장음표시 사용
271쪽
. Videor mihi de opinio e probabili satis superque abis emedio capitis decimi tertii usque ad exitum proxime vi praecedeatis disseritisse. Nam si suis euntia, quae in
utramque patrem , aetate presertim nostra . disputatati sint, noci daeam expendere , sed referre dati taxat velit ; non adnotationem aliquam, & exagitatae qua iticinas di- , lucidaticiam , sed plura oppositionum, ae res ti sonum is volumina ampli lima atque loeupletissima tenebitur superis , addere . Quanta enim in His j a Presistitissimi Italim , conseripta id, male implexus est Seripior ordinis praeam dieatorum percelebris quanta ex M.erse societatis Ie-- su praeelari Theologi i quanta insuper utriusque panisti strenui, atque imperterriti Am miliae Quorum omnium ti si scripta forent recensenda, nimium mihi laboris , Mis, , nim Brtasse utilitatis erearem lectora. Si enim de sti-M tulis quamvit gravissimia & dissicillimis controversiis , , , prolixa , di sere infinita contentione dicendum st; adis finem Theologi earum Ins a tutionum, immo nee ad unum in eaput eomplendam, omnibusque absolvendum numeris , nulla rati e poterit quisquam , quantumvis praeditusis e pia verborum, de eruditionis ornatu , pertingere. Eris , Eo iis, quae produximus, temperata Ee pro ingeniola no-
, stri modata eluetibrata disquis time , tyrones saltem ,
se primitque praeeptionibus imbuendos, eontentos luturos iore eonfidimus. At quaeret aliquit: Quaenam ergo eritia huiua adjieiendi Sehol4i neeelluas Ea quidem, no mi O mma, imo ad retundendam iniquam in noe reeentio is ris Scriptoris aemuli em, breviterque ex susctandam ,
ω apta adrnodum atque opportuna.
. Piodiit itaque in litidii anno i η8. parvus libet in- is scriptus uaestio Me i. An majoν tris It latinda H ,, hialuuiis . aut Antipulas Afris 1n ad soli, Auitirigias , is eortim e dosmias, vis D in Arma, Catholiis, O ci ia tiorati Vives1ota Inges, odios . Autior huius opustuli, nomen suum illi nequaquam apposuit: sed datis ad nosti ampli limi ae polianti timi Viri a Bavaria epistolia aeti cepimus elucubratum Rille mera ae studio R. P. Iae M, H,Συν societatis Iesu in praesaudata Academia Iasolita. diens proleslatis Moralis Theologiis. In eodem itaque
vi opuscula ea te iatavo. papina sa. & sequentibuς eg ,, mei past uirum Marii simum molitimae Amor, aliosqueri eo. plures tamquam malae fidei in probabatismo in se. ,, ctando traducor: cumque predimas Author praeelatisia simus DL Amori hane a se calumniam expunxerit Opo- se stulo altero, inscripto: Duo Atia mili An istes taui mi vi ti fili ratissa e se sati, edito Aueuthae Vindelientum e dem anno a s8. instituti nostra sodales, quas honorvi meus, atque ordiniη universi illa Iesu itae Inrobi adiensia is in limulat ne pestamdatos videatur; mimmi quanta an-- xietate animi, de solicitudine, me quoque ad respon-- dendum in ligaverunt. Intel liget prole io unusquisquais adeo insul sani esse, adeo futilem criminationem illamo H Unia, ut magit consulendum foret illiut famae ea . se quae contra nos se ibit. dissimulando Ac latendo. quam se nothrae ea iidem insimulationem excutiendo, di ad te is tinam revorando. Sed quoniam mei amantissmia . &- reiponsi em aliquam non desderantibus modo, sed p a stulantibus Ee fiastitantibus morem gerere , de obtempe-- rare necessum eii , eapropter Adversarii vetba produis eam, res etiam . exagitabo. , Atque ne malI, aut sublestae fidei, etiam in suit ea.
es ferendit verbis radarguamur; ea primum, nee uno im ., mutato e mare, praserantur P. Ioannes Laurent , a
, disciplini II. 2 . C. xi ii. v. q. Beusmios in Di h a N, is pot/m fusis Discopum Theane em hie hab re ,. Si qui . velit in tuto salutem suam collocare. is omnino debet vi vittam veritatem inquirere, I non res, ere quid malitis hoc tempore daeant, aut saetante & si rei eoaitudo non. misit ad liquidum apparere, debet omnino tutiorem paria. terii sequi. de nulla ratione, nullius imperio, nulla tem-- porali auctoritate propolita ad minus tutam partem se declinare . Agitur enim de summare , eum de salute aea, tema triniatur ; & iacillimum est , conscientiam erro . neam exemplo aliorum induere, A eo modo consei citiati novi remordente ad eum loeum descendete . ubi uetmihia noti moritur. N ignis non extinguituriis Afferunte Us,, s a haec BAIM G fersa Tis Δι Gomalae. m. p. senι nee versa P. I b si . Me Petisse ui pis eri refert. titi nec Geunetur , MI Eriti us aut prisag Iicte. ti
.. Malam in me fidem Crimina tot porat se demonstra re , proptereaquod in produtiis Bella mini verbii suae.
is tam praetermula sint, quae ad inititutam de Pralatii f. mo quaestionem nihil sacere, palam ex hine Mimiari
,, fionibus p.rspicuum erit. Ea autem, quae ad rem Misis faciunt, resecare, quis . nisi serie aut impediat. in is inscius, argumentum subdola fidei arbitrabitri v. 4riis conviciarot ip e. dum nos minus suceros Ela uates, 4, ob ea. quae exscribere non oportebat . aliorum exemplo , praetermissa; temere admodum at imprudenter si Mis,. iineerum, sed tallidum, versutum , di Uater inrum M is esset rem esse mis tue, evidenterque dear sttal. Μαω, i quidem Petra produeens . inquit a uouua gratoria, Me Beti jmin. Dersa H σὐν G Mira , me. Quid sibi, vult, obseem, illa partieusa, γα se Protecto innae ili ,, quid aliud in nullio seripiti eeleberrimi Aoctoris Em tiis adinveniri. Reveri ita eo taei seripsimus: Afferant ei, Isma haee Bella, ni verba Nysei Ga laedi, o tanti etias it Aguine, tina eum Di a Mutii Visis sti pioia possi Gnera is dari anno Icli . pridie narias Iovi ν . . M Doci hie a me laudantur viri famis , uno triti,M Gonrater, quem Olminator commemorat, alter cas,, dinalis de Aguit re, quem flentio oraeterit. De hoe . ,, mum dicendum est. tum de Thylia Gonzaim.
- Eminentillimus Cardinatig de Aguirre in Prologo id ,, Hispaniariun Concidia, cui titulum i tum praefigit. Ita is ris operis od Lectorem p ais, o e iuram, ae famem is con vim, in Meti sthi diniphna se dissum . pag. D.
ri rare μν ιι. Verba licitis s/Histia os bis. M si qua relith in tuto salutem suam collocare , is omnino debet ire. Iam veritatem inquirere , fle noci re vicere quu multi,, hoc tempora dicant, aut saetant. Et u rei certivisam se passi ad liquidum apparere, debet omnino tutiorem patis D tem sequi, ac nulla ratione, nullius imperio, Glla vibes litate temporali proposita . ad minuς tutam partem de clinare. Agitur enim de summare. eum de salute Eurea se triliatur res facillimum est co scientiani erroneam eum is plo aliorum inducere, & eo modo eon iratia rem di ea. is te, ad eum imum descendere ubi vermis non maliis Iur , Ec ignis non extinguitur . se I rar mist iste M qtisu acetirare norandiam 43:) xxi me fer titit piis
,, cum pruristis asas adhaesisse . poma re marinus reus
272쪽
, 41. prope strames . ia eis ius in tiam. , . si libet se,. alicuius Iunioris , & moderni. debet opinio censeti pro. habilis, dum non e stat relenam ego a sede Atosto. , iii, ut improbabilem. Haus ipso a thsci per sis o Hla, i tam ibidis Iare ι Nuenaia , stas. O ti m ain erit a
273쪽
o mi alitia . Have euim ne tam ex e . in . Miritia mortius
, si utilem eodem pr Itia I pae o , quo a me eadem verba , an eruntur, occurrimi in s rci mo ad Concilia Hi pania. - tum citato nudi em x t. Quum itaque Card uale in deo Asmitte L daverim, aperie coni uitier, me eadem ver
, cur a me comine Minari ai stri est Cur utitur ea phiali
is leuit. si legit, Pur ratum Patrem me tatare exsci is prati sareatur, eumdem laudet, nec ad struerietem se, dolam, & inicuam traminationem utat.1 mrtita citi. . si autem non legit. lesat. & s.ffundatur rubore.
