장음표시 사용
261쪽
que permanet stabilis , O certa possessio; ut , etiamsi illa maneant, quae sunt quasi dona fortunae, tamen uita iuculta, O deserta ab amicis , non post esse iucunda. sed haec hactenus. Con- sit uendi autem sunt, qui sint in amicitia fines, O M mici- quasi termini diligendi. de quibus tres uideo fer '
ri sententias, quarum nullam probo; unum, ut eodem modo erga amicum affecti simus, quo e ga nosmet ipsos; alteram, ut nonra in amicos beneuolentia, ibi0rum erga nos benevolentiaepariter, aequaliter'. retondeat; tertiam, ut, qua
ii quisquese ipsie facit, tanti fiat ab amicis. harum
trium siententiarum nulli prorsus Gentior . nec enim illa prima vera est, ut, quemadmodum iust quique, sc in amicum sit animatus. quam multa enim, quae noctra caussa numquam faceremus, facimus caussa amicorum ' precari ab indi- amicorumgno, supplicare, tum acerbius in aliquem inue bi, insectari q. uehementius: quae in nostris rebus quae nostra non satis boneste in amicorum fiunt honesis e. 'ζ', '. multae quoque res sunt, in quibus de siuis commo dis uiri boni multa detrabunt, detrahiq. patiuntur , ut ijs amici potius, quam ipsi, stuantur. Altera siententia es, quae desinit amicitiam paribus olfc3s, ac uoluntatibus. hoc quidem est nimis exigue, O exiliter ad calculos reuocare amicitiam ; ut par sit ratio acceptorum, O datorum. ditior mibi, uentior uidetur 4se Nera ami- sera amici citia, nec obseruarefricte, ne plus reddat, quam nsto ob
262쪽
hic ARONI sdae, quam acceperit. neque enim uerendum est, ne quid eri ςςπς ix , ne aliquid in terram defluat, aut ne plas acquo quid in amicitia congeratur. Tertius
vero ille finis deterrimus, ut , quanti quisque stipse faciat,tanti fiat ab amicis. saepe enim in qu busdam aut animus abiectior es, aut spes amplificatae fortunae fractior. non est igitur amici, talem esse in eum, qualis ille in se est, sied potius
. niti, O cocere, vi amici iacentem animum excitet , inducatq. in stem, cogitationemq. melic-rem. Alius igitur sinis uerae amicitiae constituendus est, si prius, quid maxime reprehendere Scipio solitus sit, edixero. Negabat ullam uocem inimiciorem amicitiae potuisse reperiri, quam eius, qui dixisset, ita amare oportere , ut aliquau- κ;ih ;, di 'clyt ομ- οῦ nec vero si adduci posse, ut hoe,ctum, ita quemadmodum putaretur, a Biante dictum esse νι ἡ ἡ' rectrct , ibabitus est unus entem; std im- aliquado si puri cuiusdam, aut ambitiose, aut omnia adsiua vi Iti, potentiam reliocantis, esse sententiam . quonam ιν. e. . enim modo quisquam amicus eius esse poterit, cu
ius se putabit inimicum es posse ἐ quin etiam necesse erit clipere, O optare, ut qua aepissime
peccet amicus, quo plures det bbi tamquam ansas ad reprehendendum . Rursum autem recte factis , commodisq. lamicorum necesse erit angi, dolere, inuidere. Quare hoc quidem praeceptum, . cuiuscumque est , ad tollendam amicitiam ualet . illud potius praecipiendam fuit, ut eam diligentiam
263쪽
Iastiam adhiberemus in amicitiis comparandis, ut uinndum ne vaηdo amare inciperemus eum, quem alia ς' 'μς
quando odisse possemus. quin etiam, si minus f pi mu
lices in deligendo fui Femur; ferendum id scipio tri' et
potius , quam inimicitiarum tempus cogitandum micorii ui- putabat. His igitur finibus utendum arbitroh . 'μή ut, cum emendati mores amicorum sint, tum sit inter eos omnium rerum, consiliorum, O uolu t sine ulla exceptione communitas; ut etiam se qua fortuna acciderit,ut minus iustae amicorum uoluntates sint adiuuandae , in quibus eorum aut de capite agatur, aut de fama, declinandum sit de uia , modo ne summa turpitudo sequatur . en
enim, quatenus amicitiae dari uenia possit. Nee 'et
vero negligenda en fama: nec mediocre telum ad V ς Wς'i gerendas existimare oportet beneuolehitavi - ρ' ciuium; quam blanditiis , O assentationibus colligere , turpe est. virtus, quam siequitur caritas , minime repudianda est. Sed saepe enim redeo ad Scipionem, cuius omnis sermo erat de amicitia P querebatur, quod in omnibus rebus homines diligentiores essent: capras , O oues quot
quisique haberet, dicere posse: amicos quot habe ret , non posse dicere: O in illis quidem parandis adbibere quasi signa quaedam, O notas, quibus
eos, qui ad amicitiam essent idonei, iudicarent. Sunt igitur simi,.stabiles , O connantes de- constantia ligendi: cuius generis est magna paenuria: O imocare disscite es me, nisi expertum s experien- η-ri dum
264쪽
ut in transitu fluminis ambitio saepe amicitia Peruertit. Imbeeilla
dam pote tiam a senarius aeontemne re , leuitatis r desere. re, infirmiatatis .
