장음표시 사용
441쪽
Nobis autem primum quidem distinguedui quot Rerum publicarum sint discrimina, si plura& Democratiae & Oligarchiae sint genera: deinde
quae maxime communis,&quae secundum optimam Rempublicam maxime expetenda: & si qua alia sit Aristocratia &bene constituta, verum multis ciuitatibus conueniens; quae sit: praeterea & ex alijs quae quibus expetenda. Nam his quidem D mocratia magis sortasse quam O ligarchia sit ne, cessaria, his vero haec ma s quam illa. Posteaque admodum is, quilias Re ubicas velit constitu re, debeat; Democratias, inquam, in suo quamq; genere, &rursus Oligarchias. Postremo, horuni omnium breui facita mentione, danda erit opera, Vt explicemus, qui interitus & quae Rerum publicarum sint talutes & communiter & separatim cuiusque, & quas ob causas ea maxime fieri soleant. COMMENTARII. . πατέραας Ηρον 3 et τον alαιρεττον. J Quae priore capite ; eadem , hic iterantur, siamma nimirum capita rerum explicanda-τ:ν M 1. rum. Primum de Rerum piab. generibus; & an Democratiae& Oligarchiae non unum,ut vulgo putant, sed multa sint ge- a. nera. Secundo de ea Republica, quae plaerisque ciuitatibus sit communis, non optima illa quidem, sed optimae proxima. Tertio quae cuique ciuitati Respubl. st deligenda. Aliis namque gentibus Democratia, aliis conuenit Regnum Sc
. Oligarchia, Myra istum. Quarto de his duobus potissimum Rerum pub. generibus, Democratia & Oligaret,ia, earumq; formis, quemadmodum institui & describi debeant. se Quinto quibus omnibus hoc libro explicatis, tandem M. de causis salutis&interitus Rerum .pub. explicat. C A PUT
442쪽
CAPUT III. Hoc capite multa Reipublicae esse genera,& eur multa
sint,explicat, reprehensis iis . qui duo tantum esse existimarint, Democratiam & Olifarchiam. a
T E X T V S. Ergo multae quidem cur sint Respublicae, causa est; quia omnis ciuitatis partes multae sint numero.Nam ciuitates omnes primo quidem ex dom bus constare videmus: deinde huius rursus multiatudinis hos quidem necesse est essς diuites, illos vero pauperes; illos vero medios: atque diuitum& pauperii hos quidem milites, illos vero esse paganos: &ex multitudine alios videmus quidem agricolas, hos vero institores, illos vero opifices: &nobilium sunt differentiar, & ex diuiths, patrimonij que magnitudine,ut ex equis alendis: hoc enim
alijs quam diuitibus no facile factu. Quare priscis
temporibus, quibus ciuitatibu) vires in equis erant,apud hos erant Oligarchiae: utebantur autem equis aduersus hostes vicinos , ut Eretrienses &Chalcidenses,& Magnesij ad Nisandrum, multiq; alij in Asia. Iam praeter has ex diuiths differentias est haec quidem ex genere, illavero ex virtute, & siqua alia eius generis pars ciuitatis in ijs, quae de Aristocratia, est explicata: ibi namq; explicauimus,
quot ex partibus necessarijs constet omnis ciuitas. nam ex his partibus nunc quidem omnes Respublicae sunt participes, nunc vero pauciores, nunc vero plures. Perspicuum est igitur,plures necessario esse Respublicas specie inter se discrepantes. Etenim partes hae specie inter se differunt. Nam Respublica quidem magistratuum est descriptio:
443쪽
N CAP. Ita. LIB. IV. POLIT. hanc vero distribuunt omnes pro potestate pr ii
cipatuum aut pro quadam communi ipsorum in qualitate, pauperum, inquam, vel diuitu, vel quadam virisque communi. Quare tot necesse est esse
Respublicas, quot pro excellentijs & partium di forentus sunt descriptiones.
