Has Ma thaeorum atautationibus accedunt nonnullae Maiae . Prima est Felicis titi. a. cap. tr. Apostolus ad Rom. U. βαιι Theu T M. IL
cap. v I. v. q. Ciam venisses manuatum, sterealiam retiisti.
Quis autem dixerit Maam legem. unde prodierudit pe cita Altera es eoalimilis . ia depromitur ex eas. S. E pistolae ad Hebraeos .. 7. ubi .etua tetamentum expressa dicitur eu pa non vaeam. Denique eiusdem generis ell, quod
Relix ad primum eum Au Inlina eodem eap. tr. Proε apstiti post He ι irum so ιιι 1 IM .e lex qώH. functi, in manuarum jouis, suo Jώm, edi boniam. Da in diacas, qΛιa ae atio mana io Hor, tir os avi quia de IIIo dicis, de Po patiud ante d κε ri, iam iub1urrois, ut aliam aries A.L itim, flatim i apposti qui ii seri . Quia eraee bonam , mihi facio es mors ' A Ur . seu moratum vii appareat peccatum . per riuum mih; episti is es mistem. Erat enim peccatum ea n n apparebus pereatum: data es iis ope M. friit coistra iciem, nimis peccatum , οa erat , sa non apparebat. Idem est ergo per Apostilum delictum subintrare abundare per legem . ac cognos i , reda gur , puniri. Conferas verba Apostoli eum aliis ad Rom. III. v. 2 ΣEamdem requirit interpretationem vetius 9. cap. v I. unde S. pater de uerbit A sh se . q. cap. 7. i cultu Mutu es retax ι parare capis . sentιν carpit, ν Luare taberiam me coepit. Huiue interpretationis verrutinararia est, quoniam in sacris litetit uerba quae signi Mantelle aut iacere lapillime hebraica phrati Mauritur pro rei cognitione . Huiusmodi sint Ps. so. Ut jo Furia in se movisas ta se a. ad Corinthios vir. ii Gai Mi. mstra,
qui fuis ad Tit m . inritas De . . '; 8e iuxta Theomylaesum etiam quod legitu de Melchisedeel, ad Hebrae cap.
vll. I. N. via init vivi dieram, mos finem Duae habeas. At in cap. vi M. Epistolae nuper laudatis Apaltasset ait prius le1umemtim non Daeuo. quod Israelitae non permanserunt in illo, α minus neglexit eoq , ut legitur pro ximo verse m dc quoniam ici tabulis seriptum erat, non in corde, ut addatur versu ita scilieet non poterat absque tisii gratia iustifieare. Quera responsione utatur Auguib-nus etiam ad refellendam Oolia toclem ultimam ex cap. xx. Eae telis, scribens Epiliola i9. nune ηa. n. Forte pe puerea non doti maia , ieci tauriam usu barii, adesi non ratis.
tia tui, iam πιι E i fiant. Hoe tamen postremum potest duplici via retorqueri. Primo quia eodem cap. uetiu a . E echielis inquit Domicius: Et vid. Hi praeopto mM, tario mea ritenui eis, quis faciens homo vities iis eir. m. inde quia uel Erechieli credit Mantehaeus, vel mendaeem existimat. S. eredit, novi scriptit propheta afflatu daem nisi si mendax est, non erit vetum quod ait. Dedi arrirema non lona. Potest etiam res dideri esse hoe loem in is λω ν , Idest figuram Meaporationis in saetis libris se mentissimam, de qua vide vostium lib. s. lnil. orat. cap. L Ea fit, dum vox eadem in vieinia dive iam habet sinitia tronem . ut ii dicas, Miahi creta δενώ, in nomine e s stautem Iesus non eredistar semotissum eis r priori in Men 6 dere significat profesti em fidei, in altero idem eth ae se fidei
amiciatum e trinittere. Itaque praecepta apud EZech. v v a.
senifieant legem Mo di veriu 23. leges durat, poenas- qua legis violatae. maxime . ut colligitur ex Chaldaeo, menistis caruitatem. Sed vindicavi Mosaicam legem situ, superque.
Plura ex Augustini adversus Faustum libris in his vete
tu Testamenti .indieationibus relata lunt. Horum autem librorum celebratio ad memoriam revocat Animadversiones Joannis Clerici . quas . ubicumque disputati ει nolim exhibent meationem . exeutere aliqua notatione insilia tuimus. Lariatus etgia Phere ponus piamo conqueritur nocisitisiectile Aueuiiuunti argumento Fausti petito a Moysi maledici brae . Tam faιι em obj iidu/m, inquit, HIuno misHeuhoe Augusι-m , miram eos: molem enim o moles. tironem kutim, .uemque .se viais . nu e titia modo se oope ιιι . Deinde ait, at in libro Deutero inii nullam ρα- eati fieri mentionern , sed tantum cadaveris e ligno pande titi; quod esse rem summopere polluum doeet Moses. Moristatur posthae lectutem. ut sui ipsus adeat Commentaria, dicens: VHis au eum Ioeam Ioa em Cloic m. sti hae priori Animadverti e statim apparet Lia Cens, ris in Auguilinum malevolentia . Nam quamvis taret his responso argumentationibus Faulti debilior. non utitur ea Lia Manichaeorum debellator Augu.tinu . Ex haereti rem enim illorum e tinentis evineti ad Christi m non rese. tendam suspensetum maledietionem : atque ex Epastoria Pauli ape insime demonstrat in novo quoque testamento Christum diei madedictum, & peccatum r ideoque abis dum non esse . si in eum quadret etiam execratis pendentium in ligno, noci quidem ob propria peccata, sed ob susceptam pectatorum no itorum cauolam. Quae eum adeo plana lint, di luculent/r ab Augustano tradita lib. xt in eap. a. I 3. eur audet Clericus utimitare, tam furitiis o se i ,-- ά .ia re non pota se Arati, intim i verum & responsio. quam temere velliear, 5rma eii , vetillum ae validiis ima &quam praeeri Arminianus ille, inepta ac putida eo e tatio. Enimvero Deuteronomii xxi. 1 . iaspensum c
daver neci ideo maledictun dicitur, quod si in lete Min s
197쪽
iM DE THEOLOGICIs DISCIPLINI s
poliatam: sed quaeiam cadaveris suspecilla. indicium est
mortis inflictae peeemo, atque execratiociis divinae. Id ve
