장음표시 사용
231쪽
Item quaeritur,'s cum aurifice Titius conuenerit , ut is ex auro suo ceris ponderis.certae psormae annulos ei faceret, ct acciperet uerbi gratia dece aureos,uiria eimptio,ct uenditio an locaιio ct conduritio contrahi uideatur'Cassius ait materiae quidem emptionem O Denditisne conirabi, operae autem locationem ct conduc tionem. Sed placuit tantum emptionem ct neu ditionem contrahi. Quod si suum aurum Titius dederit mercede pro opera con tituta, dubium
non est, quin locatio cir condit Enost. A R G V M.
Que partium expressa conuentione pron is fuerunt, necnon & quae ex bono & aequo praestari debent licet de iis coimentum non sit; haec in contractu seruanda sunt. Conductor autem omnia fecitdum legem con
ductianis facere debet : ct si quid in lege prae termissum fuerit id ex bono ct aequo praestare.
Qui pro usu aut uestimentorum, aut argenti, aut iument i mercedem aut dedit, aut promisit,a eo custodia talis demeratur , qualem diligenti si mus paterfamilias, suis rebus adhibet. quam spraestiterit, e aliquo casufortuito eam rem amiserit,de restituenda ea non tene-bitur. Mortuo conduci ore intra tempora conductionis,haeres eius eodem iure in conductistne
Et omni am bonorum,& certar negotiationis coiri potest societas, in qua quae circa lucrum aut damnum pacta sunt seruari oportet: quod si nihil conuentu sit aequas parteis & in lucro, o in damnobnuicem referre decet : in haς ta- meu
232쪽
naen socii pacisci queunt,ut alteri plus lucri, Qteri plus damni obveniat: quinimo & quod unus lucri partem ferat, de damno uero non
Adnota, Id lucrum dici quod omni
flamno deducto superest. l.Mutius. D. pro socio. glosin uerb. lucrum . in.l. illud. C. de collat. Societatem coire solemus aut totoria bono ru,quam Graeci pecialiter κοινωνίαν lappellat: aut unius alicuim negotiationis , uamsi - Iuli mancipioru uendendoru emendorums,cuti Miν' olbi, i uiti aut frumenti emendi uendendi,
nominatim couuenerit , aequales scilicet partes
in lucro, ct in damno spectantur. Quod se expresse fuerint parim Aa eruari debent. Nec enim unquam dubium fuit, quin ualeat con uentio , si duo inter se pacti mi, ut ad Osmquidem duae partes o lucri , ct damni pertineant,ad alium tertia. De illa sane conuentione
quasi si est se Titius o serus inter se pacti sint
ut ad Titiu lucri duae partes pertineant, damni tertia ad Seium duae partes damni lucri tertias an rata debeat haberi conuentis 'Quintus M tius contra uaturam societatis talem pastione se existimauit, C- ob id non esse ratam habenda.Servius Sulpis ius cuius sentetia praeualuiti contra sensit. quia saepe quorundam ita pretiosa es opera in societate,ut eos in lumst conditione meliore in scietatem admitti. Na ct ita coiri posse societatem no dubitatur, ut alter pecunia conferat,alter non conferat, o tamen lucrum l inter eos communest: quia saepe Opera alicuius lpro pecunia ualet. Et adeo contra Quinti Mutq
233쪽
sententiam obtinuit, ut istud quoque constiteris pug e conuenire, ut quis luesi partem ferat, de damno non teneatur quod se ipsum Sermius conuenienter sibiferi existimauit. Quod tamen ita intelligi Ostortet,ut si in alia re lucrum, in alia damnum illatumst: compesatisne factastum quodsi peres,intestigatur lucros esse. A R G V M.
Pars in Iucro adiecta,in damno quoque adi Ga videtur,& E diuerso.
Illud expeditum ess in una causa pars fuerit expressabueluti in solo lucro,uel in solo dans in altera uero omissae in eo quoque, quodpra termissum eribeandem partem seruari.
Renuntiatione sol uitur societas: quo sit, uequae post renuntiationem obuenere, communicanda non sint: nisi calidE quis societati ideo
renuntiari ut solus cxpectatum lucrum consequeretur.
