장음표시 사용
201쪽
i 1 IN CAP. III. Li B. Ir. POLII . quidem talem Rem publ. aliquatenus informari posse, iis
sum tamen & vitam minime induci, ubi omnia sint com munia, nullae distinctae partes, nullae sodalitates, nullae tribus, cautioPIι- nullae curiae, nulli ordines. Et hoc quidem argumentum vata tona. de veritus est Plato, qui identidem huic occurrens, negat se
laborare debere, an aliqua huiusmodi Resp.esse possit clib. 8. .f. de Rep.ὶ Nam se non tam quid fieri possit, quam quid fieri quam optime debeat,exponere laquam ideam optima Reip & exemplar.
gunt: Puto referendum ad verbum lavus latine reddi non potest commode. Nam quod Graeci ερσω dicunt, cui contrarium est λιγ', id latine dicimus re & viis, non operibus , ut reddidit ad verbum Se pulueda: sententia tameti non dissiculter reddi potest, nimirum non posse quem ciuitatem di sputatione descri piam in v statu reuocare, quin qua pd usum pertinent, hoc est, ipsam ciuitatem usu consti-iueudam partiatur, partim in tribus , partim in sodali-
Quare hihil aliud lege cautum sequetur, quam ne culto dcs agrum colant ; quod hodieque Laco
C elu D. 'χα α M. J Clausula est &cones usio prioris uniuerse disputationis, de hac politia α ratione legum Platonica: nihil ea essici eorum quae Plato putauit, concordiam & amicitiam ciuium inter se, & ciuitatis eoniunctionem : adeo quidem , ut si hac lege quidquam eniciatur , certi: pihilesiciatur aliud, quatit ut ne Principes ciuitatis agros colant.1M unum , inquit, ratio leguna Platonica praestat & epicit: propterea quod Principes ab agricolis & reliquis ciuibus ita
disiunxerunt, ut uni tanxum Rei p. administrand e vacarent, rebus alijs omnibus relictis. At huius rei causa non erat opus noua hac communitate. Nam etiam rebus distinctis tamen
iustitui potest eadem ratio, ut ciuitatis Prinei pes ab agris colendis se abstineant, quemadmodum & ea aetate Laceda: monios factitare coepisse ait, qui agricultura Helotis &seruis per-
202쪽
uis permissa,ipsi vel bellum gererent,vel Rempub. curarenti& Romam Postea,tesse ostio.
Verum neque sol ma totius Reip.quae sit fui ra communitate utentibus, neque explicauit So crates neque facile est explicatu. Atque ciuiliatis multitudo fere constat ex aliorum multitudine ciuium,de quibus nihil est definitum, utrum & agricolis bona esse communia oporteat, an singulatim propria: praeterea&vxores & liberos, proprios an communes. Nam si omnia inter Omnes in .
COdem modo erunt communia: qua re illi ab his custodibus different: aut quid ex illis, qui magistratum gerent,liabituri sunt praecipui, aut qua r adducti magistratum gerent, nisi si tale quid excogitent,quale Cretes. Nam illi, aliis iisdem ser-Mis permissis, tantum interdixerunt gymnasiis, seu exercitationibus & armorum usu: Si vero, ut in aliis urbibus,talia quoque apud illos erunt,quet communitatis erit forma 8 In una namque esuia ville duas ciuitates inesse necesse est, casque inter se subcontrarias. Nam custodes q uidem Iacit tanquam praesidia, agricolas vero Oc opifices, & alios, ciues. Querelae autem & lites, quaeque ali ciuitatibys mala inesse ait , omnia inerunt dchis. .
COMMENTARI Loυ μίω J Posset haec esse tertia huius capitis pars, II. icu potius proximae quaedam particula, qua Aristoteles alia Aliud quod
quaedam mala & incommoda nouae eius Reipublicae refel- dam που iix.Et primo quide m hoc reprehendit, quod Plato non satis modii Reip. 24 4 accu- Plat.
