Jo. Laurentii Berti ... Opus de theologicis disciplinis nunc primum septem voluminibus comprehensum, & praeter uberrimum, generalemque rerum indicem ad calcem appositum, integra adversariorum in auctorem opuscula, quae hactenus prodierunt, necnon apo

301쪽

1'o DE THEOLOGICI

tiunt, de sepererediuntur rationem . nec ad ea investiga

via pol sum ut in me peregrinatione pertingere. Itaque acaci tu, tiam eli liciteri quoeiani licet' explorata sit. autiori tas revelantis, non eii evidens odietium , sed impervium, ecunditum. se utillimum . Est etiam supereaturalis, tum ratione revelationis. quia nulla quantun vis perspicuo ra.

iacinit lumine fidei myiletia Deo non revelante pollunt a prehendi , tam ratione firmillima eerra redinis , quia haee nulli naturali momento innititur, sed Amitolicae praedica timi, miraculorum virtuti, de subministationi Spira us saniam : tum deniqua ratione piae motionis . quia ad hune constantem firmuinque essensum voluntas trahi debet repugnanisti s rerum sentiollium Imaginatius, humani intelletius an gui iis . superstitionibus gentium , philosophorum placitis.& haereticorum machinamentis. Denique assensus fidei dis curtivus eii suo modo; quoniam ab evadenti dioina reve latione mens ad credendam rem latentem ini initur, at que ex noto exploratoque principio subinfert veritatem, qudi nequit ex naturalium scienciarum praeceptionibus

hauriri. sequitur etiam ex dictis obiectum mateνiati fiddi es. omnem Hritatem a Deo revelatam , sive ad cledendum propositami quae s inevidens sit , di excedat sensum his manamque ratiociem . euauimodi eli Trinitatis Mysterium, ea fidei obiectum necessatio ae per se, quia nisi revelatum esset non pollet a nobis extorquere emum re constantem Gnsum 1 si autem sit aliunde evidens, ut Dei exilientia: Esi oblinum fidei tantum per aecidens. & in quantum ei praeliaret assensum propter auctoritatem Dei reuelantis , qutim tamen simillime ea veritas per naturalem quoque philosophiam comparetur, & attingatur. Atque hine liquet pio ut inutilem este eam quaestionem . an quod euidens. f. pol sit subesse fidei. sive . quod idem est, an fides eon sistat eum evidentia obseest. Di putator in Scholis, an obiecta eredibilia ereverint sue cessu temporis. Antiquiores Scholasis ei, Magister . S. Thminax, semus. aegidius, di alii tenent fidem quoad substan

tiam eredibilium semper , etiam a mundi exordio, futile eamdem. Recenti'res, ut L Hetminio pag. Is . N Cat dinali, de Laurea in 3. Sent. disput. a. art. 4. teneni usque

14 Apoll6los & adventum Spiritus sancti semper per tici tin revelationet obiecta fidei crevisse . post illud atitem temptit eamdem semper fidem peri everasse. puto uiramque sententiam υeram eis. . sed adhibendam diitincti em. Si obiεcta fidei secundum substantiam aceepta intelligantur praecipua mysteria, aut explicite, aut implicite saltem e re denda , eadem se per fuere ; una est enim fides, sine qua est in D sibile placere Deo , otnnesque Patres veteris Te stamenti eumdatia cum nobis spiritum fidei habuerunt. vi inq,1 ε AM tolus: ideoque tempora variata sunt, non si is , diit Tia'. I. in Joannem S. P. August. Omnes siquidem, ab Adam iisque , in Deum , & in futurum Mediatorem

rodiderunt. eis non adeo aperte revelata esset Trinitas

i namis per natum , ηι Christi passo ae diυinitas . sed

uelati semen continet alborem latentem, es post temporis intereapa explicandam, primaeva illa sees esset paullatiin exponenda. & insnuanda mortalium animis. Si veto obier a fidei aceipiantur explieite . & veluti rami e sua radice foras emiis, atque inter se distincti nume o haud dubium , quod semper ereverint usque ad Evangelii promulgationem . plura enim in lege naturae Abramo De o. aliisque Patrious revelata sunto plura per Moysenae Prophetas innotuerunt; plura , quae sub eortice vetetis 1e-is latebant. & antiquis myiletus fuerunt ptomusa, subri illo patefacta sunt di completa . At non proinde sub

stantia credendorum immutata est, quemadmodum non est

diuersa substantia ae materia humani corporis membria eune perlaetis N aspectabitidus comparti, ab ea , quae antea Meulta & invisa in maternis visceribus latitabat, ibi que piimum fuit indigesta & in tormis , pollea shis dii iocta partibus, eon solidata . in lucem edita, enutrita, persecta

A temporibu autem Chri iliti Apolloloium omnia sa iobiecta suetunt adeo expressa , & maniferio revelaia , ut nonnis contineten ς & accidentalis mutatio salti fuetit aut

pati ieularium retum eventu , aut sangularium proposito hum definitione, semper perseverante eadem peripleua ple his smaque veritate in qua omnia religionis ea ta . &uniuersalix dogmatum omnium sundamenia certa & in. Hata consiliunt . Oporiebat enim ut Christut Ee hs,m suam aduersut omnes hietis valide praemuniret, & quem admodum spoponderat . millas ab illo Paracletus . scian divi. 33. , doceret Mollutos omnem teritatem. Quare quid quid temporis decursu aut a Romano pontifice, aut a ple

tiarii ne illis statutum est ex Anoliolica traditione . di vitiisque scripturis proponitur ae deeernitur. Frustra eiso an nullis obiicitur non semper spectasse ad stam plura dogmata, quae nunc refellere nefas est ; E. C. Epistolim iudae esse canonicam , sanctorum animabus satim post

mortem eonserti elotiam . sacramenta esse numero septem

Piram iti Ait dogmaticis esse insallibilem, Tridentinum conxilium esse cicumenicum , Clementem XII. esse se ultimum petri successorem ; di alia huiusmodi , quorum 3u, istiquitas definita non eraut, aliqua etiam ianota.

Enimvem propositiones universales . T'

O lare ad fidem . semper in Ecesesa Apostolicarunt, licet nociaullae a privatis quibusdam in euvamia rint revocatae , euiusmodi sunt , Recipienda est doctrihi

Romanae Heletaeirea Canonem Scripturarum. Linati, totum stilum, eitea numerum Sacramentorum: pitticula res veto ex ualuersalibus deducunt ut i ut ex quo piri sit

fidelium pastor. N irreuagabilis auctoritalis . sequites hi rare novi pesse in definiendis quaestionibus ad sdem , te,

resque pertinenti hasis ex suo cecumenicum sit omne coh.

tilium plenarium & legitime convocatum . insertat talem esse synodum Tridentinam ; ex quo omnis Romanus pod tifex eis iee electat si Divi Petri sueeessor, e sequitest e M ii ae dignitatis loeo habendum esse Gemediim xll. Quod pari argumentati e de omni Orthodoxa veri.

tate concluditur.

Quodnam si obiectum fidei timata. Theologi non et

sentiunt, quibusdam ammantibus este summam Dei V, raeitatem. quibusdam veto divinam revelationem. Moin priori sententiae aut oret, quod ineommutabilit Dei ven.

tas. sige Deus ipse, in quantum fallere di falli absit,

est, nos ad assentiendum propositonibus revelatis perirata. ideli. iccirco eredamus, quoniam reuelatitur ab Aialoni

qui inrapax est erroria ae deceptionis . E contra alii i, quiunt obiectum formali esse revelationem divinam, seu

tae si ratio. sub qua Mex attingit sium e emi teriale di per quam fides a scientia& ab opinione disti,

guitur. Sent qui utramque opinionem conciliant, dicitia

summam Dei veritatem esse obiectum formale - . i ludnempe quod eredenda perpendimus in Miecto marεν. ι; euiusmodi ei color res Elu potentiae videntis ς & reiel tionem esse obieeitim tot male seo. stitieet ratio m illam. sub qua virtus fidei obiectum mprium attingit, en usmodi est lux comparate ad saeuitatem videndi . placet nobis, emissis tot metaphysicis partitionibus , priorem utitratum amplecti, & reuelationem potius appellare medium i petquod nobis ea, quae credenda sunt, pmponuntur, quemaia inodum demon liratio est medium ad aequilitioneni sciemtiae. & lumen ad visonem emporum coloratorum. Madit ut enim di Winam revelati em esse potius es istieem eas.

sim sdei, quam formisti m ; 3e ad eredendum necesutiam esse , sicuti requiritur ad instituendum puerum praecipite aut pedagogus quod 3ortessis innuit Apostolus scribens id

Chν; quibus verbis olfenditur, per Dei uerbum . sve revelationem ad nos Apostolio praedieati e transmissimperetri auditu quae sunt et endat ex ipsi auditu Mem iacordibus genetrari.

Relictuum est . ut nonnulla dieamus de fidei diυisone

quae est in sdem aBtiistim . , his uiam . Et isti otia quidem est ipse assensus , quem auxiliante divina gratia praellamus propositionibus a Deo reuelatis hah malis vera eii permanens in anima affectio, per quam in eumdemat.

sensum saei lius prerumpimus, & Meles dicimur , tameia non semper a nobis ahius fidei eliciatur, sevi per habiti. gratiae N earitatit iusti Deoque cati e scimur . N per ti-ἷirtis naturalium seientiarum philosophi aut mathematiti. Ita haee fides etiam in pueris ac dormientibus reperitur, 'nullo preeato, nisi infidelitati, & haeresa, deleri potest. Iure itaque metitoque a gratia sanctificante . & a caritale dis inguitur; & a si a per peccatum iustitia remanet , ut definii Tlidentina Synodu, stis S c 18. Dicitur trires ne earitate & sine fratia fides ;nformis, quoniam raritas

forma est, & persectio virtutum ceterarum: ide ne si Ddes ab ordine amoris seiuncta si non est talis intus. suae reddere post it hominem in genere moris per emorem, licet adhue sit uirtus intellectualis inclinans animum ad astensum supernaturalium veritatum. E contra fides gratiae N earitati eo tunsa dicitur fidet formara e quae nomina licet sint a Scholaitieis post saeculum xia. adinvenis, uir

liter retinentur ad refutanda dogmata haereticorum , adversus quae libro undeuice smo disiepiauimus. Tandem haec fides quatenus in ipsa inlliseati e eum spe δε earitate an seritur. ut euenit in Baptismo . ex Trident. Coae. usLcap. . appellatur a ; quatenus repetitis actibus gigniturti roboratur, dieitur astis dum per dilectionem oporator. viva est; sne operibesue, ut inquit Iaectus cap. D. 16. moritia est. di quas sine spati v eorpus.

CAPUT IL

QUMSTIO, quam pertractant omnes Sehesaium, defidei resolutione . de anat s , si a continosis , quae

inter nos, haeret osque versantur, abstineremus, aureontentiosa esset circa .erba utereatio, aut inutilis pror sus. di compendio expedietida rei satis aperra domiIo. Ego enim omnia. quae ad fidem animo inserendam eo currunt , breviter repetens animaduerto me adduci

302쪽

is est lauda

it Poeta e uis a

LIBER VICE sIM Us

motivis emeaeissimis ad eredendum ; religionem Christia eam . sive e gregati em fidelium sub Romano Povit 1fiee Chtuti eultum ae legem prostentium esse di .initat instibistam , de in doctrina & morum milituti ne immaculatam, eiusque praecepta esse tectissima atque in cicussa , propterea quod auctorem habeant ipsum Deum, ac primat ian mutabilem veritatem. Quare illud e stantissimo as sensis probo, quod mari per Rinorem suum riclesia ipsa. tamquam diυinitus traditum, credendum exhibet . Ipsa vero Uesa ne in fidelium Lorum regimine subiiciatur errori, prater mmissam sibi d .ini Spiritus assilientiam . quam

gravi qualibet e trouersa emersente suppliciter invocat . tenet at udicandorum reeulam invariabilent . Scripturam nempe divinam de Apostoliea. traditiones. Resolvitur eril fides in motiva eredibilitatis . tamquam in praeviam quam dam dispositionem . quae necessaria est, ut certus lim de veritate revelationis divinae, nee imprudenter, es levi eo de iis, quae milii proponuntur, assentiar; resolvitur in au- foritatem diuini testimonii. tamquam in obiectum fidei formati, cu)us caulla praeititus assetistis redditur prae omni alio fixus ae stabilis i resolvitur is divinam revelationem, tamquam in medium. per quod ea quae credenda sunt E elesiae innotescunt. resolὐitur denique in auctoritatem Eeclesiae, tamquam in caussam pro Mentem. idei . tamquam

in uiuum Judicem, ad quem spectat de fidei quaestionibus

sententiam pronunciare . Atque ita scholaifiea disputatio de Resolutione fidei, quae alioqui Qidetur implexa, inter Catholicos nullo negotio dirimitur . si hare aeturate dilii guantur, motiva credendi, ob ectum, ut inquiunt, forma- ιι, Judex credenda proponens, de regula , sive eriterium ab ipso Iudita adhibitum, nimirum Dei verbum seriptum,ae traditum. At non adeo facile haee quaestio expeditur, s adversus haeretietis disputamus. Horum enim aliqui nulla Eeelesiae, ae divinarum Traditionum ratione habita, totum fidei sta-hili mentum in humana ratiocinatione constituunt. asseren res nihil esse credendum . nis quod rationi consentaneum eli, obvium, ae ninnisesham; adeo ut nemo debeat alii tudine mysteriorum terreti, nee fidet ante ratiociem si imperanda, sed eredendum sit duntaxat discusta. δc enodataveritate. Hi ergo fidem, tamquam in regulam diiudieandi , in stilam rationem reselvunt; eaque de Scripturis divunis, earum sensu, teletisque fidei capitibus neglecta alte rius Judicis sententia definiunt. Huius generis fuerunt olim Manichaei. de quibus s. pater lib. de tititi credendi eap. i. Hit aerellit Abaelatam, ni selibit ad Innocentium S. Bere ardus Epili. I .r pollea eadem vestigia calcarunt haereticorum omnium perniciosisimi Sociniani. Ceteri autem haeretiei unam fidei repulam statuunt, divinam Scripturam, prout privato spiritu , es diυ initul immissa persuasone uni. cuique claretiit, reiectis Apolloite in traditionibus. spretisque pastorum Ecclesiae decretis. Ergo ne tam nefaria vlaeira absque ulla disiuione praetereant , eliminandus plineipio est error socinianorum; tum instituenda quaestio, an ad dirimendas controversas fidei sumetat sola seriptura aut privatus, quem haretici iactant, spiritus, an potius recutietidum si ad Ecclesiae sudicium . & auctolitatam tu litemo inquirendum est, an praeter verbum Dei scriptum admittendae sint, tamquam optima, & mihime sessat fidei mordia, trans nissae ad nos traditiones. Atque . ut a prioridissertatione incipiamus, quoniam de ea perpauci scripserunt, Sociniana autem haeresis nimium serplit . sed i tque venenum lethi ferum . illam ex sacris literis . ex Patribu , atque ex iis , quae attulit adversus Manicnaeot Auruiliamus dc contra Petrum Abaelardum Bema us, summatim simul, ac naviter profligabo.

