장음표시 사용
611쪽
1ρα IN CAP. VI. LIB. V. POLIT.nantur, in eas, quae suo arbitratu omnia adminia
COMMENTARII. In qua,Res χλωιA o i J Ex positis adhuc duarum Rerum p . De
pubi. mute- mocratia: & Oligarchiae, incliandarum causis, separatim ad- tur Democ. iungit hic Aristoteles clausulam utrique Reipubl. commu-O Olear- nem, qua breuiter complectitur, quas in Respublic utraque chia. conuertatur. Nam grauis & magna haec est quaestio de mutatione Rerum publicarum, non tantum quibus ea ex causisi fiat, q ua de quidem his iam capitibus potissimum agitur: sed
haec quoque, quam in Rempub. haec vel illa mutetur, ut an Democratia in Monarchiam vel Oligarchiam, &c. de qua quaestione satis diligenter infra explicatur cap. vlt. & hoc quidem commune praeςeptum & peruulgatum hac in re ad- Axioma ferri solet, Respublieas plaerunque in contrarias conuerti &seu reg la mutari, ut in eo cap. vlt. cuiusmodi generis sunt Oligaichia Politica de & Democratia, pauci namque multis repugnant. Hinc igi- mutatione turde his duabus Rebuspubl. de quibus hactenus explic Rerumpub. tum, essicitur&eoncluditur, Democratiam fere in Oligar- Exceptio. chiam,&hanc in illam conuerti. Verum hoc loco Aristotel. praeceptum hoc monet non eis: perpetuum: saepe namque usuuenire, ut hae duae non in contrarias conuertantur, sed in sui generis Respublicas, ut Democratia in Democratiam, Oligarchia in Oligarchiam. Cum enim iam notum sit exbb. utrius' ue esse plura genera, & maxime duo, quorum unum sit, in quo leges praesint , alterum, in quo non leges, sed in Democratia multi, in Oligarchia pauci suo omnia ar bitratu & libidine administrant vocat eos eleganter πολιτει ς:ὶ fieri solet ut legibus administrata Democra iaconuertatur in Democratiam populi arbitrio administ rata,& contra, ut & supra monuit caps. in v. μετας ιλουα δε ιν -
TXpLic ANTVR hoc capite causae aliquot mutanda:& euertendae Aristocratiae & huic affinis Politiae, siue communi nomine Reipublicae.
In Aristocratiis vero seditiones exsistunt, aliar
612쪽
quidem ex eo, quod pauci honorum sint participes; quare expositum est &Oligarchias permo ueri. Nam & Aristo cratia est quasi Oligarchia: si quidem in utraque pauci sum, qui praestini: etsi
non eadem ratione pauci. 3 COMMENTARII.
E, J Causam euertendae ct mutandae I. Caussu Aristocratiae princi plo exponit in honoribus, de qua causa mo ms emeriam Lepe exposuit; Primo communiter, deinde separatim tenda Ari- cap. priore, ubi de Oligarchia. Nam communiter quidem socratia. docuit in omnibus fere Rebis sipublicis de honoribus con- Honorestentiones exsistere. In Oligat chiis vero, quia pauci honores causa mo-ε magistratus capiant, reliquos ab honoribus remotos sc- tu mino sitiones mouere mlitus, ut supra explicatum cap. o initio, mnibu/RG-των νωδείρων,&c. Q madmodu igitur hanc besssu. Ob de honoribus & magistiatibus communicandis, contentio - garchiis nem de Oligarchiis supra docuit: ita & hoc loco de Aristo- Aristoc acratiis initio monet eandem hanc este pestem & perniciem, riis. sumpto argumento velut a genere ad speciem,quod nimi- Ratio.
