장음표시 사용
191쪽
ix: IN CAP. III. LIB. II. POL Ir omnia vero propria. Nam curae quidem distribu tae querelas inter se non gignent: quin potius augebuntur, ut suae quoque rei intento: virtute vero
sitit, ad usum quod attinet, amicorum, quod pro
a. Auum: το-ουν. J Vnum attulit malum & incommodum ex seu euentiis norum communitate est & aliud, negligentia, quod & pau- inebrio lo infra stabocculte indicat Μον δὲ εm υ ουαν , scilicet ε- dum comu--Cura: namque dispartitae pro diuisis bonis, non nitatis bo- exigunt, inquit, querelas s hoc prius est incommodum sed norum. potius augebuntur curae , hoc est, minor erit negligentia. Milo. quod alterum est incommodum. Quid ita 3 huius incommodi ratio &stupra est exposita, quia communia sere negligantur, sua&propria diligentius curenturi de quo altero incommodo praeclare & Imperator Theodo sim in La. C. quau-δες quibm quarta pars detur ex bona Decur. ita scilicet αpriuati successores & curia promi scui rerum dominij liberabuntur incommodo: naturale quippe vitium est, negligi quod communiter possidetur, utque se nihil habere, qui non totum habet,ai bitretur; denique suam quo Joe partem cor- . rumpi patiatur,dum inuidet alienae. Haec igitur duo sint hu-3. Argum. ius communitatis incommoda & mala. Est & tertiam. quia adueri' co haec communitas sit in optima Repub. Quid itaῖ munitatem Quia neque ulla melioris notae Resp. hac com-ooVorum. I munitate usa dicatur, neque Platonis institutum aut legem quisquam postea probarit. Haec, inquam, de malis, quae affert communitas: haec de bonis, quibus nos spoliet & orbet,paulo insta.
Sunt/8M 'O J Adhuc refellit Platonis communita-
bona debe- tem: nunc de sua diserit. Cuius disputationis summa haecant esse eo--; Bona quidem communia quodammodo esse debere, simpliciter et absoluto & omnino non item: siue, Bona proprietate quidem priuata esse debere, usu communia. Cuius comm nitatis suae causam primo commemorat mores Abonas leges,liis eam communitatem effici posse: nimirum sis iu s & bonis moribus insormentur, & bonis legibus a le- sin sciirrore seu rectore Reipub.Cuius has esse partes,pau-
192쪽
io in ta atri nimirum, si ad liberalitatem & humanitatem in
stituantur ciues,pellatur auaritia,&luxuria eius mater. Mo
res igitur aequandi simi potius, quam bona, praeceptis, legibus, di bonis institutis: & hoc est,quod & infra ait, ciuitatem disciplina potius quam liberis &vxoribus communicandis
vriamesta faciendam, & infra cap. s. utilitates potius aequare oportere quam bona: quod idem praeclare Lactantius lib.3. cap. ar. Qui ergo homines vult adaequare, non matrimonia, non opes subtrahere debet, sed arrogantiam. Alterum, quo exponit commoda huius communitatis, o, &c. Vtriusque, inquit, bonum seu commodum habebit, utriusque, inquit,hoc est, tam communitatis, quam proprietatis. Pro-Pxietatis commoda diximus supra, vacuitatem di seordia-xum, & diligentiam. Communitatis commodum est in adiuuandis amicis & ciuibus, cuin his liberaliter bonis suis communicandis. Ratio autem utriusque commodi haec est: quia haec communitas est partim communitas, partim pro-Prietas,ut supra est explicatum.
Nise, Callide Aristoteles prouerbium hoc
Plane inuertit,aliterq; accipit atque Plato. Nam eo hic velut argumento utitur ad confirmandam suam communitatem,
utitur M Aristotel. ad suam: sed ille ad communitatem quoque dominij,hic ad usus duntaxat. TEXTUS.