203쪽
ifι iN CAP. III. LIB. II. POLIT.
accurate & dilucide , neque satis particulatim totam suReipublicae formam descripserit. Solet saepenumero Plato quaedam mouere, sed ad exitum non perducere, & confuse quaedam tantum explicare: quod Platonis peccatum se penotat in eo Aristoteles. Sic igirur&hoc loco Platonem accusat, qui suae formam Reipublicae non satis accurate pertractarit: et si Plato initio libri quarti de Republica, ait ipse velle se id facere accuratissime, eodem usus Verbo '
Cres τυ Σετον. J Docet continuo, qua in re manca sic Plat urs politia, nimirum quod de principibus tantum seu custodibus explicarit , de reliquis ciuibus non item, agricolis, opificibus, &c. quorum tamen multitudo maxima sit pars ciuitatis. Et certe Plato de Principum tantum communitate& disciplina explicat: de aliis,an dc ea liberorum, uxorum,&bonorum communitas his inter se esse debeat, nec ne, ve
α- . . bum tota politia nullum .em I .., ' Aristoteles nihilominus ipse exquirit, an
communitas haec inter reli Quos cmes elle debeat nec nerciues Plato-
atque docet, utrumlibet dicas, esse incommodum. Nam
sue dc inter hos communitatem admittas, ut inter Principes , hoc sequetur incommodi , ut principes praeter alios nihil habeant praecipui, cum omnia , tam Principum quam aliorum sint communia. Quod si Principes nihil habet praecipui, hoc est, nulla praeter alios praemia: prosecto nihil etit, cur magistratum capere & gerere velint, magnis molest s& laboribus iunctum: nisi forte talia quaedam e cogitentur adiumenta & prymia Principibus, qualia liberis apud Cretes. Nam apud hos & opificia & sodalitates & alia id genus etiam seruis cum liberis fuerunt communia praeter gymnasia & armorum usum : quemadmodum & Athenis gymnasia quidem etiam seruis erant communia sine uncti o- ne Iam en. Cicero lib. z. de legib. Quare nisi, s ius generis quaedam reperiantur Principibus praecipua, tanquam praemiorum loco; efficietur,ut nemo magistratum capere vel gerere velit: quod graue esse incommodum & malum, perspicuum est. Contra si more aliarum ciuitatum proprietatem in reliquis ciuibus probes, in principibus tantum ad mi ita communitate: iam non minor erit difficultas. Nam sequetur,ut in una ciuitate sint
204쪽
snt quodammodo duae, haeque sibi contrariae, una principum, altera opificum S reliquorum: ita ut principes huius ciuitatis vix sint ciues, sed fere peregrini , tanquam praesidia huic ciuitati imposita, caeteri verius sint cilics,qui illos tanquam praesidia alant, & necessaria suppeditent. Nam hoc
Plato voluit, principes, tanquam propugnatores 3 praesidiarios mili res, ciuitatem tueri, nulli alii rei intentos. Hoc autem magnum eise incommodum, ut ita distracta sit ciuitas, ex eo est perspicuum, quod plurima dissidia&contentiones hinc nasci oportet, ut vere sic inter ciues &praesidia-xios milites,& hoc est quod ait, A &c.
μμ οντες. J Scribendum ut habent veteres libri, teste Sepulueda, hoc est, aut qua re affecti seu inducti, quo primo commoti,
T E Y T v S. Atqui ait Socrates, propter disciplinam non
multis opus fore legibus, ut de rebus urbanis &forensibus,& id genus aliis, qui disciplinam custodibus tradiderunt.
COMMENTARII. Novi τοι λεγει. J Aliud Platonis institutum&consilium re- III.
prehendit, doces&hac re mancam esse eius Rempub. Nam Aliud Plato lib. .de Repub.Amultis verbis, &c. Ohalma contendit in sua hac Rep. leges de contractibus quas vo- Platonis. Cant απρονομι ς, quasi sorenses,easque partim in urbe, partim in portu Piraeo: & hoc est,quod hic ait, θ -, igitur leges non esse neces farias, de quibus tamen in aliis ciuitatibus plurimum laboretur. Ratio autem Platonis indicatur hic ab Aristotele, Rufio pla--Η -& aliquoties iteratur a Platone. tonis.&c. οἰα'ia ιαξ- εφη,&c. haec nimirum, qina bonis & bene educatis non multae necessariae sint leges : qua de re supra lib. υθ.Ethic.cap. vlt. Aristoteles hanc rationem facile ad- Responsio mitteret ut idoneam, si omnes ciues Attingeret in ciuitate Arisbi. Platonis. At Plato principum institutionem commemo. rat, neglectis aliis ciuibus, libro secundo extremo. de Repu-Hic.ctbb.s. Quare ciuitas Platonis mancaest&imparata
205쪽
i IN CAP. III. LIB. II. POLIT . cum a legibus rerum contrahendarum um ab institutioit
ctigal pensitantes. At verisimile est, multo grauiores & elatiore spiritu esse, quam apud quosdam &Helotae & Penestoe & seruitia.
