장음표시 사용
221쪽
ioi IN CAP. IV. LIB. 11. POL IT. COMMENTARII.
seu agri parte exceptae Aristoteles cautam esse negat, cur, cum Omne patrimonium augere permuta , tamen sortem excipiat, quae & ipsa patrimoni, non minima est pars Mi πενταπλαααμ. J Mirum est, & hic dc infra cap. proximo riristotelem meminisse ---αAM quintupli, cum Plato per sipicue tantum quadruplum permittat. Vel igitur Aristotelis peccatum est memoriae , vel est pe catum libraru utroque in loco,hic &infra.
T E X T V S. Atque de domorum arcis vide lum, num quid earum diuisio rei domesticae coducat. Duas namque domorum areas cuique attribuit disiune M. At graue est, duas domos inhabitare. υ '
sed diuisas & di ditas, quarum altera sit in urbe media, altera in extrema, & his οι χαλι attribuit, hoc est, areas &sola Hoc igitur Platonis consilium refellit ab incommodo Ari stoteles: quia sit incommodum&molestum& sere ni ,
m in secundum primam Rempublic. non bene.
τον, cerxe infixuctuosum,duas habitare, instruere & alere do-
TEXTU s. que Democratia, neque Oligarchia, sed harum media,quam vocat Rempublicam. Constat enim Descriptio autem tota vult illa quidem esse ne- maxime communem ciuitatibus , praeter aliaet,
Rempublicam bene fortasse dixit ; Sed si ut optia
ex iis, qui arma ferunt. Hanc igitur si molitur xx
222쪽
. COMMENTARI L ibi Nahi Laconicam fortasse quis magis laudet, aucetiam, quam aliam, magis Aristocraticam. Sunt igitur qui asscrant , optimam quidem Rempublicam ex omnibus Rebuspublicis temperatam esse oportere: quare & Laconum Rempub.laudat:esse namque eam alii quidem ex Oligarchia, Monarchia, de Democratia aiunt: regnum quidem dicetes Monarchiam: senum vero imperium Oligar chiam i sub Democratia vero esse ratione Epho rorum: iuia depopulo sint Ephori:alii vero sunt, qui Ephororum quidem imperium esse tyrannidem: sub Democratia vero esse ratione & sodalitatum&reliquae vitae cotidianae. In his autem le- gibus dicitur optimam Rempublicam concretamesia oportere ex Democratia & tyrannide: quas Vel omnino quis non ponat Respublicas, vel a mnium nequissimas. Melius igitur sentiunt, qui plures misceant. nam cx pluribus concreta Resp. est tmelior. Praeterea ne videtur qui leni habere
quiddam Monarchicon, scd Oligarchica &Democratica; magis autem inclinare vult ad Oligarchiam, quod intelligitur ex magistratuum descriptione. Nam quod ex suffragio factis fiant sorte, utriusque est commune : quod vero locupletiores necesse sit concionibus interesse,rogare magistra-xus, aut de politicis muneribus aliud aliquod obi- 're, aliis vero sit immunitas, hoc vero est Oli3am Lbicum:atque dare operam, ut ex locupletioribus plures sint in magistratu, maximique magistratus
ex maximis censibus: facit autem & Senatus cooptationem Oligarchicam. Nam omnes quidem cooptant nece ario, sed ex primo censu: deinde
223쪽
Lo IN C AP. IV. LIB. II. POLIT rursus totidem ex secundo: postea ex tertiis: pHierquod non omnibus sit necesse, qui ex tertiis vel quartis: ex quarto vero solis neces se est primis &secundis: post deinde ex his parem ait numerum ex singulis censibus esse renunciandum. Erunt igitur plures & potiores, qui ex maximis censibus,
eo quod pauci de plebe sint cooptaturi, quia non
sit necesse. Quemadmodum igitur talem Rempublicam conflare quidem non oporteat ex D mocratia & Monarchia; ex his intelligitur, & ex his quae infra explicabuntur, ubi occurrerit tr
COMMENTARII, Gen alis H n σιω- ις βουλο inres. J Adhuc paries quasdam
reprehen so. Reipublicar Platonicae vitiosas esse docuit: nunc totam & niuersam .eius deseriptionem seu formam duabus in rebus' vitiosam esse ostendit. Est autem hic locus de forma seEdescriptione ciuitatis insignis& commemorabilis, de quo tamen infra accurate &copiose explicatum toto fere libro Pollitici Um quarto, ea quo libro hoc breuiter mutuandum est; Politici cium. Ossicium esse, non tantum quae optima sit Respublica videre& exquirere, sed etiam &quae huic proxima & quae facilima, & quae huic vel illi populo vel regioni maxime accom- Plato qua modata. Nam multa esse Rerum pii blicarum genera perspia pradicet de cuum est & notum,ut Regnum, Democratia, &c. His prae- sua Rep. in munitis, Plato de Republ. filia haec duo asserit, eam esse&oα lib. de legib. ptimae proximam, &ex tyrannide seu Monarchia Demo- descripta. cratiaque mixtam seu temperatam. Vtrumque refellit, A
falsum esse docet Aristoteles. Deforma H' ἶ, σ--ξις. J De altero . hoe est, deforma seu genere Re . Plato- Reipublic ς,non tamen ex Platonis,sed ex sua sententia monica in lib. uet hic initiomam infra latius & accuratius: Ait igitur, Rem- de legib. publicam platonis eo videri decurrere, ut sit velut temperata ex Democratia & Oligarchia , aut certe inter has media q' communi nomine vocant Rempublicam, quam & infra lib. cap. S. ex Democratia&Oligarchia conflari docet. Cur
224쪽
autem Respublica Platonis Reipublicae speciet in gerat,hanc ratio.
