Jo. Laurentii Berti ... Opus de theologicis disciplinis nunc primum septem voluminibus comprehensum, & praeter uberrimum, generalemque rerum indicem ad calcem appositum, integra adversariorum in auctorem opuscula, quae hactenus prodierunt, necnon apo

251쪽

Ad teri r 4 co. quod peccatum illud dsmmodo esset in mate a graui. esset mortale . nam ei solverei ami- . nam Dei, di aeternam poenam promere redit, ut confiat

ex damnata propositioue . Atque hoe idem in serrat ecverbis s. Thomae, quae oppetiit P. Amyn. Angericus enim Dotior v. a. q. χα ait. 3. probat des peratiociem ego quidem moriale , gravita imo ue peceatum . quoniam est contra vitis em Theolre iram, cujus ohi iam est Deus,

iamque impottat ab ipso Deo avinio rem, in qua sta est

principalis ratio pectati, propterea quod sae aversime a Deo mo Ie meeatum novi datur. Sed a ii S. Thomas desperationem non esse peceatum adeo graue . ut eis infi- . ita si vel odium Dei a Dia. a. iris, ἐν Λἰtim Dei iontru D a frivo in inoa ., o M : a minis A a tem so

D. Thomam sat est ad moetale peceatum, quod si aver so a Deo in quantum a nobi partacipatur. Atqui peccatum thitos ph)eum esset avertio a recta ratiocie, quae est porticipatio aeter H. & consequenter esset averso a Deo in quantum participatur a nobis, ergo peccatum philoio icima Her aeterea prena .rhnum, atque mortilatum. Sed inquere ιλ. B uyn, notiro in tembro hae primum nata non est, quam ab An uilino Meepimus. opin . Tractaru cvi. in Joannem , Η e 63 ... - inquit ille a vis veru

tiotie utenti penit os abse , , 9 Deum negant tantum perpauci, In qui oua natura nimium depravata est, ct aes est es, quae eineumpunt animam. 4 trahunt mentem Averitate , quae nunquam omnino abston ditet ; nu lus p

secto Deum ignor, invincibiliter, , peccatum philoseph:-

cum in stilo nominum cerebm fictum et .

CAPUT X.

OU E de uno ita disseres revocant me ad insectanis ea doemata lan semianorum aduerim nos iam se maritiemi 'va viribui velitantium. Censent enim Menorantiam tum Maura inuine ibilem, eo quod poena storiginalis peceati, neminem a eulpa exculare , perperamm parturin rem mendarii pluribus Anausinitelli monita eo sarrinam. Quod ante Jantinium scripserat eum aliiε Cativini elegalibus Hieroclumus Zanthioς citatus a Stephano risesamm lib. Di. H. Jans. Dup. v. cap. i. Licet autem

haec haeret ita alsettio reputata si una eum proscriptis ci ex libertatem Nouatorum arti las. eam rursis noe loci, me maeis necessaria praeterire videamur. directe oppuenaia

p ROP slTIo I. Ignotatio iuris naturalis, si invinetia

hisit sit, a peteal exeusat. P1ob. i. ex damnata ah Alex VII L positionet Talisis ineue sensjaaria im,uncitidis μνia narti dii, hae iustorti κλιανὰ ti a verantem rit ipsa nam me se a petrata formati. Hue etiam spinant inintimi articuli Baii negantis neces istium esse ad imputarionem p rati quod sit inluntarium.

D. um de his lab. xv t. eah 2. N Deinde probatur ex Augustitio; qni non solum mpressissimis test moti iis a me eodem loco Iroductis inirmat nullum dari absque propeia, luntate actuale pereatum. sed etiam hane de ignorantia quaestu,nem aperte definit liti. m. de lib. arbitri cap. a hic Oe visi Nim ι bi depuratur 'am. inrisis, . a Mas, θἀ- litis quumere quoia isnoras. Rurset pro hatu, demonstrando Adversariorum in perse natando Aueuia lini mentem alueinatio em, atque initantiam. Assirmast tibiis siqo1dem Pelagianis nullum hominem nasti obnoxium oris inali metato, ideoqile eonendistentiam atque ignoran ii in spectare ad naturam iustituti hominis, non esse ore nam damnata, ut ait s. P. August. tap. xi. de Diso Per tiuerant Le, Et nos lib. XLI. x M. 3cxv I. demons rauimus. tinctissimus Doctor contendit u mone. tam eon piken etiam . quam ignorastram. malum es e. & posse diei me ea um, in quantum peccata inductae sitiri, atque ad pHea tum pertrahant utentes libero voluntatis arbitrio. Ceterum ait neminem ignorantiam illam damnati, nisi pmpeianeti irentia quis tenebras sbi alcessat. Qui antem haec do cet, neque affirmat ignarantiam in vineibilem es a actuale micat m, nequa opus ex illa patiatum deberi ad eos pam imputati. Perperam igitur obstrepent Adversarii eontra in

cooeus am, firmissimamque s. p. Auetustim inmcititem. Sane Augustini seopom esse eem istare notantiam noctine naturam hominis instituti. sed poenam damnati, utino onginariam labem, & specialit aratiis inierat neces.statem, liquet ex eius alveitis Pesa ianos disputatiocii, , ae praesertim ex libro contra JuL vl. Ibi enim eap. 16.

senipis, ut nullus Dei. Nae tamen i mitie quod perpetrentur mala per ignorantiam invineibilem. rum euod tenorantia vitio primi sectati insemidii, si

complutium ieelerum radix, quemadmodum &eoia ν - tia; quae . etsi peior est igno otia, ut eo loci S. p. deme strat, nihilo tamen minus nonnisi consentientibus Meet. Malum est ergo per Augustinum ignotantia, quinum ε et peccato est, trahatque ad tralum. licet nullus pruri . nili ignorantiam ipsam assectet, vel quaerere net lisat ia notat. Producit autem s. Pate eodem opere uix iti. tap. ις. ad comprobandum ignorantiae malum, exemplo

Abimelech, qua ignorans Saram esse uxorem AtiiLMiliam rapuit . di in h. Retrae . cap. p. exemplum Diuihaec Pauli; quorum alter ait, Lancrumias mras ne mmis ris, alter vero. Ianaros feci in mererit rara . pti,Maia tantia Abimelech . Pauli, & Davidis ex ordinali tari traxit originem, sed hi non laborarunt ignorantia , vincibili legis naturae. Si ergo petraverunt, tiit ipserim ignorantia vinei bilis, proptereaquod neglexerint quaerere ignorabant. Nam i norantiam facti, di nequeat sepem, exeusare a peccato latetur san ius, probatque ex Aut stino lib. a. cap. M. adorius Cresconium . Cum hi, R Pater ad probandum ignorantiae malum hune ses sispum praefixerit, ut ex illa eommonitiet vitiatam esse procato Originali naturam , atque ad evincendum non etiignorantiam ipsam conditiorem naturae perierum present

exempla eorum, qui meeauerunt isnorantia facti. vel n. ris politivi; eo sequens in nihil iamd Anglistinum dilam Pelagianos intendere, nis ignorantiam esse vitiam de .

tum a Ferato. I in iis, qui eum possint . illam chelli

re negletum, meeati eaussam . Vide etiam librem i. d. Mat. meritis, & remissi eap. 36. Λlteram ex Augustino depromptum argumentum est ;quod si ignorantia invineibilis ivris naturae non extuli et a culpa, quia peetati originalis poma est; nee elim tacuissaret in delitat netativa, eorum scilicet, quihul astanti

tum Mn iust Chruti Euan ium. Cur enim plari via nuntiatum non si, venit ee occulto iudicio, ni S patet demoni rat lib. de Doro petio. ean di seq. Atque ieiudelitat nee fisa non imputatur in culpam. uiequid novi obganniant Dogmatissae mu Baium, euius altimodarelinta est ari. ε . 1 gitur neque imputari potest ad culpam in. vincibilis ignorantia. proptereaqood poena st originalis 'et cati. Minorem propositionem, quam ad fidem speciate constat ex damnatione citati articuli M. his verbis expressi. I. Ad hos piare uetariis. io hi asias Chri s aran e

potat vim se haberena. Quibus in locis mirum est quaerere

ansentanox praesidium inviti ci. cum Augustinus in tar is ad Sixtum se ibat: me perestum I suas n-hasaltim si I, s non men et, qM .um avidissena eum, non raedia νι ist .n rem1 de citi Tris. In Ioan. habere exesinum de Me precara, qtis in Cruratim non exedid eurus, da quos risu lenit, o quιbus Mn est uetitas. Huius nimis imae veritatis possumus rati ex multas M. iatre. Prima ess, eucia petua e sequeos ex originili me cato , nis ace at liberi arbitrii tonsensus, nequeat noee. re. remanealque etiam in renatis, in quibus otigmatiae culpae labes abi largitur. Altera hole agitiis, quod nulIum et . nis si Moluntarium. actuale meratum . Tertia parum abiimilia . quod s .d imputatronem precati iumeret ignorantiam eos trahi ob culpam Adae. peetatum esset dinem tia quoque, sitor, ae pnremesas . quibus in poenam primi peccati complures sebiiciuntur. Quarta ex his p uens . quod plures ratione utentes. & qui non re gnarent ve-m1ti, si eis assulgeret , in damnationem protraherentur

inuiti. pRomsITIO II. Nu lus hominum te os suirat ignorantia ruris naturae in vineihili. Denisistratur i. S. P. auctoritate. stabit enim An stinui tu Ps r. 6. milias est. Di faciat ;njuriam abera, um

252쪽

tati s . G u meta es; in ma

in is ira p

LIBER VICESIM Us PRIMUS. CAP. X.

kinati m l. di preeandi libertate . in imaque e stientia praediti sint, ignorat in.incibiliter.

Advertendum tamen , spectari posse naturalem legem di quoad universilia principia, & consecuti es proxameinia iliatas . in usmodi sunt, stioci tibi Mari Dis i oti/ran seri ι. Dι5EEri s 6 De si P νMω honora ι m. oe , ει quoad eoasequentias, ni inquiunt remotas, quae ex iisdem peincipiis nonniti dissicultet a sapaentibus dedueun. tur ἰ euius generis sunt eomplura ad legitim g eontrahita vertinentia. Est ergo sententia aliquorum dati noti pulsa aegis ciaturae inviaeibalem ignorationem, nee etiam qua tum attinet ad remutiissimas eunti iioam ' pro qua sententia plura erudite conscripsi presbyter Balietinius Vesenensis in Cons. Epillosa Pauli Suneri eap. v. & in Epistola r. aduersus An vinum Dillettat rem. Fulcitur a tem hae sententia proximis argumentationibus. Videtur principio valde coasormis Santiarum Parrum auctoritata. Etenim Ambrosus ei tatas in Q Tti,fatuν. disi I. q. ait: unorantia juria nos jolis muni s a Muti dam . Litia 6 . Augustinus de Grati di lib. atti cap. tiuo νanaia nam1nem se exensat, ut sempιterea lans non aeriat .

Epist. r. alias rue, si quis os vim ptitarurit esse quod malum e , hoe parans Mi e meas . similia habet Belualdus de praecepto & daspensati eap. i . s. Thomas modi. v ID. art. la. uvida vitων re ira se em, semper est mestim, me ex fatων ριν hoc quod Ui sca tim ci cientiam. idem dicet Quod lib. i ii. Q. iv. art. 2. Geescia denique De vita spirituali leti. i.. Gesors es sententia, niatim in Ar, . tisis ure ais fiant, i adura ignorantiam .ni insibitim . His aecedit ratio, quoniam ut ignorantia repotanda sit invin- ei bilis, requiritur. qvod superari neaurat viribus naturae. vel statiae. Nam gratiae munus est saeere ut innotescat quod ante latebat. Quamvis ergo datentur aliqui tali uti xantia laborantes , ut naturalis intelligentiae lumine non possent illam daspellere i nemo est mortalium . qui id nequeat superna sumilius illuli ratiocie. Hae vero non nisi tuisito iudicio, A in poenam peccati privabitur; quod sane nullam peccata afferre poteti ercusationem. neque lan Tantiam, per quam aliquis errat invitus, reddete simplieiater involuntariam.

