장음표시 사용
461쪽
primis contenti lunt, paucis in rebus alios sup
rantes. Quo fit,ut leges quidem priores maneant; vincant tamen,qui Rempublicam mutant
hoc usu venire, ut legibus seu legum ratione sit Oligarchia: usu Democratia:& contra, usu & institutis Oligarcsita: legi-gibus sit Democratia. Cuius rei hanc ait esse causam, quia in Rerum publ. mutationibus auctores mutationum ope ram dare solent,ut ne continuo & statim omnia mutent. sed
Republica ex legibus utuntur. Nam ex operavi-υunt,ociari nequeunt. Quare,lege constituta, ne cessarijs tantum de causis ad comitia occurrunt.
Alijs autem participibus esse licet, ubi censum legibus definitum fuerint nacti. Quare omnit, is habentibus participibus csse licet. Nam omnino non licere omnibus,est Oligarchicum ociari ai
Admonitio 'oλιγαρχαι-J Monet Aristoteles de his duo. bus Reipublicae generibus, Democratia & Oligarchia, saepe diu .f-- T T O C capite causas exponit, cur tot sint Democratiae uma, depre. 11 OljSarchiae genera.
π E X T V s. Tot autem Democratiae & Oligax nera, ex ijs ipsis, quae sunt exposita, intelligitur; Nam necesse est, partes supra populi expositas, vel omnes Reipublicae esse participes, vel has quidem, has vero non. Cum igitur agricolae, & quae pars modica habet bona, Reipublicae fuerit domina,
462쪽
COMMENTA Ri I. em ut liceat, non siti peditantibus vectigalibus, seri non potest. Atq; hoc quidem unum est D
mocratiae genus, propter has causas. Alterii genus est propter proxima magistratuit cooptationem. Nam fieri potest, ut omnibus pateat, qui non pr pter genus repellantur; ijs tamen, qui ociosi esse possint, pateat aditus. Quare in tali Democratia leges praesupt, eo quod non sunt vectigalia. Te tium genus, quo Omnibus, qui modo sint liberi, pateat ad Rempublicam aditus : qui tamen non capessant propter priorem causam. Quare &in hac necesse est, legem praeesse. Quartum Democratiae genus est , ea quae tempore ultima in ciuitatibus sit orta. Propterea namque , quod ciuitates multo maiores,quam ab initio,fierent, & vectigalium esset copia; omnibus quidem ad Rempublicam propter multitudinis praestantiam patet aditus. Participant vero & administrant, eo quod pauperes quoq; , accepta mercede, ociosi esse possint. Atqui talis multitudo maxime ociatur. Nihil
enim ipsos remoratur rerum cura suarum. Diuites remoratur adeo, ut saepe neque comithsinte
esse, neque iudicare possint; quo fit, ut pauperum multitudo, Reipublicae sit domina, non vero leo MM E Ni AR it.
ora odi αα da . J Monuit A ristoteles supra capite .ct 1. de Democratiae generibus, prima quatuor ab ultima hac in primis nota ifferre, quod in illis Reipub. imperium sit penes leges,in hoc penes homines,id est,plebem. Huius rei causam hoc tandem nunc loco explicat. Quae ut intelligatur, ex Graecorum antiquitatibus hoc est repetendum, in Graecorum ciuitatibus usitatum fuisse, mercedem&hono'
463쪽
IN CAP. VI. LIB. IV. POLIT.rarium constituere magistratibus & iudicibus, ad cocionesse ad ludos venientib. nuc drachma, nuc duos obolos, &c. De quo Graecorum instituto videatur Pollux lib. g. id in Theo-νica. Arisophanis interpres,Lucian.alii.Demo spe. Romae iudicum quidem erant sportulae,magistratuum vel ad comitia vel ludos euntiis , nulla merces, vel honorarium. Notum est autem,primis temporibus &ciuitates suisse exiguas,& exigua earum vectigalia lut in ciu Ciceronis dicitur, primo Romae fuisse exigua admodum vectigalia & paruis