adi ungit rationem, τοπαιτλοι n. νοῦ quia constet ex iis,
qui arma ferant. Nam Plato permittit armorum usium quinque illis millibus & quadraginta. At armorum usum omnibus communem argumentum & notam eiIe Reipublicae
iusta explicabitur libo .cap s. Hactenus igitur speciem Reipublicae gelit Platonis ciuitas; magnam tamen partem paulo infra docebit, eam gerere speciem non Reipublicae, sed factionis id est,Oligarchiae. Ei ζ, ως , O, Ei. J Hic iam orditur duo illa reselle- I re,de priore primum. Ait igitur, Platonem sortasse non ma- mod A Ie di cere,si suam ciuitatem descripserit,tanquam qua: pluri- soletanae bus ciuitatibus communis esse possit maxime, id est, qua si iptione plurimae ciuitates facilime uti possinet. Modo diximus, Vi Re . Plat. dendum Politico non tantum, quae sit optima ciuitas, sed reproladii. etiam quae facilima, quaque plures uti possint: quae omnia Aristoteles distincte& accurate infra explicat lib. . quae Optima,quae huic proxima, quae facilima seu communissima ciuitas. Iam igitur si Platonis suit consilium describere faci- limam; sertasse,inquit,non aberrauit. Et certe Plato lib s. de legib. ait, se iam describere ciuitatem faciliorem & communiorem pri ina. Verum Aristoteles hanc rem iam omittit, an ciuitas Platonis sit tacitima & maxime communis: illud po- Ne . Plactius diligenter exquirit, an optimae sit proxima, quod idem in id. dele, voluit Plato lib.f. de legib. hoc, inquit, si voluit Plato, ut vo- sib non essiuit,erxat: quod ostendit duabus rationibus. Prior est: quia optima pro Respubl. mixtae, quo ex pluribus generibus sint mixtae, eo ximam.
videantur esse meliores: quam rationem confirmat exem- L. Ratio.
plo Reipublicae spartanae, & auctorita te Politicorum seu r. Eiusdem scriptoriam Reipublicae quorundam. De Spartana quidem opprobatio Republica notum est quam ab omnibus collaudari ea so ab exempoleat,& pro laudatis lima semper sit habita. At hanc ex tribus Reip. Dares
Reipublicae generibus seu formis conflatam esse docet & A- taNa. ristoteles hoc loco & infra lib. . cap. o. dc Plato lib. q. de legib.& Pol b. lib. o. cui hac in re,id est, mixtione trimembri, plane genuinam & similem suisse gomam idem eo loco docet copiose, ut & Dion .Habearnas. Nam Spartanam ex regia,O-yximate, & populari temperatam sui sie. De regno quidem in perspicuum: duos namque Reges perpetuos habebat:
φῖ imatis nota & argumentum erat Senatus seu γερουα α tri-
225쪽
ginta senum seu μν: popularis argumentum est Eph
Icrition ria, id est, quinque Ephororum imperium, quos de plebe creabant. Sic igitur Spartanae Reipublicae partes quidam accipiebant: alu tamen aliter, nimirum de Ephoria eam non esse popularis Reipubl. notam, sed tyrannicae potius. Nam ut & infra explicabitur cap. 7. Ephororum, ut Romae Trib norum plebis, plane tyrannica fuit potestas. Popularis tamen formae in Spartana ciuitate alia nihilominus fuerunt argumeta,ut disciplina, da litates, vestitus, cultus diuitum S pauperum idem & communis, ut infra latius lib. - . cap. S. aut ' Atque ita Spartana ex quatuor Mimis, regia tyrannica,optimate & populari temperata fuisse videri potest. Auctoritas autem scriptorum Reipublicae existimantium, optumam eam esse Rempublicam, quae ex omnibus Reipublicae formis & generibus sit mixta & temperata, idem confirmat quod diximus,eo meliorem esse Rempublicam quo ex pluribus generibus sit mixta. An autem recte sentiat, qui Rem publicam ex omnibus concretam putant esse optimam, ut olim T)bro, de quo lib. . infra, & postea Pol b. O Cic. explicare,non est huius loci. Aristoteles certe eam non probat, Vt
