장음표시 사용
281쪽
ignem. & nomen ateepila ah hebraeis vorabo li UM' de 3n . unde Ct eum Ccria . Dicitur Mitto , quod ignis, inquit ibid. ovidius. femina ritia re aiat . At immerit hune Iinem perpetuum dixere . Accensum prima die Martii
rentia Vestaliam virginum , malim , & Tntiae reserunt varis, & vati Maximus lib. v m. De Vestalibus dictum
lib. I. cap. I. noa alia ratiocie Daemovi Vestae callum inistrusit, tus ut simiam se gereret Dei praeeipientis Levit. v. II. perpetuam ignis in aliari custodiam . si ergo Vesta Danas est, tot erunt Vestae, quot lychni, quot lampades , quot lases , quot ismatas, quot favillae . Verum pudet in his immorari.
Cetet terra est. se dicta, quod fruges gerat, vel rer/at, Hrbo Latinorum antiquor unde Apuleius lib. xi. Ceres,itiquit, omnium terra erearriis. Vitorius in i. Georg. ait quod annum ducit L sest o a a Cestes , quoniam messis, Λ .indemia sent vertentis anni indicia. Appellat ut ob n turam segetum flava, munifica, tubicunda. Redimitur e votia spiratum , eique mactatur potea segetem a.ide dep
Nam sata vere sevi, reseris iactans a Deo snti a set serae eo /νil me fuis. ait in 1. Fals Ovidius. Hine exorta Ahola de Cetere gravidata a Ioue terra enim secundatur calore solis . Eadem ergo Ceres . & Proserpina. De huius raptu scripsi tres lia hecia Claudianus clarus sui avi poeta quem Florentinum
faciunt petrarcha, Laudinus , Politiatius, at Cleardua &Matthius Alexandiinum. Pingitur Claudiani fabula nobilis
mulier sicula Hennenset . quam eum optimates amarent, rusticut dives Plutonem a divitiis appellant) iunctis qua- erigit rapuit: sed sugiens in proximum lacum Peleum de- mei ius eli. Mater rapiae Virmnis cum villico Triptolemo doloris ater tale navim eonscendit, & ractata maris tempestalibus pervenit ad urbem Attieam e ihique docuit in eo as Vrorum culturam . Hine appellata Ceres a patria
Siciliae, Hetinensis, Catinensis, & Trinacria 1 ab aduentu in Crisiam Eleusna; quo nomine appellatur etiam Juno Lucina aduenien . ut auxilium asserat parientibus . Atque hine apparet origo poeticarum sabulatum Cereris, & Triptolemi.
Ultima inarum Consensum est Diana , eadem prorsus
tum Cerere, ut animaduertit Hieronymus in Procaem. Comia medi. Ep. Pauli ad ED. Dianae nomen est a Iana . adialecta lileia D deserit eausa, ut tam nil rat Ludovictis Μω-
tiosus in Callo Romae Hospite : idem docet Maemia in I.
Sammas. eap. m. te gnante tamen Vollio. Iana autem
eli a sano, sive Apolline, & sole. Atque hine Diana s
xor Apollinis . Transsatum propterea Dranae nomen etiam ad lunam ideoque imago Dianae fa em praesert . & in antiquis numismatibus inscriptionem , Diana Lucifera . A pellatur a Cracis A imi , quia aerea secate 8c Hecates triacem, vel tergemina ob triplitem lunae formam , plenam. mediam, saleatam. Haberet vivo M lunae candorem: fleetamen ob secunditatem laetimus an antiquis numismatibax Di,nam pol mammam . commenta poetatum de Diana
orta ex Dina . sive Britomarte filia Elaili Resit , quae in sylVa surient violentiam Minois sese praecipitavit ex rupe ;ideoque vocatur Diana Diti nna , Ac dicitur sue luarum Deo, di eas lium retiumque inventrix. His ergo Dianae Triviae, alioremque Consensum De tum sabulae resutantur .
PROPOSITIO Iii. Eotam loco habenda est sabularis
Dieendum testat de Diis selectis, quos Consentibas ad
didete. Et numerum complerent vice mum . Sunt autem
lanus, saturnus, Genius, Liber. Orcus vel Pluto. sol, una, S Tellus. Janum ex Gentilium Philollaphorum seu
tentia S. p. lib. vi i. de Cis . Dei eap. 7. prohat esse munia dum ti ideo bifrontem snxerunt, quas una facie ortum spectet . altera occasum , sive ob quatuor mundi parte quadrifrontem. Quidam apud Macro, in I. Satum eas
h dixerunt danum esse caelum, ita dictum ah mnia . Ipse
ae/ohius ait esse solem ἰ nam Janus appellatur Vertunnus. ouia sol sese per coeliorum conueriit , Coosui a e latendo. Patulcius 3c Casus quia oritur 3e occidit, de a Poetis Matutinus pater. Hine Iani smulacra habἡnt
digitorum nexus Ig3. respondentes numero dierum anni; ius mensem primam a Ianodanuarium appellarunt, quoniam tum sit prima efficit dierum inermenta. Iani vero Etesiam complus 4. libro os . An tuerp. eootendit esset situm Noe . Zanctius de origine Cenomanorum , Noha, Volsius lib. i. de origin. I L cap. 18. Ia uiti filium saperi . At sis a Noe . sive ad ali uem eae eius polietis Ianum reseras . parum interest ; nam latis hiae Iami origo, numinisque vanitas deprehenditur.
Saturnus . svi Et χν t. omnium sere e senis miretipos, hoe distinuum nomine quod annis saturema &dieitur filius Meli de Deus falcifer . quoniam omnia metit, orbiumque eatlesium dimensone pernitur. Recte lata lius Div. lusiit. t. cap. Ir. probat filium eati non Ehmum, quia Deus caelum tondidit : nesne Saturnum is vera essa patrem Deorum omnium, s ipse a Caelo tiritu est. De stella Saturni , quae a terra ditiare dieitui simi diametris lai i., liellisque aliis. Quibus gentes diuinita tem tribuerunt. plura Augustinus lib. vii. de Ci.iti talcap. is Saturnum antiquiorem alii putant Adamum, dictam Saturnum ab hebraica voee aure , quoniam sua Gaium se abscondit a iacie Domini. sed melin te, tiritumum ad aliquem ex Noha pollaritate , a qua Iulia Saturnia dicta est longe ante adventum Evandri, 8e Rara. aisue ab ipsa Aboriginum institutiona. Traditio est, litie salsa , veterum Rabbinorum , Cham exsecuisse pudentipatris sui. ne deinceps liberos procrearet. Fabalantat pix tae de Saturno consimilia . Quaedam de Saturna lumi
Centis Ethni ei dixerunt, quas gignendarum rerum προsdes. sve Deos sintulis datos. dum signuntur. Servias diea Virgilii verba , ζιisi e Mos pat/tur mavis . tabit. cum nascimur dum Genios nobis destinati . Bonum indi. nantem ad bonum. Malum ad malum . Derivatos liqvit ex iis, quae: traduntur de Angelis; ut diximus libra x cip. p. Cum Gentes praeella gignendis hominibus petiuetat unonem Lucinam, consequens eli, Genios, si evertat, ipsius Iunonis servatos esse.
Proximo libro xxiv. de Baecho. sve Libero patre da Baechanalia victa sunt, quaedam narrabimus. sat est modo, seniseati hoe nomine vinum, iuxta illud virgilianum,
Ad ele.andam, Se euertendam huius falli Numinis divia
talem Vit At uilinus lib. uti. de Ct.. D. cap 2 . daturpitudine sic torum , quae in Liberi patris hociorem et lebrabantur . Hinc casunem arripuit phere nux Animata. pag. M. Llomachandi in lan flum Episcopum , eo quod tam saepe v,ιἰ r. in uor, verba iaciat in opere hoe etiam a mulierihus S adoles e litius legendo. At qui Augustinum legetit, υiderit ab illa reticeri nefariam in Liberum Prosymni cupiditatem, fabricata ex ficorum amori sinstrumenta , Bacchi pallicinem a ligno . turpissima uetatIuram: quae tamen ad i nominiam idololatratum cs, mens Alexandrinus . Arnobius, aliique deseribunt . Mi. rum ergo Phere ponum reprehendere in Augustino licen. tiam, ubi laudare debet temperatii iam. Sed magis rei tura eo loci Phere num exagoare adole enias Ausustini vi. tam sat, ut ille ait , si dinosam r cum Augustinus nudi.
quam . postquam baptismo initiatus est , indulserit ramis illecebris, neque Pherepono possent vitia adoleseratis in notescere, nili ea in sellasset humilis Augustitii indes.so . Dehebat etiam Criticus ille audaeissimus seetere in Epistola Erasmi a seipso edita Ap pag. μ i. Ad sera Atipullinus ) hostili oriria nam , duod Amana permi
tam suor o hae non repudiata . se erepra . assen u Bariam . Deinde non isnorabat Phereponus , libres de C. D. adversus Cultores Deorum salsorem occasone irrupti nis Gothorum , noti pra adolescentium ae mulierum otio, suisse ab Augustiuo coascriptos . Meebatur ergo. insanis que Phere sonus.
Plutonem alii oleum dixerant, quas reeeptorem mor tuorum , ah orea. summanum quoque appellarunt, quali summum Manium, eui celebre olim delabrum in menti. hut Vicetinis. Similiter Acherontem, & Cocγtum. Juv.
Vossos lib. 1. de Ida Oh cap. 18. haud male eoniicit m tonem esse Chamum filium Noe in partem oecidentalem prosectum ἰ N ideo appellatum Deum Inserorum. Littergo diversut a Plutone , de quo paullo supra in cum .uletque tamen improbus & scelestus.
Ad solem omnes Deoi resert in i . saturnat Macrobius, Pluresque reserendos esse coactat ex diutis . petis taein Mithram appellaverunt, a rege huius nominis, qui regnasse dicitur AEuopoli. Mithra hiatum in latebris teteri de et
282쪽
-e pros. Relso Fir eas. De tun a pariter supra . A luctu
do lunam nnminari, docet Cicero. Creteis dieitur Tirari,n- θ - est idem ae lumen. Feminam ae marem credidervat AEgyptii , & Luni templum eommemoratur a Spartiano in cataralla. Terea demum es maona illa De rum Mater. de qua An ullinus lib. vi I. de C D. lay. 13.
α seqq. , Rhea, ops, Trhela; soror Vestae, filia Caeli .
Saturni consurr in Aty ligni catur fios. ant seges unde fictus Cybelis tum AG eo ubitas. Augustinus Utato si-hro cap. 1A. pertractat de turpitudine saerorum Matris magnae ; de qu4bus inquit, Mειὸ Vano direre voItili , n e uspiam me tilis ramm. - . pheteponus in hune locum. MDrum, ait, cum insummi scistam d. As sns Aetiti, vorum eo pura inta abit GHardas Iosanis Vestiis o ris a. Orig.υαιοι. I s. a. cap. 3 3. Citandus erat libet ii . sed error Ty-vographi, isque minimus. Immerita autem Phere nM de Anuuino miratur. quod verba illa protulerit; Mlii Ma νο, Ge. Scribit enim L pater nullibi se legisse interpretatiorem tittificiorum illorum, suamquam ea aerificiana Faverint Servius. Apuleius. Statius, re alii. Id adnotavit vives, & ipse Augustinus prioribuet verbit hae addense Daefecit Interpretaris . Hula a ratio, contistiis oratia . Cum ἱnanibus itaque ea iugationibus Phereponi mittimus Cyb Iem, atque Deos omnes selectos.
PROPOSITICI V. Una eum Romanis, Cra eisque id
Iolatris a veta Relleione aberrarunt Gentes reliquae . qua rum profana Numina vetus Tettimentum commemorat . Haec quarta thesis addenda erat. ne quis melioris conditionis existimaret Dein alienos . a quotum cultu prohi-hentui Iudaei. Horum Deorum exponam breviter nominata et araeseres. phoenices, & Chananaei coluerunt Deum Baal. de quo Iudie. ii. 3. xii. Resum xvi. 3 i. N alibi. Baallienis eat Deorum minei m. Alii Saturaum, alii Heteu-lem. alii Apollinem dixerunt a sed idem est. ae Babyloniorum Belus. Rex olim eoaseetatus in selem, filius, ut arbitror, Nemhrcidi. Bel antem idem est. M Dos, unde Beelphegor, mel actu, & eonsimilia: ideoque Cratet I
vena tommuniter interpretantur . Baal additur Ailato hJudie. II. t a. quam propterea aut Lunam aut Venerem,
aut Iunonem eruditi eonieliant e hane praesertim coluere Sidonii. sculptamque serabit Porph rius bovinci capite, ex-ptella in comibus lunae symbolo. Hae Regina caeli , de Qua Ieremias xliv. I ., Bais τώ nominatur Philoni Bi-hlio. Vide quae diximus Tom. i. pag. a 4 Crotius in cap. xl. Datuelis in s. seribit eumdem esse Baa I, ac Deum Maotim, illa Baal semen . quem idem Philo asserit esse Jovem Glvmpium . de Phoenicitat satum m. porto postrema duci nomina significant tantum Deo elli. fortem ae vi irim. bladiatuta coluerunt Deum Beel-phegor; de quo Num. xxv. a. origenes Hom. in Num. i 3. ait fuisse Decioris
ora vi rων itici nis. 3e Isidorus lib. v xii. orie. Iim I ritim laenominia, de litarem illi maxime a feminis stribit in eap. 4. Osex Hierommus. Erit ergo idem ae Deos Horia totum. At Ioannes Miden ut Syntagm. i. de Diit Syri cap. 3. nititur demonstrare non alium esse a Baal. euiuet Templum extiterit in summitate montis Phreor : quod videtur comprobati nominis elymalogia. Et quidem Baalim sacrifieatum in exeelsa liquet ex quarto Regum xυ. 4. unde Angustinui Calmet in dissert. de Numin. Chanan ae rem itiseit Baal esse solem. Verum eam Beel si nonreti Dei eommune, de Phegor locum demonstret, nil terti excolo nomine Melphegor deduci potest. Ammoeitae adorarunt idolum Moloch. Eo nomine' non videtur senifieari nisi Deum pQ/m . probant viri docti Molochum ipsum esse Sarurnum, quoti iam idolo Moloeti immolabantur pueri. 8e puellae, ni constat ex Levit. xx. I. AL Iv. Retum diri M. io. Ita litatum Saturno tiribunt Lactantius lib. I. ea peti. Minucius in Octavio, Tertullianua in Apolog Ze Augustinat in vii. de Civit. Dei e. ip. Factam id quoque a Carthaginensibus ; unde siliu et Italicus. Mas j it in populis . vos conssidis adis is Dido ,
Non repugnant dictis. qui opinantur Moloch esse nominpellae, quam Ammonitae tamquam Resem venerabantur rnam & in stellis veteres, ut 1 ipsa diximus, Reges sum
coluerunt, ae praesertim Saturnum. Chiadati ignem, at ne in igne lucem, solemque venerabantur. Auctorem nabemus Herodotum in Clio. Ninenominata urbs. de qua Genesis x I. gr. & it. Esdrae ix.