Veris lunam tamen puto sententiam oppostam, di circa consequentias iuris naturae remotissimas censeo ignorantiam in vinciditem elle admittendam . minui sillicitus an talis ignoratis ratione adjunctorum , sive cireum stantium rerum , a quibus universalis te is praesiti ita londe distrahi. tui. appellanda si portus sarii. quam iurit. Huc enim videtur tandem descendere Cl. Theoloeut veranensis. Et cuidem sententia illa non solum traditur a Theo sis laudatis ab Avuore Epitholae vernacula lingua ad ver ut Bal- amnium e scriptae pag. et s. & sed. sed etiam illam tenent

omnes sere AEgiliani, ae Thruitissae, nee non frixius in I. a. q. 76. q. ta coael. 4. Ludouieus H, it de Actib. IJumanis cap. i. g. 3. q. t . L Hermi mee Tom. v. pag. a M. aliique communiter. Cuius allerti is his videtur ta tio apertistima , quod eonelusiones iuris naturae remotiores

deducuntur ex princitiis to toti . implexoque discursa . quem Tudes quam plurimi etiam ordinariis gratiae ad lumen. tis non destituit enormare nequa uam valent, ut in mus. ia ad usuram, & matri moviii impedimenta spectantibus

non Perram contingit. Superiora autem argumenta producta etiam a Genneto Tra t. i. de Matali cap. r. non admodum videntar valida

omnia quippe allata te limonia de iure naturae sta' ato suantum ad universalia principia, ploximasque e elus nes. de quantum ad ignotantiam homini propria eulpa, aenegligentia insidentem, paelunt, ae debent intelligi. Da inde, ut brevi linguia expediamus ' Ambios ut quo so ea scripstr Laudatur utique Ambrosax in C. Tursame,& eitatue s. Destoris set m. xi. de lib. v. in Lucam e sed ibidem hoe tantum Ambrosus docuit, quomodo cavete debeamus proditores, ne per eo: plurimi nu luentur, nam , Licet Petrus emi sistis fa s mentis, penuriatur timen ι--ms nitas pro AEroris. Nora extat eo loci, quod de ignorantia addiderunt Collectites Canonum, quamquam & hi liquantur de Iure naturI primario, & de honore a libertis exhibendo dominit . ut observat Glossator. Praetermitto se monem x . nunc xxxv s. elis Ambrolio suppositum . Augustinus de c; 1t. & lib. arbitr. cap. 3. hoc tantum docet, ianorantiam eorum, qui non crediderunt in Chrii iam , nequaquam ipset instilibus praelii tutam . ut non a drant igne sempitetno, non quia non erediderunt, id enim ipsit non imputat ut ad eulpam. dummodo nes ire nolue. 1 inlised quia i em naturae inseriptam eoidi hus suis liis here trangressi sunt. Mittur tamen ardebunt. quoniam fidelium etauiora sunt ob fidei. & vocati it bene heinm, pec

nestis. . Vo uias quippe os eo argiarin , de quo ais stiν emia e ivreuiore, tit bene aleret. Seu M ua . norantia , is nori ci eoum i Icire notant, seu eorum . qua rum amIImpliciter noritina, neminem H εHUst . ut Iempiterno ignemn Misai: si prosterea nou erevitat . quia non audi ι mnim otiou οὐ tres sed forta ιι at mitias ardor 1 ndi enim sis eatissa d ei tim, FGuue iram tuam in contis , ε a te non verrant. Ubi, quoniam hune Augustini loeum obiectat etiam lanter ius , duo auamadverto , Pr am si Theod. Tom. II. Ignorantiam e tum . qui uoci audierunt mesan Evange. tiam, de quibus loquitur s. Pater, e se irvorant rana iuris positivi. quae ipsorum sansentatiorum confedliciae sxetilat a culpa: alterum proferri ab Aueullina uerba Psaliuilia adversus Gentes idololatrat . quatum notae ita de Deo Amtiore naturae fuit proculdubio vineibilat. Sensus ergo est, infideles non ideo evasuron sempiteraum gehennaetium, quia noci etesiderunt in Christum ; sed licit in

hane eausam mitius sotialsis ardebunt tu perpetuum tamen ei eruciandos. quia noti servarunt legem naturae cotis di singulorum inscriptam . quantum ad Dei cultum .dc naturalia praecepta omnibus mantiada . . Eptitata autem xlτD. distinguit Augulti aut ignorantia n eomes, qui pumrant cibum, quo vescuntur . non esse idolothytum, a Jgn rantia eorum, qui idolis immolant sacrificia r quarum pliama est ignorantia sis ii altera iuriς, & vetitatis ex unis versali mineipio proxima consecutione dedusiae, ideoque res e Meet eonsistere eum hae ignorantia peccatum. S. Thomas Aquinas in I L q. icio. an. r. disputans an praecepta omnia moralia ad naturalem legem pertineant, communem se citentiam his verbii illustrat: sti nimuerit tu humani, a litas auis ex tiara , quia Raram mmmoahi eo Ararum possiant opprobari, MI repinguia perin

iis . o Mi modi stius ossi te as Iue nutari. Dui lami. sset, ειὰ sit ut i eo jurioiiovo Orionis a sienti hia, νώdieani ν esse Aseroama, ; tua si fant δε με natura . ut tam η .aIuram a se prino, qua in Moras a sp uti ristia instruant ν, servit illud, Coram eam e ιιι consi te inc. Si ergo nequeat rudis homo instrui disti plina μν entium, eamque requirere, R adipita non ne a u; qui ambigit e lux imotationem iuxta Doch rem Angeli tu ir ense inuine ibidem At non a stinat S. Des or, inquit The loeus Veronensis errorem . si quis interveniat, omni, vel levi eulpa vaeate. Id suapte diatura e sequitur. Nain iieulpa vacat ignorantia telum credendatum, ubi neque ithaberi diψitia in titutior eue delicta non eatet linatatio temoriis matum veritatum , s inculpate desit hi iuuito, aedisti piloa Doctorum iciquet euim S. Thomam de una . ac de altera ignotantia simili modo rati Minati. Ad hesiritur Anaelici D. documentum si cetera revocentur . e statis illo culpam adneela duntaxat errata .ines bili, ut eodem quod lib. iii. aperte declarat Q. x M. artiti ad a. Is Marandia

I. pag. 4t a. la libro autem de vita spirituali se L iv. C, oll. . poli ea verba e Gerara 63 sororia, n stivi tu sis. Vae ti-κ u sinis AH, ctire seu aut am inviacis har, stit ira pro seri hane sui assertionis rati em : Quom in f Γρα- -od iisse , a Dinu sempὸν as uir, parastis triaueare merit , quamuis e pres t ita salutem erasAt edittar onem. In illorum itaque sententia, qui propugnant dari infideres quosdam omni etiati lumine des itutos, quemaim,dum salsa est ratio aliata Celsociis. irati praecedens assertio. Quamquam certissimuinest iti fidelet illos damnari non propter id, quod ignorant angineibiliter . sed propter id quod libera voluntate committunt. aut

dignos ere ne ligunt. Nam si ali ui sunt ob ordinale peccatum

ne vires reprobati, austoque audietu deretilli, nil eis praeter mgiualem labem, quam contrahunt generati e , imputari potest ad culpam , nisi quod libera voluntate patraverint. Atque his diluitur argumentum postremo loco produmun. Quod si suis in profundum peccatorum demersus talemmeniis ealisinem contrahat, ut omnino ignoret quod scite te.

netur, is laciotabit ignorantia aliquo sensi in vincibili, S ne cessaria quadam infirmitate tabescet e sed quoniam ignorantia illa ena preoli est, non originalia, sal aua ι; nullam excusationem habebit peccatorum illorum, quae aut a s eom. mittenda praevidetat, aut committit indifferentia iudieii. Neum optione malorum. De hii tenebrionibu , & lueisu is loquitur s. Bemardus de disp. eae. xi R. Obscuratam Dina es t 3 Inspum cur eoum, Ps 6ὶ α di fant, edi quos jam tra diti in res obam seu m, Musis omnino n. iussere, nee is in fere Meunt. De svιbas scriptum se : Impias ovi --νιι ..p on uum in Ioram innumΛιι. Solvuntur ex dictis argumemta Jansenii, quae tameα breviter dirimenda proponam.

AD EA QUAE OBJICIUNT JAMENISTAE.

versatia iraque plura opponunt. Primo, inquiunt, de

253쪽

subjac re peresto. Deinde Augurranus innumeris loc4x Ian. senti a serium expressu. Ex ladio de Grat. , di lib. arbiti

cauilam tu inde proe et t. quoniam , tu tis, sti, inrati sera, uerum, sia ati, isti e pereat tim est M tis atitem, ovin per runt, ora mora. Eadem rem it in omni fere Meteritis Pelatiatim disputati me. Saephllime etiam appetilantur ab im Augustino peccata , quae per ignorantiam etiam in vincibilem perpetrantur, ut in m. do lib. athiamn cap. ip pluribas demonstrat omtiem leta ratitiam ess edamnabilem disputans adverius Julianum lib. v a. c. IS &de Nati Ze Crati t. i . In libro etiam r. Coclitis c. I. plura deflet peccata infantiae, quae nec moi reprehenta, nec ratio su I in . Aecedit S. Hietonymus, qui lib. i. adin pelagianos pet- gratia latiniit a Scripturarum spatia deni arat inerem mn inra atque ignotatiliam esse peccatum. Hic & os milibus cumentis miratri errorem suum intristant laniemani. Respond. palaesinant Synodum proseribendo septimum illud Capitulum Caelestiir obtio eis. O se orandium Non suprasere petruso . damnare duplex Pelagianum paradoxum: Doum quod ignotantia non subiacet pectato originali, sta est cotiditici naturae . eo quod nem secundum Voluntatem eueniat. sed secundum necessitatern r alterum qu dignorantia i .e tum sit, si iacti, possi quandoque appellati periecta iustitia. Rei4hi es initione Sytiodi palaestinae duple, illud pὰJarianorum a serium ccciliat ex l: o Au .es,ni de G siis peia ii cap. xv . n. ar. ibi enim ad re viri. ridum Calassidui, & illius damnationem eo probatidam stote i s. Pater verba in 'ro : o Hientcitis meΘ, c, -η, i, is meae, ne memineras , di faefisscia, qua in libro Le.it. pro peccatis ignorantiae percipiuntur. Haec autem de unotantra iuris naturalia necleeunt tu testini. Frustra ita eue ad hane ignorantiam pro clipilo Citelliani capitulice totque f. sane pelagianos actu aisi i notantiam eone ad malum ex peccari p pagine inseminatura, nemo unus ignorat. Protei ille rara tum alteram . quod ignorantia pertineat ad perlectionem. conclat ex lib. iit. cocti a tui. cap. iv. num. ῖα ubi S. Au quilinus te emi Iuliani .et, per sciam ignorant; in riam mm GH, ia uixιι μαι. i qai Hon sura ur Musti ruitis seu auus . qianes ιαιν stilit o leua, Et ψeo fiet sis , ψ iis d/ M: suo fel, i Lei. Unde magis apparet quod supra viis ai: unu . Auductinum non de sola ignosanti a iuri nai ute

o uia pelagi an disputalle, sed de omni praefisa etiam iuris p ataua , aisue facti. ut ita ut tenorantiae non Deum

, i. odi. ciam uti stoer eum, vovi ei a M. M u m. Ex cu satur et ei a peccato infide aras u Marisa reuorantiae coti 'a an .incibili . Deinde instituat qu ectionem . num di sui, qui non audieruntd acre ponde , esse qui devi e, sub iri iti eo quod non crediderunt, at noci esse x tilabiles oti alia peccata. Enam vero vel damna nitit propter originale reccatum . N h , illi'. nulo Dei juilicio impurator. su Iam per unum hominem introivit in muti

dum, in quo omnes peccaverunt: i se a Menon admittit defcie peceato excusati neni Deus, sua creavit hominem i.

A de hi, ν oeul dubio nullam habeat excutilioneo . sie ii.

seetem natu alem cordibus lauriptam Itistingunt , neel .aneel om audierunt, sue ii, sua audierunt . , addita Herito propriae voluntatis in ludiorum infidelirate petili terunt. Proieramus non mutilata, ted integra vel ba As offitiir sto, im ex , t ue , at ir s. λ

Autustinianae dis rationis smram. Excu tur qua notia Eierunt Evangelium . nec audire prauemni de peccato;- Mi titis ; non excolantur quod mutaverint gloriam iti-eormpti, iet Dei in limitu dinem imaginis cor uni bili,

ikminia, di seri ierint creaturae potius, quam Creatori.

Derelieti in teuctris, δι in massa scidati is propter oti. rate metatum , mi mptia superaddaderant,

usare ipsum peccatum crapina e . quoniam illud heri, runt iu Adain , di quod Varisii fidem non Mene totisne leae perierint . poena eii transere sionis Mae id iti, iamnes peceaverunt: nequeunt excusare actualia petrita, tiipiam infidelitatem . si intelligere noluerunt. quodam ii, his , quae pristia culpan lexerant . ipsa ignorantia Memtum m . Petearum ergo inexeusa hile non est lino inti invincibi it iurit naturi. sed peceatum origi se cum Arita

est ii quia non est praedesinatus ad fidem, di infidelius ipsi

vincibilis, nempe illorum, qtii intemere uerum. Ubi vem Autultinui appellat peceata. quae per ira,rantiam in vineibilem perpetrantur, metatum dicit, q- peccato factum est. Atia tinetiam dic istis μου sutim , t m Dod ntinumvis in ori, iam ti Min, sed etiam is sici Daci h us membri morum censes visur . iis feriis tenerem a De oram, inquit eodem libro Dr.ee lib. tibi trio cap. t q. Hoe sane pacto diximus lilax m. cap. e. cupiscentiam appellari peccatum, qui ex peceato est stad peccatum ine linat, ut pca Augu linum Trideatinasi.

nodus declaravit.

