장음표시 사용
241쪽
Α R. G U M. Aditione haereditatis quasi contrahere hqres cum legatariis dicitur. Haere, ' quoque legatorum nomine non pro prie eae contractu Obligatus intelligitur UeΤης haese, enim cum haerede , neque cum defuis io ullum
negulum legatarius gessisse proprie dici potess
O tamen q/ia ex maleficio non est obligatus , qWas ex colit tactu debere intellieitur. Item is, cui quis per errorem non debitum 'd-l-g is. sim , quas ex contra lis debere uidὸtust. Adeo si Qqvς enim,uon tutelligitur proprie eae contra λι obligatus est e, ut se certiorem ratiou em sequamur et magis ut supra diximus ' ex distractu, quam . ex contracta pogit dici obligatus esse. Nam q'ira E . soluendi animo pecuniam dat, in hoc dare uia modis redetur,ut distrabat potias negotium, quam cou' contraho trabat. Sed tamen perinde is, qui accepit, Ob'i- Ο Δ gatus, ac si mutuum ei daretur, ct ideo condi - bone tenetur. A R. G V M. Si in eo causarum genere, qure inficiando duldantur indebitum solutu se est,repetitio ces--t, ideo quod ex lege Aquilia , vel legato rei ia '
gionis,&pietatis intuitu venerabilibas rebus facto, lutum ust, non repetitur.
Ex quibusdam tamen causis repeti nou sto test, quod per errorem non debitum solutum sid. se nanque desiuierunt ueteres , ex Os ius causisti diando lis crescit, ex qs causis D m debitum solutum brepeti non posse, uelut ι ex lege Aqui-lia, item ex lexato. Quod ueteres quidem insislexatis locis babere uoluerunt, quae certa coisim tuta ,per dam uationem cuiqua legata fuera I - . C. co- nostra autem constitutio , η cum unam uatu' munia aτam omnibus legatis,os icommissis indul- leg.
242쪽
a S INsTI. LIB. III. sit, huiusmodi augmentum in omnibus legatis, Ofideicommisiis extendi uoluit: sed non om . nibus legata's hoc praebuit, sed tantummodo in iis legat is, Osdeleommissis, quae sacrosan-Etis ecclesis , ct caeteris uenerabilibus locis, quae religionis, uel pietatis intuitu bonorantur ,relie a Iunt: qua si indebita soluantur, non re
Per quas personas nobis obli-Q gδtio acquiritur.
T I T. XXIX. . 'Adnota, Patrem legitimum bonoru. . aduentiliorum filii administratorem esse: eique soli actiones intentandi ius competere. l.cum Oportet. C.de bonis quae liber& ibi Bart.
EVphsistigeneribus obligationu, quae eracontractu, uel quas ex cotractu nascuutur admonendi sumus acquiri nobi, nosolum per nosmetipsos sed per eas quoque personas, quae tu nostra potestate sunt, uauti per ser--Actflios nostros: ut tame, quod per seruos no fros nobis adquiritur, totum nostrumfat: qisod autem per liberos, quos in potestate habemus , ex obligatione fuerit adqustum hoc diuidatur secundum imaginem rerum proprietatis et usu Iluctus,quam nostra decrevit costitutio ut quod ab actione commodum perueniat, huius usim fumini quidem habeat pater, pro rietas autemselio feroetur, s ilicet patre actionem mouetesecundum nouellae no strae constitutionis' di . . bon. que Dio/ie. Item per l/beroa homines, ct alienos serliber. uos, quos bona fide possidemus, adquiritur nobis . sed tantum ex duabus causis, id estsi quid
243쪽
TITVL. XXIX. 247 ex operis 'suis, uel ex re nostra adquirat. Pereum quoq; seruu n quo usum fiuctim, uel usum habemus similiter ex duabus sis causis nobis
adquiritur. Communem seruum pro dominica parte dominis adquirere certum est: excepto eo, quod nominatim uuistipulando, aut per traditionem accipiendo, illa soli adquirit: ueluti cum
ita stipulatur , Titio domino meo darespondes' Sed s domini unius iussu seruus sue rit stipulatus, licet antea dubitabatur: tamen post nostram decisionem' res expedita es , ut illi tantum adquirat, qui hoc ei facere iussit, ut supra dictum est.