., stilitet. Ur Chaldaeorum , ut a Sole, quem Mehraei voeant o . Democle, solae xix. ;3. Betuam ι . Facile hiae percipiuntur Chaldaiea nomina imposita Dan. r. 'Danieli, Ananiae, Misaeli. ει Aratiae. Daniel ditius est Ba iusis, quas Culim musteriolum Beli. a nomine Idoli, & Nu ierina/re, ae 'Mκ thesaurum . Ananiat appellatus Lisso, quas mala depellens: Misael MM. Acb opim . vel Terram. quae a Chaldaeis dieitur Deci Sach, inquit Iunius in Danielem. Meminit festorum ris, Athenaeus. N Dio Chrysostomus apud Crotium in Ierem. xxv. H. Aratiat denique rudemus. quas Semas. vM ME. ni , idest, Ignis ab oda olenti siere. Vides. ut opinor. hiae derivatam Graecorum idololatriam, ut diximus lib. I. cap. '
In Meama retia urbe Philisthinorum pereelebrit suuaeultus Beel Eebub. de quo rv. Regum a. a. satis de horidoro ici libro x. eap. 18. unde infertur hae nomen suliti impositum ianominiae eausa Jovi, & Deci eaeli. s re soli, quem e luerunt Aeearolutae; ae iure de merito Matth xti. M. Ac tam 11. 13. tributum idem nometi priueipydaemonioru mi quem scimus ex anaelo lucis fatium Beeli bub, Deum muscam, ac DominΛm s revis . Vide ieitue quae ibidem setipsmus, At seldenum de Diis Syr. Mat. et Celebre sest apud philillhitra . urbemque Amto tem eam Dagonis . commemoratum I. RWum in 1. Reler at Dabo ab umbilico S insertu figuram pistis, si me hominem. quales Graeci seeerunt Tritones. semineoque taxu Nereides. Appellatio ergo Dagonis est ab an, PUNs . Hine ubi letitue eitato Rerum eap. U.χ Damusotas ινα cus rem Merar id Ioe. μ; inunitar abstimis palmis, homunisque deleta figura, tantum rem sisse quod piscem reserebat . Uidetur idem esse Duoa. ae Dercete din astraboee, Ac Maetobio Atargatis . evita apud Ascalonem urbem Syria, ubi stamum resertum p seibas nam De ceto vocatur. quasi MI xi. Durio, piscis semina. Pluraestato Syntat. Seuetius. Antoni ut Nebri sensis ea p. s. 3c Gytaldus in Derceto, vel Athara i tibi animaduertit elinstinguendam Dereetum a Dea syria taliani . quo amhaee noci riseis erat, sed . . ,κνύ, tota mulie . Ex his autem eonifat Digna esse Tritonem, quem Poeta fingunt filium Neptanti:& Salaesae, idest . ant malinum piscem. aut unum ex filiis Noe eultum Tritonis symbolo , Detis
Plura alia Centium idola is saeris literis commemorantur . sed minime. ut de iis distincte traftemus . necesse ea. Huiusmodi sunt idola Michae At Libani. Genes xxx .
I'. & Jud. xvii. s. appellata ab Hebraeas Te ρη;m, m)Ω . Erant autem Laminae quaedam aureae. quibus mauato hamine primogenito. eique obtorto eolio , inseribebatur ad auguria eaptanda nomen immundi spiritui. In vitulo aureo, quem λ mos viri. 14. appellat delictum Samariae , quoniam colebatur in Bethel non procul a Samaria . ex- mesus Apis AEgyptiorum. Fuit is, auctore Herodoto . Epaphus . aut Joseph. tauro ab idololatris comparatu tamquam manis et Cereris, seu mentique proυi t. Ad tam eleesa Regum xv II. 31. idest. Rex poreus, cui stim oneremabant, non alius est a Moloch, vel Satumo, de
quo supra . Idem dicendum de Melcham apud Sophoniant 1. 3. MVI ii. eiti ibidem sunt astra . Eodem erga pacto salsae telia ni mancipati sunt Ph iees, Chananaei, Madianitae, Philisthiim. Chaldaei, Amm irae, eeterique o mnes plurium Deorum Cultores, ae Romani & Graeei ante Salvatoris adventum, atque metae Religionis per orbem
EXPLOSA Idolorum vanitate, demonstrandum est non
extate Relistiosum Dei cui rem apod Mahumetanos ditates Christiani Nominis insensismos. Id veto ut esse. quamur. comparanda e l Mahumetana sim eum ipsi . quam prostemur. Chtillianorum Religione . nam nane praestite Idololatiarum superstitioni, necam legi Hebrae rum ultra Tureae ae Saraeeni fatentur . si mi autem a nobis ditenda ieiuna. dilutaque videbuntur, adire poterit vel orthodoxos seriptores. Turrecrematam . Marraccium, Ze Thyrsum Goniales, vel Heterodoxos Gratium. Levinum. & Bibliandium , qui plura de hoc argumento con seriplarent. Do tamen operam. ut quae hi minutatim pet-trarunt. habeas in epitomen redacta, debitaque argumeat rionum serie disposta.
PROPOSITI . Mahumetana Relistio in se quidem
absolute. sed maxime dum comγratur Cnristianae . apparet execrabilis, repudianda , & divino cultui , hominumque saluti repugnans Demonisatur primo eomparatione Mahumetis eum Chri sto. Quamquam a Mahumetanis plura de Chri:lo eiusque virgine Matre sabulati narrantur. v. G. nomen Iesti at-eanum esse ae harbarum. Mariam filiam fuisse Amiani , cum ea aeauiparandam ritimam a Mahumete emitam , delapsum pringelium de caelo nocte Mensi Ramhdam dee ima tertia. aliaque huius sarinae complura; striptum tamen est in kleoratio Chiillum esse Memam Dei Bene dictum, Dei vethum, Mentem, ae sapientiam, ut lienet ex Aroata v. N T. probantque ex Authenticis textibus di thymiut Zisabenus, ct Levinus Warnetus, nec id infietari audet quaspiam Saracenorum. Mahumerem veto fuisse pra donem, narrat Chronita Mahumetis ei tata a Graio lib. vi. n. q. de suisse adeo mulierosum . atque impcidieum, utia staret habere se solum vim generativam . quam habent smus homines quadraginta. legitur in leorano Arvira xl M. & xl . . ut praetermittam alia inhumetis vitia . de quibus Petrus Abbat Cloniacensis, R in Historia Tu ciea Sansiviunt. Preterea Iesum patrasse complura miracula ,sinasse caecos claudosque, coaceptum fuisse de Spiritu san-
283쪽
ndi, evinam in eaelum , habetur in Alcoiano Ar radii. & xiii. euamquam ibidem aliqua sabulosa enarrenetur , ut de avibus ex tuto a Christo formatis. At Mahi
uetem penitum consueto naturae ordine credunt saraceni.
imo extat libet ipsius Generationis apud eos pervulgatus: signa vero Mahumetis celebriora sunt columbam ad granain aure eius inelnsa aduolasse , apparuisse ei, nullo telle, dum morbo E lenito laboraret, Cabrielem Archanῖelum, e puteo, in quem statim saxorum congeriem iniecit , humanam vocem erupissse. Christum denique esse Prophe tam in lete Mos, praedietum tectatur Alcoranus, ae Turcae omnes fatentur; Mohumetem est e prophetam praenuntia rum in Evangelio, ut iidem autumant . mendacium est apertillimum , eum potius Christus praedixerit ventu Pseudoprophetas Mait n. vii. rs. &α itaque aequum est, ut Retulo instituta a Dei Verno ae Sapientia. save a Messia divinitus Gneepto , atque in caelos alsumptu, praeseratur sectae, cujus auctor est Pseudopropheta. di earnalis homo Taptor, atque impurissmo . Atqui constat ex ipse Alco iano Christum este Messiam , verum Prophe am. ae mirabilium operam auctorem; Mahumetem vero mulierosum
raptorem , praedonem , ex Aroata xi I. lxxv. & lxxvi.
aequum est ergo, ut Religio Christiana praeserat ut Mahu-
Secundo demonstratur ex eiulatione Alcorani cum D'angelio. Ευangelium ipsum elapsum de creto ait, ut dixi supra, Mahumetes, & licet a nobis depravatum credant saraceni in iis ouae spectant ad praedictionem kEiae Ma-
hu me anar, in tristoria narrare veta non denegant. At Alcoranus quanta a veritate historiae aliena ignaris rudibusque depraedieat Solem quiescere in sente ad quem pervenit Magnus Alex , lenitur Aet. xvri . Templum Misaae α-dificatum ab Abrahamo habetur M. it. Maiiam virginem educatam apud Zaehatiam Prophetam At.. v. Simulacrumpto Iesu ciuei lassium Arta xi. Rursu; in Euan elio nil Deo
andignum reperies . in Aleorano autem quam plurima; cuiusmodi eli manum habere nitidam, & sella sessari , de quo plura Canta renus r. r. & A. in Mahumetem. Nihil praeterea occurrit in Evaneelio ridiculum & insulsum. At in Doctrinara, humelit stella veneris suit pulcherrima mulier: mutes in Area Noe nati sunt expertore Elephanti. & seles leo. nis ex halitu: mors aries est stibulans inter caelum & ins
tri 1 luna in manicas Mahumetis delapsa est . ut mittam sabula et alias, de qnibus vide Cantacurenum loco citato. &Giotium num. x. Hi ne tinfius Eulogius a nud Thyrsum Conaratri lib. p. cap. 9. refert iuvenem Mahumetanum sola
leuione Alcorani perspieue illivs falsitatem deprehendisse.
Enimuero, ut ex distis argumentationem subinferam, extrema dementia est prahere sdem libris narrantibus, qua tepugnant historiis, quae tradunt Deo indigna, & quae uenditant sabularum commenta. Aleoranus est libet huiu1 plane satiast. Ergo praebere sdem Neorano extremm de mentiae est. Tertio probatur comparando dogmata Alcorani cum Insitutionibu Chrissianorem. piscipua Alcoiani dogmataeoliecta a Cardinale et utrecremata sunt , primo haereses quae impugnant Trini tatis mysterium. Incarnationem, cui-iumque sanctorem . Deinde qua faciunt Deum eo meteum, atque ausorem nectati. Accedunt opiniores absurdae de Anima , quam Mahumetani arbitramur esse parationem quamdam animae Dei . necnon de Angelis . quos credunt genito ex flamma ignit. Animorum denique felicitatem constituunt in earnalibus obtella mentis. Iisdemisitur argumentationibus, quibus hae haereses profligantur,4 1ahumetismus quoque eonfoditur. At urgere possumus spetiale argumentum. Ante promulgationem leai; Mahu- uetanae , fatentibus Saracenis, vera erat . ceterisque prae iliniicit Christiana Relirio et neque enim tune vi isse credunt Mosaicam. aut admittendam superstulauem Cen
illium . Nulla vero ante Mahumetis adventum extabat
Religio, nisi aut Judaeorum, aut Gentilium. aut Christia horum . prioribus ergo a Mahumetanis reiectis, necessario Religio Christianonim est admittenda. Atqui ante Mahu meiem Christiani profitebamur ea dogmata , quae modo sataeeni reiiciunt. Mahumeres enim novinis septimo si culo apparuit. Ergo dogmata . suae modo Mahumeianira- fellunt, ante annum εχ a. quo incipit Aera Heridie, seu Nabumetiea. veru suerunt. Fieri autem non potest ut sal sum dogma sit, quod transactis saeculis vetum fuit. Quarto probatur m Alemani. & Euangelii moralis hstieeptis . Praescribit Evangelium perpetuam coniugi in s demi Alemanus dat repudiandi lieentiam . proponit Evaneelium unicam uni viro uxorem, ut servetur mutuus a
nicie, studiumque liberorum: permittit Aleolanus solenda .issidia, & irritamenta libidinum, alias super alias uxores. Pioththentur Christianis earnales illecebrae t termittitur Mahumetanis cuiusque voluptatis turpitudo. Chri uisesse idi ieiunt Iudaeorum circumcisionem pet legem gratiae ab topalam ; & Mahumetis asset lae . repudiata lege teteri. reponunt in circumcisone vim prope imam . ti ne Euthymius, & Georgevit ius de Ritibus Turcarum. E con ut i et Christiana permittit temperatum cibi . vinique u
sumi Toteica tanquam rem execrandam in Alcor o A mata xva. vetat suillam.carnem, potumque vini etiamsi
moderatum. Praeponenda est autem lex honesta Aiaxi. diis licita prohibens, legi duae vetat licita, ac turpia pennisiit. Lex Evangelica iudet honesta, vetatque tui I diMahumetica prohibet honesta, ae proponit illicita. letiuilex Euangeliea Mahumetanae praehonenda est. Quinto demonstratur ex Alcorani, & Evangelii proneiatione. ratissus Evangelium promulgaturus primum huc sonem suam comprobat diuinis, humanisque testimo i appellatque Iudaeos ad scrutationem divinarum scripturi nun. At Mahumetes in abscondito eum sergio Apostata si bricato Alcorano, praecipit Aroara x m. nequis in noram
Religionem inquitat ; di ne falsitatis redarguatur. prohibet etiam gregalibus suis eum diuinarum scientiarum studia, tum humanarum. Elegit Christus pro Evangelii propati.