is sistetitia sua laudat Eminentisitarum de Aguine, praso tittim in Ptologo ad primum Conciliori His ua πω is lumen, seribens t Merum copiosius sensum saam a mu
,, Ipse ergo Thy, ut Coninam idem sentire se, ae Em, o nentissmum de Aguine, testatvr, & nte ne pro suia sententia pmduert verba Eminentissimi Belialmitu uis dem litandum nexas esse sequi opin mem minus is babilem. non E se is tantummodo , verum et vi unicuique prudenter operanti; nec in aliquibus lunatiuiri euissionibus. sed insuper in omni hos agendi . vel in .ia sulendixi quae ad sternam salutem attineat. Sittaeaia itaque citat rivisum. & d. Matinis quisquis, ut mo secimus eotumdem profert testimonium . Ee Bellinis , doutina universm , ti absque limitataeae ad sh aia Episcopos, & ad aliquas determina te quael iocies, o gnat, ti insulatur Probatialismum.., Pol tremo ea verba, quae Ociviciator violata socii, M tale a me praeteriri autumat, neque a ma sitim, si is etiam a Genneto , atque a Ballertitio Amimbibaim. is nilal omnino ad rem iaciunt, & sve apponantur, fimis Omittantur. rem Beliarmini sententia penitelat. de se aeque Probabilitet adversantur a ideoque neque a Pre, ,, nenue a Genneto, neque a Balterinici Adde, M si avi Gia nolo de Aesti,ne , cur enim hujus Iasmaudire adaia meminit Deo aliquo. & fraude, sed pure, sincera, , , , tenue fuerunt allata. Se tibit utique P. MUod ova
Inaolitidienta significate velit, non omnibus ceri ,, veritatem esse inquirendam in qualibet materia , quae euuque sit; seu ad dirigendos mores regendamque eo is seientiam pertineat , lau non potaneat et sed cui-M que siliu necessaria sti. stia necessaria non sitire eiis sapienteique loquitur. Neque eo im tenemur in velligare M quae ad consequerulam sempiteream salute in non tequi. runtiar, Deo nobis non praeeipiente ut inities limus velia philosephi, vel mathematiti, uel milites. vel atrilites dis neque salem scire teneret quae tenetur scire suetaea. is aut subdatus qua legislator, aut poenitens quae Consibis satius. At si sagaliadiensi initi tutor sani scate uelitis Episcopum . non omnes, temeti inquirere veritatem riis iis, quae ad c scientiam suam etauedam netessariati sunt . atque id sei andum esse in quihurum non in
,, omnihus emtroversus into caelo aberrat a velirate .
Principio enim Cardinalia Aguine, de P. Th)tios Goa. rato utuntur venerabitu Belbarmini auste ita te ad pro-- babilismum universura in iis . quae ia Epispas, ais ad teteros omnes attinent reiiciendum a prinis stirandum igitur existimant ad quaestimam haec dirimendam perpauca veiba quae a nobis pretermis M sunt, non esse attendenda. Secundo iuxta sententiamia vetierabis is Cardinalis Bellarmini tenerua tacto alse ceriam visitarem inquime in quaesionibus, q spe atis ad offetum Epistopi: pati ergo ratiooe teneatur palem , familias. mercator, presbyter, latens . renum iam, veritatem in iis quaestionibus, quae pertineat ad Quamis patrisfamilias, mercatoris, presb, teri, salai. Tertio ἔν- tio Cardinalis Bella mini ea est, Π Dia ι Γι in talais saltilem suam revocare, & rursis, Milar .aia Assem
se care suum Itiam velle debet tam Episeopus . quam nollis Epis opus ti atque os iis is stimula ν , rata iam ab in, Aefutata arrena Episto tum, suam non Ε, meum :ia retitur atteata ratione Cardinalis Bellaimini. iam Εἴ - , scopi. quam non Epitiosi, debetit rariam visualla ' is gararere. Tandem qui stiam Probabili fatum . si ei yiasis inges stadiensem nolirum . dictorat ei unquaret optatoia duntaxat probabitas iuria uenerabilem Nili inum , nequit esse regnia, & norma operandi Epiae . Etiari esse poteri regula, & norma e tanti non Ε, O . ., quasi non Epaso, aeteriis saltius suae, aeque ac Episti .. pi, curam di solicitudinem gerere non teneantiu . αὰ unusquisque juxta conditionem suam non debeat evat reis peccandi perieula Quia inseret lauta. & ludicra hac D rati e pro a nucido Probabilismo pugnaret , Neuris et , in quibus tari qoxilivitibus, in quihu astitur deri Mnma rei, & de aeterna Iesuae inuti PrubaSilii .
274쪽
. quas, etiams de summa rerum . & de Etenis silateis itidem in illis Matur videat ergo Reuerendus Pateria Hiso quam sutili eno iectura noet minus sinceros in reseretulis Bella ini verbis adiudieaverit . legatque laetitissumum de Aguitis. in quo reteipiet non tano tum nostiam sine ratem . peium etiam probabilitata sui eo aeriorem insectati m. quo sapientissimus Pur . ratus eumdem Prebabilismum, in quo antea, tamquam in pulvinari, quiescebat. doctior fama, Autioribus hincis inde idolis. semel, iteramque linis . pem iei sum cre is didat 4 abiecit. execratra est, oppugnavu, evertit, elimi
., Dicet, opinor. Inetastadienss Pro M. At ego ne- quaquam Merui Auguiliniatium Theologum sincere non vi referte verba Cardinalis de Amitte, sed affirmavi Mn-- taxat, illam Me verba Atias Transi. nee BAIM .i si, ,. rere ref ere. Bellissimel At p. Tm ras dissert. p. numer ω roq. pag. IM. editionix Boncmmis anni IM . . qtiam vi habeo mota prae mani s . inquiti id in me ptimio se sisti at sapiantu vi Coram Iis is riti me vιAMM- ,. XI. m si cupita rota is materim molabatitatem mestis M IementM : mentemI-m μὴ s ex si rar aio I. I. seel. 6. xli., Arre I a mori: is Sane an signa Dei hementio tribuendum se en d eum anultis annis post inchoatam, aut iam gra G., iantem licentiam opinandi in rebus moralibus, prattex - te specialia Blitis probabilitatis. eceperint non patiet ubis xi me a te ae doctrina ius' es scribere e ira istam ad , lam usque tempora se Di abi. V -- copiastisse tim suus vi aperiat ara Pruris au Tomo Canes .artim iso via. tili Q m lauam po Dis , o nostra Iemlemata ea erat Cur iam Britim viam , c, Caia natim riuolam , --ψ, M. fab an is a Verum mulistis omm . oc. Ipse ergo is ahristis cardinalem de Amine laudat, ae sibimet con- , se me testatur. Quid ergo opus erat vecta etiam Th*tsi 4, proterra, quando prolata erant verba Cardinalis longe M dinu Iinu. sum Ihnas idem secum sentire deciant se Etsi vim Thyrsus Gomater ea verba e scripserit . quae , a n a praeterinilla eo ueritur in eicistis A in Quinis stimis Iahit. nec praetermissa tantum, 'erum etiam si a m eri rara violata non trusis perlecta i nihilominus ad remm noti Leere . ideoque praueriti potuisse ex ipso et Thy ., si Gratia lea demonstratur .. Illa enim Pritas ιν insectatis aeotimus praecitata se disertatione i et q. num. m. ad hanc loquitur m ,. dum. M. M Caesinalis autem Bellasininus eumdim s. ., totiam reviar vim titilli vi Ruimiai Pν misit is in opus a, eia ι istas. Admonitio ad Episcopum etne v. neralem Nepotem suium . m quis asia da tia, qtia vicesia faria fame Disam . Di Ialtitem bam In aura panere L ,. sit, mareriam intre eum victa ontra sis comprehenciens. In priamo avisam uias Opasoti su mmi r se mare si quia velit in tuto silotem suam collo te, & simul odi , tot Fpue ali ineio fungi. is time ino debet de octo . . eootmversiis certam veritatem inquirere. ue noti resi e is re quid multi hoe tempore dieant. vel laetant . Et s . rei dertituati vovi possit ad liquidum apparere . debet O - mnino tutiorem partem sequi. de nesia ratione nullius imperio, nulla temporali utilitate preportia . ad minus, in tam partem declinare. Aglaur enim de summa re . is eum de is late aeterna trillatur; & Deillimum Et maiari silentiam emoneam exempla aliorum indutere . & eo , modo e n remia non remordente ad eum locum , ubi ., vermis nori morime. At quia non exting inur , descenisse dere. o Exscripsimus rutius Men. Bellarmini verba, ne vi insimulatoe, quaerens in stirpo Bodum, nobi minimam, tuam tribuat transpostionem Minorum, qua in postre emetit polo . Si autem ad Blos Episeopos . de , in quibusdam duataxat qua si ibus. Bellamini gravicis simam optimam que admonitioctem Thyrius Gotiratois periane a arbitrabatur . eur illam ad suam corroboran , . dam sententiam adfii it ' Atque . ut illud repetam . ., quod obloquentium ora dehet ob larere . non ceteri omne . tam suis e litanis , praeceptisque muneri hui, intum n . atque Dei adimplent mandata . di compa- , rare sivi aeternam beatitudinem student. an ti, inquam, ount ae δε πη- νε p annora ravere debent, ne e se en ,, Iram eris ram induant aliorum exempla ρ annon imm i conseientiam mmaeam unusquisque in iis , quae stite A roteli. ae debet, exuere ac deponere tenetur, nisi v lit eum ipsa e dea constientia perire de damnari ρὐ At enim aiunt: Sequeretur. s venerabilis Bellami ,, ni uerba risorosi sensu serent Meipienda, debere unum , quemque noci probabiliorem tantum 4 vertim etiam em, Derem partem tenere. Ita ratiocinatur ille idem Am
