장음표시 사용
261쪽
que munere fungitur; hos quoque spe libertatis sollicitari videbatur. Liuim Castellanos vocat & agreste genus homi- Reprehesis. num Hunc modum hic reprehendit Aristoteles de Helotis, reprehendit & similem Thessalorum modum de rationem in Penestis, te quibus supra nonnihil cap 3 C retum seruitia,S hoc genus hominum ad necessaria haec munera obeanda delectorum & constitutorum, meliore in loco fuisse ait, docetque hac ratione, quod apud Thessalos & Lacedaemonios seruitia s pe seditione mota & conspiratione facta magnum
ipsis ciuitatibus& Dominis periculum crearunt, apud Cretes non item. Nam de Helotarum cois spirationibus & Ar sides in oratione aduersus Platonem Diod. Siculm Iib. Ia. ubi tamen summam Lacedaemoniorum in Helotas crudeli-
taatam, et& Isoc. in Panathenaico, commemorat. De Thes
salorum & Cretum seruiti js, ut ignobilioribus , nihil dum
irαπερ, . J Nempe si bello attriti vel victi sint domini
vel occupati; hac elut ansa & occasione arrepta & obseru ta, conspirant & seditiones mouent Helotae & seruitia , t λῖπον σως. J Causam different ae , eur Cretum seruitia non moueant seditiones, vi Lacedaemoniorum &Theiῖ - 'φ lorum . hane affert ; quod in Creta etsi ciuitates inter se bel-Iς 'ρ' turn interduim quaerunt nunquam tamen si,cietatem coc ς
Lah. Velut malo exemplo lacessant& irritent ad has defectiones uri &moxus, Cum s gulae fere ciuitates in Creta, id hominum genus habeant agros colentium, quos Qμιολους Graeci vocant. Apud Lacedaemonios vero & Thessalos alia fuit ratio Nam Lacedaemoniis quidem omnes fere finitimi hostes erant, Argivi, Messeiiij, Arcades, ad quos Helotae transfugiendi commodam habeant occasionem. Thessalis vero, quia bellum gererent cum finitimis, Achaeis, Perrhaebis & Magnetibus, facile quoque fuit Penestis bac occasione,illis bel-' tum foris gerentibus,domi seditiones concitare, & ab iis didicere cietate coita cum hostibus.
Praeterea mulierum licentia & ad Reipublicae consilium, &ad ciuitatis beatitudii lem est inutialis. c
262쪽
COMMENTARII iis. Vt enim domus pars est vir & mulier, perspi-cquiri oportere & ciuitatem pene bifariam diuidi,& in virorum de in mulieriim multitudinem adeo ut quibus in Republica de mulieribus vitiose sit, arbitrari oporteat, ciuitatis dimidium non recte esse descriptum, quod ibi accidit. Nam legum
scriptor totam ciuitatem volens esse laborum to ierantem, in viris quidem cernitur talis, in mulieribus Vero neglexit. Intemperanter namque Vivunt, in omni intemperantia, & luxuriose, ut ne
cesse sit in tali Republica diuitias esse in precio:
maxime si &vxoribus serviant, ut multae gentes militares & bellicosae praeter Ccitas, aut si qui alii quoque consuetudinem cum masculis aperte coluerunt. Videtur enim, qui primus fabulam confinxit, non absque ratione Martem coniunxisse Veneri. Nam vel ad masculorum consuetudinem vel ad mulierum tales omnes videntur procliues. Quare apud Lacedaemonios hoc fuit, multaque in eorum imperio a mulieribus administrabatur. Atqui quid in terest, mulieres ne irra perent,an magistratus mulieribus pareant λ idem namque se quitur. Audacia autem cum ad usus cotidianos non est utilis; sed si forte ad bellum, ad haec quo que Lacenae fuerunt inutilissimae. Specimen de derunt in Thebanorum incursione. Nam utiles quidem nulla in re erant, ut aliis in ciuitatibus; tu multum vero faciebant maiorem, quam ipsi bostes. Itaque principio quidem mulierum remissio sue indulgentia Lacedaemoniis non absque causa accidisse videtpr. Nam propter exercitus siue expeditiones domo aberant longo tempore, bellum.