In libro vi. contra Iulianum demon strat s. Patri totam piscentiam. 8e ignorantiam esse intrinseee malas. ut ita evineat meratum originale . & gratiae necessitatem. iniurienti autem haeretim, evi hoe malo non eareat qui ham.

s eme. Ita eotim eap. xvi. num l . En aperte A ruilinus eoaeu, entiam , re ignorantiam malas dile pio. nuntiat, sed in baptiaratis utrique malo non allentreetiditi. seiungit a pereati reatu . pisans ex quo remaneant ad

luctam necessariam esse gratiam sancti iaspirati is

dilectionis. At de nat. de gratia cap. xvii. num. I9.

1am ignotantiam uincibilem talpandam ammati ea id homo ν ω nu gentia sua, Dod adhibito διὰ n. sine

tu Firi tetit. In libro denique conseisiectum primo

cap. v D. Opera, quae comitantur insantiam. appellat pec- Lata, in quantum revera naturali legi, ae lumiai rati is

re snant, & sunt ei sectaria miserrimae oratinis . de qua David ps L. ait: In insultotisti, osareptar sis , sin peccalas comesar ma muris mois . verum negat esse peccata, quae imputari valeant ad eulpam 1 ita tit reprehendenda quidem fuerint in se in potia, ιed nullam pri emerint imprehensionem, quatenus salta a puerulo a bsque rationis iis a

ληδῶ me, nee raris Merii. Hieronymut adversus Pelariandi demonstat plura peceata a nobis per ignorantiam committi ideoque hoe malum esse G. bis insitum vitiatae generationis oritine . neque vitari mee peeeatum sne gratia Reparatoris. Atinistra Ianseo iani .e sola ignorantia in vineibili. N iuris natura Sanctum Doctorem imterpretantur e frustra inierunt per Hieroe mum ignorantiam illam non excusare a pereato . Nam ut pelagianot rex inrat per seripturarum spatia dantinent probar dari ignorantiae sedieata ex cap. in . Exodi v. t a. ubi mulctatur exilio . qui Meiderit aliquem per ignorantiam absque voluntate . diis suetis. Ex cap. v. Levitici v. x ., ubi Orcipitur offerendum esse aes tem pro anima, quae per ignosantiam aliquid in mundum te tigerit , Ee legit aeremopias tuerit pravaricata . Ex cap. Mit.

eiusdem libra v. ia. . ubi ei, qua perien orantiam mederit de ianuiseatit, mandatur, ut deterat ad san tramim, R det Sacerdoti certam partem eius, quem ederit. CN. Ex cap.

xxxv. Num v. 'D. ubi decernuntur eivitates refugii pratis,

qui nolentet sanguinem fuderint. Ex i. Regum op xiv. 43. . ubi lonathas damnatura patre, quod gusti Perii in summitate virgae paullulum mellit, quamquam paternum mandatum , ae sulamentum uestiret. Haec omnia exempla sunt ruris p tivi, ves facti, in quibus 1a tantia, latentibus Iansenti Q. excusat a culpa; id aue certissimum est beatum Hieron .mum pelagianos resellentem uni veri e tenorantiae mal sim deseribere, ut commonstret in nobis proelivitatem ad vitia.& supernoram auxiliorem necessitatem. Vide que titissmus ii, x M. cap. ita, di lib. xvi. cap. a. , & kἡq

dele fati e , vel ignorantia labes assentat ἰ piavit gulas quasdam subiicita, quarum lamine duo quaeque moralia ei rea hare materiam exorta absque uila haesitatione sit .antur. Ergo eum inmoto nihil iit a liud . quam selen. & cognitioni; deles . scite autem quas milia aut veritatem q iae nulla rabione ad sempiteriis a latem ex se e ducit, aut veritatem quae petulitis qualem a

254쪽

. IN II

si sti

LIBER UI CE sIMUS PR, MUS. CAP. XL

.ε silutem me sequamur, sed minime es neeessaria r aut denique veritatem, sine enim notitia aeterna salus est i mitiualis . consequitur ignorantiam esse vel rerum ad sua. ram non peruuentiam. vel utilium, vel praescripta .

Christris nequaquam mortuus est, ut simus philosephi . vel mathematici, neque naturalium seleutrarum ornamen ta suapte natura ad pietatem religionemque disponunt rquapropter naturalium disciplinarum ignorantia . iive v lantam sit. sve in voluntaria . per se ad enlpam non es im tabilis. Quoniam tamen acceptis satiatatibus bene uti tenemur , ad Dei gloriam & honorem debeat perspira a in ingenio literis, scientiatque navare operam, di in h. manam sapientiam animum intendere. non quod ista aedificet, di cuique si necessaria, sed quia virtus in otio inris Pescit, neque res endus est acceptus denatius, contra timoniticam Evangelieam, in sudario.

CANON IL

Ad eapessendam salutis viam perutilis est silentia saera tum literarum i quippe isti vir ad suum po fidem , ae est in Christo Iesia. ut Apostolus scribit in secunda ad

Timotheum. Ignorantia itaque vel sacrarum Scripturarum, vel doctrinae Patium, vel Theologicatum disciplinarum δε eli per se in unoquoque culpanda, quor iam noci omnes tenentur, vel Misent media quaque utilia adhibe.re . At hane icien Nam eontemnere . ik velle perutilem doctrinam ignorare, non est absque peccandi peraculo, eum abiiciens titula minus sit pruden , ataue solicitus. modsi de his loquimur. qui ministerium taes allieum. & O. Dus Evangelillarum debent implere, quoniam iit saetad et mna non tam est utilis, quam necessaria, si illam addistere negligant, .habent perversam, culpandam , & da. mnabilem ignorantiam.

CANON III.

snnt vero aliqua sit tu singulis neeessaria, ut lagit pr.eema, Symbolum Moilotieum, praecipua fidei mysteria . di eommunia Catholicorum rudimenta. Horum ignorantia poteli in triplici hominum genere reperiri. Quidam ea scire nullatemus possunt, ut infantes ante usum rationis . di infideles, quibus Chri sinet Madum eli annuntiatus e M.que in his ignorantia peccarum neci est, sed poma peccati original41. Quidam alii scire possunt nolunt, su

euntes , ut diximus cap. I. eum D. Thoma, senorantia vim m postre tiberiorem pri eandi; de in his tendiantia peccatum eli. atque gravitatem merati, quam minuit ex una parie ignorantia, adauget ex altera perversias voluntatis. Quidam seire pollutit & volunt quodammodo. scire tamen ne leunt e in quibus ignorantia partim voluntaria eli, partim in voluntaria, simulque peccatum ti poena peccati; peccatum ob voluntariam negligentiam . poma a tem peccati, quoniam aliquatenus dii Nicet : atque lixe ignorantia minuit, sed culpam non tollit, sive , ut Schola loquitur ; Meti ut a tanto, seu ma a tota.

Duplieiter e tingere potest facti ignoratio, Mi adhibita ditiaentia, aut non iis inspectis . quae eonsderari nee M. hebant, nec poterant . ut dum iam, ingressus est ad Liam loco Rachelis a Labano introductam vel non adhibita diligentia. nec rebus, quae attenda poterant , animadve si, ut dum Lamech inter venandum mo sera occidit ho minem . Prima igitur ignorantia, eum involuntaria omnino st, neci eli aliqua ratione damnabilis sed altera . quoniam ex parte voluntaria est ob culpa hilem indiligem etiam, ut liquet ex superiori canoae, minuit peccatum, noti tollit.

Ignorantia autem in vineibilis. sve iuria natura si , suo postivi, vel innata est . vel rati superindutia. Prior . qualis est in puero ante usum rationis, in infideli nuariis, aut in homine nato eum necessariis liber; 1ahitrii im- redimentis, ut dementia, Ee sume; poena peceati est, non peceatum, & a Necato exeunt, ut diximus Onocte m. Superinduet autem potest adulto iam , & utenti ratione, vel dum dat operam rei licitat, ut s insaniat itidendo vel dum inuitus patitur infirmitatem, ut ι; i Ebte delitet vel libere pecearum patrando, ut si vinosus ineruietur. Ae in primo Ee secundo easu, eum ignorantia involuntaria st . exeusat a talpa. In tertio noti una eli Doctorum semen. tia sed arbitramur hane moramiam, cum si pet liberam voluntatem superindutia, peccatum esse . nec eleuia. re a peccato quod praevideri debebat, Ze poterat, exeusare tamen ab illo, ad quod tali ignorantia laborans non potuit animadverteie 1 nam erga illud milum libertati; intervenit exercitium. Perii Tle . Tom. II.

Inter perniciosas delectationes e numerandi non sistremus nararatis avori s. quos non imaginatio gignit, sed ipsa naturalium qualitatis in dispastio, cuiusmodi sunt fames, stia, somnum. Cum enim hi motus apprehensionem, ratiociisque deliberationem praecedant, nullo pacto in- .duere pollunt m eatri tu, de trumani esseti naturam , neque anter operatiociet liberas debent eo putari . Conte. quitur autem ut plurimum ad motos naturales alnat , quem appellant senseterum , qui secundum impulsum somitis tendit in botium delectabile: atque hunc motum arpessitant eupiditatem. cuius comet esse potest delinatio perniciosa. si liberam tib trium insurgentem cupiditatis motum noci reprimat.

CANON VIL

intus ergo ille pereseloia eupiditatis. In quantum homine invito Orisurgit. di rationem praecedit, eii illa lex membrorum raminans sepi mentis, de qua Apostolus ;pectatum etiam aliqua ratione appellatur, in quantum eli adax mala, uisita Originali peceato, ti ad peccatum alibetens. Verum eum non si in libera potestate eundem -- tum non experiri, nequit reputari illud peccatum, quod est istas ino Laris . . in t Heresia ; quidquid eomme Ius eii Banis metito ab Apostoliea Sede proscriptus.

Ubi vero si motam se rivum aecesserit rationisii, Ll- est, e sequens ad mentis apprehensione , ac deliberationem rationis, quoniam homo iam non patitur invitus . sed libeto delectatur, poteli d liei ratiocie peeeare . vel enim eum advertere pollit eiusdem motus prauitatem, i l. lumque refrenare, illi deletiatione inhaeret sulpendenda consensum . N tunc est delectatio, quam dicunt mis amet ditique mala de eulpabili . quia libere adhaeret bono comis mutabili r vel accedit etiam deliberatus assensuq . de tune peccatum noci solum inest, sed etiam regnat, ut se ibit Auguifinus in psalmum L. Iites pereurum rem Auctoris .

Delectami de re licita nullum peccatum est. At Gran-lom sedulo, ne etiam licita desinatio in pravam degen ret; nam, ut idem Augustinus ait lib. I. de Gen. contra Manichaem eap. m. Cum Mon νου in moeus animi usui M. HuHuni o pereunt in i dissimos e svi ,abnes. Accidit autem nonnunquam. ut immutatis rerum circumstantiis fiat. quod heitum erat . illicitum; ut virilis complexus lieitus nuptae. vim destincto redditur illinitus viduae. Peerat ergo ipsa, si de atia perterito Matrimonii delinationem se capiat. Quamquam enim praeteritus ille alius suerit ,li quando licitu . delinationem non excitat, ut praeteritus est; tes enim amissa, ut amissa, non delectat, sed eruae uir ideoque oblinatimem parit in quantum merui obversatur, re praesemeit; quod servata proportiodie tenendum esse arbitramur, de sp ta obieetamentum poeipiente de lutura maritali complexu.