COMMENTARII. ges AP κυώ.: J Aliud consilium Platonis reprehendit. Nam Plato bona omnia agricolarum esse voluit, null) principum: hoc tantum concestit, ut agricolae annua velut pensione & stipendio principes alerem. Sic enim ait tib. s. extre
quod hia Arist Arec des, lib. . Cur autem Ari iocreprehendar , haec est ratio: quia ex eo magna efficiatur insos entia & superbia caeterorum ciuium: solent namque diuitiae homines reddere insolentes&im morigeros. Ex hoc igitur Platonis consilio graue hoc malum consequetur, adeo 'odem ut agricolae in ciuitate Platonis superbiores sint futuri& insolentiores, quam vel Helotae apud Lacedaemonios, vel Penestae apud Thessalos, vel scrui apud alios, ut Athenienses, ubi maxima olim suit seruorum insolentia, este Xenoph.in bb. de Repub. Athen Demopb in . Philip.
Verum harpiae peraeque sint necessaria, an iapn, nu nc quidem nihil est explicatum,quanquam his sunt coniuncta, quae Reipublicae horum sit ratio N disciplina, & quae leges: neque autem facile est reperire, neque parui refert ad conseruandam custodum communitatem, quemadmodum hi sint
affecti. COMMENTARIL ' Ἀ-i . t Paulo obscurior est hic locus, maxime quid
Xerbo G m sit intelligendum : & variant interpretes: alii x-mque sommunitatem yxorum & bonorum accipi 'nt: alii,
206쪽
ei ut sepulueda, mala quaedam & incommoda, quasi dicat, Aristot. non satis distincte a Platone esse explicatum, an haec proxima incommoda peraeque manent ex lege Platonis atque superiora : quam explanationem plane vitiolam esse puto. Certum est, totum hunc locum esse non de principibus, sed de reliquis ciuibus,qui &iniUliguntur verbo τύπων verior est igitur prior explanatio. Nam docet Aristox les, Platonem omnia sere, quae de reliquis ciuibus sint Abud e explicanda, praeter mi stile, non tantum de communitate, vi rMN Pla supra est dictum, an ea ut inter principes, ita & inter retia toni quos sit necessaria: sed alia quoque,quae reliquorum ciuiumst disciplina, quae leges, quae sodalitates, qui magistratus,&c. Hoc igitur aliud est Platonis peccatum. Et ne 'pis putet, paruni momenti positum in reliquorum ciuium institutione, aut etiam rem esse faci lem,eaque propter Platonem id omisisse, adiungit 7 n ρῶν ρα ἰον,&c. Nam magni referre ait, ut & reliqui ei ues recte instituantur, nimirum ad conseruandam principum communitatem; non parui, inquam, refert, quemadmodum reliqui sint morati & animati ad faςile parendum & non detrectandum imperium priR-
Sed enim si uxores quidem faciat communes, bona vero propria: quis domum curabit, ut rem rusticam earum viri. Atque si communi sint bona; & uxores agricolarum, . . COMME N TARI A
M. Aliud incommodum communitatis agrico- Aliud in-larum nam de his adhuc agitur) exponit, negligentiam rei comodum
dominica seu domus, cuius cura est uxorum oc mulierum, communivr agricultura virorum. Huius autem incommodi causa ex talis uxo- prioribus est nota, ubi explicatum, sua sic propria curari, rum quoad communia negligi. At, communibus uxoribus, sit,ut nulla a ricolaι. certam aut siuam domum habeate sed omnes omnium sint com unes: quare efficitur, v ulla sit, quae domus curam gς-rat. neque ad rem facit,sive bona sint propria, siue communia, modo uxores sint communes. Communitas enim uxoram non, non bonorum,hanc negligentiam parit.
