장음표시 사용
301쪽
1si IN CAP. X. LIB. II. POLIT statem largitus videatur in iudiciis, in quibus omnium peno
rerum potestatem esse voluit. Nam hac ratione tandem e fectum, ut Respub. ad extremam & deterrimam Democratiam prolaberetur, Demagogis populo blandiri studenti bus diminuta principum auctoritate populi potestatem paulatim ampl: sicantibus. In his Demagogis fuerunt Pericles & eius collega & amicus Ephialtes, qui Areopagi auctoritatem magnopere labefictarunt, ut ait Aristoteles&Dortvti i plut in PEricle. Idem Pericles&iudicia quae erant penes po-Hέμm- pulum secit mercenaria: sportulas, inquam, illis decreuit,
. mercedem procuratorum: ut hac quoq; ratione auxeris populi opes. Themistocles quoque Piraei aedificatione populi potestatem auxit, ut est apud Plut in Themist. Tales Demagogi fuerunt & Cleon, Hyperbolus, & ipse Demosthenes.
Huius igitur inclinationis ad extrema Democratiam quia primus auctor videtur Solo, communicandis cum populo Aristotelis iudieiis: ea re in aliorum reprehensiones incurrit: Aristote- iudicium. las solonem excusat, atque adeo laudat eius descriptionem temperatiorem. Excusat; quia causa, cur ciuitas Atheniensium ad extremam Democratiam recideret, non tam ex Solonis cosilio & voluntate, quam ex fortuna & casu quodam z. Argum, pendeat. Nam Athenienses, Medis &Periis magna illa ua- ab L si is uali victoria ad Salaminem superatis, hac victoria elati, ius maxime suerit auctor populus, magnos sibi spiritus Marrogantiam siumpserunt, ut ex hac victoria maris quoq; αtriremium Graecarum imperium ab omni Graecia sint consecuti,a Lacedaemoniis ad illos translatum. Hanc igitur victoriam & imperium nauale causam potius licentiae M inso- a. Ratio. lentiae popularis quam Solonem suisse ait Aristoteles: quod ex eo praeterea ostendit, quia Solo infimae plebi nullam fere potestatem concesserit, nihil cum illa communicarit, praeterquam necessaria. Nam cum quatuor fuerint classes A thenis,quarum in prima qui erant, Pentacosio medimni a reditu quingentorum medimnorum dicebantqr: in secunda equires, quorum reditus erat trecentorum medimnorum: in te
tia Zeugitae quasi iugales, quorum reditus erat ducentorum medimnorum: in ultima qui erant,d hetes nullo censia aestimati ut baiuli, mercenarii, & tenuissimi opifices, sex de nique ciuitatis dicebantur. Pitit. in Solone, , Pollux lib. S. A- istoteles hoc loco equitum classem &ςensum tertio l Oco
302쪽
constituit. Cum igitur in tribus primis classibus essent Eonestiores & ditiores, in quarta tenuiores: Solo ita Rempublicam suam temperauit, ut tribus primis classibus Ius de-dorit capiendi magistratus,' ultimae non item , sed creandi tantum, & raxiones ab iis repos cendi: quae duo necessatio Vltima: classi deditiam alioqui plane fui aci serua atq; adcol ei publicae hostis & infensia, ut nullius in Republica rei vel bianoris particeps. Quam rationem & Noa imbergae usita. Nρη crtam videmus, ubi magi stratus capiunt illi tantum qui sint ex 28. familiis, reliqui tamen Ius habeant creandi magistratus. Venetialiter,ubi sexcentae fere sunt familiae, quibus solis ius est capiendi magistratus, rei quis tamen munera quaedam humiliora permittunt ut scribarua maxime. Sic primis temporibus & Romae maiores magistratus capiebant patricii, minores etiam plebei 'Eque J Sic scribendum . itaq; habent meliores libri non ἱκωλυσε. Κολύειν quod proprie i. si praescindere aut decurtare, tralate valet minuere μειοῦν , ελατὶς ν. quomodo & infra eo verbo est usus libr. 3. S libr. s. ubi de Thrasybulo. . TA - αρχας, . J sepulueda legendum putat ν OG ,rdest, naufragii scilicet hos luin,&per