Jo. Laurentii Berti ... Opus de theologicis disciplinis nunc primum septem voluminibus comprehensum, & praeter uberrimum, generalemque rerum indicem ad calcem appositum, integra adversariorum in auctorem opuscula, quae hactenus prodierunt, necnon apo

81쪽

O DE THEOLOGICIS DISCIPLINI s

mum μνρυν ora inon 'og fi r ntivi viis smatis in regnis per arariam pias.=rioris um rati as,torix, pes erami is qui, sed risu, in eis m,s Maritia . a iurieris , MN I sim ut sise ista disse peinserantea esto mkut , --πrtia a , Mi pis Me Larum noriri se pose, ure sus . Idem denaco iratur, quod nollent pratiam sibi sub iacere voluntatem, nec praeuiam esse humanorum meritorum, sed omitem, ut sitis apparet ex ditiis. Quare amumenta prosperi , & Au stim n tum probant ad itiitium fidei ii Militatem elatiae sua lentis, sed etiam necessitatem grala. te litatis, quae suum con seminat opus, quae nulla ancipiti causa si menditur, quae discernit unum ab atrem, quae iacit ut laesamus t ut constat ex praecedenti eapite , ti ix.ee H. Petidiana. Deinde affirmo, sallacitur Janonium duas eY Epiuota Prosperi distinguere sectan se pelagi a m , quorum alii nullam veram pratiam admitterent, reliqui prevenientem fateremur, sed pedisesuam, atque a voluntatis nutu peti dentem . Etenim Pio per num. q. aratrat Semipelaaian et aliquos reprobasse Aia uitiai dogmata circa praedestiuationem N pra icim. R desed 4: se oblimationem tuam vetu late , i e t antiquorum patrum sutiobscuris expolitii iMI sed in terpellati ut sua exponerent senti, res pestidebant se mhu γυ- na Macerit, cir de his tacendum e e , umes istici vovi Druitas effiger t. Addit eo perventile perulea-esa , ut definirent fidem nostram aediscationi audaentium eiu contia iam, de se eo anis vera s t , non promendam. En tibi pii iam Semire apianorum faei memni ii ambiguis in te proramentit, set verbit Prosperi delinearum. Alii /t i, is inauit alta, ad pes iatrasset in declinanteet, non Or- cultabant senti si a ; sed fidem dilii ag uiri ab operibuna Ietebant ad initium fidei sui ere naturalem facultatem. inrtialem gratiam perii uentem ad conditionera ratiotialis et iure, qum pratia et , qti tenus Deuς in lituit ho minem ea pretem dii terioris bonis mali, nisi ri merentem, quia noti tali emem autu antea initia i ei, di vo unia. tem credendi non excludere protiam aci hora opera ii dila-xiam , propterea quod pulabant abnumerandum non ei realicui opeii iurati nis unumquem se a sto: una velle sinari. Atque ita secundum suam phantasiam costfituebant grai am se iram voluntata, et ii voluntatera a statia illa initiali site hantur esse praeveniam. Hate usdem 1ere vertiis N. prosper num. a. ab ea Peti do, sui m et 3 , recitatas petiti vetii bast itaque Semipelagiam omneI in re lici da sententia s. Ati 'ini discrepabant . quod aliinna declinabant a sitimas Pela iam et circa fidei initia. alii Dee traiiam praeceni tem, quae ad fidem requiratur, o a renis verbi: admittebant, nee respuebant, rata ad fidelium udascalione ii nee veritatem esse protendam . Eapropter Aiu u es ut contra Semipeia auim duos edidii Ibios; tiuum de desaee tinatione Muriorum ad inobandam gratiae necessi atem ad fidera, alieturii de Dono rei vetani: r ad de-n Onitiandum hone ella donum Dei speciale, de a se ira iu- iam p xjestinationem popul pr id candam . in una Sem p notum si iione eicia Callianus, qui Cos lat. xio. cmir. ni itur . non' rate nolitum non esse bonae voluntati prio. ipuam exemplo Pauli di Mati luci, E latim docet o rosuom exemplo Tachaei N Latronis, inserens Leutrum dicendum dile . neque nolitum esse principium faei, ii iud a per Dei gratia nuri: ι fidei principia inspirati. Quam rem s. pro Ver cap. v. contra Co iatorem num. a. ' PMu ς; Iti,ima rasti inquit) quibus utine ratia in i m , , ne At ei in in5 a 'i tur, oros esci Vtiis, si ii et h: , θυο ι u fecere ni u au isori Ubi etiam advertendum eii Semipula ia- s lyri contradicere. Duuc Qideri Catholi et, nunci. ia iano: , ut obsereat ibidina Maius pro per. Plaeterea indunt tum e i Semi pelagi ano: omno; etiam ad initium fiden adiis iste gratiare 1: suminationis , etiam in re riori . Primo Ama S. pro per in Epiti. ad Au u L ait . quod haec ipse uiri de initio, Ac pro illo eii, omne, Irini

i inae tuus rationis Sem italatiani denegassent, tuissent de erilites Petralatii , qui tandem ciat iam hane a noverant

Va dfimum ait quosdam a in isse Semipes, sanis,sti ime

Dat reves tinnire ademerint auxilia. Lera lurcit. loco Per avrus.

Asdiendum potiri mo et , Semipelagian in ad initium f-ddi nini admisi e pratiam . quae ad illuminationem mentis

addit inspitationem dilectionis per subminilitationem spiritiis Sa: Eli. Quod prurium demor uim ex Epistola Hi alii

ιum saneta in iant, ni bono operando in vitam aeteritam cem qu- ν Oe. Audit, ut arbitror, Semipelagiamri de- sanies ad initium iidei illam gratiam, que dator per sib- min. liraiioclem Spiritus Sancti, sive stratiam inspirantem voluntatem bonam, de d4sehii erit, de illam eamdem gratiam, quam ad bona opera credentium, atque ad vitae diis ternae coniecurionein fatebantur ne eellatiam : de qua pistia disputatum est de M. R eap. v. Hop. r. Ν - viri cumulatius. Il. S. patet in cap. de Prael. sanet. ealirgans quae in mem rata Expolitione non satis exaue tradiderat, timulque comi vitiant, quomodo fdri sit donum Dei Pibi . ρα oririuua vix, inquit), D tis eri vi Armias, Idem Dos ρι. operas,r - . . vi seu επι, - uam auremu itim est, Deus iliait -- a iis .muisti, , a. a iridi sis 1 ia , eri in e Mim,s Me iram es , U aurem vera mών ο vim, sititis 6 , otii crodor scit . ur spirimm . an.

Uia a M. si is s κι5 ,. En ergo quod nega ni Semipesariani ; ad initium si dei neces aliam Use gratiam landiae deletiari is, i aliam oris et ea raras, gratiam suae praeparat voluntatem. Jil. si iamisistent Semiperamni in eruam gratiare iacti m deles at lias etiam non vidi fest& praede e uiantis, sed parvam , s ob arbitrio pendu-

ani a se puta uti ad initium fici i. o. inivi ieetem ab

tum , non denegariant pratiam aut metia animat, non e

ocnret statiam pet se e scacem inspirationem boti evoluntatas ad fidei initia . velum quoque est misisti v lucitates uo irae piaveaiii a gratia , quoniam aiserebant

82쪽

lagiani sive niaturatam esse, affirmantet nobit Inesse nain riliter . Si actus superiraturales dixeris opera hona praeter fidem; ad hara fatehantur gratiam praevenire hominum is luntates . Sequebatur tamen ex pravo ipseram dogmate gratiam dari serendum merita, quoniam prior in eorum sensu est 5des, deinde gratia . Qua in re, ut diximus e Pite praeeedendi, ab Anmaenti pluribus rationibus resellumine. Argumenta autem secundae sententiae duntaxat efficiunt Sem inlatianos ad instium stii non admissu istam patiam Chesiti. quae per nos est raritat innalis, S e si tit initi- spiratisne sine di dilectioni, . Merito ergo damnata est quarista Iansentana propositio Ae tamquam salsa , & tamquam haeretiea r tamquam salsa , qaia Semipelagiani ad initium fidei noti ad letunt gratiae interioris praevenientis neetis ratem , s noti admiserant gratiam sanctae dilectionis: tam. quam haeretio , quia mae gratiae praevenienti obsistere, vel obtemperare dogma eathoileum est, non haeresis semi- telastiana, de qua st horia disertati a terminus, m offenci I unιus nimia I sitatio. Hi uerbis Angustinus librum ritum ti In ordiae M omnia opera evratiociis, Uter quae a diabantur non esse adnumerandum velle aegrotum sanari. Ad hane etiam voluntatem admittebant initialem aliquam eratiam, idest, saeuitatem discemendi inter bonum &mmium, institutiones & illustratioties animorum, & in vocatorum portione, ne in paulo & Matthaeo, etiam bonae voluntatis inspirationem . Inter Adamum autem , At lapse homines hcie statuebant diserimen, quod ille integris viritus redebat. Ah volentem gratia iuvabat; atque ha credunt tantum , &habent naturaliter eredulitatis esse di, sed ob vires deperditas eorum voluntas ad retite ambulandum etirenda est per eratim inspirationis. Proinde in homine primo nullam admittebant gratiam voluntatis neque ad fidem, neque ad petieverantiam. sed gratiam homini opitulantem,s vellet perseuerate; in hominibus re liquis nerabant pratiam voluntati, ut erederent, admittebant Matram voluntatis , ut possent operari, di vitam consequa sempiternam. Neque Augustinus argumentari debebat ab improportionainter potentiam naturalem . e actus sepernaturales: uin actum superuaturalem appellas fidem ἔ negabant SemipN

83쪽

DE THEOLOGICIS

DISCIPLINIS LIBER SEXTUS DECIMUS,

PERTRACTANS

De libero voluntatis arbitrio ad fus Luceranam, oeCalvinianam bere .

ENE ,e sapienter aseruit Augustinat dic Miles esse motas circa Dei Gratiam & ibberum voluntatis actitrium quaeitiones, e quod cum horum unum defenditur, videatur alterum denegati. Et quidem Pela

gius , Caelellius, & qui talesim horum

expressam nomine vel prodignarunt, vel damnatam iam a plenariis Astieae Synodit,& Rescripti a Pontifieum Romanorum , saltem ex parte instaurare tentarunt, ideo divinorum decretorum, auxili

rumque praevenientium necessitatem oppugnarunt . quod

putarem illis euerti acceptam beneficio Conditorii liherta

tem. Ε eontra gratiam , diuinasque praetin itiones nonnulli tanto rigote di facti legio asserere noci dubitarunt, ut aper te liberum arbitrium aut penitus extinctum Adae peccato, aut indeclinabili neeessitate ad bonum ti malum impelli, autumaverint. Auli sunt tantum facinus, poli veteres F, i aseitores, duo illa Novatorum Capita, Martinus I u.

therus, & Ioannes Calvinus, ae postremo parum ab his discrepans Cornelius Janseatu . Repulsis itaque Inimicis Gratie Dei, hostes libertatis divino implorato auxilio M.tredimur oppugnandos.