Liquet ex supra dispotatis nulli hono commutabili tam. quam ultimo fini esse inhaerendam, sed rebvis erratis uten. dum esse, siue dum autem Creatore. Deleliatio ergo. quam creaturis utendo experimur, dum intendimus praei antioris finis consecutionem, censenda est in trabilis. Contra sdelectamentum rerum creatarum si nobis ultimus finis , eique inhaereamus animo ue uoluptate . quemadmodum eoniatin it in iis, qui in temporalibua otilinamentis modum noti tenent. quaelibet delectatio erit perniciosa. Ideo cultim non eatet ipse actus e iugii ob solam voluptatem per hi . de eomestatio, epulumque Mopter lusum, vel sitim ratem; quomodo testisime Romani pontiscev declararunt Atque hae Regulae ad ignorantiam, di delectationem pertunecites ex praenullit distertationibus videntur nobis certissimae.

interior regula morum, quam convitientiam eonsuetam appellare t de qua eum plura tradant Moralium iesimis tonum Auctore . nos paneis et ponentes ea . in quo

e veniunt singuli, inquitemus spetiatim de Cisseientia probabilis de qua disceptatio perutilis, gravisque initituatur. Eii itaque Can eritia, ut hoc laeti accipitur, non sex retum notitia per idem aut Malam comparata .H h a neque

255쪽

M DE THEOLOGICIs D Is CIPLINIs

neque commenis pluri s scientia , aut coaspiratio, suo serua ait Ciem in Catilinam: C uisum eo ιι--rra eo tiratio em ἰ ae Taeitus in I. Hiii. In es ei ria s--ons Hiae. . Vir sed in meum quae saeimul interius sietium anima, per quod aut redamur pollit. aut proba-Ta . Comparatur autem conseientia veI eum operibos faeiendis, vel cum iis . quae iam laeta suerunt . Re estu Op um patratorum est tonsilentia testimonium illud , quo iussi eriguntur. improbique timore prostrantur, quam C min I dicunt I-.. . De hae inquit apostolus ad Roma x. I sim iam mi ει ρεν Mute ιι sciensis mea . P,

arui ob illam ec impii,

ei. dis is sis is a. ara m pectura testem. '. iai Comparate autem ad opera satienda, Ginicientia est intima luatio per quam iudicamus ea . qua agenda sunt. Eleia vel mala . Hete , de qua pertractamus , definitur in sinodis, Adius mentis, γο de As , clis hic O nunc agenda

Tam aperta est haee definitio . ut pollutare nora videaturali suam ei posti em. Sunt quidem e Schola complures . quidus magis placet conscientiam dicere hostiam . quam actum , propterea quod conscientia etiam in dormientibus seemaneat; sed aliud est vis ae laeulias iudicii, aliud iudicium ipsum ; atque aliud bona mentis allectro. aliud in. alma periuaso . Dum itaque Sevius . Gabriel . Durandus aliaque contendunt cociscientiam dicendam esse his uum accipiunt allam aut pro saeultate mentis humanae . aut pro eius habitudine atque assectione r quo sensu dicimus Oee-

cantium perversana esse conscientiam , aut eum Apostolo ad Heb. 1 r. 14. Deum emundare cen entiam noliram. nimirum mentem ae voluntatem purgare ab erroribus , noxiisque cupiditatibus, ut Deo viventa sedulam servitutem exhibeamus. At noι eensi ut am illam dieimus, perquam in op rando dirigimui ; aut firma si haee dire lio , aut anceps de dubia, aut aequitati tonsentanea, aut fallax M.que perversa, ideoque aestim illum mentix , quem alii appellarunt intimam regulam moralitatis, alii iudieium praeticum. alii Attimeri rationis: quae nomina iaidem prorsus collineant. Iuxta varias radicii noctia conditiones etiam conscientia solet a Theologis diuidit nam , quemadmodum iudicium vetum est. aut falsum . ita conscientia alia Mela est. alia enovis. Rectam eoaseientiam dicimus , quae veritatiae aequitati eonsormis est a nimirum , qua iudicamus M. num esse , ae iaciendum quod revera est huiusmodi, aut econtra esse malum ae stitiendum quod revera malum eli :talis est conscientia. quae nobis proponit euitum Deo exhibendum, hociorem praeclan sum parentibus . eleemosynam duperibus elargiendam . Quod si conscientia proponat ut num quod malum est, aut ex adve so tamquam malum, id, quod eli bonum , noci rectam consciemi iam dicimus, sed erroneam: ili in exemplo eo scientia eorum, qui simplitem iomacationem , turtum , aliaque probra MIe licita

Mosuerunt. γunt vera retiae conferentiae diiudicandae certi

cartimus; quotum primus eii indita singulis aeternae leti participatio, ii e lex naturae , quae non sinit rationabiles crea utas universalia saltem dc communia ignotate , & aqua ii opus aliquod discordet . illud sit turpe atque inhonestum necessum est. Quare beatus Prosper his verbis abloquitur scelerusino Dε ipse in vir M p Hralia mentis, O Artis huius apices, si ista votamina Ies A. Ditiιν. o natam messo. sitire Iu/m. In iis vero quae naturae lumini non sunt obvia . rectam

e scientiam datamus, quae divinae auctoritati, & voluntati motiteratur: cuius voquntatis septem habere possumus a sumenta , ut erudite animadvertit paulus Comit olus in Resp. Moralib. ii, v. q. xv sunt autem sacra Volumina,

cicilia laeumenica, Christi & Apollolorum traditiones Helesiae consuetudo . iulsa Romanorum portificum pa tium 3c Ecelesiae Doctorem una vox , concordia, de de nique Theolocorum in Scholis disceptantium eonspiratio re asensio. At s rationi, vel auctoritati divinae . quam n

b., haec septem argumenta enuntiant. repugnet conscientia, pravam illam. erroneamque aestimamus.

verum quum poetialis caecitat, atque diverberantet antismum imas nes retum sensibilium saepenumero ea liginem offundant uiuitae nobis rationi , aisue lubentius attendanatur prava hominum instituta, impiorum colloquia , itido latentia mortalium ingenio rudimenta , & ad malam ali cieates illecehra . quam perspicuae ventatis lumen . Meu. menta honotum, severiorisque disciplinae praetera, e tingit apropteI . ut pluribus e causet animorum labefactetur tu dicium i atque inde plures etiam eonscientiae erroneae genera emanant. Etenim vel animus aliquo ex iis ad veri tatem obitaculis praeoccupatus iudieat uilio esse contaminatum quod omni culpa earet. & hie est conscientia fera μι. di instreae vel iudicit esse veniale peccatum suod in te graviis mam ae turpissimum est, &hae est conkiee tia. quam dicunt Laam, ides , dissolutam, Ec qual4 laxi habeois faelle in talem quaeque mente in vel rudicat esse grave peccatum illud. quod suapte natura leve est; de hane

consilentiam dicimus Horasotiam , a tonsuetudine nempelo demin Pharisaeontia, qui Discipulis vitio dabant, quod

pios evellerent, quod manus 1 pHastuam me--1' berent. non lavarent , quod rutiles seniorum traditi taparvipenderenti uel denique absque ullo sensa metatis iis respectu approbat altocastima Ec iniquamma , venisti,

dum Gentes quae ignorant Deum . di homicitia. Ana. adulteria . aliaque talitia atrocillima parant ho edi ae si etia et di hane conseientiam Bonus Met bestiri in studini,

Christiana P. i. q. M. appellat aautomatam , quonam iamis facta ornitas eauterio inullis nil percipere vadeum. Obcaecatam dieere possumus . rebellem lumina. de ea eriga perversaque ignoratione protectam. Quemadmodam vero.

ut in superioribue di tum est , haec ignorantia vincibilii. Et in vineibilia esse potest . ita duplicem conseientiam eno

neam constituit, vinetialem atque invincibilem , qtun m ma a eulpa neminem excutiui liquet ex hactenus disputata. Cmnes hae partitiones e scientiae spectant obiectum, iulud seilitet, orea quod versaret interimit animi iudicitidi praesteum . Inquirendum modo quotvplex si e stiridia, pellato ipsus iudieii mori . Sane ramotio, quae Maad iudieandum potest pertrahere aut evidentiam habet . a tmoralem certitudinem , aut anceps est & ambigua, aut id probabilis. aut aperte salsa ae reptignans. Conscientia it que ve animi persuasio ex praeconcepta notione derivati, vel e it evidens. vel moraliter eerta . vel dubia , vel m. habilia, Vel improbabilis. Conscientia raria o Hiari, et intima persuaso . quae oritur ex manifesta & railaei mse obvia cognitione : qualem eo scientiam habet , qui Deum colit . qui honorat patentes , qui naturalem lectim sibi inscriptam intuetur, meditatur, ac servat. Coo tentu

erra tantum moresi ιν est quae in edit ex motivis . Uaeis evidenter non appareant, s a sunt tamen. atque . mi sinem omnem excludunt e talis Ε. G. est ectareatis

hominit etiam illitera ii, di nidis, qui edoctus a Paralis

aliisque, quos novit probos esse . ae bene moraim , net pulsatus contrana mentit persuasone, nee opposta aucto ritate, nee eontraria aliqua consuetudine. saeit quia restit esse a se saetendum . Atque hine patet palle e selentum moraliter certam haberi etiam eum errore . dammido stin voluntarius . ut demonstrant Theodosi ei empla Iacob accedentis ad Liam. At aia a conscientia est, in quantum laeetnitur a mhabili . dum quis pari rationum momento libratus haeret in ancipiti . de ab utraque parte colubet dissensum. Est autem dubium . aliud binis . aliud facti, et supra dactum est. Si vero moliva, quae pariunt dubitati nem, perleuia snt. timidosque ad hane an tussiam adigant. ni eredant stelut grave, quod in se uel est minimum, uel ineulpatum , conscientia dicitur sis, M. ; si ea advena levi desius momento iudicet aliquis vel honum. vel exerusabile quidquid probrosum est ac nefarium . habet is quidem

alam perversamque eo selentum . quam paullo supra deis seripsmus. Plebob Iis e scientia est, quae gravi quidem mmmerito innititur, Re ducitur ratione aliqua vel annotitate minus spernenda, sed quae partis oppostae tormidinem mnitus non excludunt. Atque de hae eo scientia plura no. bis dicenda oecurrunt . Nam improbab,tis eo scientia et opposio ea est , quae nulli tali momento innixa suadet opus aliquod laetendum temere atque imprudenter. Conveniunt autem Theologi fete omnes, quia teneamur

semper morem gerere conscientiae rectae, motas iter emis, neenora etiam eri ea eum inuincibili ipnoratione eo me.

Elae. Quisquis etiam operatur cum eo scientia ancipiti ae dubia, communi eonsensisne imprudenter agit, 3e petrat. Ad e seientiam itaque probabilem mavis coni vetiti r stringitur ; quam protimo capite exsitabimus enucleatius, poli hac curabimus dirimere, de complanare.

CAPUT XIII.

PROBABILEM o inionem not naullo serra hae den

innita si rationa vel auctoritati alterius momenti, quam vat pertenuis ae levis ; ut liquet ex defiatiione tradita ab Amomo Escobatio Exam. Di. de Coata ea p. 3. Pradusii siem/ntia aiciιών, qtiae rati itas imi titur asca tis mammis.

Ex qua definitiore fas esset sequi sententiam uniem tantum Dorems. dummodo gravit Ac probi. vi ibidem Estobariu affirmat, dc Maelius au Summa lib. i. ea μ ρ. Adversus definitionem illam non solum insurgit Atictor Epistolarum provincialaum Ep. v. de qui sub nomine Mutatockii Notas iis in Emuolit addidit; verum etiam to inaes Sinnichae celebris Doctor Diva mensis liti t. Saulis Ex-geis cap. M. Nuque Amiprobabilitiae omnes, praesertim Praepositus Socie

256쪽

halan tiam cetra erret t. Or

MBER VICESIM Us

tatis Iesis Thyrta Centalea Diae i. q. ti ubi ait definitionem

Dure apes re sanum mutue relaxatiocii, de laxitati. Neque eram est euod scribit Auctor speeiminis Doctrinae Theolo. cieae per Bestrum manantis P. 1 v. cap. 2. Ludovicum Mociis testium iu probrosis E istolia praedisam definiti em e sella Ha pania veilaeasse, ibique ah uno Electatio parum tem rviose ruisse traditam; quidquid enim sit de Me tallio, cuius eciei vitia rationemque seribendi nequaquam probamus r atetur Gomater eamdem definiti em satis esse comm Rem , eamque nobis ex receatistitas exhibait Tamburitius definaret opini em probabilem lib. a. Decalos. eap. 1. c. io preMιιω e 3 assenses inreti ias de AN M. εώ

At Probata uitae alii animad Uertentes, quam latam haee definitio erroribus viam sternat, eo quod ea statuta fas es et eligere quidquid apparet veri ut te , eam emollire studentes docuerunt aequari ad omni em probabilem, ut nitatur fundamento magni momenti , sis , firmo , nons his nati aliaui, aut rationi duntaxat apparenti r quod colligitur ex Tetillo & Espania proxima f. laudati a Thyrse Catuales. &ex loacine Ferrier Tolosano, quem exagitat eitato loeo Mendrochius. Atque ex his conlia tuos cm gruam tradidi Ie probabilis opinionis definiti M. Crave autem censetur, aptumque ad faciendam probabilitatem in mentum, quando id videtur amm s, aus laribus, isιμ- .misHias, O OA om Aa, 1ουι plurimis, MI maximam/u, ιαμ scis, auctore in i . Topicorum Attilateterdi si loquamur de iis, quae ad fidem moresque pertinent. ut si probabilis opinio iuxta S. Patrem Auguli inum iu

lib. ui 1. de Baptismate contra Doriatilias cap. I ῖ. num rati

requiritur, ut saltem probetur aliquo dileceiano Concilio. Δ dijudicari misit ex definiti e Concilii plenarii. ex saetis literis, ex tinctis FGeta Patribus, at ue ex aliis