, cto , unde insoluadiensis presessor suas haust ea Oillules. - Ε, cossit id, esusdemque generis nutas vir desilis, quio sub Tis nomine Litteratinum Italiae audacem ten ,. exagitat ae refellit. Veram idem mmu, cin se et alea ratiocinationem illam. ineptam alioqui, ae stiti se lem, γω demit. & exstimarerat. Nam post allata a se per verba num. Ol. hie sabiti it dis Dum avi eis M.tirmi r Leis, si rei tertitudo novi, pollit ad liqvidum apparere , debel omnino tutiorem
, 4. Tune e silentia errarit non suffeit ad absolueti. dum . quando ipsi errore peceatur, ut eum.ertat circa is ea, quae seire tenetur. Dii sis seu Ubera L art. t 3. - Eretor eoostientiae habet qnamdam vim absiluendi. sueri ex nudi, quando se dicet procedit ea ignorantia eras, , quod quis scire non potest, vel novi tenetur. Quando. que eone consilentiae non habet vim ab luendi . Je extviandi quando stiliuet ipse eema Metatum eli , ut tum pmeedit ex ignorantia eius, quod quis seire aenerui, is & potest. Idem docet a. a. q. τα art. a. oc Ie L I. in Q l. M Enall. ad Roman . .. Hac proba, lismi eversia ciuit.., et ea. Verbo diram: Taiiorem partem eligendam docetia Uen. Bellarminus. sti licet. eam, quae itis or iit compa is rate ad oppostam . seu quae innitatur rationibus praeis ponderantibus, , conscientiam era eam excludat, aia latiorem absoluta , , quae habeat in se certitudinem o,ri mnimodam atque premi limam. adeo. ut iuperet nociis tantum opinionis oppositaeae prohahilioris . verum etiamia cuiuslibet, etiam prohabilis imae . fundamenta . alioquio Purpuratus Clarissimus propolitiora ab Alexandro vili damnatae praelusisset.. - Ex 1Ia insimulatoris Ingolstadiensis argutivaeula. operi rae pretium est animadὐertere Cardinalem tarminum ua ad Ε, seopom Theanensem Adminitione ideireciis agere is aso raridi estis, non de aliis compluribus . se quoniam pertractat de iis, in quibus oportet Episto mia prudenter se gerere . ne in suo exequendo munere decuia piatur, induatave aliorum exempla conscientiam erro. neam. Quare ineptiunt, qui aiunt . praesutibos tantum.. N in octo duntaxat emtroversiis partem eligendam esseia tutiorem, eo quod ipsi debeant pertinionis iter arripere vi Enim vero Atime praei antisi rus , monet Omnibus qui- ,, dem arduam esse viam silatis. sed maxime pasto ibat . , sui a dissiciliora mandata praescribuntur . ti muneravi ineum hunt longe ampliora. Cum ergo aliis non episeo. dis. & qui sunt minoribus obstricti essetis. sae illimum vi ut a veritatis semita deflectere , id poeteuli magis Epi- ,. scopo Geurret. cui aliorum eura committitur. & gra vi viori a negotiis di insiliendum. Eampter ad hune m is dum ineipit venerabatis viri Admoviitio e Visia salua
se δελ-ιαν 1 productisque Chri soli mi, aliorumque patratu. -m avreum profert mo itum, de quo agitur. , Amsa oram iurat, pavit iique
is Praeterea lalsum est ad solos Fs se cic acto sitia misis is Mersas pertinere. Nam x. An Iρ a levia r .a re ,, Hesa ha re in . quam amrmative resiluit eum Triavi dentino Cone illo Sin. Σ3. Oct. r. S. Thoma q. 183. se arti f. ti Dominico Soto de Iustiti & iure it, io. q. 3. necnon ratione petita, ex quo Episcopol si pastor. - ovesqne sibi ereditas regere teneatur; hie. inquam. . t troversia spenat etiam ad parochos, Omnesque . qui as a martim ora commis V, ut leuitur, ac demon
275쪽
ingeminet, eo ouod non Liam ea victa , n . M.
is nee evisum , ve m e tram exscrima modo, si vi eum lectoribus iaciens omiseram . AEquo. Iubeatique,
o mo id patiar. - Τεnia Inges stadiensa Thecl criminatio ea est. -
stratur eὶtam eap. I. Tradentini conellii . Ad eoidam. item Parochoc pertinet controversa seeunda , Ais Di vi δε νώ, uno: ν μνι pruatore. Tertia Aa gis, ais ιὰ Matών es perse iώι. quam pariter resolvit alii aliis. - p. ue is verrus Apolioli ad ilium a. & L Thomae LM. q. a M. ari. I. illaque ratione, quovi iam sacra antistites .. praebere se debent in omnibus exemplum boviorum op , , tum, quotlibet Relimosorum Superiores respicit , eo
d inque Religiosos. saltem quodammodo; nam ad perse.., esionem, nila adhuc perventa lat, tendere debent . Con-m troversia iv. An erat , iis eripediat iniarm ora nare., ad sciata Episcopos pertinere latemur. At quinta N: alma, De militis heneficio in , sua ni multipdie ita.
M tem improbat acerrime canonum i Tridetitisi, Ocia, ris Ani runci , Dominici solo. Adriani. Panormita i , ,, & aliorum sanitionibu , notio e peramitos clericos attin Q git Garaere non insignitos Epi ora 1 permultos quo que, octinetque Eeele Gratin administros concernunt in ,, troieri a vi. uo modo iste i eam pH sitas se,. . : iiii. is m,2 eia; . - of μη, ne i uitas ; di hos ire se ina a. ni itisti, GA ac ras. Det σώει ustis expressi rioraul. vi C trove sae igitur πιν, quas Bellarininus ea in Opti . Lulo explicat, si unam excipias, non ita ad Epi imposia attinent, ut alii quicunque excludantur . seu i e M. se minimes vi a iam tum Romae editam, tum Coloniae ia
- seerat L . lichtim es δεν. . nian/m moris iam in cim orsa praeolii oris p os landat via peracutus homi ratu ., cinationis robur. Nos inde inferri oppositum arbitramur .. Quod si integram illius seriptoris, Drorsus digni quiis inter Chε, sollemi Commentaria in Matthaeum eon laeti ., vis sit lotum , a nobis pinerti velit petiodum: en illam , . Quia eua ita imitur pag. 1. Parisiensis editi it . . anni 13ΑΚ qna utebamur e scribentes Theolo ima disse sertationes ergo. ignorans postvitas exsus ιι is re il
. D nevi,m ὶ Dicis 66titas. Omnia prohate. ει quod ., hovium ei . tenete. Au Thessalan. vri Modo te apte Liti. Intestadienss Institutor Pr aba illa , Tuam ample... cti doti tutam, est ne circuite omnes Doctores i ta ne M iamnitere ubi sincera vetitas Christi venumdatnti eli ne is curantum asse liodem cognticerei est ne veriorem est ese ἐὐ Vah lepidum eapitulam, nobis demutilatis eorreptisque. Scriptorum locis impudenter insultans f Ea insuper verba . , Ei umnaam ranseo, as ouatra . nil ad presibiti am tu ti tuendum faciunt, non ergo dolo aliquo pus 5 Kμtim insectantes illa praetermismus . sed ut redundantia. neque., ad instituram quae itionem admodum necessaria.
etiim hoe in inco sint socerae vetitatis manifesta res o ninnia . factaque a Doctombvis rapti a io neque enim ad populum . quem Homiliae Aurior alloquitur, to A in eoo ili es peccatorum excipete , vel cognostere. Quare
opositionem, quam ignorare non deberet Inatalla osti
o sequitur in eadem Homilia immediate post allatum, odi mositum . TO . 2. editi patis anni 118L
ti P. Berii, inquit ei rata MD M., cap. M. M .ati se .,
ώ Ei in Otiast milvia Ietima pia in epinime mel l ιι, - m. M. Au scribis: Quae s vera ut senant. υs Q .is rantibus ex vini e probabilitati, imo di moraliteris... ta, Ne Haec, quantum ad Prohahitismum Milati, ma Ingessi adiensis fessore nam longe plura addit is ut me lanianianis adnumeret . quae omnia alibi fueratia disiussa.
Naie itaque animiaversioni respondeamul. Ae m. - cipio. s mala fide verba Cui menta, seu patas viri ,. a Contensonis . Guenero, & Ubisant . tutilant allati, is quod abst de probis doctisque varia suspicari: quid dis me, qui ex illis me eadem verba exstaptae profitere a. Via , haec statim addo , mri Gigans, Coinr/η - . Οὐ Gue premis in C statuis Pria Aut i . Destiti ira i
ώ indimesaree ait a nobis ad hune modum rerem, fi tam .
