장음표시 사용
471쪽
politia δε- itio. sα IN CAP. II X. OB. IV. POLIT.
SQ γ, ἡ πολιπιια.J Summatim&typo Rempubi definit ciuium, seu permixtionem quandam O ligarchiae & Democratiae. De qua permixtione, ut de aliis Rerum publ. permixtarum generibus copiose insta capite prox Est igitur Respubliea tale Reipublicae genus, in quo ad Rem pubi icam ge-
rendam, & magistratus capiendos aditus pateat tam paupe-
ribus, quod est ex Democratia, quam diuitibus, quod est ex Olisarchia. T E X T V S.
Est igitur Respublica,ut summatim dicam cinnus Oligarchiae &Democratiae. Solent autem eas quidem, quae ad Democratiam inclinant, vocare Respublicas: cas vero,quae ad Oligarchiam, potius Aristocratias;eo quod liberalis institutio &nobilitas diuitioribus magis comitetur. Praeterea habere videntur diuites ea, quorum gratia iniurjj ad has impelli solent. Quare hos & praestantes&d ros viros vocant. Cum igitur Aristocratiae hoc sit proprium optimis ciuibus praestantissima tribue
re: Oligarchias quoq; ex prestantissimis viris po
COMMENTARIL Ratio red- Σιώλια-Gιλ 5. J Quia haec Oligarchiae & Democratiaeditur, cuin compositio & temperatio Lepe multiplex,neque sempera:- hoc gen- quabilis esse Qtet. adeo, ut alias quide in hac temperatione Reip. inter- praeualere videatur pars altera, ut O ligarchia ; alias altera,vidum voce- Democr. snam harum Rerum p. confusio aequabilis & benetur Re1φub. temperata,perest difficilis,uti's. . prox. dc ex ea pendet hvrnter iuve- ius Reip. permixtet salus&interitus tinf. tib .cap. 7. ex eo ro Arso- est, quod hos cinnos & confusiones vulgo alias, aliis nomi- cratia. nibus vocare consuerint, nunc Respub. nunc Aristocratias: Ressub, cur Respublicas quidem, ubi incinno dominatur pars popula- Aristoc - ris, Aristocratias vero, ubi in eo Oligarchia dominatur. Deria. priore infra: de altero,id est,cur einni ad Oligarchiam inclinantes vulgo vocentur Aristocratiae;duas afert rationes,seu
unam potius, duobus nixam sandamentis, hanc, quia Ari-- stocratia:
472쪽
stocratiae sit proprium,optima quaeque,id est, magistratus &i honores mandare & deserre viris praestantibus & praeclaris. At in Oligarchia dominantur viri clari & praestantes. Ergo haec Aristocratiam velut imitatur,&est quaedam Aristocra- . otia. Iam minorem illam propositionem, in Oligarchia prae- Minstrsis c*stantes & claros viros dominari seu praeesse, docet bifariam. Armss -- Primum, quia in diuites maxime cadat liberalis educatio & nobilitas ta generis virtus: quae duae res, liberalis educatio& nobilitas,ad virtutem pertinent. Nam & bene nati,& bene educati facilius in viros bonos, & virtute praeditos evadunt. Secundo, quia diuites minus in alios videantur iniu- riosi,&malefici, utpote iam assecuti ea, quorum gratia pau' peres & tenuiores iniurias aliis afferre soleant. Paupertas est malefica A malesuada, ut supra explicauimus lib. a. ubi de diuitiis dictum est. IIMAAμ. J Aristoteli verbum -ιδεί- alias, ut & vulgo, disciplinam seu scientiam valet, alias educationem &institutionem liberalem, ut hoc loco & multis aliis horum li
N -κ- οῦς. J De hoc verbo supra diximus,& AEri teles in tibris morabbim Eudemitis extremis.
T E X T V s. Videtur autem fieri non posse, ciuitatem non possie bene legibus esse descriptam cam, quae optimatum imperio teneatur sed illam quae improborum:item & optimatum imperio teneri eam, quae
non bene sit legibus descripta. Non est autem bo na legum deseriptio, leges bene esse scriptas, non vero pareri; quare una quidem legum bona de scriptio putanda est esse, scriptis legibus pareri: Altera Vero , leges, quas seruet, praeclare esse scriptas. Nam & male scriptis parere licet. Hoc autem bifariam. Vel enim quia leges sint optimae, Quae quidem ijs accidere possint, vel quia omninolint optimae.
