장음표시 사용
131쪽
na. IN CAP. VI. LIB. II. ET HIC . aut malus. N amin eo est vis argumenti, id est,e. - δώ- , id est, non potestate, neq; opus eli adiectione F aut raut cuiuscunq; rei. - ουτε. ἐπ--Altera ratio, quia ex eo, quosl bene facereos; ita lepoliti data .iRBR-Vituperamur : inici vix et eo suod voltiimi risque tamen facimus, laudamur aut
. . διμα ι 34. J Tertia ratio propria, quia oleam est natu a. Vistin non est naιura, visqra cap. l. dictum Ergo potes s virtuti non congruttia.' Potestatem esse natura; radictunaqst cap r. Vbi di cinius, virtute quid py nos se 'd tam a natura factos este oportere, Ut ad virtutes simus ari. PrietereaἈ-mni isti αμμ seu potestas qualitatis est natur euquod persipicuum est ex Categoria qualitatis. λώπεα - ἔξεις οως ει νι s. t Philosephi quidem platrique in ea fuerunt opinione, Vtyi lautes habitus esse dicerent i & Plin in Menono de virtuti S ,nere mire laborat in inlata iesinbium reuocari potest,iupterea quod vix ullum reperias mortalium, qui huiusmodi habitum sibi comparet, ut constanter, recte R. eas iretIte agat. Septies in He , inquiunt sacri libri, petraliust s. inrare Philosophus Hierax inbb 'de Iust ita apud Stobarum λόγω da Iustitia, idem in controuersiam reuocat: an Iustitia sit habitus, an vero sit actio, an geniq ue sit ef boum, quod nos dicimus V tui-ωnsguvaiaciMM. Hac etiam de re videatur Philippus in Diaum sub Categomisalitatu, oec.
plicato , exquirit disserentiam, eamque esse ait me iocur i. m. in sest virtutem essὸ habitum iri mea turritate posit m ρητέον ουν om πα-.4 Praemittit definitionem virtutis siue verbi aut notionis ad reperiendam definitionis έαώδους δc rei differentiam. Definiti ac,ruiuia baec est, virili. ciri esse id.quo aut .atam ovinne hausati & munere si1o fuit.
132쪽
ir. Vel muniret suam Yoqi Irair Sic hoc loco definit ΑΗ. oteles. Idem lib. 7. P0s & Metopus Pythagoreus apud Sisabaeum λεω r. Alexander ins &Cic. Virtua tem nihil esse aliud scribunt, q iam raritasse: rei tim&poryst: -r m seu glisc Ricinom p m mi ac pranLam. , verbi gratia,Equi perseetidua vis affectio velocitas Ergo velocitas est equi virtus. Sic & oculorum acies acerrima, est oculorum viria intus, ut ait platoli. r. de Repubi extremo. In hac igitur notione, virtus dicitur equi, arboris apud Cic. I. de legib. narrationis de oratoreia: OisnIS, EIoraaius de arte Poetiea. Sic&θεώ diciatur seu dicitionis & Phrasetas, Aristoteles 3. Rhet. , - .
seu possessionis & εργου infra lib. 4. φιλιας infra libri ro. & Plato in Gorgia seu animi dicit & lib. 1. de ' 'Repub. -ν ω-ν aurium, &-vt & hoc loco. Haeeuna est virtutis notio, tam apud Graecos quam apud Latinos de qua sic agitur. Est & altera,qua virtus proprie dicitur tuusio, teste Cic. a. Tulcul. qui &ipsum vi autis nomens . propterea a viro deductum scribit teste quoque Plutarcho inatio vita Coriolani, ubi scribit, Fortitudinem apud Romanosς δ. o. tantosuisse in pretio, ut c*mmune alioqui vittuti noliten destia fortitudine dicereturi apud Graecos blaerumque est commune vocabulum: interdum tamen ad militudinem astringitur, unde de ab id est Mars deductum quidam exi stimant. Et Plato in Craulo ετιο quasi ἁMyρέHis ab αοι, id est, semper, ει ρω fluere, quasi a semper ruenao, φ proprium est sortitudinis, deducit, etsi uia ibidem etiam deduci possit quasi , id est , ii , quod & Philo in Ebro, quis sit hares rerum diuinarum , commemorat. Qui tamen affert& hanc Elymologiam quasi θε dicta sit παροι
τὸ , id est. tolli .quia virtus mentem ad summa quaeque tollat,ut contra κρικω,i. e. quasi,s-,i.e. deorsusi ιών, i. e. malς iens, i. e. homine ad inferiora demittat. Nam Plato in Cratylo dictam ait quasi, -καῖς. i. e malaica . Latine autem a lesie dicitur viti lim, &.Mitiis in teste Cic. 3. de Finib. ct 6s l. non vero malitia, quod est nomen speciei, non com- . I ..