rum Aristocratia sit Ol garchiae velut species quaedam, si Similitudo quodammodo Oligarchia; rccie quidem quodammodo, ct dissimi- quatenus nimirum qui praesunt Reipublieae, utrobique sunt titudo Aria . pauci. Nam quatenus hi pauci non eodem modo sunt asse- foeraiiactisti, ut quia in Oligarchiis genere vel diuitiis praediti, in Ari- Ollarchi hocratia virtute Si ig tur quantitatem spectes, Aristocratia species quaedam erit Oligarchiae, si qualitatem, non item. sic enim & Aristoteles haec verba qualitatis & quantitatis hac in re posuit supra lib. s. vel . Et de hac Aristocratiar αα Oligarchiae, quoad quantitatem, similitudine siue assinii re aliis quoq; in locis memoratur. Qua similitudine multi Error quo- imprudenter falli eam, quae vere est Oligarchia, sepe solent rundam Α- 0care Aristocratiam, ut Rempublicam venetorum & No- risiocratiasticam Contarenus se alii. nominanti- G-- J Quod hic dicitur, Aristocratiam um,q- re- videri esse obgarchiam, quia modo commodiore loco sue- uera sun x-t ea positum ; ea re haec clausilla mihi superuacanea vide- Olearchi x x : etsi in omnibus editionibus, etiam in veteti tralatione
613쪽
Hoc autem maxime necesse est accidere , ubi multi sint animo elati,ut virtute pares, quales Lacedaemone, tui dicebantur Partheniae: erant namque ex paribus, quos ubi insidiatos sibi compere runt,Tarentum ablegarunt in coloniam. Vel ubi
ignominiose habentur aliqui viri, alioqui magni& nemine virtute luseriores, a quibusdam , qui maiore sunt in honore, ut Lysander a Regibus; vel ubi quis sortitudine praestans honorum nousit particepG ut Cui ado, qui, Rege Agesilao, comiurationem aduersus Spartanos fecerat.
COMMENTARI LMαλις, - J Ad causam de honoribus hare omnia pertinent. Nam docet his Aristoteles,varie accidere motus & s 1. Ra . qua ditiones ex honoribus in Aristocratiis. Nam primo quidem ob honoris Respubl. a paucis Optimatibus obtineri, & ab iis solis admiambustitiνβ. nistrari: saepenumero id accidere, ut reliqui indignentur ὁρditionis in aegre serant,non hi tantum, qui magno sint animo&gloriae A=sοι . cupidi, scd alii quoque de plebe, & parui atque angusti animi homines, nullaqi virtute praediti ; quibus hoc tantum sit aegre,paucos omnia administrare. Et huc pertinent ea, tuae a. Ratio ceu paulo supra sunt allata. Iam vero adi ungit Aristoteles alios
modos,quibus seditiones & motus Aristocratici facilius e oriantur ex honoribus, nimirum per eos, qui vel magno sint animo iraediti,vel fortes Videantur, vel f qui virtute pares &magni viri a potistioribus minus digne & honeste tres nentur; si uehi sint multi, sille unus aliquis. Nam hi,quia aut vir- tute sint pares, aut certe magnos gerant spiritus, magnique sint animi;& proinde se aliis velut pares iissem quoque honoribus dignos censeant, & peraeque digne & honorifice habendos : hinc motus & seditiones aduersus optimates concitare solent. Nam&sum iteratum est aliquoties, Da - xime initio huius libri, hanc patitatis siue aequalitatis persitasonem omnium fere motuum esse sontem & causam. Ex emptu. empla affert Aristotcles de Republica Spartana, quam opti-
614쪽
matum imperio administratam fuisse plaerique dicerent, nimirum triginta : etsi Aristoteles eam varie mixtam & temperatam fui isse ostendit supra lib. a. & primum quidem de
inultis, postea de singulis. Nam Lacedaemone olim Parthenias, cum se reliquis ciuibus pares putarent, & ab iis tamen velut spurii & nothi contemptim haberentur, tandem coniuratos consilium cepisse de senatu & optimatibus trucidandis; qua coniuratione Helotarum indicio quorundam consciorum senatus cognita, non armis Parthenias opprimendos putauit, sed persuasios alio migrare compulit, qui duce
Phalanto in magnam Graeciam seu extremam Italiς Regionem prosecti urbem Tarentum occuparunt. De his Partheniis, & cur ita d: cerentur quia ex virginibus tantum essent editi incerto & permixto concubitu in copios e Strabo lib. o. ex
Ephoro, Trog.Κ3. Pausan. in Phocicis, , Lactan. bb. r. cap. 2 O.