tione , exiguum numerum pauperum: adscivit sibi Malia. nietes turbam praedonum vam armis inserentium stilaedi Amara xvrii. Religionem esse armorum pedisequam. Aa.
nuntiatum plincipio Christi Euangelium in synagnis saris
peritorum , tum in Atheniensium Areopago , urbi qua utituet si mundi eultinutiis 1 at Alcoranus inter Arabes , ae Saracenos rudes , ignaros . incultos , praedisque deditot, ut libro rii. Emendati Temporum cap. de petiodo A.
rabum seribit Scaliger. Distipuli denique Chrisi liuem Q.
versantem carni di sanguini repugnantibus Tyrannis poterutis limas promulgarunt ; Mahumetani singulis molem geremtes , fretique armis rebellium , qui ab Heraesto deles, rant , longe lateque religionem suam propagaverunt. Quare in promulgatione Evangelii nihil non mirabi)e, nee dixi.
num & in propagatione Aloerani nihil non irreti latim,
non violentum. Sie itaque ratiotidia i r Non istides virtus di, initatis in acceptatione legis proponentis volup tes in quas inhiat concupistentia , prohaiae duntaxat Himpiis, di euae aut mali suasione. aut metu extorquet a sensum. Splendet quidem, si acceptetur lex inimica inlla. do, sensibusque repugnans. non e ente promoventis Ma noritate, armorumque potentia. Ergo in sola premali tione Evandeliis legit, non in fortuna exituque Allatani. uiget virtus divinitatis. Potiremo utimur hoe argumento. Ia Alcorano. AL Lxii. in Libro Doctrinae Mahumetis, atque in Mahumbiis Testamento in lueem edito a Theodoro Biciliandro logitur Christianos posse in sua lege salvarii unde rine peis
trus Paschasus contra Mahumeianos pag. ῖα num. in .ali:
Mullis in si is Mul metus in Akι ono is mot CEU unuestιmam habere o eoiere I sem , HGώ. - otia sudium nis. Nullus iamen Chustiatiorum putat aliquem saluari se in lege Mahumetica. Et quidem retier cum enim unus sit Deus. una veritas. una salus; oportet, ut uniat si Dei cultus, una vera Reliato, es una ad si lutem via ἀAst ita urgentur Mahumetati. Magis certa dii doctrinae veritas. & uia salutis in Religione . quam vetam tu pi tuam esti tenent tum christiani , tum saraceni . uam in
Religione illa, in qua posse hominem saluati Christiani
negant, de soli Saraceni arbitrantur. Atqui posse hominem salutein consequi in Religione Christianorum tradunt tam Christiani, quam Saraceni; saluati autem in Mahumetica putant Saraceni soli, negantque Chiiii iani. igitur magia certa est dolitio ae vetita, , & vi, salutit in Christiana Relirione . quam in Mahumetiea. Consmili argumento pe motus Henrie et Quartus Calliatum Rex cum audisset a Ministris Reformatae Religionis etiam in Ecclesa Romana salutem esie, Calvinianam haeresm eiuravit.
Saraceni nullis, ut dirimui di tylinit imbuti solis argumentis utuntur rudibus , insulssque . uibus etiam o, viis . ae palmaribus exemplis respondendum est , aliatis iam lib. v M. de Trinitate cap. 7. & proximo volumine de Incarnatione lib. xxv. cap. xi. Fidem ergo divinae Tri nitatis , atque Incarnationis adversuq illos propugnare noderit Candidatis nostiis peidisset te. Quaedam sunt peculiaria. qua' ipsis tenaciter inhaerent. Inquirunt primu . quomodo Deo Filium tribuamus, eum non habeat uxorem ReL pondemus non esse Deum eorporeum, ut filium gignat carnali comple,ub; sed eius generationem quamdam hubere cum produetione Veibi mediis nolitae analogiam : id vero maris esse eredibile . quam angelos spiritales emitosa clamina ignis, & ab anima Dei deditim animam Adar scriptum denique in Aleotatio natum Chiistum ex Titi.
ne ; nec minus esse mirabile in temporali generatione noaeste patrem, quam in divina non dati maiiem, suegeae.
Deinde inquirunt , undenam eeiti smus Demara de Verbi Incarnatione ac de Trinitate non ibisse a Maioribus noniis in Evantes torum libron intiti 2 Respondemus autem
id nos certillimita argumentit euincere . Principio. poniam Apostoli , quos Mahumetes ait itiiste viros sanitissimus, ae Saracenos, certiἱs me EVangelia non depravarent. Ab Apostolor utra autem tempore per universum orbem Codices Evangelici sparsi sunt omnium sere gentium lingua conscripta . Si ergo aut raphum credunt Alcoran uiri mnesse uelitescentem, a sulci Arabum adiomate exaratum . ec cui non intellum opinantur codicem Evangelii ubique ter
284쪽
ranam multipliei lineua diffusum ' Praeterea impossibile et taurum faelaus divitiae luerat depravandi atteatasse unive sis metiti fideles, aut pomisse perficeret si isto id aus
uiuent perpauer, protecto Meletia universalis repugnasset. praeiertim eum aliae Mahvmetem fuerit , Saracenorum couleatione. verax ge sane a. insuper si in Christi honorem excogitalleat Chrilliani adulterare Euangelia . cura seni expungi narrati em mortit eius turpissimae atque teterrimae, quam adeo indignam Chtulo potant Musulmam, ut eo lavinitus sublato credant assitum emei simulacrum de corpus umbratile. Ulterius di .ivitatem Christi Tut- cis Incredibilem, aeternamque generationem ipsius tradidis alteris Ioannem Euangelistam adυevis haereses Cerinthi, &Εbi is, testantur Hieron mus. aliique Patres, qui praecelleriant Mahumetem, Trinitatem vero divinarum Pers Narum delinivit Synodux Anti hena contra paulum Sam sat ensem anno et O. de ipsam Verbi divinitatem eontra Arium Nieaena Synodus anno ras. nee unquam Anti trinitarii. vel Atiani acili sunt assirmare depra Wata a Catholieis Evangelia. Tandem diearit Saraemi quandonam haee do mata fuerint a nobis intrati. Num post Mihumerem id quidem aperte est falsum; nam eadem pro eis sunt, atque ex Euangelicit libris in sua eommentaria derivarunt innumeri Ecclesiae Patres. qui ante Aleoranum floruerunt . Poth Mahumetem veto Neque id eredi potest, cum o Postrum Nobet testim tum ipsam precidentiuna Seripto-Tuni, A saerorum Librorum multitudo , antiquitas . &
Tertio petunt, unde probemus in Evangelio Ioannis e. x v. ubi Promittitur ad .entui paracleti, noci suisse olim quaedam ad Mahumerem spesantia dolo Christianorum ab- risii Respondemus illud a nobis probari iisdem argumen laticinthus, quibus modo demoniliatum est libro nolim eL se in eorruptos. His vero addimus, nihil abrasum in odium Nahumetis antequam appareret, quoniam tune eius d estina ac per tia ignorabatur: nihil etiam postquam adve-m it, quoniam ipse ρ v xulet millionis suae hoe testim nium, atque illud in aliquo saltem Evangeliorum Codice etiam um extaret . cum nullum tamen proterre possint Mahumetani, vel Arabicum, vel Graeeum, vel Syriacum,
Quaerunt tandem si mist Moysen ereditur venisse Christus iudaieam Eecletiam instauraturus, quare credendum non eit post Chlilium venisse Mahumetem reformaturum legem Christianam praespondemus hoc de Mahumete et dendum noti esse, quoniam eius doctrina non promovet per esionem legis Evangelieae . sed corruptelam. Si euim per Mahumetem persectior e 1 lex Christiana , quam sit Mosaiea i eum lex Chiilli vetet dati libellum repudii, concupistentiam mulierit, pluraque Judaeis olim permissa; lex perietitor est quae servat pudicitiam, ge Matrimonii vinculum atque unitatem. quam lex haee omnia disrumpens, di innovans abrogatam Iudaeorum eonsuetudinem. Lex eristo Mahumetis permittens fornieationes, repudia, polyzamiam. aliaque scelera turpiora, eli eorruptela. noti reto matio 1 alioqui lex Mosis erit persectior Evangelio, contra manifestam rationem, de eommunem quoque fidem Maiah vinetanorum. Deinde eum Deus non ponat mentiti , et dimus Chiilium venisse post Mosen, quoniam in lege Moysis tellimonium habet: non credimus a Deo venisse Mahumetem, quoniam in leae Christi noci pta dicunturdituri. nisi pseudoprophetae. Nam ouod Turcae inquiunt nos eap. x I v. loannis v. IS abraso Mahumelis nomine supposuisse palaesitum, refutatum eli paullo supra; ae praete. rea liquet Mahumetem nee suisse Spiritum iuvisibilem mundo, nee docuisse Apollolos. nee venisse statim po h Christi astensionem, quae omnia de mittenda a Filio Ons aiora eo sciet allirmantur . Rursus si Mahumetet salubriora praecepta attulit mundo, promulgato Aleorano abrogata erit lex Christiana, nee ad salutem susscien ; quemadmodum promulgato Evangelio cessavit lex Moss. At Mahu- metani putant Christianam legem adhue esse validam, de salutiferam. Denique in Evangelio. quod Saraceni eredunte caelo delapsu ira. nabetar regnum Chri lii sore sempiternum, de adversus Ecclesiam nunquam prῬvalituras portas in leti. Flustra ergo post ratillum uenisse ereditur alius M. lipionis Institutor, de Legislator. Praetermitto quae supra demonstrata sunt. nullum esse aut in persona Mahumetis, aut in destrina Aleorani. aut in promulgatione sectae S racenorum , ex charis nus divinae missonis. quos deprehendi in Religione Christiana, ditam proximo Capite, nee non libro xxv. cap. x. ubi disputabo de Christi adventueontra Judaeos, Ac Paganos.
CUM neeesse sit aliquem Dei cultum. Religionemque
tenete, quippe id tantum negare audeat Athei, adversus eos natura ipsa. ae testimonio animae reelamantibus;
teli quisque ex dictis inferre, solum Christianam religi nem esse tenendam . Nam Idololatratum superstitionem profligavimus supra Mahumetanam quoque sectam mmda impugna.imu p ae nullam Religiorus formam praeter
he aleam, quam alibi antiquatam demonstrabo, inveniet, nisi aut paganorum, aut Mahumetanorum. aut cimi inis notam. Illorum ergo religione eiurata. Deus in Christia. notum fide colendus est. Attamen quia assensus fidei. ae Religionis prosellio debet esse prudent. alias opinio esset, non virtus; ideoque supponere debet eertam notitiam di vinae revelationis; rationem fidei nolitae petentibus noci s lum respondemus adduci nos forii, simiς argumentis ad reis sellenda Gentilium, de sataeeuorum dogmata, verum et iam ad praeliandum assensum iit. quae promtiit Eeelesia Christi. Suat autem argumenta illa illi ultuosi.
Religionem Chiistianam ab exodio mundi divina ora- la praenuntiatunt innumeris vaticiniis, quae eontineatue veteri Teiiamento, de quae omnia eompleta sunt poli Christi Domini Ioearnationem. Non possumus autem hoaut conficta existimare, aut in saeris libris appotita. Primo enim eetera, quae ad Christum n spectant, genuina esse saei te demonstratur. Mosen vera scripsisse. demoniira tum e i alio in loco. Mundi prodititione.ri, qualem ipse describit, tradiderunt Phoenicum hi: otiae . de quibus Eus bius i. Praep. E. cap. Io. Κgyptii apud Diodorum Ueulum . Hesiodus in Theogonia; nee potest sal statis convinci ullo
prosanorum seriptorum testam cito, eam ipse ceter omnes praecesserit. Qua de diluὐio tradidit, pronantur a Beroso. Abydeno, Meiano, & Nieolao Damasceno. Legum, ri tuumque Hebraeorum me ninerunt Stratio, Taeitus, Herodotus. Philo Bibliui. Iosephi Historiam haud ignorarunt Artapanus, Eupolemus, Demetriux. Exitum populi Israel de αgypto etiam Manetho, Lysimachuς. tk Chae.
remon commemorarunt. Miraeula Eliae, aliorumqua Prophetarum nequeunt esse eonii ta , cum patiata fuerint e ram sacerdotibus idolorum, qui salsa narrationi sese pio festo opposuitiant. Vide annotata H. Grotii ad primum de Relig. Chri L n. x. i. si ergo haee aliaque plura vera
esse creduntur, cur non uaticinationes vocationis Centium .
atque inlli tutionia Chri ilianismir Deinde quisnam haeeva tiemia saeria Codieibux assuit Iudaeorum aliquis At impossibile est hane nationem. eni summa religio vel unum sacrum apicem abradere, voluisse Miba divina depravarer cur ante Christi ad υentum id saceret, caullam non ha- it; pati quain Christus venit, id attentare non potuit .& ob eVultatas iam Graecorum lingua scripturas. de pto. pter populi, librorumque per Unioersum dispersonem . Sed neque credibile est , Iudaeorum aliquem in gra. tiam Cnristianorum in .etus Testamentum manus ti erilegas intulisse . Si autem Christiani hoe attenta sent , revincerentur ab ipsis Iudaei . Hine rese Augurtinuiseribit lib. xv I ii. de Civ. Dei e 46. disper et per otbem Judaeos. ut Christiana Religio rei fes in omnibus genticius haberalet. Elf ergo manifestum prophetarum vatieinia derillo antiqua esse, divitia. neque a Chiillianis e licta.