CAPUT L

DIXI superiotibus libri, de oppugnatoribat Cratiae

pelagianis, & Pelagianorum Reliquiis: nune detoribus , qui helsum intentarunt libero arbitrio, Luatheto pta sertim,di Calvino, hahendus ea sermo. Fuerunt quidem alii, atque ut opitier ab otione Idololatriae, fata. sis netellitatis arsertores, tum Philosophi, cum Haerei iei, di inter hos Manichaei, stenus hominum perditillimum , qui ex duobus emetetnis principiis unci hono . altero malo, euas in homine statuebant naturas, substantialiter bonam neque liberam ad peccandum, & substantialiter malam , carnalia eoncupiscemena, At ex neresstate detetminatam ad malum. Quorum di otaginem, S salsitatem destrinae variit in laeti in s lati sumus 3 nec aliud addendum modo

est, nisi Manichaeorum quoque damnabilem & nefanda

impietatis errorem eo venire eum Pelagianis in denegan

do oristinati peceato, & in asserenda hominum impe ea tia: licet quod Pelagiani tribuebant arbitrio, Mantinari adstraherent determinationi naturae. pari jure ut hi arbitrii libertatem tollebant eam deprimentes, di subiicientes ne eius iati, ita Pelagiani liberum arbitrium delituebant quodam modo, eo male abutentes adversus beneficium largitotis titi seribit Hieronymus ad Ctesiphontem. Sano ergo eon silio Auetustinus utriusque haereus debellator , impugnisqManichaos depraedieat libertatis indisserentiam, exagitans Pelagianos tommendat gratiam trahentem hominum uo luntates ; nobisque sternit regiam viam, ne declinemus ad dexteram , neque ad snistram . Declinavit, atque in praeipitium ruit Apo lata Augustinenlit Congregationis Saxoniae Martinus Luther natus Iulebit in Comitatu Mansseldens anno rasa. die x. Novemb. Patre Joanne, Matre Marearita Lindemanna, in nullis auspiciis, ut narrat lib. i. de origine haeresum Flo. ramundus. I tetritus fulmine Monachum induit in Cis

nobio Eisordiens anno is . Fiatis sua primo ac vicesimo. Pros tu; est studiorum caussa wittemiatum anno INLibique poli aetus Academicos lauream Doelotatus obtinuitan. ε 3 3. Sedente Leone X. ex Medicea Familia assumpto erepit primum contra Indulgentias debacchari, quas Sum mus Pontilex eoncesserat predieatione Crucis adversus S limum Tutearum tyrannum. Aggressus est facinus anno I i . renuente Statipitio Samoica Congregationis Antisite. Hine in alia errorum portenta molapsus est, maxime circa iustificationem , & efficatiam sacramentorum , omnia locis suis refellenda. Anno 1318. auda fiet ad generale Concilium prouocauit, & I ximo anno is M. iis mosa di habuit Lip iae cum Echio disputationem de Romandi Ecelesiae primatu . Damnatis a Leocie an. luero. Luth rarus aniculis xli. movit omnem lapidem ut Eces iam uastaret , editis uoluminibus pluribus arregantia ti errore fidinissimis. Ceteris millis, quae ad praeseus inlli tutum nodi pertinent. Mevii liberam arbitrium post Ada pereatum fuisse in nominthus extinctum, vel amissum, itaut man. t res de solo titulo, vel titiatis sne te. Ita in Asserti articulorum suorum ad Leonem X. art. 35. in libro de se is arbitrio. N operatione in Psalmum . Addit nee me gratiam pesse hominem lapsum divina servate praecepta,ec Deum praecipere nobis impossibilia, ae s mandaret timbis, inquit philip a Melanethon M cap. . Epith ad Rom. transvqlare Caucasum. En blasphema illa alterito Luther in Res asione ad Dialogum Silissiti, S in Consulatio e Rationis Latomianae . Exeusso religionit & fidei ango annar 23. uxorem duxit eripuitque Christo, Camaritiam des re nuncupatam. Decellit tandem Istedii anno is s. complutibus aeeitis discipolis, qui variis Haereticorum lactis lat.

mam nomenque dederunt.

Moleste ne serant sodales me professionem utheri eo-

memorasse, quam occultare noti possumus undique Hist rieis conelamantibus. His accommodavi aures, illatas. nota

quidem ab illi . sed ab ' imperi totum plebe, sanctissimae matri nostrae iniurias vindieaturus. primum enim ad huius familiam Haeretiarcha ille non spectat i nam ut viro cuidam res didit Cardinalis AElidius vitet,iansis vethis Ioannis A

postoli I. Misi cap. a. v. in Sinusit ex nisis , Romam sies utique nos stim. Deinde quaenam est in Christiano Osehe ampla de perantiqua Religiosorum familia, ex qua nuruli prodierint Ha tetici, & Apostatae I Novimus, etsi igno Tantibus nolumus id aperire , unde exierint haeretici alii, etiam Novatorum rapita, Ac ipsius Lut heianae factionis minittra. Nee tamen eeleberrimis, onctissimisque Ordindiu profugae maculam intulere . . & s sitim alitet obtre iat Tibus, eam eluere ae tergere stiluerunt viri Eeetessiasticis honoribuet, sanctitate . de sapientia elatissimi r qui neque erumpente i Iaeres Lmherana in Mρuiliniano ordine desuere . Floruit tune Cardinalis A idim Leoni x. acceptissimul, eximius Theologus, nee Latini sermonis elegantia impar Erasmo, Bembo, Sadoleto. Longotio, qui cum Cicerone, Livio, & Teleti ita smiliarissime versabantur. Testantur viri me=ita eiusdem Leonis Epistola conscriptae aurea Bem hi latitiitate. Praestiit Tridentino Concilio Hieronymus S ripandus Hiil eorum omnium laude celehratissimos. Vixit eodem tempore sanctuet Thomas Atehietiseopus Valeriit

nua Pater pauperum, Episcoporum exemplar, ae Religionis gelantillimis propagator. Animadvertit in Lutherum, ut priamum adversus indulgentias disputavit, Capitulum Congregati it Saxoni Heidei reense: Ili primus omnium eonis. tauit dogmata truthetana Ambrotiuet nandinus Neapolitanus. Pluribus annis aduersus eadem scriptis , verbis ue pugnavit joannes Host mei letus, Anti Lutherus propterea die us, quem pro fide Catholica si tenue decertantem, & iam decem annorum gloriola certamine triumphos arentem evectus ad Ceneralatum Seripandus his uerbis per Epistolam est alloeutus : Inuviere ια aito furi itici na, o xι fetsi haei vis, prae I ire priIia Domini; tia te Me ore rem .hat via Rhenam

meminille satis es . Addo Congregationem illam Germaniae, in qua Luthems eucullum induit, iam ab anno IM .suisse a sutisdiesione nostri Generalix exemptam: quam inquam nee Schismatica erat, ut scribit Remundusi nee Luinem annuit Joannes Staupita, ut narrat Pallavitinus. Ubde quae de illo preseri, si3lo licet da iustulo, in sua disisertatione Gandulfhus. Si tamen Cermana illa Congregatio nequaquam ellat a Corpore ordinis nostri serio Fla; quid nobis assertet isnominis ac dedecoris contaminatus Ap stata Huius Corporis Caput i ideli Augustinui, quassu: ra prospiciens, S consulens pliorum suorum honori, haec olim scripsit Epistola iam nune 78. num R. Quantumlibet oiam Die Ier a se Minis domus m . he- δεα , O .nser L

84쪽

LIBER SEXTUS DECIM Us CAP. II.

. Et blas hera illa edidi tati

a liellce spe tir. tria finitiari

tuto

Alter Novatorum antefienanus est Ioannes Calvinus . Natus eli Novioduni in Hordia parentibus Ioanne Calvina & Antia Fronea die x. Julii anno 1 soa. Literis ram dedit apud Biturieense. sub distiplina Andre.e Alei ti, & Me leniori 1 Uolmati. Eleelluit ipse latine scribendi laude, .ida autem dictione & nativa eloquentia Lut lie- rus r nam huius latiuitas laetaborata et , & incompta . Scripsit adhue iuvenis de annot natui as. Basileae . quo se receperat proscriptis in Gallia Novatorious, libros Institutionum conmitis errori hos 3c argumentis ex Melanesitho.

vium crepit audacius errores disteminare, exeerari cultum

saerarum Imaginum, fellos dies, tremendum Millae sacrificium, Romanae & vnioersalis Eceses ae dogmata es tradistiones. piesaulo in Aquitaniam, ex Aquitania Genevam e cellat, quae paullo ante abdicata Religume ad Sacramentarios deiecerat, anno is 3. ut cocillat ex tabula aenea ad Curiam Genevensem aifixa. Inde . cum non probaret pseu-ὰoreliti is scimam inductam a Fare lio, expulsus accessit Bemam Berna, concitato in eum populo quod cocivieiis saetiasset Zuuin illium, Dait anno i 33K. Argentoratum, ubi Fe uxorem duxit suadente Meeto. intertuit anno is r. Comitiis Ratis, ensibus, ubi ineassum tentata est eum Lutheranis concordia eitca praesentiam Corporis Chii ii in Eucharallia. Re voeatne tandem est Geuevam, ibi due sine ullo diplomate, aut missio e iecit se Gene.etilis Eceleliae Pallorem. In me ut, laseliei exitu e vivis exeessit anno Meeestit Calvitio Theodorus Bera natus a d Veretios anno a 319. de in Graecis, Latinisque siletis naud mediocriter vertatus. Is sobduxerat se Parisiis, ne in iudicium vetiitetae satus de turpi libidine . euius praebuerat indicium o foenum illius Epigramma, & receperat sese Genevam vis vente adhue Calvino. Legendus Floremundus lib. vi II. de Crisine Haeresum, cap. 17. Scita Calυini, quantum spectat ad Gratiam de liberi rem, sunt humanam voluntatem nullam habere mali aut boni elestionem, nee aecepta gratia tuae optionis esse vel temperare, vel refragari. Ita doeet lib. a. in titui. cap. α de de libero arbitrio lib. s. eap. 3 . Constituit ille quidem gratiam in tinctu delectati is, sed adeo unpre

so, ut spontanee tantum voluntas moveatur, sine aliqua libertate. N ad instar brutorum. Conventuat ergo in a gando libero arbitrio, siue Mendi 8c non agendi facultate Calvinus atque ac Lutheras, licet in eo videantur discrepaiare, quod Luthetus velit esse illud velut quoddam inanime de mete passive se habere; Calvinus e cedere videatur movere illud se, Ac vitaliter adire, Ze liberum e te; si ii. bertas opponatur coia tocii. Quod in libro a. 3c s. contra Pighium non semel Calvinus profitetur, affirmans tibi eo fari inuidiam, quasi hominem smilem iacet et lapidi, cum

fateatur hominem ipsum conari & agere pro acceptae gratiae mensura. At verba illa sunt; nam neque Lutherus asiserebat hominem suh gratia ciperari coad e, de veluti o torto collo. sed, ut loquitur in libro de servo arbitrio, agere necellitate immutab)litatis, sponte tamen, dc voluntate libenti. Quare habet uterque haereticus diversam quidem faciem, sed ut de cotismalitas ditium eli in cap. -

mmtinuamias. Extra de Hareticis, ea iam id nescim eo I salom. Saetosancta Tridentia a Sinodus seis vi. can. 4. ut penitus errorem omnem et minaret, utrumque definivit,

ae poste labertim arbitrium a Deo motum dc excitatum dis sentire si velit, de non Ele inanime quoddam nihil omnino arens. 3c se habens mere parsive . Atque liu ut vetii-giis insistentes nos hale eadem decreta ab liateticorum oppugnatione defendimus. Tertium addimus Catholicum p riter, de definitum, Deum noti esse praedesinitione sua de absoluto mereto causam esses licem peccatorum nultrinrem quod Calvinus tribuens Deo bono qua Manichaei adscripserunt principio malo, hia deletiot 8c impudentior asiseruit lib. l. Instat. α ies de lib. arbitrio lib. a. pag. a ; . alii que in loeit duelut fallaci definitione , quod Deus etiam peceata praedeterminet, Et necesse si evenire quicquid ille ilatuit. do de homine primo ad eap. x. e mla sunt. summatim ante conspectu in ea pro ciendo, diem libertatem ex intellectu de voluntate eonfiati ; aliam esse libertatem a n cessitate, aliam a metam, aliam a mititia; primam tolli