m cum apertissime demotaraveto. constabit sapimius Rutuiturum interpretatum fuisse illam maledictionem minoete peccato inducta, & maledictum pro mortua Cruci suffixo propter humani generis redemptionem. Sunt autem innumera, duae pectum in huius veritaris confirmationem piodueere. Principio ea uerba mutemnomii, Mati as a Go es, Di mnia ιη 5 4 , demonstrant mortuum ligna pendeatem habete gravitumi Bagitii reatum ; & proeuldubio commonitrant peccatum aut Proprium . aut alienam . Habet enim hebrata semo ,
sua: Atque verbum sminare meerationem , atque maledictaodem eca at ex Levit. xx. q. Job. Ma IL Isa. o1.M. Nahum x. 14. die. Apostolus etiam ad calatas p ty
noo M perrum modo, Cornelium a Lapide. Lotinum. sed& vetustiores Procopium, Aquilam . Theodotionem, Auctorem altereationis Iasonti, α pae isti, Hiemnymum . aliosque etiam ex magno numero Novatorum . qui omnes
in hae voce mauimm vim eo tumeliae. & eaeerationis agnoseunt; Paraphrasm ipsam Chaldaicam, qui habet :nam an , es Quia pro eo quia pectav/ι -- α Domina ius sua εis . Aeredit ratio quae nee latuit Cestium in hune locum, & Gla sum de Typia Canone
viii . suspendium eadaveris habere sgnificationem poenae
quapropiet novi sis pendebantur, nasi qui morte pleraeban .etur ob grave alituod erimen . ut legitur praecedenti versu oteronomia. Illud etiam in eaulia est. quod ex hoe imeo Deuteronomia obierunt nobis Judaei fidam nolitam esse in homanem execrandum, & a Deo maJedictum , idque ab Apollolieis temporibus t nec tamea aliquis Patrum invenitur responsum dediste maledictum nihil esse aliud. quam emortui cadauer . Ergone Deile potuulet Augustinuaehiecta riuiti retundere noua illa Commentatione Phermo i autumantis a Moysen ullam fieri peccati mentionem Pacile imo tuisset Fausto demoni rare pendentem a ligno dici a Moy e maledictum atque execrandum, nee Cadaver in ledi luin esse . nisi ratione peccati . Quare hare magnus
Augis sinus expendens optime omnia conciliat demoni stans
Cluillum i alium este pro nobis multa Atina . ideli subiisse moriem inductam peltato Ad & eonviciis ae blasphemiis suille laeesstuin propter crimina noIua . Quid ergo nos hortatur Clericus ut adeamus Commentaria a se edita, ab homine scilicet imbuto ertoritat Arminii ae pelagii , Nignorantis unde mors pervast in homines , vi cur Christus patibulum C lucis ascenditi cuia αιυιαν cinquit Augusti
Displicet preterea pheropono, Augustinum libro xvi.
cap. ra. interpretari de Christo verba Deut. 18.65. Ea n e visu tua quali penaeus aura ta , o non erecies inta tua . Eeeur, quarti ' Quia, inquit Cretaeus, vima non Σidet uasit is viro δubia in interra, qua nota etiam Latinis meta. phora ditis ν peniis. Deralem interpretationem de mos
tali uita Aurullinus non improbat; nam scribit matris. O antis posti iuratiis , pol. I Dis dicere. At nociose Meipienda de Clitillo. perperam contendit Clericue . Primo enim liquet eumdem Seiapturae locum sensus plutei admittere. Deinde magis chri. o. quam mortali vitae cim venire laudata verba, demonstrat pervetulla verso apud Tertullianum cap. xl. N x m. eo: tra luestos, o re t ν is itia Harius in Ilam ama octitis itiss. Stant praeterea pro Augullino innumeri Patres eum Graeci, tum Latini, nee non tueubratiocies Apologeticae Cantacuetent , di etiam Glamma lealea observationes Calatini. Quae omnia plenis. sima eraditi e eomplectatur Tom. a. in Deuteronomium Joannes Lorinus. In libro xvir. eap. I. putat argumentationem Fausit c dantis demonstrare ea vecta, Nis veni sisere Ierem. Ne
noti esse scripta a Matthaeo, facilius solvi, si dicatur Euan et Lilam ordinem temporum ici sua narratione nequaquam se valla : ideoque non Matthaeum tantum , sed reliquos omnes
Apia iam eo tempore suis. Elesica, & sermonem in moti te audi.isse. Quasi id auimadverterit sngularis Phere niserspicaeitas, oviod aleo non factum , inquit, e ensis in Ho
chant addit: Misso Atisus intim Me noa re sule; N paucis interiectis. M lus , is lis os loria. At his ipsa obsereatio nec Auguriinum fugit, nee erat argumento Fanisi reponenda. porro si Phere erat ante uam in Augustinum ii ilum acueret . aritio animo ae liuramento imus opera perlegasset, scriptum invenisset eani . it. tibii de Con ense E angelist. num. N. de voratu,
e si ad Harmoniam Joannis Getici mo expiranda iam
prosuada de recondita o servatione, si Iatthaeum nonnulla recapitulando scripssse. Dem ruandum iam hae non lisa
eontra Faulliam reponenda . Quamquam verum est Mai tharum iu sua uocatione narranda ordia em temporum neci
jervasse a haec tamen quaesivi in velitati bus Fausi iarem noti pertinet, es melius ac iacitius Manichaei e illa tio depellitur, ii demonstretur , potuisse Mat inam nar rare quae C, stus diaerat in monta, etsi ahruisset. Aquirite Auguilinus cap. q. libri xvii. cocitra Famium udies
smis argumentis demonitiat. Quid ergo da tempore mea ta is Matthaei disputare, re ordinem rerum gestarum et ponere eootextu Evangeliorum. adversus hominem inmadenti istinum contendeatem in Libro Maamati plutea etitaeiditas, ct mohantem quis narrat de sua voratione, amsantem quae Ieribit de sermone habito in monte i Si Eri, gelium universum receptilei Faustus , poterat & illud imponi sed molitans pro ingenio Scripturas erat usurpuit ab Aquilino res nilauibus reiellendus.