PROPOSITIo l. Statui nequit norma , & libella, ad

quam fides exigenda est, in sola humana ratione. Probatur i. nam Chri ius Matth. xi. 23. ait: Censreestili. Pater Domine eis . . teriae . quia asse es si his a Dp ensitas. edi prudentιbtis, O roetosi ei p. uti e de

κ is non νemelatae tibi. sed Pureν metis. qui in eisii .se . Paulus in priori ad Corinth. II. 4. Et Ierma meias. OH neario mea. non in μυώosilit όus humana sapientiae vi his, seu in ost usori δειν ius . υirtui se ut fias viseu non si in sapientia hemintim, seu .u γttite Dei; atque i. ad Thes. ii. I a. ti s o nos ενυιios agimus Deo sua in et Hidiana: γ iam ram accepissetis a nebis verbiam aua GaDeι. Mopsis tuis, non ιι υ rbum timius , sed si ιυ -- irerim Dei. qui veratiar m vobis . qui eredidi stit. Colle it haee, aliaque testimonia hue pertinentia Maia, sux de Fide disp. m. seEl. 1. 3e Card. de Laurea disp. vii. i. Ex hix vero arcumentum illud conficio. si natu malis ratio esset fidei norma Se eriretium , novi essent m fieri, fidei abscondita lapienti hui, sed ad ea percipienda gis idonei est ent illustres viri, qui multum sapere .identur, quam mansueti, 3c hvmiles demisse intellectumio ohsequium fidei captivantes: non opus esset ad credendum divina revelatione, sed susscerent hominum ratiotiani a. de argumenta philosophorum : non confirmanda Apo-

solica praedivitio patratis in Christi nomine Mois , sed eruia ditione , qua utitur hominum sapientiae non insureretur dei donum virtute Dei. 8c munere Spiritus sancti. sed Eerri Theia. I m. II.

TERTIUS. CAP. H. 29 I

animum pervaderet tamquam humana institutio, intentisae naturali vi tatelligentia. Atqui iuxta Christi. 3c pauli apertissimum testimonium . fidei arcana latent sapientes in is

genioque aeutissimo praeditos; revelantur, pici suo beneplaetio, a Patre luminum alliteratis, earentibus acumine &hebescistibus; animoque ingenerantur noci dialectieis a riseiis . non humanarum scientiarnm usu atque exercita tiooe . sed vi fle esseaeia divini verbi. Igitur naturalis alio nequit esse rerum eredendarum regula ae norma. Deinde probaret Sanctorum auctoritate . Bastitia enim honi. in Ps. ias appellat fidem asse am istitia priuia . - istione nιientem. S. P. Augustinus Tras. in Dan. Creti vis, inquit, vir cognoscamus , non cunssimus , uereia tis quia enim es fides, nis eradere quia non υιδει Athanas ut lib. de salui. ad.entu Non enam fides a. ram Ior; revivia. M a dis; menit. Ambros lib. a. de A-hraham eap. a. Rarionem prae ni ι sues. c reg. Magnus ira I. Regum cap. 4. Fide vittis fama Deum minose mus: δύhom. 25. in Evangelia , me fides habes meritam, est his

maria ratio praehet experimenι m.

Praeterea Socinianos aeutisssimos quidem diale Hiem, sileaptiosos Sophistas, ipsa ratione reuincimus. Ae primo 2 Fides aut definitur. aut eommendatur, quod sit cociuilitarerum non apparentium; at quae ratione peteipiuntur . non solum apparent, sed etiam seientiam stetierant. Ad fidem ergo necellarium non eii, ut quae eredenda sunt, ratione pereipiantur. II. Si fidei capita ratione expendantur, aut current menti argumenta probabilia, aut certae demon

strationes 1 si argumenta probabilia, opinionem gignent . non sdem eorroborabunt; neque habebimus firmiorem pro phetieum sermonem . sed eireumfutemur omni vento . 8c distrahemur hae litatione: si autem inviitru demonstrati nes, nullum erit fidei metitum. nee Christiana feliήio sublimior etit Graeeorum philosophia, ut diximus Volum.

i. pag. ira. III. Si non essent credenda ea . quorum rati nem reddere non pialumus; tamquam falsa ea singula hahenda essent, quorum cauilam non valemus Ostendere, ut

quod narrant de Agrigentino Siciliae sale , qui admotu igni fluesiit, in aqua uero tamquam in i e trepitat e det te Debris apud Garamantum , diurni haris frigidi limo, nocturnix tam servido. ut tangi non possit o Ac de alii a naturae mirabilibus, quae e memorat s. Pater lib. xxi. de Civit. Dei cap. s. his verbis peti tingens infideles negantes aeternitatem poenarum, quod rationem superet cot- pota perpetuo ui .ete, ει inserualibus ignibus concremari, Hi iam/4 A riprehensores, exumresque rarionis quid auso νεί na vi, is quisvis ratio redui ab hamine nou poris st, o tamen itint. O ias risioni nasκ ni ines euis. n. i. IV. Uel norma ndei eli ratio, qua menς convertitur ad communes ideas & ingenitas atque anteceptas et

vel a sensibut haut at . factitias, de sinetulares: si illud ai stities, idem eli Christi fides ae Psaloti, et uel Carteiii physiologia s alterum astitis, ut una non est singulorem

idea, nee ratio inde petita, ita una noti erit fides , sed pro ungulorum pereeptione multiplex, δε tam ouam Schola Athenarum in lectas distilla. v. Quemadmodum animal premente corporeo plasim te ad aethera volare non potest. ita mens e tortio carnis depresia nequit ad 1 Mysteriorvinaeditionem elevari. At quamvis nonnulli possent ratione certa hue pertingere, quoniam id impo sibile est iaspien tibus de universae eredentium multitudini . statuenda esset eommunis quaedam fidei norma in gravis auctoritatis im petio ; seut etiam i , qui polleat volare, ne O; essenι μών. sese imitamenra, alberam muti per incellere. etiamretiris ivitam est. inquit magnus Lugustinus de util. eredendi cap. x. num. 24. VI. Neqoe in amicitia, Ee societate generit humani absque summa impietate contemni potet, ouiequid certa ratione non demoniliatur; patrem enim nostrum eredimus interposta matris auctoritate, ipsam vero mattem plerumque ob: lettiei ς, nutricibus, famulis enuniatiantibus, qui proculdubio poterant parienti filium surari, spuriumque si moere: quanto ergo mMis credendum est Catholicae Eee esae auctoritati, etiam l4 mysteria omnia ra tione non a sequamur; quum illam diuina testimonia immunem ab omri deceptione pronuntiest Vide eo lotanum. 26. doctorem maximum Augustinum. VII. Si ad s-dem necessaria iuret disquisitio rerum quae proponuntur . omniaque essent ad rationis trutinam revocanda, neque alias exploratae auctoritati esset obsequenter acquiescendum; immerito laudaretur Ahraham , qui di Vinis promics; de sutura seminis sui propazatione emortura iam cor in re contra spem in spem credidit: immerito sanctissma Uὸρ Genitrix , quae Angelo nuntianti, ad ea verba Non antiis si ιε . d Deum omne υcthiam, lationem sde prae veniens humilem praebuit assensum 3 immerito Apollui . qui ad unius vocis imperium sequuti sunt Dominum ; immetito denique patres omnes, qui ad haee usque tempora inessabile T initatis m uerium sola auctoritate eontra hinreticos pro gnarunt. commendanda potius foret Sara , quae ait: Num vero par tiara stiris a i se Commendandus Zaeliarias, qui fidem ratione tentavit; nec increpandi erant di i ii ob duritiam cordis, quando credere noluerant Christi resultellionem. Atque hoe argumento utitu

tra Petrum Abaelardum S. Bera ardua: imo dc Aporioluso o a cap.

303쪽

1ρL DE THEOLOGICI s

mp. xl. ad Hebraeos, ubi fidem ex actis veterum Patrum maeniseentissime laudat . vide dc Du-Hamelium Tom. iv.

obiicies. Nis; omnia, quae credenda proporuntur, ad ra tionis normam essent moderanda ; non esset tecto ab Ecelestassim seriptum eap. x x. eito eriait . I it eseo . ; di ab loanne a. Ep. v. l. Notite omni is ritui re

malugiunt. ut plebem saperuitione deterreant, ae inserant adimit sub mysteriorum nomine absurda . atque . aetem

ingenii obluant . di essitia imagine religionis perstrinis

tant.

Resp. servanda Eeelesames, Re Apostoli monita, dum nos alloquuntur homines dubiae fidei pseudoprophetae, de

nouorum dogmatum auctores ; nora vero dum proponuntur eredenda ab Ecclesti summis Pastoribus, quos in definiendis, ae dijudicandis eo troversis noυimus dues irreti tabilis veritatis afflatu i quod si alicui Religio Christiana

primum annuntiaretur . ei revoranda ad rationis libram moativa credendi, ut prudenter se gerat , ultro eoncedimus

Sed aliud est requiri rationis eriterium in eligenda religio. ne i aliud nihil esse eredendum , nisi quod ratione peracipitur, di ipsam religionem conculcare, quia plura deprae

cscat. quorum apertam caussam reddere non valemo . atque in ratione . non in auctoritate locare fidei disquisiti

mutua inari n-s io isων ere AIisate, ait eit. Epist. s. Mi- nardu . Revera quantum homini sus invidis, subdolisque eredere afferat detrimenti, ex Josue a Gabaonitis decepto.& et Crispo, & Hippolyto iniusta inde sublatig , demoniafrat in hune loeum Α Lapide . Quidam ea uerba, Qtii tiroericiis. ita aeeipiunt, ae s dieeretue, uti s. e Mittit storiis, scilieet. & sornieariis . de quibus est sermo. Ioannes accipiendus eli de pseudoprophetis. qui a fide Chiisti

Jesu tunc temporis abducebant, negantes hune venisis in carne . Harum quidem 3c smilium pseudoprophetarum stita robare debemus, an catholicis institutionibus eonveniant privatorum quoque hominum plaeita, nova pra-s ,rti in . ti obseura rationis libramento sunt ponderanda, hujusque rationis momenta aequa lance iusti recteque pensanda sunt. Ceterum religione perspecta, huicit dogmata sunt, quantumvis sublimia appareant, firmillime suseipieti. Ex non ad si bellam pens tanda lascivientiet ingenii. Ita A. postili 'quam virtutes aesgna praecessetant, I in Chri ita domitati fuerant occultae divinitatis majestatem, ita ut diei non posset . quod irrationabiliter sequeremur vocantem,

sese illi sitigulari tidei inetito subiererunt. Vide & Hieron

oat in praesentia reposcere.

CAPUT UL

PosTREMA uerba Augustini aperte docent, saeros .

3ivitiarumque rerum plenos libros non esse absque do ee N praeceptore evolvendos. Haeretici e contra inquioni diuinam Seripturam adeo esse apertam ut unusquisque, exigui licet ingemi dogmata ibidem tradita nullo proponenteae deelarante assequatur. Sibrandus. de Hunnius aliisve ei lati a Iaeobo Greisero .ito societatis Iesu doctiis mo lib.

iii. desin. Bellarm. eap. r. inquiunt falso a nobit hoedor.na ipsa haereticis tribui, quum 3c iidem fateantis. in seripturis permulta Mortere stitu disseillima &quae noti idiotiq tantum, venam etiam viris dostillimis plurimum ne is otii facessant. Sed imperitos speciosis uerbis decipiunt ho mines ecilli diis mi. Etsi enim alimbi Seripturam intelles uiuiscilem fateantur, & donum quoque interpretationit Ee-ethsae prorsus non denegenti nihilominus eo tendunt dre stata quaeque ad salutem necessaria in sacris literis eonii heti, ea Oh scuta quidem ese superbit 3t infidelibus , non avia

, m humilibus, di qui cratia fideique spiritu aguntur ih uno verbi scripti diaetidio omnia quae sunt credenda

diiudieare; s quid abstrusum ae perdissicile in uno seriptu

mae textu ob implexam fgnifieationem verborum invisitor, illud alio in loco absque ulla ambiguitate expedite ae di lucide euntineri r difficultatem denique, nou rerum esse ,

DISCIPLINIs

sed verborum . quibus per Grammatiem in Statione . ae με

etiam hebraeorum , graecorumque syntaxeos expolitia . . . tiar solit nubibus omnibus dissolutis, eatholieam domitari singulari nitore, nimiaque perspicuitate assultere. At hvi ex ad .erso solam Scripturam ad controversias fidei eo M. nendas satis esse . atque res omnes in ea traditas in se cuique fidelium apertas esse negamus , asserentes temere, ae imprudenter se gerere quisquis Ecelesiae auctoritare is lecta arrogat sbi munus interpretationis, e fugit a Mivinorum librorum oracula, tanquam ad Judicis defcctatis tribunal.