per naturalem determinationem ad unum, per Mamque eo-gnitionem summi botii; alteram per gratiam liberantem a servitute peccati e tertiam per gloriam, qua liberamur a corruptione corporis, animique prementi eupiditatibus. Libertas a nece.state appellari etiam sistet libertas naturae, cujus definitionem eodem loco tradidimus, direnda esse po- . teitatem agendi vel non Mecidi ais postis, quae ad agendum praerequiruntur. Libertas a miseria de a peccato noctad naturam si itatis pertinet, sed ad peculiarem liatum aut iraturae eonditionem; unde a pluribus nuneo piri solet libertas e tingentiae. Quare stit vera libertas etiam sine Pote late meeandi Ec absque miseriarum graismiae dummodo tonsuat indisserentia iudieiir atque hoe pacto libereti Deus amando res erea M. easque pmducendia de servan do, fle liberae pariter sunt beatorum animae respectu ips, Tum creaturarum: quae omnia fuerant ibidem satis, ut a bitror i explicata. Da unus quoque voluntatem posse aecipi generatim , luat emas prine pium est euiusque motus animi volentis , ive velit libere. sve spontanee o de euatenus vult libere, elethione sua, suoque arbitratu. unde emergit duplex libertas, a minione una, & altera a necessiste. Sola a

Frisis

uriatis pellere istae I his; insisAi faetitiore cum iis et tis,s, itim in moruIistis e poritas. homines posteras. OPORTET ne ad huius quaestimia solutionem memoriae mandentur quae de natura liberi arbitrii dies cie

pellatur quadam analogia, propterea quod voluntarium ire quicquid fit sponte, ac nullam patitur uiolentiam, de voluntatium pariter quod fit ratiore libera atque eleesiva . Hoe poliremum eis, ut eum Scholas teis loquar, prineipale

libertatis amissarum . Enim vero navi eodem modo adve

satur voluntati eoasin, atque neeei lita Si sed illa contra voluntatem militat actas imparatos cogendo, & inhibendo, nec impedire poteti iatus elicitos, quomodo vincula iaetulit

ne valeat homo setiulare, interiorem autem animi minium coercere non sunt, dc corpori non animia in .runt violentiam r at ne cellitas intimam voluntatis potestatem

oppognat, alligatque eam tali vincula, quo oblitiεia n ouit pro suo libito eontra iti . Ergo qui docent non e led. vilentia libertatis posse agere de noci agere, s libertassium1tur in genere; non satis calligate loquuntur, quoniam libertas comparate ad spontaneum de indifferens, non genus tini eum est . sed onatuum: neque aliam ideam habeo uetae libertatis , quam voluntatis meae. cuiuῆ optionis, iurisque sit agere, aut non agere, prout lubet. Quod si de genere a Iuga sermo est, nullum dubium potuit oriri. quin ad libertatem pote las illa agendi Ad novi agendi nequaquam pertineat: quoniam sub genere illo eomprehen aditur etiam libertas a coaesione. Animaduertunt autem

Philologi genus anatiuum sumi ut plurimum pro eo, quod

appellitant praecipuum anatigarum. Ita ergo voluntarium a d antiquos Patres nuti semel uitarpatae pro libero, genonnunquam dieitur liberam quod eis tantummodo umiuntarium. Hoe demoni rant res fimonia Veterum, quorum alii affirmant Filium Dei genitum ei se voluntate Farriet , dc alii negant.' illi voluntarium Meimunt pro eo , quod ei cum spon taneuare dc lubentia; 3c toti pro eo, quod sit eum deliberatione δέ libertate. Vide de Trinitate librum x M. eap. x. ad 4. Ob. Hol genu. Coni lat ex praxedenti eapite non dene are Lutherum, neque Calvinum dami liberrarem a eoaesione, qua homo spinte de libenti voluntate operatur; ideoque instituitari eum Novaturi s disputatio

de libertate indifferentiae, sue a necellitater quam nos veram, propraainque libertatem esse contendimus.

p post Tio I. Per sdiit in homine lapio laberum in

luntatis arbitrIum .

Tristet argumentorum genere these demon stratur, Seti-pturarum ae definitionum Ecelesidi aut ritate, Traditi ne patium , atque Theologiea ratiotie. Quarto enim cap. Genec v. 7. Caino a Domino duium est: N M s Lia es/ris, recipies , s autem mati soram in foribtis meriti Misii i sis fiat u εν ι ομινιιι ejus, O t, A. Male is illius. In statu ergo naturae lapsae est in homine dominium vilun ratis, quo coercere poteri motus concupiscentiae se bene agete . aut male, ideoque liberiae arbitrii indisserem.

ad utrumlibet. Respondent Calvinii ae hoe loeo significatitantummodo Caini supra Abelem titulo primogeniturae a Ehoritatem impetii. Quod probant pruno es hebraico textu, in quo tam Priori peccatum , quam οπιι us, reum scentia , seminina sunt; quae autem sequuntur,

masculini generis.' ideoque nequit aut ad peceatum aut ad appetitum , ultimum prunamen reserti . it. ex x eis, ne LAX duae habet: Auteonverso bias, o tu erim batum ratis, las, o . .. o. α - σιοι. αυτῶ, αδ σύ amo νώ. 111. ex Chrysistomo in hunc locum libri verba interpretan ad appetitum, ultimum prunamen resem . I l. ex Verso. re LAX. duae habet: Auteonverso bias, in tu prim Ipsitims tibis Q , e . .. σι α αλ . r. , αδ σύ-αυνί. 111. ex Chrysistomo in hunc locum haec verba interpretan te, mu pereatam Me per ιtra, tit primo enit Myr ueti. sis ius, ιtitimque sub ttia potesata aemiis o sise itis o . Hi primum admista quoque interpretatione Chiusillami, quae sua sponte ex Graeco textu fluere videtur, dico idem argumentum adhue persistere. Si enim Deut aduersatus iae, fetum Cain, poterat ab illo pNmogeniturae dignitatem auferre,

85쪽

DE THEOL GICIs D Is CIPLINIS

,His est tamen statrem is h illius potestate, ea Gaditione,

ut ii Mae ageret inercedem reciperet, ito autem male ,

putat onem, ac Menam i habebat ergo Cain liberum a Bitrium , quo poterat commereri aut iupplicium, aut Maecia, ct D satrem ossisset, etiam nise primogeniti priva

1i , ut ipsi eoatigit pali execrabile horrendumque hornici adium. Nihil ergo aduersus nos aut Gracuς textus, aut in

terpretatio Chri 'orni. Deinde in manius longe melius ac promus sit tilicari hoe loco dominium libertatiς supra appetitum coacupistentia. I. quia musci non subleuaonem minorum fratrum ualuncat , sed concupiscentiam, &aspetentis animi motum a verbo paci concupisceis . II. Tanum Hierota uanum hune Genes eos locum ita reddit . --m m a tradicia potesatois mucti ferensiae malae o tu domitia ruris in eam, stis au in reuerar υ ---, HYM peeeanuam. Expoaunt de coa piscentia peccati etiam R. Ahen Erra, α Rab. Salomo apud Fraeium, & Ca tm notum , di Coeundentis apud Mutillam m. Mavult sta- sum esse de appetitu peccati erram Moinus: & Vatabluς, Omias f/,o inquit ν eriant hae au puteorum. Ex ipsis e to Rabbui . imo de Proteliantibus sui; Novatores refutantur. Uuod de a fixis iniculinis opponit Salomos Gai sui c. s. de prosopopoe)a n. 6. nabit omnino pronat. Primosinat qui negant eum Hieronymo Num pecoruom pe-nhris esse seminini. Ita Hiemsrmut ita Quaeli. seu Tradit Hebraicis in Gen. s uoci in sescuisti iuris Iure νetibus fecit rimum icitia ess, a micaram, hi ι hatis PN-n, n Hes e I heu νδε m utina es , in Ur eo ,Zmiisiui. Deinde concedi, seminitium Hle, seu tamen pronomen es rixum potitilat nisi culinum cum propter syno limum Hum qu Hest proprium nomen peccati, tum propter sensum, eo quod non Dium seni feci eulpam, sed etiam poenam, qua hQ-hfaeit numen eii masculinum Honese et se . praeterea eodem .ssu tibi legimus : Miratiam diris, habet Codex Hebrai cus I9 percarum culam. Nomen seminini gemens eii, x particip um masculini. Quanam haec syntaesis POptimam e se demonii at idem G talitus de Participio cano ne X. quoniam aut ad sensum retertur, aut intervenit generum an sages. eigo Sax orbanus ille docet de patricipio, tim valete diei inuet de aritas: quoviam in pote is te aibi:tii nostri eii e .irare peccatum, di pamam: atque hie est malculini genetis, es dicitur III nN-ri, pec

ιώ . Mau et . 3rs. At de uiro tacitum loco latis.

Sunt enim permulta alia idem Omprobantia. Iosue eap. u lituo, ut Israelitas in Religi e cultuque umus Dei eon stitiaret, polleaquam ollentia quaen Mn fuerant Maiorum

suo sum in Mesopotamia & is terra Chanaan in iuuta, tiquacita Alcillimuς operatus cupet lueta: ia itani tu Ioida nis, R expugnatioue uidis leti tui, ut se iidere obsequ)oluptati nummis de . . Veient. Δ pro acia idolorum venera tione abdicarent: ita pnidendi uimus imperator v. 43. siti stilas Tribus allocutuc est: Λ, istis io Nar, ti: D m iaci seri istis . optio et otii duet ire to M ae quoa placet, ...i se are potio- de beato . At quot sum haec cum P pulti Israel stipulatio, atque talium appar itus verbiarum ,

nisi fuisset Israesitis Die t is optionis, ese iii as, lupi 1i i mae libertatis seruiendi Deo Abraham, aut Diis Aa r

mutavi e Nortierit ei, ausit is tui. Ecclesiaitici linium, nem Clemens Alexandrinu N Cassi uiua appellatit

nos Canonicum esse lup olim Quod vero Ad Uersa inha ede pirmo tacitum lio nitie diu a cile contendunt, non iudi-ge: relata: iooe. Nam a. conficii, Si D tis inauaura Ie a