Carpit praeterea Phere nus in libro rara. cap. 33. u. smotionein Augulboi pertinentem ad Saram, quae ane, satur ab Abrahamo soror rati e e sanguisuratis. Quinem ran s Abrahamus ) δενο em - ι, quia ambis. . . potias, seu stiam μιν i, non vos mauis . Gea. χαια, ea quo ιιγει νυν a Me e . inretitio m. Addit austam elle Hil turiam i quae nos doeeat eo tempore a d chodaeos illicita lutile fratrum & sororum coci ugia , quamvis hoc adfirmet Aurullinus. Fatetur tamen eamdem suille m.
tentiam Epiphanu Haer. num. 7. & Hiem mi in libis adversus Helvidium. Verum lonae probabilior est seditentia Augustni , aut
saltem non olane eerta illa quam amplectitur Claritas , licet nonnullos habeat ista quoque alteriores . Sust pro Augustino momenta quamplurima. Vertio enim At arai' Polygkittis Waltocii Tom. i. p. 8 i. habet: D in rei tirritara ι a es eu avianea misi ex parie patris mai. Jona thas legit: Fuia fratris patris mei. Idem sentiunt laudi pretes nobili limi. Hieronymus non solum coorta Helysedium, sed di in qu&.L Hecit. ubi ait: Arua istisi filias e niait Mesebon in s. si eum momo IV iam. Et intia, i, cet alteram quoque sententiam approbet, inquit: Frauis ejus es Araa Hiis, nori sororis. vatillus pariter: Sis, eos 1 ιι, βαι Me fratὸν ejus. Mitto Sesianum, qui exhibet
etiam Schema iamiliae Thare Tom. i. Annal. pag. γε Cornelium a Lap., & milenotes reliquos. Addo es N vatores, praesertim Clarium sta bentem 2 6,t soror Has . Dat L ι ,γisee. Deinde Augustinianam seditentiam eoas mat argumentum, quod depromo ex eap. xi. Genes. Ih,
dem v. 29. Aran dicitui pater Melchae, di pater Iescha. At videtur Iescham eamdem esse ae Saram i ideoque haneelle neptem Thale & filiam Aran. id eviacitur primo , quoniam describontur ibi uxores Abraham i . di Nachon
cla Mia Aran , p. Hi Minia oe patris Iesua. Videtur e go Iescha eadem eum Sarai thidem commemorata; maxime quia proximo v. 3t. Sares non dieitur filia Thare patris Abram, sed tantum nurus, & uxor filii sui. Deinde Jesecta n eamdem este ae satam. est peristum Scripturam elata limorum Osinio. Iesephus in i Antiq. cap. o. ga his inquit ues rit ρtiit Lorum s ora etivi fitiatu, Dra o
Iescha, que o fora. Ionathan Urielis. IV . ipsa est X
Mi . R. Aben Erra1 Ans,ui patres nos , disertius Ieschismessa Iorai. Erudita etiam Interpretatio nominum Hebraeo nim, quae extat in fine Tom. 6 Bibliorum Nestauran rum, eli de Sara, Domini mra, πιι priis ops m/a. -υν Mum , Gen. II. 20. . mia Aran fratris m. h. ita, quae e Iesia ibidem dis, e . Nec otia est hare sententia ex eam mentis Cabbiailiarum, quod eumdem numerum hebraicereddant nomen me, salo, & naza I Mehor sed, ut animadvertit Ra salomon, tescha e nomento appellara et , di quia in P contem abitur per spiritum, ti quia oma nido come laban e ipsiuis pulchritudiaem. His emo, a liisque momentis pluribus sententiae , quam Auguis sampse litur, additur filmitudo. E coorra opinio eorum, qui Saram existimant gema nam serotem Abrami, infimissimo nititur fundamento .
Genes. xx. 12. appellatur, inquit Clelieus . nos tantum
mi sed & filia patris sui. Ita est. Sed istud habrius m νυ iseriar frater, o notis sit. . inquit Uatablus Ex
quidem reste: nam Genes. xxii. 3. Laban dicitur filius Nachor. xxi v. o. Rebecca appellatur filia uattis Abrami. a. Rnum xl x. M. Maptu teth filius Saul. Constat a
tem his locis filios appellari nepotes. Neque hi Iasium, inmnes polieri in saetis libri, dicuniae filii. ut Achan a pelial ut filiut Zare, Iosura. 14 . α Christus Mat. I. sitias Davidis. Ergo Sarai neptis Thare ejus stia merito eis avelim.
198쪽
Nam ex pinsana historia probati missi in usu olim Risse
inter fratre , semeesque coniugia. parem . aut nihil n sta interest . Scimus quae resert H. Gmtius de motibus Gentilium ad cap. Geneiacia uicesimum. Sed non servarunt antiisserat Patriarchae leges oma es Ethnicorum populorum. Quantum ad sanesos patres pertine . extant de rebus in Iorum gestis libri divitia acies tate e 1eripti . Ex his si nullum aliud proferatur tellimonium , quam colloquium Ahrami cum bara, me, ouea δεσεν mea I si aut eum Abimaelech, -- ονον mea ese. a postris mea ; sam constat momentum istud nullius eu e roboris. E eontra rati in cur Hierocirmus adversus Eliadium . credib1le novi ella A maia reum inrum initum .patris sui filiam e iugem accepisse ;& quia in μή is rum nucis μυων istimium sanesitatem itia iam seraptura non nominat, matiens intestiri, sttiam proferas: Acquia Leuit. xx. II. prohibentur matrimoota inter fratres. tamquam res per seipsam nefaria : quippe legitur, 1 343 ae avo ιι scistorem stiam Λιιum μιν , s i. via filiam matri is, disia αν tua nem eos , ius sono erit fratris seu minaam . neffariam rem operat furit. Ceterum, ut ut detendi pollii contrarium ; neque liquet aperte Sarai iudie Gliam immediate generatam a Thare . neque Augustinum secutum sententiam deletiorem. Atque haee pro Augustini,nis uindiciis tantisper diua sunto. Nam in librat contra Faustam haec tantummodo eailitavit pheremnus a aut, ii maculae astitiae iunt aliae, exscinamur halitu, neque opus elispo gia.