. Navet autem societas eo usque, donec in eo- M. acti edem consensu perseuerauerint. At cum aliquis g.dixim renuntiaueris fotietati, fluitur societas . sed ς ' i' plane si quis callide in hoc renuntiaverit focis pati,ut obueniens aliquod lucrum solus habeat, velutis totorum bonorum socius, cum ab aliquo res uset relictus, in hoc renuntiauerit sociata ti ut haereditatem solus lucrifaceret,coritur brelucria communicare.Si quid uero aliud lucrifa- erat,quod non captauerit: ad ipsum selum te tinet. Ei uero,cui renutiatum era quicquid omnino post renuntiatam societatem adquiritur, Dii conceitur.
A R G V M. Aduciatur quatuor modi quibus finitur sc
234쪽
tas:scilicet,morte socii,negotio finito publi tione & bonorum cessione.
Soluitur' adhuc societas etiam morte socii: .l-λωψ e a societ tem cotrabit, certam personam . sivi eleg t Ied ct si congen u plurium societas cotractast. morte unius socii soluitur,ct si pluresspersimi nisi in coeunda societate aliter conuenerit. Item si alicuius rei contracta societas sit,ctfiuis negotio impositus est, finitur societas d. l.f.pu Publicatione quoque distrahi societatem maniblicatio e festi m est : sicilicet s uniuersa boua sic publicentur.nam cum in eius locis alius succedat, romortuo habetur. Des quis ex sc s mole debiti , praegrauatus, bonis suis c sierit,isi deo propter publica, aut priuata debita substantia eius --nealsoluitur scietas sed hoc cas si adhuc consentiant in societatem, noua uidetur incipere societas. A R G V M.
Socium in communi re tantam adhiberi diIigentiam quantam in re propria sufficit: ideo eo Homine tantum tenetur, si quid in comitibus I. socius rebu S segnius egerit, quam in suis. socio. D. Socius socio utrum nomine tantum tene
eod. tu' pro socio actiones quid dolo commiserit sicut is, qui deponi apud se passus est,an etiam cul laut pae, id es,desdiae atque t negligetiae nomine qMaestum est: praeualuit tamen etiam culpae nomine teneri eis m. Culpa autem non ad examssimam diligentia dirigenda est. Sus icit enim talem diligentiam communibus rebus adhibere socium,
qualem suis rebus adbibere solet. Nam qui ρα- tacquirit rum diligentem socium mi admisi. t dese queri, bis hoc imputare debet. De mandato .XIT. XXVII. Handatum
235쪽
MAudato contrabisur quinqMe modis imes a tantu gratia aliquis tibi ma hoc det me Da ct tua, sue aliena tan tum sue sua o aliena me tua ct aliena. At si
tua talism gratia tιbι mandatus superuacuas mandatum, ct ob id nulla ex eo obligatio , nec mandati inter vos actio nascitur . Α'R G U M. Eius gratia fieri mandatum 'dicitur, cuius
omolumentum respicit. Maudantis tantum gratia interuenit man
datum , veluti s quis tibi mandet, ut negotia eius gereres,vel ut fundum et emeres, uel ut pro eosponderes. Tuagratia ct mandantis uelutis mandet tibi ut pecuniam sub usuris crederes ei, qui in rem ipsius mutuaretur: auis uolente te, agere cum eo exfdeiussoria causa, madet tibi, ut cum eo agas periculo madautis. uel ut ipsius
periculo stipiueris ab eo, que tibi deleget in id ,
quod tibi tibuerat. Aliena autem taliam causa interuenit mandatum,uelutis tibi aliquis mandet,ut Titii negotia gereres , uel ut Titio suu dum emeres,uel ut pro Titio ponderes. Sua ctatiena , veluti si de communibus suis ct Tit negot-s gerendis tibi mandet, uel ut bi ct Titio fundum emeres, uel ut pro eo ct Titiosponderes. Tua ct aliena uelutis tibi madet,ut Titio sub usuris crederes: quia si sine usuris pecuniam crederes,aliena tantum gratia intercedit mandas si . A R G V M.
Mandatum gratia man datarii tantum factum potius consilium quam mandatum est: qu i ob rem mandantem iton ligat: cuni ex cosilio etiapernicioso nemo obligetum nisi ut certar peris auae mutuetur,mandatum fuerit.