207쪽
ita IN CA p. III. LIB. 1L POLIT.T E X T V S. Absurdum autem & hoc comparatione de beluis facta eadem studere meliores quae Viros opo tere, quibus res domestica minime est curae.
COMMENTARII. Aliud Platonis peccatum & quidem grauissimum,officiorum confuso, hic refellitur. Nam PtitobL, de
Repub multis verbis docet e conatur, eadem taminarum officia & studia esse debere quae virorum, nimirum taminas non tantum domum curare, sed Rem publicam quoque &magistratu gerere, & militare & in palaestris se exercere, &α quam suam valde nouam &inusitatam sententiam similitudine, ut solet, confirmauit a beluis, & canibus pecuariis sumpta, quibus custodes seu principes similes facit. Vt igitur canes pecuarii non tantum mares, sed is minae quoque lupos & maleficas bestias a gregibus defendunt: ita & in Republica existimauit easdem dcbere t ne partes mulieru, quae
sint virorum . quam Platonis rationem certe leuem & infit-mam refellit hic Aristoteles. Nain aliam esse beluarum,aliam hominum esse rationem: quod beluis nulla sit cura rei domesticae, eam non sentiant neque intelligant, hominibus vero eam esse not' 'est.: quare merito mulieres domi desidere & curare, non vagari aut soris curare, irationi est co sentaneum. 1 sane Platonis similitudinem exagitat&LGctant λ; cap.ar. insi, ubi de Socrate.Et quia videbat,in cae teris animalibus officia marium taminarumq; non esse diuisa ; eetistimauit oportere etiam mulieres militare, & publicis consiliis interesse, & magistratus gerere, & imperia suscipere; itaque his arma & equos assignauit: consequens est ut latiam & telam viris & infantium gestationes tribuat.
T E X T v S. periculi autem est plenem,magistratus,vi constituit Socrates : nam semper eosdem facit magistratus, quae causa fit seditionis etiam apud contemptos, nedum apud animoses & bellicosos homines.
208쪽
C O MMENTAR IL i 89mines. Eos te autem magistratus necessario eum facere est perspicuum: neq; enim nunc his, nunc aliis admixtu est animis aurum a Deo, sed iisdem semper ait autem, his quidem, statim atque sunt nati, aurum admiscuisse, illis vero argentum, aes
deniq; & ferrum futuris opificibus & agricolis.
COMMENTARI L 'E σφαλες. Aliud Platonis peccatum, Magistratuum vir perpetuitas, hic reprehenditur. Est autem insignis hic locus Ε, aftiis de Magistratuum perpetuitate, Vtrum praestet PQxpetuo net Sisὶ Ilia esse magistratus, an annuos vel ad tempus, Je quo α hoc li- bro & alibi saepius infra. Hoc loco Aristoteles mapistratuu . 'I , .
perpetuitatem docet esse rem pernic: otam hac ratione: quia Oseditionum sit causa:adeo quidem ut propter hanc rem non rararum magno animo praediti&bellicosi, sed etiam viliores . adseditionem concitentur indigne serentes,eosdem semper magistratibus praeesse, praemiaque etiam secum nunquam icommunicari. Formula: Qui perpetuos facit magistratus, peccat,quia seditionis seminarium instituit. At Plato perpetuos facit magistratus: Ergo peccat. De assumptione ita explicat, is δἰ quasi dicat, si O,Platonem hoc ἀπιένα,,mia
non dicere nominatim, neque constituere magistratus perpetuos; directo, inquam, non facit perpetuos, sed per consequentias: nusquam id expressit, sed ex aliis eius institutis id necessario consequitur. Nam Ptato lib. de Repub. Hesiodum, ut ipse ait inbbris de Legibus, imitatus, tria facit hominum genera: quorum primo, statim ab ortu, Deum aurum instillare, cuius generis principes esse vult: secundo argun- , tum, cuius genetis adiutores: tertio aes & ferrum, cuius generis reliquos ciues,opifices,mercatores & agricolas. C uius fabula: de seculis,aureo,argenteo,&c.animis hominum accommodatae a Platone vis & podictas haeccst, alios aliis meliore esse indole&ingenio natos: iani quia haec ingenioruim distinctio seu aurei & argentei diuisio non mutatur, eademquς manet, quae a primo ortu fuit coepta neque enim datum uni aurum aliquot post annis illi ademptum ad alium transfertur: cssicitur eosdem semper principes α magisti
209쪽
Ub IN CAP. III. LIB. II. POLIT.