- iplamet, s ludo ludum velimus repellere, aduuintila, uethorum. I se per quid sia vult ea partiola Dura . se quam a d Guimentum legi incautus Censes nan Q. is laruat, cito oculis evolantibus; quid, inquam, Bi vultis ea parillula Etiam, nis hune sensum reddere , vi apera is ilias noci suum ex clinione probabili . sed lii. ea se opimove pratis itari i Explicemut haec paullulum aetu. ratius. - Productis verbis S. Thomae es Quoslibeto viii. Uti,, 43. tibi insit tuatur quael in , Aa ρ--o itine .mersa -- , , mones ἁa Hi a Lacts , irti, Di δε-tui mistis Ialam .
. p/cieri qua verba a nodis quoque afferuntur ea
M edit. Matriti. ubi etiam laudatur Urigant. & Cuerre. vi ius. Qui non init Optis vimens adversas Dor αδε
,, Nie . opus proscriptum, ee scivium , laudatque aucta... res percelebres pertinati hominia verba reeitantes .
. potest ne lablella stri. animique subdoli iasmularii M Dices . opinor: At hi tres Τheologi . di si alii siet.
. qni Culmenii verba ad eum modum pmtulerunt, altu. M cinati fuere . eorruptaque produxerunt. aut easside Mi. inscienter. sed nostra expedira causIa. nobisque plurium,. etatissuriorem virorum tei limosis adversis mcia im,. post x vindicatis . atque absolutis . breviter egomet ,, summorum vir rum, quos pro me adduxi rastea. caesam
- basilior. , e, muta rura quam assii tuis re alvit . , , suamque Mettio em verissimam , O num hinninum is praxi comprobatam. de teneatam ego deelarat, qum vi num opinio, quae est probabalis . hahet peo te gravIM auctores urgenteique rati m. Jam vero vulgaris e M Pugnantium pro opinione Hobabili. & repetua canuis lena. s nos teneamur ad tenendam opini em pecta se baliorem . necessum situram fore ut eligamus quoqueti tutiorem, ae ira morali tet ccitam , ut nee uiatenati
276쪽
LIBER VICESIMUS PRIMUS . CAP. XVII.
. peceati ocentrat perieulum; atque id praemisimus cap. xv. g. Denique enon a Probal IUD. si horum itaque . . Ore , Quid exprimit illud . I e operansilii eo opiis Moia .riam probosιιιori, si verba s. Thomae. ut sonant, aceb. . pienda sint, nas litas idem, Vae v iam astit ex vim ne non solum presoLI. , sed .liam Hobogui ιὶ Illud et- ,. go quod in culmenti textu dilucide evidenteraue sub-
., intelligitur , demonstratque particula Etiam . Cometis M nus . Guerte tuti aliique assertum a Culmen o . iure . , , mentoque aflirmarunt. Quomodo autem ex illo artu i I. Quod liberi L minime consequatur , UFItere ais ii vera st S. Thomae doctrina. amplecti noti opinionem ,, probabatiorem solum . sed ulterius omnino certam. Ec., quae omne peccandi, etiam materialiter tantum 4 ex ,, cludat periculum ostenditatus proximo capite xvit.., Mi pantarivr Rige, His . Ea plura. quae coauici tot subiicit, ut me Ianseat na d trina imbutum evincat, alibi a nobis resutatas, iunt, neque eli loci huius expendete. Auctoris Histo- ,, riae Litteratiae vernacula Italorum linqua e scripta li- , bros deflorans miat laetolii itast disputator magnum ,, ali Auid se esseti se . ignorant. aut dissimulans non unu, scripto nos illi ut Hiliori ei reserasse criminatio es. 8c Senonensium quoque Praesulis . cuius uterque reperitis oblecta tγpis praeuia rim Iurione a me fuisse dispun- ,, Ma . Omnra vero, quae ad Iansentanae haereseos spe- ,, Mant aeculationem, simul eolsella quamprimum in hae. . Remcndiniana librorum nostrorum editione iis, qui eam velint perlegere . tutabimus exhibete . Interim ex his ,, paucis quaenam si Aduersarii huiuet vaniloquentia , &.. saetantia. ex ha'enas dictit de opinione probabili pot- ,, erit suisque coniicere . Danielis C cinae non unus, praedicatorum Familiae exornavit vindicias & Seripto- ,, tibus sotietatis ab Inaesi adiecisi laudatis luculentissimeri satisfecit. Clarissimus Eusebiux Amori pariter in si 1 ,, si e Fies; impetitui strenue caesam egit suam . At hi , , aliique patrocinio nostici non indigent. Ceterum P. HiE- ., ter, quandoquidem ei subiit animus inlati uere qualii nem, An major ita a P Iasensi prelah At ιι, aut ., tistolas I sis iis istis ait Atidioribus . eo mi tie doct/ims .a, eamque a Bacca laureo, & Philoiboliti Magistiq d. scuti,, Voluit; animaduetiere debebat se nu uis tici. H litulari non tantum auditoribus polliciti. a se sal saxei se Ambis3olitis. 4m adleetationes X doctrinas. demonstratum iri , sed ulterius vetas ei se . quas proferent PrasabiIisse. Atia hic labor, hoc opus. In adtellit quoque lan senismi
trunationibus opportune meminisse denebat eorum. 'uaeia litetis tradidit Eminentissimve de Amitte , nonnullosia Antiprobabilis is latici licitiae haeresis notam inurere; sed ,, hanc contemptia atii rasti ex itin tu es. Vmitet non . itaque Probabilissarum choras lantentanos : eontemne.., mus nos illorum diEleria. & radebimus . At quoniam is de Guimento diximus paullo supra. vel bit, quibur illeia pagina 28s. respontJones suas absoluit, absoleamus R., nostram. Cfutidiani , inouit , diti iam D. Nisi oviso versu epist. ig. da Metiis num rotin a. Eph . Aue. Non vi ego tibi, sed causa excise respondit. Et si eulpa est mis spondisse. qu ris . ut patienter sera multo maior estis provocasse . Sed Lemant illiusmodi que timoniae . st anter nos pura germanitas, & deincept non quae 3 io.., num, sed cnaritatis ad cim scripta mittamu ). Hiem .is in tumus su AMUintim . Da m Amta tis aes Anου- ,, mum Adde: Haec eadem Frater Etruscus ad Probabili
VI nullam ineui bilem ignorantiam iuris naturalis
admittunt, cocise luentet ascent in ii . que ad idem 'atis pertanent, nullam opinionem uel probabilissimam reddere operantem ammunem a culpa ; na. ii , inquiunt, si lassam opini ciem eligat, nequit error excutiti, cum sit vincibilis. voluntarius, ae adhibita diligentia facile potuerit expelli, ideoque ample flent opinioclem probabilem plena libertate peccanti pericula se committit. Ita senii uni Joannes sinnichius, Gulielmus Hendrockius, no leevotos, Norberius Esbecque & quos laudaui cap. xl. Gennetus, & Ba:le inius. Si adeseisiis i lo; oppanac pria. scistionem damnatam ab Alexandrti Vlil. Niso heri se ti; es Aoueis vel Deseν pre ob υτ si Mitissimum saei e se expedient dicendo merito suisse proscrip:am ; quia eumum vetulit sit, de conscientia prohabilis aliquando exeuiata culpa in iis, quae spectant vel ad folium. vel ad ius positivum , absque ulla excepti e prolata apertissime salsa in sententiam noctram potest quisque deprehendere ex capite ita di ii. huius libri . ubi de ignorantia disputavimux. tendimus noti posse inuincibiliter ignorari legem natu seni qui . Tem. II.
ralem quantum ad prima principia, & ad' precepta , quue. identer inde inseruatur; ignotati tamen a plurimis abiaque eulpa quantum ad ea . quae remote, & perplexa rati eluatione ex iisdem prancipiis, praecipiisque inieruntur , dummodo qui tali i notantia laborat, in eligendis , rei ieientisque dii iidicandis omnem . quam prudentiae iura prae. scribunt, adhibuerit diligentiam. In iura litiVo dari signorantiam invincibilem nee Catholieus negat, nee santi nitanus, nee ratiociabilium quispiam . Iea orantiam faui. si
sit Gium quae prae videli aut non poterant, aut non debebant, exeu late a peceato nemo pariter inficiatur. Hine
sequitur opinionem vere probabilem , de quae appareat graui sentimento innixa, etiamsi in se fessa sit, constituere conscientiam rectam . dummodo non versetur circa principia, & notiora praecepta iuris naturae, & dummodo
non manet cum opinione aeque probabili, aut probabilioli, nee talem dubitationem pariat, quae exponat operantem peccati petitulo; uno uertici, dummodo ingeneret e late tum moraliter tetiam . nee propria voluntate Meaee tam . Ρroximo tamen theoremate lim omnia eonfit-
PRopos ITIO. sequi possumus in qualibet materiasue iuris , sis facti, sententiam probabilem, quae poddiligentem veritatis inquisitionem appateat oppolita lenotentia probabiliori quod tamen in per se notas, obviisque praeceptis legis naturae nequit occurrere.