Distinguunt etiam haeretici duplicem Seriptam pets thi

ratem, externam unam, quae lita est in verbi mitiisterio.& in ipsi ut Seripturis propostione; interiorem alteram is strutatione & eoenitione fidelium: ae de prima inquium, omnia per illam producta esse in iurem apertissimam i tialtera veto fatentur interdum esse en thusiasmum quemdam

interdum divinam inspirationem, sed ab his, qui spiritaci Dei non habent, negant vel unum iota petet, po te quo misero salsiatii perfugio utitur post Rese atti ut M. eant, Eeelesiae antelisnanos lambus Piceninus in Triomph. cap. 2. quem po i P. Semeu . Hyaeinthum Tonti . & G1. ditialem vincentium Gotti . in Epistolis Polemicis r uia. vii Abbax Benedictus Bacchini methodo brevi, exportui

ac plurimum elaborata.

. Ut quaellionem hane pro instituti ninti ratione siti,

dissolvamus, praenotandum est nos inter ae Novatorestae.

venire, quod saeta Biblia tanquam Fidei norma sat , noscenda P sed illi normam ipsam & Iudiem impetite e .undunt; nos unum ab altero dis inguendum meliori, uti,

que iudieio existimamus . Haeretiecitum vox una est, Sem. Frura . Iudex . norma O rutila aenositur. ad Pami treas

oditim Iaριῶm , omnia dogmata Gigenda sunt, is taη, vir ti Piceninus cap. ia. Apologiae abutitur ad errorem hune venditandum auctoritate S. p. Aueus ini in pulm xx . n. ῖα ubi tamen, quemadmodum animadvertit Bat. thinus a. Epish Polem. num. 3. ac rate s. p. sistat itas lata comparatione litigantium, inter testamentum A Judicem , sive inter iti)ieii erite tum , ik Iolitis lea.

entiam pronuntiantis auctoritatem . Augu fini vetes paullo insta in L prop. asserentur. At vetus est haeretito.

ram consuetudo ad Elas scripturas provocare, easque pio libita in sensum, quem ipsi approbant. detorquere, ut L paulseribit de Arianis lib. a. eontra Maxim. eap. I. & de pt-lagianis de Nat. & Grat. eap. 3ο. apud praeelatum Ordidis scriptorem Taddarum Caluschi Mediat ensem in Examiar Reformatae, ut appellant. Ecclesae aret. 6. Not itaque Scripturam esse fidei normam , lieet non unieam , profitemur, esse normam fmul ae Iudicem denegamus. PROpOSITIO I. Stera seriptura non est adeo aperta.& perspicua, ut sola ad omnia dogmata definienda sufficiat. Hane allertionem lasori stilo propugnant omnes Com

uersarum Tractatores, Bella inus lib. III. cap. I. 3r

Cretiam, in elut insentione , Thomas Staolet us thx . Meanus opust. I. Tom. 1. & in Manual. lib. I. q. . Macedo de Clauibus seripi. Controv. q. aliique innumeri. Probatur autem primo Setintur, ipsa. Cur enim Davus delit quidem, & humilis, psalm exvi i. I 8. ait: Reveraeolos meos. O ..intrabo mirabilia ἀε Dea ttia ' & Q 4. Da mih ini/Irotium, o semiabis sum tuam corciseipulis profici sientibus in Emmauntem Lueae xxiv. 27. in.

ripisis, esu ) . Misus. o omnibus preptitis ivinares harue in emnibus se istis is , stia δε ipse erans. Cui spado Reginae Candacis legens Ilaiau, & interrogaret a Philippo num lecta intelligeret . Act. viri. 3 t. res ait, suomovi possiani . s non ali ais os iν t m H Cur aequam . Pseriptura. solix instat. se ipsa unimique splendescit γ sane reponere non possunt Heterodoxi sanctistimam Dauidem Christi disti pulos tristitia ob illatam Christa mortem ast Mos. 3e loquentes de iis quae aeciderant in Hierusilem, atque Eunuchum distendi copidum . & saerorem librarum cultorem . suisse superbia tumidos, &omni fide deis utos.

Neque regerent perculsos tantum di euliare vectorum ἰeum linguam callerent hebia iram, neque huius, sed latentium mysteriorum poscerent expositionem. Insuper nec externam revelationem & ministerium verbi petebant. camnon semel hane nacti missent , laetosque libros habereat prae manibus. Qua ergo via haeretici se expedient ρ Num dicent Davidem, Eunoehum. Distipolog o dum in fide

eorrobotaim o At de Darida hoe sentire non licet. Spado vero . R Discipuli . quanquam non omnia completae Redemptionis mysteria firmiter percepissent, artamen saeram scripturam esse verbum Dei fatebantur. cur hane reeipientibus prophetatum oraeula nos sterunt aperta Ae li in fide nutantibus plura aρporent ambiva. hi quomodo ad fidem mitrahentur Ministerio verbia istud nondum essequuntur. Iaterna reselatione i hare enthusas mus et . ae non semei. satent ibes haereti ii, sallax deceptio . Dicent sorte scripturarum pedispituitatem apparuisse

tantummodo post promulgationem Euantelii , & adventum Spiritus sancti J Neque id solidi erepat aliquid. Nam N in veteri testamento, s; seris tuta , olis instat. seipsa dis cernitur. minis erio oerbi propost, debebat singulis illueest

304쪽

LIBER VICE sIM Us

- ροί renum ἀ- , cum latitur Moreses. velamen positum se fueν res eorum; atque ex Petro scribente a. Epist.

tara su , sea indocti, O an Do Ies deprosam, setit m e Ieras Icrip rus, liquet etiamnum perseverare nis aliud lumen adhibeatur, antiquam Seripturarum obicuritatem . probatur a. ex PP. Atque, ut mittam Clem. Alex. lib. a. Strotn. cap. 6 gen. Hom. aa. in Exodum, Basilium Epiti. 73. ad Neo sarienses, de alios, quos improbo labore collegit Coeeius r L P. Augustinus, qno praeseritis abutuntur haeretiei, praesin psalm. ex I. scribiti sunt in scripturis Iane is pro miser quae ad Me absonis

enim essentitatem scripturarum verborum esse , non rerum

eo Evangelii telii modio . in eujus intelligentia nunquam Lutheri. & Caluini diseipuli eonvenire potuerent, Ime es

Ampias metim. quodnam verbum obscurum est ρ quidnam

proclomine illo ustatius p quae stopositio hae planior

colu et vocabuli magis. quam ιον ris, explorata perceptio 'Mysterium itaque Eueharillieum . non uerborum invol cra. deterret Cal.inianos . Eadem eli ratio verborum illorum . Veisum cara fatium est, quae in oppostum sensum

trisunt Nestoriani . & Eutychiani . Undenam, nisi ex Nil erit altitudie e illorum haeret leorum allucinatio 2 Ap solicam quoquo sententiam, Aia, ramur isseis A homin ms . Fim. quis dixerit involvi diu euitate tantum gram mattea ὶ Et tamen quid sit haec fides, quid hominis iusti-fieatio, quid ad hane reqviratur , gravissima quaestio est, in qua nobiseum, & invicem Novatores pugnaeislime bellum gerunt. Omittimus alia illiusmodi innumera. Affir

mant praeterea haeretici unuin scripturae textum ex alio innotescere. Sed quid agendum erit, cum plures invicem vi. debuntur pugnaret si expendamus utrumque. erescat ne-eestum est haesitatior si unum duntaxat locum excipiamus.& viget adhue mentis perplexio. N fieri lege Dei .erhum repudiatur. Quo insuper iure unum locum alteri praesemmul γ Tandem inquiunt ueritatis lucem humilibu et affuliarere e sed quomodo nobis persuadeamus fiduciam illam ab

Helerodoxis laesatam non esse audaciismam temetitatem,

nee spiritua humilitatis virem gerere spiritum erenodoxiae, a simante Apolloso non singuli; in Meles a datam elle diseretionem spirituum At de his paullo insta. Postremo. nisi Deus scripturae interpretationem commi-ssset Eeclesae. illamque omnium menti lucidit limam, aper tillimamque exhiberet . quisnam inter pallorem, & gregem disternereti quo iure idem Apostolus in a. ad Corinth. af

fi allat non omnes doctores esse . non omnes interpretes 2

quis noti posset sibi arrogare munus doeendi Apostoli eam missionem, crus presbyterii, Evangelistarum sanetorumquamin ille riumὶ Audent quidem tantum facinus fidireticolum complures; sed reclamat eo loci, cap. x M. 29. Apostolust mn ιὰ .mnas A soli i istiGtitu omnes prostitis p ntiu id

rumque , qua limus iuntia sunt. ibidem traditam compa rationem: ut anim tolleretur auditus, s totam e pus esset. I s. & eorporis disrumperetur compago , si omnia mem bra haherent eumdem actum ς ita abiicitur verbi ministe rium. s omnes Seripturam percipiant , de scinditur onititat Ecesesa , s unicuique detur eadem interpretationis au et o . Quam rem hac supremis Pastoribus collata est,

rribinnas honorem, tis non sit schisma in eorpora, inquit ibidem Paulus. Revera nulla secta haeretieorum sbi dὰ Sempturatum perspicuitate blandientium potuit hactenus tenete

TERTIUS. CAP. III. 293

unitatem ; quoniam iste ad hune sensum , ille ad alterum eadem uerba detorquens, doamata pro libito unusquisque subuenit. Ad rici 2 ordinem aecedit eiusdem divinae Scripturae dignitas , quae mi ulat ut fidei niys eria absque

arrogantia eredantur, di Dei oracula allidna eontemplatim ne versentur. Ita illuliri re poetae, &philosophi phelia tissmi fabulas , , naturae seientiam . ne uulgata vileste rent, peregrina phrasi, ae mirabili artificio obdueere studuerunt. Ne repetam Augustini alloquium: ipse Lutheto morti proximus . ut refert Aurifaber. Viset tum in stirati

Demonstratur I. quoniam potest in quYlsionem venire inse ea non seripturarum 1 his autem quaeitio quomodo eneris lite ix componi tetit sit impius aliquis, Gui utrumque testamentum repellat, per quam alterius rellamentiautioritatem poterit controversa ista resolui Pervulgatum est hoe an mentum, allatumque a Cano lib. I t. cap. 7. fleab alii . Sed aeeipe quanto verborum pondere illud urgeat Augustinus lib. xi. contra nullum cap. a. si non is oti qua partaetiti, uia is toto auci es contra irentem in elamam rem . Fristis os e quia ales, ρυo te comvertes quam ι bri a te prolati miginem, quam Destistarem . quam ferrem fiaeres

sene o ιοι pomtiram eon ensem firmatuν . Ratione cons- misi s de atirographia unius litis, aut unius textui oria tur eontentio. neque occurrit in alio libro . puta Hii oriam Susannae, aut Adulterae ; undenam componi poterit hae distematio ' Si praeterea a disputantibus uatii textus citentur, & unus neget alterius auctoritatem . N dicat,

Aiaci ψυιδ νον to sanat falsam est , c inquit ibidem Autuslinus ) hoe istitem quod contra te ἀλ, verum est; quo adve satius eonfugiet; Contendat insuper aliquis reeipiendm in canone libros apocryphos, aut ab haereticis conρε os . ut

inductoa , Baslide propheta , Bartholomaei, & Nieodemi

Evangelia ; ant a nonnullis Patri s eommendatos . ni

Hermam, Epistolam Barea hae . Apsolypsim petii; qua

seriptura eommoni tante hos inter apocrypha scripta reiiciemus Detur praeterea antiquiorum librorum autogra. iam comprobari testimonio posteriorum: hos quorum a Boritate ad.etius impim possumus vindicare ὶ Quaestio itaque de canone seriniuratum . nili ad iudieium Eeeletiae confugiatur . manetiit semper ambigua . Atque hine est

quod Aesianastis in symisti rationem afferens , tur non recipiamus Evangelium Thoinae, respondet, sala non ost in Cariati o canone. Et s. Pater sib. i. se . Don. in Mon te cap. g. scribit a nobis censeri ame-vpham Apsealypsm Pauli, quoniam illam Ecessa fana non ocis t. E eontra libris Machabaeorum, aliosque ab haeretici et reieAot ipsiut Ecclesae auctoritate retinem uet , iuxta tegulam S. P. An pullini lib. 11. de Des tina Chii h cap. 8. 3c lib. xorti. de Civit. Dei eap. 6. Aeeedit in hu uς argumenti eons

matronem, quod Novatores aliquos vetetis testamenti libem reiiciunt, quia non extiteriret in canone lulvatura, ideoque non ad sacrarum literarum iudieium, sed ad synagogae tribunal. ut discernant factorum librotum auctoriatatem. confugiunt , non denegantes Ecclesiae Iudi,tum quod temere negant Catholicae , Ac Orthodoxae. Adversus nos etiam obiiciunt quod recipiamus libros ab E, elΦsa Dotum saeculorum nequaquam probatos . a se vero omnegillos retineri. qum ante magni Cre orti rem para Eeelesia ipsa probabat, ut Pieeninus ait in Triumpho eap. 1. num.1A. Vel EGIesa huius controversis sudex el l . vel non est. Si primum amrmant . cur ad sidam se ipturam nos

prouocant st Si Eeelesa earet iudicandi auctoritate ; quia ad veterem synagogam , quid ad Ee sesam priorum Leeu-lorum appellanti Deinde probatur these . qnia potest institui disputatio ei res

intellitentiam unius Scripturae textos, quem utraque par

contendat diuersum habere sensum . Sit in exemplo, fine aes torpus nutim ; quae verba proprie Ac literaliter aeeipiunt Lui heiani , Calvin illae autem Mararive . & symboliee aut haee alia, Baptietates eos ἰη nom ηε mrAs Ili o spiritias Diliι, quae Anabartillae de solis adultis, alit de omnibus promiscue aecipienda ius e doeent . Si ex sola