CICERONI sdum autem est in ipsa amicitia ita praecurrit amicitia iudicium , tollit q. experiendi potestatem. essuitur prudentis sustinere, ut cursum , sic impetu beneuolentiae, quo utamur, quasi aquis tentetis, sic amicitijs , aliqua parte periclitatis moribus amicorum. Quidamsaepe in parua pecuniape piciuntur, quam sint leves. quidam autem , quos parua mouere non potuit, agnoscuntur in magna . si uero erunt aliqui reperti , qui, pecuniam praeferre amicitiae, fordidum existiment:ubi eos inveniemus , qui honores, magistratus, imperia, potestates,opes amicitiae no anteponant; ut, cum ex altera paraeproposita haec sint, ex altera uis amicitiae, non multo illa malint ρ imbecilla enim natura es ad contemnendam potentiam: qua
etiam si, neglecta amicitia , conficuti sunt, excusarisse arbitrantur, quia non sine magna caussa sit negleIta amicitia. itaque uerae amicitiae dis cillime reperiatur in js,qui in honoribus, req. publica uersantur. ubi enim inuenias, qui honorem amici anteponat μο ' Quid ζ c haec ut omittam9qηam graues, quam dissiciles plerisque uidentur calamitatu societates'ad quas,non es facile inueratus , qui descendat. quamquam Ennius recte ,
Amicus certus in re incerta cernitur.
265쪽
citia praestiterit, hunc ex maxime raro hominum genere iudicare debemus, paene diuino. firmamentum autem flabilitatis , conflantiaeq. eius,
Iam in amicitia quaerimus, fides est.nihil enimabile est , quod infidum est. limplicem praei
rea , O communem, O consentientem, id enqui rebus ii dem moueatur, esui par est: quae Omnia pertinent ad sidelitate . neque enim fidum potes esse multiplex ingenium, O tortuosium. ii ultipleκ neque uero, qui non iisdem rebus mouetur, O i'g nit, natμra consentit, aut sidus, aut stabilis potest .s ' μ' μ' se . Addendum eodem est, ut ne criminibus aut inferendis delectetur amicus, aut credat illatis. quae pertinent omnia ad eam, quam iam dudum tracto , constantiam . ita sit uerum illud, quod initio dixi , amicitiam nisi inter bonos esse nonposse. es enim boni uiri, quem eundem sapientem licet bonu, uir dicere, haec duo tenere in amicitia; primum, ne dμ' xstne
qt id fictum sit , neue simulatum; aperte enim ' uel odisse, magis ingenuum est, quam sironte oc- .cultare sententiam 9 deinde non solum ab aliquo oblatas criminationes repellere, scd ne ipsum quidem esse si piciosum, siemper aliquid exi limantem
ab amico esse uiolatum. accedat huc suauitas quaedam , oportet , fermonum , atque morum iubavdquaquam mediocre condimentum amici- mihi' ' tiae . tristitia autem , O in omni re seueritas ab- Mςxu
si . habet illa quidem grauitatem: sied amicitia remissor esse debet, O liberior , O dulcior,
266쪽
CICERONI sad omnem comitatem, facilitatemq. procliuior. Existit autem hoc loco quaedam quaestio siubi citis; num quando amici noui, digni amicitia, ueteribus sint anteponendi; ut equis uetulis ten ros anteponere solemus. indigna homine dubitatio . non enim amicitiarum esse debent, sicut at arum rerum, satietates. ueterrimae quaeque ut