263쪽
gerentes & cum Argivis & rursius cum Arcadibi& Messeniis : Ocium vero agitantes, se quidem ipsi tanquam praecultos legum scriptori prael, bant propter vitam militarem multas namque partes virtutis habet mulieres vero aiunt Lycii
gum suscepisse quidem redigere sub leges , sed
rursus destitisse,cum illae repugnarent. Causae igiatur sunt illae quidem hae rerum quae acciderunt, vidi huius perspicue vitii. Sed nos non hoc quaeriamus, cui veniam dare oporteat,aut non dare ; sed de eo quod recte vel non recte De mulieribus autem , quae non recte se habent videntur, ut&si pra die tum,Reipublicae non tantum afferre ded
cus quoddam ipsi per se, sed ad auaritiam nonni biliuuare.
II visum HO J Alterum Reipublicae Spartanae vitium,id- Reip. ari. quς graui ismum, mulierum licentia & luxuria, hic repre- henditur Eandem Lacenarum licentiam reprehedit&Pli tabb. O .de legib. , Euripi .in Andromacha ct Hecuba. Nam, inquit, Spartana si qua cupiat puella , ne possit quidem esse
modesta. Nam Lacaenae cum adolescentibus,domo relicta, nudis femoribus & peplis promissis & laxis cursus & palaestras communes habent. De eadem licentia dc a udis prouerbio hinc & φιμνομη, δες dici selent Lac nae. Neque vero licentia tantum & luxuria mulierum fuit, sedi imperium quoque omne in viros habuerunt:qua de re infra. Hanc igitur indulgentiam in mulieres duobus nominibus
reprehendit, 't initio huius capitis de duobus semper quar- rendum esse ait, de optimo Reipublicae statu, & huius vel ii I. Refuta- lius ciuitatis proprio: Et optimo quidem Reipublicae statuirioris Ma mulierum licentiam repugnare docet bifariam , tum quiatio. luxuriosa vita & intemperans optimae Reipublicae sit inia. Membra. mica,in qua Virtutes omnes florere debeant, & in his mulierum modestia&frugalitas: tum quod haec licentia&lui a.Membra. ita auaritiae sit parcus x causa. x hoc est quod ait,ωδε ἀναν-
264쪽
, ψι &: & infra d si M. Nam ubi luxuria,aecedente & muliebri imperio,ibi diuitiarum quoque studium vigere necesse est, quibus diuitijs cum ipsae sint venales, tum
ad luxuriam suppeditentur necessaria. Iam vero inffliba. explicabitur, eam esse optimam Rempublicam, cuius instituta ciues reddant non pecuniae, sed virtutum studiosos. Ex quibus intelligitur, hanc indulgentiam ciuitatis beatitudini, id est,optimo statui,aduersari. Eandem &ipsi consilio Lyeurgi Mi 'ipsique Reipublicae Spartanae statim repugnare docet hae
ratione: quod cum Lycurgi fuerit consilium, totam ciuita- 'tem ad omnem duritiam & laborum patientiam exercere,
ut est apud Ciscin I sicuL, Pluitan Lycurgo:in viris quidem id sit assecutus, quos constat & vixisse frugalissime, & laborum suisse patientissimos: in mulieribus vero non item, de quarum luxuria & immodestia iam diximus. Quam Lycurgi negligentiam non solum Aristoteles accusat, sed ipse Pla-
A J Qque susceperit, led propter inueteratam iam mulierum luxuriam praestare non potuerit. Cuius inueteratae licentiae iam diu ante Lycurgum ortae causam eonferunt in bella Lacedaemoniorum cotinua: quibus,dum viri diutius domo abesse coguntur, mulieres interea dominantur: quemadmodum in bello aduersus Messenios toto
decennio domo eos absuisse scribit Trogies Iustisin: qua re factum, bellis, inquam, & studio rei militaris, ut Lycurgus viros quidem habuerit faciles ad regendum, mulieres dissicili mas. Vita namque militaris eum alia habet commoda, tum hoc non minimum,parendi facilitatem. Assuetos igitur in bello parere, tanquam praecultos&praeparatos, accepte
Lycurgus & domi sieu in octo & pace,quibus voluit,astrinxit legibus &institutis. Sic igitur Lycurgum excusant quidam, plutareia inquit Arist. verum haec excusatio Plutarcho non placox,qui sentisia aD