Scriptura haee Gnimversia dirimitur: quate haeretiei eum isdem sensum non assequuntur λ quar, idem dogma unanimiter non propugnant ρ Si a lati textus ambigui sunt, eur novi proieruntur alii tam express , dc aperti. ut pars contraria aequiescat At etiamti proferrentur , nonne responderet Adversarius , ut Faullo Augullinus Itb. xm cap. 4. D mori isti rei non credo, presera mihi scripturas, qu/btis de tuo eredam ; is ei, ipse renasar Aure atim isa

dem. cam ego .as non credim J Quomodo, inquiet Calvitiis ai

305쪽

DE THEOLOGICIs DISCIPLlNIs

t ista, aseit aduertit me Luiberanus divinam Scriptae tam . qua ips eredaria, s ipse seripturae sensum non percipit pquomodo eonatur illam explicare . s mihi obvia .st op

po ita interpretatis ρ similia reponet contra adversarium

sium Lutheracius. Atque ita. hi talit iudiciorum forma praescribatur, ut nullum pia 1 et ipsam siripturam iudicium

ei pestin dum sit. nullus sit acinium finis erit, &. quem ad modum comprobat experimentum, perpereo dissidia inter Helem im crudescent. Accedat tertium argumentum . Distinguendum quippe est . ut possint utrinque litigantium rationes audiri. Judex,& Notia. Sit in exemplo. dum ccindito testamento, ac vitti defunsio, qui de hale/itate disposuit, propinqui ne Deunt ad concordiam revocari. norma quidem ad litem irinrendam sunt tabulae a Notario conseriptae. sed neuter iure bona testatoris acquiret, s unus aut neget prodesta instrumenta, aut ex hic petat eauis sum patrocinium, ne

que sit vivus Iudex , qui e pEndae pugillatia, audiat dissidentes . de sententiam pronuntiet. 1ia pos: Ch filii mo

tem intentarunt nobis litem ad hae us ue tempora Letre

lici, nec fuit eorum quispiam , qui tetramentum, iatram scilicet di, inamque scripturam nox proferret ; hane Jen a tanquam Dei testamentum recipimus, hanc notinam fidei, & veritat it traulam eile fatemur. At quomodo γυetir dignos ei, a3 quo; pertineat haereditas, ad quos ips Elet Ecclesia . ad quos custodiendum fidei demolium, siri serentibu nobis libros aut Saprentiae. aut Ecclesiinitici, aut Machabaeorum, respondent Marii, Non est testamenium Domini; aut pro entibus Euange ia . reponunt aliam esse metitiam Tellatoris ' Judicis vivi lEtilentia nece raria est, qui decernat uerorum Codicum permanitatem aesensvin. Apposite Augustiuus in psalmum in a. num. N. sua E I risu i Nan in suis, moritia, es pate : f ris

s deus. unu sua prati res fias ρ', xt se aut ιν is, amni dii. Nora alluc inationem P temni ex hoc loco , ut diximux, probant et uripturam esse controuersiarum omnium k imavi, α itiator: suum Augustiuus iam apertae I a r ais isto seceritat comprobatur Catholica Veii as euentu rerum . In vereri namque lepe, quisnam, nili sumitius Pontifex, conti oderita diiudicabat 3 Non ad mortuos codices remittebantur d1s

era , scii erat iIIo i m νe . Dem. xvii. s. Mentiuntur

autem Sectarii, dum aiunt ad sate dolet non spreta te iudicium do controversis fidei, sed tantum de te alibtit. Eoavum quippe crat pionuntiate, Uta diu tie ' o

oreta res. Vide Levit. x. io. Er. xliv. 1:. de Malac L, i. r. si ad hic uiam novi te timenti me irem conuerta-Hut' orta quaesione de neces litate circumcisi ni . AE x irea annum 40. A. V. Antiochcni non appellarunt cidia ripies ara , sed ad Ami os, qui tum temporis Ir .u luemii: imo abantur: atque hi coat o Concilio te illiu c miro ii ae,donem ludites de latat uiri . dicetii est I is, S aeso s. verita Eadem rudicii sui a , nou ad Scripti: am , sed ad Ecclesiam appeti indo, anno i 3 mici est catilla Quartodeei man im . Simili iudicio damnaticinno a 33. Nouatiani, anno a . in Concilio Antiochetiosa sat enset, anno ar . in Sue nodo Nicam a Asiatii stitio. i. iii E ei na Ne loriani. Quid sin uias repetam contatioohisa Nulla haeretis per solam Scripturam damu ia 4. nulla causa finita, nul a disceptatio absque vivorum iudicum sententia, es examine, terminata

pgo POSITIO ill . Noti e lidoneum iudicium quo stri pii Uaio spiritu , S interiori cultisque scies si perius

Demonstratur primor incertum est. Nur a spiratu et isse

Dibaius sit a Deo: λ quamvis nonnunquam donum in te rietationis si alicui collatum, ut de Antonio sati io, rei linoque Fruptio Mutiocho in pros a. i. a. i. de Doli.

Chii L se, ibit S. P. Augustinus, nos lut habet propiti spiiiiii

coitam, exploiatamque peti tali meam , & qui hanc sis fici

hese ora sumit, insigniter in latus eis ac superbus. Et de nim Piophetas . otii δερι α ν ipsi tum sitim, in , o.

Milesae omnibus a spiti tu , qui ubi vuli spirat , non dati iam repratur 6 ei semion , ita bit Paulus in i . a linth. x D. 23. F. Spiritum autem haereticorum non sol nbant ratisinem incertum esse probatur, sed etiam elios siritum mendacii, praesumptioniique sacrilegae, cum sibi temete aliti arai, quod Chri itu; nonnisi supremis Reele

1 2 QElotibus te promist. Testera appellanari illius iacet titudinit divinatium, qui in Luste ranu DI

ad Melamentarios eitea doctrinam Ccenae defetit, ali, ita νιsti interpretatus vecta consecratio is ; monitoremque is

it in somniis, de quo ipsemet selibat in Subsidia d. r.

nis veto exemplum singulare tribuit Lmherus siti

initio libri eoatra Regem Angliae, Nactum Ie I rit Mi.

tanem eo templorem tam fraudis, quam fureris P. H. Et quodnam maius praesumptiovis indicium , quam Ai. met arrogare a fotitatem interpretandi Seripistam , ii

sanique auctoritatem Romano pontifici, N plenariis Si , dis deaeetate ρ Interpretatio itaque facta privato spiritu tamquam ambigua, fallax, & temeraria debet eati sus: . Ae licet heret divino spiritu amante, non esset tamen ad facietidam fidem idonea, nisi Meedente Ecclesiae eoae

probatione . .am & Paulus Evangelium aeceperat per re

velationem Iesu Christi; & nioilominus illud enim A

stilis e tulit, ne forme in Taratim curreret, aut ea, ses

ut ipse seribit ad Dalaias ri. a. . scilitet, ne see tam ii Ios ereis disset na fretin is tuos eis Aharet. ait is ij. eontra Marcionem Tertullianus etiam a Cratio laudatus. are s. p. Augustinus lib. xxviii. cap. 4 contra tam sum. Qia, Hi e o tam demens, inquit . at credor ne acat ex transisino d. Persis post iacturos oe amplius amm

non eraderetὶ Atque huius argumentationis hae lammaesa spiritus p1ivatus aut eli spiritus mendae ii. avt veritatis :si mendacii, idoneut noti est ad remam iudicium inraua. tiandum ; s vetitati , suam ab Apostolica EcUesa pollulat dijudicationem, nis sui eatilla, illorum saltem, qei sui instruendi ; ideoque nullatenuet privatus ille spiritta est a formando diligendosque fideles sustulens . Deinde pri Uartis ille spiritus, vel omnibus inremmis

est, vel peculiaris. Si communis est, tur non e trinisatin singulis fidei Gamalibus Heteroloxi ' eur ea uerba Haeo corpus meum, in tam diversas sententias diu , t eur Saxonici Lut heiani in Glloquio Altera butgens M. 363. iudicium Melanehil otii respuerunt, Electo ales Me. lauchthoni subseribunt priuatus est erro illὰ spirim, de qui eo ducuntur . proprio innituntur iudicio , neglectas Mitis. At quis non videt idem esse huie stiritui fidem L, sternere, & libertatem unicuique sacere illud. quod ora. gis libet, comministendiJ Et quidem nonne quod libelle mentus est Iuthem . quod libuit Zuvingliu . quod libuit ossander, quod libuit laetreiici omnet J Rectissime aiebat de Praescript Tertullianua, Irim hi r Misistit anta M Vatinii , irim Minis iis, γαώ λυν--i, de a hiatrio βο fiam iuno per meritoque Sta e t. liΚ x. P 4. hanc haeretieorum de privato spiritu assertionem comparat opinioni Metatis, unde sectatores, ut scribit Aur, uinus ut D. de Civit. Dei cap. 4. . quia euissae placau, Iampse 1. Praeterea ille spiritus, cum privatus si, erit humanui; & revera divinus esse nequit . qui di etsis veru dihiat . inspiratque dogmata omnino pugnantia . in modo ergo mihi persuadebunt haeretiei idoneum eile suci. cem hune spiritum humanum , subdolum . multiloquum. dum ipsi audent asserere obnoxium errori spiritum torias Eeclesiae, hae tantum de caussa. quod humanum pulent. di homini hut insidentem Risistia si ititerius sum hune Scriptura sensum elle intentum a Deo, tur ineratus muero hune spiritum prioatum a Deo inspirarem esse G

nam habet validiora argumenta, quaenam ampliota veritatis

indieia sensas metaphoii ι . quem Casi inus asstitit verbis consecratorii . quae non habet spiritui quo idem Calvinus sensum illum praeseri & approbat λ At s utremque inceγtum est, quomodo per spiritum Uuatum Seripturae sensum diiudicabo. incertum scilicet per itieertum in Si certam persuasionem requira , hane haeretici omnes Caluino adierisItet iactitabunt: s uelis spiritum esse humilibus praeibus perendum, se petiisse seponent . s simissamam fidem ei

nas . aiunt omnes se creue e. Qualem ergo haeretitoriam spiritum, dum in contratium sensum Seripturam trahunt.

censeas alteri praeserendum Ad his priυato illo spinia catent proculdubio infidelet: nam si hi spiritu tecto ducuntur, ni nil erit tam sacrilegum & ne satium . quod non sit patratum Spiritu sancto itis pirante. Infidelis emo quomodo su fiam perduci poterit λ Predieatione , inquis , & seripturarum santiarum lectiones at dum audit , vel legit credendum esse Deum in peis i T intim, & Dei filium

natum ex Virgine . et i que sulfixum rebit a 'ina . neque tam tec nditam doctrinam assequetur. I ple em ni p xato spiritu caret, si υerum est per illum diligi ioum mentem perfecte credentium. Itaque ut eredat, pollq'iam certis iudiciis veram Helesiam detexit . debet se imbuen dum ac diligendum illius auctoritati committere . Paucis hae omnia complectare. Privatuι spiti tui humanus est sallax, ertori obnoxius, multiloquak . non communis, non sibi conitana, sed mortalium opinioni se attemperans, va rius, levis, dissensionis plenissmuit ideoque a vi ad com ponendas contraversias conducit, sed ad magis ciendas, atque implicaadas.