Quibus modis tollitur obligatio.
quouis ipsius nomine facta, omnem obligationem perimit quo fit ut solutione principalis etianescat fidemstoria obligatio : & uerca uice idem dicito.
Ollitur autem omnis obligatio soluti ne eius,quod debetur: uersi quis,consien- tiente creditore, aliud pro alio soluerit . Nect interest, quis soluat, utrum 'se,qui dibet, an alius pro eo .liberatur enim ct alio soluente: siue sciente, e siue ignorante debitore, uel inuito est,solutio fat. Item si reus soluerit,etiam j, qui
di eo interuenerunt, liberantur. Idem ex con
trario contingit, sfideiu stor soluerit. non enimi esolus liberatur,sed itiam re .
Acceptitati e idest, imaginaria quadam dc ficta solutione, mutua interrogatione & responsione concepta uerborum obligatio. tatum toflitur:reliquae verb obligationes ex re cosensu,
bus I.fin. C. per quas Persia.' nec th
244쪽
di alio quouis modo contractae, iton antea soluuntur quam in Aquilian im stipulationem, id est,uerborum obligationem deducautur: ut sic demum acceptilatione sopiri queant .
Item per acceptilationem tollitur Obligatis. Eiὶ aute acceptilatio,imminaria solutio. Quod enim ex verborum Obligatione Titio debetur id
si uelit Titius remittere poterit se fieri, ut pa tiatur haec uerba debitorem dicere: Quod ego tibi pronii si, habesne acceptum Ti - . b iis respondeat, Habeo. Sed Θ Graece potest lacceptis acceptilatio ' sierι. dummodo sic fiat,ut Latinis
uerbis solet exigi, εγεις λαβων δενναρια το - σα εχω λαβών. Qiιogenere ut diximus antum eae solui.ntur obligationes, ' quae ex verbis' obliga' conmunt, non etiam caetera. Consentaneis euim
tione uer uis in est uerbis factam obligatione, abii posse horis dis- uerbis dissolui. Sed ct id, quod alia ex causa soluit. T. debeti rootes iustipulationem deduci, se per acceptilationem dissolui. Sicut aute quod dρbetur pro parte recte soluitur , ita in parte debiti acceptilatio fieri potest. Est autem prodita stipulatio, quae uulgo Aquiliana appellatur , per qua contingit, ut omnium rerum obligatio iustipulatum deducatur, O ea per acceptilationem togatur . Stipulatio enim Aquiliana renouati tibis, t ρ νυ stbligationes, cta Gallo η Aquilio ita'. & Quo comp'sita est. QRidquid te mibi ex quacunque
D .de ac- causa dare facere oportet, oportebitue , praesens cep til. in diemve,auisub conditione, quaruncunque retrum mihi tecum actior est, quaeque aduersus tepetitio, uel aduersus te persequutio est erit ve :
possedi- quodve tu meum babes, tenes, si des, i dolo epi. malo fecisti, quo minus p ι as: quanti qua
que earum rerum reό erit, tantam pecuniam
245쪽
Ti TVLVs X vet Y . dari inpulatus est Aulus verius, spopondit
Numerius Nigidius, i quod Numerius Nigidius Aulo Agerio spopondit, id haberetne a se acceptum Numerius Nigidius Aulum Age - 4 Mergorium rogauit. Aulus verius Numeris Nigidio acceptum fecit. A R G V M. Nouatio est prioris debiti in alia obligationem uel ciuilem uel naturalem transfusii, quo dest,ut anteriori obligatione sublata, noua costi nouat. tuatur:quae Olim nouae peritiae interuentu et quae naturaliter tantum obligari posset inducebatur,eadem Vero interueniet e persona, ita demum nouatio facta erat,si quid priori obligationi posterior adiiceret,uel detraheret, hodi autem nunquam inducta censetur nouatio, uisIexpressiim a cotrahentibus hoc agatur, alias auterior firma manet,& posterior Ioco incrementi accedit. Praeterea nouatione tollitur obligatior ueluti . , ν
si id , quod tibi Seius ' debebat , a Titio dari t ς'
, tipulatus sis.' Nam interuentu nouae personae s L c noua nascitur obligatis,ct prima tollitur, t rau- sata luposteriorem : adeo, ut interdum , licet
posterior stipulatio inutilis sit, tamen prima nouationis iure tollatur: ueluti si id, quod tu Titio debes, a pupillo siue tutoris authoritate tapulatus fuerit, quo casu res amittitur. nam ct
prior debitor liberatur, O posterior obligatio nulla est. Nou idem iuris est, si a seruo quis su rit stipulatus enam tunc prior perinde obligatus manet , ae si pol tea nullas stipulatus fuisset.