optimam, sed Regnum&huic proximam A ristocratiam: qua de re infra lib.3. 'Eν n τοῖς νομsις. J Altera est ratio, cur secunda Platonis Respubl. non sit optima: quia ex Democratia & Tyrannide
temperetur. Platonis sententia est lib.3. de legib. . Μοδεντε ,rim,&c.&lib. o. ubi de Senatu, φρεας-γν ἀδη, c. I Ormula: Quae ex deterrimis Reipublicae generibus temperatur ciuitas, optima esse nequit. At secunda haec.ciuitas ex deterrimis atque adeo nullis fere constat. Ergo non est optima. Assumptionis ratio est: quia constet ex Democratia&Tyrannide, quas perspicuum est aut non esse in Rerum publicarum numero, aut certe esse nequi sit mas, ut infra lib.3
& . explicabitur: etsi alia fortassis fuit Platonis sententia nomine quod solent veteres, Regnum: & Democratias non infimae plebis, sed populi, quae prope Respi lablic. dicitur, intelligens seu accipiens. ω si ἔχουσα. J Nunc alterum refellit, ipsam, in- . quam Platonis hypothesin. Nam quod Plato dicit, luam ci . uitatem ex Regia & populari forma temperatam , falsam esse docet : Primo, quia in ca ςjuitatenuli in regalis imperf
226쪽
st vestigium uectius, inquit, facturus fuerat Plato, si diceret, DO ex regia & populari, sed ex Oligarchica & populari tem Peratam: quin eti m ne quidem popularis imperi j multa hic ait esse vestigia, sed totam eam ciuitatem ad Oligarchiam
inclinare: quod docet tam ex descriptione & creatione magistratuum,quam ex cooptatione Senatus. Δῆλον era m κατα πως. Docet, magistra- i. Ratio. tuum descriptionem rere esse Oligarchicam, bifariam. Nam
cessitatem ditioribus quidem imposuit Sceundi in concionem, & creandi magistratus, & iudicandi, aliaque ciuilia munera obeundi tenuioribus vero libertatem & immunitatem horum munerum concessit. At hoc esse Oligarchicum commetum& technam, necessitatem ditioribus imponere, tenuioribus non item,accurate explicatur in si a tib q. cap. 13. M Ratio.
Alterum Oligarchiae in magistratuum descriptione argu mentum, ταπειγο πλειους, quod platrosque magistratus ditioribus mandari velit, maximos ditissimas ut est videre I b. 6. de legib. passim. Item Oligarchicum esse, imperia seu magistratus esse penes ditiores notum est, & insta lib. 4. latissime explicatur. TO AP H τῶν. J R atio rogandorum magistratuum lecooptandi Senatus Platonica lib. o. de legib haec est : primum t suffragijs aliqui legantur, de quibus postea fiat sortitio: nam electionem & sortitionem requirit: & hoc est quod ait, ἰξ κληρωτους. sententia igitur horum verborum haec est: Rationem rogandorum magistratuum hanc esse viri C. que, id est, Democratiae & Oligarchiae communem, id est, Partim esse Democraticam ratione sortis, partim Oligarchi eam ratione electionis, ut infra lib. 4. quasi dicat: Creatio magistratuum Platonica, habet illa quidem aliquod Democratiae vestigium, sed plaeraque est Oligarchi ea, ut iam est
'oλω ωκίω a. J Alterum Oligarchiae argumentum ca- L Ratio,
Pit ex Senatu cooptando, cuius ratio cooptandi, quia breuius & obscurius hic attingitur,ex Platone lib. 6.de legib. β i λίω εινα &c. repetita haec est: primum ex quatuor censibus seu classibus t Graeci vocant inbet eligi trecentos sexaginta quotannis , nonaginta .ex
qvaqVet classe hunς in modum: ex prima quidem classe 'O. omnium
227쪽
