장음표시 사용
591쪽
1 α IN CAP. V. LIB. V. POLIT.riis, ut hi qui magistratu aliquo funguntur aut curationem habent, annuo aliquo honorario vel stipendio a Republica accepto sustententur, & veluti incitentur ad ipsa illa munera capessenda.
Caeterum antiquitus, cum idem esset Dena gogus& Imperator, in tyrannidem mutabantur: nam plaerique Veterum Imperatorum ex Demagogis fere exstiterunt. Causa autem, cur tunc quidem existerent, nunc vero minus: quia, qui tum essent Demagogi, fere essent ex Imperatoribus: neq; dum enim valebat eloquentia: nunc vero ea
aucta, qui dicendo valent, sunt illi quidem Demagogi; verum imperitia rei bellicae non inuadunt tyrannidem, praeterquam sicubi tale quid exiguu
accidat. Existebant autem tyrannides antea magis quam nuc etiam propterea, quod magna imperia quibusdam mandarentur, ut Mileti ex Prytania: Prytanis namque multarum magnarumq; rerum potestatem habebat. Praeterea, quia ciuitates tum non essent magnae, sed populus occupatus operibus rusticis ruri versaretur: qui populo praeerant, si cssent bellicos,tyrannidem inuadebant. id autem omnes fidem apud plebem consecuti factitabant. Fides erat inimicitiarum cum diuitibus: ut Athenis Pisistratus, seditione aduersiis Pediacos mora; & Megaris Theagenes,diuitum pecoribus ad flumen ea pascentia nactus mactatis: & Dionysius, cum Daphnaeum diuitesque accusaret,iyrannidem es consecutus, fide habita propter inimicitias eum esse popularem.
COMMENTARII. Hic de altera Democratiarum mutatione
592쪽
ratione iam explicatur, quam unam probare Platonem lib. S. tione De-9. de Repubsupra monuimus, nimirum qua Democratia in mocratia in Tyrannides mutentur. Huius igitur mutationis Aristotcles Tyrannide. tribus exponendis causis hoc quoq; una docet , cur antiquis rem poribus, quam sua aetate, crebriores essent Tyrannides.
Primam igitur causam affert hanc : quia olim Demagogi I. Causa,plaetique iidem essent Imperatores, sua aetate oratores ; atq; cur olim crehinc fieri,cur olim facile exsisterent Tyrannides: quia nimi brim murum olim rei militaris periti veteres Demagogi facile vi & tatio hac ac armis Rempublicam opprimerent. quod posterioribus De- ciderit. magogis, quia causidaei & rabulae tantum essent, factu fuit
difficilius: nisi si qui rei quoque militaris usum aliquem sibi
comparassent. Haec igitur una est mutandae Democratiae in r. Causa Tyrannidem causa siti,qui populo pra sunt do mi & in pace, muta iidem quoque in bello imperent, magnumque rei militaris tim: vshm habeant. A ltera causa, si alicui aut quibusdam praeter a. Causa his caeteros maxima imperia mandentur, hique magistratus, ,- muta- quorum maxima sit vis & potestas, ut est praetura militaris, ιι α Pivtania apud Milesios, Dictatura Romae, aut Consulatus.
His namque opibus adiuti & sublati homines ambitiosi, ®nandi cupidi, facile ad tyrannidem & affectandam &inuadendam inducuntur. Quod institutum inuadendi sum- II. Causa , mos magistratus, quia olim, quam sua aetate, effet Vsitatius; cur olim id quoque in causa esse monet, cur & tyrannides frequen haec mura tiores, ac tunc,essent. Exemplum affert de Republica Mile- tio creb=ι-sorum. Exemplo quoque sit Iulius Caesar, de quo Cic in E acciderit. pisi ad Att. Lepe conqueritur, senatum ipsum tyrannidis e- Exemptu.