Est autem & nunc hoc modo in quibusdam ciuitatibus sic adumbratum, tanquam non sit id, quod fieri nequeat: maximeque in praeclare in Litutis,alia quidem sunt,alia vero esse possint. Sua enim quisque bona habens , alia quidem facit ut amicis sint utilia, aliis vero utitur, ut communita It di Lacedaemone alter alterius utitur & seruis, ut ita dicam, suis, & equis praeterea, & canibus, & siqua aliare necessaria in agris egeat.Perspicuum est igitur, melius esse, propria quidem esse bona, usu vero facere ut sint communia. Quemadmodum g tem tales fiant,propriae legum scriptoris sunt
193쪽
COMMENTARII. EM' ν-.J Tertio, communitatem suam, rem esse docet, quae fieri possit, cum Platonicam paulo infra moneat es te sin ατον . docet, inquam, exemplo ciuitatum sui tempo- iis , & quidem meliorum. Nam in his et non plene omnia ad hanc communitatem pertinentia erant ; eius tamen umbram quandam & vestigia cerni: qua ex re intelligi, quaedan iam in ijs esse recepta, alia ad ci posse. Ex his ciuitatibus commemorat hoc loco Lacedaemona, cuius praeter caeteras nobilis semper fuit institutio seu descriptio. Hoc namque hujus ciuitatis fuit institutum, ut alter aiterius equis aut vehiculis& canibus ad venandum, comeatu quoque, Omnibus rebus in agro Spartano nas centibus, tanquam suis, uti pollit, quod Lycurgi institutum scauiter etiam laudat xo-1bon in libet o de Rep. Lacedaemomorum: τα ἡ πι&c. Eandem fere & Tarentinae Reipub. institutionem commemorat Aristoteles infra lib. αTοῖς γητριι υινοῖς. t Scribendum, et ιος oi-ς. Sic enim veteres habent libri. perperam in quibusdam vulgaribus libris abest articulus,ίς. Sic & mox scribetidum videtur,iosοις. vel potius inducto Υm ωαμ ιον. J Ait, huius communitatis non solidam quidem speciem, sed umbram tamen aliquam fuisse expres sam & delineatam : quod Graeci tralatione a pictoribus sumpta vocant , cui contrarium stupra lib. r. βth. cap. 3.in in.
Praeterea ad voluptatem nimium quantum refert proprium aliquid existimaro. Neque enim frustra quisque secum ipse amicitiam habet, sed
est hoc natura insitum. Esse autem sui amantem iure vituperatur. Sed hoc non est amare se ipsum, verum magis quam Oporteat amare, quemadmodum&esse pecuniae amantem: liquidem omnes fere eiusmodi amant: quin etiam re gra inpari, re adiuuare amicos vel hospites vel sodales, res est iucundissima, quae,proprii. bonis, esse nequit.
194쪽
'Eo Hoc loco Aristoteles docet, quam insigni
bono nos orbet communitas Platonica; nimirum voluptate. Nam ex rerum proprietate magnam exsistere volupta. μή 'ς σ
tem docet duabus rationibus, quarum altera est ab amore trem sui ducta: nimirum quod sui amor non frustra, sed a natura bo ipsa homini sit datus,quae nihil facit frustra Formula: si igi η , quibtratur amor sui natura est insitus homini,&propterea volupta- - . Πρ -
te permixtus nam nobis insita voluptatem coniunctam h de . Ergo de rerum proprietas est iucubda. Connexi ra tio: quia sui amor est tanquam rei propriae auior & studium, ἔ-Cρητα
non rei communis: qua ex re intelligitur, rerum proprieta. μυρ tem &distinctionem cum naturae elle consentaneam , tum voluptate iunctam:contra communitatem & naturae aduersari, & voluptatessa nobis auferre. Errant igitur, qui rerum communitatem naturalem esse dicunt, aduersus quos gra
uiter Philippus in Scholiis ad hunc locum . J Sui amor, Graece φιλο- ιι, est duplex,
unus laudabilis, alter vitiosus: Laudabilis est eorum, qui citra alterius iniuriam se tantum suaque tueri studeant. Vitiosis eorum, qui alijs contemptis sibi omnia vindicent 'el deberi putent. Prior,inquam,natura est insitus,quia natura sui . est conservatrix, neque homines, tanquam stipites aut trunci , cum Stoicis tum existimandi: alter vitiosus, natura noti est insitus &hic plaerunque φιλι ποι dici solet seu amor sui, qua de re diximus supra lib.9. Eth. cap. 3 ubi item duo rim genera exposuim us. Aristoteles igitur his verbis tacitae quaestioni occurrit, se non agere de vitioso sui more, sed de laudabili. Nam φίλαυτος, inquit,non tam sui est amans, qua plus aequo : quemadmodum diuitiarum amor simpliciter non est vitiosus,sed nimius duntaxat, ut & honoris & caeterarum eiusnodi rerum ,gymnasiorum, lusuum,&c. quarumtamen nomina propter nimium studium male plaerunque
το. J Altera est ratio: quia amicos vel hospi- a. Comimixta vel sedales beneficentia iuuare sit res iucundissima . ratio. Nam vir bonus magnam ex eo capit voluptatem, si amico
risodali inopia presta succurrere possir, quemadmodum L vij mimii omia viatutum magnam in sic co nent vo
195쪽
luptatem,supra libro IO. Ethicor. p. a. 3. Formula: Ambeos iuuare est iucundum. At illud tollit rerum communitas; ergo & hoc.