Insepel

306쪽

i aliis cli

LIBER VICE sIMUS TERTI Us. CAP. IV.

i in emam di ii, cir dia ra

εui ai renas sis curas is artimui est, qui litas e feri bis: iuque s. Disor probat, quoniam nee de agrorum cui tura potest iudicare qui nunquam exercuit munus agrie, lae, nec de Winum . notisque musicis, qui mathematicis novi fuit Ira huius. Scriptotae ergo at lante divino Spiritu editae , noem si Spiritus sancti distisci lumine pollunt intelligi . Forte id noti denegabunt haeretici, sed quomodo nobis sersuadeant privatum spiritum esse Spiritum sin esum Hoe etiam Pseudoptophetae audacter mesumunt . oportet ergo, demon utent se noci esse Pseudoprophetas . ut privatum ipsorum spiritum comprobemus: quia numquam propriae perstiationis testimonio poterunt demonstr Te . His e Petrus a. Epis . i. M. ex quo Prophetu loeuti fuerint Spiritis iancto inspirati infert propheticam scriptu- Tarn non elle privato ingenio exponendam. Omnis proph ria Icνιμών , inquit, prope is interpretarione non fit, mone que eo loea a Pseudoprophetis cavendum . In hoe Petri t stimonio ea verba Prapiario sepiminis significant scriptorum propheticorum , seu verbi dioini expositio em . ut ad Rom. III. . prima ad Corinthios x m. 3. i. Ad Theisalon. v. a nee uiuetur proprie per Proph ιιam se plura ipsam scripturam Propheticam, non serimurae explicationem significati, ut in nune locum observat Emun ; nee voeabulo . λυσι ι .

quamvis interdum alia significemur, melitii di in sacris litoris frequentius aliud dem luatur, quam interpretatio &expositio. Itaque allati testimonii sensus est, se plura sacrae explicatio prepeta inses rivi οηι , sis priuata daei nam auesorii re viri M: ut inquititit Eslius. & Tirinus in hunc locum. Baceninus Epii . a. num. a. Quod etsi ρνο- phetiam so itine intellistamus eamdem scripturam prophe ricam . sensus erit nullam seripturam exponendam e leprivato ingenio ; qui sensus eonfluet in pocedentem. Noaiunt ergo Seripturae privato sensu interpretandae , sed ex ponendae eo spiritu, quo seriptae sunt , spiritu nempe divino, quem christut promisit Eeelesiae. Denique haeretici suorum testimonio possunt revinei Henrietis enim VIII. Angli m Rex anno is . decrevit neminem praeter Eeelesiae Doctores posse Setipturas inter pretari, inhibuitque popolo ne illas exponere, aut ex illis ratiocinationes inserte audiset. Videatur BolIuet in HiiLVariat. liΚυrii. dum M. Tuvinglius ad re ellendos An haphillas lib. I. de Baptismo p. 1. demonstrat novi ad illos, sed ad Eeelesiam spinare seripturarum ex pastionem. Idem siribit Bueerum in Rat. ean. exam. pag. 223. Cur de reum haeretici ad eontrouersias dirim das non semel synodos coegerunt. si unusquisque a proprio, privatoque spiam tu debet dirigit Respondere nequeunt ad Λynodum conuenite ad statuendam Eeelesiastieam disi ipsinam, non ad dogmata definienda; nam Synodus Ienensis habita ibit ad- verius vivitiatmnos. Do rectana contra Arminianos, C ventonensis eo tra Calυiniano : de in s ulis Novatorum conventitas aestim de Eueharistia, de Baptisti', de Iustificatione, ceterisque erastantibus controveisit. Quid etiam definiunt, nis fidei dogmata. tot Confessiones ab haeretis eis di.ulgatae Ipsi ergo velint, nolint, praeter Scripturam, di privati spiritu persuasionem, eriuntur vivom judicem

adire, quem nullibi invenient, nisi in visibili, de Ap, solita Melesia.

Λ Υ Seripiti tam fidelibut lineulis aperiissimam esse haruix retici demonstrare corantur sequentibus argumentis. Pt incipio, inquiunt, Deuteronomii xxx. ti. legitur: Mun. Partim Me. αδ reo praei pio riti iam. . nem jura te es .n Pe pro ι potum. Divinae ergo legis volumina , Ne sequenter sacra omnes libri, unicuique fidelium perspieua sunt. verum huius argumentationis salsissima eii consequentia; nam alteritur tantum hoe loco, Deum non dedisse mandata impossibilia, sed litetis e sanasse eadem prae cepta. quae lex naturae inscripserat sangulorum hominum cordit quare non urgent nos laudata Deutero omii verba, sed i s haereti os asserentes tam di felle elle implete mandata testis, quam caucasum transvolare. At legis prae cepta requissima sunt, sevia, luconda, & lata nimis , ncri fas, qviae es notitido tuis, hosis a m eoru , inquit Augustinus q. si in Deut. Hane interpretationem confirmant proxima verba versus a 4. Iuxta re es fremo vitae .a ores , O n ιον is tua. tit foetas Biam. Imo es in verbis praecedentibus . ubi legimus mandarum mn Iupra te .s .

.utam a te. scilicet, . eriptam ανῶ. Ipse Reius Volum.1. Crit. Saerorum p. et ' ait: In corde dieit, quia legerire ἀλι Itiuio m anscripserat Dominus. Ditiis .im in t stilis lapideis mea utim infitii se . Vel rn in tua, ideli ium Leviaritim , exi e popia risus tuis sunt . nam Iesia Saraiari a custodiant siensium, Iegem edi eius ore Nyti . rem, Malacn. ix. 7. Haec Fagius. Itaque nihil poterant hinc evincere Protesiantes, nisi divina praecepta volentibus A-i implere esse levissima atque facillima. Deinda obiiciunt di ps xv m. s. legitur: praereptum mamini ι-iatim, iuumtuans devias. PL cxvrat. Ios. Liaee pia stia meis Deisam etiam, in Ium/n femoris meis . Aeritrus it. Epith a. I9. Habemus semistim propher erum Iermanem , os hen acuis attenrisus gais lucerna im emi in ea isto a Deo. Apertissimus eit ergo . ae per se nutidissimum effundit lamen sacrorum laditorum eodex. Resp. Seripturam quidem lueernam esse. & pedibus ae aemittis. ideli, peragendis operibus regniam exhibere, sed revelati

ne supposita, fle Dinoniin Helesae premissa deelarati ne ; quod idem psalmista alfirmat citato psalmo exsta I

di inrauectum uot parviatis. petras quoque non Mitra ea-liginosum laeum commemorat, sed ut demonstret. opus esse, ut qui lucem noti habet . ab aliis, qui saetas literat callent, illam foederetur; quemadmodum feeit Hieronymus dum perrexit Alexandriam ad D dimum . eu ab eo sciscitatus et quae in Seripturis omnibus dubia habebat . videatur idem Hieronymus Prasati Commetit. in Epi ad Ephes. Ipsum Hieronymum de Seripturarum quae . ionibus disseillimis e tu luetunt D.1 malus Papa , Evagrius , Dardanus. & totius fere orbis viri Clarissimi . similistes. p. Augullinum Volusianus, Mareellinus. Bonitaeias , Honoratus, simplicianus, alii. Atque his exhibita est in caliginoso loco lucerna. quam sectarii e temnentes inter pretamenta eorum . quibus a Domino dinum est, Vbi sis Ptiae muniu, facti rebelles lumini a ieiunt, de iti expliea dis texti hut omnium expletiissimis inter se more Andab

tarum desertanti

Rursus opponunt. Isaiae vi H. eto. mandat Dominus, ut in rebus ambiguis recurramus tamquam ad iudieem , MIetem muli, in ad resimoniam . Et Ieremiae xxxi. ne quis alienum iudicium quaerat, aite Dabo Deem meam in Discerihus omm . o tu earis eortim scribam eum . R spondemus autem, a d Isaiam eo loei damnari illas, qui ad pythoetes ae malefieos coniugiunt, ut cognoscant futurorum eventus, quod distrine prohibetur in lege Domini. muta xum. ς. Atque id liquet ex verbis proxime prace dentibus , si eam Axerint aci vos r Quin re a nilonistis , O a a G. . qui fouens In iiseontatio Ha fusi. A Jer mia autem praedieitur novum Te,lamentum, in quo non solum lex sorinsecus terret minitando , sed etiam gratia intrinsecus adiuvat amorem jussitiae inspirando. neque eo

Insuper obiiciunt. Joannis v. 3ω Chrisus non ad Eecl. sae iudieium, sed ad solam scripturam remittit ludos .

ut veritatem Ineamationis iam perinae, & Mestia adven. tum cognoscerent . dicent, se timiai semissuras . Resp. Nihil ex hoc testimonio eontra nos evinci posti . primo euia nee Romana Ecelesia prohibet, ne veritatis amatores saerarum laterarum studiis incumbant, sed hoe magnopere commendat, Dei verbum tamquam normam fidei, &t tem veritatis perennem nobis proponendo . At aliud est Scripturam expendere, serviari, discure te . & ex ea veti. ratem inquirere; aliud ipsius authentieitatem dignoscete .sentum ambiguum definire, x de fidei e trouenit absolute sententiam pronuntiare . Deitide eo loei Clitiosus non remittit Iudaeos ad solam scripturam, sed primo ad telii-monium Ioannis v. 33. pollea ad opera a se patrata v. D. Diterius ad testimonium, quod de isto perhibuit Paret v. II. QMomodo ergo solam Scripturam haeretiei hoe loeo ab Etente ς depraedieant i Praeterea unde Judaei scripturas ae ceperant, nisi ex Traditione Maiorum . di Ecclesiae auctoritate insuper quomodo probant per illa uerba, serat miniso turas, Iudaeos ad saerorem librorum lectionem remitti Si fides habenda eli Erasmo, non minus Graecis. quam nobis incertum eis , utrum seratis iisi imperandi modo dicttim sit. an indicandi. Idem scribit Vat bina Cameron contendit esse potius indicativi . temporisque presentis, imo de haee eli sententia Crtilli apud citatum Erasinum. Erit ergo verborum illorum sensus. Vos scru tamini scripturas, sed iisdem, quod in eis praecipuum est, non creditis, quum enim illa de me teltimonium perhi-heant , non utitiis venire ad me. iat visam his Οι s. Ex quibus infertur hoc argumento sententiam haereti orum oppugnati; nam quemadmodum Judai , 1ieet se tutarentve Seraptura uia non receperunt Ioannis testim tum, none tediderent Christi miraculis, nos audierunt vocem patris, ob cati sunt, fle videntes non viderent ; ita haeretiei s lam scripturam perlegentes. & sanctorum testimonia, mi raculorum .ittutem, & vivam Dei vocem ore sum moram Ecclesiae Pallorum prolatam pervicaeiter eontemnentes . veritatem pessumdant, & an tenebris delitescunt. Praeterea atruunt haretiei. Act. xv r. ia. Bemenses .ae nobilioret Thessalonicae ad predicationem Pauli fusce perunt meiatim tam amat si dirare . ψuotidis se tantas

307쪽

idis DE THEOLOGICIS DISCIPLINI s

d scriptn rarum iudieium remeata sunt, quidni fas erit exscripturi, de Pootificis Romani definitionibus iudiciam se

x. Resp. Beroenses non ad scripturas legendas se e ver tisse . ut erederent Paulo, iam enim vectum eum omni

aviditate susceperant ; sed ut in fide profieerent, videntes omnia, quae de Christo ab Apostolo enuntiabantur. Hisseptaedihla vaticiniis prophetarum. Vidit id etiam Grotius , quem tanti saetunt Novatores, selibent in hune locum Tom. a. op. Th. μ ερ . Non quod dia tarent ri ieraeitate paur

confere o . mosis moti sue in veritare e semarentuν , inhalerent tiriae otios eo inrerent. Hae intentione . animoque

prostelandi unicuique fas est scripturas ei pendere , & ex allis veritatem invelligare, iudicio discussionis , non iudi eio definitionis, que duo eallide heterodoxi confundunt. Adde diuersam esse rationem illo tum, quibus noua doctrina proponitur. & illorum , qui iam alicui Resistioni se nuneuparunt. Illi enim s prophetias, s miracula, si rerum e

Ionantiam , s auctorum fidem explorant, prudenter se ge-

nt , quum nemo teneatur credere, priusquam moti cr/ίιhititoris ad trutinam remeaverit. Tales suise Bemenia

ses Oniteit Comment. in hune locum Ire Lotinus. Atqui iam fide imbuti sunt, & Christi Religionem susceperunt, debent in ea supremi Iudieis agnoscete auctoritatem ι sne

qua Religionis unitas nequit e sissere. Sexto contendunt probare in novo Testamento omnia fidelibus aperta esse . quoniam Apostolus in a. ad Corint

ium amfius mysterium latet . , erum Apostolus tantum-mndo a simat praeditationem Evangelii. & Chiisti fidem discipulorum opera per orbem tetratum diffundi, ik ii pei

multi Redemptionis mysferia non pereipiunt . liaee illi

abscondi, quia idololatriae. flagitiisque dedi ii dir:nos se pla- hem, quos princeps huius saeculi, sinetiae Deo, in errorem adducat : quod ex sola Paulinae Epillosae leEtione obuium et . in Apocalvps autem dicitur Agnus ocelsus aecepisse librum , & solvisse signacula eiu quoniam tu Cliti limorte completi suetunt typi vetetis Testamenti, Et demons taυit etiam scisso veli . iuxta communem patium ac in terpretum expolitionem .' cui addimul primo. librum ab Agno aperium in medio seniorum es quatuor animalium,

E, angeli statum nempe, & Ap, olorum . quibus Dominuta peruit sensum , tit inreuiserevi So murus. l inde cumapermisset Agnus unumquodque de septem sigilli . ait u-uuna de quatuor animalibus, Veisi . civ d e quae sani uerba

Petri, principis Apostolici coetus Ioannem alloquentis , quia A ditnioribus summus Ecclesiae Relicii pandit oraeula. Tandem in libit aperitione soni Maiiiiii late decidia Dei pertinetitia ad Iudaeos, quae ciuisivi summatim praedixit

flatili. xx lv. A: Lut ex i. Si Novatorum aliqui petat, uesis ram hoc loci Petrum specialiter nominari extiti mei, qu4 e post innem hane tradat ρ Respondeo, Grotiua tuu . quem i,ppellacillustrem, eximium, di singulis Roia nentibus prae serendum . Videlis Tom. D t. op. Th. pag. ii 8. si ie nat haereticus Gratium decipi; lateatur necesse eii etiam rium librum iis, qui a Novatoribus doctiores habentur, obsignatum. Addunt qua dam loca . quibus videtur eo prohati pii- vati spiritui iudicium . Huiusmodi sunt quoa scribit A p stolus in priori ad Corin h. ii. iv Animas ri . a uen pe . op a, qui sunt Oiritus Dei. spirituali, uti ἡ rar. vinii, oe ipse a nemine in iuratur. Ioannet Epilli a p, rea, ii. N a κα/ss habestii, ut ait is araeut ibi . Ida