Sed si eadem personasit, ἀ qua postea Inpule
ris, ita demum nouatio fit, si quid tu posteriore stipulatione uel ist forte si coitiobant dies,aut Ade iussor ad ciatur.aut ὸetrahatur. Quod au'tem diximus s condιtio a ciatisr, nouationem
246쪽
feri, se intelligi oportet, ut ita dicamus factam Nouationem se conditio extiterit: alioquis defecerit, durat prior obligatio. Sed c bdic quiadem inter ueteres constabat, tunc fieri nouationem,cum nouandi animo in secundam obligationem itum fuerat: per hoc autem dubium rat, quando novandi animo luderetur hoc μ
νι θ qμasdam de hoc praesumptiones a in se bis casibus introducebant: ideo notara processit constitutio, ' quae apertissime doniuit,tunc so -
iam nouationem prioris obligationis feri, quo ties hoc ipsum inter contrahentes expressum fuerit, quod propter nouationem prioris obligationis conuenerunt, alioqui manere pristinam obligationem , O set undam ei accedere, ut maneat ex utraque causa obligatio secundum nostrae eoustitutionis defuitiquem , quam licetere ipsius leotione apertius cogno ere. Hoc I. ab em amplius, eae obligationes, quae coiiserisu contπα-pione D. huntur, contraria uoluntate dissolvuntiirmam O pδα- si ritius,ct Seius inter se consenserint, ut sui3- dum Tusculauim emptum Seius haberet centum aureis : deinde re nondum sequuta, id eLLI UDm semel pritio soluto, neque fundo tradito, pia
euerit inter eos,ut discederetur ab ea emptione, ct venditione inu:cem libe-- rantur. Idem enitu conduc ione, Olocatione, O in omnibus contrac3ibus, qui ex cou-
, sellu descendunt, 'cui iam di-
247쪽
D. I vs T IN I ANISacratissimi Principis.
Furtum latius, clariusq; sic definitum summi. est contrectatio rei alleliae, inuito domin ,frauidulosa,lucri faciendi gratia, vel ipsius rei, vel etiam usus eius, vel possessionis. svo loco tradι simus in quatuor genera diuiditutur.hae uero unius generis 1 m. nam omnes exrs
nascuntur,id cst, ex ipso maleficio,vHVti ex fur
248쪽
o ob ire fiat, ct plerunque nocte: uel a faude , vel a ferendo, id est, auferendo: uel a Graeco sermone,quod ρωρας appellant fures.imo oGraeci a ferendo ' φωρας dixeruui. A R G U M.
tui cum re furtiua antequam eo peruenerit quo furtum perferre destinarat,vbiuis locoruclepraehensis fuit,fur est niam festus,qui si locudestinatum iam aduentarit, etiam si demum cure deprehendatur,non manifestus dicitur.
Furtorum ' autem duo sunt genera, mani- δεῖ Din , ct nec manifeHum. Nam conceptum et oblatum, Decie potius a Iouissunt furto cohaerentes, quam genera furtorum, sicut inferius
apparebit. Manifestus' fur est, quem Graeci ' ά rorω ρω appegit nec solii is,qui in ipso furto deprehenditur,sed etiam is, qui in eo loca deprehenditur, quo furtumst: ueluti qui in domo furtum fecit, ct uondum egressus ianuam
deprehen s fuerit: ct qui tu oliueto,oliuarum: aut in uiueto, Euarum furtum fecit, quandiu iueo oliueto aut uiueto deprehensus fuerit. Ima ulterius furtum malifestum est extendendum ,.quaudiu eam rem fur tenens msus, uel deprehensius fuerit me' in publico, iue in priuata,vel a domiuo,uel ab alio, anicquam eo peruenerit a
quo deferret uel deponere destitiasset sed se per
tulit , quo dεHinauit , tametsi deprehendatur cum re furtiua,non 3 manifestu fur. Nec manis st/m furtum quid si, ex iis, quae diximus , inteiluitur.nam quod manifestum non est, ι scilicet nec manifestum est. A R G V M.
