De vsuris libri tres, per Conradum Paulum Bruinsuicensem, i.v.d. Iam recens in lucem editi. Adiecta est consultatio de excommunicatione, eiusdem. Cum praefatione Philippi Melanthonis, ad autorem

261쪽

Avaru nihil recte facere, nisi cuminoritur. Na cum uiuit nemini prodest, sed rapit, & uorat ea quibus

alii frui ae se iustentare deberenti j Hinc ide Paulus ad Thessa.capari. iubet, nequis opprimat milia det in negotio Batrem suu,propterea quod ultor sit dominus de o/mnibushis:sed agere res proprias,etmanibus operari precipit Usurarios uero no proprias res agere,sea alienis horis ata fortunis inhiare costat,ac omne substantiam atq; labore miseroru debitoru ac mmatum sibditoru, ad se pedetentim attrahere.Nec refert si interim pq, ac auditores uerbi Dei esse uelint spius etiam cum aliis Christi fidelibus, corpus ac languine domini nostra I tu Christi comunicent, pastores

diligant , is obseruen his N alijs

egenis,

262쪽

egenis sua liberaliter impertiant. Verum cum omnia lige sine pota nitentia,sine uera fide ueroque cultu diuino fiant,nihil prodest: , imo

maiorem iram ac damnationem

hi eo ipso accumulant, cum ludiabrio ac contemptui quasi habeant Christi mortem, illius uerbum, Haec enim est illorsi condemnatio, inquitChristus Ioann. ih. quod lux uenit in mundu N dilexerui magis tenebras quam luce, cum sint eoru opera mala HincBaptista in principio suae concionis praedicauit Ba ptisma poenitentiae, in remissione peccatora. Et Christus Marci,inquit:Resipiscite & eredite Euangelio.Non enim e5uenit,uelleniti misericordia Dei,ae liberari a pecca tis,interim indies iis inuolui, non secus , ac qui uulneri mederi cupiρ

263쪽

at, ac interim illu d indies refricet. Illuxit enim Dei gratia omnibus hominib us, erudiens nos, ut abne gala impietate& mundanis concupiscem as,sobrie,iuste, & pie uiuamus in hoc seculo. Et cum in sacro 'fronte quisque Christo semel sedes

Nouerit , ac operibus Satanae r nunclauerit, aequum est inquit Petrus , refugere ab inquinamentis

mundi, per agnitionem domini i. seruatoris nostri Iesu Christi, nee illis rursus inuolui, ne postremaseiora fiant primis, alioqui enimi lius suisset non agnouisse uiam iustitiae, quam a cognita diuertere, N accidere illis id,quod prouerbio dici solet: Canis reuersus ad suum ipsius uomitum,&sus lota reuersa bd suum ipsius uolutabrum coenia

iraque Paulus ad Rot .ri,inquit:

264쪽

DE Vs VRIS. LIB. NI. ros Quid igitur dicemus: manebimus

in peccato,utgratia abundet.' Abast,qui mortui sumus peccato,quois modo posthae uiuemusin eodemet 'Quare non permittendum, ut reflgner innobis peccatum in mortala corpore, & o,diamus cupiditati hus eius .Qui enim Christo nomededit, &inde Christianus appella'

tur,ablutus a peccatis,sanctificatus per mortem Iesu Christi 3c per spuritum Dei nostri,ei nihil magis coovenit quam ut illustri ac tam diui no nomini satisfaciat, ac non sola peccata fugiat, dei* mandatis obotemperet, sed & tanto nomine dugnam, ae piam ducat uita, ut Ioan. in prima Cano. sua ait. E t per hoc enim scimus inquit Ioan.quod cognouimuseum, si iussa illius obseruemus. Qui dici novi eum,& prs

265쪽

sed generaliter id accitu an debeat, re quibus casibus poenae locussit,uellicitepetatur, hic subsequem inter definiendum'eniti Et inprimis sciendum, quod ea Poena,quae legeeonstituta est lieitE re pura eonscientia exigi possit,ut xxij qai' squod ceps..c s.c. scin m. Sod enim lage permit .

tente ni, meratum esse non censeo tur, Wiij.psiVAE. ι peccae. Gra inae.de ad ea ne Impera/ tor in fine suae eonstitutionis dicit, Naturae eongrusi esse eas tantum modo poenas exigi, quae uel cum

competenti moderamine proser

266쪽

DE VsvRIs. LIB. III. Wr, uela legibuscerto fine statuuia ἰtur. Idem etiam censendum, fluae consuetudine quadam introdui ctae sunt,ut cisectusa.oficis ordia riseri'.de deliλpue. modo harenaturae uel rationa conueniat, utc.