reprehenso nominatim Aristotele,vult, Lycurgum paruam robatur. quoque curam adhibuisse in mulierum institutione ; praestat alijs omnibus assentiri. Nam tametsi Lyeurgus non virorum tantum, sed mulierum quoque exercitationes induxit r tamen hoc negari non potest, quin earum magna fuerit luxuria & impotentia. Cuius rei argumentum & hic affert insi-gde, quod ipse videre potuerit. Nam post Leuctricam pu- 3 gnam,
265쪽
gnam,qua Lacedaemoniorum opes conciderunt, cum Thbani, duce Epaminondarnon contenti victoria,agrum Spartanum populantes ad ipsam tandem vibi in accederent; tanta fuit in xbe trepidatio Sc tumultus imbellis turbae se . num & maxime mulierum huc illuc discursantium, plus ut laboris di molestiae capiundusii fuerit Agesilao Regi & urbis tutori in hac turba continenda, quam in hostibus repellendis,teste Plui. in Agesilao: quo exemplo perspicitur, quanta harum mulierum , qua saxa Lacenarum fuerit licentia & impudentia , quae, ut in ali js ciuitatibus, domi contineri tanto periculo non potuerint. Nam in alijs ciuitatibus mulieres si .
nihil prosunt, certe nihil obesse solent suis ploratibus&disia cursionibus; hic plurimum obfuisse iam ostendimus. Ex his intelligitur, ne suae quidem Reipublicae satis resipondere Ly
curgum , qui totam ciuitatem ad laborem & duritiam eae cendam putarit. &omisierit tamen mulieres, quas constat dimidiam esse partem ciuitatis, qua de re dictum & supra lib.res. vlt in n. ationes Γωυαγοκροτήμψοι. J Duo hic asseruntur de militaribus tel eo seruti &bellicosis nationibus. Prius, gynaecocratian plaerunque in Dorculam his vigere quemadmodum apud Lacedae inomos cum pere-' imperio ob- grina quaedam ex Lacaena percunctaretur, cur ipsa: sbia: vi
ris imperarent, respondisse fertur. t se Plut quia & ipsa solae viros parerem; & apud Sauromatas γιωιμυκροτ δους, inquit Plin. lib o cap. . nimirum imperantibus Amazon ibus. Cur autem bellicosae gentes plaeraeq; uxoribus pareant, causa videtur mihi reddi posse duplex: tum quia viri dum bellis distinentur, facile est mulieribus imperium domi arripere dc . Causa. licenter se gerere: tum quia viri bellicosi & militares plaerique omnes in Venerem si ant procliues, di quodammodo uxorij: quod alterum est hic de bellicosis gentibus allatum ab Aristotele, eas, inquam, ad venerem esse proclives , ut d viros bellicosos Talis memoratur Hercules & Catilina a -
fert argumetum Aristoteles,fabulam de coniunctione Mai est tis & Veneris, de qua &. in miner. Od Vs . Hinc & fortasse Spartani ad utrumque, Venerem & bellum, propensi, Vene rem armatam coluerunt, ut est apud Pausan. lib. 3. ct apud Causa , ob Lactant. lib.r. Insit. Chrisianar. Causia autem & ratio huius quam belli rei, quod quae sunt roboris militaris enicientia, integritasi partium
266쪽
p arsum corpo is &copia sanguinis,spirituurn,&innatica- e fiunt in loris, eadem omnia ad Veneris appetentiam mirifice inui- pensi in V. tant'uo&id Ouidij: nerem. Lua bello est habilis, Veneri quo' conuenit alas. Turpe senex miles, turpesemud amor. Ex his intelligitur,cur bellicosae nationes & uxoribus se uiant, &sere sint propensae in Venerem. Excipit Aristoteles Celtas de gynaeco cratia,& si quae aliae sunt nationes mascu- Cest tam Venerem colentes, ut Thebani &Cretenses, tem Sexto lib. 3. rrhonicarum polyposivin. Nam Celtae semper habiti siunt bellicos, Germani, inquam, & Galli, qui tantum abest,ut sitis uxoribus seruierint, ut Caser de Gali is nomina- im scribat lib.6. debesi. Gad. eos habuisse in 'xores ius vitae& necis,tanquam in seruos.