PLURA iam de Moyse in superioribus libris luerent
suo quaeque loeci dispotata, de illius antiquitate, de aversi e a cultu idolorum, atque de insulta in limulatione Nasidi. Expedientur nune quae liones aliae de memorabili sanciailumque viro ab eruditis scriptoritas inititutae . Prima quasilo est de nomine . num AEgyptium sit, an id hiateum. Videtur esse nomen AEgyptium, primo quia impolitum a stia Pharaonis, Exoda a I. ita Σ. quia Moses interpretatur , servartis at aquis . Id vero AEgyptia lingua diei . aut M ωὐ--si observarunt plures, probatque ex uerusta Copto Vaticano Lirchetius. q. quoniam a radiceno exrrahere , participio praeterito non appellanduς erat u MUcia, sed nitara Mavia, quod extralium notat. AD hittamur tamen nomen esse Hebraicum, tum quia habet in Hebraeo aperitisimam etymologiam ἔ tum etiam quia limedia AEgyptia appellatum suble Mneven ecilligitur ex libra . Diodori, atque hine derivata eii fabula Thalinud , M, sen e te Monion ira ptiorum , eum Monios idem si ae Neticis. At vetuiti Rabbini pro Mnese Menon facile posuerunt. Praemallae autem coti ieelutae noci ditheilem habent solutionem . Ad primam quippe respondemus cum Rab. Abenetia, forsan A..tieisse Attiam Phinoavis Hebrauum rimauum , aut ρώistiugo da itia. Altera nullius est momenti, quoniam linguae omnes habent plura nomina ab omnium matre, ide. . ab Hebraea parum dii suntlia, ae propria praesertim. Ad Fstremam dicimus , participium Benoni, Extraheris, palliva sanistatione usurpari; re hoe forsan loco non bsque mysterio, cum iMoses non siesum ab aquis evita hissi. verum etiam ipse populum electum debetet extrahere.
Proxima est quaestio de illius uxore AEthiopissa , de qua Num. x M. r. hane enim Scriptores plurimi aliam p. tant a Sephora filia Jethro Sacerdotii Madian dum in uxorem Exodi ii ai. Arhittantur namque Mosen , privseuam percusso AEgyptio, ita in iti proheisteretur in Madian, constitutum a Rege . syptiorum Ducem exercitui suscepigis expeditionem in aethiopam , ibique filiam Regis i pliut amore captam partacipem fecisse connubia . Tharhin timmine. Aqua opinione nee abhorret Abulentis q. s. in can. ra. Num. . et a Mosi Thaebia ae Sephoram putet sutile desponsatas sueeessi υo tempore, & Sephoram, posteaquam Tharbis apud AEthiopes remanserat a vim sponte divulsa. Nnius opinionis duo sunt argumentar unum , qu niam hanc historiam narrat Josephus 2. Antiq. cap. Iαeumque sequuntur uirit docti inter quos Auctor Hist. Scholasticae petrat Comme lor , Fabricius, alii . Alterum, atque illud praecipuum est. Sephoram nullatenus mei mise AEthi pinsam, cum Madian eluq patria sita fuerit in Arabia Petraea ad Rubmm mare r ideoque AEthiopilia, de qua in duode-eimo Numerorum . alia videtur a Zippora Mad anitide. Longe tamen verius est Mosen tuaile M meanam, nee aliam dux ille . praeter Zipporam. aut Sephoram, uxorem. Historia quippe belli , intuiti faboloia vitetur Them reto. Ruperto. Caietano, Genebraedo, peteri . N S liatio. qui plura de hoc argumento ornate 3t eradite pro seri Tom. a. Annal. ad an . M MM. Et quidem vero non simile Resem Agypti poci illatam ab AEthiopibus et dem imperatorem militum elegisse uirum Judaeum enate vato , ut Artapanux narrat, exemitu ex pente M li eo gnata. Multo minus credendum quod striditur a Josepho poli deditionem urhis Meroe, pactisque eum Regina ii pilis , δε-iam vis timinus ;n heses, attenta praesertim linis gulata meis mansueredine. Quod autem ad inem landam tabulam addunt alii sculptas a Moγω imagines astronomiis miti Theia. Tom. II.
eas in qui huciam antilia 1d amorem vel oblisionem . Mesia
religioni, relataque repugnat. Illa ergo de . 1 olis in AEg .ptum expediti e commentatio, nis penitur explodenda, saltem inter res incertissimas a vitis doctis reiicitur . At quod legi tui cap. x M. Numerorum , percipitur facile, sanimadvertamus duplicem suille AEthicipiam , orientalem unam . Oelidentalem alteram . De utraque sat est si imgis Tab M C eraphicas Augustini Lubiti additas Saetis ibitis Antonii vitia. Notia Deographorum atque In te metum circa distinctionem AEthiopis aecedit fuisse eo , tam etiam Homem seribenti in primo Odysseae.
ad Mare rubrum, sive Surum Arahicum porreriam . Nisi mavit mulierem Madianti idem appellari AE thio iam i a miniae catilla, ut sentiunt complures. Nihil itaque prohibet, quin credama; Minsen unius uxo is maritum, ut d hio praeut tenent innumeri. inter quos Tertullianus scri- hem cap. 6. M ogamiae e Myliora Ietiori itistis hales o I. υε unbutim , o Me nomina. aviis ahere , parae me Durem . habe, M sa Dei vi prediima argilom. Quaestio tertia est . an Movses percutiendo virum AEgyptium fuerit iacinorosus homicidar quod supra diximus a Faulio Manichaeo fuisse obienum . Atque stant eontra Moysen haud leves. suae sequuntur, praelum pii es. Priamo mim ipsus e scientiam redarguunt Δεhi ei ream tantia. nam Caedem illaturus e reamocais He , aequo pui, Exodi ii. ia. mande μὰ ι5m PFostiis, Me Us sol is . Tum audiens patratum stelus palam seri, fisa ν iis terrais Muman. Quae omnia sunt perspieua iniqui animi , sitique saeinoris conscii argumenta . praeterea homicida est, sui praeter ordinem poteliatis atque iustitiae vitam alienam
invadit. At Me feeit Movse , cum privatus esset, & nondum in Iudicem populi eoaititurus; quod a e tribuli suo ei exprobratum est Exodi a. ii Fuit ergo homicida flagitiosit. Atque haee ratio tanti est . ut ad obiectionem Fau. li Augustinus allatam supra responsonem inierit, ingenue
νelial, quia uvas in no AM . 'rebiam deridi . sed eis δε- dea tulisset, quod arrat esse fallissimum, debebat eaussam attente expendere, cum noti si vita hominis patri iaciem vir nec tam sola perculsone mortem rependere, iudex una praeeem , carnasex. Accedit quod in Epistola Iudae v. phabetur Diabolum altercatum de eorpore Moysi. contena dentem cum Michaelo Archangelo dignum non esse sepultura, quoniam pereullisset AEgyptium, ut tacumen inseria ponit . postremo non alia rataone veteres Rabbini conati sint Moysen defendere ab homicidio, nisi quia percussit --minem non gladio aut scim ei sed pronunciata Dei ni miue P. Quod eum mendaeium iit patidum ac futile.