. D.., s , an ess a me ps D ar . At neque illa iuuant Nerei odoras. pro intella entia ieitimonii A to tolici omitetiriquirere quid sit animalix homo, quia spiriti as x. Ani in Iit homo dicitur, qui solum sensum , di naturale rati hi, lumen. per quod F mo iasius eli in animam uiuen rem, diiudicaudo sequitur, nulla imbutus Clitis fianae fidei desilina . ut Ethoici aut omnino ludet , aut humana inlli fimhilosophia . Spiti uralis e contra ei qui fide, di illumina tione Spiti ut saniti est illus talus. sensus ergo eis, qu driee philosophi. nee sensuum ductum suhianies peteipiunt Trinitatem , Incarnationem , & alia Fadei m*steria, quae credentes allequuntur; ti quod hi optime depreh)tidutit

deliramenta Milosophorum negantium aut unius Numinis

exilientiam . aut animorum immortalitatem, aut rerum crestatum administrationem ae productionem ; necue humana

philosophia est adeo sublimi . ut post i de Christianorum

rudimentis iudicium serre. Verum non ait Apostolus spiri itialeiti hominem proprio spiritu omnium Scripturariim a rana pe vadere, & ad omnes difficillimas quaestionet des hiendas idoneum eger quod licet alicui eximiae san)iit, iiquiro aliquando concellum suetit; noc eavete debemus. ivxia Augustitii monitum in Ptolop. libretum de Doli. Chiis .

mensa perii peril, seu Miam id credendam, quia se .

ae, omnia Asiat . sed . recipit , approbat . piaque assinae eduis eri ; tit est in prouestio apod Arist. rar. Est g est.A M ἔ- xρ νώ eo. ., Pνobas de omnibus ras. i. dieis : quod explicat S. Thomas Lect. D L in ea pii . t. ad Corinth eomparatione uigilantis, qui tecte α dieat se . dilate, & alium dormire. quoniam revera, via sunt res qaatis Dia Huν viris hvs . ses qualis vicient ν υ aiunti. Alioqui s imbutus fide judicit omnia, tur dea expedit diiseillima theoremata I eur indiget eum Eunucho,& disei polis euntihus in Emmaus expos tore. & interprete leui non cum Apollolo, & Cornelio ad Ecclesae magisterium Me it praeterea haud male coniicit Cl. Estiui paulum in Epist. ad Corinth Dirittiatim hominem appellare petuctum i& iam Apostos teli do mentit in sinitium, quemadmoduci ad Galatas vi. r. inquit, Fes qui o νituatis sis tibi vi iu ius ita iis Iphitia his totis. Consequenter docet a umolem abii, qui eredit utique . sed ob mentis imbecillita. tem nondum percipere poteli altiora mysteria , cuiuis cisunt pueri , ae rustiei, quibus exposita Fidei Catetheli

inepte proponerentur quaestiones Tneologicae. Atque id tol. ligit ex Apolioli seopo . verborumque eomplexu ; nam pila. cipio eiusdem capitis rationem p utens, eur non pridi. caverit Corinthiit recondita fidei mysteria, inquat, Et usi

ra notitis. Tanquam paristis in Christi De istis potavis di. non esiam. Atque hane responsonem tradit etiam Canus lib. a1. cap. g. de locis. Ex qua adversus laveritat retorquetur argumentatio . Enimvero sunt in Eethsa eam.

plures in Christo parvuli, adhuc earnales, δέ qui ad imitar Corinthiorum nondum eseam , idest. sublimiorem do. hirinam recipiunt, licet sint & spirituales peraealti , qui traditas sbi doctrinas sensu ac raticine assequuntur. 1 tu non omnes in Chrillum credentes habent spiritum. Masolum interpretationis, sed nee discuis is ae discreticon. Quod autem ait Ioannes in Epitiola i. verillJmum es, etenim per spiritum fidei, es internam onmonere poterast Parthi dienostere quicquid illis in implendis mandatis landum erat, neenoti distinguere pseudoprophetar negantes Uerbi dirinitatem & Incarnationem; sed illis ratinisteria iam per Apostolitam praedicationem innotuerant. afrmante ibidem Ioanner Nin si ipse ebis Pta ignoram tilus is itere in . sed quis fleat Λιι iam. Ex hoe itaque loco tantum insertur habentes otii ium S un Elionem Dei. nili suis delint milibus, se ire quid albi ad salutemst neces- latium , nec in errorem ab haereticis induci. si teneant aeceptam ab Eccles e Pallati et inutilitio iem. Addo inter.

Nam unestimem non excludere extetnum Ecclesia magistis

rium, sed adiuuare mentem, di inspiratione occultae vis tutis viseere, ut quae serinsecus dieuntur , formentur racoide, sicuti ut athor poma ferat praestat intemus vigor, sed necessarium est tamen, ut agricola forinsecus opero

ur, adhibeatque diligentem culturam. Si magii etiam Ecclesiae non resutritur. stila .ua nos stim,s, quia Aedimus uultio ejus abces nos iu omnibus, quas nos maeuusta Lloramur, inquit S. P. Augustinus Trach. ii . in Epist. Joan. paucisque interiectis ita ipsum Joannem allo. quitur : Tu iae, ii, quia se in ipsitis dolet vos δε omnibus,

insiuelis, ρ 9uia is solo Ae subinde producit a latum agricolae exemplum , confirmatque illud verbia apo i I. ad Cotiniti. iii. g. ris Noniaia , Apollo Hercit. Ita μη

ancremendam dedit. Addo etiam sermonem Joadnis diligi

ad Ee lesias, non ad fideles snsules in partieulari. hae sensu. Spiritui sanesua vestras Eetlesas docet, Mi opus

est, ut Pseudoprophetae, quorum multi exierunt In maa

dum , se apud vos intromittant quas veritatem dira an . Vide Alvium opust. v. lib. i. q. a. art. a1 3. Eadem responsone expeditur quod depromitur ex Euangelio ipsus Joannis. Qui enim secetii .nluntatem Dei, desilinam ii, in suo statu necellatiam habebit cognitam ae petipeciam non tamen sine diatore exierno; quem adinodum Iudan quos Chri ius alloquitur. Evangelium tantis auuineati annuntiatum ti comprobatum recessunt , s divinis praceptis obtempetallent, dum Deus illi, dederat Filiam suum

in ducem , ac pia ceptorem.

Denique, inquiunt sectarii, cum Scriptura si verbum divinum, nequit ab homine testimonium accipere, nam Christus Jo. v. D. dixit, Da a,tεω non ab iam ua te, a nium accipio. ouid enim maria absurdum, quam 4sricam auctoritatem ab humana m t aecipere. & e firmatii

apud Joannem duplicem habere sensum; pei sed, a

308쪽

LIBER VICESIMUS TERTIUS. CAP. IV.

si enim propria opera perhibebant tectimonium , ut ibidem

mi, ma tis Ioann. . Nego itauue quod Christus non admit eat aliud teitimonium , etsi illud non ita requirat , quasi aliunde ipsius veritas noti consitit. Eo enim ioci versu 3et ait: Atiua est qui in imon tim H A Me a. - . m fio quod .eram es reti m iam. ad rhibet vi mo 2 di cap. m. 27. Ap solos alloquens, ait, Eι υos resimoniam prehibolitis quis ab initio m eum os ι. Igitur Cluilluη & Ioanni , &Apoliolorum telli modium aeeepit. Ab hoe autem testim Eio veritas non habet in se robur ae firmitatem . sed explicatur , proponitur , exhibetur . Praeterea Christus Ioan. . sermonem instituit de propria dioinit,te ae missione ;quam tum probassent tot prodigia ab ipse patrata , testatus esset apud lordanem eae lettis pater, ae inam praenuntiassent recepta a ludaei prophetarum oracula, non opus erat humano testimonio eorroborare. Nune uem s ambiguum liti ieium de seripturis , de dogmatibus , de emergentibu Icontroversit, quomodo spreta Delesae auctoritate poterat vetitat definiti Obiectant praeterea haeretiei sanctorum patrum auctoritatem . Etenim asserere videatur Seripturam unicuique

apertam esse, & non indistere vivis iudiei s. Iustinus. Joannes Chrysostomos, & s. Pater Augustinui. Et lusi

nus qOidem eum Tryphocle dis tam eumdem solis propheticis testimoniis revincit, eaque tam enueleata esse con- reddit , ut auditione sola, non interpretati ne opus habeant

Chrysostamus hom. g. in a. ad Thessaloni: allirmat omnia ex Sejist Aa a in s plano esse. S. autem Augustinus lib. e. de doctrina Christiana eap. vi. ait: Munime o simhriter o ti, Ansus ira seripturaa o as mad Maiat. tit oris apertioribus rami oemiseret , obfeti istribus autem facti Aia Διευε ei. MNI .nim fere is ruis osse ν rutilas eoiram, quod non punis me duliam alibi reperiam. . Quae et-go in uno Seripturae textu apparent intellectu difficilia , aliorum textuum collatione enodantur. Respondeo perperam sectario: ad Patrum auctoritatem o fugere. Quomodo enim, si Scriptura clara est . neque indi et Ecclesia approbatione . latere in ilia diuinorumn vlieri sum thesauros omnes asseruerunt ' Quomodo obscurissimam appellarunt Irenaeus lib. ii. eap. 4 . Origenes lib. q. contra Celsum , Clemens Alexandrinus . &Basilius supraeitati Quomodo Chrisostomus ait esse agrum in quo able ditus est sapientiae inesaurus . eiusque ξω- funditatem miratur hom. m. in Joannem , t ς. in Ahia.

R. in Epistolam ad Philippenses ὶ Quomodo Ambmsu

Epist. 44 ad Constantium scribit esse mare habent in sex fundam altitudinem prephelteorum migmatum p in modo Hietonymus se tibit ad paulinum, eam sine magium e doctore intellisti non posse, & qum l. x. ad Hedibiam, tantis obscuritatibus inuolutas esse Epistolat Pauli , ut ad illax intelligendas spiti lux sancti indigeamus auxilio uo

modo sanestismus patens Augustinus eodem , quem obiiciunt . ioco inquit qti,dam scripturae dicta obducere eas istinem .etissmmain , & edomandam ella labore superbiam .

atque in illius operit prologo Pauli Apostoli & Cornelii

nonis exemplum preponit, ut noς Ecclesiae magisterio imbuendos subiiciamus. vitemusque praesumptiones superbissi-nim N periculosissimas γ Itaque Justinus loquitur de Μesmae

adὐentu , S cum ludaeo recipiente prophetarum oraeula , quibus evidenter demonstratur ventile promissum in lete Neparatorem: unde tantum insertur quaedam in Seripturis praenuntiata pesse propugaari adversas inimi η veritatis, dummodo & hi ex maiorum suorum traditione Seriptura ipsas recipiant. Chrysostomus intelligendus est de ea seri

pluratum parte, quae continet moralia praecepta . quae utvlurimum dilueide proponuntur: quamquam in iis etiam Eeel sa institutionem aliquibus necessariam agnoseu . dum ait eitata tam a. si non Metieri, asciuitate laesionis inυ niis quod die αν , areade ad Iapieminrem, viae M Doctorem. S. P. Augustinus , neque de omnibus Scripturae loeit ae .eipiendus est . ut liquet ex illa particula . fere : neque comis mendat Seripturas absque Eceleta auctoritate & ton sul laiatione : sed de me scribit proximo capite viri. In Cano κ ei. aiareis So ιυν s ne es artim catho ιeartim quom uritimarisιν .utem sequarin. Ae 4ib. ii I. eiusdem Operis cap. 1. Constitie refulam fidia . qtiam de Scripsti artim proniorans

Iotas, o Gelisa a saritate pereepit . Similiter libro primo contra Cresconium eap. 33. sitit uti festi m ttiis e stipitare quispionis, Fecissum de tria consur , quam svix ia o his irare sera si mura d mol=νst . Quid plura Ttita est omnium sermone praeelata Augullini sententia

Pol tremo haeretici argumentantur a ratione . nobisque obiieiunt vitiosum circulum. Enimvero probamus Scriptu ram ex Ecclesia. Ecelesam autem unde probamu Exseriptura. Agimur itaque in fallaci circulatione, non mi hat ae inepte L stolide vagaretur . qui comprobaret matris alieuitit honestatem ex testimonio filii r di interrogatus, hucinam stiat filium este testem idoneum ac probum , reponeret id Ptefieri attestatione matris . Addunt penes Ee-Hesam nullam haberi auctoritatem irreformabilem , cum omnis homo sit mendas, ideoque minime aptus ad sena-

dum iudieium de verbo Dei , quod subitet nequit errari.