473쪽
r. Discrime inter Ari- socratiam ct eam Rε- Iub qua in clinat ad
Δοκει A Jνιμ -ν. J Hic Aristoteles iam refellit priorem
sententiam eorum, qui Rem pubi hanc ad Oligarchiam inclinantem vocarent Aristocratiam e refellit, inquam,bifariam, seu duabus in rebus. Docet enim. quantopere distet Aristocratia a Repub. ea maxime, quae ad Olagarchiam inclinet, legibus & fine seu termino: nam in Aristocratia quidem leges necessario optimas esse debere, in ea Oligarchia seu Republ. Oligarchica non item. quid ita λ Nani bsurdum, inquit, sit & plane ciuitatem Aristocraticam non uti δύνομία. vel contra, ubi sit αἰνομώι, ibi non esse Aristocratiam, propterea quod leges Rebusipub. accommodatae esse debeant, quare cum Aristocratia sit optimus Reipub. status: es νομia quoque in ea ut sit, necesse est & contra ubi haec,&illa. De Oligarchia vero, cur in hac non sint optimae leges,eadem est cauta,quia Respub. non sit optima. Oυκ εδε κἀνομω το J Iiuerticit Aristoteles hic quὰdam de legibus. Primum ανομι- esse duplicem:alteram quidem eam, qua legibus sin iptis pareatur: alteyam vero, qua itys bene scribantur. Nam haec posteror, nisi&prior adsit,i brica potius cst,quam Reipub. fructuosa,vt ptaeclare Isocrates in Areopagitico, se losephivi lib.a. contra Appionem. Plato tria ἀνομίας genera constituit apud Diogenem Laertium Κ - νομια ab aliis legum usus, ab aliis legum descriptio, ab aliis legum bona administratio Latine reddita est. Cicero dest iptionem i uris & legum vocat in Ose. se in libris do logib Est autem ανομta non tantum in legibus, sed in tota Reipublicae deseriptione &constitutione posita: ita ut ανιμta sit bona Rei publicae descriptio. Quare & Aristot lib.a Es his. politici scopus & finis vocatur. Deinde, leges partim esse optimas omnino, partim pro statu& genere Reipublicae, quas
ex vocare solet. Nam,vijupra explicauimus, multis ciuitatibus hoc usuuenit, ut legibus omnino optirnis,&optima politia uti nequeant, sed optimis pro suo statu Sc rebus seu copiis praesentibus. Τ EX TV s.
Videtur autem Aristocratia quidem maxime incisi bonores ex virtute mandentur. Aristocra
474쪽
liae nam qu e finis est virtus: Oligarchiae vero,diuiri tiar, populi libertas. Hoc autem, quod pluribus probatum fuit, in omnibus reperitur. Nam&i' Oligarchia,&in Democratia,&in populis, quod maiori eorum , qui Reipublicae sunt participes, parti visam fuerit, hoc est ratum. In plerisque igia. tur ciuitatibus Reipublicae genus usurpatur.Nam diuitum & pauperum cinnus seu permixtio sola: ad diuitias & libertatem spectat. Nam apud plerosque sexe diuites praestantium locum virorum
tenere videntur. Quia autem tria sunt, quae de m quitate Reipublicae certent; libertas, diuitiae, virtus quartum namque quod vocant nobilitatem, duobus consequitur. Nobilitas namque est vel res diuitiae & virtus: Perspicuum est, duorum quidem cinnum, diuitum & pauperum, Rem publicam esse dicendam: trium vero Aristocratiam, ex at ijs praeter veram & primam maxime. Esse igi- tur& alia Reipublicae genera, praeter & Monam chiam in Democratiam,& Oligarchiam, explic
tum est; & quae haec sint, & quare inter se differat & Aristocratiae & Respublicae ab Aristocratia, a