Et hoc quidem est exemplum, quod multi aduersus Aristocratiam seditiones moueant: reliqua duo sunt de singulis, eaque etiam inter se dissimilia,&dissimili ex causa. Nam in- 3. Ratio seu terdum accidere docet, ut viri aliqui virtute & dignitate prae- mρήν stantes , unu aut alter, aut pauci grauiter serentes, se, quibus virtute sint pares, ab iis contemptim haberi, & ignominiose tractari, res nouas aduersus Rempub. moliantur,quod ΣηφNM Lacedaemone quoq; suscepisse ait Lysandrum: qui cum rei militaris gloria nemini facile cederet, quia tamen Reges erant semper Lacedaemone bini,iiq; ex familiis certis m iore in honore esse cerneret, consilium cepit de Regno tol- 3 endo, aut certe cum aliis quoque familiis communicando. Verum coniurationis hac de causa & foederis cum PersisA-.cti conuictus capite poenas luit: quod commemorant Nepos, ct Plut. in Lysandro, ct Diodorm Sictilio late lib. Ia. Interdum vcro accidere solet, ut mus quoque aliquis non . Ratiosuram virtute & dignitate, quam audacia & robore praestans modin. seditiones moueat, qui hac re fretus & superbus grauiter serat, se honorum esse expertem: cuius generis Lacedaemo te Exempla. quoque fuit Cinado, alter velut Catilina & Spartacus, qui tamen minore cum contumelia, quam Catilina, suerit oppressus: de quo Xenophon lib 3.rer. Groar. i
AH c. J Valet hoe verbum idem, quod Latine magni με λωλ'
615쪽
IN CAP. VII. LIB. V. POLIT.T E X T V S.
Praeterea ubi alij quidem nimis sint pauperes, hi vero nimis diuites: atque in bellis hoc maxime accidit & st: accidit au t hoc & Lacedaemone bello Messeniaco; quod ex Tyrtaei poemate, quod Eunomia dicitur, perspicuum est. Nam bello quidam attriti afflicti flagitabant agrorum diuisio
III. Modin ' En ι-ν Alius tertiusque modus euertendat Aristo- seu causae- cratiae, ex nimia vel paupertate vel diuitiis, hic exponitur; uerte δε A- nempe si ex optimatibus aliqui ad summas rei familiaris an-rsocratia. gustias redigantur, reliquis bonis ad paucos deuolutis. Nam Nimia pau fere accidere,vt hi, qui bonis sint lapsi, seditiones moueant; serias vel & quos agros soli possideant diuites, secum petant commu- diuitie. nicari,atque ita agros rursus aequabiliter diuidi: quod Grae- Ἀναλι ν ci vocant eo tam ποιεG,vel vel έσό ν; petant, inquam, πιειν bona aequari ; quod sit partim tabulis nouis, partim agris ae-ήία αν. quabiliter diuidendis. Quare & Liuius lib.sa. in . ubi de Na-
cata rationem promulgarunt, unam de tabulis nouis, alteram de agro viritim diuidendo, duas faces nouantibus res,
ad plebem in optimates accendendam. Et Iustin. lib.ro. ubia. Exempl. de Heraclea vibe Ponti, & plebis ine aduersus senatu dissensionibus; passi, inquit, sunt inter plurima mala etiam tyrannidem. Siquidem tuin plebs & nouas tabulas & agrorum diuisionem diuituin impotenter efflagitaret,&c. Sive igitur ex optimatibus ipsis aliqui siue plebs ad summa paupertatem reciderit motus in de aduersus optimates reliquos ditiores eΣcitari solent. Sic &supra cap. s ex hac quoq; causa docuit Oligarchias euerti, inquiens, ή -ς ουαας,5 i a cap. 3. Exempl. prax. fere in . δἰ λ ταῖς &c. Exemplum huius rei siue causae affert Aristoteles ex Repub., partana, ubi motus tempore belli Messenici hinc, id est, ob nimiam quorundam paupertatem fuerint exorti. Alterum ex justino de Heraclea modo attulimus: In Republica Romana de tabulis nouis & agris diuidendis saepissime actum est, ct multi
616쪽
CV ῖς πολε υις. J Affert causam paupertatis, Aestu laus bellum, id est, multos ad paupertatem redigi, quod relicta Mim pau- rei familiaris cura in expeditionibus & bellis pro patria to- pertatis. tam vitam consempserint. Συνέδεθ τοῦτο. J De bonorum inaequalitate apud Lacedaemonios monuit, & ipsum eorum legum scriptorem Lycurgum reprehendit Aristoteles lib. a. ubi de Republ. Lacedaemoniorum.