mune. Malitia enim est species iniustitiae, seu etiam eius viiij, . - 'qucci palacu;ja:.α-Tertia quoque vocabuli virtutis notio est haec, ut non tam pro habitu seu affectione ista, quam pro factis ex bibita manncibus ponatur ac ira pla -
133쪽
Iuni lue in numeso, mul itudinis Virtutes dicuntur ea , quχmaece id citi praeclara acinora &ac tacia, ut apud CiceIon m iis Sen uittit , ,& Nestorem facit Homerus' cepe de aximite praedicanteni. Ex his perspicuum est,pIii Iaam Oolvonem huc facete, qua diximuS Virta Irem ςsic, Ise- 'i aras yi m init elicitu in Aliauitam: quae M C, ceroni laus dici solet: ιnitio de oratore ρι fcct , ρ. de Fin se ali-' hi ,1 t, inquit, si Cothurni laus illa esset,.ipte ad pedem conue- nire. Itaque cum hoc loco de virtutibus agatur hominis: cente virtus quoque humana ei uiis odi erit alic alia , quae bι aia au: dAimac Illi inrum reddat. Sed hoc amplius hocioco Aristoteles , visi utem non tantum rei cuius: ac si linta uia acri elle ait; sed etiam, quae Opua clis lia Icipe se imium lud das Sic & virtus hominis eius quidesnsumma erit perfectio& opus ac munus homini S praeterea reddet pursectissimum. Ex his iam cernere licet aliquam' virtutis descriptionem, nempe Virtuum elli' op .i-- L.
excesi uni & desestum dicunt.1 Nos Ciceronem sequemur. νεισήτης a Ciccrone is S in locis sere redditur ii ita uos, quod tamen portus Eli το με reον. lare & Cic. in mao eandent
vocem reddit latine ructatam, S etheraeton , sed valde diffideliter ipse e uia Ocabul. - .
134쪽
rem coiit incri, sinat qui existiment, nempe agi de quantitatis 'specie, quae dicitur contiuiam, propterea quod amax line diis ' .cature1lgeat iccpς iiii sim et F. litis' velle verbum Puto tamen utramq; quantitatis spcclelit contineri,ucibo ui dem --ει continuatam, & IJ ρετ, disi Uncta in , 'lae alioα '.
qui ibi et dici Nam in utra arte locutii liabet, . quod hic dicitur. De magnitudine quidem seu continua, in dii lentiniit omnes: De numero, ibu drsiuncta quantitate exempla infra pol ira conurmant de proportione Ha . Arith-
135쪽
' Arithmetica&Geometrica. Atq; ita quoq; hunc locum eYplicat Scholiastes Graecus. ι' το θλν μεον m. J Callide Aristoteles, cum ei esset cons- IIum docere, virtutem in mediocritate esse positam: statim mmissa aequalitatis mentione, transit ad medietatem: neq; id absq; ratione. Nam aequalitas inquit, medietas quaedam est inter nimium, & id quod parum. Non omnis quidem medietas est inter nimium, & id quod parum: ut centrum in circulo : sed ea, de qua hoc loco agendum est, hoc est, quam diximus esse aequalitatem, ea vere est inter plus & minus, seu ni-- mium & parum, Ut est omnis aequalitas. Quo pertinet, quod ρ ait Plato in Parmeniae . Medium, id est, qua arimque mortici littar ab st In L . id est, eo quod nimium , & eo quod paruim. λεγώ θ' M. . I Haec prima est medietatis partitio,ῶ-ligcnti stima obseruatione digna: propterea quod in ea ViS omnis & natura virtutis sit posita: quarum altera ab Aristotele dicitur ratione rei: altera ratione nostri: posset & dici prior absoluta, altera cum rebus coni uincta. Plutarchus in libra de virtute morati affert nonulla,q huc quoq; faciunt: inquit,
omnes , auisunt οπυς, aut am . οπυς ut coelum , terra, Ura, se homo,cte. seca tera res naturales. πώς, i. e. eaqMadactionestumanas pertinentia, ut sunt res expetendaofugienda, turpesct honesta. In illis versaturscientia: In hu τινι-'pruden, tia, proptereaqώodilia eodem se semper modo habeant: ha prosa temporum aliorum di militudina attributorum varient . lΑtque ita illis accommodari potest medietas illa absoluta & simplex: his ea, quae . dicitur ratione nostri, seu cum rebus l. coniumna.. αλειπΤης. J Ita vocant Graeci palaestrae praesectum seu magi-'gistrum. Cicero libr. r. Epist. Epistola penula. ad Lentulum r' Graeco nomine , quia nullum est latinum, usus est. Valet ad VeIbu unctori.Mod quidem verbum latinum apud Martialem. 5b. 7.-in Iuresub tit. de dii. Edicto reperitur sed non prostpalaestrae magistro: verum pro seruo, quo solent uti domini in. 4' ungendo in balneis, nonvcro in palaestris.