consequens suorum victoria. non recte. Nam inteli gitur naua hia seu prafectura triremium Graecarum, quae antea quidem erat penes Lace aemonios, post victoriam vero Salaminiam omnis consensu Graeciae ad Athenienses fuit delata, qui eius victoli maxime fuerant auctores, ut est apud Herodotum. Hoc igitur imperio populum Atheniensem maiores spiritus sumpsiste&impotenter dominari coepisse ait : quomodo&ia-fiabb. b. cap. . Nautica, inquit, turba victoriae Salamini, & per hanc prς secturat naualis, quia maxime causa fuisset, Democratiam secit maiorem: quod hic Nauarchiam, ibi vo-
ea Eiusdem rei meminit de infra
Fuerunt autem legumseriptores & Zaleucus Locris Epizephyrijs, & Charondas Catanaeus suis: civibus, aliisque ciuitatibus Chalcidicis, & Italiae
303쪽
& Siciliae. Conantur autem quidam & Onomi critum multis collectis ostendere, primum qui dem fuisse, qui legum fuerit peritus; exercuisse autem se in Creta, cum esset Locrus, & propter artem diuinaridi ibi commoraretur: huius autem sodalem fuisse Thaletem, Thaletis vero audit rem Lycurgum & Zaleucum, Zaleuci vero CE rondam. Verum haec dicunt quidem non fatis tempori congruenter. Fuit autem & Philolaus Corinthius Thebanorum legislator. Erat autem Philolaus genere quidem Bacchiadarum natus, amator vero Dioclis eius,qui olympia vicit: qui ut urbem reliquit detestatus matris Halcyones amorem una abij t Th ebas; atque ibi ambo diem suum
obierunt: etiamque nunc eorum ostendunt sta
pulcra: quae alterum quidem ab altero prospici
possit: ad Corinthiorum vero agrum versus altorum quidem prosipici possit, alterum non item. Sic enim aiunt eos sua sepulcra locasse, Dioclem quidem propter odium ex eo casu, Vt ne Corinthiorum ager ex tumulo prospici possis; Philo. latim vero, ut posset. Hac igitur de causa habitarunt quidem apud Tliebanos, legumlator vero eorum fuit Philolaus cum alijs de rebus quibus dam,tum de adoptione,quas illi vocant leges theticas. Item hoc est praecipue ab eo cautum,ut sortium numerus conseruetur. Charondae autem
nullum quidem est praecipuum, nisi iudicia de sel
sis testimonij s: Primus enim de his cosiderauit: lia ligetia vero exquisita in legibus etiam nostri rei poris legumscriptoribus est politior. Philolai autem propria est bonorum inaequalitas: Platonis
304쪽
COMMENTARII. 18s utem & communitas mulierum & liberorum Nbonorum, &sodalitates mulierum: praeterea lcaede ebrietate, ut sicci epularum sint praefecti, & ut in exercitatione militari sint ambi dextri, quasi oporteat non hanc quidem ex manibus esse utilem, illam vero inutilem. Draconis autem leges quidem sunt, Reipublicae vero iam institutae leges de
dit: in his autem legibus nihil est praecipuu, quod
quidem memoratu sit dignum p taeter acerbita tem in magnitudine poenarum. Fuit autem &Pittacus legum, non vero Reipublicae auctor. Eius
autem haec lex est propria, utebxij duplo maiorem quam sicci poenam luant, si quem pulsarint: nam eo quod plures sint ebrii, quam sicci, qui petulanter alios lcedant, non ad veniam speci auit, quae ebrijs potius sit habenda, sed utilitatem. Fuit autem & Androdamas Rheginus Chalcidensium
legumlator,eorum qui in Thracia, cuius & de cae
dibus & de Epicleris sunt leges. Nihil tamen eius, quod sit proprium,asferri potest. Ad hunc igitur modum de Rebus publicis & veris,& ijs, quas qui'