Tralles i. e. io. Ergo ipsa ni haerericorum c temone ho mo pia itus inter aquam S i nem, iurer bonum rema. ain, eli Domo noxiis cupidinibus subditus, qui hue par et libeia pote late pati gendi ad ultima libet manum suam . Ruttas soan. xix. ita ait ad Cluilium Pilatus, i, 4 apit sal uiae ceti sora re, eo potes lean Labes marte

est rhi Quo i ne iii ii o potellat noti torum i us freti ad eum istud ad rei hum de itiiquum nequeat ei tendi, sed faculta tera I emeaciam apso qumiae iure utendi di abutendi. in super Pauli a m i. ad Corintli. e. vo. v. i . . loquea et de virgine superadulta, ex qua timeri potest aliquid turpitudi nis & dedec is, docet, quod e im nuptur ira at; s ius hrior, idest, s urgeat aliqua 14upitatum cauilla ex corpore, animoque mel '. at si haec non obsistat, pater quod i u facias, scilicet aut servet virgiuem tuam, auri tat illam marito, eo quod non ha at nerestatem, δε thiarem orem habras fui Testiniatis. I ide complura alia Scripturatum sanetarum loca apod Estium lib. a. disL a s. 9. hc Tournely de Divinis Aletributis pag. B. Acredunt insalitialis Ecclesiae detinita es. Tridentiti, synodus sesL . can. s. Is is a Mest, in vii, hiaram h

menrtim Anuque a satos in Atim in Aesis vi, uno iam D. Et can. 6. s. is diserti non esse in potestate homia ιυω, stio, maias facere, circ. Utii cum Bellarinino notandum est, lib. I. de Crat. cap. 3. , damnari nuper exortos eriores Luthera notum & Calvinitiatuita; qui, ut supra vidimus, fatebantur hominem esse liberum a Da tio e quaproptet de innum est dari adhuc, tametdi vulneratum atque i fidimum liberum a necesse te attia trium. Vide sequenti perupolitione proscriptos articulos Baii Pi a tui etiam Catholica veritas ex Patribus. In E hortati ad Centes haec ait S. Athanai u . Amnaa I bH i lieris ciam existat, ρηι63 as bona se inclinare, ira horis εὐ- qcie MDersari. s. nalibus Homitia . GY. .. . r o

m horitis uri sti l . Haec Grac tum patrum uel nonia ii in solum libertatem arbitrii diserii liuie compti Miri, ita etiam illam immunem talenduini an naui a me denti necessitate rit quoniam ha tunici Augustini patulimum rustiori tarcin areiaar. eiusdem S. Patris doctrinam adversus retria arim ceretis argumentis uigebimus. ita e S. Pater , contra Manach comta pelagianos de libero petita lavitar No. Manach et inantes in homine an mam tua pie natura malam, a sua peccata non lioeta voluntate cum mittantur, sed naturali nece litate, adeo perstringar, ut cui pam voluntate patrati evincat . accepeta propterea volva a te non prout naria a est, sed prout natura potu das , ta- cultas quaedam inuti serens nam a voluntate, qua tuuυς ea natura .e princ apium ageadi determitiatum ac Duce iaraum, rici boua quaeque uel mola de iit :et illi h etetici opinabantur. Pelagianos coeti 1 denegantes eari itiale pac tuna, arbitrii innimitatem α culnus, e coasuque iter gra

iuendum libertatem ii Iam robullam, quam in tua condi. ione ac petat primus homo posteris non adesse . sed initimam re liberani duntaxat aci malum , vi bonum veros uvandam gratia Liberatoris sta ergo depravata ab hest

cum Manichisis intelligatur gratiam quo ue Sa uatoris delendetecta ubi cum Pelagiati in decem ai pio Cliti iii gratia,

E libras contra Manichaeos cccurrunt primo, quo, edt-dit in forma dialogiarum cum Euodio de ii io at i r: 1 .

tutae quae modetur, a te scilicet lapidis, ille ad i. i. M. .

fa . id vero magas liquet ex tertiadecurio capite uum. lQ-

de duabus Animabus, ubi ob ina mih ic Asanichaeis ei eduarum ani Arar res maicrum dupli turn animi delibe th 'ς rin bonam di in malam parte sp His missis ah '

d samo peccati tradita eodem tibis cap. xi. .ura Fortunatum u)ipati a. n. M. amique in loci; plura'

86쪽

vi ventu ex pur es. h

LIBER s EXTUS DECIM Us. CAP. II.

di curas reae α

ε- , Ioee sum es inlunt a retin niua aut e seqvines. συα io m. istor , o unae Iiberum 63 a nere. Quam desnim em de affualibus Mecatu iterum pinat in a. Retris. cap. 13. Dirimit vero dubitationem omnem in Ame cum iee Mantehaeo lib. I. cap. 3. pariter recognitis lib. a. Retras. cap. 8. ubi de libero arbitrio ita loquitur, VH sus duis omnia ius qui Ud mus o qti e non m demus, oti emtωνώιρὸν false uni a Deo facta eger in quistis rationale ετ τυν- e iam ipsam ne una I De iis a Missis in hominibus acre de Iurium a bisnam se o It is a s tris , si mo fimiseve isti haberet οὐ eum aete am ntio tar/m: s oti om leti erus δεια miti ora, seu potn ore Aa a tonis. 6Mr feeὐβeι -- perrum , seo vim eos Iti tipiam poena a lite δε aceret . Et ne opineris erogenitam arbitrii libertatem divin e legi sive obtemperandi. sve reluctandi nune em tuam esse , di oppresum; proximo capite vi Auin e ro S. Pater coctis clamat) μμο ι .m Domι ni usi duas Miares eummem rat, quartim m/. ιonem ipse feci h i auui a reisum , Avit fatue arbor/m MMM , o fritis iam editis Mutim. otia facite in oram malam, o frinam eius misitim. Ctim ergo Auis , avit Me faeise, aut uitia ne re pausatem Malea , non naturam . Nemo enim n si Deua factis aflurem potis 1 su h 61 an quisque .u vestivisio istia Misere quis Mna furis , s se an o sona r avi etis is se, mala furit, o esse a strimati . Moe eus Dominias disent, avit fise re tritici, or δε- ore tuis . o Heriait G. iis pos sisto forestent. En abs que alia ambiguitate vel um Augustinus declarat si contra Manichaem disteremem usi pare nomen voluntatis Pro libera potestate eligendi & faetendi quod mmis lubet, atque hane potestarem in hoe quoque ilaici eon littere. Solvuntur ex his omnia proth, amomenta, quae ex subris contra Manichaeo Caluinisti S lan seniani depromunt. Inaniter qm e ludunt operam, dum inquiunt s. Patrem . . . nam appellare quod eli voluntarium ti opponitur eo Maoni, & exeludere solam necessitatem naturalem Mani chaeorum. Etenim naturale est per Augustinum volunta- Mum ipsum spontaneum fle non coactum, quod eii sine potestate motum eohibendi, ut naturali ess motus lapidis endentis deorsum. Quamobrem dii tam a nobis identidem, de auctoritate etiam Diυi Thomae eomprobatum est , -- num in communi. & Deum visum in se amari naturalia ter ; atque in tali amore moveri voluntatem ut natu tausti 'on ut voluntas, sue ut potestit eligendi. flectendi se in partem utramlibet. Dementitatum est etiam n Per, loqui Ausustinum de voluntate non movente se naturaliter, sed libere, indifferenter, δe cum potestate ad positum . de ea nimirum υoluntate, quae poeteli cohibere motum, quae potest hue & hue se . hine atque hine referri, quae pote' de eligere quae hona sunt, Ze eligere Quae mala sunt . Talis autem voluntas nonne tam a m Hione, quam a necessitate immunit est; sed nec Mani. chaei adeo itolidi erant, fle plumbei, ut aisererent voluntatem ita abripi fato, ut non velit dum vult, non delecte intur dum delectatur, novi optet dum optat. Quis enim homo hare esturiat ρ In fati ergo neeellitate , & in impellente determinatione principii boni vel mali fatebamur pω- duci in animo & cupiditatem di voluptatem & voluntatem, sed hane necessariam & indeclinabilem, noti liberam. Lubeluiam ergo di sportaneitatem de motum tu paeniis animi necessarium minime Manichaei dene abant; oc Augulfinus pertra lanx contra haereticos ii in de volun. ale, eam a natura distinguit alioqui eum detur Uoluntas mala, malam quoque naturam non dubitasset altitere. Quantum igitur spectat ad libertatem, concordi eaecitate

ni, in hoe tantummodo diserepantes quod Manichaei caussam recessitatis malorum repetunt a principio malo & a mala natiara, Caluin illae a decreto de praedeterminatione Dei, Jansentani autem a d inatu eore menti: eoneupiscentim, fronte diversi, ut dicebamus capite primo, de Guda viperarum instar invicem complicati. Deveniamus iam ad Autollini libros eoatra Pelapiatim. In hiη S. pater negat tantum dari liberum arbitrium, quale asserebant Pelagiam, validum scilicet Λc mbullum . quod nec petrato Adae tuerit vulneratum , neque indigeat in pugna carnalis coneupiscentiae aratia Reparatoris o dari t men adhuc liberum arbitrium vincula neeesitatis solutiam, sufficiens ad malum se ipse, ad honum vero si adiuvetur a Deo, & tam ad bontim quam ad malum protendens indifferenti ad ops tum podei fate. postquam enim de Pe calorum meritis lib. M tam iη. n. v. protonuit ne se de sendamus gratiam, ut libemm arsitrium videamur aufer re , nee rursus liberum se asseramus arbitrium, ut superata impietate iudieemur ingrati NU obtineamu , inquit, mri fiatim et tantatas arbitriuM , senu bae at M triae Ab eam Mesariar, atque in eis nosti vi tis bonis es, quistis, o misis Ma mons pervi, sed etiam vestimarem , nam ,

Pa jam in mi ianas est, quoram e se tistis non potest mutas, nesso quomoad defenti viti, qtita a estim es, stila .nimia i mos iam oleo psιὶ Viden Augustinum depraedicantem ini sansae inspirati ii supponere in nociis liberum voluntatis arbitrium, quod potest is est hue atque illue I l. insectanti,ut preterea Pela an is quod ipse Augustinus, ut gratiam defenderet, declinans ad Manichain tu, Perrι a se m. Iu

leret libertatem, lib. a. de Naptiis & in se. cap. 3. n. 8. respondet. No es ita, tir isque x, ostium a Fadinae sit non os ira : misitim fotioris, vii fisItire me ruris rnon tiberam meamus a i/-- ς & paueis interiectis profitetur non esse C lethan g, Pelagianosque qui liberum arbitrium defendunt, sed qui autumant valere ad homum sne divinae grati, auxilio , dc non erui parvulos per lavserum regenerationis a potet late tenebrarum. De nae ipsa Pelagianorum olumnia libro i. ad Bonifacium cap r. n. 3. ait o mis autem visertim se ear od primi hominis earn seriatu Kserum arbitrium de numano senerest tiberiau

enia plavam tum immorealitate 3ustitiavit propter quoanatara humana tirema in iter gratia , dirent. Domino, si vos stitis Aber est l. orie Ii νι erit ι; titis e siser; ad leno iust*tis sevincitim. III. Cum salsis rumore Me pisset Monachos Adrumeti liberum arbitrium denegare rnonne pluribui divinae Seripturae testimoniis ipsius arbitrii libertatem demonst=at Videte de Gratia fle si bem a Lirio eaμ a. Dicet sorte Iantinianus . aut Calvinam dese dere Aupullinum stlam libertatem lubentiae 2 At s lego. ris , audies in nobis este libertatem extendendi manum ad ignem & aquam. audiet optio em dari saetendi quidquid