'Υπο τον με ίωιαυν πολεμ ον. J De hoc bello Messenico Bogis a svalde diuturno, quod Lacedaemonii aduersus Messenios isti susceperant, & in eo gerendo plus quam viginti annos do- mo abfuerunt, comemorant cum alii,tum Strabo lib. o. Geo- araph. ct Iustinire lib. V. ni; τυρ ιυ. J Ait Tyrtaeum facere mentionem in suo T)riam. poemate huius inaequalitatis bonorum apud Lacedaemonios. Hic Tyrtaeus ciuis Atheniensis & Dux fuit Lacedaemoniorum in bello hoc Messenico, de quo postea victor carmen seu poema Eunomiae nomine conscripsit, cuius meminit & Strabo lib. 8
TEXTUS. Praeterea si magnus quis sit, quique etiam maior esse possit, ut solus imperio potiatur, ut Pausa nias Lacedaemone bello Medico praetor, videtur& Carthagine Hanno.
COMMENTARII. Eria I mς Quartus euerten dae Aristocratiae mo- IV. Modin. dus & causa exponitur, unius alicuius nimia in ciuitate potentia aut magnitudo, qua ille fretus tyrannidem &impe- .rium solus inuadere possit,si ex optimatibus unus aliquis talis exsistat. Nam hi fere,oppressis reliquis optimatibus, tyrannidem assectare consueuerunt. Affert Aristoteles duo exempla Rerum pub. Spartanae &Carthaginensis. Verum de hoc loco seu cause non Aristocratiae propria, sed reliquarum quoque Rerum b. communi, nimia unius Vel potentia vel praestantia, libellati Reipublicae intolerabili, explicarum raci .j. in is ubi de inracismo. Quod idem monti Demosth. Vαθαρσοῦ - etiam in Demo-ςi ua diligenter cauendum, ne quis Vnus praeter caeteros e
617쪽
sya IN CAP. VII. LIB. V. POLIT.
cellat ἐω &c. nihil, inquit, est, quod peraeque sit cauendum,atque hoc,ne quis unus populo uniuerso maior fiat, ut hoc loco. a. ExempL 'χὶ 'ερ ia λακεLh ιι. J De Pausaniae Regis Lacedaemon', qui bellum gerens aduersus Persas, captas tandem luxurie Persica,& ambitione affinitatis Regiae impulsus, Regi Persarum patriam occulte prodere voluerit. Vt eiusllegis potentia subnixus pro libidine solus regnaret Lacedaemone, diligenter exponunt Thucyd. lib. a Nepos in Pausania, Diodo- rara tib ir. Pliat in Themistis Aristitis is Iusin. bb. a. Κατα πολεμεν.J Alibi monuimus, Persas ab A: ..ticis dici Medos, quos & Latinus Poeta Horari saepe imi
a. Exempl. Καὶ A De hac Annonis unius ex Regibus seu Principibus Respublicae Carthaginensis affectatione tyrannidis reperi apii Iustin. lib. at & breuiter apud Orosium lib. . cap. o. Dictum autem supra lib. a. malibi etιam lib. in his duabus ciuitatibus, Sparta & Carthagine, ' accommodata suisse exempla ' fuisse Aristocratiam.