Verissima quoque est Evangelio Historia. quae nobis tot
Chri li miraeula, inculpatam vitam . mortem pro mundi redemptione, mirabilem reviviscentiam, ac plura alia aperti illanae veritatis monimenta paleiaeit. Literis enim e a
signata est a Vitis fide dignissimis. qui res sua aetate '
stas narrarunt, nee mentiri potuerunt. aut voluerunt. Non
potuerunt quidem, eum Chriibat nihil in abscondito locutus sit, nihil eorum . quae deierabuntur, clam perpetrave rit : ideoque Euan elii ae potuissent laeti e salsitatis redargui ab inUidis . de Christo insensit limit inimieis. Sed nec men titi v luerunt. Cui enim hono, s nihil inde utilitatis , hociorisque se pereeptum: .idebant, sed perseeutionem tantummodo , odiumque hominum, eum nequaquam eos laterer ρrdidieati a se sesum Crucifixum Judaeis scandalum, Genticius autem stultitiam ρ Neque et uibile est salsa nat-ravisse in gratiam Magiliti. Huiuet enim . quem Hebrael expectabant praepotemem N gloria circumdatum, minime taeent parentes humiles, nativitatem in praesepio, neglectam uitam, tenuissimam apud optimates existimationem , supplicium'ue Crueit tetenimum. Accidit, quod scripserint iam illo e vitiis sublato quem propterea, nisi resuris gentem uidissent, cur deeepti, se spe frui irati hominem commendassent invisum Mnagogae in eos quoque pauperes, obscuros, ac numero exiguos, eades minasque spiranti Dubitare ergra non possumas, quin iacti Evangeliis Hi-soriae Scriptores nobis vera narraverint. Quae autem abiit tra3ita sunt, in nupta a nobis servari, capite praecedenti adversus Saracenos demonstraui.
Facta a Christo miraeola tam illustria ae mani leti sunt, ut ab ullo sanae mentit nequeant in dubium reUMari. Vertit in nuptiis Caar Gallitea aqu1m iu .inum. spectantubus convivis pluribus, aquam novi Apollolis. sed Spons sa- mulis in udtita suadentibus, ae degustante merum archi triclino. Hominem malignci spititu vexatum spectante uni versa synagoga satiavit, eum a daemonio iactaretur in m dio. Adolelceatem viduae filium revocavit ad vitam, cum effer M m retra
285쪽
retur ad tumulum, comitante turba tialam , ae univer populo ob iupescente. Caecum a nativitate notum omnibus
illum inadit, frui ta Pharisaeit miraculi gloriam technia &imaledictis Chri so detrahere molientibus. Paralyticum e t Etu demissum coram imiuenti populi multitudine sanavit. lafirmum triginta de otio annorum morbo laborantem , atque ab omnibus derelitium uno verbo ad probaticam re-hi inii unitati. Ma ira n hominum multitudinem satiavit, ita ut etiam superessent fragmenta . quinque panibus hodideacei; . Laraeum quatriduanum ad vitam revocavit , asstantibus ad monumentum phariseis, qui non semel p sea hominem in Bethania viderunt colloquentem de manis ducantem . Ipse Christius a mortuis surre it , apparuitque
Matiae Magdalene , Simoni peiro , Discipulis euntibu in uraim, Distipuli omnibus simi congregatis, quingentis arsis viris ac seminit. Cetera Christi miracula praetermitto. IIaee itaque palam salia , S comprobata telli moniis innume is non milunt aliqua ratione denegari cumque miracula sint in eiεltifim 4 veritatis argumentum, ex his Chiillianae Relietionis vetitas mitifice eonfirmatur.
IV. Tam mira est Euangelii promuleatio, ni sola demonis
sui ipsius eertitudinem ae veritatem. Prinei pio enim propagatum eli a perpaueis homini 1 nulla philosephorum distina imbutis, nullo patiminio terrenorum principum rommendatis, non armis & eloquentia praeditis. sed pro. secti, in olbem hinii ae hinit, absque peta N. ealceamen istis, omnique praesdio hominum destitutis. Atque hi in duli virtute ex alici, absque praevio sudio omnium geniatium linguam edarii. N absque naturali saeuitate vel arte omnium morborum curatione prae lati, suerunt Christianae Religionis columen ac sundamentum. Deinde non adimrunt tautummodo rudem ae Mostrem multitudinem, sed
Christum annuntiarunt in ipsa eelehenima urbe Ierosol)via, in qua Magister signo suspensus occubuit. porthae iac recorvin in losophorum congre Iibus, in ipsa Roma dedita tum maxime literarum cultui, ae super litioni Deirum, atque in cniversi propemodum orbe, ae provinciis
regnatum omnium amplissimit praeterea non in te iam tau
tum plebem ad se perduxerunt: sed Re et , philosophot, Tyrannos, atque ipses idolorum Meerdotes, adὐetiariosque praecipuos. Tandem iis non obvia sentibus proposuerunt praescripserenique tento, libidini. Vetuistisque moribus tontentanea ; sed praeditarunt sapientiam absconditam. Deum in Trinitate unum, Dei filium erutis xum ae mortuum proposito credentibus praemio Centibus inaudito, visione
semini Dei & corporum resurrectione, latisque praecepti nibus. ut frangerentur idola, abrenuntiaretur diuitiit aevoluptatibus . iupplicia aequo iubentique animo sererentur, atque a uiris uxores, a patentibus si ii , a fratribus, ubi cauta addis ei religionis, divellerentur di fratres. Atque haei m sublimia de ardesa talium hominum prolata eloquio . quae Virtus suadere poterat humana silentia inflatis , desarnalibus, nisi divina, & oeealta vis Religionis'
Amne est argumentum, quod nunquam adversus institutam a Christo Relisionem potuerint portae inseri praevalete. Praeturiorem ipsius incestuosus Rex eapitis damnavit ipsum Christum. omnibus adversus eum conspiranti. hus, cruci piutin appendit. Petrum Apoliolorum Pranei rem Herodes catenis vinxit. Claudius Nero in Cruce Q. spendit: alii omnes Apostoli exilio, ae morte mulliati . Neque in hos saevitum tantummodo Romanorum Impera Dium edictit, R Ptoeonsulum immanitate ab Ecelesiae in itinabulis fideles dispers sunt, proscriptis boni , corpori. husque omnium tormentorum senete dilaniatis. Exoriae suerunt etiam ipso priori Ecclesiae iaculo complures haerea se . quae tamen veritatem Religionis nuptae non potuerunt labe flare. Norunt, qui veterum scripta legerunt, quanta moliti fuerint simon , Cerinthus, Menander . Saturninus, Basilides, valeatinus . aliique ministri Sasanae. His
tem Persecuturum , atque haerealeorum maehinamenta
proximis taculis, ut produnt historiae . minime eessavere. Neque in torrupti fuerunt ab initio mores fidelium mmniuin, quamquam non adeo sorte eorruttit dissensione quippe . & tornieationes Corinthiorum redarguit Paus ut , α Vitia in septem Ecclesias illum penita scriptor Apoea aspici Ioannes. His autem minime ob tantibus efficere
non potuit aut serot persequentivira, aut apparentia pere grinatum distinarum, aut doemo is nequitia , ut na .i
etota tantisque procellit iactata susibus mergeretur: quods ofecto evenire debuisset, si non illam tegetet virtu Al iiiii mi, & spiritus veritatis. Hue spectant asumentatio hes . quibus demonstro libro xxv. cap. x. Christum esse ve ium Melliam , divinumque Legislatorem.
Aitumentum sextum ae postremum ex eo deducitur , Mod Chiistiana Religio cereris omnibus praestet. Primo id
e ne itur ex dianitate Insim toris. Nune enim nem, . xerit elatum inani gloria, cum evangesi verit Dareti his. & regni honorem. hominumque plausus M'um . Nemo dix4rii hominum pratiam captasse, cum muri an
tuerit hypoehrism phari rum, textisque flagellis a tim
plo elee tit proonatores. Nemo dixerit subde sun timci ventorem . eum dominam sciam annuntiauerit in nri plo, di Synagogis. Nemo denique Ina tum mete a promulgatorem ; cum ipse omnium Primus eadem ire; a verit sectando uitam humilem. & subeundo mortem tui. pistimam. Habes eieto in Religionis nostrae Instituteret Aulimum intentioni et finem. manifestam eo scientiam L. raeitatis. N exempli operisque eonfirmationem. Et in ipsius dignitatem ae potentiam testimonia . & prodigia mnumera eomprobarunt. Compara huic legislatores tertiti N longe praestant tem invenies, non dieam Graecia u. pientioribus vitiorum omnium fixditate inquinatis aes Romanis cultu daemotium. & staterna eaede pollutit. hi ipso Moyse evius vita, licet probatissima, cum re 1 .
Christo Disa nullatenus est comparanda . Deinde liquuChristianae fidei praestantia ex Evangelitis praee in t aquihut nihil offendes, quod remanet vel immutabis litinaturae singulis inditae , uel sanioribus Sapientum data.
mentis, vel motum regulae ac prubitati. iubemur et in Deum eolere. Parentes diligere, turpia vitare, civili benefacere. Haec eum natura ditiante eomplures set aediem praeceperint, conspurcarunt tamen iniuratis aliniuin seminare e cupiscentiae. & pravae indolis in ei tametim. Nam Idolat atris nihil non eo taminatum: horret da M.tem summopere e siet a victimas humanas mactandi. Ei Philosophis Plato plurium Deorum cultum revexit. Aristoteles lib. v. Politic. cap. 1 I. docet indecoras anet conseruandae Tyrannidis, etiam cum Religionis abri. stoici aliam virtutem agnovere. quam operam C lentationem, ut omnibus essent admirati l . hu an, rum laudum eaptatores superhils mi. Epicurei spreti te, pione solam voluptatem sectarunt . Hebraeorum xvi praecepta aliqua inititutis Chri iactorum e formia iunt,
plura illorum pitimiisones ae sena, nonnulla cere mircausa prunis ad idololatriam ad temptis praestripta. Relignergo servans externis ritibus, animoque Dei enitum, preponens omnia erga proximum human itatis incia, proham virtutes quotquot consensu hominum habent de temnestatis , damnant sta itiosa quaelibet, etiamsi sela meere
versentur. 3c nihil agens caulsa terre di voluptatis , antphilautiae, ceterag omnes anteeellat necessum est. Den. que selicitatem, quae immortalem animum explere possit, hae religio sola promittit; alia nee Maoserunt: nam de
perenni vita animorum aliqui dubitarunt, quidam tracilii cim hominum in Molias commenti sunt. nonnulli dixerunt solam virtutem, cuius vis in perserendit malis sita eli. sibi premium esse . alii epula de eoncubitus ex .elant: soae omnia uel sunt mortalis vitae necelsitates, vel saltem habent pericula, anxie: ates, interitum. At spes semissima Christianotrum divinis promistionibus, Et resci-
rectione Redemptoris eorroborata, tendit in vitam sen . ternam. in Deo absconditam, nulloque eorporis animique incommodo assectam. Cum vera admittendam tonsi ei beatitudinem, quam omnes homines cupiunt, nec presem expeterent, nisi assequi pessent; ea tantum Religio vera existimanda est, qudi veram beatitudinem pollicetur. Quam obrem spectata dignitate Institutoris , praeceptorum aequι- a te, nec non excellentia mercedis, debet prasellia Chri itianorum ceteris omnibus anteferri.
CONTRARIA ARGUMENTA soLUUNTUR.
Potest aduersus dicta primum obiectati. Qiod ipsi Apostoli Evangelicam Historiam e scripserint . atque autogra phi sint libit . quibus narrantur Christi miracula, ac piaecepta Religionis nostrae traduntur, interium prursus eii , atque inexploratum: labastit ergo primum, ae proramum
a umentum. Prob. ant. I. Cum plura Euangelia ab ineum
te Eetiesa suerint sub nomine Apostolorum e sua, α evulgati libri eomplutiet amet phi; possunt esse eiusdem gene ris scripta. quae a eredulis primi aevi Christianis fuerunt rete pra. I l. Faeile evenire potuit in Je sol morum extadae, ut dispersis illius Ecelesiae monimentix falsi ae mendausupponerentur. III. Reei t Ecclesia inter Canonicas scripturas seripta quaedam sub nomine Apostolorum, ut Epi-1iolam Pauli ad Hebraeo , secundam Petri, Catholicam Judae, de Apocal ptim Johannis . nee tamen eonstat habe
re reapse illos , quorum nomen praeserum . auctores . Pa ritet ergo dubium est seripsilis Euangelia Maillimur, M eam. Marcum, Ioannem. Reip. nego ant. Cum enim habeamni eccistans Ocul nam omnium testimonium, ne is est de auctoribut Eva. Pelionam dubitare, ae intilis minat de rebus a Christoge Ais. pro quarum confirmatione mentiri , nihil, ut vidimus, Apostolorum intererat. Ad probat. i. dira, ob eamdem ra
tionem, ob quam rei ieiuntur pseudo Evangelia, aliique libri apocryphi, a nobis stri ρt, retineri Aruoliea; ideir,
quia illa nunquam universalis Hesesia probauit, haee a tem unanimi ae perpetua traditione recepit. Enamatul
286쪽
vis terea in Pseudo Evaneeliis Acta quaedam Christi aut pugnantia. aut absque ullo teste patrata . in Evangeliis utem publiea doctrina, & Christi opera su a colam multitudine populorum, atque omni testimoctiorum genere eonis firmata . Ad alteram probationem respondeo non a sola
Iem lymitana Eeeleta receptam Christi doctrinam ac religionem, sed preterea Antioctiae , Corinthi Ephes.