ius per imprudentiam fuisse auctorem, quod ei imperium mandasset nimis magnum & insolens in decennium. Huc o ac pertinet disputatio de Ostracismo , de qua supra bb. ubi min. docuimus, in Democratiis prudenter institutum fuisse Ostracisnum, ne per eos, qui inter ciues genere, diuitiis, clientelis , eloquentia, honoribus & opibus excellerent, Democratia in Tyrannidem conuerteretur. Tertia causa: si popu- s. Causa Mius,abiecta omni Reipubl. cura propter priuatas occupatio immuta-nς quod per opifices, aliosque id genus humiliores viros iionis. seri, monuimus supra lib. .l omnem administrationem aliis maxime rei militaris peritis & bellicosis hominibus con-ς dant. Nam populi hac negligentia, tanquam occasione .ccupandae tyrannidis, homines ambitiosos& potentes uti: solitos:
593쪽
III. Cau τ solitos: quae eadem fuerit causa, cur olim quoque crebriores
se, cur olim euent tyrannides , quod populus rure fere ageret, & in vicos ha muta- dispei ius non unam aliquam magnam ciuitatem incolerettiones cre- & concelebraret. Nam ubi magna est populi multitudo, riobriores. facile pcr unum aliquem opprimi solet aut potest. Praeci Fides popu- rum est autem, quod tribus his causis Aristoteles expositis laris singu- adiungit,omnibus t Irannis,tyrannidemq; siue exprima s Ciare adiu- ex atris causis affectantibus δἰ inuadentibus unicum &si δε- mentu po- gulare suisse adiumentum potiundae tyrannidis, nimirutantiundat)- ndem apud plebem seu populum. Huius rei tria asteri Ari-rannidis. stoteles exempla , ciuitatum Atheuiensium, Megarensium, I. Exemplis. &Syracusanae. Nam Athenis quidem Pisistiatus, quia Pedicis siue Pedianis infestu se prς beret, plebi charus c:lec p.r, i& hac occasione tyrannidem occupauit. Erant Athenis Min Attica terra tres f. ctiones; siue tres in partes populus A ticus erat distributus, cuius rei & lupra quoq; meminimus. Diactios, id est, montosa loca incolentes, qui fere erant Democratici: in Pedicos siue Pediacos, qui erant fere Oligarchici, planiorem Atticae partem incolentes: & in Paratos siue Paralios, quasi maritimos, qui fere erant Politici, mediumque statum sequebantur : quamuis &hi ad Democratiam Inclinarent. Adeo ut praecipuae populi. Attici partes eo
sent Diactii & Pediaci, siue Democratici,& Oligarchici. De quibus duabus Atheniensium factionibus, Populari & Optimatum, meminit & ipse Cic. lib. i. Osc. Plut in Solone, Dionysii alibis Hero . lib. i. ubi commemorat idem historicus, Dio- exemplum nysium, animaduersa hac partium dissensione, populatibus se adiunxisse aduersus nobiles & paucos, & audaci stratagemate se vulnerando magnam nobilibus inuidiam conssalle,&, adiuuante eiq; dedito populo, tanquam populari, occu- a. Exempl. palse tyrannidem. De altero exemplo, nimirum Theagenis qui occidendisium e litis & pecoribus diuitum auram popularem Megaris captauit, eaque ratione plebi demonstrauerit suam aduersus diuites inimicitiam & odium. amplius 3. e L quaerendum. De Dionysio, quemadmodum & ille nobilibus & ditioribus accus andis dc in crimen inq; inuidiam vo- Agathoclis candis apud plebem Pisistratum imitatus tyrannidem ob-oxemplum. tinuerit Syracusis, & ibidem postea Agathocles, diligenter
594쪽
Caesaris in plebe Romana delinienda largitiones, & in primis Marii apud Salusium aduersus nobilitatem, videre licet in multis locis apudLiuium, Ciceronem , alios.
Mutantur autem ex usitata Democratia in re
cetissimam. Nam ubi inagistratu selcctione fiunt,
non quidem e censu ex diuitiis: scd cligit popu
lus, Demagogi summo studio eo rem deducunt, ut legum quoque Dominus sit populus. Cuius rei remedium, ut vel non fiat, vel rarius fiat: & si magistratus non ab uniuerso populo, sed tributim
creentur. Itaque Democratiarum quidem omnes mutationes ex his fere causis fiunt. COMMENTARI 1.