si que non longe eas inter se remotas esse, perspia' ςuum est. 'p hic exponitur. Nam & ex prioribus est notum, Ainocratiae flocrat amurminum esse virtutem, ubi magistratus & honores virtuti O m Mm tantum, viris bonis pateant: Oligarchiae, diuitias: Demo- pub quAis cratiae, libertatem. Hac,inquam, reperspicue Rerumpubi. clinat AE tenera diuiduntur,quod alius in aliis sit terminus,non unus Olearchia. omnibus. At hoc in omnibus reperitur, id esse ratum, quod maiori parti probatum tuerit; eorum, inquam, qui
475쪽
ji: IN CAP. IY. LIq. IV. POLI LRempublicam gerunt, seu quibus patet aditus ad imperia di
'Eν ἡ υ ουν ταῖς Hic iam propius ad vim de naturam Reipublicae huius explicandam aggreditur. De hac igitur Reipublicae forma & gencre tria potissimum hic br r. Gent M uiter exponuntur. Primum genus hoc I eipub. multis ciui- Reipub.Je- tatibus esse usitatum. Cuius rei hanc adfert rationem,quiacialis. ex quibus illa partibus est conflata & temperata, eae plerisq; in ciuitatibus repetiantur; diuites & pauperes. Deinde, genus hoc Reipublicae ex duobus Rerum public. terminis esse temperatum, dium is & libertate. Cum enim tres Rerum- pubi suiu termini virtus, liuitiae,& libertas, tum in hoc genere ex his duo reperiuntur. Nam hic & diuitum & virorum praestantium & tenuiorum habetur ratio in mandandis magistratibus S administranda Republica. Quid ergo, dicet aliquis, fiet de genere seu nobilitate, quae&ipsa terminus Reipublicae videtur esse non minimus 3 Respondit Aristote les, eam duorum illotum, virtutis & diuitiarum, velut esse . . comitem. Nain, ut & supra explicauimus, nobilitas fere vel AristbE ς - , ζὶζ tutibus testimatur. Tertio, differentia. Reipublicae & Aristocratiae : quarum haec quidem tertia extermini S concurrentibus non optima illa quidem, sed optimae proxima plura namque de A ristocratiae generibus supra sunt ea plicata b haec vero ex duobus duntaxat terminis
QVI A priore capite Rem pub. velut cinnum ex Oligarchia & Democratia temperatum definivit; ea autem temperatio multiplex esse consuerit: tres potissimum temperationis modos hoc capite explicat.
T E X T V S. Praeter Dei inocratiam & Oligarchiam, quemadmodum ea quae dicitur Respublica, fiat : quoq; eam modo ςonstituere oporteat; secundum priora deinceps explicemus. Intelligetur autem una, quibus rebus & Democratiam quoque & Oliga chiam definiant: harum namque partitio erit sui menda.
476쪽
co MMENTARII. 4s7 nienaa. Deinde ex his, ab utraque velut symbola sumpta,compositio facienda. Sunt autem tres termini com positionis & permixtionis. Vel en iniambo utriusque instituta erunt sumenda. Verbi gratia: De iudicijs in Oligarchijs quidem multam imponunt diuitibus, ni iudicent; pauperibus vero
nullam mercedem: in Democratijs vero pauperibus quidem mercedem : diuitibus vero multam mulctam; commune autem & horum medium,hqc ambo.Quare& Reipublic proprium. nam ex Vtroque mixtum. Hic igitur unus est coniunctionis modus. Alter,medium sumere eorum, quae virique constituunt; ut concionum quidem esse Participem, hi quidem nullo censu, vel valde exiguo,illi vero magno censu. Neutrum vero com
mu*e, sed quod utriusque horum censuum sit
medium. Tertium autem ex duobus institutis, parti in quidem ex Oligarchicis,partim ex Democraticis; ut magi stratus sorte mandari Democra ticum quidem esse videtur. suffragio vero, Oligarchicum : atque Democraticum quidem non ex censu, Oligarchicum vero ex censu. Itaque Aristocraticum&Reipublicae proprium, sumere ex Vtraque Vtrunque, ex Oligarchia quidem facere, ut magistratus suffragio mandenturi x Democratia vero,Vt ex censu.