Tua inimum gratia lateruevit mandatum: seluti
236쪽
ueluti si tibi mandet,ut pecunias tuas tu emptiones potius praediorum colloces, quam foeneres.uel ex diuerso,ut pecunias tuas forneres potius , quam in emptiones praediorum colloces . Cuius generis mandat m,magis consilium s mandatum est, ct ob id non δε obligatorium :quia nemo ex consilio mandati obligatur etiamsi non expediat ei cui mandabatur: cum liberis cuique sit apud se explorare,an sbi expediat eostium. Itaque si otiosam pecuniam domi te habentem hortatus fuerit aliquis,ut rem aliquam
emeres,vel eam crederes:quamuis non expediae
eam tibi emise, uel credidisse, non tamen tibi mandati tenetur. Et adeo haec ita sunt,μt quaestum sit,an mandati teneatur qui mandauit tibi , ut pecuniam Titio faenerares, sed obtinuit Sabini sententia, obligatorium esse in hoc casu mandatum: quia non aliter Titio credidisses , quam si tibi mandati. esset. Illud quoque mandatum non est obligatorium,quod contra bonumores okoelutis Titius de furto,aut de damno faciendo, aut de iniuria facienda mandet tibi. licet enim poenam iΠiusfacti nomine praestit ris, nou tamen ultim habes aduersus Titium
Mandati fines excedere nequaquam licet: alioqui excedenti, quatenus excesserit madat actio denegatur. Is,quι exequitur mandatum unon debet excederesnes mandati ut ecce, si quis usque ad centum aureos mandauerit tibi ut fundum emeres,
uel ut pro Titio sponderes neque pluris emere debes, neque in ampliorem pecuniam fideiubere , alioqui non babebis cum eo mandati actionem:
237쪽
adeo quidem ut Sabino ct Casiis placuerit ,
etiam si usque ad centum aureos cum eo agere nolueris. inutiliter te acturum. Sed diuersesibola authores refcte usque ad centum aureos te α'cturum existimant, quae sententia sene benignior en Quodsi minoris emeris rubebis sellicet cum eo mandati actionem quoniam ous maudat, ut sbi centum aureorum fundus emeretur,
is utique mandasse intelligitur Atminoris Ipάst emeretur. A R G V M.
Mandatum re integra reuocatum extinguitur: rem autem integram appellamus, si quado nihil quod ad mandati consummatiOiliam attinet,vel factum uel inchoatum sit,morte quoq;
mandantis re integra contingente , evanescit mandatum mandatario tamen mortem aut reuocationem ignoranti subuenitur.
Recte ' quoque mandatum contractum , sdum adhuc integra res fit, reuocatum fuerit,e uanesit. Items adhuc integro maudato, mors alterutrius interueniat,id est set eius, qui mandauerit,uel illius, qui mandatum susto rit Olnitur mandatum. Sed utilitatis causa receptum est si eo mortuo, qui tibi mandaverat, tu igno rans eum decessisse, executus fueris mandatum
posse te agere mandati actione alioqui iusta, ct probabilis tenorantia tibi damnum aheret. Et huic sinitas, quod placuit se debitores manu misso dispensatore Tit per ignorantiam liber to soluerint,liberari eos cum alioquistricta iuris ratione non fossent liberari,quia al sius sent, quam cui soluere debuerint. A R G V M.
Mandatum suscipere,voluntati; est suscepta uero adimplere,necessitatis nisi congruo te po-L re illi I. si uerbs man
238쪽
re illi renuntietum Quod si aut non renuntietur aut intempestiue renuntiatu sit, mandati actio aduersus mandatarium coli petita nisi iusta racitione excusetur.
. si ni an blaudasum' non suscipere, cuilibet liberum da uerob. est , susceptum autem consummandum est, aut si D.eod. quam primum renuntiandum, ut per semetipsum, aut per alium eadem rem mandator exequatur.)Nam nisi ita renuntietur ,ut integra . causa mandatori reseruetur,eandem rem explicandi nihilominus mandati actio locum habet: nisi iusta caussa intercesserit,aut non renuntiandi,aut intempestiue renuntiandi. Mandatum ,
in diem dissul, ct sub eoditione fieri potest.