COMMENTARII. Cur plu=Λ - ουν εινα παύους. J Exposuit supra lib. 3 cap.ssex esse sint Rerv. Rer Dpub genera Hoc loco, lib. o. 7.cto. causamae m. affert, cur tam multa Rerum publ. sint genera, hanc; Quia multae ciuitatum sint partes: Multas autem ciuitatis partes enumeratione tantum hic docet , infra tib r. quot necessario ciuitatis sint partes, enucleatius ostendit. Videre igitur,in- quit, licet, in ciuitate essἡ diuites; pauperes, medios, milites, paganos. Et rursus alios plebeios, alios nobiles: ex plebeis mercatores, opifices & agricolas : nobiles partim diuitiis, Partim genere, partim virtute& rebus gestis, partim doctrina & bonis artibus. Tot enim nobilium genera i nfra esse ratio. docet. Ex hac igitur partium differentia & discrimine ipsarum quoq; Rerum publicarum discrimina nasci docet hune in modum; Respublica est magistratuum descriptio, id est. Reipublicae nota est ciuitatis o id est, summus magistratus. Igitur ex magistratuum & maxime του κυμ, lusimilitudine ipsae Respublicae distinguuntur, Regnum a populo,&c. Atqui magistratuum & τοῦ κυρίου dissimilitudo ex harum partium diuerentia sumitur: ergo Rerum pub. differentiae & genera ex ipsis partibus sunt deducenda. De maior propositione iam diximus. Minor explicata est supra bubi, si principatus ciuitatis sit penes tenuiores, diximus esse Democratiam ii penes ditiores, esse Oligarchiam. Nam ex- plicatum eo libro, alias magistratus communicari omnii ', Vt in Democratia, alias ditioribus tantum ut in Oliga chia, iisque paucis; alias pluribus virtute praeditis, ut in Aristocratia; aut militari virtute praeditis, ut in Republ. Ex qui-
bu igitur cur propter partium ciuitatis dissimilitudinem Resipub ipsae varient.
Oiον ιππι οφιας l J Nobilitatis genus ex diuitiis olim maxime in equis alendis constitisse,ait. quod ide saepe com- ,
444쪽
iii ineret orant veteres scriptores, Demosthenes τοῦτ φαέκ, si Uocr. του γ γως, Thuc dides lib. o. Adiungit autem Ari- ο soteles, in iis fere ciuitatibus olim fuisse Oligarchian, in quibus hoc alendorum equorum studium esset usitatum, ut in Euboea insula, & in Asiae quibusdam ciuitatibus. Quid
ita Z quia in iis ciuitatibus aliquos necesse est praeter caeteros suisse opulentos: neq; enim tenuiores equis alendis sunt pares. Iam ubi opulenti, ibi sere oligarchia.
Τ E X T V S. Maximae autem duae esse videntur, ut ex ventis
diculur hi quidem Aquilonares, illi vero Australes;alij vero,horum aberrationes: sic ex Rebuspublicis sunt duae, populus & Oligarchia: Aristocratiam namque Oligarchiae speciem ponunt,ut quq sit quaedam Oligarchia: & ea quae dicitur Respub.
Democratiam, quemadmodum in ventis Fauonium quidem Aquilonis, Austri veroVulturnum. Eodem quoque modo se habet res in harmonijs, ut quidam aiunt; nam & ibi duo Regionum genera, Dorium & Phrygium: alias vero com positiones partim Dorias, partim vocant Phrygias. Sic igitur maxime quidem de Rebuspubl. existimare videntur. Verius autem & rectius & melius,ut nos distinximus, duarum aut unius rodie constitutae alias esse aberrationes: has quidem harmoniae bene temperatae, illas vero optimae Reipublieae. Oli-garchicas quidem intentiores & magis heriles: populares Vero eas, quae sint remissiores & molliores .