J Sic sere omnes , praeter sepuluedam , qui VLdetur legisse, inmς,alijs.
Et haec igitur non accidunt nimis unam faci tibus ciuitatem , &adhaec tollunt perspicue dii rum ossicia virtutum: qua de uxoribus quidem, temperantiam:est enim praeclarum ossicium,pr pter temperantiam aliena abstinere: liberalitatis vero,qua de bonis: nam neque cognoscetur tib ratis , neque ullam actionem liberalem edet: tib ralitatis enim ossicium in bonorum est ustu.
argu e- του μ. J Altera huius capitis parte expositis iam tum comim separatim communitatis&vxorum liberorumque&bonone aduersi ririn incommodis, nunc communia quaedam afferuntur. Et comuncta - quidem primo hic incommoda quaedam praeterea seu marem Tiato la, nimirum quod haec communitas virtutum ossicia dia ni m. rum tollat: communitas quidem uxorum, temperantiam tquid itaZ quia temperantia seu eius ossicium & munus situm est in abstinendo, non a sua, sed ab aliena ' communitas us, Tobonorum, liberalitatis ossicium ct munus nam etsi,etiam
communibus bonis, animo & voluntate liberalis quis esse . Potest: non cognostetur tamen, quod virtutum cognitio seu spectatio non sit ex quae cerni nequit, ita caeoAchs& operibus, inquit A ristoteles lib. r. Ethic. magno mcap.ao. ct Eudem.lta. a. p. vis. Praeterea ne quidem ossi- cium liberalitatis vllum praestare poterit,eaque propter non perfecte erit liberalis: quia virtus S habitu & opere perficiatur,supra lib. ro.Eth. Atque de his malis praeclare & Lactant. lib s. p. . Nam si iustitia virtutum omnium matex est,cum
illa singula tolluntur, ipsa subuertitur. Tulit autem Plato ante Omnia frugalitatem, quae utique nulla est, ubi propiij nihil habeaturi Tulit abstinentiam, siquidem nullus fuerit qui abstineat alieno: tulit temperantiam, tulit castitatem,
196쪽
Quae virtutes in utroque seria sunt maximae: tulit verecun-aiam, pudorem, modestiam,&c.
Speciosa igitur talis legum scriptio& humana
videatur esse audiens namque, libenter probat, putans admirabilem fore omnibus aduersus Omnes amicitiam quandam: maxime si quis&ea, quae in Rebus publicis nunc sunt, mala accuset, tanquam fiant eo quod bona non sint comunia, S lites, inquam, inter se de contractibus,& falsorum testimoniorum iudicia, & diuitum assentationes: quarum rerum nulla fit ex eo, quod non sit communitas, sed ex improbitate: si quidem & cornu nia possidentes & communicantes multo magis dissidere cernimus, quam separatim bona te-n Crates. Verum paucos ob communitate dissidentem dissidere cernimus, cum multis comparanteβpriuatim bona possidentibus. i
toni cae institutionem speciosam esse & videri humanam , magnam in se continere humanitatis speciem. Quid itaZquia promittat finem & interitu discordiarum & simultatum inter ciues: tuae promisso quia est gratiosa di plausibilis, facile vulgo hanc Platonis institutionem homines probaturos Mamplexuros ait: maxime si tanquam per contentionem accedat ali Mis, qui lites, periuria, falsa testimonia, dc quani turpiter ditioribus sit assentandum, ut ex proprietate bonOrum orientia m/la ante oculos ponat & exaggeret. Et hac quidem via rebus nouis studentes uti solent periculosissima, x quadraginta ab hine annis quidam Mosaicam Iuli Hi ctionem introducere molientes , litium ex Iure Romano pullulantium inii titudinem, & pragmaticorum captionesi x-udesque exaggerabant: quos praeclare refelleru ut Luthe-
- si tu . Hae eadem usus est Hippodamus Milesiu S
197쪽
Hanc Platonicae legis speciem de qua