εξ μναῖ J Olim erat moris Romae, ut in Graeca'seruos vinetas, & de quibus hic agitur Athletas, id est, certis ciborum libris alete. Q m de re Athenaeus liseo deeimo, Gellius illibro vigesimo,capitur di, qualem victus rationem Aristote-
136쪽
Iesbbra g. Politure. 'vocat αἰαγη σφα /,quasi necessariam. commestionem. μιλα H. J Hic Athleta Vna vice bouem integrum comedit,&plaenunq; haec vitae eius erat ratio, Vt camis libras viginti, panis totidem ederet,& uicongium biberet una coena, teste Plutarcho tib. Ι .ia Hic iam incipit Aristoteles afferre ar- menta,quibus Virtutem docet esse medietatem. Primum esta minore, cuius haec sit sermula: Si artes omnes ad opus aliquo reficienιωm, medium pec
Euo-virtus mediumpetet,se quidem mulio m . .
Antecedens ibi, επις-μη, quod iam confirmauit exemplo artis palaestricae. Confirmat & hoc loco, ibi, ειώ mi , prouerbio quodam seu dicto comuni, quo dicitur,ea Rr pro n nihil addi aut adimi possit: quemadmodum Phavorinus Philosophus apud Gellium libroseeundo, capite quinto. de oratore Lysia & Platone dicebat, huic si quid adimas, tantundem de elegantia, illi tantundem de sententia detrahas Sic calceamenta ea censentur optima, quae ad pedem sint accommodatissima neque laxiora, neque archiora: idem est investibus: idem in picturis& statuis, quas reprehendi selitas videmus, si quid abest ad membrorum elegantem moderationem perficiendam, & siquid redundet, longiorem fortasse nasim, & superuacanea quaedam contineant. Hic enim locus de artibus istis intelli-αgendus est. Nam' saepe pro arte opificum ponitur, teste Platone atque ita hoe loco verbum istud accipiendum est. Nam scientiarum,quae proprie dicuntur, alia est ratio, ut mox dicetur. Sed existit quaestio , falsum videri antecedens, neque artes tam persequi medium, quam summum, & absolutam peisectionem. Nam in hoc laborant opifices, Ut bpera ficiant quam elegantissima. Respondetur. Αrtes & summum & mediumpersequi dissimili ratione, sumiavit1m qnn liram id est bonita & ele antiae : mydii in qra Mi
legantissimus locus apud C iceronem initio libr. . de oratore , ubi affert exempla ab arte fingendi, pingendi, poetica &Ora- H 3 -
137쪽
toria. Dictum hoc vulgar e, quo antecedens, confirmat Ari-' sttite les, Erasinus revili triare Iprotierbia, qui& asteri Versicu- . - . tu 14 Horatii de Lucilio, cuius Versus Horatius reprchenderet, Vt non Viq; quaq; Hegantes S. rotundos: Cum semit is culenim erat, It oil demere posset . η b g . J Hic incipit ostendere ravon m consecutionis. Sa Mani Aristoteles comparatait virtutes cum artibuS, It β- ,ria br. I cup ι o. cap. I. is Suniles an hac te ostendit
Ura rim Γ 'ilita; i-. -, ut it pra di ei uita est capit unc hoc loco virtutum ab artibus dissimilitudinem & si ini- i litudinena quandam coniuncti Inasteri: qua in te constat rario totius armi mentationis huiuS. A iraecedens erat: artes exia ciuisiti itimas lectari medium, coque csse cxquisitiores &pem. fecciores, quo medium dis agis altequantur. Iam virtutes esse
