장음표시 사용
31쪽
Diue ex pre sum concinne in prooemio lib. declaris orat. reddere e nim bene. ficium ita debet , ne otiid iniu
moribus considerentur. De beneuolentia autem, quam quisque habeat erga nos , primum illud enin officio, ut ei plurimum tribuamus, a quo plurimum diligimur, sied beneuolentiam non adolescentulorum mare, ardore quodam amoris, sed stabilitate potius, O constantia iudicemus. Sinerunt merita, ut non ineunda, sita referenda sit gratia: maior quaedam cura adhibenda est. nullis enim officium referenda gratia magis necessarium est. q 'd si ea, quae acceperis uteda,maiore mensura, si mo op os, iubet reddere Hesiodus: quidnam beneficio prouocati facere debemus ἰ an nouimitari agros fertiles, qui multo plus asserunt, quam acceperunt ' etenim si in eos,quos speramus nobis pro*turos, non dubitamus officia conferre: quales in eos esse debemus, qui iam profuerunt 'nam cum duo genera liberalitatis sint, unum dandi beneficij, a terum reddendi: demus, nec ne, iunonrapotestate est; non reddere uiro bono non li
cet, si modo id facere possit sine iniuria. Accepto
rum autem beneficiorum sunt delectus babendi nec dubium, quin maximo cuique plurimum debeatur. in quo tamen in primis, quo quisque animo , studio, beneuolentia fecerit, ponderandumen. multi enim multa faciunt temeritate quada, sine iudicio, uel modo, in omnes, uel repentino quodam, quasi uento, impetu animi incitati.quae beneficia aeque magna nossunt habenda,atque ea, quae iudicis,considerat constanterq. delatasunt.
32쪽
sed in collocando beneficio, o in refere da gratia, s cetera paria sunt, hoc maxime oscis eri , ut quisique maxime opis indigeat , ita ei pati*mum opitulari. quod contra sit a plerique . a quo enim plurimum β erant,etiamsi ille his non egetitamen
rimum conferetur. Sed,quae naturae principia sint communitatis , societatis humanae, repetendum altius uidetur . est enim primum , quod cernitur in uniuersigeneris humani societate. eius auteuinculum est ratio, oe oratio, quae docendo, diastendo, communicando , disceptando, iudicando conciliat inter se homines,coiungitq. naturali qu dum liocietate . neque ulla re longius ab siumus a natura ferarum: in quibus inesse fortitudinem sas Npe dicimus, ut in equis, in leonibus, iustitiam , ctemus. ua aequitatem,bonitatem non dicimus uni enim ra- ζ : I:
tionis, ct orationis expertes. ac latissime quidem prie no est, patens hominibus inter imos, omnibus inter om . nes ocietas haec est . in qua omnium rerum, quas dentiae. ad communem usum hominum natura genuit, est seruanda communitas , ut, quae descriptasunt legibus, iure cissili,haec ita teneantur,ut sit consitutum ; e quibus ipsis cetera sic obstruentur, ut in Graecorum prouerbio es, amicorum omnia esse
communia. omnia autem communia hominum uidentur ea,quaesiunt generis euised quod ab Ennio
33쪽
CICARONI spositum in una re, transferri per multas potest rhoe I=sum Vt homo, qui erranti comiter monHrat uiam, attingie in Quasi lumen de suo lumine accedant, facit, pro B bo. Vt nihilo minus ipse luceat, cum illi accederit. una enim ex re satis praecipitur, ut, quidquid si- ne detrimento possit commodari,id tribuatur cui-' que, uel ignoto . ex quo sunt illa communia, nouprohibere aqua profluente; ρati, ab igne ignem capere, si quis uelit; consiliu fidele deliberanti dare. quaesunt ijs utilia, qui accipiat,danti no molesta. quare et bis utendis est,et semper aliquid ad coi munem utilitatem asserendum. Sed quonia copiae paruae singulorum sunt; eorum aute,qui his ege- quae omni ant, infinita eri multitudo: uulgaris liberalitas re M impς ' ferenda est ad illis Ennii ne; Isibilo minus ut ipsi luceat: ut facultas sit,qua in nostros simus liberales.Gradus aut e plures sunt societatis hominis. qua omni. At.n .ab illa discedatur infinitate,propior es eius-hμ 'muς. de getis,nationis,linguae, qua maxime homines Tatione cois coniunguntur: interius etiam es, eiusdem esse ciuiiμηἀμ0ς-- latis .multa sunt enim ciuibus inter se communia, foris analorticus,viae,leges, iura, iudicia, si fragia, consuetudinespraeterea, O familiaritates, multaeq. cu multis res,rationesq. cotractae .