vult noci habenti necessitatem, potestatem autem habeti ii suae voluntatis, audies bonum ex nece state non esse, ut sacra eloquia etiam a nobit superius producta testaά- tui. Ad haeei num praedellinatiani libertatem lubentie infitias ibant λ Id quidem nulluq dixerit. Cur ergo adve sus Adrumetinos, quot tamquam Praedes inatianos aecusaverant C eonius de Felix, demonstrare libertatem spo laneitatis di lubentiae . illam nempe, quam non denegas.sent, etiams fuissent Uraedestinatiani reapse . imo de Stoici vel Manichaei λ in Epistola etiam ad Valentinum nune inter Augustinianas ai n. 3. nonne profitetur agere se eodem in libio de libero arbitrio delineato a salomone prori tinet S his verbis, Disie/ semiram pia lui sciis, O M AHIIMὸ aes a trium, nes a is su seram ρ suis ergo Epistolis, sitit argumentit eommoni frat pertractare se de libero arbitrio, quod eli potelias indisserens ad utrumlibet. IV. In libro etiam de natura & gratia eap. 64. n. 7s. probat auctoritate Jo. Chryso lami pereatum de arbitrii potestate destende. re, affirmans, non de illo se agere, sed ieraria, qtio finiatur p.r moli tim Chrissum, cla ς posse vis pereora uesna tuν . Proximo capite clue. n. 78. laudat. prabatque quandam sententiam Hieronymi, Uberi ad trii nos e diuis Detis, nee - ώνturam nee M iasia necessare trahamu , Mi quin tili nectilitas, uocorona est. Et capite sequenti Q. ianimat quae ipse seripserat de lib. arbitrio libro p. eap. 18. n. F. Γώaecunque tua crisa es vitantaris, s non parast ei res. B., opereatu ei cedit ν: quod N iacit in priori listo Re tra Le. O. Tantummodo ubique tellatur se haee, & smili,scrimine absque praesudicio divinorum auxilistum, & eon. tentionem dueere cum Pelagianis ae εν Ita , quis notis per Μὰ datorem in uicinis opi ιπιών, non de iis si tituto itise sit. Disertiis me ergo s. Augu)finus impugnans Pelagi nin liberum a necessitate amittium agnoscit, inserens memorato capite 57. conclusionem illam Catholicam: p. 63 ergo es Mifi, quero e BD es, resbii: ριι se piarie. Num is iae daburorium posea avitis, disenses, Ne nes Aferas iarentationem ; su a υιον civi u feremur, I ris si nullo mouo pos oHeremtis. V. Si liberum a necessitate arbitrium S. Augustinus 1ive premente contupiscentia, sive trahente caritate perimi exillimasset; quomodo gnatiae & liherta in concordiam appellare potuillet quae lionem perdisseilem, &talem quae vehementer angultat, uti appellat in a. de Peccat meritis cap. i8. N de Gratia Christi eap. 4 . Num oper sum, & in labore multo positum e. t deprehendere cum ire illieita, tum in sancta delectatione motum animi eupientis, spontaneitatem, lubentiam, illam denique libertatem, quam pingunt i letem xi id quidem nulla omnino ratione Quin imo magis erit laboriosum, atque impossibile sue bonara,sυe malam cupiditatem absque tali libertate perei re. Si quid resto dissicultatis S laboris habet gratiae ae libertatis conciliatio, uti Augustinus affirmat; id proiecto non de ea. quam se a voeant spontaneitatis atque lubentim, sed de sola libertate accipiendum est , quam e tradi lionis, sue a necessitate consuetudo sermonis appellitat. VI poliremo stellimonio Augullini expressit lamo, planiti mo, apertissim, que evicero S. Patrem discrimen ponere inter libertatem aeractione, qua omnis homo appetat beatitudinem, & liber talem indifferentiae, qua pollit mutabili voluntate bene agere , atque demunt raveto statui ab eo in homine lapso sub quacunque gratia, seu excepta immortali beatitudine I gloria, cum qua nequit consilere indifferentia iudicii, potesta tem mecandi i nocine libertatis inimicos obtundam penitus. Et expugnabo Letito ergo polliemum Augusti ut opus contra Iulianum lib. vr. n. xi. ubi explicata libertate primi h

minis a necessitate atoue a peccato, perquam tamen poterat

87쪽

το DE THEOLOGICII DISCIPLINI s

h Ae v ι- .uoi operus ait pree . Donec erim eorruptibia animamque aggravante corpore homo circumdatus est, nunquam pollet ca si mre , quam habebit in corpo e spiti- tali ; ut non possit peetare & lieet in botiit operibus metentiori auxilio liberi arbitrii adiuvetur infirmitas, etit l, men non silum ad operandum andi serent , sed etiam ob conditionem xitiumque naturae potens delinquere ; quom, quam lite ad malum potertas libertatiet cieatiori in ea potius defectus, quam virtuo, ut proxiana thesi explicabitur: Demonstrat suhinde A titiinas eodem loco in sita de Graia

iii Chii ii disputationibus non loqui de alia libertate immorabiliri volunta is , c usmodi eu velle beatitudinem: sed de libertate, quae immutabilis non est, neque εν sh, i a Uis, scur ι soletis es qua et Hir hortis est ,

de libe ttite lubentia , sed a necessitate disserit Autuesimi, equod uideor mihi satis superque ecimn mitrasse. mcutiunt Augustiis' reliqui omne. Latini patreq .Hila ius in psalm. 1. V ire; . mse inquit Meir

et M tiatim.

Dtis omitur autem ex dictis multiplex ratio. Ac pii mocum re e nantibus nobis a Do mino in sit sub sutioinsudaui prava, aut sancta deletiatione ina is tentia iudieii,

nunquam peste i in te voluntas ad honum, sive ad in lum tibi fixa di immutabili neces uate. Deinde nemine peccante in ii , qu.e non potest cauere ; eccut nubis ivli iti n).i Dei te ae si ala opera pio ibunt et , ii h vitare non possuri Ei ent ea inde in ob caussam i ii 'ra saracitae leges, inutilo coriminationes , ittitoria propolitio inereudi ii xepsia ilia et cit , inanis labor , v. inis conatu. , volunta minii alium aut lan ua aut lapi , D et vero tentarior ina. orum, im cari au tor, irritor i Ominum , di fallax maona tum ieri,na rion iis r. Nulla proinde furent peccara, nullaque hirtotum merita uand uidem , ut recti A mo in Damatii enia Ocum Pindentius

.ile e tua , si x fotio animi inu eluere fonstis . PROPOtii Tl O il. i et iis et ad ii itali. euentiam p. i. se apexe es non apere, non vero pinu peccare quod inefflibertati creaturatum ob istarum impetieri iuviem

Contine: p o litici duxs para : quas ex d41bi non e io tos in in tre. Patrem ergo primam dem nitrant prii , idea ac desilit o libertati . Hane, ut vidimnu, d finit Au ullinus voluntatis pote larem , qua sua deliberation voreti l ue atque istuc gesti, liine atque illinc re diit . di

Thomam Aquitas i. p. q. s . art. 8. vim eleest is medio

sum. Quis voci huiusmodi potestire in iis, quae necessario sunt potest deprehendeter Electio suos e nonnis te specti, plu)4um locum habet, id que ministe in iis ru e t ad e, quae ea uuara uererim uota i ι , eodena Thoma. flore r. α q. Q. at . a. R . N Austus lino: in o. de lib. I b. cap X. docet illum elisere , qui ait, Masrens L. , stiaru Quod ec ineli ut etiam mani tecta ratione ; nam eleel iri non ultimi sitis est, ad quem tendimus natu aliter &necessario, sed respicit ranaum media; an mediis auterneli

mim, voluntas nulla sectitur neccii tale. Hac pariter conso ita sunt doti Marsan si Thomae i. part quaeir. 8 atrie q. Accedit quod itera in animalibus brutis appetituet est non es sio; quoniam ad n unas eundum natur e ordinem tem iliata sunt. Electio et D non stat cum naturali de ter inatione. Fli autem P en , voluntas humana na viresii et determinata cum ad beatitudinem in communi,

tum ad sustinum bonum uisem in se ἰ 'ue admo tim di esum millie . In ceteris e go omnibiae fa et determina tionem liberam, at ue oriam ere propositore honi, an 'uo apprehendi aliqua ratio mali; id que locum ha tin i in e Aio S libe iat . Atque hac roriter traduntur a magno Aquinare r. seni. diis 2 . q. i. m. a. & me

rata s. dimi. I. r. art. f. ut in uiunt, in corpore.

Hure omnia confirmat lada de heiati inus: nemo quippe de hidi deliberat, quae in sui potet are nou sunt. Tantummodo ad libertatis inentiam non requiritur illa deliberatio. animet suspenditur , , anceps incertusque fluctuat; xe enim ignoranti e potius invicium est, quaen liberia in Ita Deus abique animi su petitione omnia pe acta hali ancae vident decrevit condere mundum , hominem reparare,

hanc virginem esse Deipatam , illos Ada pollereri fieri Guna massa perditioris vati iti honorem , propterea quod optime nouerat quicquid lini, stiae videsicet gloriae , misericordiae, ac stillitiae mamicitationi conprueret. Nos e comtra, uti haeremus in bivio, propterea quod viarum eritu: ignoramus, ob ignorantiam animi ha litatione disi imat, preceditque deliberationem nulliam itu 1luantis animi duabitatio. Quare in mediis erigendis eo maior es libertas. quo maior e nitio; & major etiam ad agendam us oma endum indifferentia, quando voluntas pollens Metilisma potet late ne uit terardari dat icultare aliqua , vel ignorantia. Atque hinc est . quod in homine lapso liberias quidera est, sed ob hujusm i ix tantiae , dist euitati imp dimenta speciali Natta iuuanda est : aderat in Adamo ti.

berras vegetior, sed opus non habebar hoc adiutorio, via nihil ei . oris Dis es, his tela iesiste viget libortas plenio in idines ii eo sti, liberi ab omni mititia nequeunt a satrama felicitate divelli, bona tamen errata servato ordine ianis amoni indiserenter in Dis aurem, in quo nulla cornitronis aut amotis oritur υicissitudo , repetitur libertat peri ii sina ct iste prehensibitis. Igitur indifferentia, eleel iri , , delibet alio semper liberum arbitrium comitatur, suspensio animorum nun item. Idem evincitur eg quo voluntas operum suorum habeat dominium es potestatem . Nam tir Autoli inus strittit de Sp. N lit. cap. 3. t sisto Mure dis tur, quia δε ititi De ι; s non stiti non fae r i di s. Thimaas i p. q. 8ῖ. 2 t. l. ad R. A gen tim, inquit . Uuia fumus δε-- Durticia stititi A s euhasM ou o timvs Le y i l . Da elige e. hhetin ostem non es Ee sine , sia ad lis Usaltim ad sci iis, tir p F t 1tis cistam. 'i, noti is sei ris, oti itim admini j viues . Hic vem Miater notas. Thomam non loqui de domiti a , quod nihil aliud

sit suam motus voluntariet com verrentia, ut reponunt

quidam haud uul aren Theologi ; quandoquidem oppetitus ultimi seis . ipiadue huius pilis pol so non est absque

motu voluntati et , de est nihil minus per D. Thomam absique dominio. Quare sateor dari ciliquam libertatem natu ratis inclinationis sua indisserentia a elidi & noti agendi quis eoim amorem beatitudinis a coactione noti satra ursinu uena quis neget amorem Dei esse iti lue. tiu Davissit num M voluntariumὶ sed tu his estetitiam vox libertatis silvciri, id uero ostro, es perne o. Insuper Grego iii εἰ Atii. . oe pridem s. pius V. damni runt Baiana piopolitiones sis inburi aeni Aberra