Quibus genet aliter cognitis, demum admonendi sumus huiuc modi poenas diuersi generis es Et primo, qus contumaciam puniis ant,&abeo, qui potestatem ordis nariam habet, licite has imponi.& exigi posse, dubia iuris non esse,

ut L. iulae, . de iussi. ι unicae r

stition ob. c. Ade homulib. s.c. luee. t. de poenis. De legato a tem dicendum, ut notatur in c. deca ii. of delega. de arbitro a tem secundum ea quae traduntur incae duectu exi. de acti. Sed imprimis

267쪽

primis cauendum, ne iudex in haere quid statuat , quod auaritiae suospitionem pariat, unde consultum est, poenas exactas in pias causas couerti debere,ut notatur in c. i. de homici. cIiceiade caecied alter ab altero secundum Homen.non plus exigere hoc casu permissiim ultra quam ipsis intersit, ut Isancimus. G. ch iudic, pioniam, F in alijsint lite non, contest. Secundo,quae ad aestimationem

iniuriae pertinent, etia impune exis

itis, qui iniuriam pas ius est, ut de dolo'contu. c. olim Inseri de iureis Sed cui haec poena adpli

268쪽

. ea punitur contumacia, ues dolus

. illius,qui data fidem uiolat,aenoL. l. stare pactq temeriὶ contendies

Ideo ut alterius parti expensarus . ac laborum ratio habeatur, meriam exigi potest, sed tamen aliquam do etiam eo casu,Ioco rei promisi cedit. At hie obseruandum uenit, quod si aduersa pars ex integro laus dem adimplere propter Inopiam nequeat, licet de rigore iuris coita mittatur in totum, de aequitate inamen Canonica non debet exim, ni, si quatenus interesst, ut haec recusedum Hostiencin tit.&ρα. c. . Quarto, quae ex conuentiona Prouenit,Et haec quatenus uerὶ pulantis intersit, & non ultra peia Potest, ut tradit Hosti n. in tita debarbi.Et Anto. de Buadem Innocem

269쪽

na conuentionalis , dummodo in fraudem usurarum apposita non sit,in totum exigi possit, etiamsi id quod intersit excedat. Refert & staquitur m anc dilecti.de aris Alophaec maxime procedunt , si poena apposita sit,ut temeritas no seruanotis pacta refrenetur, cum nihil tam naturale sit, quam ut quod inter

Partes conuentum prMetur ut L

fdepact. Vnde legislator difficuutatem, quae in probando id quod intersit,cosistit,prae oculis habens, consuluit,ut loco illiuscerta adpo/natur pcena, quae stipulantem ab onere probandi releuat, ut Ff InsLde ue illi Et haec omnia procedunt , ni poena adiecta fuerit in fraudem usurarum, quia tum mis

nime exigi pqsse,sepra dictum est, ut caelo uos. de pluo. c. ad ramde

270쪽

ae e . ' vendi a tam allegas.C. de

Sed merito hic dubitatur quibus argumentis liquere possit poena in fraudem adiectam esse,in qua quo stione ita distingui solet, quod aut apposita sit , super solutione quav/titatis, &tunc in usurarum frau/dem adiecta praesumitur, puta siquantitas in termino non fuerit so luta.d.l. cum allegas. 8c ibi communiter per scribentes.I. Iulianin idE Napinia.de actio e Bartit rogam.

i. sicem peta. 8c hoc potissimum

si constiterit, stipulantem poenam usurarium esse,ut per Bar.m d. Ir P Aut poena apponitur promissioni facti seu dandi certam speci em , nulla praecedente obligatione quantitatis , & hoc easti fraudem non petaesumi,uic cinditier dictam