COMMENTARII. Μαλim b-J Quorundam de Rerum pub. generi- Opin. quo-bus sententiam exponit & reprehendit. Erant enim qui duo rudam,duo tantum Rerum publ. genera esse dicerent, Democratiam & tantui eip. Oligarchiam, exemplo ventorum & concentuum seu bar- genera sa-O . . ., . Dd. F monia-
445쪽
6 IN CAP. III. LIB. IV. p OLIT.ruent v,De moniarum. Nam M ventorum summa duo tantum esse semocratiam nera,Septentriones & Austrum, ad quos alii ventiaanquastis Olearia species, referantur. Et harmoniarum duo quoq; summa esse chiam. genera, Phrygiam & Doriam, Barbaram & Gr cam, ad quae
a. 0 Lας. gja, Hypodoria nam sepse fere commemorantur Athenain lib. r . accommodentur. Ad eundem modum ad haec duo, ad Oligarchiam accommodari Aristocratiam,& Democratiae Rem publicam. Quam illorum sententiam inst. cap.prox. Ratio. confirmari posse ostendit hac ratione; Quia in ciuitatibus duae summae sint partes & maxime conspicuae, diuites &Sua diuisio. pauperes. Verum rectius se sentire & siuam Rerum pub diuinu confir- sionem meliorem esse, qua Respub partim dicantur rectae,matio. partim vitiosae & prauae, mouet: id quod ex prioribus est perspicuum, nempe ex partium ciuitatis dissimilitudi ne multi. Simillitudo. plicium: ita ut quemadmodu in harmoniis rectae sunt quaedam, quaedam discrepantes,item in Rebus publicis quaedam sint raestae, quaedam vitiosae, ab illis aberrantes, ut Oligarchia & Democratia: & ut ex harmoniis discrepastibus aliae iusto sunt intentiores, aliae rei nissiores: sic&in Rebuspubl. itiosiis aliae sunt grauiores & acriores, & m*gis heriles, ut O ligarchia; aliae solutiotes ac liberiores, ut Democratia. Caeterum de comparatione Rerumpublic.&harmoniarum dictumsupra lib. I. cap.a.
r. pars. R ε s huius capitis sint partes: quarum in prima de ve- a. rari. I ris notis & definitione Democratiae &Ol garchiae: in
Democratia nominatim & eius generibus explicat .
TEXTUS. Democratiam autem non oportet sc simpliciter, ubi Princeps est populus ut quidam nunc factu ni statuere. Etenim in Oligarchbs & ubique ' maior pars est prineeps: neque Oligarchiam, ubi pauci Leipublicae sunt principes. Nam si omnes sint mille&trecenti, horumque mille diuites, M
446쪽
peribus liberis, &alioqui & caetera sim ilibus:
nemo hos Dempcratia uti dixerit. Item etsi pauperes quidemsiit pauci, diuitibus vero pluribus potiores; nemo ne talem quidem vocaret Oligarebiam, si alijs diuitibus honores non communicentur. Dicendum igitur potius, populum quidem esse, cum liberi sint principes ; Oligarchiam vero,cum distites. At illos quide accidit cs se multos, hos vero paucos. Nam liberi quidem multi, diuites vero pauci. Nam si magnitudine quoque imperia deferat, ut in AEthiopia quidam aiunt, aut ex forma;esset Oligarchia. Exiguus namq; est numerus & formosorum & magnorum. Sedenim ne
his quidem solum satis distinguantur hae Respub. Verum quia plures sint partes & populi & Oligarchiae; hoc amplius sumendum, ne populum quidem esse,si liberi pauci pluribus & non liberis imperent, ut Apolloniae ad mare Ioniu m, & in Thora: in utraquemamque hac ciuitate honores capi bant nobilitate antecelleutes. & qui primi fuerint colon pauci ex multis: neque esse populum,si duuites; quia multi superent, ut antiquitus Colophone. ibi namque ante bellum cum Lydis multi magnas habebat .diuitias. Verit Democratia qui
dem est, cum liberi & pauperes,qque multi impe- xij sint participes: Oligarchia vero cum diuites &nobiliores, ij quo pauci
COMMENTARII. A ii Exponit,quae harum Rerum publ.Dς-mocratiae & Oligarchiae, verae sint notae ' definitiones,reprehensis salsis, quem locum supra copiose explicauimus
447쪽
Quamobrem esse quidem multas Respublicas,& quam ob causam, explicatum est. Cur autem prioribus sint plures, & quae,& quare; videamus, sumpto prius allato exordio. Nam omnem esubtatem fatemur non unam partem, sed plures h bere. Vt igitur si animatis species habere velimus; primu diuidamus, quod necessario habeat omnis animans, ut& sentiendi quaedam organa, & cibi