Respond. Si aliquis imperite argutando sallaei ambitue reumagitur, hune esse Paraeum . aut Cal. in illam alium smilia adueriat Catholicos effutientem . Nam unde pro-hant sectarii est ε normam ad Seripturam diiudieandam privatam inspirationem; Ex ipsa seriptura. Unde norant Scripturam esse divinam, atque hoe . vel illo sensu exp nendam Ex privati spiritus persuasione . Ips ergo haereat ei uitioso ambitu eircumaguntur. At noet nequaquam tali cireulo api constat . quia cirratis tum mittitur . quando

hoe per illud , tu illud vicissim per hac probator apua illum, qui neutrum coaeedit, atque ita circulatur qui apud

dicem probare nititur honestatem matris testim 'nio filii, t honestatem filii testimonio matrix quum tam filii. quam matris honesta inexplorata st & ambigua e eireulantur haeretiei. qui nobis eontendunt demonstrare privatum spis ritum ex Seripturis apertissimis . eassemque Scriptural exrsuas e privati spiritus, dum nos utrunque negamus scriptura nat proserunt esse apertiis mas . & privati spiritus persuasionem ad Seripturat diiudieatidat id exm esse. uersaremur & ndi in tali et rculo. s ad refellendum Paganum comprobaremus veritatem Religionis Chesilianae ex Seripturis, vetitatem seripturarum ex fide, quae viget in Religione Christiana. dum paganuq ille utrumque prae- stacte denegat. Hune non tali mettiodo ad fidem parti

here studeremus sed proposti et argumentis i t. eap. . quae

diei solent motiua reia tu ratis , ae demonstrata se i iam Dei reissantit au'oritate . illum adigeremuet ad praestandam fidem Echlesiae ob eamdem Dei auctoritatem , impi rata , a qua fides ea . Christi gratia . At inimiem verita tis , qui ex sdei e trauersis aliquam nobiscum propcinnant . ex vetitate quam probant nitimur resutare . Negant Manichaei uetu, testamentum Manichaeim e sutamus ex testamento novo quod approbant . Metant Ita therani auctoritatem Ecelesael I utheranos leviae imus ex utroque testamento quod non abi ieiunt. Negat Caibalteorum aliquis ineomperium: sibi dogma Catholicum eonvincimur auctoritate Eeeleliae . cui se submittit . Atque id non eaeireulando vagari, sed recta Mereat oppugnat Irem . Ubi

autem Novatores omnia sere Romanensium Theologorum dogmata impognantet nobiscum deeertant , noci utimur nox uno duntaxat scripturae textu ; sed ubi negant taese-sae iudicium, urgemus testimonia Evangelii i ubi Traditiones . opponimux Epi stolas Pauli e ubi Seristis rarum ea. n nern , obtrudimus λ Traditiones, ct Eulesiae iudieium, quae duo iam ex scripturis eomprobauimus. Atque ita nonax ignotit ignota. sed ex probatit ea quae negantiar inseri mus. Quod s unum scripturae loeum ex ipsa Scriptura e

plieamus, eonfugimus ad eontextum magis expressum; aliaeti Seriptoris scopum, ad magis probatam Vettionem . ad linguarum etiam proprietatem atque syntaxim . & ee

iis, quae nota sunt , ea quae ignota erant interpreta Nur ,

recepto tamen . quod spernunt sectarii, vivorum luditu is magisterio. Si hoe se vagari circulatione; nulla est . que non laboret tali uitio, in qualibet scientia rati inatio. Dum obiiciunt omnem hominem ella mendaeem, quia aliud probant, nisi mendacem esse I titherum . mendacem Calvinum, mendacem euiusque heretiei spiritum, qui pro. euldubio ei humanu 2 Et quidem hujus metitaeii aquis

mentum est arma alia. vanitas, petvicacia. e traditi O,& quae paullo supra redarguimus. At summus Meles Redior, licet homo st, diuino spiritu dirigitur . iuxta iactam beato petro promi sionem . quod nunquam defietet fides eius . N nunquam portae inseri adversus eum praeva ialebunt. Ceterit directio Spititus sancti non adeli, nisi eum ipso Ecclesiae Capite eoniuncti sat ; ae pmpterea contra...tsiarum fidei supremis. Judex est solus Romanus ponti- sex ; cuius auctoritatem alibi vindieabimus.

NOVAT REs, ni diximas, solam scripturam iussi

candorum dogmatum normam & regulam statiiunt, quoniam illam pro libito in pravum sensum detorquente

facilius veritati repugnant, erroremque suum insolenti peria vicacia tutantur, facti veterum omnium haeretaeorum imulatores. Nam post Sadducam , qui ante Christi aduentis miti Hebraeorum tentem plures haereses intruserant, temeiare negavies quicquid veteris Testamenti seripitet non continetur. ut scribit Iosephus lib. x M. Antiq. cap. 18. , nullam praeter verbum Dei scriptum fidei regulam Mn vere priorum duorum saeculorum haeretici Ualentiniani praesertim, & Gnosiici, apud S. Irenaetim lib. I ii. eap. I. Idem praelii terunt Ariani reiicientes Immo son , propterea uod in nullo sacro librorum seriptum st ut liquet ex Epistola S. p. Augustini ad Pastentium . & eet t. advers. Maximinum libro: idemque Macedoniani. 3e Eunomiani refutati a Magno Basilio in opere ad Amphil hium . Eutychiani, ut liquet ex AEl. r. Contilii Chaleedonens . Pelagiani, ard S. Patrem Augia: . de Nat. &Grat. eap. 30. aliique tatetici omnes. At prae eeteris bellum Traditi i-

309쪽

198 DE THEOLOGICIS DISCIPLINIS

buc indixere Luthes, Calvinique gregales & ex his majori seriassi audacia. extremoque eonatu Chemnitius, Dal. 1 g, Georgius Callixtus. ae Bastagius. Innumeri ex adisve so pii, doctique Theologi Verbum traditum propugnarunt 1 cumque communia haereticorum argumenta diluant

Canus, Bella tminus . Valemhumenses . aliique saerarum Ccntroversiarum Tractatores; Cnemnitium refutauit in iis bris Stromatum Wilelmus Lindanus 1 Dalsam citisserit Nicolaus L' Ne inter Tom. g. pag. I M. & Natalis Alexander disserti x. a. 1. saeculi, ae Samueli Baseatio Abbas Benedistia Baechini in Epitalis Polemicis uemacula linagna contra Iacobum Piceninum conscriptis . Ut ex Nosit tibus aliquos recenseam, praeter Hyacinthum Totiti, &Taddaeum Caluschi superiori eapite commemoratos , dignus

est qui legatur Carolus More i in Tertuli. pag. τiε. & seqq. Ut prauens nudistio dilucide reselvatur, premittendam est . quid sit Traditio, quotuplex, & quibus notis disterni possit. Ae primo appellantur Traditionet illa quoque dotis

Mus s. Deinde Gaditio accipitur pro doctrina, quae primum praedicatione Apostolorum propagata est, pollea s

cris etiam literis eontignata, ut a. ad Corinth. xi. 23. Ego

M is accepi a Domina otiola ρο ιγodia. .esis , quoniam D minas I vir, m. Tertio Gaditio accipitur prout verbo Dei scripto non continetur, sed ore a patribus derivatnrad posteros atque de hac Traditione eum haereticis ad solam scripturam prouocantibus deeertamus , affirmantes plura a nobis de fide tenenda esse, quae in Verbo Dei scripto minime inveniuntur expressa. Traditionum autem aenus multiplex est. Aliae sunt divinae, quae nonnisi a Cntisto Domino ducunt originem, ut quae sp ctant ad formam & materiam Sacramentorum . a

Deo homine . qui solus potuit gratiam sensibilibus signis alligare, institutorum. Quaedam sunt Traditiones Amsi lier . quae ab Ecelesiae incunabulis , ab Apostoli, d citio S ritu astatis Ecclesiis fuerunt propositae, ut i iunium quadratesmale in Christi memoriam , animatu que medelam primitus institutum, & fidei symbolum tribtandum a Catechumenis sacro lavacro expiandis. Aliae sunt aiaditiones Eeelesiae sano . providoque eontilio induE , , de paullatim receptae. cuiusmodi sunt ritus in sacramentorum adminis ratione servandi , ordo pictum , sessorum plurium

institutio, dc alia id genus permulta: in quibus distinguendum est, quod servat universalis Ecclesa, & quod in usueti apud Ecelesias peculiares, ut de ieiunio sabbati set ibit S. P. Atimstinus in Epistola ad Casulanum, & de canturiete saltico lib. ix. Confess. cap. I. Non eontendimus ad verius haereticos seruandax esse traditiones omnes sngula

kium Ecclesiarum. sed divinas, Apostoli eas, Ee uniuersalis Ecelesiae usu, & au ritate prohatas: in eeterit diei mus

equendum morem illius riclesiae, apud quam commoramur. Harum traditionum quaedam ad doctrinam spectant, ut dogma de canone scripturarum, es de perpetua Dei'. aeae usui nitate: quaedam ad mores. ut ieiunium. sanet tum cultus, Monachalis institutior quaedam ad diseiplinam. ut baptismi collatio per immeritonem , vel ablutionem .

Postremuin totum tenent traditiones humanae, quae, ut ab

Eecl. susticis disternuntur, sunt insituta hominum pio li bito inducta . saepenumero legum praescriptionibu aduera istia; ut de traditionibus pharisaicis dirimas hujus volu minis patina Is'.

Ad dis .mendat Christi, R Apostolorum traditionet his

retulis utimur. I. Si universa Ecclesa tamquam fidei dotama ampleBatur, quod novi nisi solus Deus potisite illiue te, etsi seripium illud non sit, descendit tamen ex tradi etione divina. Huius regulae ratio est, quia cum Eeelesa uniuersa non possit errare in fide ; quicquid tamquam deside eredendum proponit. id eertiisime a Deo reuelatum est. Traditur haec re*ula ab Irenam lib. D . aduersus hi rises cap. r. a Tertulliano de praescripti eap. 28. a Cypri no lib. ira. Ep. i3. ti a SP. Augultino lib. 2. de Baptism. cap. r. II. stiua unitersa tenet Ee Iesa, Me miseli ri sitiatum , sed semper retrasum es . nonnisi auctis rota festo ι eo ιMirum rectissime creditur. Deprompta est hae rei la ex s. P. Augustino lib. t v. de Baptismo eontra Donat.

cap. 24. huiusque regula ratio aperta est, quoniam vetusta consuetudo, cuius institutionem ac initium non invenimus

ad Apostolorum usque tempora debet reserri. Ill. Doctri na, suam Ecelesia universa quovis saeculo propugnavit . etsi in aliqua particulari Ecclesa viguisse non consset, per petuo tamen servata est in Hesesit praeeipuis, atque Amaiiolicis . ex Chrissi, & Apostolorum traditione manavit . Desumpta est haee regula ex Irenaeo lib. I l . tap. 2. de 3.3. e, Vincentio Lirinens eap. r. Commonitorii: At liquet; nam dum servamus antiqua dogmata Ecclesiarum Apollo. lirarum, ab his sens bus nullatenus rexedimus, quos ma iotes, ac patres nostros habuisse comperimus. IV. si tino ore viri Eeelesassiei testentur dogmata aut e suetudinem tib Apostolix derivasse, aut contrarium asserentes tamquam haereticos reprobent, divinae aut Apollositae traditionis cet. rem est artumentum. Ita docuerunt Py. Septirem sti, di art. 6 Hieronymut in Epist. ad Pammach. Ee Leo νώpa Esii . tr. ad Aucustam di quod di ratiCni consentanditi est . quia dum adhaeremus doctoribus Ecclesiasticis, tiri, iunetimur ab haereticis, sequimur Spiritum veritatis, iri ei musque pseudoprophetas , hominesque mendaces . vidε

Melch. Canum libro III. eap. 4 Frane. svlvium lib. D. Controv. Q. iii. ara. 3. Gasp. sumin Disser v. q. itieap. I. det. E contra traditio divina. aut Apollolis in

senda non est, si non ab universa Ecclesia servetur, sesvigeat duntaxat in aliqua Ecclesia particulari si peritii qua non sit, eiusque institutionis de netur origor si

perpaucis, licet antiquis, Scriptoribus commemoretur, Urepugnent alii numero, doctrina, & autioritate peri,ni

s denique viri Ee lesiasti ei. N Apostoliea praeserit m D

Uesa, tamquam novellam adinventionem illam repudieti. atque proscindant. Legatur L vincentii Lirinensis Com

Onitorium cap. m. ai. ar. 28. His praemissis stPROΡOSITIO. Admittendae sunt divina, &Apostoli.

es Traditiones. Demonstratur primo a quoniam nemo sanae mentis te. stare potest. Eeclesiam antiquiorem esse Seripturis, ac ali. quamdiu solam traditionem verae fidei normam suille . Eu nim in lege nartitae nulla Scriptura extitit, quae diuinam

haberet auctoritatem. Primus omnium eanoniem librat ad

Ecclesae institutionem aut Iobus scripsi, aut Moses, nas

librum Moch. aliosque vetustos neque Synagoga tamqvi didi.inos utiquam habuit: de nihilominus ad notitiam El. que nostram per aerunt sacrificia , quae obtulit Abel, Dei eultus e firmatus ab Enos. immolata a Noe holo. causta, aeeemum a Deo mandatum circumcisonis. de poes eris Abrahami annuntiatum, altaria a Jacob et , alia. 3ue legis naturae insituta absque membranis, tabulisque servata. In lege itaque naturae fidei regula non erat vet.