Opinionem quippe probabilem hoc loeo illam appello,
non qualem fingunt Murimi. innixam cuicunque momen to , Due petito ex audioritate alicui ut reeetitioris, sue ex humana ratione aut preiudiciis a. Iesa, aut noxia cupiditate, aut voluntaria aὴ norantia: sea quae probetur omnibus, aut pluribus . vel sapientioribus, de iis vel omnibua, vel plurimis, vel maxime notius qui aut ex des nitione Conciliorum, aut ex saetis literis, audi ex do urina P tium , aut ex rartanis lumine dii ieetur; de quae iubi, reat homini non esses ara caecitate, noxiisque cupiditatibuη abrepto, sed veritatis amatori, R ad eam a sequendam e silia . pretes, studiumque adhibenti. Qui enim hae praecautione sequitur opinionem probabilem, pruden ter se gerit, vitat peccandi pericula, dc conscientiam maia taliter certam habet in eoiae. Et quod prudenter se gerat liquet . quoniam distemit inter eligenda ac reiicienda, eaque probat, quae praemissa debito examine resa sc Lieul pata ex timantur 1 quod riter pereandi periculum con-uat. nam ne in legem impingat, doctos consulit. Deu norat, PInderatque momenta rati te; quod habeat denique e scientiam maraliter certam patet . propterea quia ad moralem cetritudinem non requiritur evidentia quaedam Ioeomettio; & s animum pesset levis tenuisque fusi. titionis nube la, fuganda el gratiae diQinx illustratione .lumine rationiet, opti itaque consultatione ; alioqui enarei ea. ii tum omnium prudentior, ae preliantior esset illa, que scrupulis valde agitatur, utpote quae exili. tenuique eati Lia angitur ae percallitur. igitur opinio probabilia ita a me circumscripta constituit Optimam, rectissi inamque eon. scientiam . Veritatem istam comprobant omnia genera argumento rum . Primum petitur ex sicin liteias. Deute nomii xvit
tionem Si ita esset . seu ira Meerdotet consulerentur. perperam coletentur studia facta, ad eas praesertim contra veri a. dirimendas. in quibus aut non omnes conveniunt. aut habeti non possunt metaphys deincinitiationes; quia opinio univc aliquam saltem tenuam opinionem ingeneta ret. & deseientia rationis evidentissimae fete omnia opeia tanquam illicita reprobatet. Λlterum argumentum . ne multu in diste piationibutvideat, simul et Ecclesiautea hi storia . eae sanctis Patribus.
At Pontificum desniti ibus petitur. Invenimul enim com plures sanetitate, dialtitia. δc dignitate Ecclesiastici summo: viro; propugnasse opinionem non solum noci probabili Imam . sed aut saltim . aut saltem reptohatam ab aliis .& tamen ineulpate se gessile , quas iam ipti; apparebat probabilior. & ceteris praeserenda pest exaluti .eritatiet inquistionem . Mitto Matiis inum Cyprianum , qui pugnans pro rebapriratione aut nunci pacto . aut venialito tantum erravit, etiam si seiret sententiam suam , platibus oppugnati: nam de ipti dixi Opite xv. Theodoretum, Acacium. Proesum. magnum quoque Hieronymum quis damnet, quod scripserint posse deamum in sacrum mini-
277쪽
prem assum. In erpretantes verba Apoctoli i. ad Timoth. diri. a. Monet Dis stim esse anitis axeias υ. - , de hilarata sis iatanaea, qualis olim viguit divina dispensatione in Abraham & Jacob. & nune servatur improba tonsue. audine a Saracenis Nullus pariter de gravi pereato illos arguet, qui iterarunt tonset rationes satias ab Epistoris has teticis ae smodiatis; eosqne, qui istula decimo & duo
decima docuerunt nunquam extremam unctionem posse iterari. Damnasse tertias nuptias Gregotium Naetianeteis num , Besilium, aliosque Patres. repugnantitat tamen plurimis , nee tamen reprehendi. satet neminem. posse eon. ecran in Episcopum . qui iuravit se Oesinationem non
admittere . scripsit Athanasius ad Dracontium . eumque vost tale iuramentum in Eoiseopum ordinavit, quamquam id illicitum opinarentur Baslius . Palladius . α qui cheam rem Formosum Papam etiam post mortem degradan eum existimarunt. Per adulterium solvi vitieulum matri monii. ut possi vir innocens aliam ducere . pluribus peris
suasum fuit; ut liquet ex Epistolis Aviti Episcopi Viennensis, atque ea Synodo Tiburiens. Dispensirent in matri
monio rato. de non e seunmato. absque ullo orcissus er
ore Paulus IV. 3e Adrianus - , Ee a voto solemni ea sitati, Alexander tri. pius v. & c; retorius XIII. . quamvis contraria opinio extiterit penes aliquos existimantes mitismodi distensationes invalidas. In ipso matrimodi ii s
omento nullam gratiam conserti persuasum fuit Petio
Pictavens , nee noti Jacobo de Vittiaco & Roberio Pullo
S. R E. amplissurus Cardinalibus. Innumerit propem dum Τheologia pluet sufficere in saeramento Paenitentiae attritionem omni raritate expoliatam. & posse occidi iniustum vitae aegressorem . quae duo Nostrates fere omnes oppugnant. Fixe aliaque plura producit. demonstrat. no.
iis ue collustrat in Erudito opere de Opinio e piobabili hel luci antiquarum disciplinarum Christianus Luput. Quaremdictos viros sanctitate , distina . eruditione. N aucto titata tonspicuos neci reprehendimus id quidem, quoniam sequuti sunt opanionem tibi probabilissimam, illamque non temere . I ineonsulte, sed post accuratam, aequissmamque ponderationem: in qua si quidam illorum deeεpti sunt. id
non malitiae aut negligentiae tribuendum est, sed communi hominum infirmitati. Tertium argumentum desumptum erit ex s. Thorna :hune enim pugnaciter Adversarii sbimetipsis adiudieant. Ergo Anaelici Doctoris sententiam esse . quod etiam iti legeraturae lint plura , quae nonnisi a satientihut subtilio iconsideratione rationis iudieantur esse o servanda , probarum est cap. XI. ex I. a. q. lec. art. Io. in actibus moralibus non requiti eertitudinem demoti strativam, sed suffcere 1 robabilem, qua tit in piaritas orira H. attineat, et si ij. satiet oriιas a veritari a se at . tradit L Doctor a. a. q. o. an. L Haberi sine mecato plures praebendas ab eo qui adhibet diligentiam inquitendo an id sit licitum. - iu-
expresse docet Quodi. vi I . an. II. Sed enotroversam renem dirimit eodem Quod. art. I s. seribente Tore te
direm se sectartim veni Ie, non tamen peccaret leviatilis
, a muri I,tὸν. emadmodum isitur per s. Thomam opinio probabilis, de ex i norantia procedens non excusattii iis, quae per communia legis naturalis principia faeis..ossutit approbari, vel reprobari, quia horum ignorantia facile potest ercutio ita excusabit an iis, quae im lexa Leperdime,li ratiocinatiooe ex iisdem principiis a sapientiori hos deducuntur et quia lanari ea scire non possunt: sapien- times autem adhibita dii agentia, quam debent, habent νγ habisse eertitudinem , nee inveniunt aliquid . quod ipsit moveat ad credendum ella illicita. Virum enim sapim tem moveri ratieme aliqua inepta, sutili. ae parum proribili , indecens de incongruum omnino est. Consentire S. Thomae S. Antoninum coastat ex dictis cap. xvi. AemP. prima summae Tit. 3. eap. io. tibi docet in humanis
actibas fossicere reditis dinem meralem e necessarium non esse,
ut hie tot itidos riservulos omnes abjicias, sed satis esses res eout uat ac stiperet: haberi demum tertitudinem ipsam ab ineipientibos o Aser tis auctor rara, a prostienti. hut o suciis a vi ram so iuraram , a persectis ex circu-s tiarum cireum pecti M. Merito de nae Antonini doctrina ait Varillimus L Herminier Υ m. F. Summae Theolog. pag. a18. Serra n iij ad rem nas,.M AIUA., af
Confirmant praeterea communiorem hane assertionem anumenta a ratione ; quorum praecipuum petitum ex pru.
dentia mneipio postum ea . Neque illud repetam, ne impetidentissimus Ipse videar disputando ad elaeear prata. tia in iis, qui deliberant ex momentia validioribus, aetii Acontemnunt 1 quod nemo p udens. α Icrum expetenturam
scientia pi ditus dubitat elle ipsus rudentiae, quου motum est princeps retula , primam parte quam post Ctrioa philosophos appellamus mus. ia/, idest , Perspectam Ois Lltationem. Alterum argumentum suppeditat gratia sua Eii fieantis, ae iusti fieationis inceriirudo et nemo quippe , disi nullius eraminis sibi Gestius se. se iustum elle into a vit . sed tantum dum paries suas aceurate explet, id spe etat, pru/enterque eonpdit. Alia ex parte nulli aetitia dum esse ad Anselicam mensam i de sancta sancti Q. tractanda , ex legis divinae praescriptione, atque ex tra tione ipsa patescit. Nis ergo immunem reddat a talo. tertitudo moralis, qua partibus nostris perlectis praeth. ter induimul eonicientiam iactam, quamquam agit hiri aliquod eoottariae suspicionis motivum . nullus Saee euantumvis robus poterit ad peragendum sacrum aeci
dere , nullusque laicus accipere Eutharistiam , quoivis iustitiae suae cetiissimam habete nequit demovisitatio m. Tandem nis probabiliorem sententiam possimus elisere damnandi erunt qui tutam sequuntur , quando primis.1ior est tutiori; atque ita rei erunt i qui eooslia EVis
geliea non amplestucitur , quia tutius est eadem amplectis cum tamen eo ipso quod consilia sunt, utvi pta. cepta, nestum obtangant.