Roariae . a reue in univet o propemodum orbe , in quo Evan- gestorum Codiem suerant ante lem lymitanum excidium dispersi. Ad tertiam Me habeto responsum. Si incertus es set aiator scriptorum, quae eommemorata sunt . quia de ipso auctore nonnulli veterum dubitarunt ; certissime tamen Evangelia A scripta suillent ab Apostolis, quoniam in hoc veteres omhea eo sentiunt o sed nesto etiam, non esse adscribenda ea seripta Auctoribus, quotum praeses erunt nomen . eum privato aliquotum iudicio praponi debeat tradi
tio Apollolieae Eeelesiae satis iam er plorata, ae disiussa. Deinde opponi potet . Apostoli, eum ignari essent. aesmplices, faeila deeipi potuerunt. Primo ipse Christus p tuit cum iis . qui infirmos se fingerent , eonvenire. De inde falsere eos potuit rerum apparentia, & rumor vulgi. Insuper fuerunt fortasse , eucis Christas sinauit, infirmi non reipia. sed imaginati e duntaxat. Demum ipsi Apostoli eum impense Cntis um diligerent, potuerunt ob nimium amorem deludi me sertim in apparitionibus post eius moditem ac sepulturam .
Resp. evidentissimum esse quod Apostoli non fuerint circa iacta a Christo prodigia decepti. sane Christus non
potuit eum supposuis infirmis fraudulenta conventiane pacisci. Etenim aliqua eius prodigia tisia sunt in uniuersam si multitudine, ut multiplicatio quinque panum cimpossbile est ingentem turbam in smulationem eonstitasse. & ex ea neminem fraudem pollea patefeeiser aliqua patrata sunt ad preces exterorum, ut Centurionis. & mulieris Chanaa 211, quibusium e venisse Cluillum nequit oriri suspieio: aliqua euenerunt e ram invidis Pharisei et quorum studium pt ei um erat Christum deprimere , &gloriam ipsius obscurare, ut euratio paralytiei. & daemo- aiorum expulsio. Prima ergo coniectura evidentillime ex proditur . Sed nee smul alle infirmitatem quos Chri lius san vit, liquetr quis enim a prima nativitatis die se creum fingeret, ut apparenter illumitiaretur quis triginta di octo annis limularet Dralysin ἰ quis eam Iisraro quatuor die-hus iaceret in septilemὸ quit sineret se a daemone vexari.& elidi Hit novi apparenter redditam a Christo sutile lucem , vitam , ae sanitatem, tam eertum et . quam inte esse ncin potuit smulatio eorum, qui reeepetunt beneficia, nee salsus rumor . eum ea cum a nativitate reeepisse lumen spectarent omnes. tellarentur patentes, ti perpetam octu ueare tecitarent invidia in Chiillum tabe entes Judaei. Pa. Glytieum quoque serentem grabatum suum. & Lararum re earum ad vitam snguli propriis oculis inspexerunt. Nulla ergo hie simulatio, aut salsus rumor oceurrit. Catet talem ipsam, paralysun. , . ortem in sepulero iacentis,
quia, nili infamat omnino, dixerit ima inationis essedi, pDenique non fefellit Apolliam ex illimatici Magistri nam& diutius fuerunt in eduli, & pluribus experimentit vetiis
talem toni tectaverunt, & accepta a seipsis miraeulotum virtute dubitare non poterant Magistrum , a quo acceperant , ea caruisse . Cetera argumenta perquiras libro I. cap. vii. de lib.
atque Dearnationem non confitentur.
VERAM Religionem. quam Chtillianam esse demonia
litauimus, se profiteri autumant gregales omnes Sieini eontendentes non esse e sdelium numero expungendos, qui musteria quoque fidei nollem praetipua, ideli individuam Trinitatem. & Dominicae incarnationis oecora mi am praefracte oppugnant. aut negant. in eodem luto haesisse Hue em Clotium liquet ex has, quae habet Tona. v. in. Tn l. pag. uer. sunι alia quae ovis in Arariare da diu istium, tin tria pati s . nisi , O spiritus sane i , δε Maltis .n Chrso notinis , raramve puprietaιιstis, De ntais exasa eo nitione , visu in pessit quam tu, a istiis sa CN; .ntis. Exactam quippe cognitionem non appellat hoe loco G totius sublimiorem Theologorum doctiinam, sed firmam fi/em illorum mysteriorum, seti-hens haee non computari inter dogmata. sne quibus inveteri Ecelesa nemo Christianus exist imabatur. & super his eonspici in antiquorum seripiis non tantum dissonas 1Mutiones . sed interdum libertatem quoque sententiarum. Ita pariter sentiunt omnex illi, qui putant homines sngvlvi, dummodo pagani non tat , S Deum colant, at servent legis praecepta, de re frui omnium Eceles Narra commereia . contenerare, & colere fraternitatem; et in xv. I in libro ses . a. cap. 33. nititur demonstrare
Episcopius, necnon Auctor operis, cui titulus imi uafferri et hoc Gm. IL
tire ei. p. a. Resellunt tam pernitiosum erresem schola ilici omnes commonstraates necessitatem Fidei explieitae ia risium, & luculenter placidui Troylus Abbas Cillateiens et de Fide SVE Tractatu iii. atticulo aliique re-eentiores; nee non Antonius Amaldus in opere de necesistate Fidei in Christam, es ex protestantibus Georgius Bullus celebrit, & eruditu Episcopii adversarius in diis existatione , quae sequitur Desensionem Nieaenae Fidei: eidemque Episcoro, eeterisque Remoniliantibuς, ac novis Ebi netis opponimus proximam definitionem.
PROpOSITIO. Noti sunt habendi tanquam Christi stiles . neque haereditatiet eius participes erunt, qui ad nor mam legis Evangelieae mores compotientes in capite de divitia Christi natura a nobis diisentiunt. Probatur ptimo ex selipturis. Marci nitimo 13. ita Chrisstas Dominus Apostolos alloeutus est: rantes in miandam tini'Utim prie Leare Manuelitim omni creatura . Vtii credi derit, o bomit sua furiit, salaias erite Di vero non eregia deνit, ea emeahιιών. In ea doctrina , ae ministratione baptismi comprehendi inuoeationem Trinitatis . e stat ex cap. xxviii. Matth. io. Igitur qui Trinitatis mysterium .& Domini noliti iesu Cntiiti di.initatem non 'rofitetur. is neu ue Christianam fidem amplectitur , nee salvus erit. Deinda Ioannes eam r. mi quam nobis Christi diuinitatem proposuit, venu ia. inquit: D Le on potestium Hira Dei feri , iis, qui eradu, .n nomine eius. Ae m. cap IR Qtii autom non Heth, jam sed coma est, quia non cre dis in nomina , is viii Filii mi. Qui ergo in Christum non credit, neque filius Dei eli, neque haeres. sed extra Christi oυile expulsus, atque dei ius. Praeterea in Ap stolicis Actibua eap. iv. ia. ait riteus: Nee enim asia nomen U Db dati daturi hominibus, in quo oporteaι ossiaxis fio... In quo ergo nomine salutem eousequentur . quiresiam Christi fidem abjieiunt γ His aliaque plura diluere
nequeunt, aut Soriniani reponentes, quod se: iciat eredera Jesum esse Messiam, praeter natur u ordinem de Spiritu sancto e eeptum, novique scedetis au florem , aut Reimonstrantes ad lime addentes fidem quoque murex illeati e Christi ante Ineatnationem e nam ut libro υ1 1. de inon italu Mest, non haee tantum dogmata, sed etiam Filii Dei consubstantialem Patri diuinatatem nobit saetosinita Evautella
Confirmatur Catholica veritat Patrum exploratili ma Traditione . Enimvero f. Martyr Ignatiuet in Epistola alEphes illos, qui Clit illi denerant di Vinitatem, appellat D
script. eap. 13. . de 35. fidem. qua eredimus Chtilium Deum esse . commendat . & necet satiam depraedicat. RHieronymus ad ea p. m. Epili. ad Ephesos i Noa μέ
. uti sentiam rici .mtii. Idem luculentissime tradit S. P Augustinus de Correpti. & gratia cap. uti sed haeretiet trium duntaxat priarum laeulorum nobis doctrinam . Fideique e selliones obiectant. Aeeedit momentum ex Eeelesiastiea Historia. Nam statim ae exortae sunt haereses advertit salvatoris noliti diutinitatem, ae salutiferam Incarnationem, non tantum illis Eceletiae Pactores refellere . ac eliminare studuerunt, verum N professores a fidelium coetu ex:urbarunt . Ebi naeos ab ineunabuli; Ecclesiae tale facinus ausos profligavit S. Ioannes Euangelista, ut scribunt in Catalogo Hieron3mus. N in iii. adversus Haeres. cap. it. Iretios . Nec prosigavit tantum mendaeet , Antichristog seductoreet appellat cap. a. prioris. Eoistolae . eosque ab aetema vita arcet quinto eiusdem Epitiolae capite. Cum vero circa an num i*3. Theodotus. ditius ab arte Coriarius, Deum esse Christum negaret . a Victore ab Ecclesia communione eie- Eius est , ae Boantii primum, deinde Romae in summum contemptum, ludibriumsue venit ut narrat Epiphanius Haeres. t tu. Caius apod Eusebium lib. v. H. Eces. eap. 23. Nin postremo de Plaesetipt. Tertulli ut, sive Auctor illi Addita menti. Eiusdem rei causa proscriptus esti ac repro batus ab omnibus initio tertii saeculi Artemon paullo post Bes it ut Maranss , ac deinceps Paulus Samosatenus, qui ausiote Atlianasio in lib. de salutari Adventu . protulit hanc de Chi isto blasphemiam: Pti is inviisae quirim siit aula faetiti, seu Na Λιυ ρνimuis extare e te. Vigebat Pausiana haeress. quam damnarunt patres Antiocheni, inter ditia impio haeresarchae Eeelesiastiea communione , circa annum asci. Falsum ergo est, Christisdeles trium priorum saeculorum. eum iis, qui negabam divinitatem. & Ineat nationem Christi . coluisse staternitatem . Praeterea quis non videt quanta consequantur absurda.s tanqtiam Christi distipuli habredi sint, qui motalia praeepta teneates ses pra libidine domata finguat ρ prinis M m a capio
287쪽
ola tion viri prudentes, sed stulti fuissent . qui ab Ari rus martyrium per is pro o sanguine Christi divinitatem
comprobarunt. imo ab idia altis ad necem suaesti facile pomissem deelinare tormenta is mantes Cntistium a se non Deum, sed hominem tantum humilem . ae probum haberiiquod . ut opinor , non fuisset ludatis scandalum, Gentibusque stultitia. Patres vero euinam homo hoereticos scriptis lacellite, sitire anathemate. & tam exosos habere.
s credidissent fututos in ea lesti Jerti silem concives suos. A in Ecclesia Ulaiorem membra sibi corporis eo paeturam,untiosi Ips denique haereti et eur tanto molimine Romanam communionem evertere, di dogmata nobis adversa stabilire conantur, si omnes , dummodo peccata vitemus,
in qualibet secta salutem, ae perpetuam felieitatem in quimur 9 Aut ergo una fides tenenda est. aut frastra Maris 1 res occubuerunt . frustra Patres insectarunt Apollatas, rustra haeretiei ips in nos tam audacter insiliunt.
Ex Episto opossunt haee opponi. Primum 1 In antiquissim iis, quae catechumeni accedentes ad hamismum recitare tenebantur, exprimitur tantum nomen Patris . Fi-hi. N Spiritus sancti, ut liquet ex Ireno lita I. tap. a vi Tertulliano libro de velandis Virginibus cap. I. & de Praeseripi. cap. 13. nulla facta mentiore de Verbi divinutate , aut de perionarum Alitinctione ; neque possunt haeesserebola diei mutila . aut imperfelia . eum Irenaeus sim solum suum tam absolutum appellet, ut nihil ei possit ad di . vel detrahi e quod N assi at ibidem Tertullianus. Resp. in eo symbolo milletium Trinitatis . N Inearnaiationis praecontineri r Trinitatis quidem, nam tres personae sitie)llatim enumerantur , & in earum fidem . earumque
nomine prafitetur Catechumenus se baptizati , & ad ha-.tismum accedit iam fide Christiana imbutus . & Cath
lieum verborum illorum sensum tenenso ideoque symbolum Catechumenorum absolutum, ae persectum est , quoniam
illi nihil addi potest eoottarium, eis possint ipsa mysteria
enueleatius exponi. Hoc verissimum esse eonfiat, quod tam Irenaeus, quam Tertialianus scribant , perseverare in se vitute pristinae obedientiae , qui Christum putant nudum hominem . Aecedit quod Catechumenorum symbolum in libro Conli. AN:ioliorum vi I. eap. 4 t. ad hune modum se habete Credo, oe haptizar in uniam ingenitum , sesum,
amnia f. to fiant, O . Arbitror hoc symbolum esse alte. xiv hrevioris ex silumena. Ei si enim de Auctore C lii .
tutionum Apoliolicarum inter erudito plane non conue.
nit , consent uni omnes plura inde utilia hauriri ad explo randam veterem disciplinam . ut scribunt Ioannes Bona de Rehus Liturgicis tap. 8. 3. 4. Ioannes Morinus P. 1. de sacramento ordinis p. M. & Ioannes Fronto in praen, oiit ad Kalendarium Romanum, . Addo Catechumen, rem symbola suisse praesertim instituta, ut eiurarent idololaia itiam, ae Decium multitudinem . ut dixi libro v I i. cap. a. Oh. a. Iustinus in Dialogo cum Tryphone pag. a M. in uit : Vertim enimvera non amiιιδεων .utid, Mise esse C,
D.m litam DA, arfungis aemum ii furares st. Itaque connumerati possunt inter verat Christi fidele , qui ipsum ori Dei filium , nee Conditorem universorum , imo nee mlium Virginis. & Incarnationi praeexistentem sateri nolunt. Resp. nego eo sequentiam. Justi aut eo loci, ut dixi lib.
viii. cap. a. refellit Tryphonem argumento, quod appeta aut ad hominem . Dixerat paullo ante Trypho omis aha, ChrisOm H Inem ex hominibus nas raptim praessumuν.