dam attulerunt,sit explicatum. COMME N AERII. . o J Exponit breuiter de octo legumscriptoribus, quae horum praecipua & propria fuerint instituta, & quibus leges seripserint. Et de Zaleuco quidem Locris Epizephyriis, populo magna: Graeciae, eum leges scripsisse ait: cuius nullum affert proprium institutum. Strabo libr. 6. ex Ephoro hoc affert, quo cautum fuit, ut delictorum pinnae non iudicum arbitrio permittantur, id est, non essent arbitrariae, sed certat & definitae suo quaeque crimini, ut furit4queus. Floruit autem regnate Romae Tullo Hostilio,ieste Elmo. Charondae,cuius oc Cic.lib. a. o 3 . de legib. iculi, α Siculorum Italorumque legumscriptoris,hoc a D
305쪽
5b. a. c. 37. fert proprium Aristot. iudicium falli testimonii quod imitae, lib. Is c. ti Romanorum Decemuiri secerunt capitale, Gestim Eb o. a . o Stob. cap.r Hunc Charondam laudat quoque Aristoteles ut in le- cap. da. gibus scribendis accuratissimum, etiam iis qui sua aetate sibi Charodas. viderentur omnium exquisitissimi γλαφυρήo C ,hic Pi Noi e Cha- tonem perstringit. J Exstant eius quaedam fragmenta apud ron a leges Stob. De Onomacrito quae vulgo ferantur, commemorat': comemorat hoc inprimis, eum fuisse omnium legum criptorum anti-Diod. Sui ι quissimum, patria quidem Locrum, sed qui in Creta diu sit Biblioth. b. peregrinarus, cuius familiaris suerit Thales, Thaletis audi-ia. O Stob. tor Lycurgus & Zaleucus, Zaleuci Charondas, mas a pro- cap. 6a secto temporum perturbatione Nam ut Ono- Onomacri in critum, te quo nihil certi,omittamus, Lycurgus fuit anteius. Romam conditam, Cic Tuscul. s. Zaleucus Rege Tullo ; SPhilotim. paulo post, Charondas, Thales Rege Seruio. De Philolao patria Corinthio, sed Thebanorum legum scriptore causam primum exponit qua factum sit, ut Thebanis leges scripserit deinde hoc eius propriti institutum, de adoptione, quam Graeci vocant τααι γπού- & πιι L, quare & leges de adoptione Thel, s dicebantur, ι iri quasi Latine dicas, leges adoptiua , non, ut vulgo vertunt, positiuae. l 'hil O - laus igitur adoptionis apud Graecos auctor fuisse videtur, idque hac de caula. ut sortium seu agri partium ab illo descriptarum numerus conseruaretur. Adoptionibus ilent conseruari familiae: quod tamen hic non spectauit Philolaus, ut perperam putauit Victorim, sed οχως ο - δεμος,&c. Vt idem numerus sortium, qui initio fuit itast: tutus, permaneret : de qua ratione partiendi agros & rtium attributione explicatum supra. Adoptio igitur proprium & praecipuum huius Philolai fuit inuentum & institutum. QSod autem paulo insta si ἰλιν, item de Philolao ad rungitur, eius &hoc proprium esse institutum bonorum inaequalitatem valde mihi est suspectum; tum quia ubi de adoptione, perspicue videatur dicere, hoc tantum eius esse proprium institutum: tum quia hoc alterum de bonorum inaequalitate priori potius adiungendum fuerit, quam alieno loco, ubi de Charonda, fuit inculcandum. De Platone qiuatuor affert eius propria & praecipua instituta: primum,communitatem liberorum, Uxorum & bonorum : alterum, sodalitates mulierum;
xςrtium, ut sicci sint symposiarchae. Nam simposiarchae,id
306쪽
est, ut Latine vocant, Domini conuiuiorum, a sodalibus legisti et eostem modo assccti&eiusdem moci: quartum, ut milites sint ambi dextri, & ut ita exerceantur: quae parsim ex- se ariti. tib. de Repub. lib. de lygib. Pittacus autem unus de septe tu sapientibus, patriae sua: Mitylenarum princeps designatus, leges eidem dedit. Cuius hanc legem asscri praeci- ruam, qua ebrios, qui alios iniuria pulsassent, luptione multando Scauerit, corra aliorum opinionem qui ebriis veniam potius deberi dixerint. Causam tamen Pittaco futilia hanc ait Aristoteles; quia ebrii saepius alios pulsenti quam sicci . Iam regula est Iuris: Quo frequentiora sunt delicta, eo grauius punienda. l. lex autem de pinu . Huius paradoxa: legis meminit & Laertiim in Pittaco. Nomothesiae eius .