Quoniam ex hoe eapite, atque ex x . & x M. unsiibri cottunni obiecta sin ue illorum . quos appellant, non ero in iis diluendis linguar, atque, et Cellius inquit , loeutuleius. Timendum est , astat ri.
gidi illi Theologi, ne de his, qui pi abiliorem odivi,
nem concipiunt ex Casui statum rudimentis , initimi Christi pronunciarum Matth. xv. 14. Cittis a tem β ια. Acurtim praestet, ambo in foveam e duris. Quincta naa
audiunt Augustinum dicentem do Uitti Credendi, quia via ν. - θι.m sne Chia est i Saltem perlegant Aarseribit s. Thomas quodlibet. viii. ari. I 3. a ea uirinomia luem semper es mistam , me ex farων per ιειε ad si ne δε- cen ensis & quod labet. III. an. o. 'ulsis axenserar di Iequatis o nimem errenastias eritis Mus μι in ratibus .aim I Matio ma est . . Si hune Scholarum ducem nolint audire ne despiciant commune proloquium . Pereri Di s evovit pereuna, μιλ Ia. Annon in electio e opinionis, quamvis probabili ris , favente maxime libertati . fieri potest , ut eligatur alta ρ Erit ergo tune pectarem , quia set quod verblati ae legi repugnat. Annon in ea praelectione pulsat animum formido aliqua ae dubitatio 3 In dubiis est, non premit πsuiorem viam euisquis sequitur opinionem etiam probabilissimam. His u attendantur, manifestum est postremam hane asseri larem contrariam esse prieodentibus , & Scripturis i Augustino , S. Thomae, atque rationi manifesto adve sati.
Reso. h. e dicti; nullo negotio redielli. Nam cista apud Mail. loquitur de Phistas obstringentibos plebem
ad observandum riseia m . o mandata homisam, &absque ullo momento probabili imp entes Mara ετ ii. , i iis erutilia. Nemo nostrum Pharisaicam eum scientiam exeam esse . S in pratcipitia mentem des
gat. Imo nos a Ris. His ad conscientiam illam Pharisaeorum compellim ut , s ob leis motivum debemus gravis culpa induere suspicionem. Casu istas sequimul. voci si caeci dignoscantur , sed s nobit lumen vetitatis ostendant , aut ex Dei verbo , quod Lennam peiam κωνωvim appellat David i aut ex Patri bos. vitisque Apostolicis , qui dicuntur in Evangelio Di mtinas e Glex ratiocle, de qua scriptum est, Sisnaitam .' seper ma
timen vatius itii , Domine . Qui lueetna illa graditur. non est caecus cato ducatum praestans. praeuitiates absque hoc lumine Casti istas nemo student sequitur . si aliquis tardus ingenio, S absque malitia ea cus he me uitam se ducendum eommittat, quem recta eonscientia ducem optimum credit . licet eadat in foveam , non colliditur. Caecum in foveam cadere ait Dominus 5 ea
dere, di semper eoolidi. Id noti ait. Ateidit hoc inire
tunium iis . qtii amisi ne levibras. o non Ixcem, dum αεν-s caesistem o non nem , inquit s. Patet in Psalmum i v. num. 11. Cadentem ineum in foveam . quam praevidere non potuit, quis nis immanis . reprehendat i sed ad primum satiet . Ausustinus recte docet, quod nunquam opinati est sine vitio , qaoniam opimo nascitur ex ignorantia. quae est vulnus adimat sed com filio ait, s pere fi .m ..isfinis, o nam si e sideretur in eo. qui curat ignorantiam dispellere petendo hum liter spiritui sancti illustritionem , hore numque rapen tum consita, nee semere proam i se nescire, quod, ne sit; nihil. habet turpitudinis, quia earet anam/ malo asfreti temo rare , ob quam ibidem Avetustinus ait turpis sinuis esse opinari. Ideo em diesimas pag. av. opima
278쪽
,em ex ignorantia presectam non esse uitiosim , euantis, a ignorantia imputati nequit ad culpam . Concedo itaque quia ait s. parer, opinari eum praesumptione, M te meritate coniunctum rem esse turpissimam s nego opiat nem ignorantis ς ad isset non potes, & non remere , sede salto operantis, ante meritoque eulpati. Doctoris Ang aiei mentem iam explieui . Meti ait malum esse quod fit contra legem , quamvis o fiat intra eo scientiam. s hane non excuset ignorantia metum . quae quissem peras ae ἀμώ- , ut est Quodlibet. vlo. arta I s. tibi exemplum assert semitatio s. quam peccatum esse nemo potest invincibb iter levorare di aut ii quis non adhibeat diligentiam inquirendo veritatem, aut post veritatis in uistis em inveniat probabile moti.om iudieandi. ρ eu D initatis, tit inquit eodem Quodlibet. v m. ari. ra. si erv c Gentia novi laboret ignotantia communium praecepti num legis naturae , de eorum , q- inde facili obviaque illatione deducuntur . qua ignorantia culpabilis semper est . atque si pos Metitatam inspectionem animus momento aliquo gravi non trahatur ad dubitandam an res stillicita , per s. Thomam quisque a Merais exeundigue . At in Quod . ita. an to. novi loquitne de opiani ne pissas.ιι, sed de anasia . nullique gravI momento subnixa : nam ait , si s r. sin opinionem areaneam ius ma/ὴM ; prefertque Isatim exemplum Atti, Nelim xii . , aliorem haereticorum , qui adversus communem Hessiae fitim perueriti dogmata tradiderunt. Quod umhementer movit Philalethem. & Uendrotatum, S. Th mam anivei aliter loquutum . nil eruit a nam fmpo
petrare inqnit qui legem transireditur . nis adst error eri satis, S eulpabilia negligentri r alioqui quis tum dixerit metatum esse ins delitatem quoque invincibilest quiettion damnabit inrastus Iarabam atterantem ad Liam, aut Iudam ad Thamar , quorum unus potans ae deruad uxorem deceptus eo pressit amem . alter exilii naconuenire seonum cubuit eum nuru Ae sam morenino insontem . Iudam fornieationis tantum tamen patrasse Theologi omnes proountiant. Habet ergo exaee pilones quasdam ea clatio. illa , Ω- asitur reuera trigam i mpo es motam , ea ne adi eodem Thoma a tiaratinime traditas. Sed Phi Hethis ti Nie,st error . eum satile deprehendatur , non eli pluribus refutandus. Ad ratiociem poliremam quod se exporat pecca di perieula qui laborans ignorantia inculpatali , ac diligenter veritatem inquirens ostendit in legem in tam aesim ex nego e temnendam non esse minimam scis, ei nem , eum selida momenta nos permovent nego de nique haberi Gescientiam risiam , mim animus interutramque partem non haeret suspensus . sed uni Gute, prudenterque assentirer ; eum id etiam definitimi e--δει-ιae dia Aia ex eapite tertiodecimo sit re enans . His autem dissertati dii vi miniocte probabili finem faetorti simul liber illa emeluditur praeclara Iesultae Pi ha- ense senten Ia. mistis ina era verἰ momenta Imina Merat, oe causa praesos amne matam.
279쪽
De veritate Milionis Cisristiatiae, aliarumque profanarum vanitate.