vectigalibus non posse magnam mercedem, aut ne ullam sortasse constitui magistratibus, iudicibus,conciones,ludos Cur in pri' frequentantibus. His praemunitis Aristoteles in hoc capite M Demo prius quidem degeneribus Democratiae, postea vero de Olicratiagene garchiis rationem & causam reddit,cur in primis Democra-rib. leges do tiae generibus leges dominentur, in ultimo non item. Ratio minetur, in haec est,quia in hoc merces 3c stipendium Rempub gerenti- vltimo ve bus decernatur, in illis non item : idque propterea,quod inro Bonitem. hoc & maiora sint publica, & minora priuatorum vectiga- Ratio. Ita,in illis contra. Quid itat quia hoc in maximis sere ciuita- tibus, quarum maiora solent esse vectigalia,reperitur,&in eo omnes infimi, & sex civitatis dominatur, mercenarii,o-
pifices, & proletarii apud Livium lib. a. apud Festum
i quorum vel exiguus, vel nullus est census. At in prioribus quia & minores ibant urbes, in iisq; agricolae,pastores, me catores q uoq; & nautici dominantur; fit,ut publica vectigalia sint minora,priuatorum maiora. Formula. In ultimo Democratiae genere quia merces&stipendium Rempubl. ge ren tibus decernitur, in aliis non item: Ergo in his leges dominantur, in aliis non item. Ratio connexi; quia et si in primis priuatorum reditus fiant maiores, quam in ultimo; tamen quia omnes sunt neq; valde tenues, neq; valde diuites: fit, ut, nulla proposita mercede, primi suis rebus vacare, quam Rei pub.malint, ultimus populus mercede ad Rem publicam gerendam alliciatur, eaq; velut alatur. Quare fit, ut illi suis rebus occupat Reipub.imperium legibus facile pe mittant, hic suo arbitratu omnia administrari velit. Et hane rationem de mercede attingit & insta lib. o. cap.z. o cap. O insta cap. s. lib.F.
'Aνάγκη fi r De Democratiae generibus,quae α quot sint, α cur supra quinque, hic & alibi sere tantum
464쪽
uatuor commemorentur, explicauimus supra cap. . Cur aute sint qua tuor, causam &ibi & hic populi partibus attribuit, quas eodem capite supra docuit sere esse quatuor. Ex quibus prima agricolarum si maxime dominetur, primum Democratiae genus existit. Si ultima& sex omnium mercenariorum & opificum , erit deterrima: reliquae duae Democratiae ex aliis partibus temperamento quodam existunt: ut infra lib. 6 cap. . Et hoς est, quod hic ait si omnes plane partes, etiam infimi quique, Rem p. gerant; erit ultima Democratia : alia vero atq; alia, si non omnes populi partes, licet possint omnes Rempub. gerant.
- δἰ κολύ o. J Paradoxum videtur, dicere, plus esse otii pauperibus, quam diuitibus. Veruntamen si pauperes aliquo Hiantur stipendio, quia non distineantur multis occupationibus, quas asserunt diuitiae, mirum non est, his plus superesse otii. KM His verbis maxime causa dcratio illa continetur, cur in ςxtremo Democratiae statu nihil arbitrio legum, in aliis contra geratur. Nam tametsi haec de Oligarchiis, tamen & de Democratiis accipi possunt & de-hent, cum eadem ratio & caui, utrobiq; eadem valeat.
His igitur de causis tot taliaque de Democra-ths accipi possunt,&Democratis quidem tot sunt genera. Oligarchiae vero genera, primae quidem Oligariniae genus est,cum plures quidem rem habeant, angustam tamen, & non nimis amplam.