Cratuitum debet esse mandatum quandoquidem si certa merces aut constituta, aut prOmissa sit: in aliam contractus speciem traiumu
I. in summasciendum est' madatum,nisi graD .eod . tuitumst,in alia formam negotii cadere. t Nai edere mercede constituta, incipit locatio Cr conductio esse. Et cui generaliter dicamus quibus casibus pne mercede suscepto Uycio, mandati siue depositi contrahitur negotium hin casibus intraue'niente mercede locatio . conductio intelligitur contrahi. Et ideo sifulloni polienda curandave suis dederit uestimenta,aut sarcinatori sarcienda nulla mercede conLtituta, neque promissa omaudati competit actio.
De obligationibus quae quasi eK
contractu nascuntur. ΤΙΤvLVS XXVIII. PDdgenera cootractuu enumerata,di piaesamus etia de Us obligationibus, qua quide vo proprie voci cotractu inieri m
239쪽
T I TV. xxv I II. a 3nιrsed tamen quia non ex maleficio substanti σ
rauit hincinde ex quasi contractii nascitur obligatio: ex qua duae proficiscutiir actiones: altera negotiorum gestori aduersus dominum s quid ei ita nomine utiliter impenderit competi':altera uero domino contra gestorem,ut administrationis rationem reddat: qui quide si minusquam oportebat,gesserit, tunc etiam de leuissima culpa tenetur, cum alius commodius nego ita erat administraturus.. Mur cum quis negotia absentis xeserit, ut 'I. ex matro citroque inter eos nascuntur actiones,quae op losi iis g. pellantur negotiorum g storum. sed domino qui ' P
eompetit actio negotiorum autem gestori, cou traria,quas ex ni si o cotractu proprie nasci, manifestum esὶ quippe ita nascuntur istae actiones, si sine mandato quisque alienis negot8s gerendisse obtulerit,ex qua causa ', quorum negotω re .sa fuerint, etiam unc rantes oblixantur. Idque utititatis cau1a receptum eR: ne absentium qui subitassiuatione coacti, nulli demandata n gotiorum suorum adminis Aratione,peregre pro
secti essent desererentur nego ia r quae sane ne mo curaturus esset si de eri quod quis impendiseset, nullam habiturus us t actrinem. Sicut auι eis, qui utiliter gessit negotia, dominum habet obligatum negetiorum gestorum ἰ ita Θ cotra, iste quoque tenetur,ut adminis bationi,' reddat ratioHem. quo casu ad exactissimam quisque 'La D de diligentiam ccm mssitur reddore ration m , nee ' ω' gςi
si Ilii talem diligentiam exhibere qualem suis
240쪽
24 IN I T IT. LIB. III. rebus adbibere solet si modo alius diligentior eo commodius t admimi iraturus esset negotia. A R G V M.
Et quae inter tutorem,& pupillum, ex gestione tutelae oritur obligatio, ex quasi contractu nasci dicitum ex qua tutelae amo directa,& contraria resultat: prima pupillo datur, ut tuictae rationem consequatur, reliqua tutori,ut quod ei pupilli nomine abest, recuperet. Tutores ' quoque , qui tui lae iudicio t enen
tur, non proprie ex contractu obligati esse intelliguntur nullum enim negotihm inter tutore , pupillum contrahitur sed quia sane non exmalcscio tenentur, quas ex contractu teneri uidentur. Hoc autem casu mutvae sunt actiones. Non tansῖm enim pupillus cum tutore habet tutelae acZionem sed cr contra tutor cum pupillo habet contrariam tutelae, si uel impenderit ali-qhid tu rem pupilli, uel pro eo fuerit obligains, aut rem suam creditoribus ' eius obligauerit. A R G V M.
Habentes re ali ter, quam ex contractu societatis, commune: ulti hcitroq; ex quasi controctii obligantur, quae obligatio amoi, em familiterciscui ide,& communi diuidundo producit.
Item si inter aliquos communis re, fusine societate ueluti quod pariter eis legata, donatave esset: se alter eorum alteri ideo teneatur communi diuidundo iudicio , quod flus fusius ex ea re perceperit , aut quod socii s eius δε- ius in eam rem nec 'ssarias impensas fecerit, non intelligitur ex contractu proprie obligatus esse, quippe n bil inter se contraxerunt , sed quia ex maleficio non tenetura quas ex contra- Iu teneri uidetur. Idem hiaris est de eo, qui eo haeredi familiae erciscundae iudicio ex his causis Obligatus est. Argum.