De Iano summo Romanorum deo [microform]

21쪽

Do Iatio summo Romanorum d O.

90Steriora, ut qua posteriora videantur, priora, id quod mythologis imprimiseSi semoria tonendum Nam propiore quod potentissimi dei se Thor et mn ti' erant, ideo tu totam eorum sibi suisque parare homines studuerunt nominum tamen vi in partibus dividendis Liv. , 5 non prorsus Oglecta. Humilitat 3m Foreuli et Limentini, qua numina ad fores et limina portinent, comparatam Roscher i. c. p. 30 satis simpliciter, eo exensat, luod limen et fores partes tantummodo iani vel ianuae sint. Quam ob rem unum, ut qui notion sit latius pulsens, deum ampliorem et honoratiorum, imaginis scilicet i-milem, proci ousso putat. Quid ver hoc inci odibilius 3 - Ι'ro corto enim habini, si eiusmodi fuisset origo Iani, humilitatem eandem semper permanSuram suisse.

Praetore non est incredibile antiquissimis illi tomporibus, quibus exstitit notio prima ani sti ianuas, si qua ossent, et soribus et liminibus carnisso. Num neque urbes habebant seque audi fiet sibi tiamnunc odi fidabant prisci illi h mine Vagante et asella peragrantes cum gr0gibus ''ὶ Deo tamen iam tunc illos coluisse e carminibus sedicis e0mparatis oncludi licet es libruna meum: Indogerm. h. g. p. 21ὶ Casis simplicissimis pro domibus sine dubio utebantur er Charios Ploix, Naturo des di ou p. 10 sq. quarum oramina et ianuae

o sonostrae erant.

Sed alia verborum, quae sunt unus t an tu, explieatio ad seni diiudicandam plus valebit. Num fuerunt etiam, qui nomina illa ad radicem H 1 ferrent. Ita qui doni Bri a et Balli Dietion etym lat. s. v. ianua), quibus assontitur Charies loix Nat. 0 di seu p. 111). Quod si ita si luco Marius os Ianum appellativi nominis intervsentu in uni nai de honorem Seondisse se cogitari quidem posse. Num ianus vel ianua locum solum vel foramen es got. ausui lauro . . ianua eulorum vel ludis), quo intret tu vel dies dagshuseti,

tum p0tos signifieare. Ianus autem , 'Dianus, cuius notio primaria candens vo caelestis fuit, luasi sons ipsius lucis os hab uidus, quare Iirior nee sSario est. Praeterea nolum quoque He a principio signifieavit, ut iam supra diximus. Sed ut rationem illorum inanem, qui Ianum ianua repraesentare cenSUOrint, re-

22쪽

linquamus, ad sententiam eorum, qui Ianum Solem Sse credant, percensendam transgrediamur.

Ut supra diximus, iam antiqui scriptores nonnulli Ianum pro solo habuerunt, ut Nigidius Figulus esto Macrobio Saturn I, 9 8 - , , 5 et 6 I, 17, 42 6 61 et Lutatius Ioann Lyd. IV, 2). Inter Scriptore vero recentiores, qui eandem ampleX sunt sententiam, praecipue nominandi sunt Butimanti