ULLUM est inter humanarum virtutum
inicia praeliantius Religio . cultuque s si rei Numiciis r ideoque licet Me opere moralia praecepta lingiuatim non exsic musi quae tamen Religio veta 1 t, a se ial perstitione immunis. N ab omni errore purgata. erit hae disseriatione inquirendum . Ae perlitingenda primum Gentium idololatria paulis contractisque adnotationibua suas non solum a Christianae Relitionia Apologistis Arnobici , Fit mico . Commodiano. Clemente Alexandrino ae Magno Protoparente, ceterisque Patribus delibaximus; verum etiam a Poetarum figmentis, atque Theologia Centilium, a Cita D, B aceto, visio, Seldeno, aliasoue magnopere collustrata. Tum aevendus stilus adversus Manumetismum, adeo suo quoque auctori improbatum, ut ne turpitudinis. mendacii, maximaeque improbitatis argueretur. interdixerit Megariis suit literarum culturam. verique di ni sitionem. Posthae vetitas Relapionis no irae momentit firmusimis eonia firmabitur ; 1Mutatisque sectis haeret leorum , quid vera
Christiana Religio posteatur, tradetur in Amatales Symabori Expos tione. Hoe itaque libro, mole quidem pa vam. sea argumento magnam ac perutilem dii putationem complectimur, suomet titulo, absque ulla praelatiuncula ,
IN p imo huiut Theoloetici operis libro dedimus ops
ram, ut uniuscujusque animo immota haereret unius
Numinis exiisentia , atque inde exploderetur plurium De Tum coi, mentatio. Nunc de Religione ac fide Christiana, eeterisque di .inatum virtutum oui iis acturi. in eos itetum calamum periri stimus, qui profana eludatione tumidi ex Theologia Gentilium audent in nostram insurgere . Ad versus erroret litot pingendam principio duximus Rore notum, Graecorumque super sociem. Hi duoderim C. fores Deos coluere, octo autem ntietis, iisque addiderunt turbam Deorum minorum immensam. Consentes Du, qui & Penates, & Urbani dicti sunt, duodecim numeris. tur . sex masculi, atque sex seminaei horum nomina ex. hibent duo illi versus apud Ennium, Itiria. Vossa, Mor/ν a, C es, Diana, ne ins . Mura, Mese rivis, δε-', Neptunus. V, eanus . A uo. Dicam modo quam suerint inspiraret Deatum istorum cul
PROPOsITIO I. summae dementiae est inter Divostensere masculos Deos Consentes.
Jupiter aliat est Attios, Idest Apis, qui Niobem se
vote ira compressit: de quo Apollodotus scribit lib. 2. Pol Mima ream in I lia ne- raritori t. Aliut phrygius, idest, Tantalus. qui Ganimedem Dardani retis pronepotem fa-oitiosissime rastuit. Alius Cretensis, scilicet Asietius, vel Xanthut, qui vim intulit Europae filiae Agenoris Retit Cananaeorum . Hine exoriae fabulae, quae de uno Ioue naserantur . di nihil sunt quam plurium perduissimorum ho minum sagitia . qua in unum quadrare non pesunt; nam Rex primus Iupiter viiii inchoato Regno S4eyoniorum, qui imperare coeperunt tirca annum M. a148. Rapior Ga-nim is uixit tempore Ehud , sue Aod iudiei; lsraelitaram, & nefarium scelus patravit poli annum M. 2682. Violatio Eutrive refertur ad annum ducentesimum ante hellum Troianum . qui est mundi a M. ante primam Glympiadem M'. Meueunt ergo haec omnia cnnvenire I vi . quem Romam a loco Templi appellarunt Capitolinum. Tarpeium. Latialem, Vimineum, Ulγmpium. Jovem au tem . quasi ille suetit Iuvans pater; n- . ut quidam pu
tarunt, Imians patrem, eum dieatur Saturnum parentem
sitim reano expuliste, apud Tullium in v. de Natura m rem. Itaque nil stultius fingi potuit . quam pro vero N mine Jovem habere: primo quia ridiculum eli satete natorem, Gaditoremque hominum , quem eonstat ab alii,
hominibus longe si mundi exordia fuisse progenitum. Dei,
de quia insinam est odia viro inbuere iacinora. quae apta tibus fuere patrata. Insuper quia impium est appellate opitulum. Tonantem, Lucetium, Dapalem, aliasque mi. gnifieit titulit raptorem virginum, , puerorum emitur,torem. Postremo. quia non snunt haec ali ne flagitia i Latia alio . Minoeio Felira, Commodiano . et Ara Meripsa Gentilium Theologia manifeste reprobata, ut Iovem. non ditam optimum , sed uirum tolerabilem etaihmeendi.
Neptuni nomine Veterex thmisomni aquam maia derdino nomine a nugenuo. quod aqua terram nubat Seo, periat e atque ita ex salsedine, undarumque regressu D. et x. ut Austus inus serihil lib. vi i. de C. Dei eap. xiii. .
Salacia, Ze venilia . Volsus deducit Neptuni darem a νί, . I . . Cicero in a. de Nat. Deorum ananda. per sonam vero Neptuni tradit libro v. Diodo ut suisse Liam Rheae, qui omnium primus tractavit matis negotiat M. mani illum, qui Romulo eonsilium dedit de rapientia Sa, binis. Hi ne Consum appellarunt. ludosque Circensis R. sta Consualia. Nos eum viris doctissimis arbitramut iuge Japhet Filium Noe, eui post diluvium istunt obtigisse insulas Mediterranei, & continentem Europaeam, ut ei chinare transmittendum opus fuerit Nauticam instituere. chelopes, aliique semeissimi, & ab humanitat. alieni dicta tur frii Neptuni ob maris violentiam , vi se ibit Gelliu lib. xv. N. A. cap. 2 t. 3c Phornutui apud L Gitaldum Sy r. v. pag. ris. Exploditur erga fabulosa Neptuni di vinitas i. quoniam milii ea aliud , quam mortuum etdi
mentum. 2. quoniam qudi de eo narrantur eon se a sane
ex his orla Japhet filii Noe . quem Gentiles Satureum diis xerunt. i. oo insanam libidinem, de qua vide Clementem Alexandrinum Tom. i M. Biblioth. N. Ps. 8.
Vuleanum ex ioo nomine liquet esse i nem; se edim
appellatur quali Voli anu . quomodo Mulcibe ci AE tnetus, a mulcendo. molliendor ue ferro, & a flammis ab Amamome erumpentibus. Ita dixere Coa petitium Minima, quod ignis adminiculo artes plurimae exerceantur, A con .eepium vento, quod Me flante flamma exardetat. te. teptumaue in Lemno . ob fabrios insillae . At poetae eam. menti sunt, ob deformitatem de caelo fuisse deletiam .erusque arte Martem ac Venerem in adulterio deprehen- sol, evocata ad spectaculum stupri Deorum turba. Pluta Augullinus in iv. de Civ. Dei cap. εα & Cteginus Naaianaenus orat. I. in Iulianum. Nententia noli a vult nus est Tubalcain. de quo Cenetis iv. 11. Eim hulaeto. veniunt. quae de Vuleano scribit lib. v. Diodotus fuisse mal aratorem ferri. atque aeris. Itaque siue nomen spectemus. si .e commenta Poetatum, sive profanam ae tactam ML stoliam, Vuleanus eliminandus eii a concilio Galenum.
Speciosum videtur nomen Martit: quem latini appellant hoe nomine , quod maribus in bello praest, mala que torrat. Sed haee sunt Mars , Mavors, aliasue Fura bellatum nomina 4 ideoque M1rtem quoque docimus Qui
ritium ab halia, necnon truculentum ertum, atrocem . ultorem sanguineum. Martis cum Venere adulterium nase
rat Statius. Minucius in octavio. & Amobius. Neminiui lib. v. Iliad. aat Martem hasta pertullam a Diomede quo 3 advelsus Centet urgent Clemens Alex. in Adm it. ec Cyprianus de Vanitate Idolorum. Athenis aetusatum
1 cribunt Pausanias, de Demosthenes in Oratione uo α. ς κεπτου, nec non Anullinus lib. xv tit. de civit. D. e. io.
Nine sudieii locum aptat Ἀψεtunt Araoneum, nam Graecis Mars dicitur ab interes ι - , . . . Destior luporum cb belii tertialem appellatur a Plauto in Trutulento cc lup misim a poetis dicuntur Mariti. Hine Romulam. qucni lactavit uxor Fau lusi Laurentia . quam Lupam ob p o v tutionem vocitabant , Latini tamquam Mariis filium sese
rere. Non alia suit per na Martis, iram Nuntiodus, sive
280쪽
LIBER VICESIMUS SECUNDUS. CAp. I. 269
Belas . de qua Gen. x. v. 8. Post illum eodem nomine d signati sunt potent iis mi bellatores, ut Orestes matricida. quem serunt aecusatum Athenis. Ereo nihil aliud Martis homine intelligimus, praeterquam hostilia bella, contenti
Meriurium alii euidem dictum tant a metrium mea unde nummarium taeetilum tenet. atque ima hane etymologiam pereipitur eae etiam appas latus sit Hydrargyro , ob argenti thesaurox , quot diarigando eomparant meri tores. At alii Mercurii nometi desueunt a mea vim m-ra, imae nihil sit aliud, quam eloquium vel sermo. ide que apponunt alat illias capiti ac pedibus propter verbarum velocitatem . Hine Augustinus fit ilium numeti demonstrat lib. vii. de et D. cap. ii Antiqui Mercurium sim s at latrauibus praeposuere r unde Prudentius, Experies furandi homines hae .mstiis rite
Fabulata Mercurim enumerat Cieero in iit. de Nat. D. Illum . quem cum Statio faciunt inventorem citharae iiquet esse Iuhal. Gen. iv. at . Nuntius Iovis cuius meminit Hotati se lib. r. m. ita de eυoeator animarum , da
quo Virgiliua in iv. Disad. eonfisus est ex iis , quae da Angelis, atque de hutum prinei m Miehaele tradunt sacrae literae . vide Carolum Moreau Cl. Ordidit Seriptorem T. 33. Op. Temii. Da. M. de Mendicum Christi Commodianum ab eo verru , Mis νῶαι to νιν fiat cum foras ψι ipit vj. Nulla est erro sabulbia Mercurii divinitas.