Arctior uero colligatio est, societas propinquoris: ab illa.n.immensa ocietate humani generis,in exiguum,angustumq. concluditur . nam cum sit hoc
natura commune omniu animantium, ut habeant
libidinem procreandi:,prima societas in ipso G co iugio,
34쪽
iugio, proxima in uberis, deinde una domus,communia omnia. id autem est principium IIrbis, O uib, evi ex quasii seminarium reip. Sequuntur fratrum coΠm-LIiones, post consobrinorum , sobrinorumqtie : bus costat. qui cum una domo iam capi nonpo sint , in alias domos, tamquam in colonias, exeunt. Sequuntur connubia, ct a finitates: ex quibus etiam plures propinqui. quae propagatio, o soboles, origo est rerump . sanguinis autem coniun Iis, O beneuolantia deuincit caritate homines.magnis est enim, eadem habere monumenta maiorum, eisdem uti erans Em msacris , sepulcra habere communia. Sed omnium & publica focietatum nulla praestantior est, nulla firmior, quam cum uiri boni, moribus miles, sunt familiaritate coniim Ii.illud enim hone lum, quod De Η ' pe diximus, etiam se in alio cernimus, tamen nos movet, atque illi, in quo id inesse uidetur, amicos facit. et quamquam omnis uirtus nos ad se allicit, facitque, ut diligamus,in quibus ipsa inesse uideatur: tamen iustitia, O liberalitas id maxime ei scit. nihil autem est amabilius, nec copulantius, quam morum similitudo bonorum.in quibus enim eademsudia sunt,eaedemq. uoluntates,in his', rit aeque quisque altero delectetur, acse ipsio: efficiturq. id, quod Pyshagoras litist iu amicitia, ut s)ui, is iannus fiat ex pluribus. Magna etiam illa communi liis traditatas est, quae conficitur ex beneficijs ultro citroq. datis, acceptisque. quae mutua, O grata dum psit. sunt, inter quos ea punt, si a deuincianthrsiock-
35쪽
iate. sed, cum omnia ratione, animoq. lustrave- ris, omnium societatum nulla es gratior, nulla carior, quam ea, quae cum rep. est unicuique no-yrum. cari sunt parentes, cari liberi, propinqui, familiares: sed omnes omniu caritates patria una complexa est: pro qua quis bonus dubitet mortem
oppetere, si ei fit profuturus ῆ quo est detestabilior
de Caesare inorum immanitas, qui lacerarunt omni scelere patriam, O in ea funditus delenda occupati σde Μ Anto sunt fuerunt. Sed si contentio quaedam drata clea comparatio fiat, quibus plurimum tribuendum sitor nςςς os icti principes punt patria, o parentes; quorum si, opsiti' beneficijs maxime obligati sumus: proximi liberi, si Puba tetsi I, domHi, si e stelliat in nos solos , neque eidemque aliud ullampote habereperfugium: deinceps b
Dςςαiix ne consenientes propinqui quibus communis tiam pleruque ortuna est . quamobrem necessaria uitaepraesidia debentur ijs maxime, quos ante diaxi : uita autem, uictusq. communis, consertia, fer- ones , c0h9rtationes, consolationes , interdum etiam obiurgationes in amicis uigent maxime ;Hiq. ea iucundi dima amicitia, similitudo
morum coniugauit. Sed in his omnibus osciis tribuendis , uidendom erit, quid cuique maxime necesse sit , O quid quisque nobisium, uel sine nobis