IN CAP. IV. LIB. II. POLIT. omnium classium suffragijs multa ijs constituta qui summgium non serrent; omnibus, inquam, classibus ferendi sus fragij necessitas fuit imposita ad primos lio. eligendos vel cooptandos: ex secunda classe totidem, & eodem modo: ex tertia item so. sed non eodem modo, id est, non omnibus imposita necessitate ferendi suffiagij , quartae namque classi hic immunitas fuit suffragh: ex quarta denique classe tot dem, sed ita ut duobus tantum primis classibus necessitas esset serendi suffiagij, tertiae & quartae non item. Hac priore electione designatis ijs trecentis sexaginta, sequitur altera electio, qua eos trecentos sexaginta eodem modo suffragijs classium redigant ad dimidium ,id est 38o quaque classe suppeditante quadragenos quinos. Qua secunda electione perfecta tandem sortibus 18o. illi ad uo. duntaxat rediguntur, qui iustus est hac j ii Rep Senatorum numerus Hanc igitur Senatus cooptationem esse obgarc laicam modo monuimus ex lib. V. p. I9. in princ. qua distinctione fraudulentast,ut Senatus recidae ad ditiores plures, inquam, sint, qui suis agium serant ditiores καλίαν ου πριαν. Totus hic locus est perturbatior, quod primus animaduertit Perionius qui legendum putat pro τῆ,
em του τεταρτου τη-η, scilicet ἡ μερα. Sepulaeda pro P - των ait reperiri in melioribus libris a muί-ων ,&ita Vertit,ex quatuor. Lambinud haec verba, ναγκες,transtulit post haec verba, , o ε omnes co- fuse & male. Inducenda sunt haec verba: τοῖς κ τπi ' τεταρτυν,& postea hoc π τε - ν, atq; ita vertendum: Praeter quod no omnibus sit necesse; ex quarta autem sicilicet classe
solis primis & secundis est necesse. Quasi dic. in tertia classe non omnibus est necesse, ut in prima & secunda. Immunitas est enim quartis, id est, ijs, qui sunt quartae classis. Ειτα κ τουπι; ν. J Haec secunda est electio: qua de singulis classibus par numerus ex iis 36o. iam delectis, par, inquam numerus,id est,quadrageni quini eligauturi TEXTUS.
In magistratuum autem creatione illud, ex ele istis electos, non vacat periculo. Nam si coire ali
qui velint & numcro modici , ex horum sena per
228쪽
COMMENTARI I. 2os Voluntate creabuntur. Quae igitur ad Rempublicam quidem,quae est in Legibus pertinent, ad huc nodum se habent.
J Locus est obseurior. quo tamen alludere mihi IN Videtur ad Nomoptirlacum creationes. de qua lib. 6 de legib. y - - Nam Nomophylaces ex trecentis primo electis, postea ad I Oo. tandem ad 37. redactis fiunt. Hanc rationem ex ele-xuxsus lira di ix esse periculosiam Aristoteles, hac ratione: qui dum ex multis peruenitur ad paucos saepius eligendet, facilip paucorum potest esse coitio & conspiratio quam multorum : qua coitione sit, ut ex horum voluntate& arbi trio,quos ipsi volent,sem per eligantur. Hoc igitur vlei mum est Platonis pecς vina in secunda Repub. ex us, quae hoc capite explicantqr,
DI s s E RIT UR hoc capite aduersus Phalea: Chalcedo-ί nensis institutionem Rei p. maxime de aequatione:cuius Phaleae peccata quaedam aperit & refellit.
T Z X T V s Sunt autem aliae quaedam Respublicae har quidem priuatorum, illae vero politicorum; omnes constitutis, & quibus nunc vivitur utrisque his . priores. Nemo enim aut de liberis & uxoribus alius noui quid induxit, aut de mulierum sodalitatibus:stdane cessariis potius ordiuntur.' COMMENTARM,
Ein επιδες τυ ει--J Nohet, qua de re lana sit explicandum, & differentiam ostendit aliarum omnium Rerum- publicarum & priorum duarum Platonicarum. Ait igitur,&alias esse Respub easque a duobus hominum generibus dis. . smilibus institutas. Nam alias quidem ab hominibus priuatis, quo in numero est dc huius Phaleat & Hippodami Resp. alias vero a viris politicis, & qui ipsi in Republ. sint vertati: quo in numero sunt Respublicae Solonis, Lycurgi, Seleuci, o Pittaci,
229쪽
D6 IN CAP. V. LIB. II. POLI r.