Mεταζιιαουα J Tertius mutandarum Democratiarum m. Modos modus hic exponitur, quo Democratiae non in aliud Rei- mutanda. publicae genus, sea in idem commutetur, nimirum quo spe- rumDem cies una Democratiae conuertatur in aliam, bona siue mode cratiarum. rata & temperata Democratia, quemadmodum veteres &ante Aristotelis tempora fere erant Democratiar, in immoderatam siue eam, qua omnia non legum imperio, sed plebis aut populi libidine regerentur, qualis Democratia Athenis erat a late Aristotelis : qua de re & alias saepe, maxime supra lib. . diximus, eamq; propterea vocat recentissi mana. Talis autem mutatio Democratiae moderata in immode Exempla. ratam facta se it oli in Athenis sub tempora Demosthenis&Aristotelis,&Romae sub tempora Ciceronis : quae Demo- Remediis cratiae species quia sit graui ilima & valde perniciosa, ut in qua non leges, sed plebs tantum dominetur; ut ea, inquam, caueatur & impediatur, insignem rationem & viam siue remedium hic attingit leuiter Alastot. in magistratibus creandis positum : nimirum si magistratus ercentur non ab uni-Mino populo, sed tributim, id est, si magistratuum creando- Vm potestas permittatur non passim & cuilibet depopulo, sed certis tantum, qui ex quaque tribusnt deligendi. Hae inque ratione futurum putat Apstotesci, ut major legum habenda
595쪽
s 6 IN CAP. VI. LIB. V. POLIT.habenda sit ratio, & minor sit futura libido aut auctoritas populi. Nam uniuersus populus vel corruptelis vel fauore Scstudiis vel aliis iniustis rationibus permotus in mandandis magistratibus propter multitudinem dc consen su in quia notemere puniri vel in eum animaduerti potest, liberior et solet. quod contra fiat in paucis, in quos quia facilius animaduerti possit,cautius in magistratibus madandis sint versaturi, quo argumento Cic. lib.3 de legib. tribunatum plebis Reipublicae Romanae salutarem esse ostendit. Caeterum de variis magistratuum creandorum modis & rationibus alias per uniuersum populum, alias per partem populi, ut tribus ut Romae erant comitia centuriata dc tributa, etiam curi
EXPLic AT is priore capite causis mutandarum D
mocratiarum propriis , deinceps hoc capite eas perse-aiarum oti- quitur, quae Oligarchiarum mutandarum sint suae & pro-sainchraru priae. Duas autem principes dc summas maximeque perspi- cauis.
cuas esse ostendit,uel paucorum in plebem iniurias, vel paucorum inter se dissensiones: & de priore quidem breuitor: de altera, ut quae sit varia dc multiplex , copiose di sierit toto sere capite.