ille lib. s. de legib. TioAκ- m εγκλη-m, &c.ὶ hic refellit Refutatio Aristoteles bimembrem bifariam. Nam litium &discordia-seur. Solu- rum causam non esse rerum proprietatem , sed hominum improbitatem, hoc est, auaritiam, nπλεονε μι- , fraudes, Sc. quod confirmari & perspici ex eo ait: quia cernere liceat nominores esse lites & diffidia inter eos qui rem aliquam communem teneant,quam qui separatim & priuatim, quinςt iam, supra docuit, ex commonitate plures lites & diiudia et obiectio. exoriri, quam ex rerum propzietate. Quid ergo , dicet aliquis,cur tamen vulgo plura videntur esse dissidia rerum propriarum, quam communium 3 Causam affert Aristoteles,
nent paucissimi sunt qui habeant communes, atque ita paucos cum multis comparantes halluci namur , existimantes, propterea ex proprietate plura exsistere dissidia, quam ex
a. S tio 'Eri ἄκμιν. J Altera est Platonicae speciei reprehensio, si is- quod Plato proprietatis mala latitum exponeret, bona non uisivis. item, seu quod idem valet, exponeret tantum , quibus nos malis liberaret communio,praetermissis quibus nos orbaret bonis. Nam de contentionibus&dissi dijs exposuit, de bonis, hoc est,summa voluptate, liberalitate, temperantia,&c. praetermisit: atqui hanc rationem iniustam esse, qua rei alicuius mala tantum commemorentur, sileantur bona. Menander quoque agens de matrimonij commodis & inconi-
Φ-νάτω. J De hoc incommodo diximus lupra, cuius generis Aristoteles incommoda saepe in Platone notat, ut qui Plato multa scipe praeclara reperiat & dicat, quae si in usum 1et centur,nequeant consistere. Cuius generis distulationes erant & plaeraeque Stoicorum.
Praeterea aequum est exponere non tantu quibus rebus carituri sint, quos interfuerit commu- nitas,
198쪽
COMMENTARII. 1791ritas, sed etfam quibus bonis. Videtur autem pla
ne non posse consistere vitam. Causam autem e roris Socrati existimare oportet hypothesin non rectam. Nam quodammodo quidem Unam oportet esse&domum & ciuitatem, sed non omnino. Nam est quidem, quatenus ciuitas non erit progrediens: est vero, quatenus erit quidem, prope vero ut non sit ciuitas, erit ciuixas deterior: quemadmodum & si concentum quis reddat unius vocis,aut ex rhythmo unam basin. Verum oportet
multitudinem, ut supra dictum, disciplina red&re communem &ynam. Atque eum qui disciplinam sit inducturus,& qui existimet hac probam fore ciuitatem, absurdum est talibus existimare id perfici, non moribus, usu, & praeceptis, & legibus: quemadmodum, quae ad bona pertinent Lacedaemone & in Creta sodalitiis communia fecit legum scriptor.
COMMENTARII. λιτονδε . J Monuit in Ethisis Aristoteles, ad sententiae
nostrae confirmationem magnopere pertinere, si non tantum aduersariorum argumenta refellamus,se i sontem quoque x causam erro is aduersari, aperiamus: id quod hic sequens Aristoteles docet, Socratici erroris causam esse hypothesin falsam,qua de re dictum & supra initio huius libri,ubi Socratem hoc tanquam fiundamenti loco & principij sumpsisse ait; Ciuitatem maxime'nam esse debere. Respondet Aristoteles, ciuitatem quidem & domum quoque unam &coniunctam esse debere πως , sed non α- ως, παντως, hoc non omnino seu plane, sed quodammodo, nimirum noui, trix ter corpora nihil sit proprium, sed ut dominia rexu a sint distincta, usias communicetur. Nam alioqui si omnino si una ciuitas,alterutrum necesse est essici, ut vel nulla sit ciuitas, vel incommoda, mala&miser . Nulla quidem, si o-yinino sta una, ut supra est explicatum capite primo. Misera
199쪽
iso IN CAP III. LIB. II. POLIT.