bum scriptum, sed traditum . per quod filii a pareasti, religionem ritumque eolendi Deum edocebantur ; suemd. modum innuit g David, dieent 1 otiosa mandatu patri. sua nos i mra ne is ea filiis fata. ωι reooescat amoria altera , Ge. Ps lxxv r. 3. In lege autem Moγs, etsi plura sacris literis fuerunt conscripta. plura tamen alia faecertissima tenebantur ex sola traditione maiorum. Atque, ut mittam, quae negant haeretici, ut sacrificia pro desedictis, quae ante Maenabrotum tempora nulla seriptura ibos expresserat; aut quae speciatim desgnare non possumus, ut remedium pro semellis ad originalem maculam ex is dam : undeuam aeeeperunt Judaei Moysen esse Auctorem librorum, qui sub eius nomine eiretimserentur, eosqaefuisse Deo inspirante exaratos, nisi ex traditi ei unde ceterorum sacrorum librorum . nisi tradente Synagoga. ean nem habuerunt ἰ unde eruentix victimis didicemur Hagnari Christum Reparatorem I Profecto eae Patrum institutione, de qua idem Regius Vates Psalm. xliii. Deus auribus u seis ais i mas, Patres nisi i ann ii Munt nobis. Si dinique de Evangeliea lege sermonem instituamus, Christus

Dominus nihil seris;t, quod rationicum elli sciamus; net Apostolis praecepit, ut litetit mandarent Euxngelica deo mata. sed ut ea universe hominibus annuntiarent, adeo ut Christi fides. iuxta Prophetarum vaticinia, prius cord .hus, quam tabulis inscripta fuerit. Praeessit itaque Tra.

ditio Aeri urare , N aliquando Eeelesa de Retitio absque

V ibo Dei scripto substiterunt. Demonstratur secundo ; nam . ut ii vel ex praecedeati eapite sola Seriptura non est dijudicandorum dogmatBm norma. Sine Eeelesiae auctoritate Evangelio nemo p dens assentiretur: illitit judicio cano i et libros selemimus ah AmtWphis, & sensus Scripturarum ambiguos non pel uato spirito desnimul, sed docente Ecclesia tantum odo sne erroris periculo assecuimur. Arbitrat id Daho supra fuisse suffieienter comprotiatum. At Eeeleta qua Ieὀulatili potest live ad eanonem saerorum librorum definiendum, sive ad sensum obscurum perplexumque et andum, nisi sorte traditione Maiotum Ipsa commostham te quatuot tantum Evangelia suseipimus, ili sputia ac si Mitio nomine intrusa repellimus. ut lib. vi. H. E. ea Io & Iq. probat Eusebiut testimonio Serapionis, 3e m tenis . Neque est necessaria aliorum testium auelaritas ;postquam vidimus inepte probari ex scriptura scripturaei plaus canonem, aut inspirationem. Idem agerendum de Scripturarum interpretatione; qnam ex unanimi patrum sensu petendam esIe, iure meritoque scribit Agatho papa in Epitiola , quae extat Aes. iv. bynodi sextae. 9 eium , ut verbis utar Lyrinensi cap. 38. , a minis Ariusis , se tentiis . promissioriistis D Oholtis O a si s ous urunt, . quid faeient Casia iei emis, mar. ι Eratisi μοι ei num modo in Serimuri, sonesis ori t. .m a sui rate discedinent me scilitet factis moriopera m alunt . quia is ιπιι pia Commentarii Urias fisas ei, o docto, si os nobis tra Aidisse Ior simias, tit are istim joη - fretiniam innutum tis Fuissa GaIlii G, O Ditis Coth, ei a maris res Da interpretentiar. Traditio itaque tam ad distemendas divinas dicti muras ab ameo init , quam ad illarum se sum lepit imum disquirendtim est summopere necessaria. Tettia demonstratio si. Piti a nobiscum haletici prosusnant dogmata, qua nequeunt ex scripturis pretari, qu uui; -

310쪽

LIBER VICESIM Us

idem aut nullo pacto . aut nonnis obscure eontineantur. Perpauei sunt, qui adversus Helvidium non fateantur perpetuam Deiparae virginitatem . & eontra Apollinaristas descensum Redemptoris ad Inseros . Baptigandos pueros ante usum rati ix defendunt adὐersus Anabaptistis eum therani, tum Calvinii aer utrique censent valere etas tum ab haereticis haptismum. Nequeunt his ex sola seris plura demotistrari. Alia et seriptura quidem inseruntur . at non. s traditionem eontemnast praeessonem Spiritus sancti a Filio, divinaram perti aram in una. eademque

substantia aequalitatem. Sacramentorum numerum , aliaque multa non ita exprese in canonieis Seripturis invenies ,

ut inde possint advertit m sus refelli. imo si quae iuscripturis expressa sunt uelle in contrarium sensum dein quentur, Patrum traditione re ecta. Et iam protesanuic ii quit Gratius in Annotatis ad Consuli. Cassandri qua

argumenti firmitatem etiam vir ille peracutus. a communione nostra alienus.

Quartum argumentum depromitur ex consutatione ho sum . quae non solum Seripturis, verum etiam Traditi ne , & hae praesertim fuerunt resutatae. Gnolliem refellit S. Irenaeus tib m. cap. 3. primum ex Traditione Eehlesiae Romanae, cu us dogmata probat esse in oeussa ex legitima suetellione Potitificum a Petra usque ad sedentem eo temporia Eleutherium ; deinde ex Traditione Ecelesiae Smyrnensis, qua Episcopum ae magistrum habuit vitum ab Apostolis edoctum , & eum eisdem convertatum, sancti simum scilicet. invictissimumque Chiilli martyrem Polyea pom tertio ex Traditione Ecclesiae Ephesnae, quam fumdavit Paulus, ae diti rexit Ioannet. N quae poterat traditionis Apostolica verax testimonium praebere. Consul tos Arianos in magna Nicaena Synodo ex .etustis Episcors, Ad Seriptoribus, qui ante eamdem Synodum eos, qui ilium Dei facturam esse dicerent. non autem Patri con- ubstantialem reprehenderant , scribit libro I. H. E. eap g. Theodotitus. Quinta S nodus, sue Cotillantinopolitana

. ean. 9. anathematigavit Nestorianos autumantes ver hum inearnatum adorandum non esse eadem adoratione

cum assumpta humanitate, scur ab initio Dei Getisae rM-ὰit m es. In Sexta Synodo, seu Constantinopolitana tertia , giscussa simi omnium praecedentium Patrum testimonia ad euincendas duas in Christo voluntatex. & profligandam haeresin Monothelitatum, ut liguet ex Aes. i v. Mes vi ii. Septima vero, ides . secunda Nicana nocine in definitione fidei e firmavit sacratum Imaeinum cultum ex Ecclesia. silea Traditione ὶ Idem praesitisse ad υersus subortas alias harises posteriora Concilia, neque haeretici denestant. Tenuerunt eamdem viam sancti patres , de suibus Pullo insta. Incredibile autem est Ecclesiam Christi in refellen dit haeresbus usam fuisse incertis . fluxisque argumentis. Si eigo ad.ersus inimicos veritatis semper obieeit veterum Traditi es ; sunt istae Ecclesallicorum dogmatum sulcrumst missimum atque inconcussum. Sit argumentum quintum petitum ex sacris literis. Pro verbiorum t. 8. legitur: AM. 6. mi διωρι nam mi, sitii, O ne a mittas Iegem matris suae; quod de Traditioni huet sanctae matris Ecesesiae interpretatur laudandus insta Epiphanius. Joannes ultimor stivi ει otia muris MaesesitI6tis, oc ex quo loco Traditiones comprobat S. Thoms

it. p. q. D. art. 4. Apostolus Paulus i. ad Corinth. xi. 3.

common lirans se plura corinthiis traditurum, quae in Epiuola praetermittebat, retera , inquit, etim tenero δή nam rhine enim s. patet in Epistola ad Januarium ii 8. nuneus cap. 6. probat ex Apostolica traditione descendere quod Eucharistia nonnisi a ieiunis aeeipiat ut , Ν ab Apollosis ordinatum .ine quod universa per orbem servat Ecclesia . neque ulla motum diversitate variatur. Idem Apostoluq r. a1 Thessal icenses it. 14. ait: Ira Me farres Rute . t More tradisiones, quas d ais seis sive μν δε no rem . siem Disolam isseram. De quo testimonio Crat. rv. Grysoli mus : Hine es perspi/tium Dia non omnia ινώ Iemna μγ

Damascenus lib. I in eap. I . Tim theum vero idem Aiapoliolus it. Epistola eap. t. ita alloquitur: Formam hab/ anorum iobertim , qua a me o/isi. B tim is sitam ostiat

pre Spi,irum sanctum. Quo in loco apertina me traditione commendare primo teritur praelaudatus Chusistomus seri

bens in ea verba: Non moad per titeras . seu eriam et τί s

ι- . nisi doctrina per mantit tradita . n quas thesaurias alteri ereditus, ut inquit Vincentius Lirinensis eap. 1 Corem itorii His itaque, aliisque seripturatum sanctarum craeulis Traditiones Apollolicae eommendantur. Sextum argumentum sentem lix sanctorum Patrum eo struitur. Ex illorem autem numero seligam , quos haeretici magna doctrinae laude eelebrati, ae sumim prae lare auctoritate non denegant, de quos ad se trahere irrito e

natu nituntur, Irenaeum scilicet, Tertullianum, Epiphanium . Basilium, Cyprianum. Auguilinum. Nam ae 9 pia Hieropolitano, Ignatio Martyre, & Clemente Alexandrino, aliisque sat est, s loca breviter itidi citando ali-qo id eontracte dicamus. Igitur Irenaeus lib. rii. cap. de moti strans eam esse haeret leorum hominum vastitiem , ut dum Scripturis arguuntur in Meuiationem e vertantur ipsarum seripturarum, Ciam a rem, inqoit eam irem re ιι --, qtia es ah A sotis quae scire sura Pressuum rerum in AtD se isticis o civitii eos, ariersmiar Tra aiιioni : atque ex his insert haereticos neque Seripturis, quas pro libito temerant, neque Traditioni. quam re Ilunt sconsentire. Cap. autem Mi. Ualentinianos primum ira ditione . deinde Seripturis eonsulaturus, illius semitaten his verbis corroborat, nouisis in ira e Apostolorum inroto munia man Lesaram in omni Eulos ad γ' respicere o

eos, qui os Apostolis instituti fiat D svi in Mes sus,

iert Irenaeus traditionem Romanae Eeelesiae a duobus Αρο- 1iolis Petro & Paulo ereesae & eonii iratae, nee non Eces liae Smymensis, 3e E esinae, suarum illa a polyearpo , haec a Ioanne Evangelista edotia fuit . Restitatis pollea Gnosticis ex Traditione. s. Irenaeus cap. 3. eosdem Scti pluris impetens ait : Trassition. hi vir Pi os ex Apsolis

e s. habent. in Eretis . o μου nenia aptiu nos . Nwr tamur aci eam quae es o sr tinis ostensi se . His respondere nequeunt naretici Irenaeum Traditionem aecipere pralelis M ipturis, aut pro Fidei Symbolo, ut comminiscitui Grabius. Enimvero aperte Irenatis Traditionem a Scri- plura disti nouit, di dupliei teso Valenti inos eo lolii rdeinde ait Bage traditio em etiam sine tharta & attamento ab innumeris barbarorum gentibus. qum in Chiilluui crediderunt, custodiri: ulterius Dirmat ordinem traditionis fuisse tenendum, etiamsi Apol toli scripturas non reliquissent nobis. Vide Irenaeuin eodem libro cap. 4. Symb aum autem qua fronte nune callidi haeretici obtrudunt . cum ab Apodiolis editum denegent, & s editum lateantur, admittant nihilominus dogmata , quae in Symbolo noni continentur, ut parvulorum baptisnum, Sc originalis peccati propagationem Haec eum erudite pertractaverit Renatus Mai et suis in

Irenaeum Adnotationibus, ac praesertim praevia dissertati ne III. an. q. eflugiumsue omne advertamis praecluserit , id digre serens Joannes traneiseus Buddeus irrito conatu

Mes luetum refellere aperessus eth. Ait primo erudit illimum virum dum initio dillertationis scribit, Seritraro, sacras esse rutilam veritutis . cenam in immuta/ιlam, cui nihil aliis e , -ι detrahere fas .s, confiteri opus ncia esse traditionibu1. Sed quid insulsius, ineptiusque potuit proferri RDiuinae quidem Scripturae sunt illiusmodi regula , eisquanon licet scripturas alias apponere, neque eas sas eli interpolare , di mutilas reddere sed ad hane reaulam Massuetus adiicit alteram, quam ab Irenaeo praedicari invicte demonstrat, ut nonnis scurriliter se gerat Buddeu, amrmans eonfessociem Massueti sibi esse grati . limam, dum

vir clarissimus exornat haeretici dogmatis refutationem .

Deinde Buddeus ex verbis Irenaei asserentis haereticos dum seripturis exagitantur confugere ad Traditiores, inferi haeretiem esse, non orthodoxos, qui traditiones ipsas recipiunt. Firmum sane hHeseos praesidium, dignumque , ni eis in proverbio, patella operculum i Enim vero S. Ite-vaeus liti. Di. cap. a. num. i. scribit valentinianos, dum Scripturis premuntur, in aecusationem eonverti ipsarum Seripturarum, in antes recipiendam esse traditionem, de

i aditiorem . quae est ex Apostolis, quam ex succession o Episeoporum demonstrat persistere in Eeclesia Romana ;

jus Pontifces enumerat usque ad Eleutherium tune tem-

potis sedentem. Apertissimum ergo ess, S. Irenaeuin hae reticos appellare qui reiiciunt traditiones Romanae Eeese si, probantesque doctrinam post Apolloidi ab hominibus

excogitatam , ut Valentini deliramenta nunquam Romae ante Hyginum audita, atque reiecta vetitati regula, se metipsos. propriamque adinventiorem depradicantes: eu

ius genetis sunt Nouatores serudites puella Lutheri aue Calvini, contemnentes Romandi es Apostolieae Ecclesia diatrinam, atque ad normam proprii spiritus seripturarum