benda te aut possit con equi, aut non possit. ita non ijdem ν' j jόρά. ei Aut Mecestudinum gradus , qui ct temporum . nisi e st', huntq. oscia, quae alijs magis, quam ali3s,debeat riudiis, tur: ut , uicinium citius adiuueris in Irugibus percipiendis
36쪽
cipiendis, quam aut statrem, aut familiarem.at, s lis in iusticiosit, propinquum potius,et amicum, quam uicinum defenderis. Haec igitur, O talia circumsticienda sunt in omni vicis: O consuetudo, exercitatioq. capienda, ut boni ratiocinatores clarum essepossimus, O addendo, deducendoq. uidere,quae reliqui summa fiat, ex quo, quantum cuique debeatur, intelligas. Sed, ut nec medici,
nec imperatores ,nec oratores,quamuis artis praecepta perceperint, quidquam magna laude dignu. me usiu, ω' exercitatione consequi possunt: sic o smi conseruandipraecepta traduntur illa quidem, . ut D ciamus ipsi; sied rei magnitudo usum quoque, exercitationemq. desiderat. Atque ab ijs rebus, quae sunt in iure focietatis humanae, quemadmoduducatur honestum, ex quo ortum est oscium, satisfiere diximus. Intelligendum eri autem, cum proposita nigenera quattuor, e quibus honestas, ciumq. manaret ,splendidissimum uideri, quod
animo magno, elatoque,humanasq. res desticiω-
tefactum'. itaque in probris maxime in prom
ptu es, si quid tale dici poten r
Vos etenim iuuenes animum geritis muliebre,
Illaq. uirgo uiri: O, si quid bum modi: Sulmsci da spolia sine sanguine, O sudore.
contraq. in laudibus; quae magno animo, fortiter, excellenterq. gesta sunt, ea ne sito quo modo quasi pleniore ore laudamus. hinc rhetorum campus de Marathone, Salamine, Plataeis, Ther-
oratorε uidetur imperatori anteponere in proozmlO lib. i. de
&lausa seminae nomen uiro tribuit probri caussa . Str. lib. ιε .
37쪽
CICERONI senumerat montis , Leuctris, Stratocle: hinc noster Cocles, V.4' hinc Dec linc Cn. et P. Scipiones, hinc M. Mase forti ani- cellas, innumerabiles q. alij maximeq. ipse popu- i. RE nimi magnitudine excellit. Declaratur autestudiis bellicae gloriae, quod statuas quoq.uidemus
ornatu fere molitari. Sed ea animi elatio, quae cernitur in periculi ,et laboribus, si iustitia uacat, pugnatq.nonpro salute communicieilpro Dis commodis, in uitio s. non enim modo id uirtutis non eII, sed potius immanitatis, omnem humanitatem repellentis. itaque probe desinitur a Stoicis fortitudo, cum eam uirtutem esse dicunt propugnantem quae ςQmu' pro equitate . quocirca nemo, qui fortitudinis glodum, non Nam consecutus est, insidiis , et malitia laudem est
Priu/xum, Meptus . nihil enim honcstum essepotest, quod iu- sitia uacat raeclarum igiturPlatonis illud: Non 'um,inquit, sicientia, quae est remota a iustitia,
calliditas potius, quam sapientia, es appellanda;
quod sorti uerum etiam animus paratus ad periculum, si siua es uri L cupiditate, non utilitate commum impellitur, au-4ςxor. daciae potius nome habeat, quam fortitudinis. itaque uiros fortes,et magnanimos, eosdem bonos,et
ymplices,ueritatis amicos, minimeq. fallaces esse uolumus. quaesiunt ex media laude iustitiae. Sed il lud odiosum est,quod in hac elatione, O magnitudine mimi facillime pertinacia, et nimia cupiditas principatus innasicitur. ut enim apud Platone est , Omne morem Lacedaemoniorum inflammatu esse cupiditate uincendi: m,ut quisque animal magni- , tudine