' ea uina, quae uetustatem ferunt θ esse debent suavissmae. uerumq. illud es, quod uulgo dicitur,tii; g multos modios salis simul edendos esse, ut amicimul ededi, tiae munus expletum sit .nouitates autem si spem. v asserunt, si tamquam in herbis non fallacibus stunus amici- dius appareat, non sunt illae quidem repudiandae: uetustas tamen suo loco con struanda est: maxima es enim uis uetustatis , O consiuetudinis . atque in ipsio equo, cuius modo mentionem feci, si nulla res impediat, nemo est, qsi non eo, quo consueuit, libentius utatur, quam intrecitato, Onouo. nec modo in hoc , quod o animal, sied in ijs etiam, quae sunt inanimata, consuetudo ualet; cum locis etiam ipsis montosis dele diemur, Osiluestribus, in quibus diutius commorati fumus . . Sed maximum est in amicitia, siuperiorem parem et i . t νε se inferiorisaepe enim excellentiae quaeda sunt:
ri -- PM qualis erat Scipionis in nostro , ut ita dicam, ere- seriori. ge . numquam βιlle Philo, numquam Rupilio, eiusdi Paul numquam Mummio anteposuit,numquam inferio. et ' sis is ris ordinis amicis. Quin tam vero Maximum, M adu- si atrem, egregium uirum, omnino sibi nequa-
267쪽
superiorem colebat , siuosq. Omnes per sie seposse ampliores uolebat. quod faciendum , imitandumq.es omnibus; ut, se quampraestantiam uirtutis, ingemissiortunae consecuti sunt, impartiant eam suis, communicentq. cum proximis; ut , si parentibus natisunt humilibus ,si propinquos habeant imbecilliores uel animo, vel fortuna, eoru . augeant opes, eisq. honori sint, O dignitati: ut in fabulis, qui aliquandiu, propter ignorantiam nimis, O generis, in famulatu fuerint, cum cognitisiunt, oe aut deorum, aut regum ij inuenti, retinent tamen carita tem inpastores, quos pa T . tres suos multos annos esse duxerunt.quod quidem es multo profecto magis in ueris patribus , certis q. faciendum . ructus enim ingenii, o uirtutis, omnisq praestantiae tum maxime capitur, ritas. 'cum in proximum quemque confertur. Vt igitur ij, quisiunt in amicitia, coniunctionisq. neces tudine superiores, exaequare se cum inferioribus debent : c inferiores dolere non debent, sie a Sis ' i'
amicis aut ingenio, aut fortuna, aut dignitate debent, se superari. quorum plerique aut queruntur sem-- per aliquid, aut etiam exprobrant, eoq. magis, s otia, su
si aliquid babere se putant, quod osci Uecust P ' i' mice, cum labore aliquo suo factum queant
dicere. Odiosumsane genus hominum ossicia ex- num officia
268쪽
citiam excusat uerbi nouitatem . nam
redamo, inusitaturus ad amiciti similitudo scit. bonis inter
bonos quasi necessaria beneuolen. tias
amicitia tenera, atque tractabilis; ut O bonis semici quasi diffundatur , O incommodis contrahatur . quamobrem angor iste, qui pro amico sae
pe capiendus est, non tantum ualet, ut tollat euita amicitiam; non plus, quam ut uirtutes, quia inonnullas curas , O molestias asserunt, repudientur. Cum autem contrabat virtus amicitia,
hi supra dixi , si qua significatio virtutis eluceat,
ad quam siesimilis animus applicet, et adiungat: id cum contingit, amor ibi exoriatur necesse e Li. quid enim tam absurdum, quam delentari multis inanibus rebus, ut honore, ut gloria, ut aedificio, ut uel litu,cultuq. corporis; animo autem uirtute praedito, eo, qui uel amare, uel, ut ita dicam, redamaripost, non admodum delectari ἰ nihil est enim remuneratione beneuolentiae,nihil uicissitudinestudiorum, obsiciorumq. iucundius. quod si etiam illud addimus, quod recte addi pote Ii,nihil esse , quod ad se rem ullam tam alliciat, O contrahat, quam ad amicitiam similitudo: concedatur profecto uerum esse, ut bonos boni diligant, adscilicantq.sibi quo propinquitate coniunctos, atque natura . nihil es enim appetentius milium siui, tribu rapacius,quam natura. Quamobrem hoc quidem , Fanni, o Scaeuola, constat, ut opinor, bonis inter bonos quasi necessariam beneuolentiam esse inui est amicitiae fons a natura constitutus. sed eadem bonitas etiam ad multitudinem pertinet. non ebl enim inhumana uirtus, nequo