quia nondum nomen tetragrammatis fuerat divinitas revelatum et cum Patronorum commentatione videtur eaussa
Moysi deperdita. Etsi vero hae aliquam praseserunt criminis suspicionem, dicendum puto nullam homὶeidii eulpam in viram sanctissimum transferendam . Piobant id aliqui eum Abulensi
Comment. in cap. 2. Exodi. quod exit imandum n n sthora inem eum Deo familiariter e loquentem pa sisne at que ira, non aequitate caedem patrasilia. At posset responderi nondum diuinis apparitionibus fuisse donatu n, aut id saltem divinis ierimum non erinei. Itaque divina nutu pereulsasse AEgyptium ostenditur ex ea A vit. Ath. Asini v. M. & seq. Ei cum ii diser qu/mdum iu virium parionum tu ιι mr m friu uti,4M- .., I injuriam si 'inebat poetissio AErimis. ει μὴ, ιι istitem inretiisere fratres , quoniam mus pre mala in i si vires statim iu star ιιιι nau anteliine iant. Quibus verbis innuitur Movsen , lieet nondum eousi tutus estet Judex. ae rector populi eum manu Anaeli, potentique miraculorum virtute, reWera ta
men iam suille electum ς δ ieebeo aestim illum tultitiae
exercuisse, quoniam arbitrabatur cognatnm populum ex illius visitatione , atque opere satis percipere inlisum se a Deo illius Ducem ae Redemptorem. At eum noluerint illum recognoscere , & quidam illi dixerit. Quis te ranstia tuis mane em ,- /m supernor pas fuit, ut eum p - el late miraculorum iterum Rector rediret. Unde legitur eodem cap. v. 33. Mane a Uen. εω/m Aetate urit, Aem-res . Quis t. eoastiuis ρνincipem in Dd em Deus prinopem . O redemptorem misit manti Angeli iacuimia dis ia tabo. Atque in hoc figuram raetulit Sal. vatoris, cuius poteris in priori alventu suit ludaeis despe. Et a & invisa. in secundo erit sngulis formidabilis & δω oti. Ergo Moyses hominem AEgyptium noci sae aucto.ntate luἡiei & vindicis a Deo constituti percussit. Sed legite Hore i. s. Balatii in Hexametoe , Amti. lib. a. ea xi. Auguli inum Q. a. in Exodum, D. Thomam a. α '. 6, art. s. Naeolaum de Lyra in caμ . D. AEL Apoll. cceelebriores alim Interpretes. Ad primam ergo in tonitarium eonjecturam , I ad Α a a tonse
199쪽
e sequens argumen rem respondeo , tune Nortia fuisse quidem Judieem postili idoneum, at id fratres eius novi intelleieram. Etsi enim Judex antequam demandatum sibi munus exerceat, debet populo innotescire , alias pol et quis-qso sese in Reipublicae regimen temere in ira te ; atteata nihilominus reuela Iudaeorum cotiditione . nam erant extra patriam asportati. mafihus circumdati, Regi potentissimo in rati , atque oppress iugo durit imae servitum, nondum videbatut florem Rector I Judex tam adversa temporum circumstantiis policandus. Ergo Moses circumsperat um
dis rumore fugam arripsit: ne in Dei popolum Pharao conciperet acerbiorem indienationem, captivos vehemeniaturi alaisteret, aut rapto ad supplietum iseo myse divinum de populo liberando consilium nequaquam perficeretur. Atque huius libet attonit spe, noci timore in fugam se emisaevise , antim est paulus in Epist. ad Heb. e. xi. D. Fiade vel quia AEopta . non inritus in messium Reeis. A tumnus autem qumst. a. in Exodum, ptastquam repetit
frueres f-si M 'ν eum Devia daret auia satireme xa po reo a tim. intina via arae M uses jam anum ti nittis . auia si riptarea eo Deo tarer . huc atiaris pota f. I tisii tuere longam caussae tractationem non patiebantur memora temporum circum antis. De poenae ad eulpam aequalitate potant adiqui. inter quos Abulensis, AEgyptium pedietissum suilla propter adulterium e quod poena moltis etiam apod Eoptim plenebatur. Nam constat, inquiunt, ex Cap. 24. v. Ia. A inritici, mulierem Israelii idem, S lumith nomine, de concubitu Ag3ptii situm blasphemum sep risse. At Cap. 1. Exodi nulla adulterii Et mentit & satius videtur, s respondeamus utrobique illatam mortem sanificati, di versu ii. 2I-'9 N imo iis c a ' V ssit / υ ram , κυι tim perfutientem viro H srom, deversu ra. : ν'iurvet κ Ea peritissi Aropriam. Eli nim utroque loco idem verbum naa eaedem triferre. Moysis eroo mortem morte mulctavit. Ad maiorum de Co pore Moys nam nos paliter commentationem Rabbino tum explodimus s admittamus interpretationem cheu-raemii , nihil e tra nos. Etenim spatitus nequam Satanti Diabolus appellatur, quod si adistiarius ec falsus eraminatori ullorum, immerito Moysis Meusabat, aliique pio. rterea rei itit Michael. Sed piobabilim est contendit se di holum , ne tintii viri Cadaver terrae mandaretur in terra Moab co tra Phogor. atque ob eiusdem sepolitum antiqui idoli cultos aboleretur, quemadmodum e tigille in
Daphni ex Reli3uitu Sanlii Babylae , auctor est disertis-stiis oratione Clitysostomus. Aut tot te sepeliendum curabat notillimo aliquo loco, ut siti Israel proni ad idololatriam divino: isti huciores desertist . Nam utramque causiam reddunt Interpretes ae Patres. quos consulas.