Chtistiana utina munimentis, ita ut progrediendum a sat aliqua temeritate sententiae . tibi munimenixhuiusmodition habentur. Videatur Christianus Lupus Differt. de Opi n. Pmbab. cap. a. Verum ex alliata definitione . sualecumque grave momentum censeas, refellitur dol tina illorum, qui comin lirare nituntur fas ei te amplesti opinionem probab Iem in alterius aeque 'babilis . aut pmbabilioris O cursu. Si enim menti Odversetur adversa opinio. quae sat probabilior . ea gravioribus momentis erit dubio procul in. mxa si aeque probatilis st. debet eoaismili eatione vel auhtoritate tutiam . id que opposta optato desinet esse pim habilis , quum nequeat aestimati firma , ae stabili innixa undamento sententia illa. cui ad .ersatur aJtera aequalis. vel maioris momenti. Enimuero nullum pondus. saltem comparative, graψe poterit aestimati, eui sintile, aut gravius eo tranatatur. Atque hinc eli, quod Robaburiatis, sive benagnae, ut inquiunt, sententiae patroni coguntur principia pugnantia absurdaque deglutire: quoniam recepta definitio e , quam tradunt, nequit centeti probabilis alla

amo, cusus momenta possunt aequalia aut graviora xl vare aut elidere

Ut ex aduerso probabilissae valide se communiant, e

cent m imam intercedere vinιanem inter ae a s ιm dis erepantiam. Ae dubium, quod satentur noti esse coe scientia certam regulam, aiunt adesse . quotiescunque animus inter rationes eiusdem ponderis pendet aneem, uti & nos assi mal imus mulio supra assentum autem ostis ιλ- illum dicunt, qui precedat ex cognitieme maioris conuenientiae

praeduar. cum sti Hilo in una pane e tradictimis quam in altera. ita Gabriel basqueri. a. disputa di cap. Et xecte quidem; nisi enim maior illa e .enientia petet piatur, deerit momentum allud grave, quod neeessarium sa-tentur ad faciendam probabilitatem. At hie rursus haeret aqua quum nequeat dati illiusmodi assensus, quo metis iudicet in una potius parte, quam in altera peia ear eo venire μινεμ, dum simul animum pulsant oppositaeo piniones diquis sussultae momentis. Alii distinguunt inter dubuationem speculativam , & practicam οῦ quod an iure .ri qua ut alitate faciant, erit pollea inquire um. Quam plures veto, cum optime perciperent in plurium opinionum eonflictu animum saerere suspensum . curarunt dissiculi tem omnem dirimere, Wasdao audicii refieri: quo mens utraque opini a librata censet unam atque alteram esse probabilem: atque poste hoe iudicio conlatentiam dirigi tri4entiores casu istae cossentiunt. At videndum est. an sudibcium istud reflexum , quod sane comparate ad obiecta eli ratum ac fitreum , 3c absque ulla haestatiose pronuntiat utram que opinionem esse probabilem; si etiam comparate almeniem ratio alem talis estitaciae, ut milit per illud omnem fluctuationem deponere , ae pro libito unum aut alterum agere; quum nobis potius videatur eodem iudieio quemadmodum statuitur utriusque partis probabilitas. ita constientiam vehementius angi , di quodammodo admoneri , ne ineonsiderate eligat quod potest esse iniquum atuue inhonelium . Tantummi, o videntur hae reluxaones imuit Eminentissimus Aoni me hominem placendi modi salutem consequendi cupidum hortari quammari me, ut praeiudieiis exutus sedula veritatem inquirat, consulatque Seraptores Cathoqieoe, ut re maiori in lumine etaiorata ae dubitatiuae depolita elicere valeat i rerum moraliter

certam. tque eo pacto absque conseieatiae agitatione o-.perari. Priusquam de his pronuntiemus i constat ex allata defini coae initi tui contro.ersiam de eo. quod probabile est D. peranti. sve comparate ad mentem a qua elieitur iudicium praesitum ; noci de eo, quod eli Hobabile tantum latse, atque spe flata intrinseca ratione sui. in re quippe il- .lud tantummodo motabile et . quod eli verum; quoaiam, verum duo taxat habet firmum . ex quo 1 time inseratnt. momentum . mainobrem Philalethes , sive anonruaus

Autior libri , qui iasi tibitur , Triumptas Tiam iuram.

Opust. v. cap. g. num. Cerne . inquit ruate Deior,

a I sentia 'Gabiti exesia sat eυ deuseis raptim I am, nomtiquuntur de repugnantia, vi si a parie rei evidens . ses is su iis a r a mulantιbus eam 2 πιι enim a paria reio dens . Omne falgum Eontraν aνi Hi a rasaesui , o isti ueri sat . Haee. de alia multa eo loei Philalethes, & ibidem laudatus Episeopos Venet eniJs . euous haee sunt verba: AM H Ριλ- ΩΙ PObahili si e ) nontivivisum ratasne qtiastis nitiam ν ε visaei inobositi. Iotiis ese aebere, Metitiam prasis titisti doriandam, nisi qui non septienet sotapetiris ae nouitioni. ι Miam hae eon Isones nιιιι IιώI sti et . etiam ti ei triclieulis. AEL nu De svistit Miltis ιU . ruri . N A Mim μὰ δεώδει Ius est avis eos aurati euna qua triae sint: nialia enim serae rat oues in uoribi possistis sistitio io, viaiotiis falsos, quibus cerae acie era Δηι insana progalis tim opinisutim para. qui eum mi ino cem adversensur, seria 'eris σε non p.= a. Hos ego ilia soli ius meam , foridae prosurit tua υ δεησαν. Hoe viraomn As sve einceptiona erronias a venis. Nee enim D A suam tisitim ruet ν enoem . qtii non sol aia ad odi. cando rationes j eqvii siti per audeat, me. Eis autem ega arbitror ab omni decipiendi animo Cis fas omnes i inimi. nes. neminem quippe adeo improbum esse eenseo, ut scien ter pusillorum animabus retia iammittat; id tamen cetiissimum piato, dispotari ἡe opinione probabili, in quantum talis menti operantium apparet: hae enam ratione spectara poteli ad eouscientiam, rerumque agendarum diiudicati nem, quum nihil ad operandum voluntatem allieiat. nisi prout ei proponitur aut legitima. aut ficta bovi ita te vellitum . Atque id sieci carunt schesaltici appoliti e iratum, vel smilium dictionum, An Iurat sevas epinunem erubal . tim . qua talam . Fateor etiam aliquando coci latentiam salsam esse a culpa prosius immutiem . si tali i norantia laboret, quae non si labeta ac voluntaria, & aliunde ipsa sensilentia st practite certa: quod iterum immeo, ne in isti indo Probabilis mum incidamus in easses haereticorum. Num vero si peah ite certa illa opinio, quae est modo explicatombabilis. idea, habet in mente Opetantis prave aliquod momentum auctoritatis vel rationis, istud erit υelitationis huius sibiectum. Ex dupli et itaque rapite deduei potest alienius opinionis

probabilitae, ex ratione nimirum . atque ex auctoritate rnon ex ratiuae manitella atque irrefragabili . neque ex ausoritate divina nobis aut scriptara, aut traditione , aut

Helosaut ei, definitionibus eernitur e nota et illa quine manisella ratio scientiam patit. 8c haec explorata auctoritas iidem generat: sed ex ratiocie, cui potest subesse sal- sunt . N quae coniunctam habet aliquam animi trepidatimnem ; fle ex auctoritate Scriptorum ob sententiatum dis crepantiam, de perplexas quibus ducuntur argumentati es,

nonnunquam obnoxiorum errori.

si stam attredatur Scriptorum numerus; tametsi Asseditores probabilismi turbam saerunt maximam, ita, ut quin qua ginta enumeraverit Julius Mer rug permultos addi derit Tetillus, plurimosque ediderit aetaῆ po ferior; putaramen stare ex adverso aeque ma am ae Grentissimam multitudinem. Hanc Gennetus S Guerretus nollet ladi. gitant , qui tamen plures etiam do utina de celebritate clariit os putet mittunt. Certillime probabitismo bellum indicunt poli veteres omnet . ut a mitratibus exordiar ι

viri percelebret Lambertus Le-Decio Episio t Porphiriensis , Igratius L tarda Epi opus Aquilanne. Christianus -- pus, Hentiens Norisus Cardinilis Amplissimus. Franciscus Feriaeques e lebris Proiussor Lovanientis, Joannes Sehoeio

aerus

257쪽

iserit semel amplexus --merito dixit Gon ales iugis

83. magnum veritatis

Doctor Gladiensis , quotum meminit in Ratione Upeiis sui praemissa Hilaaniatum Conciliis Eminentissimus mire. His accessere Bartholomarus Riceius , Fridericus C. ualdi Leonardus Uanroy , Nicolaus Giletan . Aur Irtia Fiette, Joannes Libent , Fulgentius Belleis . Animnitis Guorem . & , si Giblorem ti Salonium excipias,

omnes, quotquot ad manus meas pervenerunt . Ex saeto

Fratrem Minorem iustituto laudati possoni Subtilia , ut oeant, se lae Des or ac princepe Ioannes Motus. Diuus Bonaventura. Caesi alit de Laurea . Corduba , di alii. Ex ampetissimo praedicatorum ordine laudat ibi m Aguit. M Jocionem Martiam . Jotium Mateorum . Vineratium Baractium. Picinaldum . Gone tum , Comen mum . di Natalem Aleiandrum. Commemorat ex Monameo Divi B aedicti ordine Mabulamum . Gerberonem . Cardin 1em Mondratum , Facundum de Torres , Montaverum quabus ipsum Caldinalem Asulite in re meritoque acce flamot . Addit S. Carolum po meum . Cardinalem de Janseo, Arehiepiseopum Parisensem Harui. aliosque eom.

III . pag. ars. num. EI. magnum veritatis arrumem i.

At sententiam . quam benignam vin ta retractirent νε, multi post rei plenam atque accurat uimam das Tiseem.

Retrahi auit supta laudatut Eminentissimas Aguine siribis, num. 3 i. quod ipse communi fere sensu. o stris, M. .Laisti, in preMLissimo vetit in 'uissis mouitre q. 6..tii

vanillo insea prodatam. Interim, eum necessarium minime us a moeso domi e Misor,ne . In Augiis riti 1at, ut singulos persequamur, legi poterunt qui hane pro es vinciam lusceperunt Seriptotum eat locum eo texendi , ex quibus facile inserte possumus Inagnum hinc, inde n

inerum deeratare.