T E X T V S. Maxime autem dissoluuntur tam Democratiae
quam Aristocratia iuris in ipsa Republica aberr tione. Principium namque. est θ quod non bene, sit temperata, in Politia quidem Democratia &Oligarchia, in Aristocratia vero & virtus: maxime vero duae; duas, inquam, Democratiam & Oligarchiam. Has namque cum Politiae temperare co- . nantur, tum multae, quae usurpantur Artilocratiar.
Nam hoc Aristocratiae ab illis, quae Politiae dic untur, differunt. Quare & ex ipsis nae quidem minus, illae vero magis sunt stabiles. Nam quae ad Oliga chiam magis inclinant, Aristocratias vocant; quae vero ad multit idinem, Politias: tales igitur alteris sunt stabiliores Nam quod plus est, idem plus potest:& qui aequale obtinent , magis sunt contenti:
qui autem diuitijs assiliunt, si ex statu Reipublicae
618쪽
COMMENTARII. 18'primas habeant,iniurijs alios asscere,& omnia ad se rapere solent: ad suminam, quocunque Respublica inclinarit,eo transuertuntur, utrisque suam agentibus partem: ut Politia quidem in Democratiam, Aristocratia vero in Oligarchiam: vel in contraria, ut Aristocratia quidem in Democratiam tenuiores namque, ut iniuria affecti, in co-
trarium flectunt, Politiae vero in Oligarchiam: Nam dignitate aequum solum est stabile, & sua quemque retinere. Quod diximus, accidit Thu
rijs: Nam cum a multo quidem censu crearentur magistratus, Respub. ad minorem censum & plures magistratus est traducta. Cum vero totam regionem Principes contra legem possedisson qnam Politia magis erat Oligarchica, adeo v t possent ad se omnia rapere seu pertrahere: populus, bello exercitatus,bonis praesidio su perior factus est, donec hi agris di scederent, qui maiorem partem te' nerent Preterea,quod omnes Respublicae Aristo craticae sint Oligarchicae, eo plus sibi vindicant Principes; ut Lacedaemone ad paucos bona veniunt:& licet Principibus, quicquid velint,facere,&quo cum assinitatem velit contrahere: quare &Locrorum ciuitas ex Dionysij assinitate interhi: quod in Democratia non facile fiat,aut in Aristocratia bene temperata.
COMMENTARII. λίην M J Exposuit adhuc Aristoteles Aristo. V. Causseratiae proprias aliquot euertendae modos: hoc loco afferisu modus, alium. sed Aristocratiae & Politiae communem, quem voeat euertenda. - Ωιαν του δεκιωκ , siue aberrationem iuris: qui modus Aristocra-γt intelligatur, res paulo altius est repetenda ex lib. s. cap. 6. t ct Pol O . lib. cap.s ωρ o supra Mim bb. cap. r. quibus in lo- ita commu-
619쪽
coo IN CAP. VII. LIB. V. POLIT.
Ress. prate- Omnes ius quamque suum praetexere & asserre, quo nixa de xii. principatu S imperio contendat , quod ius triplex fere sit, Libertas, Diuitiae seu Genus, & Virtus: ex quibus iuris partibus Democratia libertate, O ligarchia diuitiis, virtute nitatur Aristocratia simplex& optima; i'olitia vero. & tria re- uili qua A ristocratiae genera, quia mixtae sunt Respublicae, ut mox dicetur, non uno, sed duobus vel omnibus his iuris ge-. neribus nituntur, verbi gratia: Politia libertate siue pauper- tate & diuitiis, Aristocratia & bis duobus Jc praeterea virtu- fle. Nam in Politiis & diuitum & pauperum habetur ratio, alta ut Politia ex Democratia & Oligarchia sit mixta &tem - perata: Sic & Aristocratia lexcepta optima, quae ex sola virtute constat in partim ex populari siue pauperibus &tenuio- Lmbus partim ex diuitibus, partim ex viris bonis conflari so- lilet: quin etiam co ventum ait Aristoteles, ut ne in Aristocra- l itiis quidem, quarum tamen propria velut nota & vis est virtus, tertii eius iuris, puta virtutis, saepe nulla, sed reliquar
duntaxat iuris partium libertati a siue paupertatis, diuitia- rum, aut generis j habeatur ratio, non secus atque in Potitiis; . liadeo ut inter Aristo cratias usitatas sua aetate & Politias din inrentiam viae fateatur esse a liam, quam quae in eo,quod ma- igis aut minus ive vocant Dialectici est posita, id est, ut e dem Respublica, si magis ad Oligarchiam spectet,iam dica- tur Aristoc raria; sin propius ad Democratiam, iam dicatur H use Politia. His ita praeru' pluatio. Aristoteles harum Retiae, interitum & euerratione in iure, siae ex ' ciae & tcperat . Et hoc&c. quibus verbis iurnit& velut e planat, sconstituendarum peciprudenter temperar
tur & misceantur, aut S. p. lib. .. ct cap. Ia.