. . sat, i tu, si . ititur re snat libe etari naturali et iam nee ita, . Respondeni quidam recte fas pro astri re damnatas , tensu B Di allerenti hcre inena puccare et-iona in moti nu . inde liberatis concupi cevitae, re in ec Ut iam quod iacit nece latio . ut animad Letiit Vas ne ius I. r. q. 9 . cap. as. Egiegie quidem. Ita etiam iis sexies lib. de Gruia cap. c. At ero eci opposta dicam verum esse, quod motus Grifitiat coneupisceritiae mecatum est , &

mo peccat damnabiliter in eo quod neeessario facit; s xeram sit quia so a liberias a coactione ea vere di proprie

labertas. Diramue enim cum Aia uitino, peceartim e se v

Ahris eri conse qtitia, se ria D sat , O cI 'tile, ni ei ὶ - Φ. an omni motis coneti is enitae s ea per te talis volun m , est vi a & estentialii titiem . Quatis ergo non est peccatum Teneris respondere non esse peccatum, qui iam ad peccatum tequi litur libertat inli serentiae , di non silescit liberia a ii Ela o uod in damna tioue tuit; ' politiotii Jantes ii es ab Ecelesa definitum. Libella; itaque a com)tione, si ab indi dientia di Vellatur, non est illa verr L propria liberia; , Me qua ait Au uis tua, tin e ti misi es θω - θ. Deinde. ut promonuimus, non inquiritur contra Hetero et de lineitate congenita voluntari , ut natura est quam nee Calvinus, nee stoicus, irre Manlii reus audet nerare : sed inquirimus de lentia liberisto iis, ut eu potesta et a rhitrii d litie an . olirere; , di dominium habens aes thm suorum, quam appellata v , ad dii in

idem

88쪽

LIBER s EXTUS DECIMUS. CAP. II.

iis omnis dispellitur, R liquet nece4Iitatem evertere essen etiam liberi arbitrii, quatenus liberum arbitrium eli; tametsi dum iis naturali inuin mi appetimus beatitudinem , aut Deus amat semetipsum, aut Beatorum animae diligunt Deum, risu at quaedam libertas immutabilis voluntatis, ut si1pradicebamus eum Aut ino. Ad Jancimum vera quod Mωoet: & ipse tenetur asserere eum Baio, omnem morum concupi scentiae. Fe prava desideria, etiam necessaria, esse morata ; unctiam in his inuenitur libertas a coactione , Iam arbitratur suis cere ad meritum vel demiarum. V e declinare tentan errores Baii parum sibi e litat, figi

que in eodem luto vestigia. At de prima lius, is iam salis Non spetiare ad euentiam libertatis pcisse peccare ex di-Etis perspicuum est. I. Quoniam in Deo, in Angelis, Acmatorum animabus eii vera Iiberta , eum sit resperer m diorum electio, dominium, & indat erentia, quae liberi a bitrii constituunt naturam . II. Quoniam mise deficere per in et ad essentiam rerum, sed ad imperiectionem ipsarum. Hine S. pater de civit. Dei cap. ultimo est , D s ipse n ψω ὰ ς iis pece re usu polos , iris i semis a δι' am habere nolaucias em Ill. Doem es de damnati nequeunt bene agere, cuiae nee gratiam habeant, nec possint habere; re tamen eonsensu Theologorum peccant, eo quod

habeant indifferentiam iudicii , 8c libere eligant medium liud, aut illud, eum perverso fine tendentri in Dei odium, animarumque perniciem. Videatur Hiiuq lib. r. dist. i. h. I. ac lib. dith ost j. i. & - .ieus Haberi Tona. r. a. 698. Iaitur ex opposito Deo , Matique Spiritus, qui

peccare non pollunt, nec ummum bonum odisse, in iis, quae rationem habent medicitum, liberrimi sunt, -- rari quoque possent, si essent beatit in is expertes; quem admodum promeruit Cluilio , qui meeare non poterat, hominum redemptionem. IV. Cum media nora eligantur ra- ione sui, sed ratione finis, peceatum vero avertat a fine debito s da fatione libertati totet poste peccare , colla tum esset singulare liberi actitoeti heneficium, ut ponemus a recto fine desse ere. V. Ut rati inatur praeterea S. Tho

σου cones auri . Mun f. - se .is,m quoa aes ιὼν te m- reuemur perii. r in driri fas rem foves procedere possifecti iam pianeis a A, . . sed quod intellectus in aliquam conclusionem proeedat praetermittendo Ordinem principi ram, pertinet ad deserium intellectug. Quod emo liberum arba trium plura valeat et itere praetermittendo Ordinem finis, attinet non ad esseni iam . sed ad imperietiionem libertatri. VI. Insuper Omne botium ereatum, quod in se inspectum , atque ut opponitur hono ineommutabili, potes suare natura deficere et quantum ad bonum ipsum incommuta ite aecedit, appmpinduat ad plenitudinem essendi, ideoque

non destruitur, sed re ratur atque perseitur. Liberum itaque arbitrium, quod sane ut errarum est ad malum susticit,cc in Decata prolabitur. dum summo vem . summoque bono ita adhaerei, ut illud sua eulpa nequeat amittere ,

non diripitur, non euertitur, sed magis liberum est aeperiectum. Vii. postremo ne in te ne illima nimium loquaces simus; liberi arbitrii obiectum est botium, nee in malum tendit nisi quatenui illud induit spetiere aliquam bonitatis. Elisio quippe non est nisi boni , sue verum

bonum sit, sue appatent. Ad liberum ergo arbitrium non pertinet ut inde terminate se habeat ad honum uel ad ma Ium, sed tantum ut possit actionem aliquam saeere vel non facere; quoniam nulla facultat estentialiter illud respieit, quod non eli per se illius saeuitatiet obieesum. Quod ait mentum petitum pariter eis ex Diuo Thoma in a. Sent.

Plicata requiritur etiam in statu natore lapsae ad metitum vel demeritum.

vellicat haee propostio Ianseo iram; Me tamen loco est

ponenda, eum tit praecedentium certillimum Consectarium; accitis enim Jan seni sim eontendunt ad meritum &demeriis tum non praerequiri libertatem indifferentiae, quoniam hane volunt ad naturam libertatis minime pertinete . Hoc falsum est , ut tanta argumentorum eopia probatum eli hactenus. Igitur ad meritum υel demetitum requirittit libertatis

indisserenti I . Ducuntur Janseo iani alio principio , nimirum quod sub dominatu e eupiscentiae, atque sub gratia victri- ei non maneat in libero arbitrio Muctandi tellas. Atqui haec patinas remanet, cum nulla repositio honi errati a sue apparentis, nee etiam summi bona cogniti tantum a sive, auferat indifferentiam iudicii. Sunt ergo princi-

dam antibus tertiam propositioviem Ian senii, ti reemstea

Baianas articulos horasi tuentes peccatum in iis etiam, uuae vitare novi milumus, de opponeates libertati silam e Bi nem, de vim inserentem .iolentiam . Reiicitur praeterea

plenissimi Patrum suffragiis, dc praeclarissimi praesertim A

guttini nullam statuentis in peccato naturalem necessitatem, nullamque in bonis operibus determinationem imm tabilis voluntatis; demonitiantis autem eontra Manichaeos peccatum oriri a voluntate, non ut natura est, sed tit in

potestas mobendi se, mutumque suum Ohibendi; & aduen. scis Pelasianos necessitatem gratiae, eui potest resisti , de

qum minime tribuit non posse peccare, nisi videntibus Deum in se in corpore stiritali. Jan leniani insuper revincuntur ratione ipsa, quoniam ubi ess neeelsitas, nee vitium est, nec virtus, nee vituperium, neque Hamonium laudis. E locum ibi non habent praeeptiones, hortationes, coram nationes. Atque haec Omnia eumtilatius supra eontra talia Viniarum demonstrata, nune ad.er η J senilias illis 1lsa

tate erroris con unctos in compendium, ne iterum eadem repetantur, redacta sunt.

proferunt quidem illi testimonia plurima tam patrum,

quam veterum scholasti eum affirmantium illud esse liberum, quod est a voluntate, nec patitur violentiam ; sed hi aut liberum dieunt, accipiendo principale analogam Plo genere, ut explicavimus in huius rapitis praemuniti,nibvi ; aut voluntatem contradistinguunt ab ineliciatione naturali, quomodo observatum est p . t. in Augustino disputante eum Manichaeis, di prop. r. animadverDoctibus Beati Thomae. Sunt enim tam perspicua Ze expressa , quae in explicanda arbitrii libertate tradiderunt Eeesesae patres, ut nonnulla, quae alias latem ambigua, fiant praedictorem comparatiocie planillima. Neque a Patri has dissentiunt scholaifici, ut vidimus ex illorum pilaeipe Divo Thoma.

Huic autem ceteros omnes eonsentire demotistrant i doeus Coccius Tom. a. Thesauri lib. t. ari. 3. Boacat rim. η.

dissere. a. art. I. prob. 6. dc Metto stylo Tom. v a para it. Nicolaus L Hominierr quorum proinde recensere ummina, sententiasque subiicere esset temporis, Nerisque dis. Pendium . Fixum est erro, exploratum , eertis simumque Omne meritum esse ex libem arbitrio, liberum arbitrium esse potestatem agendi vel non agendi non aisiam n-L stati. necessitatem denique ae libertatem invicem pugnare. Oportet tamen, ne usurpatis in Schola uocabulis obar pant garruli, hae etiam ex clere. Si quaerant a te, Estne ad libertatis essentiam necessaria libertas reviro, erat,i Respondebis, accepta libertate contrarieratis, quatenus est potentia eligendi unum ex duobus postiva contrarietate

oppositis, scis ieri bonum de malum ; potentiam huiusn da ad liberum arbitrium non pertinere, sed ad illud sp

Mare tantummodo in quantum creatum est, nee ultimosni haeret immutabiliter. Quare haec libertas e trariet tis eu in homine viatore, non in Beatis, noti in Christo, non in Deo, in quibut ista est libertas absque potestate

peccandi. Si tamen duo media eontraria sint, A. neutrum dicat oppositionem ad ultimum finem, libertas eontrarietatis est ad liberum arbitrium necessaria; quoniam electio mediorum servato Ordine finis ad essentiain pertinet libertatis . Atque haee liberias contrarietatis est in homiae vi tote qui eligere potest tam eoniugalem statum , quam vi ginalem, Ze utrumque dirigere ad finem ultimum: est in Angelis, qui possunt corporibus contrarios motus impriis

mere , Κ sibi etiam invicem oblivere , non reluctanta divinis mandatis, ut de Angelo Perlatum ait Daniel 1 est in Deo, qui m suo arbitratu humiliat 3c subleuat, per eutit de sanat. dueit ad inlems ti reducit, nunquam pris. stii nominis gloriam despiciendo. Utuntur alio vocabulo Theologi , ides , libertatis

Atti A. Haee ut a praeedenti diuinguatur, non reipicit politive contraria, sed agere di non agete, velle & nollerec definitur libera potestas alendi vel non agendi. Atque hanc ad liberum voluntatis arbitestim requiri essentialites. e stat iam satis. Contingere tamen potest, ut voluntas si determinata ad unam speciem honi. v. g. ad diligendum Deum, quomodo determinata est Iunias Beatorem, ueerat ante mortem voluntas Christi, 3c nihilominus maneae indeterminata ad hune actum vel illum. Qui enim Deum videt in se, est ad illum amandum determinatus immut his necessitate, pollet autem sua libertate in ambus eet est, qui versantur circa obiecta indifferentia, de ab illa ea ritate, a qua nequeunt deflecti, traperantur. Ita Christua Patrem, quem necessario diligebat, orabat libere, &liti re illi obtemperabat danda corpos suum percutientibus . Ac penas suas vellentibus . Prometuit Me pacto, de operatus pia, & illationes lansentanorum dogmatum suco . vo - est hominum redemptionem eum potestate ponendi animamran que laqueis sallaci lime suta, praemisisque thes s fra- suam , ae perlectuli ma liberiate. Consueverant autem

Refellitur ergo scitum Iansentanam primo Scriptu is ,

qui nobis delineant liberum arbitrium , quo meremur , tamquam patessarem extendendi manum ad ignem &eamque potestatem opponunt necessitati expla namque verbis optionem, dominium, ae vim electivam

tignifieantibu . D inde ddfinitioni a Tridentini decernentis e. e in poetestate hominis vim suas malas facete, di dissentiri u velit gratiae excitanti. Ex Romanis quoque Porudeibiu Theologi appellare eam libertatem, qua voluntas ad nullam speciem boni determinata est, libertatem Are rationis:

illam vero, quae determinata est ad aliouam doni speciem, non ad hune determinate actum, libertatem Miserit . . Hane polliemam sufficere ad meritum ex eo tonsat, quod

intercedat in actu istiusinodi liberi arbitrii potestat, indu

serentia, de dominium.