exqui illi istinas&artibus longe periectiores, alluinit Aristoteles ibi, ἡ ini0d ostendemus hoc ahodo: Cetatum est naturam esse viarias modi, hoc est, ad unum idemque semper contei Flere, & Vno codemque fere modo, in munere suo fungendo, Vt homo hoc agit, ut perfectissime sui similem procreet, idque eodem modo α via. Nux arbor hoc agit, urouam optimas & plurimas afferat nuceS, eodem Solis ardo rc &pliau: js adiuta. Ea est in rei: quis naturalibuS operibus ες s-s ii Curitat quia Vm. ini uet' talia uaa Diu ia μωι icti P .s,adia abatur. Natura simili ma est virtus, utpote quae r ulli longa conflictudine i quae velut altera est natura j comparetur. cuare S huius iapera iraturae operibus erunt quam
si ut luna, hoc est, Pei feci illima. o facit, quod βρνα di
138쪽
II9irtutibus moralibus, non rationis. J Ratio est, quae sum- nam varietatem in rebus adducit. Quae quia in artibus doni natur, fit, Vt tanta lit. Ini jS Varietas, inconstantia, & vita dicam, imperiectio. Naxura nun uuam peccar . nu ob iam iii, impia tuta ux .es ms m. Vir bonus ex l)ltilosophori lin ententiassem per quoque bene agit. At opifex l. episturae pocatino petit, his. Et V:dere licet in singulis artibuS incredibi- . .em op: ficum varietatem , Ut ex Cicerone libro tertro, adduximus. itaque haec rba, ἴαωνων , qtiae alii alisCr Vertunt , alii aliter explIcanc , M Iluasi duo iis contineri existimant, nos ad unam ea ni cm -
'ierem pertinere arbitramur, quasi dicat Arii oteles, vici α 4
eslere ais η&κίω. I Nominatim expressit Aristoteles 'ianc disputationem Intelligendam de Uin raro molliti non
litam esse in medio, neque esse mediocritatem, sed potius ἰκροπι, b seu e- --m. QSod testatuI quoque Plutar- hus in libro de virtute morati, & hoc loco Graecus Seho-iastes recte quoque haec vcrba ita explicat. Ratio autem, ur Theoreticae in mediocritate non versentur, es Ista, propterea quod res , in quibus Theoreticae versant tir, nullami utilis ciaza -- ad du. μι-' & quo quis accuratius S diligenius in iis elaboret, eo praestantior fit, verbi gratia in Ma- hesi cernere licet nullum esse finem aut modum liabit Ilia- is: Eadem est ratio in Physicis&Metaphysicis, atque adeo ii ipsis Grammaticis. Alia est ratio in moralibus virtutibus, quarum res subieetae ea sinat natura , ut nimium, id quod parum, & medium admittant. Quod nos iupra explicatu- mus. Aristoteles autem hoc loco nductione ostendit, maxime ita perturbationibus. In actionibus t quae est altera
materiae viitutum parsi facile quo fostendi potest : atque
adeo stupra id est osteii sum cap. 1. Hoc soluta nunc quaeritur, quae sit ratio, cur Virtus moralis posita sit iis uacillio 1 a iuri'ua- ιξ eam aliqua ex parte iam reddidit A ristoteles, quo loco docuit Partes incrus generis medio versari seu id cxpetere, auibus artibus constat persit miles eide virtutes. Verum paulo . . alius & planius hoc explicandum videtur. In artibus est id
139쪽
χας IN CAP. VI. LIB. II. ET HIC.