Quaellio IV. est, an Mostri suerit Heliopolitanus genere, atque ob lepram a suis expulsus, ut scribit apud Josephum lib. a. Apion Grammaiieus . sed liquet Molletillabum suisse ei cap. a. Exodi ; nec non ex Ethnicis Scriptoribus, Taetio lib. v. Hill riarum, rasmacho, Diony-1ici, de quotquot illiut meminerunt. Nec ullatenus prob hile eat . puerulum elegantis formae expostum in caretio
ripae fluminis . titii fuisset ex gente AEgyptiis invisa. ob eamdem vii Iam nee pete silet vimm Agyptium rixan. tem cum Hebraeis. Apiari autem noti solum in describen. do genete Modiss errote labitur . velum etiam in consa nando exitu stiorum Israel de aegypto ad annum a. s. ix p oti. quo se ibit aeditu aram tuisse Carthaginem : at ab exitu de Agymo ad institutiooem olympiadum anni 7 3 umerantur; Carthago enim rediseata est iuxta Timaeum Siculum , & DionHium Halicarnassens n lib. a.
Antiq. Rom. anno ante primam olympiadem trices lavo , & iuxta Scriptores omnes tange ante Clytirpiadum imili tutionem . Quare Apion in omnem errorem caecutiens rapitur.
De leprae autem uitio, quo latinasse Minsiti scripserunt Tacitus laudato libro, & Ptolo risuri Alexandrinus cognomento Chennus, facile tollitur suspicio. Nam adversu g te pro s. A pullula ac impetigine in lectos plura statuta sunt
Levit. xa I . . quibus liquet non fuit se Ducem cum timuerso sopolo tali uitio eo taminatum. Quippe statuitur, ut i plosi indicentur a Sacerdotibus, ut deterant caput nudum, vellem dissutam, in panno cominum . ut elamem se eo iaetaminatos ac sordidos. ut vel imenta maeulis eonspersa
comburant , aliaque id tenus plura. Id vero hae prae ratim de ea a, quod tali morbo asseerentur iniqui, ut sa era moelitat Historia. Lysimaehus autem , Tacitus, &Chennus merdaces esse manifesta deprehenduntur. Et edim ille narrat Judae tum multitudinem in mare demet iam, perpaucos in deserta loca deiectos. At suomodo tam exieno numero tot bella gerere, debellare Chiananaeorum
regionem universam, utrimque tota orbe celeberrimam
condere o Refert aediscatam a Judaeis ei.itatem ab ipsis appellatam fuisse Ie sum, tis est, sacrilegam. Sed, ut initiam lignitieataonem hebratii nominis IMUM Lm longe diversam ab ea, quam habet metum voraritum
ivisum, dissici ratione refellitur. Prioeci enim Mortata chorim antecesi t: deinde veteres AEgyptii Hammoclem tinneoluerunt. Sed vide Ivlii Lis i , alacrumque in Tacitum notas, nee non Chronicoci Eusebii de Regibus AEn .
Uetum es , quod Moyses aliquando extrahens de sis manum , prostilia uiam ιυ - . . 2M nm.s, Exodi iv. v.
e. sed eam retrahens protulat iterum similem rami te i. quae . Quare eonstat hoe magnum ella prodigium , neque emam naturaliter fieri potes , ut fiat ealem manus extem plo munda ae sep a. Significabat autem haec mutatio int.
ta Augustinum Sem. M. de Temp. Synagogam, & Et lesiam. secundum Cyri lium popolum Iudaicum , qui in
lege permanens, tamquam manus in sinu, summis affecti, eli beneficiis , recedens autem ab observantia legis petis scis atque abiectus evasit. Sed de ptas urabat M ses CheIstum Dominum iam apod impios despectum, quas lepi, sum, polliae gloria, & exaltatione conimcuum. Addit T, citus Jud os abstinere tae memoHa et ais, od ipse, se hies quo dum tιν Irar, tui id ammes Moxium. Vetum non solum a sue abstinendum Iudaeis erat, sed ulteriais, omni animali habenti ungulam non divisam, & a eomin, tantibus in aquis, s pannulis careant aut squamarus: ut
discerent, inquit Clemens Alec in a. Pedagni ,
.ilas. At de hit alibi. iaestio V. eii de facie comula Moysis, sis de veis
ne de intelligentia illorum verborum russi Daci cor .uto esset facies stia, Exodi xxxiv. an. Proteiunus eam-
munitet stribunt, ineptam esse hane linionem, & aut1 tem Vtilaata hallucinatum in voce hebrai Cheren . Addunt Sixtum δι Clementem in novit Bibliis applinasse vulgi a tot doctis damnaram consuetudinem, elidi Maris seu cum radiis ad inliar cornuum. Inquiunt ex vulgaraversiciae Moysen emutu n prodiit se in pistiiris: & impieleeliociem illam retineri ad versionem Vulgat i limini. nandam. Ita partiti in Exodum. si xtinus Ama malu A libar, lib. a. e. ρα Rainoldus. Glaesitis, de alii. Asversis tam impudentem moraeitatem tria demoailrabo runum optimam esse versonem vulgatae ; alterum nolitae communionis Interpretes earnutam laetem non intelligere. nisi splendidam ae radiantem tertium piξ tatas eornoti
Moysis vetustissimas esse, recte permitti, neque ex Vulgata versione introductas.