secundum ea autem, quae modo sunt di iri, ea. ,
quoque, quae ad inaequalitatem possessionis pertinent, quis reprehendat. Nam his quidem eorum accidit,ut valde magnas habeant fortunas;illis ve- xo, Ut perexiguas : quare ad paucos ager recidit. Hoc autem & legibus perperam fuit cautum: nam Vendere quidem aut emere bona, non honestum csse voluit, &recte:dandi vero & relinquendi potestatem fecit volentibus. Atque & illo & hoc modo idem euenire necesse est. Ex quinq; autem Oomnis agri partibus duae fere sunt quoque mulie- rum, quia& multae sint Epiclerae,& quia mygnas dent dotes. Melius autem fuerat, nullam vel exi- guam vel modicam statim. At nunc & dare nuptum licet Epiclerum, cui voluerit:& si intestatus moriatur, quem haeredem reliquerit, hic dat, cui elit. Itaque cum regio mille & quingentos equi-xta queat alere N peditum Joooo. nec mille quidem erant numero. Hanc autem rem male iis c 5- nitutam fuisse, resipis declararunt. Neque enim
267쪽
unam plagam pertulit ciuitas, sed propter homi
num paucitatem cocidit. Ferunt autem, sub prioribus regibus ciuitatem aliis dedisse, ne multorum annorum bellis exhauriretur ciuitas , aiuntque nisib aliquando Spartanorum etiam iOO OO. Ca terum siue haec sunt vera, siue non: melius est, bonis aequandis urbem viris repleri. Huic autem rei
contraria est& lex de liberis procreandis. Nani legum scriptor cum vellet Spartanos esse quam plurimos, ciues incitat , Ut quam plurimos procreent liberos. Est enim apud eos lex, qua qui tres quidem liberos procrearit, a custodiis sit immunis: qui vero quatuor, ab omnibus oneribus. Atq; certum est,si plures sint, agro hunc in modum diuiso, multos necessario esse pauperes.