T E X T V S. O ligarchiae autem duobus modis maxime perspicuis mutantur: uno quidem, si plebem iniuria assiciant. Nam quilibet dux est idoneus, maxime vero ubi accidit, ut ex ipsa Oligarchia dux fiat, ut in Naxo Lygdam is, qui & tyrannidem postea n eius est apud Naxios: Ex aliis autem orta seditio. habet quoq; varietates: nam alias quidem ex ipsis diuitibus, qui quidem non sint in magistratu, sit dissolutio: cum hi, qui sunt in honoribus, valde sunt pauci, ut Massiliae &Istri & Heracleae & multis aliis in ciuitatibus accidit. Nam qui non fuerant magistratuum participes, seditionem moue- b nx,
596쪽
COMMENTARII. 17 ban t, donec participes fierent primum seniores ex fratribus, postea rursus iuniores. Nam n O capiunt magistratum eodem tempore alibi quidem & pater ει filius,alibi vero frater senior & iunior:& ali
bi quidem Oligarchia facta est Politiae assinior:
Istri vero in Democratiam desinit: Heracleae vero a paucioribus ad sexcentos deuenit. Mutauit au
tem & in Cnido Oligarchia, ipsis principibus in
ter se tumultuantibus : eo quod pauci honorum essent participes, &, ut diximus, si pater esset,quia filius non csset; & si plures essent fratres, quia non nisi maximus natu esset particeps. Nam dissidentibus populus, accepta occasione, duceq; ex prili-cipib' accepto, impetu facto su perior euasit: quod enim dissidet, infirmum est. Erythris quoque, quo tempore Basilidae Oligarchiam tenebant vetusto, quantumuis recte ii, qui Reipublicae praeerant, munere suo fungerentur; populus tamen, quia grauiter ferret paucis parere, Rem publicam com
mutauit. C O M ME N TAR II. Ai ολιγκρχαι J De Oligarchiae mutationibus hoc ca- obgarthia
pite,ut supra monuimus,explicaturus Aristot.initio praecla- mutandare monet, duas mutationum Oligarchicarum summas & caus. principes maxime notas&vstatas esse causas; iniuriam ple-
bis &di sensionem paucorum inter se. Et de iniuria quidem, I. Iniuria. si nimirum plebs a paucis genere aut diuitiis praestantibus opprimatur, excutiendi huius iugi causa ducem admotus&seditiones mouendas sibi quaerere solet, etiam qualem cunque & de plebe. Qui tamen si&ipse de paucorum nu- Dux Mimmero suerit, iam facilius Oligarchia euerri poterit, propter- mutationis . ea quod hie opibus quoque α imperio praestans inter i si fuerit υ- paucos dissensionem serere & ex iis aliquot ad suas partes n- e paupertrahere posset. Sic Roma: plebs, Gracchos tribunos na- cumaxime ea duces, senatus M principum P Rcorum potestatem faci- commodiu
597쪽
1 8 IN CAP. VI. LIB. .V POLIT.
ε tum te repressit, posteaque nacta Caeserem,euertit: etsi ea aetate Rom. Romae non tam O ligarchia esset, quam Democratia: erat tamen & tum non exigua principum senatus que auctoritasaeae lium Sic in Insula Naxo ducem plebs nacta Lygdamin, ex poten- Arist. tioribus ciuibus unum, Oligarchiam euertit, ita tamen, uti quemadmodum ae Romae iub Cassiare, paulo post sub ty Hi Duces rannidem recideret: hoc namque fere fieri selitum monet Scpiadiumque infra Aristoteles, i duces hi populares plaerique tyrannidem inuaduntia postea inuadant, quod & supra dictum est. 2t haec quidem rannide. de iniuria paucorum in plebem. Nam de iniuri , quae&omnium Rerum piab. euertendarum communis est causa, sh-pra est explicatum . .
uertend. O- explicatur hoc loco, & quidem toto hoc reliquo capite, iuubg. dissensio ait, non ex plebe, sed aliunde, nimirum ei ipsis paucis siuenes eorum , nobilibus sue diuitibus Rempublicam tenentibus nasci αqui Remp. oriri; idque multifariam,prout multae variaeq; dissensionum renent. Oligarchicarum sunt causae,&genera.