Potestatem namque faciunt habenti Reipublicae capessendae. Et quia magna sit multitudo eorum. quibus ad Rempublicam pateat aditus, necesse est non Eoannes,sed legem esse dominam: quo enimi longius a monarchia absint, neq; tantam rem habeant, omni ut cura soluti cessare possint; neque tam angustam,ut a ciuitate sint alendi: necessario
existimandum est, leges ipsis imperare, non ipsos. Quod si pauciores sint, qui rem babelant, quam priore ,
465쪽
priores; maiorem tame: alterum existit Democra
tiae genus. Nam cum plus possint, plus sibi arro gant. Quare cooptant ipsi quidem ex alijs eos, qui Rempublicam lint gesturi: quia tamen non ita sunt potentes, ut absque lege imperare possint; legem talem constituunt. Si vero amplius intenderint potetiam, ut, quia pauciores, ampliorem te ni habeant; tertius existit Oligarchiae gradus, quo per se quidem magistratus gerant, lege tamen iubente, demortuorum liberi stuccedant. Cum vero longe re & clientelis fuerint aucti, talis monarchiae est vicina, dominique existunt homi mines, non vero lex. Atque hoc quartum est Oa
archis genus,vltimo Democratis soneri respon
. COMMENTARI 1. Cur in triue. Tα A --Quemadmodum de generibus Deprimis Oli- mocratiae, ita & de Oligarciuae generibus tria quidem pria archia ge- ma cur legibus, ultimum vero cur non legibus, sed hos ni-neribus lo- num potius & paucorum arbitratu administretur; cause:nem sit legi. & rationem hoc loco ex ponit Aristoteles. Et de primo qui bus:in vis, dem genere , quod ex minimo censu aestimari supra dimo vero no xiimus, cur leges dominantur, facile est videre. Nam cum item. eorum, qui in hoc genere Reipub praesunt, modica aut di-DLgenere. uitiae, neque inquam) tantae, ut otiosis iis esse liceat, neque curam rerum habere necessariarum ; neque rursus tam exiguae, ut ex publico sint alendi, ut fit in extrema Democratia: sit, Vt, quia neq; a Republica stipendium vel mercedem capiunt, & tamen propter tenuitatem luas ipsi res curare debent, se totos Reipubl. administrandae dare nequeant: sed Da gε - quaedam permittere Magistratibus & Lcgibus. In Gecundor genere quo gradatim maior est census, ct proinde pauciores Reipublicae & magistratuum participes; maior quoque ς potentia & libido paucorum, non tanta tamen, ut tuo ipsi arbitratu omnia possint & auliue ad minastrare. Sumunt quidum ubi arrogant plus,quam priores. V bi gratia: in de-
466쪽
mortuom in aut remotorum locum ipsi sua sponte & arbitrato alios designare solent, ut supra dictum: non tamen nihil relinquunt legum &magistratuum aliorum imperio. In Ins genere. tertio genere,in quo iam maior etiam est census, maior quoque M iri solentior est paucorum potestas; adeo quidem, ut Iiberis quoque suis imperia tradant: non tamen suo prorsus arbitratu, sed lege primum constituta. in quarto & vltimo είως geriere,quia hic summae sunt diuitiae & opes, & pioinde valde pauci magistratuum participes ; fit, ut in hoc genere etiam Paucorum omnia libidine & arbitratu gerantur,& legum nullum sit imperium. are&haec Oligarchia,&vltima Democratia, α Tyrannis plane Idut tergeminae & in-
EXPLic AτvR de Aristocratiae generibus : nam ei plicatis iam primis Reipubl. generibus, Regno, Democrati a, dc Oliga chia; reliqua sunt itidem tria; Aristocratia, Respublica, & Triannis, de quibus deinceps explicabit.
TEXTUS. praeterea sunt praeter Democratiam &Oliga chiam duae Respublicae, quarum alteram quidem& Omnes memorant, &dictum est, unam es se ex quatuor Rebuspublicis. Vocant autena quatuor, , Monarchiam, Oligarchiam,Democratiam, quar' tam vero vocant Aristocratian: Est autem quinta, quae communi omnium nomine dicitur, Rempublicam namque vocant. Verum quia rarior est, fugit eos qui Rerum publicarum genera enumerare conantur, atque quatuor tantum utuntur,ut
COMMENTARII. Em Ego K. πολι τι- Priusquam de Aristocratia,quq- ino νηα dam rursus de Rerum plib. generibus, ordinis Vt puto cau- De Rerum- si, praemunit. Ait igitur, plerosque quatuor nosse Rerum- ρub gener rub Pncta, Reguum,paucolumimycum,populi, &Opti
467쪽
IN CAP. VII. LIB. IV. POLIT.matum. Perperam : nam & quintum esse,non quidem,ut illa quatuor, suo & proprio, sed communi nomine,Rempub. svra docuit bb.3.cap.s illos quid in errorem adduxerit alicadiungit; quia quintum hoc genus in ciuitatibus valde sit rarum, eaq; re vulgo vix notum:quae res &ipsi Platoni fraudi fuit, qui & ipse quidem tantum quatuor Rerum publ- ge
nera commemorat: interium quinque, interdum septem,ut supra late explicauimus bb.3.cap.α Nusquam tamen huius quinti generis meminit.