III. Vitur J J Tertium Spartanae Rei publicae vi-
Reip. Spar- tium in bonis seu eorum diuisione reprehenditur. Nam LΡianorum. . curgus initio quidem agri partes fecit aequales, & quidem pro ciuium humero nouem millia, tese Plui. adeo ut ipse Lycurgus perambulans aliquando agrum Spartanum, cum in messe aceruos passim cerneret aequales, magnam voli ptatem cepi illi dicatur apud Plui. in Laconisu apophthei atque dixisse, videri sibi multorum fratrum unius haereditatis paternae aequales portiones. Hanc igitur bonorum aequationem principio quidem instituit Lycurgus , sed eam non Ο sitis confirmauit. Nam eo paulatim ventum ait Aristoteles, ut bona sere omnia a paucis tenerentur, & quod grauissimum est ad γωνα Ἀκροπι , ex quinque agri partibus duas tenerent mulieres. Cuius inaequalitatis & causas& incom-
inoda hic exponit Aristoteles. Causa quidem, primum cur ' ' ad paveos bona reeiderint haec est: quia potestatem I Jcu q-- - gus civibus secerit, suam cuique rtem & bona aliis donandi vel testamento relinquendi & legandi. Venditionem quidem vetuerat, sed donationem non item: cum tamen utro-
que modo res a pristinis Rominis ad alios transferantur. Deinde
268쪽
Deinde , ad mulieres curtam magna bonorum pars recide- Causa ohrit,hae duae asseruntur causae: cum quia multae essent Epicle- qum tu mari: tum quia dotes essent nimis magnae. Epicleros vocant pu gna bonoruellas parentibus orbas, & solas totius patrimonii haeredes, pars cossit, de quibus e supra Eihic. In his autem Epicleris seu pu- mulieribus. enis ditioribus collocandis & nuptum dandis graue quoque 'Επικληροι Lγcurgi peccatum & negligentiam accusat, qui parentibus fecerit potestatem eas collocandi , quibus velint: &si gener postea moriatur intestatus, iisdem parentibus permisit, ut post mortem suam, quem ipti nominauerint & constituerint, ut ille collocandi habeat potestatem. Quae Epicleros collocandi licentia, ut vitiosa & inaequalitatem bonorum adiuuans , merito ab Aristotele hic reprehenditur , cum praestaret ditiores has puellas tenuioribus collocari, &non quibuslibet :Whac ratione& velut temperamento maior sit bonorum aequatio. Duae igitur hic Lycurgi sunt culpae seu . peccata, unum in donandi seu legandi potcstate, alterum in
Epicleros collocandi licentiat, utrum que bonorum inaequalitatem adiuvas. Incommoda autem tria sere' hic exponuntur ex hac bonorum inaequalitate manantia. Primum nimia i. Incommoquorundam vel paupertas vel diuitiae. Nam bona cum ad dum.
paucos recidui;nmiti ut egestate IabGrent,necesse est. Quod incommodum quam sit graue,& supra est indicatum, & explicabitur infra lib. Me mediocritate bonorum & diuitiaria. Et hoc est quod ait, τοις si or ε21,&c.dc κέ τοι φανερον, ΟΠAlterum incommodum,ν-α υκροτια quq sere ne- a. Incom cessario comitatur nimis dotatas sceminas, ut est in Menan- modum
dro apud Gest lib. nisellor, o Stobaum in la. Tertium in- 3. Inc commodum, ciuium paucitas & penuria: nam & hanc bo- modiim norum inaequalitatis esse comitem, eum doceri potest exe- EXempis piis Reipublicae Spartanae & Romanarum secessionum tum ratio hac ratione, quod ut Rerum publicarum etiam invectigalibus non minus quam in legibus sita est incolumitas &neruus:ita & familiarum seu domorum columen in bonis & . reditibus patriis innititur. Ciuium autem paucitas seu penua Cluto pa quam graue sic Rei pubi icae incommodum & malum,uno cita iam exemplo hic ostendit Aristoteles ipsius Reipublicae Spartanae,qui propter unam cladem nunquam postea se potuerint RGp colligere, omnium ciuium flore uno praelio interfecto, & quidem paucorum mille duntaxat & septingentorum in
269쪽