Primum igitur probo, quoniam hebraicam vocem mereri propite ac latera luet significate edenti , & radios h braice eo nomine appellari. quoniam ad inisat flammulae in pyrmidem, uti eornua, elevantur, quemadmodum cornu etiam appellari potestatem ae dignitatem, eo quod codinua sitit animalibus pari eminentior, atque robustior, eli
asquando regnum, ut t. Paralip. 23. 5. Psalm. IIa. I7. potestatem ac sutorem Deut. 33. In m. Reg. 22. I. Da niel. xl. m. aut locum eminentiorem Esaim in 1. . nihilo
minus his omni s in locis haraeiaci in suis vers thus
retinent vocabulum Corau . quoniam regnum, potellas, Ecloeus ,romitiens ducta metamota a cornu hebraice appellantur tu Chereri. Istitur patiantur di verbum , comata esset , in cap. xxxiv. Exodi, tame ili hoe uetbo si is eatur splendor satiet, quoci iam splendor dulla re taphora a col-nu dieitut hebraice Ciare η. III. Memorato eaμ Exodi in verbo Chri iidem haeretiei agninunt metaphoram, ut liquet ex saloinoae Glallio pag. i sq. Eigo Cheren non
sensu obvio ae latera si splendorem lignificat, sed trantiati. tio. At vhieunque sensus metaphoritas eli , debet ipsa vox propria retineri r xlioqui vatiatur itylas . sumque tu mam ae venustatem deperdit, nee habetur vellio Scriptu
rae, sed paraphrasiet, aut metaphratis. IV. Veiso Aquilae
Quod nolles interpretes ae Doctores non adeo sat imperita, ut nesciant fis verbis, Comus. . at furiss ms, lignascari sp endotem vultus elue, & eornua Mosis meta orace esse Melpaenda: viderit qui i pso um libros perluserit . Observavimus Glollam Interlinearem . Catenam in Exodum Lippomani, Comedium a Lapide, pinmanuelem Sa, Auguit, num Casmet, a limi nec ad invenimus ullum adeo simplitein, qui eredat eoinua Moxii erupisse . Ipsi Amania fatetur optime interpretatos hune locum Ste
chum , Caietatium, Olealirum , intum Senensem, Beb
200쪽
arminum, ae D. Thomam. Itaque nostri in hα puncto noti de semis τerborum cum Haereticis pia nant, ita deperitate verso is. Idcirco perperam uobis obi haut Verissionem lxx. , qui sensum qαandoque Leues reddiderant ,
os reni estia retiris fiseisi isti or ad quam uersonem uide tur re petisse Pausos a. ad Corinth. LII. 7. Nos enim uutro concedimus Mosen fuisse in motite elatissimium, di mum splendore cireumdatum 1 at id optime eohaeret cum ablatis verbis ex eapite xxxiv. Exodi Ut da nicturis patriareiae Movs nonnulla dieamus ;proserent Gulielmus Schiliaritu , N JO. Sel denus peranti quum nummum Mosis auribus tenus cornuit eum inscriptione torqui addita nou ADinor in politea autem sunt verba illa mealogi : α in ri,ns bri h lebis mas alio a coram me . Obserearunt & is lamina atris
cornua haberi arietina . Nam nocus hi nummi a Iudaeis
res eli valde ineerta'vetusius autem nullus negat . M ius imaginis rationem afferunt, quod eoenos in saeris literit mirenatem signifieant, regiam potestatem, invictam animi sortitudinem, & gloriae magnificentiam. Similia seri-hunt Bartholius de Umeotnu cap. r. & Mottingeres de Nummis Orient. pag. a 36. Magnum quoque Alexandram nummi exhibent eum Corni et arietinis ob potestatem ae sortitudinem . Hine distam putant Arabiee m Gmaim. Extae hil eonsimile saxum in Mucio Ca,tolino Clementis XII. munificentia exornato postrema in aula, referens Alexandrum ecidem patio eomulum. Non emo ex imperitia Pontifieiorum interpretum, ut serimitant naeretici alii , neque ex torrupta Iedlione Vulgatas, sed exorasea e sue. tuaine prodiit in simulaetis Ae pithuris Mo ses eo nu tus, in symbolum pinieliatis, & gloriar. Talem nobis scuti sit Moysen Oleb erimus Bonarrota in ita tua adhue R mae servata iti Templo D. Petri ad Vincula; ne illam eredas vulgarium Upificum consuetudinem. Ita nobis f. cile commouere, ni phrasi utar Tullii, cornua disputati,nis, quatias not petunt Neierodoxi. Q ilia Vl. eli, an Moyses tuetit primul lite aram inventor, ut opinantur Moserinus, Io. Mariana, Rupertus,& p. de la Haye in Pro mom. Bibliorum, seis. V. cap. a. Respocidendum est negative eum Augustino lib. IR de Civit. Dei cap. V. Etenim a. de Moyse laeti libri te hantur. ibis3 e eruditum emus piantia ,serat orant. Act. v I t. ar. quod salso putant factum solis litetis hierogl phaeis . Quandoquidem alphabeticas etiam a d Ag pticis extitisse ante Moysen, liquet primo, quod imperceptibile sit omnem Agyptiorum sapientiam selis hie lyphie is literis traditam Deinde Nicolaus Damascenus, N. Josephus lib. a. Antiq. scribunt ab Abramo & Chaldaeis arithmeticam tu astrol giam in .Ruptum pervenisset de ante AEgyptios eu tae hasseientias ab Assyriis auctor et Proclus in Timaeo. Legi- mut praeterea apud Simplicium Comment. U. in lib. de Caelo Aria , observationes Atironomicas, quas Calli siti
nen e Bahylotia miserat. suisse annorum ioo'. easque e iam porphylius reseri usque ad Alexandri Macedonis tempora suille seruatas. Illarum vero initium erat paullo ante turris Bahylonieae semesuram, & circa annum, ante Ahea- hamum . ducentesmum. Celtillimum eli etiam Cadmum
Phidinitem genere prima Grammatiem Hementa Graeci tradidisse aecepta a Chaldaeis, ut seribit lib. v. Diodorus, di in lib. de Regibuη Judet Eupolemus. otta hine o,nia Phoraiees literarum fuisse inventotes. Ioseph quoque lib.
. Antiduit. ean. r. commemorat columnas duas, quarum una ad suam usque aetatem per silebat, ubi rerum ea lestium discipl)nas, re cursus altrorum deseriplerant homines Antediluviani. Probatur a. nam in Epistola Canon ira Iudae v. t . laudatur liber Henoch his verbis i Pophetaris aurem o rihi, septi istis ab Arim misset. & exseribitur statim prophetia . Unde Augultinui et t. libro de Citit. Dei eap Enochum quaedam davina scripstile non dubitat atque idem est iudicium Tertulliani in libro de Habitu muli rum . Respondent librum Enreh esse apocryphum. Ita elirat non inde sequitur Edoctum nihil leti psille. Etiam ex libris apocryphis, iis videlicet. qui non sunt undequaque exploratae autio ita iis . licet certum habeant autiorem, te. ι imonia quadam collegerant Scriptores sacri . Compertum est Paulum Apostolum produxit se uetna ex Arato Gentilium Poeta, Simonide eretens, 3c Menandro. Huiusmodi est illud Ast xv D. 18. V. γαι κM FDat ouis , Ipse enim O genus fumus, quia e stat ab Apollolo desumptum ex Poeta Cilice coaeive suo. Menandri in Thaida est trimetet ex spondeis & iambis, qui Iegitur in a. ad
Ormen eis Epimenidis, di Callimachi ei ratum a Favori no. Ex quibus colligitur perperam a pietasque Epistolam Judae rei etiam , quia ex linro Enocta desumit testimonium, vi in Catalogo Scriptotum taedescistitorum scriptit Hier nymus. Fatemur ergo librum Enoch non esse in Can edivinarum Seripturarum, di negamus Enuchum aliqua non
scri m. At de Μoyse cum Me rapite , tum praemissis disputationibus, & seriptitaculis nolitis dictum sitis.