τινα δε ποπιον J C oniunctionis seu copulationis siummos Modi eοm- tres modos, ex quibus & huius Reipublicae genera intelli- mixtionugantur,exponit. Communis autem ratio & via coniunctio- Democranis haec est, ut, quia ex duobus Reipublicae generibus, De- ita is Oli inocratia & Oligarchia,haec Respub.conflatur,utriusque il- garchia, erulius Reipublicae quaedam notae sumantur & temperentur. quibus hoc
477쪽
Reip. Eleganter Aristoteles. ut illae duae Respubl. tanquam sym-ζὰeiale Oria bolam dent & conserant huic,de qua hic agitur, Reipub. Sipturi enim hic legendum puto, δατερ ι δελta syna bolam, non
συμδελον. . Nam verbo hoc veteres de coena collatilia sem
per in genere muliebri sunt usi. Sic saepe Plautim, & Teren- 'nim irato Andria, testibus veteribus libris i sy mbolam dedit. Sic veteres comici Graeci apud Athenaum. Sic & Aulus GH-bus tio. ro cap. 13. tales apud Taurum symbolae,aliaque erant secundarum mensarum, ut ipse solitus erat dicere, tragematia. Sic enim illum locum restitui adiuuantibus lit ris seri- . ptis. Ex hac autem disputatione, de tribus coniunctionum
modis, hoc quoq; erit commodi, inquit Aristoteles AEt, quae Oligarchiae & Democratiae sint proprietates & notae, melius Laso cognoscatur. Igitur quia in Oligarchia diuitibus multa, quo oritu pauperibus nulla merces ad iudicandum & deliberandum OL h im, de Republ. contra vero in Democratia pauperibus merces
Ee .specia sua est proposita, diuitibus nulla mulcta qua de resupra fili genu . infra cap 1s.l hinc unus existit coniunctionis modus, quod diuitibus quidem mulcta, paupcribus merces quaedam attribuatur. De qua coniunctione&cinno infra quo g cap. ty. Hic cinnus ex Oligarchia diuitum mulctam , ex Dem'cratia vero pauperum mercedem habet, tanquam symbolas. II. Moim, Alter coniunci onis modus a ceu sumitur. Nam cui noli- ex quoi garchia maximi census habeatur ratio ; in Democratia nul LUNAE Aeip. lius vel perexigui: hic velut medium,ut ita dicam, feriendo, g utrique aditum ad n gistratus & Rempub. permittemus, id est, ex utroq; temperato censu, nimirum mediocri: de quo ΠLMρ VAE, Reipubl. genere in sta latiuου cap. rt. ira. Tertius ς'niun- quot I l- ctionis modus ex aliis harum duarum Rerum pub. institutis huiu Fe - temperatur. Verbi gratia : Oligarchicum est, magistratus zmu . mangare suffragiis ex censu. Democraticum non item; quae cum bina sint duarum harum Rerum publ. instituta, si alte- rum ex Oligarchia, puta magistratuum designationem per suifragia &electionem; alterum ex Democratia, puta magistratuum designationem, ex nullo censu sumas, unumque vehit cinnum facias : tertius existit coniunctionis modus. id est,tertium huius Reipub- genu - .. T. Q.
Hic igitur modus est mixtionis quidem: termi
478쪽
COMMENTARII. nux vero, quo bene sit mixta Democratia, & Oli-garchia, ubi eandem Rempublicam dicere liceat Democratiam&Oligarchiam. Nam hanc appellationem inde accideruperspicuum est, quia bene
sint mixtae. Quod idem accidit & Medio: in ipso
namque utrumque extremum inesse videtur. Id quod in Lacedaemoniorum Republica usii venit. Nam multi de ea, ut de Democratia, explicare sunt conati, eo quod multa Democratiae propria habeat descriptio, ut primo in alendis pueris: eodem namque modo diuitum, quo pauperum, aluntur,atque eodem instruuntur modo,quo possint & pauperum liberi. Item & in proxima aetate, α ubi viri sint facti, eodem modo. Nulla namquere diues a paupere internoscitur. Vsque adeo, quae ad aledum, eadem sunt omnibus in sodalitatibus: atque diuites talem vestem, quam etiam quilibet pauperum parare possit. Praeterea eo quod duo
maxima imperia,alterum quidem mand thra pupulo, alterum: vero participetur. Nam senes constitiiunt quidem, Ephoriae vero sunt participes. Alij vero Oligarchiam, eo quod multa habeat O- ligarchiae propria, ut quia imperia omnia suffra-ghs mandentur, & nulla sortito; & quia pauci habeantius vitae & necis, & quia alia id genus multa
In Republica autem optime temperanda Vtrumque& neutrum, ut inesse videatur, oportet; atque ut seruetur per se, non extrinsecus: &per se, non
quo plures exteri,qui id velint. hoc namque &viselio Reipub inesse potest. sed quia nulla omnino ciuitatis pars aliam Rem p. velit. Quemadmodum igitur Resp.sit constituenda; item & quae dicantur Aristocratiar:iam est explicatum.
479쪽
IN CAP. IX. LIB. IV. POLIT. COMMENTARII.