dem meminerunt & Dion f. lib. a. ubi de patria potestate, & c. I b. a.de legib. ubi de sepulcris,& Plut . in tib λ κύ, πα-ρ - ελ ροπω, depraceptis politicis. Postremo suit & A ndro clam us sic enim potius legendum putem, non Androdamas 3 patria Italus ex urbe Rhegio, cuius cum leges fuerunt de causis capitalibus& de Epicleris, tum nullae fuerunt pra: cipuae do propriae. Omisimus Draconem tempore nonnihil Solone priorem: cuius hoc proprium & praecipuuna esse ait, poenarum & suppliciorum acerbitatem. Nam omnibus sere delictis capitalem poenam proposuit. Quare & Demades leges Draconis non atramento, sed sanguine scriptas esse di-
.cebat, ut est apud Aristotelem tib.3. Rheroric.eas abrogauit omnes Solo, praeterquam de caede, ise Plutarcho. Pisa m.
307쪽
ARGUMENTUM.XPos ITIs primo bb. ciuitatis partibus, o reprehensis libra aliorum Rebuspublicis: hoc t deni libro fisam de Repub. instituendasententiam explicare orditur. Cuius de Re b. di utationis exordium quia ab ciuitate ent capiendum, exponit primo quidsit 9 ciuis ct riuitra, capa. quo pertinet O quaestior, 'quando se quam tu eademsit ciuita capia. Nam cap. huic assuis q sio adiungitur; Ciuis ct viri boni virtus ansit eadem,nec neZVbi multa praeclara de virtutibus ima perantium o parentiam. Quibus explicatis ad Ciui, δε- itionem esinium'genera redit, ct an opsces in ciuium numero esse debeant, quirit cap.3. tr. Ad hunc modum ciuis se ciuitatis, derius Reipub. cognita donitione, mox eam diuidit, mox, inquam, Reipubl. genera explicanda accedit. Prius tan/en descopo ct fine riuitatum o Imperiorum generibus quaedam praemunit cap. fere cinitio libr. i. Post deinde cap.sformas ct genera Rerumpub. inuestigat: explicandis admiscet dis rationes: ct de scopo rursus cap. 6. ct de Magistratibus, quibus illi mandari debeant, bonis an nobilibus,aut diuiti- .& 8. Cap. bin, aut instina et plebi, cap. . ct A qua dissutatione planior si ct illa de iure ciuium disputatio cap. i. explicata.' CR' Quo pertinet cap. q. quaestio, an iustum sit natur in peli ni omnes, vel paucis reliqui pareant istis, inquam, qui virtute caeterossuperent. Ad hunc modum Reipub.er de nitione se diuisione explicat postea gula Rerumpubi. uera deinceps ct ordine per equitur: gad lib. .ct pri-
308쪽
COMMENTARII αta Naui tametsi externa specie de Regno tantum agi vi detur : quia tamen si stocratiae ct Regni idem est scopus; quae de Regno dicuntur,eadem ct de Aristocratia intelligenda sunt, ut ait cap.vit. in . Praeterea copiose disseria ur, tra Reipublinorma humano generi se ciuitatibus sit utilior oe natura coniunditor,Regnum ne an Aristocratia, toto cap.ri. 9 ia. ubi ct mustapraeclara de legibus expli cautur. Nam ω' Io.praecipue agitur de Regno, id est, η
Disseretici de Republica, prima fere quaestio est
de ciuitat ut videat, quid sit ciuitas. Iam enim in controuersiain yocant, dum hi quidem ciuitatem id egisse aiunt:illi vero non ciuitatem, sed Oliga chiam vel tyrannum. Videmus autem Politici de Legum scriptoris omnem operam in ciuitate poni R espublica autem quaedam est ciuitatem in colentium descriptio, Quia autem ciuitas est ex nomero rerum ex multis conflatarum, ut alia quidem tota, conflata vero ex multis sunt partibus: pexspicuum est, te cive esse primum quaerendum. Civitas namq; ciuium est multitudo. Videndum est igitur, quem ciuem appellare oporteat, & quis sit ciuis. Nam& de ciue saepenumero quaeritur,
Neque enim eundem omnes ciuem esse consen
tiunt. Nam est , ut qui in Democratia quidem sit ciuis,in Ollarchia saepe non sit civis.