38쪽
OFFICI ORVM I. Ittudine maxime excellit,ita maxime uultprinceps
omnium esse, uel potius siolus esse. dissicile autem es , cum praestare omnibus concupieris, seruare aequitatem, quae e se iuuitiae maxime propria.ex quo fit, ut neque disceptatione uincisi,nec ullo publico,ac legitimo latre patiatur . existuntq. in rep. plerunque largitores, O factiosi, ut opes quam- maximas consequantur, Osint ut potius superiores, quam iubiliapares. sed quo dissicilius, hoe praeclarius . nullum enim eri tempus, quod iustitia uacare debeat. fortes igitur, O magnanimi sunt habendi, non qui faciunt, sed qui propulsant iniuriam. uera autem, O sapiens animi magnitudo honenum illud, quod maxime nasurasseqmtur, in fastis positum,non gloria iudicat, principe' esse mavult, quam uideri. ctenim qui ex errore imperitae multitudinis pendet, hic in magnis uiris non est habendus. Facillime autem ad res iniustas impellitur, ut quisque est altissimo animo σgkriae cupido.qui locus est ane lubricus quoes uix inuenitur, qui, laboribus siusceptis, periculisq. aditis, non, quasi mercedem rerum gestarum, desit-deret gloriam. Omnino fortis animus, ct magnus duabus rebus maxime cernitur: quarum una in rerum externarum despicientia ponitur, cum per
suasum sit, nihil hominem, nisi quod hone Ilum,
decorumq.st, aut admirari, aut optare, aut expetere oportere, nullique neque homini, neque perturbationi animi, nec fortunae puccumbere. alc , icra
non uulgi laude.aestia manda. quam saepe neglecta aequitate, appetimus.
40쪽
qua magnanimis uiris omnis debet esse contentio. c uero imperia expetenda, ac potius non accipienda interdum, aut deponenda non Mimquam. Vacandum autem est omni animi perturbatione, tum cupiditate, O metu , tum etiam aegritudine O uoluptate animi, O iramnilia, ut tranquillitas animi adsit, Osecuritas,quae asserat tum constantiam, tum etiam dignitatem. Multi autem et sunt, O fuerunt, qui eam, quam dico, tranqui litatem expetentes, a negotiis publicis Ierem uerunt, ad otiumq. perfugerunt. in his O nobilis
simi philosephi, longeq. principes, quidam ho
mines stueri, graues nec populi,nec principum omnes ferrepotuerui:uixeruntq. non nulli in agris delectati re sua familiari. his idem propositum fuit, quod O regibus, ut ne qua re egerent, ne cui parerent, libertate uterentur, cuius proprium essec uiuere, ut uelis. Quare, cum hoc commune sit potentiae cupidorum cum ijs, quos dixi, otis
sis: alteri se adipisti id posse arbitrantur, si opes magnas habeant; alteri, se contenti sint σμο, O
paruo . in quo quidem neutrorum omnino contemnenda esstntentia: sed O facilior, o tutior, O minus alijs grauis,aut molesta uita est otiosiorum :fructuosor autem hominum generi , O ad claruetatem, amplitudinemq. aptior eorum, qui sie ad remp. O ad magnas res gerendas accommodauerunt . quapropter o his forsitan concedendum sit remp. non capessentibus, qui excellenti ingenio ,
ex quo illupostea C . Caesar, lirieras i escis se, cauilla. tus est , dictator ipse perpetuus.