Praeterea tollens custodum vitam beatam, ait legum scriptorem totam ciuitatem beatam etsi cere debere. Fieri autem nequit, ut tota sit beata. si non pic que, nedum Omnes, partes, Vel quae dam beata vita fruantur. Neque enim eadem est ratio vitae beatae, quae numeri paris. Nam hic quidem totus esse potest, ut partium sit neutra, debeata vita autem non potest: atque adeo si custodes non sun theati, qui alii λ Neque enim opifice certe & sordida multitudo. Itaque Respub. quidem, de qua Socrates disserit, & hechab ex incommoda & alia non his minora.
COMMENTARII. ED A Q, esu . J Aliud vitium & peccatum platonis hic r sellit, quod & ipse Plato sentiens ei occurrere conatus est ipse& initio lib. . lib., i inc. Nam Platonis hoc fuit consilium ; Rectores Rerum publicarum beatitudinem quidem efficere debcre, non tamen uni parti seu ordini, up vel principum vel opificum, sed toti corpori ; quod Platonis
praeceptum ut aureum valde commendat Cic. in
omnino qui Reipub. &c. Quod ut fundamentum secutus Pl to, neque operam dedit, ut principes, neque ut agricolae, aut alii per se&separatim sint beati, rebusque omnibus ansuant instar beatorum. Nam, ut&supra diximus, principes victu necessario contentos esse voluit, nullas diuitias vel magnificas domus habere: Aristoteles absurdum hoc esse do-cςt ut totum quidem sit beatum, cuius tamen nullae partes sint beatae: quod explanat eleganter dissimilitudine ciuitatis & numeri paris. Par numerus is est, inquit Euclides Element. . qui bifariam, idque aequaliter, separari potest: c liquidem hoc accidere potest, ut totus quidem sit par, partes
vero eius sint impares,ut sex par est numerus. cuius duς partes bis ter, neutra tamen sit par. Alia est ciuitatis ratio, cuiussi non omnes saltem pleraeq; aut quaedam potiores, Ut piiDopam, sint beatae, tota quoque bςara cac nequit. Nam,
210쪽
COMMENT ARII. roqvoὰ infra explicabitur de saepe iterat ipse Plato, ex ipserum Rβt ore aratione ciuium diiudicatur&ipsa ciuitas. tationis.
CAPUT IV.) o Reipubli, e genera descriptu & instituit Plato: v-niam in libris io de Repub alterum in Ibrisi a. de Legibus, . indicauit&teritu in secunila ad amicos 1 isnu episeola, quae tamen quia verius indicatur quam describitur, non est in numero. Ex illis duabus igitur prior, Ut optima & verili ima& r. Genm tanquam idea, qua Dii fortatic tuntur,inquit tib s. de legib. Rei tib. M. est proposita, quam Aristoteles primam vocat & inquam cratica. hactenus disseruit. Alteram, in libru de legibu descriptam, a. Genus priori bonita e & lauae proximam, A ristoteles Vocat secun- Reiptib. So. dam, & in hane disserit hoc capite, expositis eius vitii S & in- cratica. commodis. Miror Ciceronem lib. 2. de legib. de Platone loqui, ranquam qui unum duntaxat Reipublicae genus descripserit in libru de Repub.esi e postea in Iibris de legibilias quoq; leges accommodarit, cuius Platonis exemplo se quoque de Optima Republ. prius scripsisse, postea & leges et 1 ribere Naccommodare velle.
T E X T v S. Legum vero posterius scriptarum cadem fere in ratio: quare & quae in his sit Respub. melius est
paucis videre. Nam in Repub. de paucis omnino Soerates explicauit, de communitate & uxorum& liberorum & bonotu, quomodo se babere debeat de Reipub. descriptione. Nam inquilinorum multitudinem in duas tribuit partes : unam quidem agricolarum, alteram Vero pugnantium Partem ; tertiam denique ex his consiliantium&ciuitatis imperium tenentium. De agricolis au tem & opificibus, utrum nullius,an alicuiuS ma gistratus participes sint, & virum & hos arma Eabere oporteat,vnaq; bellum gerere, nec ne: de his