Itaque S. sustinus, Cur ergo , inquit, negas Jesum Naararenum esse Mestiam, cuod percipere nequeas illum sulcnatum ex Virgine . & divitiam habere naturam λ si Judaei
omnes prae solantur Chrillum purum potum hominem, H eut aiunt lesum. in quo impleta vidimus vaticinia pro phetarum, non esse Messam, quoniam huic competere ne que t eharacteres divinitatis Ceterum pol thae luis in ut
Christum Deum esse luculenter demonstrat; ue paullo supra mat. stitieei 164 de Christianorum genere scripserat no δειηι Christis Dei filium, qui an a Le sitim , O itinoms, i, o ex Viuiae sanctis mi iurio, asta, nisi s thisis. Instillet: At ibidem Justinus assirmat eos , qui negant Chiillum prius extitisse, & Deum esse, ae natum ex virigine . adhue esse ex vero Christianorum genere, licit ipsotieget se talitas assentiri r Sunt enim inquit ne viti.
Respondet Bullus legendum esse, ex senera vors; quod videtur probari ex versis praxedentibus Tεyphonis assere lih maestolari Iudaeos hominem ex hominibus nasciturum 13ra enim tota ratiminatio Iustini coharet . Ae ex alia
viaie utilis fuit mutatio δεῖ που ἐπιτεμ γέ- , in ala Gωmetas. γέ in . quemadmodum ibidem impla -- πῶσιν. Addit male eo venire hoc nomen ἡ- Christia , qui ex diversis nationibus collisi sunt, Lilo quippe voci hulo non secti, atit e gregatio hominum idem institnitio, persequentin m fgniscatur, sed tens 4 sve Popolus eatimi irpe progenitos. At labascit haec polirema ratio Gnii Bulli, quamquam respociso sit ex prime capite vati. p. habilia. Etenim plato , quem magni Iuliinus serit, tiphilosophantium quadam iam ait in Ep. v x. εινο γινοι . & apud Eusebium lib. I v. eap. M. dieitui . Nelitone Midiano Christianorum congregxtio Sah - νιω .la Actis quoque Ecclesiae Smi mensis de Martyrio phii carpi legitur apod eumdem Eusebium . . Mare Xne ... .so ae demum latinis e non solum dicimus tam Achillis, aut Hereulis ; sed etiam de aliqua homittim s.
cietate, quos natura. avt religio conciliat. Cenus here,
num . penus fidelium, &α potvit ergo Iustinus idem . eabulum usurpare etiam de talatate , ae multitudine cisi sitanorum, qu1mvis hi ex diverse nationibus sat eollecti. Maait itaqne mihi plaeet altera, & eommunios res otio S. Iulii num per τὸ ea aere re nostri designare Mi m. xi luet non essent in communione riclesiae Catholici ii tamen Christianum nomen arrogabant. & Christi icensebantur, in quantum secernebantur ab idololatrii, a a Judatis, eoastentes venisse Messiam . Et quidem lecti. nus in Apologia ii. ad Antoninum Piam disti solos Amonis, Menandri , δι Cerinthi appellat promiscue ori.
stianos. non tamen Mne alioqtii pia e sentemtia . vl eo.
dem Dialosto eum Tryphone dicit aliquos Chili alias i su
emamodum pluosophis, eum eis masnt ommunia audi,ta . nomen tamen , qtita a Philosoplis ducitur, rem vi M. Haue responsionem alia via Remoni'rantes. alia soc .
ni nituntur euertere. Illi qui Christiun Virgini prini, iisse, Ac de Spiritu sancto conceptum fatentur, ii strant Justinus non loquitur de Ebionitis, sed de iis tantam, qui Christi diuinitatem oppugnatant, & tamen Ha asitvit esse ex genere nostro. Comprehenduntur ita de la ches. silano genere . qui negant Christum esse Deiun. Et multillinus de Ebianitie non loctuatur prohant, tum e la ti. mis frigide contra Ebionaeos loquutus esset. s dixi letta, tum δε iis non aesentiri, eum in tot aliis gravissimis tui. tibus dissentiret 1 tum etiam quia Me in Leo istis. . e. noe nuclio . ideii , Chri litano opponuntur Heri t.
rui eadem sentiebant, ae Iustinus; unde intelligere eqHie eiusdem genetis homin bus . Ita Ioannes clericus iaidiis. Eecles ad annum et t. num to. At satilia. inepta. uanissimaque illa sunt. Nam euis . nis Ehionita, autem smilis sediae homo , putat Cntissum putum purum esse
hominem ex iam, Mi genitum ἡ aut quis id a mans et it illum praeter rura excitam e spiritti faiati e eeptum,
quod necessatium esse ad Christia tum fidem inquit musto supra idem Clelie Iustinus ergo dum ea generaminis aflirmantes Chiiliam ese tantum hominem . inlabligit Ebionaeos, di tamen eos non aecipit in Ecelesia Gm. munionem, quia non e redunt. quod etiam Arminiani pi, fitentur . e Spiritu sancto eone tam . Clutieus ereo ex
ipsa sua fide te sellitur. Jesilaus autem illos hoc loco haereaticos non appellat, quoniam ad visus Tryphooem, R Ja-daeos pernegantex venisse Messiam , non adversus Ebimulas stilum exerceat sed appellat ex genere nonio, quia li-eet non sol ex riclesia carboliea. sunt tamen ex genere illorum, qui annuunt venisse C lium. Ex adὐeiso Sociniani aiunt : Si Justinui comprehendit in genere Christianorum Ebionaeos negantes Christi perexistentiam atque divinitatem, tur nos eadem sentientes abrielesa repellimur λ Athi eadem responsione revincuntur. quippe Iuliinus e numerat Ebioritas in tenete Christi notum profitentium adventum Christi . non in communi ne Christianorum credentium quae Mevit Christiu squidem post ea verba , gallas ego minime assensior , addit, non enim ho num ινλitionibus te dies litis itio laesas a Christo erederi, sia . a quis hiati Prophetae premustarunt, in ipse Chely us do is 2 & in eodem Dialogo pag. 231. variis haereticorum sectis enumeratis, inquit, moti quorum
si dixeris: Non potvit Jusinus a Christianorum editu amovere aliquam haereticorum sectam eum in altera Apin loria aperte inter Christianos enumeret etiam Socratem, di Heraelitum, qui spretis idolis tinum Deum colueruli.
Respondeo philolaphos illos diei a Iostino Christianos quatenus unum Deum cum rarit ianis agnouerunt & detosfati sunt Ethnicorum superi itionem, quam ipse Iussistas
eo loci insectatur non autem diei christianos, quatenus pertineant ad Ecclesam & regnum Christi : eo nemp. sensu , quo Tertullianus Animam vinam Deum invocanistem appellat naturaliter Christianam ; & quemadmodum
ait idem Justinus in prima Apologia pag. M. Iaasa partem
Upp. Primo tam so riclesia Ierosolymitana hahait
eum ceteris fidelibus communionem . & tamen conflabat
ex Naetataeis & Ebionitis, cum in ea aliquo tempore ser .ata suerint legalia. Resp. sabulam esse putidissimam, eram studuit venditam Audior Iramo p. p . di recoxit Joa es clarietis in Had
288쪽
E. ad Gnam iri. num. a. Ecelesam enim Ierosolymit naua usque ad Adriani tempora cos. tkMm christi ae L . s resisse. testitur Eusebius lib. x. H. E. cap. I. nequa
monstrantium e mentatio nititur aut Seripturis . aut veterum Seriptorum testimonio. Ait quidem Haemnymus
in Epistola lixi in ad Augustinum, Ceriathum Ec Ebionem
propter hoc a Patribus anathematiratos. quod Letis eira mota as eum Mauetia misi εγant; sed quod hi neeestirium putabant , E eua Ierosolymitana aliqua tu servavit oec nomiae caussa, ut diximus libro xx. cap. ro. Quare summa
irrogatur injuria pristis leto2lymitanae Ecclesiae fidelibus , c qui in e ventu habito anno A. Ch. sta poli Petri. &Jacobi suffragia communi decreto statuerunt Gentes con visas non litati lege Moysi, ut habetur M. xv. ) dum appellantur Nararaei, atque Ebionitae . Falso etiam has duas sectas unam esse seribit ibidem Joannes Cietieus anam Hieronmus citata Epistola iniet Augustinianax M. aperie ab Ebiotitiis distinguit haeresim Mineorum , sive Nararaeorum ; N air istoc eredere in Chri vim stiam D. , martim de quino Muriae eum de Ehionitis aperte affirmet de scrip. Eecl. num. ix. astetere Cui m aure Moxiam Mea fuisse. Ae Ehionitas potaste Chrisbim esse nu. dum hostitiem . filium Dauidis, non filium Dei , observarunt Tertullianus lib. 1. de earne Christi, Epiphaniux H.
so. . Eusebius lib. II i. H. E. cap. 27. . aliique veteres . Ideo autem Hieronymus in Epistola ad Ausullinum post haeresim Ebionis, eommemorat etiam haeresim Narare xum , quoniam & hi eum Ebionaeis caeremonias legis tamquam nee allax servabant; de quo arniuriento cum A suilino Hieronymus diseeptabat. At Iicet in observantia legis Mosaicae utrique eonvenitent. Nararaei tamen Chri altim Dei Filium, Ebionaei tantummodo hominem eum Cerinthianis praedicabant, ut liquet ex dictis, & acoetate animadvertit tinctissimus parens Augustinus in libro de Haeretibus num. ix. & x. Errat ergo lo. Cletitum confundena ex Epistula Hieronymi Ebimitat cum Mineis, sive Natararis i es. ni fallor, etiam doctissimus M mianaeus Toma xv. Operam S. Hier. pag. εχ . male ariosiit notationem, Miaei yiarii Ehumta . Verum quidquid sit deis triesque sectae viscriminer nego fideles Ieros,lymitanas , qui noti eogebant gentes auda irare, suilla Ebionitas, aut Nararam e nis Me postremum nomen pro Christianis universis aecipiatve quos novimus ex eap. xxiv. Ast. Apothditios a patria salvatoris nostri metaonos. oppones 4. Si Ebio xi, ae paulliani, sive Samosatemtis , necnon Theodotus ae Beryllus ideo damnati fuerunt quia potanini Christum esse nudum hominem, ae Naha rethi primum ecepisse i sat erit haee impia dormata restitare . ut quis in fideliutra communione censeatur, nec in viilia facienda es iis, qui in ardua quaestione de Verbi divinitate ab alii disentiunt. Expellantur itaque ab taese-sa, si libet, Sociniani, at non Ariani . aliique huius generis homines. Resp. eiectos a communione fidelium haereiicra illat noti solum quod praeerissentiam . sed etiam quod dioinitatem christi negarentia De Gionaeis nuper diximus. De paullo Samosatenti scribunt in Ep. Synodica Pp. Antiocheai Deetalla Christi m Dominum Deum stitim, nee das entit S. Pater de Haeresibus num. xliv. Idem 4etitur de Theodo. to in Praseriptionibus Tertulliani cap. αρ & de Artemone apud Eusebium lib. v. H. Eeci cap. ultimo : de Beollod niqua ibidem lib. vi. cap. Quare argumentum retor
Oppia ultimo Matth. xxx. et . cuidam Christum interio tanti . Qtiici his. D iam. Mi satiam vitam aeternam re i odit, Si vis au vitism .nerali se a manrita . sulsettaergo servare pracepta, quamvis non credantur mysteria. vir se poeta ut humanum raptum Res p. nego consequentiam ad Cbservantiam enim prae
eeptorum fides in Christi divinitatem praesupponitur uoim μν tieem promisso, seu per Ussitiam sui . . inquit
Apostolus ad Rom. Iv. Iq. N praeced. cap. 2. Itisit is au
otim. Qui Christum interrostavit, sorte eius fide iam erat imbutus, nam a d Marcum x. a . legitur haec interro asseaen flexa ante eiam: aut Dominus fidem in diuinitatem suam commendavit praemittens ea verba. Quid me insereseos δε no vis os honus Deus. Si autem iis ad Misam inere Ai . oe. Non sunt eno inter Christianos revera eonnumerandi . qui de Salvatore nostro humana tantummodo sentiunt, Vip/reo promiant semperque eae corvi ventus, Fuius tir alios , Hi eriat es Dei rςueis muti aviae stim pissest opientia mundi, Da iv. re genitum oua negat esse Deum. Ii, de sectariis Venantius Fortunatus lib. ai. num. 6.
APUD Heretiis non extare veram Ecclesiam. & fi deleae Christianorum icetum, liberiori stylo alibi ex
certis notis curabima et demonstrare. Nane brevi qua tum illi a Religione Chtituana extorres censendi sint, ne eo de sti ae steligione disse tendo omnino praeter ramus . 13atuam tib oculis. Est autem Religio. ut illam et Cis sone definiunt S. P. Aug. q. 3 i. et 83. & s. Thalnas mianus. quis stipem oris tuis am natura . quam iuvinam vocant . curam, errem iamque affert . aliam definitionem
hin verbis Theologi tradunt, Resisti est iantis . qua exhiales cutitim Deo debitam. Coli Deum fide. spe. k earit te, ait S. Patet eap. g. Enehi fidit. Hi sunt Relitionis interni inust exteriores vero . sacrificium. Gratio, & quae hue spectant , saetorum myiferiorum, sacerdotum . ristuumque Observatio.