conficiendi,&capiendi, ut os & ventrem; praeterea partes, quibus quaeq; earum mouetur: si igitur tot tantum sunt species, harum autem sunt discrimina, ut oris, inquam, plu ra quaedam genera, &ventris & sentiendi organorum,adhaec & partium motricium: necessario harum coniunctionis numerus plura faciat animantium generamem enim seri potest, ut eadem animans habeat plures oris disterentias, neque item aurium; adeo ut quoties harum omnes, quaecunque esse poterunt,coniunctiones fuerint sumptae; species animatis sint redditurae, totque animantis species,quot necessariarum partium sint copulae siue coniunctiones. Ad eundem modum & in prioribus Rebuspublicis. Nam,ut supra dictum, ciuitates non ex una,sed ex multis constant partibus. Una igitur est illa quidem multitudo ad victum,qui dicuntur agricolae,
yltera vero, quae dicuntur opificia, quae est in artibus,queis sine ciuitas constare nequit.Harum autem artium aliae quidem necessitatis causa,aliae v ro delitiarum,&liberaliter vivendi,adesse debent:
tertia vero tabernaria. Tabernariam vero voco
eam, quae versatur in venditionibus & emptionibus
448쪽
us,dc mercaturis & cauponationibus: quarta ve- i O mercenaria: quinta vero, quae sit propugnatu ra, quae his non minus est necessaria, si inuadenti bus non seruient, Nam ex rerum numero earum, quae fieri nequeunt, sit, eam ciuitatis nomine dii gnari,quae natura sibi serua. Ciuitas enim rebus o
innibus instructa: quod autem seruum, non est in structum. Quapropter in Rebuspubl. scite istud, si non satis tamen dicitur. Ait namque Socrates, ciuitatem ex quatuor maxime necessarijs constare; hos autem vocant textorern & agricolam ,& suto
rem,& fabrum lignarium. Rursus autem, quasi hi, no sint satis,addit fabrum ferrarium, & pccorum
necessariorum magistros, merca Orem praeterea& cauponem. Eaque omnia primae ciuitatis sunt complementa, quasi ciuitas omnis non honesti potius, sed rerum necessariarum causa constituatur,& sutoribus perseque opus habeat, atque agri colis Partem autem propugnantem non prius attribuit, quam agro aucto, & ad finitimos dilatato, in bellum incidant. Atq; & inter quatuor,& quo cunque socios quendam esse nccesta est ius redditurum & discepxaturum. Si igitur animam quoq; magis animantis partem, quam corpus, quis pomnat : ciuitatum quoque tales, propugnans & iusti- tis iudicialis particeps,magis sunt ponend , quam' quae ad usus necessarios pertineant: ad haec, consultatrix, quod est ciuilis prudentiae ossicium; &quidem siue separatim quibusdam adsunt, siue hs dem; nihil ad disputationem intercst: nam ij sedem saepe accidit,& militare,& agros colere. Quare si ci hae de illae ciuitatis ponendae sunt partes, perspi-
449쪽
ud IN CAP. IV. Liri. Iv. p OLIΤ. ' pperspicuum est, militarem quoque ciuitatis par
tem esse necessariam. Septima autem, quae copiis deseruit, quam diuites vocamus. Octava, ea, quae
Reipublicae inseruit, & in magistratibus versatur: si quidem absque magistratibus fieri nequit, ut sit ciuitas. Necessarii igitur sunt quidam, qui praeesse possint, & qui munera obeant, vel perpetuo, vel vicissim. Reliqus de quibus satis distinximus sunt consultatrix & disceptatrix de iure inter litigantes. Hae igitur si ciuitatibus adesse debent, idque recte di iuste, necessario aliqui quo tu e esse debet, qui virtutem rerum citi ilium habeant. Et quidem plerisq; videt alias facultates in ijs de inesse posse, Ut eosdem esse Spugnatores &agricolas & opisi
ces,etiam&consiliarios&iudices. Vindicant autem virtutem omnes ; multosque magistratus se
posse sustinere existimant; sed, ijdem ut sint pauperes & diuites, fieri nequit: quare hae maxime vi dentur esse ciuitatis partes , diuites & pauperes. Praeterea, quia plexu laque illi sint pauci, hi vero multi; hae partes ex civitatibus & earum partibus contraris videntur. Quare & Respublic. ex harum praestantijs constituunt: Et duce Respublicae esse videntur, Democratia & Oligarchia.