PROPOSITIO IIL Indifferentia liberi albitrii non est

mere palsiva.

Redea

89쪽

n is se habere . nartimast. Apparet huicis Cano is υ ritas ex diltia, si estim pertillit adnue in nobis liberum a Uitium , & istud non est nisi saeuitas agendi L nonagendi , motumque habet diversum a lapide , & ab iis, qua sint ad nnum determinata ; emo einlut potentia passiva mon est , sed activa . Addamus tamen specialem aliquam

eonfirmationem. Inclinare cor suum . laborare, Deo e cpetari, exercere seipsum ad pietatem, certare bonum certamen , sanctistare animam, est agere aliquid, non pati. Atqui liberum arbitrium prestat his omnia . Agit ergo, non patitur. Minorem probant verba Davidis Pl. Ii 8. v. ri 2. Inetim i αν mrim ad Iot anaa i , se in Apollori in a. ad Corinth. xv. v. Io. Altinuunt tis snsuauetis

.itis ut, si, & in eadem Epistola cap. g. v. s. Dei en m

atque in i. Timoth. v. I. Eserra rei uis ad pi/tor/m, In graeeo, dii δε σεροιόν ωH. Aisus, . . Quis autem Gymnasi exercitamenta dixerit nil operantiumὶ In altera

ad Timoth. p. a. v. l. &7. seribit idem Apostolus; 1υδι

ra, tamquam threnuus & assiduus miles nullis malit dete,

. At strenui profecto milites, de bellatores, quimhil agunt In a. denique t n. mp. Ir. v. g. legitur,

Qui histit hori oem in eo, Iunctificat s. . Innumera suntia scripturia loea iistiusmodi.

Ex Augustino autem diura addi possunt praeter ea, quae produximus priori propositione. Docet in a. Retract. e pati illud esse in nostra potestate, γοώ exm vestimas , facimtis . Iciaue s nihil facimus, periit potes fas arbitrii, quod ram ostendimus esse falsum. Rursus de per . Iustitiae eap. q. praecepta , inquit , a vina xl serens non jubarenων, sniau iti nostra tintania, aeri/ιr de infra, vitiinris no im-Het , via vis, nis dii is vir alia. ν. sane caementarius Uaecipiens lapidi , ut ascenderet ad eulmen aedificii. sveremto , ut adiuvaret pro redientia sursum saxa, delirus esset ae 1 ultus. Si ergo Letit praeeipit , si nos adiuvat adllaecepta adimplenda ; & nos tertilisne aliquid operamur.einde explicat S. Pater locis compluribus gratia energiam verbis Ezechielis 3ε. Faeiam ut in praeceptas meas amluistis, dicens , D te ut fucis mi , asis ut Mamtis , oe. Operatio ergo Dei non tollit, sed praevenit tantummodo, R ad iobat operationem arbitrii nostri. postremo movens Deus crearitas, in eis secundum modum naturae I plaram Oparatu .

Senses Ee rationi experiet, ut ex earum fixa & in vatia-hili determinatione eolligitur, ita infletiit agitque, ut eon triniti non valeant. Erso rationales ereaturas praeditat. i. sensu, R iacultate intelligendi ae volendi adeo pra- movet, ut etiam a se ipsis moveantur, atque, dum more agunt humano, perti piant, velint, & ex mediis indiri xentidius eligant alterutrum . Caeter ut saxum , truncus, aut ili η est homo a aut eorum aliquid , quae ad unum sunt naturaliter determinata ; & si quandoque prodistio euentu motibus seruntur adversis , quomodo imperanti Deo, vitiique Thaumaturgas ad fidei arrumentum hediunt mare, venti, elementa, omniaque virtuti Dei sublesta, sunt Tamen miυata munere perceptionis se voluntatis. Quae duo in nobis vipere conscientia propria experimur . Atque his de libero arbitrio pertractatis, additisque praecepta thus om

retuno in loco dispositis , nil ad expletionem quaestionis

superest, quam argumentationes contrarias dispungere.

CAPUT IIL

VENIUNT primo in aciem quadrato agmine eum

I theranis Calvinistae , ut probent scripturarum San. Harum phrasis ita esse accipiendas, ut nihil uiribus detor humani de doceatur quid in nobis fieri possit, novi quid

ipsi emere valeamus. Erech. , inquiunt, xviii. i. testituti Facite istis eor novum , in Diritiam MDum. Nunquida bitrii nisti signiscatur istie operatio ' Minime . Solus enim Deus eoi nouum de spiritum novum operatur in homine, autiore eodem propheta xxxvi. 26. Disso volia eismet in is Diristim noxiam. Ait Apollotus ad Philipp. ii.

et r. Cum metu er tremore sitirem vestram operamina . Num

vires commendat arbitrii J At sequitur e vestigio ; Detis os ratuν in nobis Desis, O HUiere. Scribit Ioannes x. Epist

Evangelio eap. xvii. i . Christus patrem exorat, nisis a res in Derisoto. Ex hae initur ver tum amithes eὐin citui eo tantum senti arbitrium operari, quia Deus opera-Hν in illo. Ita argumentatur Hunnius in lib. de lib. atta citra Photinum . ni hoereti tum ali vi tribuentes arbitrio actionem quandam, per quam latinsecus se accommodat mediis, qui- Deus operatur hominis eonversonem in ipsa e . versione libera volantas nihil penitus agit. Sunt .e iminquiunt, homines veluti organica in strumenta, suae Deus pro suo tibi to tractat . Sit in exemplo Exodi xiv. 16. Deut inquit ad Mosen i Urea Divam ta- , o Meenaamaniam ιtiam furi mare , o Aliis i iaci. Praeeipitis Mosi ut findat aquas: nil ipse administrat praeter annm illud extemum, de aquarum diuisici solius omnipotentiae Dei actio

est. Similiter praecipitur hominibus , Consertimini is ino, vis te, mancii estire. Quid autem homo Exhibet Deo eorsuum, tam uam mortuum , & inanime organum Ac si lus Deut illud innovat, viὐifieat, & convertit. Atque hoe pacto dicitur liberum arbitrium operati , ut dieitur vit

Most divisisse aquat mariet. Tribuuntur enim Lemnumero effecta eaussarum eme lenitum instrumentali , & organieae. Lutherus autem in lib. de servo an horribiliora evomit. scribit proponi nobis observantiam divinorum mandatorum apposita e ditione , si seueris, ut eomiat ex cap xv rities vers. I. Ex illa autem conditione inquit non m bati liberum arbitrium ; quemadmodum s dicatur, si Dia. ias Deus in i , adorat ρων , minime insertur posse Di bolum in Dei naturam itans re. Demum saltem in moralibus liberum arbitrium esse tituls m sne re nituntur H ter Oxi fallaciter demonstrare Apollolica sententia in I. ad Corinth. cap. 13. u. to. Abtinnuntias itiis omaucii I horavi : nori ego utilem , flagrario Des meram. Hoe primum est haereticorum attumentum, uel potias nugacissima eluso. Cui respondemus ex primissa sacrotum testimoniorum eollatione demonstrari necessitatem praemotionis divinae, primaque Mommm operum principia ei tribuenda , a quibus novi disiungitur nolitae libertatis cooperatio. Facit e go Deu in nobiς eor novum, operatur velle S perficere. cc sanesificat in veritate , quoniam inspirat sanctam delectat Mnem, adiuvat volentes, iustificat operantes . Divinis enim oraculis unum a nobis erigitur, alteram nobis esse tur 1 offertur Dei misericordia, exigitur nostra obedientia.

Atque ut Autus imus seribit de praedes L M. Op. xl. quod exigitur in hominis , quod offertur in Dei est poteliate. Hine de verbis Ereehielis scribit s. Patet eodem capiter Li/o enim Me o nobis prae; tinitio , o a a Dia esse mom'amin , ut intilius ν qtioci in M, iaciem faciamus , o Devis facit tit i Io fise omω, sietia per Propiosam grae retim aperiιsme die rur, Da foetam. ιι faciatis . Metim ipsa seripitiri fratres charismi isti/4 υ, ω υιuis; δε ιιu Detim Hamittere se fati tam ut sciatia, qtia iuget tir sant . Ea

dem eii ceterorum locorum ratio. Ut ergo ex illorum antithes demonstratur principium bonorum operam esse a Deo, ita commonstratur liberum arbitrium a Deo motum bona opera incere 1 atque inde ex aequo probatur Dei gratia,

hominumque libertas. Quod i quitur ineptissima argutatio eli. omnes quippe ereaturae sunt supremi Opifici instrumenta , Oninesque ab

eodem moventur ; at unaquaeque iuxta modum natum

suri si determinatae sunt, determina te; s liberae, libere

Leo. Alio arto motu di .isum est ad Dei nutum mare ruishmm ; alio Moset extendit manum , Ac viream levavit, Mare expers rationis fletit natura Auctori suo subiecta rMoset Haeditus libertate iussa seeit libero arbitrio manda tis Domini sui obtemperante. Ita spiritus San ius in nobis loquitur; ita Dominus dirigit gressus hominis: ita inclinaetor regis , nos movendo velut organum suum . Vrium M

indit timenti quod es hominis rationes. .

At eauillatio Lutheti videtur mihi hominit insanientis.