' ' certissimum,udsi ponatur calceamentum duorum digitorum, alterum decem digitorum, illud breuius, hoc esse longius: non statim sequetur, si medium ratione rei spectes, tertium a liquod sex digitoru quod es et medium ratione res, Ut liquet ex Arithmetica proportionei esse pedi accommodatum. Spe-
psi spei fati . non tam rei quam nostri habenda est' ratiot sic in virtutibus non eadem liberalitas postulatur a te, . nui & copiose: non eadem prudentia in opifice & Senatore,
. aut ICto: non eadem in milite & Imperatore: non eadem temperantia in mare, quae in scemina,vi vult Cicer. apud Ges, ' . . . , δῖ- quo pertinet pulcherrimus loeus Plutarachi in Phocione , ybi dicit: Alcibiadis & Epaminondae non eandem esse fortitudinem, sed dissimilem: iustitiam quoq; dissimilem Numae M Agesilai: dissimilem quoq; prudentiam Themistoclis & Aristidae. Dissimilis quoq; fuit sartitudo Fa- . bij cunctat6ti &Marh. Cur itat propter quod temporum ipsarum per narum ratione, alterius sortitudo, ut Alcibi, dis, audaciae esset affinior, Epaminondae exquisita & persecta P erat sortitudo; sic prudentia Themistoesis, versutiae& callic. .. . ditati erat Vicinior, Ut testatur C icerobbr, 3. ossit. Sic Numae iustitia fuit religiosior , & pietati propior , Agesilai publicae utilitatis studiosior. Sic Marh sertitudo propior filii audaciae δοῦ ω Uri, quia res erat cum nar T suetiosis homi pibus, Fabio vero ii dirari propior. vrpciro clai rρος riar C ampriuenti uim ci S. c uidit in minitate. ολως-Quia infinitum erat omnia perturbanonum genera enumerare, tandem adijcit duo illa summa sapita, Ieu notas, quibus omnes perturbationes dignoscun- Iur, nempς Voluptatem & dolorem. το δίε οντ άμ, J Phrasis est Aristotelica, qua rerum seue actinum vitae humanae & perturbationum varietatem
notare soleti dia & sum usus , & infra aliquoties V-
δν J Puto his verbis continpri alterum a sumentia, quo doceatur,virtutem esse in mediocritate. Plaetiq;pxplanat*res quidem Thomas, Argyropylus, Martyr, Graesa sch 'lia lacerasmul hanc totam disputationem Aristotelis 4ς mediocritatς duob. duntaxat argumentis cocludunt,altero
140쪽
b artibus dueto,quod iam est explicatum, altero ab auctori-ate Pythagorae,quod mox explicabitur, ibi, an si ων. Et certe pro his facit orationis connexio & sorma: nam Emel duntaxat utitur particula ἔπι, eo quo iam dixi loco: quae,articula Aristoteli & aliis omnibus scriptoribus, ut Latinis ,raeterea, selet esse argumentorum nota & index. in1id ergo rateor quidem ratione orationis, expressa duntaxat licet vi-lere duo argumenta; propterea tamen negari non debet,quae-lam alia subindicari, & interlici potuisse,quod,cum aliis in lo- is consaeuit Aristoteles, tum hoc in loco eum fecisse ostentam. Itaque in his verbis argumentum latere existimo huius. nodi, quia scilicet pert ba ieimincte actionum meῶΘeri asa bona, ni miram pariam sirit mala , cori eli iti potest hoc
mae-quesunt bona, Nuti eo emunt, mala vitio. At mediocritas preturbatronum actionum linquibin versatur viram S. iiii j in bona , nimium Opa
Ergo mediocritas eonuenit virtuti, hoe eLI, in messio eonia sistis virtus. Assumptio expressa est ab Aristotele in his omnibus verbis, o 3 τσπις ἐον , & maxime ibi μέσαν θ-, &c.
exprimit eam Aristoteles, It cenam & vulgo notam. Vulgo namque dicimus, nimium aut parum irasci, esse malum, mo- ierate bonum. Eadem est ratio in caeteris perturbationibuς. propositio ibi,-ἰm Eius confirmatio certa est ex principio huius capitis, ubi dictum fuit,virtutem asic optimam siti Micri rei Hoc argumentum attigit&Aristoteles sibi r. Magnor. Moral. cap. a . & conclusi ulo tamen aliter hoc modo: Omnia optimastini in medio,
Απερςολη. J Hic puto latere tertium argumen- . tum istud: qui araedio recte agitati .& medii-daiididatur, nimio, eoque quod pamni, id est, extxemis peccatur, eaq; vitio dantur seu vituperantur. Formula sit ista: Recte facta omnia is laudabilia virtuti conueniunt. Medio autem recte agitur,es idem laudi datur: contra in