T Z X T v S. iRecte igit.r Aristocratiam vocant, de quam prioribus libris explicauimus. Nam quae Respublica ex viris absolute bonis virtute, non vero ex viris v θες bonis, constat, iure sola vocanda est
Aristocratia In sola namque idem est vir absolute bonus & ciuis bonus: in alijs vero sunt boni pro Rebuspublicis. Caeterum sunt quaedam,quae praemter eas, quae & Oligarchia utuntur, differentias quasdam habeant, & vocentur Rristocratiae,& r tione eius, quae dicitur Respublica, ubi non ta tum ex diuiths, sed etiam ex virtutibus magistratus creant.Haec Respublica & ab utraque differt &vocatur Aristocratia. Etenim in ijs,in quibus vi tutis non est commune studium, sunt tamen qui
dam in signes,& qui viri boni esse videantur. Vbi igitur Respublica spectat & ad diuitias & ad viri tem & ad populum, ut Cartilagine: est haec Aristo
cratica. Atque in quibus ad duo tantum, ut Laco daemoniorum, & ad virtutem &ad populum; estaque ex his duabus,Democratia & virtute permisello. Aristocratiae igitur praeter primam optimam Rempublicam haec duo sunt genera: & tertium, quotquot ex ea, quae dicitur Respublica, d Ologarchiam inclinant. N
468쪽
'A-ύν. J De Aristo cratiae generibus breuiter Aristoc - , explicaturus i nam de ca supra lib. 3. infine, is hoc quoque li- tia ebmon. bro saepius est explicatum) primo de ipso Aristocratiae nomine M vocabulo monet, nimirum Optimo iure& ratione hanc Rempub. dici Aristocratiam,vt in qua sola verae virtutis habeatur ratio,& viri boni ab lute boni Nam quemad- Tonum vel modum aliis quoq; in rebus haec partitio locum habet, alia: απῖλvt finx absolute, aliae vero comparate, vel ex & sup- exu; ο ἐ- positione Vt leges aliae suavi sunt optimae,aliae pro usu& ως instituto ciuitatum vel hominum: atque Respubl. aliae sunt optimae per se & absolute, aliae pro rerum necessariarum copia, ut supra dies uini ita & vi i i boni ,alii sunt absol ute tales, abi ex Absolute quidem veris virtutibus moralibus praediti; ex an , qui tali huic vel illi Reipubl. st accommodatus. Quo sit saepenumero, Vt verbi gratia) in Democratia sit vir bonus, qui tamen reuera & absolute non sit. At in Aristocratia virtutis non ex et sed verae & persectae& per se con sideratae, habetur ratio, itemq; viri boni. Quare merito haec Respub. a virtute nompn habet, seu a viris bonis, ut& Latine optimatum dicitur: nam quod supra latius est explicatum in hac sola usu venit, idem ut sit vir bonus &ciuis bonus.
quibus de infra lib., cap.7. Quatuor igitur Aristocratiae ge- nera ea ponit,sumpta ex variis Rerum pub. Vt vocant, terminis & scopis, eorum q; inter se Variis permiationibus, quas constat esse tres ue virtutem,diuitias & libertatem. Nam in omni Aristocratia virtutem adesse debere, eiusq; habendam rationem,iam est notu . Primum igitur&summum &opti- 1. Optimsimum Aristocratiae genus est, in quo unius virtutis habetur Arsocra- ratio, de quo supra explicatum. Alterum, in quo non tan- ria genin. tum Virtutis, sed diuitiarum quoque habeatur ratio,de quo a. Genus.
O insta lib., cap. . Quod genus est illud quidem his Rei pu
blicae generibus duobus, Oligarchiae inquam &Reipublicae, simile, eo quod diuitiarum habeatur ratio, quibus solet co-' mes esse virtus: ab utroq; tamen genere differt, eo quod neque Respubl. neque Oligarchia virtutis propriae habeant rationem et Oligarchia diuitiarum, Respubl. virtutis tantum
469쪽
uo IN CAP. II X. LIB. IV. POLI i.