- mixtio mixtionis generibus, hac altera capitis parte de optimo mi--Dὸmo xtionis genere explicat. Cuius duas adfert notas, quarum
. hii. ct haec prior est, si Democratia&Oligarchia ita sint tempera- Olea=ιhia xae M in Inam Rempubl. confusae,ut in confusa, de utraque illa
dc neutra inesse videatur; adeo, ut ambiguum sit, haec confi1so sitne Democratia, an Oligarchia appellanda. Haec namque ambiguitas aequabilis de tempera at mixtionis est index¬a, mediae prorsus Reipubl. inter Democratiam de Oli- Simile. garchiam, seu potius ex utraque confusis. Sic &alias omni fere medio id accidere solet, ut utrumque extremum esse videatur,eiusq; nomen gerat. Veibi grati a: Fortis cum ignavo comparatus dici saepe solet audax: cum audace ignauus. Liberalis cum prodigo auarus: cum auaro prodigus, &c. Vt empta. eleganter Aristot lib. 2. cap. S. Ethic. Hanc iustae temperaturae notam ezemplo quoque declarat A ristoteles a Spartana Republ. sumpto. Nam utriusque Reipub. Democratiae,inquam,& Oligarchiae, proprietates δc notae in hac ita consus ae fuerunt, ut eam alii vocarint Democratiam, in quibus est
Isocrates in Areopagitico,alii Oligarchiam. De utriusq; Rei p. in Spartanam Rempubl. collatis proprietatibus & notis etsi hic Aristo t. distincte commemorat, de iis tamen quia supra tib a. cap.7 hic explicare supersedebimus. Altera iustae tem peraturae nota ab incolumitate & salute sumitur. Quae ut intelligatur; repetendum est ex tib s. cap. .in . se cap.ro in si si lutis&interitus Rerum p. causas esse duplices. Vnam per se seu intestinam; ad uetitiam alteram & externam. Haec igitur altera est nota, si ea Respub. ita sit temperata,vt per se rit incolumis,non extrinsecus. Verbi gratia: Si ii, quorum interest, ita sint affecti,ut eam Reipub. formam diuturnam de sal Limitatio. uarii esse velint, aliam non requirant. Verum quia hoc velle
possunt&eiues illi maxime quibus aditus patet ad Rempublic. & exteri quoque interdum, ut quia dc horum intersit: distinguit Aristoteles hane salutis causa m; ita demum eam
verae temperaturae esse notam, si non exteri, sed ciues ita velint,& sint affecti. Nam si exteri, non conii inro bene temperatae Reipublicae erit nota talis affectio&voluntas,ut quae
e M. in deprauaza quoq; Republ. saepe reperiatur. Verbi gratia rQuam. a. Nota.
480쪽
COMMENTARII. 46Id iam Athenis Laced monii institueriinto ligarchiam titia i ta ut vocabant tyrannorum; illa quidem cupiebantes . se saluam, sed quia exteri, ori flatim vera erat haec notabonae Reipub.Erant namque hi triginta crudelissimi tyranni &Oligarchici. Cur autem A ristoteles tam accurate de optimo Cur Ars temperaturae genere moneat, causa est; quia hinc eius Rei. optim te- ob salus Minteritus pendeat: insta lib.,. cap. . perutu
Reliquum est,ut de tyrannide explicemus:non quod longa de ea opus sit oratio, sed ut in huius disputationis partem veniat , quando & hanc Rerum publicarum partem quandam constituimus. Igitur de regno quidem in disputationibus primis explicauimus, ubi de optimo Regno disseruimus, utrum ciuitatibus conducat, necne: atque quod, &vnde,& quomodo sit constituendum: Tyrannidis Wero duo quidem genera distinximus, quo loco de Regno disputauimus, eo quod vis eius quodammodo cum Regno commutetur , quia utraque haec imperia sint legitima: nam & apud Barbaros quosdam summae potestatis creant m narchas, & antiquitus apud priscos Graecos huius generis fiebant monarchae: quos vocabant I symnetas. Horum autem inter se quaedam sunt differentiae E iat autem eo, quod legitima, regia,&eo quod imperium esset in volentes: Tyrannicavero, eo qud imperium esset herile ex ipioru sententia. Textium tyrannidis genus, quae maxime tyrannis esse videtur,Regno respondet. Tyrannidem autem talem necesse est esse monarchiam, θ'
bi imperium sit in pares, omnesque meliores sine prouocatione, no corum qui parent,sed sui com - modi