In horam siue eomplexu qua dam spectanda sunt, quubas attentis videntur mihi etiam ex sine capite Antim habilis ac maiorem accedere Auctoritatem . Ae Wrmum aduersus eos, qui miabilitatem propusnant, acerrime in-sirgunt desti viti, qui de Theolagie is Controversiis scripsemant absque uno 'trium laudio, nee iurarunt in verba m eiibi , Ac, quod sum inopere commendandum est, probarunt quicquid uti uisum est subnixum momentis validioribus. Huius generis fiant , ut nonnulloc producam , Nicolaus Le-Herminio. Ludovictis Haberet, Antonios Chattas. phia hietes, Met κλη, Gennetus , Auctores Summae Theol eis Morali, ad esum Seminarii Petrocorensis, earumque, qui edi curarunt Eminentissimi Principes Grima idus rip scopus Aquenia, & Le-Camus Episto et Cratianopolita mus . videntur praeterea in eamdem sententiam conspirare

celebrio ea Christiam orbis Univet state1r quippe ex ista

L aniensi numerantur ab Aesiore speciminis Doctrinae Theolo i ea , JoannesStonuictu . Iacobus Pontanus, Fran- elicus vanuitnen , Gerardus Uanuverm , Lambertus Vi cent . Ioannes Reehi, Gummatus Huγgens Laurentius Neessen , quos omnes eadem se e aetate certum eli fi ae fle. Universias etiam Parisensis quamquam nonnulli Sol nae Docto es semen tra nune distranuntur, anno 1663. die dii. Junii hane propositonem, Montii regula ro ιma. hiisutila est. Hobalium se i auro Area, etiam malas at, i pshintita . sequenti censura confixit . Hae pro sis ae ieir i se vinuam partem generarim δε mpla , et tantis auimnem prelabiritatem . . castim Hiericii potes, DID eu,

autem sententia oppugnans probabilismum ab omni Masere parochis, de Epi se a Gallicanis, ac maiori Theolo

numero, nulla habi a ratione eorum , qui deleti Vibus partibus student. eommani plausu recepta . Insuper doctrana , quae invehitur adversus Opinionem probabilem

titillam unquam subiit censuram . nili serte a Iadsentanu

illo citia 1snorantiam dogmate contaminata. At se tem

i, probabitulatum dieitur a Paulo Comitolo lib. v. Resp. Nor. q. t 1. farda prati s . di noratur plus mas Episcopo

Ytim erasuris tamquam falsa. periculosa, viamque iternent innumeris corruptelis. Collegere censetas istiusmodi Mer

hesiti, in summa Chri iram r. . q. aes & Antonius Char. 31, de opinionum delectu eae. 1 . Nonnulli quoque in P, is,lismi desensionem editi libri experti sunt titilem aduellamque sortunam, ut Apologia Casuit lanam tot me Gallias animaduini ibus eotiscissa , opus Culmen ii a s. F, ultate parisiensi proscriptum & damnatum ab Alex. vli. Ap,logema Caramuelis adversus praeelamilJmum J. Hiamsurium Famanum. Ad hie Theologi omnes, ut in quit initio operis de tecto usu omnionum prohahuium πιν vix Gontalea S. I. Ceneralis Antistes, usque ad ad

num is i. semper docuerunt tutiorem partem ese tenen

dire t atque paulus Comitolus citato loco astimat, id prae , hi tim tradidisse Henricum Candauensem quod l. iv. q. Geisinem Trail. 36 art. ro. D. Antoninum I. R in. 3. eap. v. f. o. Adrianum in qq. de Resiit. q. Iam dies, Cabeianum in summa v. omniοηιι Msus tum in m.

nia, q. a. Angelum. Nava m , Tabrensem,&alios, uno e Lee o Armilla; de etiam aliter . quam Comit ii, ceu sei Chattas, fiae illius recitata sententia . In operati a sero, titi s ni o niones, semper tutior por est eligentila, M ,is .i Mot se per euia ambigisitatis. o ns Muro preean . . Ita Aimilla v. in uia. Extulam autem titit opus Co. filioli primum Lugduni anno iως. Atque ex his apertu stitie conifat inter omnes probabilis vi de enseres nullum

inremendari ob veneramum antiquitatem . ideoque e sile--runt semper probabilis ae iuniorum set aptorem doctrinam

re vis re . 1 nsuper nec unus poterit adinveniri. qui senis

o8sliata Ariremirata. Non desuerunt emo Auctores invis. limi, qui re mature ae diligenter exculta Probabilisntur ut vulgo detenditur, retiactarunt. Hane reiicitur plurimorem Reeentiorum e fidentia, qui insumetin nobis Doctores obtrudunt , eos maxime , qui Moralem Theologiam postremis laeulis exornarunt . A,

hit initio petimus, num probent Pii is. in Epistola ad L

His ostia. ς Muoia ad priora festiolo imo si . Gl. lusitat documentum illud lege lutunianea, atque exemplis

Iesi, ita Comitolui pagina Responsorum Moralium.εue

erimus insuper , ut ne probabilismi propugnatori ,2 maior doctrina, masor sanctitas, mami in Eeelesia auii ratas; quae ima in Sctiptorum numero sunt apsin me iugo, renda . Petimus etiam, ut Probabilistae in medium prose. rant Ecclesiae Patres, Canones Conei liuium, statuta λο- tificum . nec non antiquos celebresque Seholasticus i qui

latuerint ante antium is a. Interrogamus etiam, an probabilismum retractauerit perilarus aliquit Scriptor ex illo. rum numero . qui illum obarunt, adhibito it idici, di te diligenter discussa. Id etiam scire pereuptinus, an habenda sit ratio Anctorum illorum, quos diximus pugnate ea ad duo & si res adeatur nihili hos laetendos , optamus

ut nobis reddatur eaussa , an fuerint morem torreptores.

an a sede Amisolita hoc in eis dogma si rit pras utum, an ex illorum pereeptionibus scaturierint movim laxitates, an impetiti sint tensura aliqua, a qua se purgate nequiverint . eoli rei no quoniam humatis auctoritati debent praserti saetae litterae, de monimenta reliqua veritatis su-iitissima , & ine eulla ; hoe nobis est dem mandam .

subverti munimentis huiusmodi Seriptotum . quos sequi. mur. au1 oritatem. Quod si probabili ita paeserant tantuta. modo Auctores polleri rum aetatum , rem latra a multis. a suis quoque partibus disiuntios, ductosque vel praeiudicio aliquo , vel parum consistente momenta e noveriat ementiae ipsorum quamlibet Recentiorum must titudinem nihil asserie polle adiumeni I. Reeensere quidem potuerunt venerabilis Melataiit Ima Seriptores plurimos , etiam eximium Comimaiorem ,rumque egrestium Paulum semeti seniorem . qui de ii Rargumento Aegantissimam reostra it Epistolam, naa enim os de huius auctore aliter sentimus. quam iuxta somnum Inlcriptionen. . Vetum nee Jesultae omnes Probabitismum

se tantur. Dixi de Paula Comi tota. de Gadaeas Padiavicino, Ec de Thueti a Contalea. Bellaim ut in Epistola ad nepotem saum Epistopum The nentem hie habet: S. Duc ιι ia ι- δε Mem suam retium , is ammas delet cedi

258쪽

LIBER VICESIM Us PRIMUS: CAP. XIII.

rant gracillim hae Bellamini verba Thyrsus Gonraderire Cardinalis Aguine, una eum Epulata Mutii vitelle hi Praepositi Generalis data aeno 36t . pridie nonas Ianua, xias . Testatur idem Goaetiam onagnari probabilismum a Ladorieo Molina, Ferdinando Ribello . Andrea Blaneo, atque hune omnium primum ad verius pinabilistis tria-xisse talamum . Addere possumus Franciseum Cardinalem Toletum, Domitiicum manea in Regula hoselle vivendi, Adamo im Eherentisich m litentia Actionum Moralium . umidium Eulla in Logistica pinabilitatum . alios Que bene multos . Illos veto , praesenim Bella inum. pallavicinum, Toletum. Comi totum, & Gonrader aequi-mrare milamus te uitis ceteris uni-tis. De Pauli Meneri αpistula nihil habeo aliud, quod valeam pronuntiare . lulam refutavit Ballerimus eruditus . duertusque Presbyter Veronenss d neque hu as anumenta frangit Epii lata Aa nymi ab eodem Auctore poliremis dissertati ibu vellica- ra. At plura de iis, qtiis sertiuem in hae quaestione ad auctoritarem numerumque triptorum, dicta sunt hactenus. Protetenda ergo sunt, quae ad percipiendam vim di iurie citatem ratiocium Dei mus praemittenda. Ac principio pramorarisam est omnem opinio m. quatenus plenam scientiam . iudieiique firmitatem exestidit, aerium dueere ex ignorantia . Liquet id ex quo mi ipia, quae certa sunt ae perspicua , & quorum eo: nexio cum unciati ibas inde illatis limiliter manifesta est. ncin opiis raronem generant, sed scientiam ; quemadmodum s aues, ritatem habeant divium atque irrem tilem, de excedant

m i tram naturalem, rationemque eommunem, nee opitii

nem pariunt, nee silentiam, sed sdem. Atque id alti at D. Berna tis seribens idi in de Coosa Oα I. Inreties aritioni in sirin, Mos auctoritati; opi a Dι. De Um,si di- .. f. paritio. Et iertullianus libra ad Nati rapia a Varinas pinι mum . inquit , Neui ι es seu ramis. Revera in Deum, ruem Κhii latere potest. nuua radit opinio. nullaque m. itii haesitatior nos e matra diversis opinarionibus trahiis mur, idque euenit noci in per se notis, ovorum eamdem ha mos singuli pereeptionem, sed in abilius oribus & re ae diris, quorum mustam ianoramus. Propterea in prima homine recidito eum parite, patione lueis aeternae, nullaque deeeptus sal Statis imagine . nullam extitisse Opinionem eris uoti subiectam , stite oe luculenter demoni rat Q. xvii Liae Ueritate a. 6. Doctor Angelisus e ubi etiam pinat opimio em semper esse cum inordinatime aliqua coniun Ram. .an iam inordinatio est. - .es viae inte Iesias, euvias aia j liam est virum. φει ἐών in Hi3uam partem a verismiti. His quidem Domina Augustiniam eli; ram s. P. in lu

anua cum vitas. teritiam nia viam e vitia. Ignorantiamvem, ex qua naseitur ostiatio. esse animi minus, atque

poenam peccati, res est in Aomullino aduersit Pelastiano d/eertante literis expres; limi demonstrata. Itaque liquia epinionem probabilem sequatur, & ex duabus saltim est sat , ridendum est, an tali ignorantia laboret, quae poli tillum a eulpa exeusare: s vetam , quaerendum aci scienter se exponat peceandi periculo: quos sane , praeceptore D.

tutum est supra , in vineibilem semper a peceato excusare. ruum destruat voluntarii ratiorem: vincibilem autem esse anulabilem , si sit eorum, quae scire debemus . ivxta e non es capitis X a. de receptam D. Thomae dominam Q3. de Malo arti RChsemandum praeterea, ex duabus inter se pOrnanti ho opinionibus, quarum una praeserat libertatem, altera ver praeeptum, unam semper veram esse . aliam salsam . iuexemplo sine hae duae enunesationes . LMI o iis Meperasenus nereris uti viati e . R , Ma .' ne tiam . Immilitate eli utramque propositionem esse simul vetam . simulque saliam, s eadem ratio sit utriusive . idem obteis Hum, eaedem rei esteum tantiae, procli didiei mus in uestiis io Dialia iis, di ex communi noti ismaque pronuntiato, quod idem nequeat smul esse, A non esse. Prosecto in duatum opinionum eonflictu . neeelseell, ut viraeue staque peci,abilis, aut una habeat maiorem . quam altera. prohabilitatem i momenta ea im , quibus innitumat, nisi aequalis sint moderis . 2isparia erunt atque inaequalia. unumque pluris erit, ae ponderosus ideoque dis tari si let, num lictat sequi opini em prohabilem in occursu munus pei, hi lii, num in concursu opinionis aeque pinabilis, num deditque in conturia opinionis probabilioris. Illud quoque adVettendam e l. ticinnihil interessa di Κ- minis inter totam ae prohabilem optatonem e nam tuta dieitur Opinio uti. quae vitat omae pecea adi periculum ;

mbabilis qu2 innititur haud leui anctoritatis vel ratiocii

momento . potest itaque contingere , ut opinio ala ua sit minus probabilis. & nihilominus magis tuta. Affert exemplum Gonet sententiae D. Bonaventurae . quod ho no thalampo i lapdum teneatur ad eonfitendum lethalis elimina, si copia adiit Coesessarii . Talis dicitur opinio eorum, qui tant mortale pereatum non recitato Matutino eum LM. dibus rem sacram peragere ; aliaque rigidioris Moralis capita, de quibas nisul nostra interdit in praesintiarum defi mire. Multae tamen dantur tintentiae prunabiliores simul. S tutiores , cuius generis sunt omnes illae , quae non solum amovent merandi eerieula, verum etiam nanent m menta validiorat in schola no tra sententia docentaum inqui rendam esse a Consessario peceatoris inolitam sceseris co suetudinem, de aperiendas elicum lautias nos biliter agg-

xantes

Insuper praenotandum est . nunquam licitam esse Getes

c scientisin dubiam. Iitantem Lilicet, & in neutram partem protendentem, sive quia nulla adiit allentiendi ratio, sive quia utrinque Oeeatiant rati es cocismiles αaequalia momecta. Dubitatio enim eis, inquit Q. xiv. Vrari. a. I. s. Thomas , quotieserimque animuη γω. iviat in-Ier Aas p.rras revirad tionis. Et quidem e silentiam da hiam novi esse eerram regulam motum, liquet ex illo axio. mala o In risiis tin vis est His .nuum i euod habetot in ea Au atia entiam. Et eap. no Hasti, De Homicidio. Caps Iuvenιι. De sponsal Ne. Idem tradit Auo linus siti ben, in priori liis de Bapti eoam Donati ilas cap. 3. Gravitea ecaret in istis ad I vitem anima νε ti, sitas. -ι eo si avia renis inerata praeponeres . Proximoque capite s. verba laesens de iit, qui Baptisnum stipiebant in parte Donati. suis a that , inquit, eorum em pereuram , non ili mi visaei pere . tibi rarium es of .eestum J Q aibas Me itrario paullo supra ex Angelico Dorlate deptumpta . quoameeet quisqvis periculo peccandi se exponit: versatur au rem in magno precandi periculo qui opera exequitur , de quorum honestate firmam nan habet versuasione .n. Enimis veto si nemo prudens ae plane non s tu truet sumeret cibum vel potum. dum anceps eiIes, an esset medicatum & υe nenosum; quis praeeipari eossilio ea patrare debet, quibux vetemr ne peceato inficiatur immortaἰi; Ruimus , cujus