rumpub. interitum S turnitateni positam ei
620쪽
Διαφερουαῖ .A. J Versiculus hic, propter verbum, τουτω, quo quid sigili ficetur, non satis liquet, fatis est obscurus. Praeterea vetus interpres, nisi codices sint mendosi, legit -- τα: caquoque quae sequuntur, vi τύτ ειαν, item non satis inter se
connecti videntur, & item mox iterari λο πεζοὶ σφαλι ροι.
Etsi igitur in verbis propter has causas obscuritas est. tamen sentetitia totius loci haec este videtur, quae in his duobus ca pitibus sit posita. Nam primo Aristo cratias & Politias ex iis- Ratio Ari dem quidem olim temperatas, Oligarchia & Democratia, socratiarunon eundem tamen in modum. Nam alias ex iis ita tempe- ct Pol ita ratas, ut propius ad Oligarchiam; alias ita, Vr ad Democra- rum, quastiam propius accedant: & has quidem vulgo politias Voca - atate Ari ri, illas vero Aristocratias, id quod & supra lib. cap.7. eα- solem ita tremo O, 8.explicatum; quare& instra hoc cap. Politias has A- vocabant. ristocratias vocat, quasi ambae sint Politiae, mi aetae nimirum ex Democratia & Oligarchia : quae Politiae es nota, visupra cap. y lib. . Sed altera Aristocratia, ea nimirum, quae ad
Oligarchiam accedit nam Aristocratia quaedam O ligarchi a videtur, qu supra initio huius cap. altera non item, quae Democratiae sit similior, Politia tamen communi nomine dicatur. Alterum est, quod huc magis portinet, de harum in- Politia Ariteritu Rerum pub Politias his A ristocratiis est e stabiliores & socratiudiuturniores : cuius rei causam hanc affert, quod in altera tunc ta-hac Repub. puta in Politiis maior sit tenuiorum multitudo: tu sabilio- in altera, puta his Aristocratiis, maior diuitum; quos inter res. haec nota est disserentia, quod tenuiores, aut certe medio- Ratio. cres, sua sorte contenti pari iure vivere consuerint, cum diuites nacti praeterea imperium Reipublicae impotenter se gerere, omnia sibi rapere, aliis petulanter insultare sint soli ti, ut est apud Aristotelem lib. a. Rhetor. Atque huc pertinent, Daquampra disseruit lib. . . it. de Politiae diuturnitate hanc diuturni ciuitatis sormam maxime esse stabilem,&e ca xeris, quo late. huic sit magis cognata, eo aliam alia esse stabiliorem, ut &Democratias eodem argumento supra docuit cap i. huim
lib. in si Oligarchiis esse diuturniores. Et hoc est, quod ait,
κρειτ ον , ὀ πλειον,&c. id est in Politiis, quam in his Aristo cratiis, maior est tenuiorum quos hic vocat τ' et eo
quod eor u semper maximus sit numerus, ut supra dictum cap r. iis .i multitudo.
G, ae meam c. J subindicat Aristoteles, inaperia, si Nominum