SUA ARIm universi Iuris esse Decalogum recte aia
nimadverterat qui libros Philoniet de hM ipsa argumenta editos . inscripsit. a. M νων Lxa λ γ si . . νόμων am . Haud bene erso ab iis iactum, qui Theologicas disciplinii tradentes Tabulas te tamenti praetereunt . De his patra saltem disserere volumus. quaedam in tam a tingentes . non trita penitus, & communia. Nam quilliones scholaifiea methodo pertractandas, Blitas de nonnullis praeceptit moveri, ad tibim proximos do humanis Oisciis, ne hie nimium exere at , pcitavimus reiiciendas. Itarive Driotiatim diuum comperimus, quas Decem is M. Est autem V rbiam in saerit literis nan solum quaeliubet vox senifieati.a, sed et per analogiam interdum accupitur pro re galla, aut gerenda, ut dicitur uber uterque Paralipomenon, seu Chronteorum, recenti em rerum rei arum pristit Judaeorum temporibuς, hebraica si ua
Ha disrum, n D. Sie accipitur Graecum- cae II. t s. & ad Rom. ix. 18. Aliquando sigaificat sententiam aliquam, ut Mare. xi. av. Intereorati Das GrTώ-- --tim, in Moviria se mitio Baseimus Ioa ucati erat, an ex somιnasias Utroque ianis arbitramur dicto in esse Decalogum . videliset ob detam sententina Domini, ae prae ripti es rerum asendarum: unde Au Eme in Ythionum veteris 3e no .i Testamenti inter pera Augustini, Decem se uentias inquit q. decem is M appes os . Quomoda decem pereepta Gabas in Tabulit suerintdittributa, vix p)sumus davinare; probabilior tamen est sententia Ruguilini, quae iam inter Catholicot eommunia evasit. talem talis partitionem. ut una Tadula tria ad Dei cultuiti pertinentia contineret, altera septem reliqua spectantia ad proximi dile tumem. Adversus quam distributionem nihil solidi crepant animadversiones Petri Ma Wris in caput vii. Epistatae ad Ros nos, aliorumque hae reticorum . prima ergo partitio est, quam Judaei quidam tradiderunt poli Iosephum lib. iti. Antiquat. cap. 3. & Phul nem in Expost. Decalogi , in utraque tabula quina pemeepta dulcibuens. Alteram leuet Hiet ymus, ae pati eum eum plures, opinantes pneeeptum de non faetendis timui, cris, e te ordine seeundum, ae diversum a primo, osiam mmovir Deus tiatis, qui ediami te δε υνυ ει ι; ita ut prior tabula quatuor praecepta comprehendat, lax altera, tacto uno de duobus postremis prohibentibus e cupi sem-tiam uxoris. & rerum alienarum. Tertia est eam munire pocl Autullinum reeepta, quam supra innuebamus a de qua vide Em stolain ad Januarium eap. Q. Sermonem ιλ. de decem Chordi he de Tempι eat. s. lib. x ι. Conse Leap. M. Ace. Diuilio hre Amullini et ceteris pro ollior, si tria sacile percipiantur; primo in una Tabula fuisse ea quae perlicient ad Dei cultum. & dilectionem; in altera autem quae referunt ut ad proximum : deinde praeceptum de noti habendis diis alienis esse ordine primum , . c co sequenter ad Deum tria tantum . non quatuor praecem referes 1 temo, quod ex hM e sequitur, cum v o. alia ad complendum denarium numerum in oenienda snt , -- num ae decimum praeceptusn eile divella. primum demonitratur; nam Matth. xxii. ag. 3e N. &Mare. xii. II. &q1. duo tantum dicuntur praecepta letis, Duetra Dominiam Deum intim , εα , D Aos μ- ώm tti m . Id Qeto ii dictum est Impio dii iurii em tabulatum viliat omnia q periant ad cultum Dei in prima i hula. de oennia 'uae reserantur ad amorem proximi in se. eunda tabula fualle eoosirimat ii autem duo tantum e memorata sunt, quod tu e sint ueluti genera & eapita e telorum ; nemo non videt. quam congruum magis, det vine probabilius si, quae ad diversa tenera pertinent non fuisse permixta. Mitto, quod Ambrosius . Beda, de alii ia-terpretantur verba Apostoli ad Ephes. vi. a. piaritim mρ- isenε, primum tabulae polletierit . Inveniunt cura hane distributionem Chris iani omnes , etiam emissime
misi disput. M. Leidens The si a.
Mandatum veto, Nou husebis Deos aliems -- - , esse ordine primum, liquet; nam in iis, quae pra redunt. Do suis os invii or. eli oratio enuntiati .a , nullumque uetbum ibidem eii imperativum , seu praeceptivum . Ea ergo praefatio quaedam ad Decalogum, Maiestatem , ac ueficentiam Dei, eui obtemperandum eli, denuncians. Coosequent autem sententia de non faciendis sculptilibus numerum eum praecedemi non facit; quandoquidem qui quis idola fingit ad adorandum eo cultus tenere. qui rummo Numini debitu' er iam Deut habet alienos toram Domino. Aecedit S. Patrem Augullinum Serm. de decem chordis eap. 6. in trabes praeceptis prioris tabulae insimistam potare quamdam imaginem Trinitatis. Duo pol ma distinguenda Ele iam eonstit; nam ali uia denatiue non es et numeras praeceptorum. Atque distin ela sunt x. ut ductus praeceptis prohibentibus illicitos exteri res Mira in mulierem, & is rem alienam, sexto stillari