Facile hine deprehenditur . quam haereti tum semesnta vera Religiore alienae. Nam s de fide ipsorum in utratur . nee vetitaret findamentatis. quas saltem tredendas &ips post Iurium non denegant . in sectariorum libris in contaminatas invenies. Deum unum . quem Apostolica fides, & ratio ipsa singulis i adita fatetur omnipotentem.& qualibet re excogitabili meliorem, qualem nobis Het rodoxi pro libidine pingunt ρ Absolutam eius patentiam Joaanes Calvinui ad eae L Iobi appellat rem detessabilemae diabolieam, necnon Scholasti eum e mmetitum: em que distinius Theodorus Bera lib. t. advertit He husum arguit 1alsitati, illa verba Gabrielis At angeli, Non erit impUA ti optia Detim oviue injbtim. Quid vero sentiunt de Dei bonitateὶ Deum operari mala culpae . & ad moratum impellere voluntate effectrio, selibant Calviatic lib. I. Iniliti eap. 18. A Bara in Summa Christiana Aphorioma a. Hine Deum Caluin istarum esse diabolum, eum stauuot homieidii ae mentiet ii , Ac seminator Elganiorum robant ex Catholieis Meanux Opus e. io. cap. t 3. & exuthetanis Tilmas nux Hethusae in libro de Erroribui Calvi Et tamen cie Deo similia sentire I titherum , ae Mela 4hthonem eolligitue eum ex illius Affert. Uittembergensibus
artios. tum ex huius Aa nota tinnibus ad eap. uiti. Epist Quam absurda de Trinitate estutiant. norunt O. innas. Te irit a voeabulum penitus reiiciunt languli eum
Iamberto Danaeo libro contra Genebrardum . Cligito tin rantiam itibuunt Lotheras in Condi de Nat. , Zuuinglius ad cap. a. Lueae, Calvinus ad M. Matthaei . Cruet GD fixum desperaste seri hit idem Haeresiarcha lib. 2. Insiit. α 5. & in Annoti ad Biblia vernacula linqua edita anno assa. Geaevenias ministri, in eaput Mat. septimum ac vi eesimum. Christianam spem , ut alibi diximus , tollunt . illam in superbam inflatamque fiduciam commutantes. dum inquiunt iustificatum eerto Leire . se non posse exeludi a gloria & excidera a gratia. Nullum mehere te habeat vinculum raritatis seipsos mutuo amore prosequentes. Alber-tut Molin diti t. di Illyrieus appellant Cal.in istas idolola-oas , eorruptores divini verbi, blasphemos, mendaei aromatehites m. infernales molina . ae ministros missos a satana r Calvinus e multa Lui heranos in Admon. s. ad J ehimum Heliphalum, vertiginosos. phreneticos , bardos. astu sos, improbos, calumniatores . Flu ira nobis pariter dissidia . & iurgia objectant . Haee illi inuicem eiaculanto, discrepantiam dogmatum citra Ceetiam Dominieam ;at nullut Catholieorum ob hane caussam proscindit alte rum , ideoque ii nos aliquando in caritate deficimus set vimus tamen unitatem teligionis ae fidei, quae unitas ab ipsis sangitur ae discinditur. Neque inter sectarios Religionem inueniet, si actuet exteriores inspicias. Orationem, nisi praeseacta mentiantur, aliam dominicam illam, ae principem ceterarum , debent reprobare. Nequeunt 1incere diceret D m ira vis j iasiton ra, quum impiis credant nunquam peccata remitti a iussos vero nunquam sanctitatem amittere. Revera Puri. tani ea verba non proferunt. Quis appellaret spiritum precum , & non potius insaniam. Adamitarum , qui Deum colunt & orant nudo eorpore in hortis ambulante ὶ F naticorum . qui tamquam daemone arrepti decidentes iditerram gestus edunt oris deformitate, membrorumque is
tura horrendissimos ρ Elulantium, qui nil Deo gratum mistant praeter lacrimas atque singultus p Saetificia maior nae retiorum pari abiicit. Missam abrogat. saerosque ritus tamquam superilitiosos condemnat . Tem sua diruit, sacras Imagines incendit. ipsum Redemptimis lignum , et emscilicet Domini frangit. Eieta Divos adeo sunt iniurios , ut nee probent solemnia Martyrum antiquitus inHiluta . nee cultum ipsa impendant. nec illorum patrocinio se eom mittant, nee intercessione se communiant: quarum rerum asserunt quidem ineptat, futilesque eaussas, sed eas omnest refellendas, ubi singillatim. dormata vindicabimiis Romanae Ecclesiae. Nune enim ex his conclusionem hane apertissimam dedueimus. carere sectas haereticorum inibus omnibus Re ligionis , tam internis, quam externis. Atque ne tam ieiune pertractetur argumentum Istud amplissimum; eadem momenta, quibus supra demonstrata est uerita Religionis Chtillianae , eVinentit salsitatem 4 ctrinae sectariorum. Nulla divina maeula horum adventum praenuntiaverant. nis ea. quae praedixerunt scite, ut adve sus Mesesam insurgerent Antietiri. i. pseudoprophetae . seductores. Calvinianam, ae Lotheranam haeresim a dige calamitatem elademque Ecelera alaturas raticinadu
289쪽
ea in Thraso Burdualens perhumilis Dei famulus RThomas Minorita , quem seum siter excipit Berat impudens silui, at sitis tutatur eventus rerum . Quidquid aecidit Cermaniae . vaticinata suerat eelebris sanesimonialia Hil degardis. Quae in Anglia euenerant sub Henrieo, 3e Eliseia a manifeste praenuntiavit virgo illa celebris Cantiana. quam Novatores tamquam pythone agitatam eapitis damnarunt. Inter praenuntios serpentium haeresum Floti
mundus lib. I. eap. t. eon merat Nieronymum fauona
volam, de qua vana fuisse hominum iudieia, scribit in Hi
storiarum suarum libro iv. Cui etiatdinu . At nil refert ad vatie nationum veritatem hominis aut probitas, aut and eia r nam ceneventium aptatissam etiam daemon sertur
praedixisse his veribus eatis tofo sudia ex ii ιν mea barata I mani vi laesa, paries iam movi fasiata famma. Fa vatieiniis itaque apparet, quam protellantiam religio
Quemadmodum ex Evangeliea hi statia habemus verita tis aperiissima munimenta ; ita ex libris sectisorum pro dunt se innumera sal statis indieia. Credimux Evangeliitit. viri, humillimit, divino numine afflatis , narrantibus quae iudierunt, & optimorum Seriptorum praerogativa exornati . . Hoe idem in eaussa est , ne eredamu Heterodoxis ambitime inflatis, saliariis, a daemone edoctu. Lutherum
1llorum antesignanum animum suum pascere convitiis , ae
maledictit. scripserunt eo vivente Erasmus , & Buterus; desiderati in imo moderationem , ait non semel Melaniachthon . Munereas dux Anahaptistatum sibi E .anhelistae vomis attribuit, Melsae David Georpius , divinglius se in somniis a phantasmate accepisse senium uerborum illo. rum , EI Him phase, iisse , transitis Dom n/, proprio ore assirmavit. Depravasse Evangelia ad instingendum Cath sicum da Eacharistia docma liquet ex editione Tigurina novi Testamen ii anni is aue. ubi legitur : me enim An
ficut corpus meum. Quis ergo sanat mentis potetit doctoridas iiii, praeuale fidem'
Ut diximus praeterea eonfirmati Christianam Religionem stis mirabilibus , ae polleniciliet : ita detectamur sectas
Effreticoram plebem decipientium sistiis, &srodigiis mendat ii . Celebriora Anahaptii arum miraeula sunt e lam e trahere retibus copiam piscium, ignaros, & i litteratos e Predite luere saera biblia. At haee M quae tam magnia
te praedicant, non excedunt daemonii facultatem. Voces
Londini ev antro erumpentes. & Angelis ait tibutae , sui se puella . cui nomen Elisabetha Crolia , a laetariis ad hane nequitiam inducta dirutut paries. & publieum iudiae tum pateticit. puerunt itaque caluinianae sectae testim, ni a non caelitus demissa, sed, ut contigit quoque Ma
metis dolo, her fiammam staudem tonncta . Quid accide mi Lutheto edimntiem adiuranti . & Calvino fingenii te. surrectionem Brulei , vide apud Bellaiminum lib. iv. de notis Eeeti eap. ii Melehiorem Hot manum de suo redulo . ae triumpho divinitus, ut iactabat, admonitum, At tentorati squallidus carcer . de inedia eonfecit morte iri stillima, ae teterrima. Interitum mundi , quem sultitum die a. Octobriς anno 13 a. tam asseveranter prophetavit Stictelius. adhue expetiamus saeculis duobus exactis . L
reo in Diat iba de lib. arbit. aiseramus nullum , ut v eant, Re malorum adhue extitisse . ρω. vel e tiam cum dis Ianare patuerit. Praeterea ad cons andam veritatem Religionit Chii sianae produximus miram Evangelii propagationem. Longe diversa via precessit hmress . Huius praeconet non accepe-εtini doestinam illapsu Spiritus sancti ; sed exeue ulla ii illi,
Lusterus, Petras Martyr, incolampadius, Bueerus. Cehinus. saetis. quas magno studio didicerant. abus sistit di selylinia . Ac faesi Apollatae nunquam inter se e Mene junt; nec miram si data semen tiaram libertate plute; la selisientis ingenii homines deceperint . Non lepes sensibist xepugnantes promulgarunt, sed libidini, ae noxiae libertati pereommodas. Permittunt Anabaptistae uxorum promiscuum usum . Adamitae prorsus nudi in uerecunde conueniunt ;Meerdotes e trahunt matrimonia ; Calviniani libertatemsbi audacter venditant. & leges Magistia tun m contemnunt.
sectae hae ratiore institutae haud mirum s impios alliciam, sibi,to misime Eeelesastici indicii timore . reiecta Coti sessione Saetamentali, facta libertate frangendi ieiunia, diibique ullo merito, aut opere seminima beatitudine re .lomissa. Vim etiam , ae irrannidem adhibuerunt . N eati in Anglia . quod Menticum Vul. non agnove lint tam
quam E Uesae caput , elarissimi viri , Joannes Pischema
Episcosti: Romulis, et Cardinalis amplissimus , Thoma, Motus supremas regni Cancellarius . L praeter ingeniem
Meviat tum numerum. etiam probatissima mulier , ae
mater Caidinalis pol, Margarita Comitissa Sarisbuti)o A. Rrinante Eliu tha perforamintesbyteris auriculae candenti se in . & inlati Camolui uti inis pellibus a molossis di ita
mandi. Contra omnium print apum iura os morial eiacies m serorum. O e ius acere In nrtiis , omes exornat omae, a Musis
XA Martii. Getisi, itast. Calvinissm Belgi id sola. h. fm 1 M. Martyrci mactarent . Quid in Galliis Hes,
nori Matronat into tis erinibus equorum caudae astram. vivos capite tenus defodere. evellere linguam , saraesolis cruei attigere, ori servescens oleum insundere , exmhere intestina stilis titeumvoluta, ventrem stupratri vidua ni Uere tormentario disiumpere . aliaque horribiliora sedis i5e Epigrammatitat expressa a Veri erano in Theatro hi, delitatu tametieomm . Hae ratione stetit aliquando,
ruitque idolotum se perstitio , Gothoram ue saevum impe rium ; at nunquam Clitiiliana fides, di Apostolica Des
sa quae non es armorum, sed Martyrum sanguine ph,
Quinto argumento demonstravimus Chrimanae Relitios, firm7tatem , quod non potuerit adversas illam praevalete haeresis, ae malitia 1 nam si in Ecclesia haeretiei depreti, duntur , exeunt exeommunicatione percussi; s vivunt improbi, pinnitentiis. & eorrectionibus subjiciuntur. At haeata si gerunt restatiarii. Praevaluit adversus illorum haussim haeresit: nam ex Lothetana factione prediit Camist, diana desses ena ad Berengarianam negantem in Ceena tribui Cor et , Sanguinem Chii ait Camistadiana penniravintlianam . quae quadragies circa Eutharistiam diuidit sententiam mutasse. Hi ne Anabaptistae , aliaque pestes. Lutheranorum alii rigide seruant Confessionem Austeti. namhemolliunt alii. 3e Melanchthonem illius Conlesu. nis Architectum fetusant tamquam Lutheranae doctriae depravatorem, ae idololatram . Inter Calvinistas alii sit,
bini, alii Causarii, alii Liberi: & tamen sese invicem
iuntur, ae mordent tamquam anguet invieem e plicati.
En quomodo praeualent in sectis portae inseri , εe spiritui
mendae torum. Turpitudines reorum non solum ibidem msnant. quod humanum est; sed etiam probantur, enodest meligiosum . atque sacrilegum . Commendatur Laesti Leidensx, qui induxit poliemum , habuitque smes redinas uxores 1 ae Theologi Wittemhementes talant ad, carunt mulierem matrimonio enmunitam patri, fratri, aetnarito . Habetur inter religiosores Petrus innat whlice Argentorati eum semina Dua sacra sciuratus . Andreae autem Caroli adio . qui primus e saeerdotibus uis rem duxit, non tantum laudum praeconia. sed ist uerilita Milia solemniter decaniata. in qua prior Collina: Dras,
sui pose tum tingam o impiam sacerrita, tuorum erilla rem , Martim Au ireum miret auium .s raria deae re taen tias es , at primtis κώti has tu Paphiis, iam i jario, in rem rie re atistis Herit , Reliqua me pudet referre.
At sussiliente j hine demonstratur Sectariorum Ecclesas intellinis haeresibus, & seeserum approbatione la iactari.