salum praeserenda est eouotis valetudinii Sedulo autem hie animadvertendum ea , Probabilillas distinguere inter dubium oeculari m , & pro Hiram , ut si pio re niteris ex duabus oppositis ovinionibur generari dubitati em. ideoque netas uile ambabus simul eouauenatibus agere adveΗus stam . quae ii et pro praecepto. preliost subteritigium, quod dubium istud spe latiuum eis, ninpraestenm , de eonsequenter nequit mastientiae recti iudi . tiam labeiactare . Dixi paullo supra Cardinalem Aguirra in monere hane dii inctionem e .le in praesenti eontroistisiti rejiciendaret quod num recte commo saeium st. bre. vi revocabo ad eramen ; pandet enim ex di tincticiae istaeon siliui quaesti A. in quaveriamur, sed aliarum quo. que plurimatum enodatio . Itaque dubium speculati.um eis, quod sistit in rememplatione veritatis ; ut dum in

problemate ignoramus quaenam pari verior sit 1 praesteum .em dubium ell illud, quod attinet ad rem peragendam. Ita Dialecticorum dubitati e speculatrices sunt. artificum practicae. An ortumque dubium ad eamdem mentis laeulta tem pertineat, an Dotius unum ad intellectum , alterum ad υoluntatem , nihil prorsus interet definire . Iudicium speiuri .um & practicum Ese eiusdem potentiae docet L homas . p. q. 79. ari. II. Sunt permulti . qui illud ad intellectum reserant, istud ad voluntatem. Nos repetimus utriusque iudieat distrimen ex obiectis tantram. aut conti ratis, sua etiam ratione duas illas animae facultate , me tem stilicet , ae voluntatem seiungimus . Coci Ueaiunt inhoe omnes, quod praesicum iuditium otioris ductum se Metur : quate si iudicium speculativum dubium st, etiam praesteum ex dubitatione procedit; neque potest quispiam in speculaticina haesitans semet ipsem ad agendum uetermi mare , nisi aut praeeipiti imprudentia, aut fluctuamis ani rei trepidatione. Patmoni opinionis probabilis. ut eum dubitatione Deeu ramee stare dem strent iudicium practicum moraliter ceris tum , confugiunt ad mentis humanae reflexiones , uti iti praecedentibus innuebam . Hoe sine tam nobis acturata distinctione opus es. Porro si dum speeulatio e i anceps. R in rebus diiuditandis mens fluctuat, immutetur obiecti circumstantia. accedatque momentum aliud alicuius pati derit i haud dubium . quin effoenisti tune valeat iudicium practiee firmum ae totum verum certitudo tua nequa suam inniti ivt reflexioni prare eatis dubitationis. sed i

fleximi aecedentis mctineati, atqtie nosae merentinam re

rum Greumstantiae. Exemplis id explico. 14aeret dubius vir Religiosus an liceat sbi ieiunium frangere , .el a Chora discederet Maecipit illi Superior ut comedat, studiis ue va-eet ; atque id faetendum Maget iudicio prasile . quod uoci ex praecedenti dabitatione habet firmitatem , sed ex ara dente praecepto. Dubitat item ereditor , hum sibi sis stagrum debitoiit invito domino in Uaderer aeredit ad forum iudicis . a suo accipit invadendi austritiratein i 3e recte tacitiis Iussirat, ha)us inmen auel ratu praesulo. non vi peioris

259쪽

ὶ 8 DE THEOLOGIC

Utoria fluctuatietis. Aneem est colonus an iure praedium possideat, de quo lia pendet ambigua; at edestus a luris eo tutio in possessione praediorem meliorem esse conditi rem pos4dentis, ae neminem bonis quae podi det ob d hium aliquod iste expoliandum . nixut ille hoc principio

tradito ab Augustino de Fide Ropia ea p. vir. Iurasque re gulis confirmato, praesiee eertus evadit. de absque piaculo praedium retinet. Atque ita in exemplis compluribus rati cinandum. Quod itaque stante dubio possit constientia induere plasticam tertitudinem, s ate at noua aliqua ratio . aut immutentur circumstantia . sve materia praecepit,

verissima atque indubitata re est; atque omni procul dubi potes hoe pacto ex repexinde mentis antea perplexa fieri a dicium prassicum moraliter certum quod si morum regula. At persitentibus iisdem motivis , ob quae animus suctuat, & dubius haeret . an hase actio honesta si, an turpis atque inhonesta . per nullum iudieium refloxum reddi potest moraliter certus de illiut honestate. Ex quo enim son

te eertitudo huiuς iudieii manere potest , s iudicium is

culativum . unde exoritur praesicum ancem est, atque i

certum' Nom poteis exemitari nis duplex uia . qna an Linus ab illa haesaratione descendat in certitudinem istam, utraque contorta di fallax. Ae prima via est . ut, labrata cinctoritate , vel ratiore iudieetur esse aeque probabile quod illa actio sit aesta. di quos se inhonesta, quoniam utrin que gravia proseruntur momenta , atque hoc pacto nobis Neshadeamus fas esse quod lubet , adeo ut non in dubiisam haereat animus, sed in opinationibus, quatum utraque

tetra i teatur. At falsum est , quod per auditium reqe-πι- de aequa probabilitate duarum opinionum oppostam mpossimus ei ormare iudicium practice cetium, atqne ad seMinandos . dirigendosque mores idoneum . Dum enim arbitramur utramque opinionem esse aeque probabilem, persu sim nobis est utramque aequalibus momentis inniti r quod dum nobis eli persuasum . quomodo exuere possumus prae- conceptam dubitationem ρ Certe id non poliamus vi rationum ac momentorum, quum ex utraque parte hac noseorisimili pondere trahant 1 sed tantum lihera , noxiaque

deliberatione , non ductum rationis eoti ante , sed ita.

suum.

Altera via est, ut in toneu se illatum inter se pugnantium opinionum excludatur, aut suspe atut iudicium de obiecti inhonestate , ita ut in una opinime animus acquiescat, de altera autem nihil habeat solititiidiniat quod me itidie e fieri nequit absque summa imprudentia ae per, erstate. Principio enim haae iudicii sustensis annexam ha

hes ignorantiam voluntariam . eamque turpem & damn

F lem , quam Theolo a appellant astinatam, quoniam pat. pendens ratiores oppositas. praesertim obva, , 5c peccandi

seritula e mmonstrantes. priae to non vult intelligere ut hene agat oculos sibimet eruit ne videar, atque ait D initio jationis itimulos excitanti, Recede a m us -- ω artim ttiarum Nesa. Quis autem ignorat, pemiticiis agere

s , sed quia seruaras aversa si inquit Autustinus Enarrati in Psalm. Hxv. Num. i. Deinde qui noti vult expandere momenta contraria , is nec prudens et . nee moraliter olim de operis honeilate . Eni Avem quis , nis omnitio despiat, exit imit certum esse , quod norit validis aret mentationibus oppomari ' Preterea . ut aliquod prosei reis, exemplum ex sumanis esse iis depromptum, num pru-d nn die endus eis miles, qui non timet hostis a tergo ve hienti, totidias a num prudens mereator, qui lucrum tantummodo , non da num pensitat num prudens iudex, qui de nioribus, non accusatoribus aures praebeti Ex duo

nestatem . utilitatem. aequitatemque preponit . altera a

elistrix est , de crimen probriamque objectat i atque ideotietuit ista prudenter abiici, de a que moderati e d Eponi. Pia notandum quoque est, Probabilistas, si hae pereel

tantur araumentatione. Necessum eii ex dua a contra,ii

opini ibus unam veram , & atraram salsam esse, & c sequenter a est in earum discretione periculum errandi, ae praecepta transgrediendi; tilico respotituros , adesse qui dem periculum peccandi materia iteν . at non reccandi ρ montari quam respontionem frequentis me repetit An nymus auctor Epistulae vernacula lingua ad versus Balseriamum cotis piae . quas Antiprobabili iis rancidulam illam onsectamque ditianesionem nondum perceperint . aut no. lint advertere. At quidquid idear. perteriectisque uocatali uestiusmodi inst s indubitatum est illum pecta e tam maiat ν ori εν. quam formaliter. idest . semetipsum Miltinae e seminit alicuius reato , qui voluntarie ae libere mee pioni transgredi iur aut opere . aut omissime, neque habet Αα pane huius voluntatis libete praeceptum transgrediemi et vel ignestantiam , vel impellantem neeeli tatem . vel mo , iuum aliud invictum excusationis . Atque id ma laliura ner inem puto denegaturum. Si ergo lubeat asseret e. quod si peccatum dentarat materiati pravum illud opus . quod perpetratur absque usu libet alia, vel cum ignorantia mi hime eulpabili. ut horeteidium commissum a ratenetico, e cubilus Jacob tim Lia . atque alia iam huius pene iis 1 annuam toto capite: nolo enim de verbis in re tra

.issima disceptire. Quod si tamen peccatam, ni invia, δε-oti . peccatum imputabile ad culpam . Meetarum Mesoque an, mam innectens reatu, nisi adiit ex patre vestati tis ratio aliqua excusans; puto. inquam . M aem uatiri esse fore, qui neget. Quamobrem hoc insinuare intendiamus quotieseunque dicimus vitandum esse Peccavit Des culum a etiamsi non exprimatur a nobis adverbium Ithanimai,ur et quod sottallis adhabetur perpetram , quinum

meratum propria sermociis toti suetudine noci appestri

ciuicquid noci potest , aut non debet vitati . Atque taerunt, quae duximus praenotanda.

tim moram.

PRIUSQUAM de opinionum eonflictu disquiranni

universim de Hosabia, in se spectata disserendum in quumque pluret dentur ptobabilitatis gradus iuxta maia

rem . aut minorem auctoritatem, uariaque rationum mi

data . atque momenta. dicendum primo quid sentietidis de probabilitate pertenui , haud mamentosis argumenti . vel paueis, aut proletariis Setiptoribus subnixa ἔ tum citora quaestionis ea pita subnectenda .

PROPOSITIO I. Si tentii a sit opiniotiis probabilitas,

eidem morigerari iniquum es. lax mpulit , eui etiam recentiores prebabilis e si, scribunt. probari poteli saerit literis, patrum aestititate, definitione pociliseum. obvia ratiocinatione, atque ex .plis . Seriptura divina eum monet etiam ad petii aemimpios pertrahi iis obsequentes, quae licita . ae istia opia nantur e ac propterea dandam operam saluti animammabsque sallaei sdentia, & eontoneta eum spe an a trepidationer TR i . . ρα desum iamia; recta , ο κ suistitia d eum aci mo tam . inquit Auctor si esticium cap. xvi. as. Et Apollotus ad Philip. M. Q. Cun meis . ω

tremore vestram siluaem e romani. At ubi tenuis Melittit probabilitat, qui eidem obsequitur, athittatur viam dira. tam tenete, cum iter a tripiat flexuosum, de sallax, atque unius auctoria doctrina. aut non explaratae ratioci pariun

consssus abiicit eo tem opinionis Dimidinem. Conteremtitaque Apta tollem moniti em , ct uiae se caminittit.

cuius exitus e i mors, ae sempitemus interitus.

Sane ut ad Ecclesiae de uitiones procedat dissertatis r sitis esset secui quamlibet proba dilem opinationem . passet quis amplecti sententiam unius Scriptoris aliqua nominu

celebritate pia clari nulla ratione habita ceterorum. Tune enim adesset aliquod auctoritatiq momentum fustietem ad

tenuem probabalitatem constatuendam . Et revera uniuet

Domiti pii. se dotii aurioritate reddi opinionem prus

bilem , & e latentiam tutam , tradiderunt prohabi)itatis p tigna oles Escobarius Theol. Morai. min. i. I. Lse l. i. eaA 1. Sanchra Op. Morai lib. r. cap. s. tium. 6. Tamburinus lib. t. in decalogum cap. a. h. 3. At ab Ia- nocentia XI. anno 1679. proscripta fuit me assertior C M atim Am pro b Iitate. sua mei; ora , sis eis Ue . .

que aut oris lieitum ei se sententiam amplecti, sta pi ta tum , ae docti. verum si huie des o . pieque amori r postilent alii cum numelo, tum domina percelebres, seque ni compertum sit. c lateor enim rudem, atque t eratum homulem ad hortationem Parachi , aut Coatalarii, quem probum doctumqu existimat, pine eonscientiam minraliter certam induere s , inquam . illi auctori te pugilent

alii, quomodo ipsus iudicium , noti leue, sed libratum , ac

firmum poterit iudacati Num prudenter nequaquam ere dendum eu, scriptorem alioqui ae tueatum tune aberrare, praesertim ubi adversatui venerandi aliorem multitudini,

nec prodit Osirini suae momen tum at quod inviisismum Praetetea pissationes illae duae ab Aso sua Sede rep-

baiae fuerunt, ne quis motum regulam ad Divum Auris rum numerum exigeret, aut illam conlii tueret in alitu MDoctoris approbatiocie, spretis sacratum scripturarum . ac patrum documentis: nam ob eamdem rati em etiam ab

Ecclesia Gallicana confixae fuerant in Ceneralibus Gratilia ann. II Q. AI si fas esset tenere probabilem quanae Vis tenuem optatonem, pesset quis fidere uniu iuniorit miti tutionibus, parvipendens sacras literas, Meseliae castanes. Patrum mouita, aut saltem nullam de hii terent Dicitu dinem. Damnata: igitur pto stimes latitate navium sis

rum comprobaret.