I. Causa hu Our ιξ --ν. J Dissensionis paucorum inter se&
tim dissen. O ligarchiae causam primo Aristoteles affert ex sonorum &sionis. magistratuum comunione. Nam sieri interdum, ut etiamsi omne Reipublicae imperium est penes diuites aut nobiles, Eiusdem vel patricios: tamen id sit non penes omnes diuites, sed p inreuoiρε- nes paucos duntaxat: quod quidem &ipsum variis modis,
aliterque alia ex causa alia in ciuitate accidere potest; putavel quia pauca sint magistratuum & honorum genera, diuites aut nobiles sint multi: vel quia ex prima institutione ce tis tantum familiis, reliquis, licet peraeque potetioribus, exclusis, ut Venetiis, mandentur & communi centur: vel quias, ex instituto Reipublicae patre magistratu gerente filius -- i , cludatur, vel ex pluribus fratribus maximus natu tantum ad imperia & honores admittatur. His igitur alijsq; modis quia pe usu lenire potest, ut in Oligarchiis non omnes, ut dixi, diuites, sed ex iis pauci duntaxat honores & magist ratus capiant; reliqui,ut opibus & genere pares,quia imperio & h nore impares se vident,facile ad motus impelluntur, factaq; Mutatio inter se coniuratione, adhibita ut plaeruoque fit J plebe Luim cati. aduersariam factionem facile opprimere solent, & Oligar- se, ratianel chiam vel plane evertere, ex eaque efficere Democratiam, . extremi, in Vel saltem in Politiam Obaarchiae finitimam, A tanquam
598쪽
o Oligarchiae genere in aliud commutare: cuius trifarior seu triplicis mutationis exempla, de Politia,ut videtur, Exempla. Massiliam, de Democratia Istrum ciuitatem squo nominem vitae fuerunt urbes) affert ipse A ristoteles,de quibus am-Plius quaerendum. Asri & aha duo de ciuitate Cnido, quae en Vibs Caria: & de Errthris siue Erythra urbe Ioniae,in quit hvis duabus ciuitatibus populus obgarchiam in Democratiam conuertit, nactus maxime Cnidi popularem ducem ex ipse paucorum factione. J Locus est insignis ex tractatu de magistra- Vtrump tibus, an propinquis vel assinibus duobus aut pluribus uno rib. propi
codemq; tempore honores aut imperium mandari debeant. qu svno, Huic loco no est dissimilis ille, qui est de mag stratibus per eorim tem-Peruandis, de quo explicatum est lib. a. i m. De hoc autem po=e hono- ideantur l.t. C. te honorib se munerib. non continuan c. ressint mam I honor. g. vlt. enuit 1. de honor. ρο, muner. Et hoc qui- dandi. dem instituto, ut ne eodem tempore propinqui in senatu asciscantur aut summis sungantur magistratibus, multae Reipub. hodieq; utuntur, quo tamen veteres Romanos usos es.se non arbitror.'Em πηι των βαWλιοῦ ν ολιναρχαι. J Elices quae urbs est Io- BV IMniae, aliquot familiae vel gentes fuisse videntur, quae,quia ex Regio essent sanguine. Basilidarum dicerentur, & in ea urbe imperium tenuerint Oligarchicum : de quibus Basilidis&Strabo lib. a . genus eos duxisse ab Androclo Codri Regis Atheniens vim ultimi filio Coloniarum Ionicarum ab Atheniensibus deductarum apud veteres historicos valde ce- lebrium principe &auctore. . TEXTUS.
Mutantur autem & Oligarchiae ex ipsis etiam
propter Demagogorum contentione. Demagogia autem est duplex: alia quidem inter ipi os paucos:nam etsi pauci fuerint, Demagogus exsistit, ut& Athenis inter triginta Charicles, Demagogum se gerendo inter triginta viros, magnam potentiam est consecutus; & Phrynichus codem loco
inter quadringentos: vel ubi qui Oligarchiae sunt
599쪽
sso IN CAP. VI. LIB. V. POLIT. .
participes, turbae Demagogos se praebuerint, ut Larissae Politophylaces populo, quia ab eo crearetur , Demagogos se praebebant: atque in Oligar cliijs, in quibus magistratus creantur, non hi, ex
auibus sunt magistratus: sed sunt quidam magi-
ratus ex magnis censibus, vel ex factionibus:creantur vero a militibus vel a populo, quod accidit in Abydo, vel quibus in locis iudicia exercentur non ab ijs, quos penes est summa Reipublic :nam Demagogi Rempublicam ad iudicia transferunt, quod & Heracleae Ponti accidit.