Pittaei,Minois,institutas & temperatas: de quibus deine est explicandum Sic autem hunc locum accipiendiari, cuin ipsa Rerum pub infra explicandarum ratio & distinctio,ium initium capitis Io. perspicue conuincunt. Nam quod hic ἐλώω , id ibi Perperam igitur,vno Perionio excepto, reliqui interpretes verbo i τῶν indoctos intelligunt. scribendum quoque & Mendandum, πιλωκων, inducto λοσόφων σῖ. Nam duo tantum auctorum Rerumpublicarum genera & initio cap. Io.&tota dis putatione persequitur. niserimm Πα- --, ειθεσηκι in. J Nune de disserentia aliarumrnter Piat, eluitatum, & Platonicarum. Nam alias omnes iis, quae ea O sistrum tempestate essent in usu, esse similiores quam Platonicas: quod docet ex eo, quod nullo nouitatis studio,vt Platoisico neque communitatem liberorum & uxorum, neque sodalitates mulierum, res plane novas, probarent, sed potius, iis omissis,de rebus magis necesia rus agerent.
Nonnullis autem videtur de bonis recte d icribi rem esse maximam: de his enim omnes seditioncs 'mouere aiunt. Quare phaleas Chalcedonesis hoc primum induxit: Ait enim bona ciuium aequalia esse oportere. Hoc autem initio quidem condendis ciuitatibus putabat non dissicile esse . factu : conditas vero maioris quidem esse nego tii, celcrrime tamen aequari posse, si dotes quidem
dent diuites, non vero accipiant: pauperci vero
non dent quidem,sed accipiant. Plato auteni leges scribens aliquatenus putabat permittendum, plus autem minimi patrimonii quintuplo neminiciauium potestatem esse quaerendi , ut & ante du
De bonoru orditur nunc dissutationem de bonorum imodo&aequa- quatione. tione; quam disputationem maximi momenti propterea
230쪽
COMMENTARII. messe ait, quod plaetiq; motus & seditiones in ciuitatibus propter bona ex sistant. Et revera grauissima est haec disputatio: cui rei argumeto quoque est, quod ciuitas in duobus fere si . posita, rebus & permnis ; quemadmodum & domus, ut 3c supra explicatum. Quod autem de motibus ait Aristoteles,' el una Respublica Romana testis e te potest, in qua innumerabiles de bonis, seu agrariae contentiones & motus ex-hiterunt. Phaleas igitur & ipse Reipublicae auctor, de bonis Phari opi quoque explicandum sibi putauit, & primus quidem bonorum aequationem in luxit, & vel semper induci voluit initio constituendi. ciuitatibus, vel ex ana constituti , ut rem impediendis motibus maxime idoneam&salutarem. Verum Platon Plato quadam quidem ex parte banc aequationem probat, quadam Veroea parte non item. Nam sortes quidem voluit
esse aequales, di quidem perpetuo ; reliquornm vero bonorum aequalitatem improbauit, quae ad quintuplum usque augeri permisit, vel potius ad quadruplum, ut supra. Aristoteles bonorum aequasionem & ipse improbat, etsi non negat,aliquod afferre momentum impediendis motibus. Quae autem Aristotelis fuerit sententia de bonorum modo, 'no quidem verbo ex hoc capite intelligi potest, sed alio loco infra qui intercidit, diligenter fuit explicata. Summa haec est; Bona non esse aquanda, neque eadem tamen in infinitum amplificanda; Sed hunc amplificationis modum terminum constituendum, ut talara ciuitati sint bona & otas,quae nec irritent exteros, & eos defendere seu propellere possint. Cicero quoque lib.a. O . aequationem bonorum capitalem
esse ait. Φαλεμ ο χαλκηLM . J De hoc phalea Reipublicae au- Phasea
choreamplius quaerendum, cuius hoc institutum,yt nouum proprium,bonorum aequatio, est obseruandum. De hqc autem etsi nihil comperi, videtvr tamen etiam in Republiea sitisse versatus, quod capite proximo ex iis, qui priuati de Republ. scripserint, primum nominet Hippodamum, quo antiquiorem puto fuisse Phaleam. Cur autem de Phalea hic explicetur, non eo loco, ubi de auctoribus Rerum publicatum in Republica versatis agitur, haec videtur esse ratiQ,
quod Resp.Phaleae similitudinem & affinitatem cum Plato-hica Labeat in bonorum aequatiope , quod maximum iuix