vero, si vere sit una: quia non omnia ad usus vitae necessas pes aeque sint suppeditatura. Nam, ut ibidem est explicatum, quo quid minus est unum, est o ταρκε ον : quod confirmat elegante comparatione ex concentu sumpta, qua V sius est &Cic. lib. a. de Rep. Augustin. Itb.ra.de Civit. Dei cap. ac Vt in fidibus ac tibijs atque cantu ipso ac vocibus concentus est quidam tenendus ex distinctis sonis, quem immutatum ac discrepantem aures eruditae serre non possunt,ijsque concentus ex dissimili marum vocum moderatione concors tamen essicitur & congruens: sic ex summis&medijs& infimis interiectis ordinibus,ut sonis, moderata ratione ciuitas, consensu dissimili morum concinit. Et quae harmonia a Muscis dicitur in cantu, ea est in ciuitate concordia, arctissimum atque optimum omni in Rep. vinculum incolumitatis, quae line iustitia nullo pacto esse potest. H τον ρομον Quatuor Gr cis sunt vocabula val de assi-nia ρυΘμος , ἀριγμος, βοέας, &-ρυΘμος quidem αριθ ρ ῶ βάσις vero πολ. Differunt tamen: nam ρυγὶμὸς est pars numeri . βίας, pars rhythmi,omnes ex pedibus conflati: Latinitanae inopes rhythmum & numerum Cepe confundunt: βα- quoque & pedem etiam apud Graecos idem interdum valere putat Perionim.
Lua in rc -J Postquam monuit, ciuitatem aliqua una sit em ex parte unam enici debere ; nunc rationem adiungit, disci-cie la ciui- plinam seu institutionem. Non igitur communitate vel botus. norum vel uxorum , sed disciplina coniungendi sunt ci-
Disciplina μω τι γε μεα. J Docet, disciplina quibus in rebus consi- quibu in stat: Ait igitur,non in eius generis rebus, quas Plato voluit, res ῖ ut in communitate ; sed in praeceptis salubribus, bonis legi- t. bus,&vsu seu consuetudine consistere: quod illustrat exem- D. plo duarum praestantissimarum c Nitatum,Spartanae & Cretensis: nam in his ciuitatibps sodalitates, quae Graeci vocant. Ῥαπίτια δε u communes com effationes, & conuictus, in usiustertat, quibus bona ciuium velut communicabantur, & incommune ferebantur, non na essent communia, sed communi victu vientes omnes re essent pares, & sua coniungerent. Vorum de συα o οις & eorum utilitati-
200쪽
Neque vero hoc ipsum ignorare oportet, longo tempori attendendum esse& multis annis, quibus non latuissent,si bene haec se haberent: se re omnia namque reperta sunt quidem, sed haec quidem nondum collecta , illis vero non utuntur cognitis.
COMMENTARII. Ah, J Argumento a tempore Platonis politiam
refellit , cuius generis argumento omnes nouarum &absurdarum rerum auctores, non quidem apodietice, sed populariter refelli possint. Sic igitur concludit: Omnia,quae ad ciuitates temperandas & constituendas sunt utilia, iam sunt reperta. At platonica communitas nemini adhuc in mentem venit. Ergo est nequam. Propositioni hunc in modum occurri potest : Si omnia iam sunt reperta, cur ergo multa sunt praecepta politica, quae tamen in ciuitatibus non sunt usitataῖ Respondet Aristoteles, omnia quidem esse iam reperta, sed ex his quaedam ignorari, utpote nondum collecta&exposita; vel etiamsi nota & iam coῖnita, repudiata tamen esse& improbata; recte an secus, nihil ad rem. Sic enim hoc ου G-ηκοπου accipio, hoc est, nodum sunt collecta& proinde ignota. Nam collecta facile cognoscuntur,dispersa non item. Quare velut huic contrarium verbum adiungit, m Mσκοντες. Aiij reddunt, non inducta in Rempub. vel in consuetudinem.
Maxime autem perspicuum fiat, si quis Rempub. talem re institui rideat: neque enim poterit non partiens & separa's ipsa ciuitatem efficere: haec quidem in sodali tes, illa vero in curias &
Platonis politiam refelli ivt αδ-ατον. Nam disputationibus tum.