aπλωί--Disputationis de Republ. exordium a ciuitate ducendum &capiendu esse docet duabus rationibus : Quarum prior haec est; Quia serpe contro. uersia exoriatur de ciuitate: nimirum in foederibus M pactis ciuitatum dc Rerumpubl.quae foedera si sorte sint facta prio
309쪽
ribus temporibus; posteri negant saepe, se iis teneri; quia snt, inquiunt, facta nona ciuitate d est, non a sui temporis Republ. Verbi gratia, Democratica, sed olim ab oligarchia vel Tyranno. De quibus controuersis infra latius insi. huim campitu. A ltera ratio; Quia plerique politici &legum scriptores omnem sere curam & operam suam in ciuitate describenda consumant: nimirum in ciuitatis situ,partibus,&exercit tionibus. Quare cum Respublica quaedam sit descriptio dc ordo eorum,qui ciuitatem incolunt: Nam politia seu Latine RespubL est ipsa ciuitatis informatio &descriptio seu temperatio θ efficitur, de Republ. disserenti necessariam esse de ciuitate disputationem. Et haec tertia potest esse ratio, Quia Respub. ciuitatem incolentium sit descriptio. 'Εκτι δἐ ἡ πόλις. Exposito, politico esse necessariam de ciuitate disputationem ; hoc amplius hic adiungit, ciuitatis disputatione sine ciuis natura & descriptione cognosti non posse. Docet igitur, de cive prius explicandum, duabus his rationibus. Primum; Quia tota cognoscantur ex suis partibus,visu p. exficatum, Atqui ciuitas est totum quoddam & ciuium quaedam mul ii tudo. Ergo ex civium definiatione & natura ipsa quoq; ciuitas erit cognoscenda. Altera ratio, cur de cive sit explicandum, haec est; duia& derive multae saepe exsistant controuersiae, quis vere sit ciuis Naras epe fit, ut una in Republ. quis sit ciuis, qui idem in alia non sit, ut pauper si liber, in Democratia quidem est ciuis,in Oli-garchia non item. Sic opifices in Democratia quidem sunt ciues,in Aristocratia non item. Sic mercenarii &-ς in O- ligarchia ciues esse nequeunt,opifices possunt, ' .. T E X T V S.
Ergo illi quidem, qui alio quo modo huius appellationis sunt participes,ut ciues factith sunt omittendi. Ciuis vero non domicilio est ciuis.Nam di inquilini&serui domicili j sunt participes. N
que iuris ita participes, ut in ius Vocare aut vocari possint. Hoc namque competit&ijs, quos interest commercium:nam & haec ijs competunt.Nam
Inquilini quide neque horum plane sunt partici-
310쪽
pes, sed coguntur auctorem sumere vel capere; quare imperfecte quodammodo huius foetetatis su ni participes. Verum, Ut& pueri, qui propter aetatem nondum sint prostili, & senes dimissi, di-ccndi quidem sunt ciues quodammodo, non simpliciter tamen plane, C d addcndo his quidem impersectos. illis vero ei zios, aut quid aliud simile: nihil enim refert: planum est enim quod dicitur. Nam ciuem quaerimus simpliciter, R de quo nul- latalis sit reprehensio, correctionis egens. Si qui dem & de infamibus,& exulibus talia licet & quq
rerc&explicare. Simpliciter autem ciuis nulla realia magis definitur quam participatione iudiciadu magistra;u . Magistratus autem alij quidem
tempore sunt circumscripti, vi quosdam plane noliceat eidem bis capere,aut certis quibusdam temporibus interiectis: alius est infinitus, ut Iudex 3c Concionator. Fortasse igitur dicat quis, tales ne esse quidem magistratus: eaque propter ne imas stratus quidem esse participes. At ridiculum sit, quorum maxima sit potestas, eos magistratu orbare. Verum nihil intersit. Est enim disputatio denomine. ana commune iudicis N concio natorii nullum est verbum , quo ambos hos appellare oporteat. Sit igitur, planioris explicationis cause, magistratus infinitu , Itaque ciues ponimus eos,
qui ita stot participes. Ciuis igitur, qui maxim*omne iam allatos ciues quadret,ialis fere est.
COMMENTARII. T J Ciuis definitionem hoc iandem loco inuestigat, adhibita quadam distinctione. Nam alios a iesimplicitet&ab late esse ciues, quos Romani vocant cimes optimo Ciuis ab Mi Are ostima lege, de quibu ,cum de ciuis definitiove quae-