Aptillinem esse silem Eruditi omnes fatentur . nomen que derivant ἀπο πάλ- . quod est, radios taeniare i sive ab . ., ia i id est . retrei, a fot eo de a Godis . Ita dieiturn Perspieunt. 0'endidus, de λόaede a luee. nee non ah ohitem per radiaeum cursu. Legeedus At -ugitauq lib. v i. de Civ. D eap. t. . ti Maerobi ut ia tu malibus cadi. I . Apollini et autem . quem nobiς pingunt νω ae, narrat stupra Admonit. ad Centes Clem. Ater , de Iahh. lib. 1 divin. Inuit. eaAio. Addit Firmieut libro de Fit te profanaram Relig. turpi in mum pueri Hyacinthi desiderium. Servilem in dueendis armentis conditionem Apollitiis tommemorat lib. xυiι t. ea tr. eiusdem Operis Ausurilaus, ubi plura ex profana eruditione Vioe . Apollinis iram immissamque ab eo pestilentiam deteribit Homere Iliad. t. eiusdem adversus ceteros Deos obaurgationem na rat Homerus ipse libra xx tu. De Daphne , quam Apollo serieitiens tibidine in s mus est, nee tamen notuit compreis hendere, adeas Commodianum, & Eusebii opule. iv. edit. a Siem. pag. I Aut ergo Apollo sol est, aut homo o, enus , improbuς, iracundus, abieetu . di impotens. Sex ergo masculi Consentet fictilia numina sunt quod erat demati s ui dum .
PRO si Tlo II. Ridiculum & inuere eundum est innumera Deorum Consentiam putari seminas.
Priusquam de Iunone dicam, praemitto In genere rati,nes , ob quas non debrat inter Dum na sexuum admitti diserimen. At prima depromi iur a testimonio Varronie, de quo Au*u tinns in iv. de Civit. Dei cap et . secunda. si ratio philoseplatea tradita a Novatiano de Triniti eap.
. quoniam ea in diversitatem membrorum fecidunt, quae veniunt ex nativitate in dissolutionem . At sae dive, si late membrorum sexus nequit sedem i. Tertiam rationem se seditat Arnobius in ii. advectui Gentes , ex quo semia eun sexus admittatur tantum ob generationem e re reo calio eorporea habeat eum materia decisionem, tum exoris dium temporis atque occasum. Addit quartam Lah antlut in 1. divinarum institui. capc ivi quoniam si Dii uter . tur seminis . quotidie nova Deorum turba consurgeret. Quintam , Oc sextam prolert eodem loco Lactantius : qu
niam si Dii eneunt, domo , ut sque haheant nec est e eit nec non seminae sint vitis imbeeilliores. Possiem ratio est Athanasi in Orata emita Gentea , quo 1 seminae ab ipsis idololatris neque ad communia Reipublicae consilia admit tantur. Hre lectoritas nostris iam percipientibus vim a sumentationum sume it suisse proposia . lunonem eren dicimus esse aerem, di coniuetem Iovi , quaa aettier , Κ aer conjuncti sunt: atque ita Latiant Claceto a. de Nat. Deorum, Macmbius Satura. I. eap. 13. Miuius in r. .Eneid. R Augustinus in I v. de Q D. eap. s. Hine Cretum nomen . . . ah o, d . di Latinum GAM , aut rarae a, a luee. varro tarn tu Terram putar,
idem de dictam Mutaanam , atque Pomonam ; atque ita coniundi poteli eum Fere a. Huic olim erecta smulaeta ad Sorati edra montem, prope urbem Anxuris, idest . Tarracinam. atque ia patribus aetretiae maritimis, tibi Delideriua D Moesiaci um Rex condidit Petram sanctam . juationi tribuunt profani scriptores incestum, quod litis exti tisat Firmicua eap. 4. Ec Tertulti cap. s. Apologetici. Illiua advelsat Tmianos indignationem deseribit in 1. Tetivi gili ut: eiu i Asylo idem Poeta libro r. & Augustinus ici t. de Civit. Dei eap. 4. ubi probat Das iami et
eversas urbes, ereptosque Penate I. Phere nut Aniaud. λ3 s. imprudentiae Augustinum, aliosque patiet redarguit,
quod auii metitit uti pro Rel io e christiana iis armis. quae & Ethniei ad. essus Christianos tria ire poterani ; sed petit si patius Pheraponas imprudenter, atque impudenter. Enim rem ii eapia E. G. a Philistaeis Area, si dirutum remis plum Ierosol mitanum, si ad 9elsae aliquando ret Ch lilia norum e vetus Deus his ti praedixit, re in viniistim proratorum impleti pallas eli, de non semel in terris inimi-trarum omnipo mitiam suam iam alitauit. E eontra cra stat euersum ilium, de ereptos Penatet diis ipsa invitis. in iis . & relamuitibus: ita ut Iuno , de qua modo i
quimur , ni AEneam perderet supplex a olam ventorum regem laetit allocuta: Geni in m ea mili ore e m Meseat a triti um A Iresiam porro is, iaetisque Penates. ut legitur in 1. An. atque, ut habetur in x abesten vidia iuratis Ueneram adierit , ne Diis penatabas novant eas urbem exestaret. Hae itaque Joaunix intella libidine, invidentia, iraeundia, imbecillitate . atque eonfius ex aere terraque nominibas fabulas1m ipsat numen euvetituria
Norandum Me loeo alvet ut haereti qui ex oetustis quibusdam imaginibus audant pisset re Paulum Apestat rum Prines, Petin, quos ille oleum e sinit tam . illo autem dexteram ; olim in simulae in capitolii suisse ad dexteram Iovis Minervam s aiatam tenente Iunone. Respondet Vo sus in lib. de oria. Idolol. Miner.am e se Iunocli anteponendam, quod probat ei iit simulaetis . At aperte
refellitur ex lapidibus Athae Iuliae, Augustae, Mediolani,& qui asservantur apud Transi vanos r ubive inim tu. cii primus locus coaeeditur. Vide Gruteri inscripti in xum pag. 1 v. de , . Relata tui etiam Vinius Virgiliano
Venit seeundo lora Dda Consensis Manerva. Hane aetheis rem sve supremam aeris partem Destat Maertabios in m. satum M. de sua opia lane etiam Aquilino in v N. de C Dei cap. id. Sed communior est opinio nil esse aliud quam Sapientiam, se appellatam a memoria, quasi Mis ueream. Viae dicitur de capite Iovit progenita , & ob admirati, rem aut velocitatem Παλλή , ob perennitatem AReputatur invenim attium , quouiam sapientia omnium operum est effectrix. Negat Area ius in a. 44 Genealom Desorum hule Minerem fiastam , arma ae cocivenire : atalitae sentit in morem Imagin. Vincentiat Regiens . Nos arbitramni primo eum Tettuli. cap. 47 Apoloe. Minervae numen filium esse ex ianorantia eorum, quae de sapientia Dei Christiana docet Theologia, Ecde Generatione Verbi ex Dei mente . Deinde eum omnet scribant Minervam instituisse nendi texendique ariem . probabile est esse me mam de qua Gen. iv. ara Aut sit Minerva aether , aut soror Tubaleain, aut poeticum sapientiae figmentum, eon stat immerito censeri inter Numina.
Tertia Dea est Venus: quo nomine intelligimus primo vim gignendi plantis atque animantibuet inditam; nam V nus diei iur quod ad euncta viuiae , 3c Proserpina, quod stata in lueem roserpunt. Deteriori sensu atcipi me pet voluptuosa libidine: eiu que simulacra formata primum als militudinem Clatinae meretrieit, quam deperibat Praxiteles. Obseena, qudi de Venere narrantur, insectatur Augu- siaut in iv. de Civit. Dat ea p. io. Homerus in v. Iliad.
natrat venerem derisam a Minerva. si atam a Diomede. Ee ad genua Martis provolutam . venus Cypria suit se, tum Regis Cinyrae. ut dem 'irat volsin si'. t. de Ulla Llololat. cap. i . Plara de hae venere: Clement Alexandria in Admonit. δι Las intim in primo de salsa Religione . Venus CBO. de qua Cyprianus in libro 4e idolorum uanitate, eonservata Ob Romanas mellas, quarum rapillis ne secta olim aduenus Gallos tormenta belliea . Denique Veianui , quam leae Euthymio coluerunt sMaleni, est Agar uxor Abraham, & genitrix Ismaesis; a qua Ismaelitarum.& Saracenorum genua. Et quidem Agat idem ea ae Fecunda ab C eruo, ideoque Proserpina. Videndi Cedientis io Vita Mis me iis, se Idenu da Diis striis synt. t. cap. g. Vorsu et de Ido'o . lib. t . cap. a1. Aut Venus Arat st, ant scortum Cinyrae, aut salax ' voluptuosa libido, nullum habet characterem divinitatis.
Proximum est Vesta. Hane aliqui, ut ait ouilius in VI. Fast. tenam putant, quoe sua uisur. Sed pmbabilivi ea esse