269쪽
neque superba; quae etiam populos iniuersos tu ri, eiq. optime consulere soleat: quod non faceret profecto, si a caritate uulgi abhorreret. Atque etiam mihi quidem uidentur, qui utilitatis cause a fingunt amicitias, amabilissimum nodum amicitiae tollere . non enim tam utilitas parta per amicum, quam Emici amor ipse dele lat: tumq. illud sit, quod ab amico est profectum, iucundum, si cum amore, O sudio est prost Ium : tantumq. aberi,ut amicitiae propter indigentiam colantum, ut ij, qui opibus, O copiis, maximeq. virtute praediti, in qua plurimum en praesidis, minime alterius indigeant, liberalissmi sint , O bene centissimi. atque haud sicio an ne opus sit quidem , nihil umquam omnino deesse amicis. ubi enim si dia nostra viguissent , si numquam studio, nuquam
consilio, numquam opera nostra nec domi, nec militiae Scipio eguisset'non igitur utilitatem amicitia, sita utilitas amicitiam secuta en . non ergo erunt homines diuitijs ali uentes audiendio qua-do de amicitia, quam nec inu, nec ratione habent cognitam, disputabunt. nam quis est, pro deum dem, atque hominum, qui uelit, ut neque diligat quemquam,nec ipse ab ullo diligatur,circumfluere omnibus copiis , atque in omnium rerum abundantia uiuerec haec enim en tyrannorum v ta nimirum . in qua nulla fides, nulla caritas, nul
la stabilis beneuolentiae potes esse Mucia: omnia simper suspecta, atque solicita, nullas locus ena amiis
plus, qua utilitas, da lectat mis
tem amicistia ,.sed utilitas amicitiana sequuturo Vranneta uita ε
270쪽
amicitiae . quis enim aut eum diligat, quem metuit , aut eum , a quo se metui putat in coluntur tame simulatione amicitiae duraxat ad tempus. quod si forte, ut sit plerunque, ceciderint; tum intelligitur, quam fuerint inopes amicorum. quod Tarquinium dixisse ferunt, tum, cum exsul esset, se intellexisse, quos fidos amicos habuisset, quosq. infidos, cum iam neutris gratiam referre posset . quamquam miror, in illa superbia, O importunitate si quemquam habere potuit . atque ut huius, quem dixi , mores ueros amicos parare nopotuere: φ multorum opes praepotentium excludunt amicitias fideles. non enim flum ipsa fortuna caeca Used eos etiam plerunque escit caecos, qlios complexa est . itaque illi csseruntur fastidio sere, O contumacia: neque quidquam insipiente fortunato intolerabilius fieri potes . Atque hoc quidem uidere licet, eos, qui antea commodis suerunt moribus , imperio, pote flate , prosteris rebus immutari; sperniq. ab Vs ueteres amicitiis, O indulgeri nouis. quid autem stultius, quam, ut plurimum copiss, facultatibus , opibus posui , cetera parare , quae parant, pecuniam , equos, famulos, uestes egregias, v fa pretiosa; amicos non parare, optimam pulcherrimam uitae, ut ita dicam, supellectilem letenim cetera cum parant, cui parent, nesciunt, nec cuius caussa laborent: eius enim est istorum quodque, qui uincit uiribus: amicitiarum sua cui-- que