Postrema ratio , quae demonstrat Christianae fidei prae stantiam, superiori capite ita. petita est ea conditione I stitutoris. Et aequitate praeceptorum . At quinam fuerunt Sectariorum signa feri Unut poli selemnia.oia sacratae Vi pin is constuprator ', alter ob turpius erimen Noviodanii figmate in tergo notatus; neuter vero habens propriae missonig aiatoritatem. Quae autem in haereticorum libris m,
rasium disti inarum pricieipia Solem apostata & inere dulitatis flagitium animas perdere hom idia, adulteria,& peccata quaelibet horribilia nihil obesse credenticios:
omnia hona opera eri se es Ee inquinamenta : ptivanum euiusque spiritum esse retulam fidei ae motum e iustum nulla hominum lege teneri. Hre tantum , ne commemo. rem reliqua . flagittis omnibus viam stertiunt, ablegant
studium virtutit, di I dia Avent de Reipublicae itanquat
litatem perturbant . Si aliquando inter nos scandala , cc pervers mores cernuntur . adversantur institutionibus nωuris . atque malitiam nostram , non Ecclesia daeamentum habent eaussam. E eontra in diaereticorum eo uentu ad stolera pertrahit ipsa doctrinae eonditio . Maudus ex hac a Aν a. otitie ista tων aerer is , inquit Lutheres ipue larii illa domesti ea imnieila lenae Cone. a. Dcim. I. A ventus. Consimilia Mus cui ut in libro de Pio helia Christi & Caluinui in Comm.nt. χ perti 1. 2. Caret ergo Protestantium Ee lesa dienti, i/ institutionis, de disciplinaeae uitate . atque tot argumen rationibus convellit ut , qu Christianam religionem communiunt, Ze roborant.
Romanum, sue Ap olicum . Nicaeotim. Coniuntinopolitanum, & quod tribuitur Athanaso. secandum ae tertium pro eodem habetur a pluribus , quod F, siremum iit alterius aut arium. De Nicaeno eoauat Vitam in matto Concilio habito Nieri iti Bythinia anno Sylve-sii papae xii. idest , AL Q. 3as. tonsisti Episcopommcccxv m. ibique appostum vocabulum M..... adversus hae res m Ariatiam, ut diximus lib. vo. eah Ia. Conflantinopolitani auctores iste Patrex es. , qui ad synodum tu venere adversut Maeedonium, Aelium . de Eunomaum,
anno xv. Damas. Heli, Christiana E 33 i. consentiunt omnes. De Simbolo Athanasiano disputa n esui lavrati
290쪽
cap. g. Inquirendum restat de Symbolo Apostolisum, quod ab Apollolis editum negant quamplurimi; inter quos G rardus volsut dissert. i. de tribus symbolis, Dupidius in nova Bibliocheca Tom. i. pag. 14. Avisor Anglos Historiae Symboli Apostoliei cap. i. mim. 1o. de as. Apostolis tribuunt Sciaptores innumeri. ae omnim sere Catholi es. Disputationem quidam instituunt de symboli nomine . quod Noutates interpretantur e Iasianem. negat autem , oppugnatque interpretationem illam Vessus num. t . de 13. Ait timifieationem hane depromptam ex antiquitati bus eonvivalibus male symbolo aptati, quum veterem e nam collatitiam , non sem iam dixerint, sed symbolam: quod probat ex Andria Tereniti. ex Athenaeo, raliis . Exscripsi omnia in Notia pag. 18. Dupinius. Addit interpretationem aliam ex Mida. dc Ttimebo eompriahatam te- alimoniis Greeorum, qui symbolum aecipiunt pro invicis , ac reser . Autior An ymus Historiae symboli vocem deti- at ex Gentilium Iare i. in quibuet initiatis dabantur qtia dam superi titionis 1 ea. puta iret,num, gladium. hede-xam, papaver. Quoa Iunifestim sit quas revera, ac signum Apostolicae fidei. non nego. Probant & hane interpret risuem Rufinu , Maximul, Isuhmas. Vides hujux lib. vi. origin. cap. vlt. Etiam lateor smωam esse pecuniam collatam ab us, qui civiatuti erant communi sumptu. anulum quoque . arrham, aut signum quodcunque pallion is; Nec repugno Henet eo stemano, Tumebo , vaemo , ae Fa-hricio eas figantibus liationem Terentianam. ubi peccato librariorum pro onsola semiptum est symbolam . At nego retierendam esse interpretationem priorem Oh tam in- Imas coniecturas, quas idem Volsos dieit Crammaticam pulverem. idem est ac eo eris, Meete hinc derivatust tam omlaia, qua eaena aeri conveniunt , quam Lymbesum, seu tessera, 'na milites ecingregantur, rudigniniciantur ab Eoilibus. Aliae emo interpretationes eorroborant Primam, non evertunt. Pa ymeres ad cap. 1 l . Ecel. H
Dionysii fmgestim interpretatur σιν ἰ- . collectam . quod 2pprobat in suo Thesauro Budaeus. Rufinus in Esroiit Symboli inquit e S inlisum eiam Graera, iniuriura meam eis edi retiatio. Aultor Commentariorum in proverbia inter opera Hieri cap. ra. s bestim graecum nomen est, ct .merpretartio eou rio. Cassianus lib. a l. de Inemal. cap. a. Quia e m Grais 1 bestim iueitur, Latias collatio nomia natών. Scriptor Epistolae ad Jaeobum Clementi supposita, Symbolum Iasino Lotiatio diesriar. Eamdem esse sententiam Ilidori, Rabani Mauri, Ee Euehetii Lugdunensia nee UoLsius denegat. Horum itaque auctoritate priorem interprelationem recipimus, alteras non resistamus praeterea disputator. an Atos oli symbolum e didestit. ει quo tempore, ae modo. Levioris momenti sunt duae quaestiones poliremae. Baronius ad annum xliv. editum potat anno seeundo Claudii paullo poli mortem Jaeohi Ma-νoris , quem Herodes eastite trisneauit. Rofinas in Expositione Symboli . de Isidonas Missa sensit eooditum arbitrantur statim post aduentum spiritus sancti. eum Ap stoli ab itiviem diseessuri e stituerent normam suturae med atiotiis. Huie sententiae facilius subscribo; quamquam enim nonnulli asserant aliaet eaussas symbolum edena
di praesertim, ni in sinsulis taelestis Orta has irandis
emula exponeretur , id tameti non repugnat sententi e Rufini. & Isidori. eum potius utraque eanditi, idest, no ma praedicationis, de haprietandorum catechelis, atque Ecclesiarum inititutio eumdem seopum attinaant. Quare non video eur Vois ut num. ura. de etiam Juen in Tom. v . pagat 1. selibant Aue ores dissentire circa finem. quo Apollo. li symbolum condiderunt , quia unuet asserat editum tamquam normam praedicationis, alter tamquam Catechum norum formulam. Est ergo infirmisi irrium argumentum . quod hine depromit Dupinius, prxsertim eum temporis autinis non tam e , plorata cognatio , si nullam repugnantiam involvat, manime eleuet rerum nariatarum subitantiam Idem in andum est de modo, qui non unus a Seripi huς assignatur. Sunt enim. qui assirmant eum Ratheristo posthasio Apostoloet eoudidisse hoe symbolum in commune
consulentes, ea ratione, qua eduntur Canoret in Synodis Episeoporum. Ai piae et nonnullis editum symbolum in eo coetu ex x. virorum, de quo Actorum capite primo. Platet aliistinumquemque Apostolorum unum articulum condidisti :quod improbant iuniores. ut Calit et In diesionario, & T. lus Tom. I. pag. 33 . Nem ualde firmo sundamento nititue sententia prior . sed tamen .erisimili. Nam praeter termonem cxv. de Tempore falso tributum Angulfino, petantiquum tamen, nee omnino resciendum . sulti tui prior ilia opinio auctoritate Leonis Maeni in EpistilasA. ad Pulchetiam Au guliam, Innoeentii II L lib. I. Myiferiorum mise cap. 4ς tit mittam Jacobum vitriaeum. & Albertum nolitum patauinum etiam a Vosso laudatos. Pol et istisatilem sententiae nulla ratio profertur, nisi quia ita videbatur agendum &idcirco unam non reiicimus, de altera titubamus. VH vero expeditis .idendum . an sim tum revera eondidelint Apostoli, quod diximus negari a permultis . cuiusmodi sunt Ianrentius Valla. Erasmut, Brentini: . Calvinus, ct imo pugnati lira,rtim a tribus eruditis virix Volsci, Dupinio, de Au fore Antio paullo supra eommemoratis.
PROPOS. L Hoe Symbolum recte dieitur Apectui u . Non tantum his propositio fide Catholica tenenda eli tit inquit Gaspar Juenini sed etiam admittitur ab Adversanti. Nequa enim ausium es, inquit Calvinuq lib. I t. In
stiti cap. is. quin a prima βο- Frei si or eive , adeo a ab ipso Amsese m Deati iustur pties eis. oe omnitim ea ratis νευριου C fessonis eliinuerit. Eadem Volsus num a r. probatur autem . quoniam Irenaeus discipulus politat- si pariem huius symboli reritens lib. I. cap. r. ait, Euis sum per omnem terrarum ortiem a persam ab Apostolis e ν-γε disi lis i IIudaeeepisse. Tertullianus ad elsus Praxeam de symbolo seribit, Mone Meulam ab initio Elia eis
Plura eollegit Natalic Aleiander differt. xit. Devit r. qui omnia saltem usque ad num. s. probant symbolum recta dies Apostolicum . de continere doctrinam ab Ap solis traditam, etsi apertissime non evineerent, quod est controversiae caput praecipuum, ita elle ab Apostolia it dirum . ut ab iis quoque si e ditum . at ue digeitum . De propositi e itaque, quam nullus in dubium revocat.
PRopOMTIO II. Ipsi Apostoli idem Symbolum eo
diderunt. Demonstratur : nam iuxta regulam S. P. Augustini lib. Im contra Donatistas. Quia timis a renet Ecelesia. Mea minui , ius iuram . fusa re per tum es, non nis ual ritat. UOIi uittim eritis a Misistiν. Ubi notandum est non diei ab Rutullino traditum aisoritate Apostolica. quod seripturis, se Apo: foliis doctrinae non repugnat, quo sensa fatentur Volsus, Basea iux, aliique haeretici, symbolum esse Mesalleum. Enim .ero iuxta hane acceetimnem A soli i appellantur etiam Canoctes factorum conciliorum . Aialamiorem itaque A sol eam hoe loeo appellat S. P. ipsam Apostolorum imittationem. Atqui syna, tuin reeipit univerta Ecclesa, semper retinuit, neque ediis tum est in Concilii . Itaque editum ea ab Apostolis. Recipi symbolum Apollolicum ab uni .et si Ecclesia latentur Hel radoxi. Eorum quidam samper retentum negant et assi mantque secundo aut tertio saeculo sabricatum adversus erumpentes haereses. At te ineuntur ex productis telli in niit Irenaei, Tertulliani. 3c Hieronymi ; atque ratione ipsa, quum pernieiosissimae haereses eruperint ipsa Apollo lorum aetate. symbal um autem iitiad non sui ire e sectum a Synodo aliqua cieumenica patet, nam liquet in pretio habitum ante Synodum Nicaenam & Con antinopolitanam, quum Rufinus, qui Roma eum Melania proiectus eth Alexandriam anno ara. symbolum Apostolicum iam, quam .etustillimum laudet. quemadmodum 8c Hierony mus , de Au ussinus, & alii, qui idem symbolum in te pretantur. At solae Synodi Nieaena, & Constantinopolitana fuerunt ante annum qnadringentesimum . A nulla ergo acumentea synodo symbolum Apollolieum editum et L. Consentientem habeo Vossum num. xlv. Affine est argumentum petitum ex Traditime. Rusnus nuper laudatus in Expost. Symboli, ait eonstare Traditione maiorum omnes Apost uin in unum. Munatos , &Spima sancto tepletos hoc symbolum edidille a narratio nemque his verbis olditur, Trasum Majores no A. Samue Basnagius ad Annum r. n. Ig. ait, quod narrat Rusnus, editum hoe symbolum . tit . per Drtiri pridieat . a ivvi- .i. , videri Apostolis iniuriosum, quasi pet orbem dispersi pollent di .etu eredentium animis instillare. aut seriptura non omnia impleueretur quae sunt in symbolo. vel Paulus antequam salutaret Apostoloc diversa in Arabia a nuntiauerit. At inepta nimium ovillatio. Plaeuit Ap stolia normam fidei proponere pathrevem , facillimam, non seripturis oppositam, sed illarum eompendiariam d H inam . Falsum est praeterea, solam Seripturam sinatilis esse apertam, de omnia ad salutem necessaria compte en dere. Ad haec per id temporis solum vetus testamentum extabat. Cui ergo hono additum novum i Num superstuum
est, .el oppositum Ipse Paulus ent Epistola conseripsit Quidquid reponet Misagiti . id eonti abit A stolici
symboli auctoritatem. Atque ut ad Veterum traditionem reuertae ' huius loenpletes telles habemuς laonem Magnum iri Epistola ad Pulcheriam Augustam ; innocentium lib. it. M ueriorum Missae e. M. Isidorum liti. 1 i. de Eccl. inie c. ar. Venantium Fortunatum pinsiti in huiu4 Symboli axegesis, aliosque etiam a Vostici lau/atos num. Iv. 3e x. Communem hane esse traditionem omnium P p. orthodo di tum dem strant Cenebrardus is i ii. de Trinit. Feva deni ins in lih. primum transi cap. 1. Boi elius de Unitate Fidei, rivalis Alexander sum cit. ae sere omneς The logi . Neve dicas patres , qtim asserunt non essa primi ut secunda saeculi; nam, ne prodiream iterum Irenaeum. Tertullianum, Pseudoelementem. aliosque; Rufinus, Leo MagnuI. & Isidorat non tribuunt sνmbolum Apostolis ex propria sententia. sed ex Traditione Maiorem; ideoque nate non est tabula ab ipsis inventa, sed narratio uera &antiqui tua diuultata ; manetque ineoncussum istud ex Traditione aetnmenrun .
Postremo validissidia videtur ratio, quod non solum catholici omnes in sentini iam nostram conspirant, verum et