Varia surtorum genera, ex quibus quoq; uariae actioinim species prodibantihodie in desuetudinem
249쪽
tudinem abierunt:Qui sciens prudensq; rei surtiuae & receptator & occultator est , furti non manifesti obnoxius fit.
Couceptum furtum dicitur, cum apud alia quem testibus praefentibus furtiua res quaesita 'Uide. l. e r iuuenta'. nam in eum propria actio con- Priv I
stituta est, quamuis fur non si,qua appellatur
concepti. oblatum furtum dicitur, cum res di ibi furtiua ab aliquo tibi oblata sit, ea, apud te P.Prate- concepta sit:utiques ea mente tibi data fue- iam rit,ut apud te potius, quam apud eum, qui dedit,conciperetur.nam tibi , apud quem concepta st,propria aduersus eis, qui obtulit, quamuis fur non sit, conseituta est actio, quae appellatur Oblati. Est etiam prohibiti furti actio ad Mersis eum, qui furtum quaerere testibus prae sentibus uolentem prohibuerit. Praeterea poena'. constit uitur adiecto praetoris per actionem furti non exhibiti aduersus eum, qui furtiuam rem apud se quastam ct inuentam non exhibuit. Sed hae actiones cilicet concepti O Oblati , furti prohibiti, necnon furti nou exbibiti , in
desuetudinem abierunt. Quum eiam requisitio rei furtiuae hodie secundum ueterem ovger uationem musat, merito ex consequentia etiapraefatae actiones ab usu communi recesserunt:
quum manifeHum sit,quod omnes, qui scientes rem furtiuam susceperint O celaverint, furti nec manifeHi obnoxijsunt. Poena manifesti furti quadrupli est, tam ex serui,quam ex liberipersoua:nec manifesti dupli A R G V Μ.
Quae is indebita alienae rei contrectatio, inuito domino facta, sum alligat contrectantem: quapropter, tui re aliena abutitur,surtum committit . Furtum
250쪽
INSTITV. LIB. LIII. Furtum autem sit, non solum cum quis sistercipiendi causa rem alienam amouetjedgeneraliter cum quis alienam rem,inuito domino contrectat. Itaque sue creditor pignore siue is , apud quem res disssita est,ea re utaturisve is, 'qui rem utendam accepit , in alium usum ea n tranferat, quam cuius gratis ei data est, fumium committit: uelutis quis argentum utei dum acceperit, quas amicos ad caenam inuitaturus , ct id peregre secum tulerit: aut siquis equum gestaudi caussa commodatum mi , Iongius aliquo duxerit: quod ueteres scripser a
de eo,qui in aciem equum perduxisset. Placuit tamen eos qui rebus commodatis aliter uterentur, quam utendas acceperint tafuritum commisteresse intelligant, id inuito domino facere eum si ii trilexisset non permi Uurum. ais permissurum credant, extra crimeta uideri, optima sane disinctione qitia furtum D ne affectu furandi non committatur. A R G V M.
Qui etiam inuito domino contrectare fals bcredit, si id volete domino faciat, furti reus noem excipe alieni serui improbum solicitatore: quippe qui etiam si domini applausu, eius rem assequutus fuerit furti obnoxius est: nihilominus serui corrupti iudicium subiturus.
Shd ct si eredat aliquis iuuito domino se recommodatam sibi contrectare, domino autem uolente id te dieitur furtum non fieri. Vnde illud quaestum est cum Titius seruum Maevii solicitauerit,9 quasta res domino subriperet, ct ad eum perferret, O seruus id ad mutum