Accedunt summorum Pontifrem desiit Ionitis gravis inma Patrum monita. Ae ptimo Toiullianus eo a umea

is insectatur Ethnidorem litentiam. Wiee imo rapite latide spectaculis, quod nusquam e eusetur agens quae Deas damnat, & quae 3udiciorum varietati subiiciuntur: p terra quod his os veritatis .isset, iis . o a et abferar dapys

260쪽

pta Nis

di in si Mutine

euere o miro fidit e seientiae suae . qui haud ignarus ummiatem etiam esse immutabilem , ataue integerrimam, dum maior pars Doctorem ab iis itit sensu distrastitur , pro libito quae magis arrident eomplectitur 3 An non Ethnicis, uotum saltem in impia ipsistum Religione erat communis etror, longe iniquior habendus est λ Dices Ethnicis non probabilem fuisse conseientiam , sed erroneam . At haeeipsa cimscientia erronea. quoniam ei obsequebantur ob amitinam . maiorumque suorum auctoritatem , & ob antee ptam Linetltitionis venerationem. neque expendebant m tiva credendi, quae evidentilis me fidem nostram eonfirmant. hac, inquam . eonicientia ei nedum prohahitis erat , sea

etiam Christianorum Religione probabilior . Fateri autem debent, ut peianotavi, probabit illae se non solam pus nare pro illa probabili opinime , quae st talit re ipsa, sed quae talis appareat operanti . Quum itaque Idololatris rei tio fugitia permittens appareret probabilior; in sententia Aes

etiam crum nostrorum immunes erant a eulpa. Et quidem

Et ardus Billius e Probabilis mi principiis excusat a metato puerem baptizatum , qui ob monita parentum adhuc haeres si hi γopositae assentitur, & ait multas puellas usque ad vigeumum annum .ix posse eenseri haereticas . Cur quaeso ρ Quoniam hibent, quandiu argumentis convincentibus non retrahuntur , areiam si potatuis fui nes e. Naee Billitis Tras. i. de Fide. novi tantum ab Luct se Attium Jesu iticarum f. ut. Cent. l. uerum etiam a Nicolao U Hermini et Tom. v. pag. iam laudarux . Qui ergo indiscriminatim Piobabilissimum sinantur, aeque ae Ethaiei, Tertulliani reprehensioni subiiciuntur. Accedit Tertulliacis Au Hor Hom. in Matib. inter opera Chi estimi, cuius hxe sunt Mina e 1. υ simeurae tiarias oras unum neget aurem , o alteram a s titimo stea υ ira ivveneνis . pretia μι5 . . at .lio rem rus ;q-mori nρ. vertet poptium e reti ira I oras , o ιησώ - . ubi Mena υεν iras Chrisi ventinuatM. O tili eremma in visiorem Misere . pias am te meritiam ii ergo unius, aut alterius Scriptoris sequitur autioritatem . nisi is inviis clii simia Seripturarum sanctarum . Traditionis. ae sacro rem Canonum momentis sententiam suam roboraverit , atque adversarios habuerit quamplurimos . ti probabilia duntaxat tradiderit , quasi ex uno negotiatore sordidam mertem sibi imparat, atque e rporis utilitati magis si

det , quam animae. Alia Patrum teli imonia producam pio.

di ima polit inne. ettitur etiam eontraria assertio validit ratiocinationibus. primo quovitam tenuis probabilitas, aut ex numero, de auesoritate scriptorum peii debet, aut ex momento ra tionis. Si ex primo capite; tenuis probabilitas commenti ea et , ae reptignant. Vel enim au9ores, qui hut sulcitur, sunt omnes. aut plures, & timentiores, ae maxime n

ai, S illustret; de hoc patio non est tenuis probabilitas,

sed magna vel sunt perpauci, ac minus exercitati , noxae iniique vulgaris ; atque ita iuxta traditam definiti empectabilis . nec opinionem probabilem p Iumu appellare; eum non habeatur momentum aliquod pondero um . Aemati iure s probabilitat innitatur rationi; aut ho dignoscitur Scripturae, ae patrihus consentanea . & gravis est probabilitas. non tenuis r aut Scriptum , Patribusque te pugnat . & nulla probabilitat eli; aut novi deprehenditur, num repugnans sit . vel Gessentanea ; de ita eum porse esse humandi mentis figmentum . de exigua supponatur ac tenvis , nequit habere grave illud pondus , quod ad On-kientiam probabilem ipsi adversarii requirunt. Probabilitas itaque quae si tenuis, nequit ex gitarie nis p abolais di metas quicquid poteli aliqua argumentatione quodammodo suaderi, quod convenit etiam cuique dubitationi . Deindes sis si obsequi cuilibet quamvis tenui probabilitati; si quoque erit imprudenter agere , di periculo peccandi se

exponere ; quemadmodum paullo post demoviitrabam . Praeterea nonne peccat , qua legem coci temnit ρ Nonne contemnit qui divina mandata minime meditaturi an meditatur qui suasori cualibet praebet allantum Num talem essensum non praeliat, qui minima datius ratione propriae hiemperat voluptati R Mitto erumpentem ex hoe fonte motum inhonei arem, turpi)smamque licentiam.

Exemplia denique talium illud dogma fefellam . Qui

enim cum in promptu sit eommunis cibus . acciperet in silvum, quem maroe convivatum pars veneno inlisum assereret mit viam ab uno eot urionstratam arriperet.

quam alii ai firmarent ducere ad praeeipitium , recessumque sciit um λ Quit posthabitis fidissimis Getis, foediit eum aliquo iniret absque praedis sponsione frutius uberiimos po)lieeti te Atqui opinionem tenui probabilitate sussultam

amplectitur, facit quod alia iniquum, Ac animae exitiosum depraedicant, iter tenet lubricum. ac praeeus. Ae se adve sua celetorum commonitiones committit infido sponsori ;agitque temere ad spiritualem perniciem . quod pro servanea corporis incolumitate vitaret. Nimis autem est sutilo quod re runt nonnulli occurrere in allatis exemplas iamnum imminans nolles, vel proximotum quum nrugis timendum si gehennae incendium . ae perpetuus animorum in teritus, quam quodcunque torporalium rerum detrimen

PRIMUS. CAP. XIV. 'PROposimo II. Udiuersim de qualibet opinione πι

babili loquendo, ea si tuta noti appareat operanti, neqdetonsetentiam moraliter certam ingeneret , haud est firmis. sma morum miluta. Demociliraret I. e sae ih literis . Eeelesiastici enim et vers. an. legitur Ame omnia opera is um verax pν tedaerar o ante amum Mitivi eo sita salua . Verimm verax dicitur Me loco veritatis pereeptio, vel ratio, iuxta Grineam versonem, A ah. ...iὀι ἔ- 4 λόν-: ρν ne estim exis stia operis ratio. Ut igitur qui sque bonam conscientiam gerat, neeessum elli ut rationem suorum operum rediete valeat. nee sinat se transversum agi a cupiditate . pali, ne otii, aluis re quae eum in errorem indurat . At

que hoe est praelati mum monitum S: Thomae Aquin tis datum M aehit Fossae nova prope exitum vitet suae. ut reseri etiam Cornelius a Lapide in hune Eta fastis laeum. Sane illum . qui dueitur opinione probabili , seis Pedumena non ratio praecedit, sed et me, & quidem error cuius aliquam habet suspicionem; neque stabile ciruistium. sed iudicium Euctuant , de anceps. spem it itaque m lintum Melesiastici, de uoluntaria caecitate in ertorem rio

Praeterea Matti v t. 12. ait Dominus e ture nis resuristia .se ootae ratis. D oetidus itius furiis sim o . totam eumptis ratim iaciaum et t. si autem octitas rutis fuerit ne nam. 3crum roraus tuam te Ae sim eris . oeulum diremonem

mentia Christat appellat. Et autem occisus smplex , inquit Berna us de praecepto , & dispens eap. xiv. num. 33. qui habet raritarem in intanlio O , o A et iis- νuatem . Ita e regione duci mala oeulum nequam eonstituunt, euisas, quis fit vi veritatem non aeno fias. ει ρε

versitat . εὐ Fι ωι auseri iαρ, raram . inquit idem s. m. Mor proximo num At qui probabilem nteumque amis plectitur . is saepe salsam probat opinionem . & eli ens deletiora, δι quae displicent Deo. noli caritate ducitur,

sed perversitate. Est itaque oculus eius nequam , tu e Npus . idest . universum quod exereet O et tenebrosum, alia ue perversum. Vim addit huic argumentati i , quod s. ma ut inquit num. m. s. ut ν vere e lus Metus in, per jus pariter , in ea a bontim es t , o m. iam eredis . ut que νε te operanda, sed operausis ivi uε his timsbi iis misiam verrit, o Iantiam matim quantiam erasile ris ; γ-δquidem juxta sententiam Domini torvm Mutis re vilissam reduis oratis neyuam e Diu enim uri f. .

ιμ- αν ι Leirim re si . protecto qui sequitur odiini. nem tantum probabilem . frequentet missum ni 1'. h M sturam. Ergo sinistum oeulum nequaquam habet . Concludit Bema ut hae dianativa sententia : sive ita iis motam putes homum ia forte Mis, sis lanum multi quoa operaris , utram a peccatum est . Advertas tamen . male ex hoe Bemardi loco quosdam inferre nee ignoran tiam in .inei bilem a peccato excusare; quia hae ignorantia laborans habet incitatem , qua fit , ut vetitatem non

agnoscat . ita tockius, qui postrema Bottiardi .esba Eo se iami fine exscripsit literis grandiustulit. Male etiam illine aliqui inserunt oculum, qui smplex non est. nequam esse , eum unum alteri oppos at Chri iras ; ut induiunt post Gi,bertum Cominuatores Praelectionum Theolost. Hon. T inely. Si enim id asseratur et ignorantis iniunt ibiliter

oculus nequam erit, quandoquidem destitutus luee verita tia non eis smplex . At Bernatius num. 3 . seripserat: TR sei Loistim .hI fit, or malam nosius uit . Mauri Di ἀ- lotius .a oetitis, quia Ναι, non tamen simotis . ρὰ is enas. Et est Di bon- ω libenter aest, di ρνud te. inui Iis i . Miritis revera o Atam nen immerita Hiram si, rim, ut re eia; n/urram hono desit , me Mitia GI e/ι Mama nee sis nisu . Igitur est oculus, qui non est simplex, .& tamen non est nequam, seisieet nescientis ignoratione ei usabili; de quo idem Bere ardus interpretatur 'ea verba

Ephraim quasi totamsa seducta . Tettio priabatur auctoritate Augustini . qui libro tit.

eontra Academicos cap. xv t. excutere nititur princis umillud. Qtii sequiιαν in Modo prolis h. nori errat, nec me eat , demonstrans eo admisso licere adciustenti,ut insidit,ipudicit, uxoris alienae . & dare operam homicidiis . pa1ricidiit, sacrile iis , omnibusque omnino, quae fieri. aut emitari pollunt, flagitiis . aut saei noribus, quum o Maa, aliquo auctore approbentur . adeo ut Catilina quadam ratione, de qua Salusiius, etiam maximum erimen . in quo eontinentur omnia scelera. patria scilicet parricidium, persuaserit. Post haec scite s. paler num. 3'. iti haee verisba prorumpit: huci vi eos rati. Atia fo/m dististiis, istidem ma mi e m/ιtiendam , quia mol o,M , s his rasa proruidis eri t. eum sutolite rato ovi iasis furiit .ss Amstim , rorum nuhi ρtias vera a semiat ν, n sum Mas/υνi. . sed etiam svi errorii vituperat ovi eummissaria Dices sortassis: Quanam est impiorum Ethniemum cum Catholicis piasque Seriptoribuq eonvenientia ὶ Nulla prorsus . Augustini tamen argumentatio non Academiras tantum.