CO MME N TARII. II. Causa Κι,inriti A Oολιγ m. J Diximus supra; alxeram mu- ριι occasis tandae Oligarchiae causam ex ipsis Oligirchis inter se dissimula AO- dentibus manare, & quidem multifariam. Hic igitur alius ligarchia, modus siue occasio eius mutationis ab Aristotele exponitur, ab Ool, nimiru Demagogia Oligarchiarum: de Demagogis& De-
garchis or- mocraticis in commutandis & euertendis Democratiis e
M seu inta positum estsuperiore cap.prox. hic de Oligarchi cis Demago- sina. gis,quorum duo ait esse generamam ex Oligarchis siue pau-υπαχ, ρε- cis alias quide reliquis paucis & Oligarchis, alias vero mul- ας. titudinidc plebi. Nam fieri interdum solet, ut ex paucis illisti Ratio. unus aliquis exsistat,qui reliquis blandiendo tandem omnia fauorem colligat, atq; ita magnas opes & potentiam consequatur,adeoque tyrannidem quandam inuadat. Huius DG Exempla magogia: Oligarchicae duo exempla ex Republ. Athenien- Athenien- sum a Fert Aristoteles. Talem fere inter Decemviros Ro- sum. manos Liuit M abis historici describunt Appium Decemui- Exempla rum. Rursusi, pe iri, ut ex paucis unus aliquis potentiae sibi Romanoru. comparandae causa popularem se praebeat, populiq; Au a. Eatio. rem & rumusculos colligat: id, quod Aristoteles in illis ciuitatibus & Rebus publicis ait maxime accidere, in quibus Exempla. ius & potestas magistratuum creandorum sit penes ipsum
populum seu plebem, ut in Republica Larisi ea & Abydena,
velut exempli loco,accidisse commemorat. Idem & Romae accidisse clari stimum est. Nam tametsi magistratus, honores α imperia erimum patriciis tantum siue paucis&Oii-
600쪽
archis mandarentur, populus tamen mandandorum eo
in ius & potestatem solus habebat: haec enim tria smanes odorum mag: stratuum, belli indicendi,&sciscendarum lenum ius &potestatem l populum sibi sola reseruasse Dio- s. Halicarna ct alii commemorant. Et de liis quidem De- magogis popularibus, etsi non de plebe, tamen de Oligarchis & princip:bus essent, dictum est &supra cap hic initio de Lygdami Naxiorum De mago o &posterius tyran-oo; ει hic,ut diri .exempla Larissae, Abydi.& Heraclear quoque Ponti l nam plures eo nomine urbes fuerunti exempla commemoritatur, de quibus ain plius quaerendum. οἱον λαρι νοὶ λιτοφύλακες. J Dixmnus&supra lib. 2. IΠολιτοφυ- cap ι . eos, qui Reipublicae praeessent in urbe hac Thessaliae λαξ. celeberrima Larissa, dictos fuisse οπλι Ουλοι ς, pro prio eius Reipublicae nomine, ut olim Romae fuerunt fere Dicta
Oῖον εἰ Atheniensibus Spartani deuictis
triginta Urannos i sic enim eos postea vocarunt Athenienies 3 constituerunt. Democratia in Oligarchiam, id est, paucorum, puta horum xxx. imperium coria uata: de qua mutatione & Atheniensium calamitate copiole Plut.in L audeo Spartanorum duce.
Koi ον παῖς -J De altera hac in Republica Atheniensi Oligarchia, qua imperium a populo ad quadrin- getos Oligarcnas artibus & consiliis Alcibiadis fuerit trans latum. diximus &supra cap. q. Kta sv ο ις ολιγχρέως. J Hic de altero Demagogorum Caul. De genere, nempe Democratico seu populari, de quo latiusJu must ' Vpra, cuius generis duas potissimum causas hic exponit Ari pρου ri stoteles, magistratuit creandorum & iudiciorum ius &po- in Ot gur- testatem. Nam quibus,inquit,ino ligarchiis ius creando- έει rum magistratuum non penes ipses Oligarchas, sed est penes plebem ,Vt Romae penes uniuersum ponulum: his in locis haec Demagogia exsistere solet, nimirum dum hi paucis petendis & ambiendis magistratibus populi fauorem ac auram blanditiis, muneribus, viscerationibus, epulis captare silent; sive mapistratus ex certo censu mandetur, ut in plaz