COMMENTARII. 6m-ουν πιλι--. J Etsi supra de Rerum publ. generi
bus explicauit, causamq; attulit, quare non unum vel duo,
sed plura sint genera : hoc tamen loco rursus& quidem enucleatius de eadem re, id est, de Rerum pub generibus explicandum sibi putauit, propterea quod non tantum silmina Rerum pubi sex genera, sed horum cuiusque suas partes species distincte & articulate reperire & explicare velit. Multa es, Multa igitur & varia esse Rerumpub. genera,& horum furn varia ess mPium generum suas species esse, dccuiusque partes, docet ς PaΞ-
450쪽
ti partibus ciuitatis. earumq; inter se copulis &coniuncti O- Rerumpis; nibus, quemadmodum & supra docuit. Cur aurem ex par, genera protium varietate, & multiplici coniunctione Respublicae v a pter madiim-rient; rationem quidem iam supra attulimus; hic Aristote- ciuitatistes similitudine & co paratione ab animantibus sumpta ex- partes.
Planat. Nam cum animantium multa sint ginera; eoru causam esse ait, Sc rationem quoq; cognoscendarum partium dc membrorum varietatem &vsiam multiplicem: verbi gratia, partes animantium aliae sunt sentiendi causa, ut aures, oculi, &c. aliae cibi capiendi & conficiendi, aliae ingrediendi dc mouendi, aliae alius usus causa: quae partes quia mirifice in animantibus variant ut in homine pars motus cst pes, in aueata, in pisce pinna, & rursus in homine bini pedes, in beluis fere quaterni ,&rursus in quaternis alii fissi, alii solidi hine,
inquam, animantium genera eΣistunt, dc internoscuntur, aliae ut sint natantes, volantes, bipedes, quadrupedes, fissipedes solidi pedes. sed de hac re, id est, de causis variorum animantium generum, partibus,inquam,vita δc moribus videatur Ari teles lib.i is a cap. r. de partibio animantium libro r. cap. t. Me historia animantium. Ex hac igitur partium dissimilitudine, nam ut eleganter Aristot. ψ ψ οῖον τε ταὐτονγον. Absurdum sit, inquit, ut eadem animantis species aliam, verbi gratia, oris atq; rostri, atque aliam formam ha- ..heat. J atque ex earum partium multiplici coniunctione dicopula fieri namque potest, ut dissimiles licet animantes
eandem tamen oris formam & alterius partis habeant, non tamen omnium t ex his, inquam, varia animantium genera existunt, ut diximus. Ad eundem modum & Reipublicae varia genera ex eius partibus multiplicibus, dc earum inter se copulis oriuntur&dignoscuntur, Neq; vero noua est comparatio animantis de ReipubL nam & alia harum pulcherrima com paratio extat apud Arsotelem in libro de motu animantium, cap penult. ct apud Platonem alicubi. Quo pertinet ες comparatio Menenii Agrippae apud Livium. Parces Partes ciui
igitur ciuitatis plures esse, iam saepesupra dictum est, ut initio ratis. libri ρνimi ct libri secundi. Quae autem dc quot eae sint, explicaz dc hoc loco, dc infra lib .cap. S. ct o. Et hic quidem octo commemorat, libro septimo sex, ut quia tres hae primae ad uriam reuocari possunt. Prima est igitur agricolarum, ad 1. Agricola- victarii parandum & suppeditandum ciuitati necessaria, al- rum.