bellicae,&ex Oligarchia ac Democratia est temperata. Te
Lacerimo. ratio,quod fuit olim Lacedaemone: ut explicatum supra lib. tio. a. p.7. ct in hoc libro, cap. 9. Idem & Romae antiquissimo tempore mihi fuisse videtur, ubi ex senatus&optim tium authoritate & populi potestate, his, inquam, duobus terminis conflata & temperata erat Respublica. Et hanc omnibus anteponit Cicero in libro de legib. & diligenter ex- . Genu . plicat in libris de RepubI Quartum genus, in quo omnium leu trium terminorum habetur ratio, virtutis,diuitiarum, Mpopuli seu libertatis,de quo mi in cap. 8 hoc olim ait vis fuisse Carthaginenses, quod explicauimus latiussupra libr. Diser n. a .cap p. & iteratur insta lib. s. cap. ra. ET his quatuor generibus prima Aristocratia est vertisima & gemianissima, reliquae non tam sunt Aristocratiae quanquam ita vulgo i men usurpantur quam Aristocratiae principis & verae aberrationes quaedam, ut insta ait capite proximo. Causam supra explicauimus. I
ni nomine Respubl. dicitur, maximeq ; de huius cum Aristocratia assinitate & comparatione. Qua de re insta bbr.3. cap. 7.eadem fere, quae hic, iterantur. A ita de hoe Reipubliacae genere multis in locis supra sunt allata, maximet libr.s. v. . upra cap.7.
TEXTUS. Reliquum est, ut de ea inuae usurpatur, Lepi blica & de tyrannide explicemus.Hunc autem o dinem seruauimus, non quod vel haec sit aberr , ito, vel modo explicatae Aristocratiae: quanquani reuera omnes ab optima Republica aberrant: pr terea cum his numerantur,&ipsarum hae sunt aberrationes,ut supra explicauimus. Vt autem de tyrannide ultimo explicetur, postulat ratio, quia eKomnibus haec minime sit Respublica. Nobis au
tem proposita est scientia de Republica. Cur igie
470쪽
tur hunc ordinem seruauerimus, dictum est. Nuc de Republ. nobis est explicandum. Nam eius vis, explicatis de Oligarchia & Democratia, erit pla
iὼν se ν. J Explicatis quatuor Rerum publicarum generibus : quae duo iunt reliqua, Respubl.&Tyrannis, ea hic explicare orditur De Repub. quidem hoc capite Aproximo de Tyrannide capite decimo. Sed enim quia hieordo reprehendi pose videbatur, eo quod de Repu. eo loco explicetur, ubi de vitiosis Rebuspub. seu de Rerumpubi. aberrationibus, quam tamen Rempub.Dp a lib.3. cap.f. monuit esse, non ex numero 'itiosarum, sed rectarum Rerum-publ. ea re Aristoteles huic contradict ioni occurrens, de ordine hic nonnihil praefatur. Et de Republ. quidem cur hoc a. Solutio. loco explicet, hanc adsere causa m. quia eius vis & natura ex prioribus duobus Rerum piab. generabus, Democratia&O- ligarchia, e trumq; explicatione optime intelligatur. Quid ratio. ita 3 Quia Respublica earum Rerumpublicarum est velut cinnus quidam & permixtio, temperamentum , quod infra explicabit. Contradictioni aute illi ita respondet; Rempub.a a.Solat D. se quidem supra innumero rectarum Rerum pub.fuisse positammon esse tamen rectissimam & verissimam, sed potius 2 a 'erissima Republ. seu optimo Reipublicae statu, id est,Regno es Aristocratia quandam quoq; aberrationem. Quem- Simile. admodum etsi Aristocratia est in numero Rerum pub. rectarum, eius tamen genera tria priore capite explicata, quia averissima Aristocratia nonnihil degenerant, non tam rectis Rebusipubl. quam earum aberrationibus adnumeranda videntur. De Tyrannide autem cur ultimo loco explicetur, De Urania facilis est quaestio, & haec optima ratio , quia haec omnium de , cur Rerum publ. sit nequi si ima, atque adeo Reipublicae nomine mnium v vix digna. quid itai quia nulla sine legibus esse proprie vel timo. dici Respublica potest: at in Tyrannide; egum nullus est v-sus: quare cum Aristoteli sit institutum his libris explicare de Republica, poterat omitti explicatio de Tyrannide. Cur Tatio ergo in cap. io. 4e ea explicet,ratio ibi ab ipso reddita explicabivii