Primo enim ea conditia s istinis non ad praeceptum per

tinet , sed ad mercedem. Deinde alii in loeit absolute an se,itur liberi arbitrii potestas; ut Cenes. . v. . & ipso in elefalliei loco: RHwtiit in muti eonsti, sti; , O apposuisVm G ag m. Praeterea nonne insaniret, qui diceret se Narrabo tibi lepidam historiam si vo luetis audire Neque ad rem saeti produ lum Diaboli exemplum sutile,

leve , potiscens . Conditionatae enuntiatiores ex duabutcompactae sunt, quarum postrema hahet a priori aut neces- statem, aut contingentiam. Si dixeris, s Aemo es, rari nisi a se , necessatiam proderi propuliti inem l dum ais , savis IMera, vetito, enuneias rem immis bilem i dum veri inquit s ero iure timis, ambulabo, aliquid narras eontiniens; qu iam necesse eis hominem esse rationalem . impossibile horarinem esse avem e continetens hominem sivi valetudine. Cum esu iu conditionatis enuntiatiocii ς ipsa e datio spectanda st ; in illa su abestis Dra .rit, odoris tων, enunciatur res immisibilis , quia impossibile est Diabolum esse Deum: atque in ilia, s viatierit, semissi, priora, in tur aliquid possibile, quoniam possibile est te velle. Apollo.

lus autem in prima ad Corinth. cap. xv direns : Non ego, sed gratia Dei meetim, non exeludit proprii liberi arbatrii op rationem atque laborem, praemiiit enim, Altinduntura omni Mi hci, labora: r sed tribuit divinae gratiae partes P. . . mas apposue usus particula m cum ou. . . D, ne liberi a bitrii vi rex arbitrareris extrusac. Mitto sententias Patrumae TheoIogorum as,rmantiam per gratiam trahi inyit dc res

90쪽

LIAE R s EXTUS DECIM Us. CAP. III.

dc reluctantes, A pla determinari actus nosi . Hae e qui pe diva vise, in quantum Deus per inspiratiociem satinae sedilaciis ex nolentibus volentes iacit, atque raritate suaptae lat ut delectet quod antea non delectabat , & in quanium sancta delectatio vineti viuidiori boni cupiditate adversamem mali concupistentiam , nulla illata necessitate libem voluntatis arbitrio, quod naturali determinatione non

ieritia nisi in booum in eommuni, & in summum honumio se inspectum , ideoque praedeterminatici gratia spe fiat insallibilitatem actus , non tollit indisseretitiam arbitrii rhae inquam mitto , cum fueriat explieata de H Pelag.

rapite Miam, A sequentibus. Deinde arguunt Haeretici, saltem metatores servos hine pereati, atque agi a daemone capti s , ita ut iosus voluntata nequeant reluctari. Quod diserte vis at Joannes cap. VI a I. U. 39. omnis Iaeis pereditim seretis es peccatι ,& Apost. a. ad Tim t. v. M. Misi avi a diabat Dytilia, a quo rapuisi renenur au is , inuniarem . Eli autem habere captivum quasi visum e est. . Hine Lucterus titu- sum Deit libro is siris aQιιν o , quoniam non remanet sub peceato sui iuris, Ae Dominus suorum actuum. α Respond. pluri hus titulis meratores diei servos , r. quia servus non manet semper in domo, ut ibidem notat Evangeliua. a.

quia additius eu operitas peccati , ae Diabolo servit suae tamen voluntatis libertate. 3. quia nisi liberetur gratia Christi, nequit bene agere . etiams eligendo ad pravum tinem media quae eadunt sub indifferentiam iudicii, libere

peccet, ae possit etiam meratum omittere , imo auxitio divinae gratiae a via mala reυerti & resipiscere. Non sum poro homo habris eiritatem quis D iis, bo a , sed μιηι etiam opiiurarem quis sa actoν maia : sia eis uuas iam nis , quae vitium es, Bo uem labri aiae oram ιδ homin adere Mem, nou hominis coaetorem ; inquit Augustinus de Grati Christi cap. ata Insta igitur caritate, quae est radia notum operum, est voluntas arbor faciens stureis bonos

re est serva iussiliae: perdominante cupidine , quae est radix operum malorum, est arbor saciens fructus malos, &st seria peccati. Ha e sunt a me posita, quo iam nosnulli ex nostris, ut similia soluant, ex hoe Aut lini libra

Revata autem haec sunt uerba pelaeti, & radii fructi seia

non est ex nobis, quia raritas ei Deo es. Si dicas: Non potest arbor mala studius bonog faeere, ut ex Evangelio ait ibidem Augustinus . respondemus malain arborem Ele, tu qua est cla radix cupiditatis ; & ex eupiditate nequit produci fructus bonus, quemadmodum ex caritate produci ne quit siuesus malus. Nihilominus arbot mala cum sola cupiditate potvit non producere fructus malos , & inlita ea-ritate potest producere fractus honos. Quamobrem Augustinus in libero arbitrio destituto, ut autumabant Pelagiam. divina statia non ponit necelsitatem peccandi, sed adurim

necessitatem gratiae, ut liberetur a servitute peccati. Pe catores veto o exeati dicuntur captivi, non quod voluntate

a li impellatitur in malum indeclinabili neeeo state , sed

quoniam gratiam Dei pessundantes continuo, aut quami requentet praυis suggestionibus allentiuntur e nee respiscunt , nisi bene ieentissima Dei voluntate conseratur eis gratia utaria, quam dura corda noti respuunt. Ira in textu Ap soli 1. ad Timoth. eap. a. ea verba Aa a tis Desintulem

si nifieant pectatores huius modi scinitentiam aestitos , si Deus voluerit illis eis eum grairam Iarpiti: quod eoni latium ex stopo Apolioli hortantis Timothenm ut resstentes veritati corripiat, quia sorte Deus eis dabit poenitentiam ;tum ex graeco textu , in quo dein strat variatio prunominis Dei voluntatem signitiori , non Diaboli: ἀ- μἐνώ

Audiendi sunt modo Jansentani. Illud, inquiunt, est iapotestate υoluntatis , perleete liberum, & lanitiens ad meratum , quod facimus cum volumus: At dummoda opere iamur eum sola libertate a coactione , volumus operari. Sola

ergo libertas a coactione sat est, ut opus sit petisse ii,

rum in nostra uoluntate, atque patratum eum meritia . Pr hant maiorem i. Auctoritare Sanctorum, a. Doctrinis The

logorum, g. ab exemplis , a. Ratione ipsa . lianctorum citi lotitas ite se habet. Sanctus pater Augusinus eap. Iose th. Vestinias , inquit , atii is umor nod I, ορι ι hera de so .ss. In a. de lita arbitrio cap. 3. Votantas nostra, nee v nos usu, nisi est .n nos ra potes.t. . De civit. Dei lib. v. cap. ita Neres es, ui Οὐ Mescimus idero v

I rutis arbitris. De natura di gratia cap. 44. Per tiam a stir sum os non pertinere ad Hitimatem uis am, quia Matiasse istamus, μιa ici emamo neue non possamus . Quibus verbis relieit eam sententiam pelagii, Viati maris arbitria, et ridi ratio, μῶυπιών, μι aia notinis . . cessata e o . Qitών. Igitur 3uxta Augustinum stat cum potestate ac delideratione arbitrii illud etiam quod necellitate patratur, α sustitit ad rati em liberi quod sit voluntarium. Atque id vadat optime s. Thoreas q. ar. de veri sale art. I. sit, Deum .' LBerras sei AM AMUL M appenitών necessarico monis, neri aurem no ratis lari nath, r. me est et placitum Augustini. Nec repognant Pp. Hii. Di rex enun

nuus decertator eap. rL adu. Collatorem desinit liberum arbitrium rei ses alaestae spontaneiam appetitum . Damasce

is unios . o monere Atinarem is utaris etiam tibi os rapiatatas meas a. Hae 3t similia complura evincunt quae nam sit patrum de libertate arbitrii sententia. Progreditur in praesentia nouotum Dogmatistarum attimentatio ad Scholaifieorum, alias magnoprre fisceliactum, adscistendum sibi patrocinium. Nam S. Thomas e. Ita de potent. ari. a. Meet quod nasuratis necessitas, festinatim quum vestinias alis Iu noeelsiora vili. Ze ιαν , in festritatem , tiberiori ies ratis uois reptis a. In s. Sent. dis . v III. an. a. doeet, I seram arbuniam Cheoti et amisi doti m n stim ad tintim is,mrio , s ι ad ait Ee-vim Deum,

quod Mn fatore non μυβ; iam is in s e nori amisici I. γ- urem . atii rusionem Duius A. mer si , Pia in Atia maratae sci I ponto iri. I O Ba nit aetas δε; δ minas. Etiam Seotus Meet actum beatificae .issonit in Christo me ritonum iitisse, Ae voluntatem semper habere modum sibi pNurium causandi libere, a naturasi operati e villiinum. Videatur Tom. ia. quae'. quodlibeto is. Se lassiccuum aliorum, qui liberum athi trium describunt per solam liabertatem a coaesione, innumera loea Iaalanius profert lib. vi. de Gratia Christi . Aecedit ergo Patrum auesciritati etiam seliolae pro dogmate Iansereiano suilragium. Exempla idem confirmant. Deus enim te ipsum neeessario amat. & pater & Filius naturaliter sunt unum Spiritus Santii principium. In Deo tamen veram libertatemelle, Augustiam non semel seribit contra Julianum , &impium loret id deereare. De Christo nemo ambigit quiunobis eromeruerit redempti em , etiamsi peceare noti posset. Nos libere amare felicitatem, suam odisse non poli mus, est doctrina expressa Augustini in V. de Civit. Dei

cap. 3α 3e D. Thoina Q. M. de Veritate arci 4. Ang los iam ineommutabili Mao adhaerentes nativa labertate non suille privatos res loquitur ipsa et nam beatitudo naturam perficit , non interimit. Igitur nec desunt novis Dogmatiuit documenta exemplorum .

Suppetiatur eis ipsa ratio. Quaelibet divi so est universalis rei in ore es, Bue inferiora , quibus inest ellentialis ilialius genetis ratio intima. Nemo noti meminit libertatis a coactione, & libertatis indisserentiae , tamquam duonina,

in quae scinditur amplum iri ad nomen Diarios . Utraque ergo, tam libertas indifferentiae, quam libertas a coacti e participat venae libertatis naturam. Deinde libertas es pro prietas rationalium , atque meatis pereeptionem comitatur. Erit ergo libertas perfectior , ubi perfectior erit cornitior persectiorem autem cognitionem illam esse, quae immutabilis est , neque errori subite itur puto adeo esse compertum, ut nequaquam sit opus quaelita. Haberi huiu generis argumenta in libris Ianienis aram innumerabilita xem. Itaque has quatuor, videliset dictis Sanctorum, placitis Theologorum , comparatione exemplorum, pondere argumentorum evincitur in homine lapso veram propiussimamque libet talem eonsistere per solam immunitatem a

coactione

Hydram hane sese tali ause erigentem paratis praecedenti

eapite nihil negocii eli eootadere atque obtruncare. Principio expediamus Patrum prenuntiationes . De Augustino diximus supra . disputantem eum Manichaeis aecepisse umluntatem , ut contradi linguitur a natura . sive ut est liber ad iaciendum , A ad non faciendum animi motus, ut est potellas mouendi se , Et cohibendi morem suum, ut ei ta. cultas animi quae deli heratione hue atque illut sertur, quemadmodum inquit de lib. arbitrio lib. a. cap. q. R de duabus Animabus cap. 12. A II. Aduersus autem Pelagianos idem confirmat; ita tamen, ut simul neeessitatem praevenientis urariae eommonstret, refutando etiam deeratum alteram pelagi anorum, necessariam esse ad visetitiam liberi arbitrii indifferentiam eontrarietatis ad bonum & malum et unde consequeremr Deum, qui peceare non potest , nullatenus esse si ram. Ad 1. ergo respondetur , verit simum esse quod voluntas nunquam vult nisi libere, s accipiatur ut eontradiit inguitur a natura, sive ut est electio mediorum; tametsi necessatio velit ut natura ess, sive ut naturali in uindiu fertur in finem ultimum, , appetit propriam beatitudinem. Quod planum feeimus supra verbis D. Thomae reui & eoosetitit Midias nollet in L diis et . art. 4. Idem tradit S. P. in a. de lib. arb. cap. q. nam ibidem potestatem voluntatis opponit neceu tali , & voluntarium appellat. quod potest cohibere motum suum, assimans, quod sineis evilitate ille motus existeret, nulla esset ratione eulpabilis

Et quidem si quicquid alicui est voluntarium esset subpo-teilate di dominio illius, non seriberet Auttistitius a. R

iras. casu ar. Ctim p Iestus datur, non necessitas imponitinenon assiimaret S. Thomas l. p. 3. 8a. atetici I. anctionem