iso EN CAP. VII. LIB. II. POLII
Leuctris Caeterum praeclarus hic locus de ciuium multitdine vel paucitate explicatur, insta lib. . Sed enim dicet ali, quis, agrum Spartanum non esse parem multis ciuibus ale ἡ dis. Respondet Aristoteles memorari etiam, I OOO. ciuium Spartanorum fuisse aliquando: &ex Plui. su pra attuli, pri-δ R st q- marum sortium nouem suisse millia. Quod autem de primis prim RUG Regibus commemorat, eos ius ciuitatis multis peregrinis ς' η' ια donasse ad supplendam eiulum penuriam,ciuitate diuturnis pβη it cm bestis exhausta, pertinet ad hoc quod modo diximus, ciuisi mi* paucitatem magnum esse Reipublicae incommodum. Hoc de Cleomene Rege Spartano commemoratur, qui hac xatione, id est, peregrinis data ciuitate, quatuor ciuium millia. Ratio. bus ciuitatem replerit. Ipse quoque Lycurgus ut huic incommodo occurreret, legem tulit, qua ciues ad liberorum procreationem incitaret. Cuius generis leges tulias & Papias & Censorum decreta Romani et λυιυνθρωπιας cupidissi mi habuerunt, de quibus Plutarchus in Camilio, Valerasul broa.Dio, Geli. Susto'. Terrug in Apologet. quibus polytec-nia: immunitates atque privinia, multae vero & poenae orbitatibus constituebantur,de quibus multa Iurisconsulti, maxime ubi de iure trium liberorum iub titulo de excusation bustuibrum, de immunit glibus ad Senatusconsultum Tetatullianum. Huc pertinet, quod de Lycurgo affert Plui. qui coelibes permasissent, loco decedi ab iunioribus vetuit. Hac igitur lege Lycurgus voluit ille quidem huic occurrere; sed alterum de inaequalitate bonorum incommo tum magis adiuuit,paupertatem inquam, &diuitias. Nam maior ciuium suetit multitudo recidentibus bonis ad
quo raucos,eo plures erunt pauperes.
Sed ea quae de Ephoria , non recte se habent. Nam magistratus hic apud ipsos est ille quidem
maximarum rerum Dominus, fiunt aute omnes
ex populo, ut sepe valde pauperes accidat esse in hoc magistratu , qui propter paupertatem sunt
venales: quod cum antea videre licuit, tum nunc
in Andriis. Nam hinc pecunia corrupti quidam
270쪽
olani urbem pro sua parte perdiderunt: &quia imperium valde est magnum &quasi tyrannicum, Reges quoque iis blandiri coguntur, ut hac quo
que parte Reipublicae noceatur. Nam ex Aristocratia exstiti Democratia. Itbque Rempublicam quidem continet hoc imperium: populus nam
que, quia summi imperii est particeps, quiescit:
ade ut siue legum scriptoris opera, siue causa hoc accidit, valde sit Rebia spublicis utile. Nam Rem publicam incolumem futuram oportet velle omnes ciuitatis partes esse & permanere easdem.
Sic igitur se habent Reges quidem propter suos
honores; boni vero propter Senatum. Nam h potestas virtutis est praemium) populus vero propter Ephoriam. Constat enim ex omnibus. Verum imperium hoc oportebat ex omnibus qui dem constitui suffragio ; sed non eo, quo nunc, modo:est enim valde puerilis. Praeterea & magnorum iudiciorum sunt Domini homines alioquiplcbei: quare meliusfuerit, iudicare eos non suo arbitratrii sed scripto & legibus. Est autem & vita Ephororum ciuitatis instituto non consentanea. Nam illa quidem valde est dissoluta: in aliis vero spectat ad nimiam asperitatem : adeo vi contineri nequeat, sed furtim legem fugientes corporis irriantur voluptatibus. COMME N TA RIL
Quartum Reipublicae spartanae vitium in IV. Pi in Ephororum magistratu seu imperio reprehendit: cuius im- Ee0 Spar- perii tria vitia exponit. Primum, quod ex omni populo tam tans. Optimatibus quam ex plebe constet, & maxime quidem r. Eius vitiat plebe: adeo ut propter hunc magistratum Respub. Spar um1peciale. x ua partim sit Democratica, ut supra dictum. vitiolum au- Srmi ma-