sqq. . t valde tamen de hac doctrina est hibitandum, quae quidem magis commontis philosophorum tuam opinionibus orum, qui sabula finxerint, nitivi lotur. Praetori a Sol Sabinus perlii butur suisse deus, cui in cultu inferior locus seniper fuit of Suomann Scheolo Mytol. p. 77 sq. quique ad extr0muni polline Graecorum plano remotus est Roscii. 0X Myth. II, p. 44 Iagis uni in vulgaris i es, ut ita dieani, sol erat, luam quem prisci illi homines in ultius h moris fastigium sextollorunt, nuduni in honorem dei summi, prasesertim eum etiam perexigua ros sesso illis in dubio visus sit, quem oculis diligontius intuor no leuit quid mi Epithsitis vero, quibus summi dot ornari Solent, Sol numquam n 'quo a Ilonianis sequo ab aliis gentibus indogermanicis celebratur, e ius tantummodo us,lpollutur in inseris,lionibus latinis Willinantis 2247 , qua tamen ad , istoriorum uetatum lisertinent, qua solis cultu antea paene neglectus Persarum do solis, qui os Mithra, assumpto os constitutus. Immo vero studio Solis in f,ulsi o pro 'ussorunt mythologi vel philosophi ut, ne de Solis prorsus carere videronti ir Ouinni, unum Solem esse statuerent Roscii Lex Myth. I ri. 44). S ut ni, ut, id gra eos quid ut Aliollii ab initio solis orat dous, ut o vetustissimis dosuritationibus intolligitur, tuo in uiner est descriptio illa, qua in I,riuio Iliadis libro . 43 sqq. legitur:

Nam ii nulla ex parte cernitur postorior illo deus lucis, animadvertit Meyer Itid0g. Mython II p. 43, sod totius inducitur surus ut turbulentus illo Aπλουν, qui ara quoquo a Thessalis appellari solebat.

23쪽

Do Iano summo Romanorem loci.

Certo in hymnis odicis sol semel anima mundi Ι 115 1 appollatur.

Sed interdum pro re plane inanima valet, nam in hymn. V, 3 7 currus lucidus sine ambagibus sol vocatur. Persaepe ero Solis ulus es' dicitur deorum, o maximo quidem oculus Varuni et Mithri vid Bergaigno, Mi Ved. t. I p. T). - raetore oculum dei solem esse omne gente8, quae ubique sunt, crediderunt haec vulgi atque imperitorum sui opinio quam eandem apud voteros Romanos viguisse Macrobius Sat. , 21, 12 docet: - Solem Iovis oeulum appellat antiquitas. Sed culus est pars dei, non sus totus. Errat igitur Macrobius, doctrina platonica imbutus, Osirim o solem eund0m esse l. o. amrmans: Hunc Osirin mystii ut solem esse adserunt, quotiens hie ylyphicis litteris suis e rimere olunt, insculpunt Sceptrum inque e vectem oculi e primunt, et hoc sistno Osirin monstrant, Un cantes hunc deum Solem esse restalique potestate sublimem cuncta devicere. Atquo ut Iuppiter, otiamsi sol oculus eius sit, ipso non est Sol, ita Osiris quoque Aegyptiorum plane idom at- qu oculus suus non est nam litteras hieroglyphicas non solum res totas sudetiam partes rerum exprimere OSSe notissimum est), sed ut Iuppiter caelum sine dubio significat. Neque honoribus adeo magnis sol in Smnis hebra oorum Polebratur nam casa sola ei in caelis est, unde ut ponSU prostedens, X8ultat ut heros

His consid0ratis ot deliberatis ab hominibus antiquissimorum temporum haseo magnificentia Solis si, quam mythologi recentiores nugor o amplificaro studuerunt, prosecta es8 nullo modo potest. Si an aetatis multo sesentioris, nam philosophi stoici ot latonici primi hanc venditarunt doctrinam. Stoici vo physici, nam Cicero philosophiae rationem eorum physi am appellat rationsem, m sero omnes res naturales vel qualitates symbolico indicamputabant os Cio N. D. I g 63 sqq. - Sen. v. nat. II, 45. - Boimier, Rel rom. ΙΙ p. 126 sqq.). Hi quidsem solem et lUllinem consudorunt ut Dianam et Lunam, nam apud Ciceronem N S logimus: Ium Apollinis

nomen est straecum, quem Solem esse Molunt. Dianam autem et lunam eundem Sse putant.

Eodem modo a Cicorone Somn. Scip. IV sol mons mundi et temperatio dicitur, ut subtilitatos physica rationis agnoscas os Plat rosΡ. ΙΙ, 516 Se Qu. nat. II. 45ὶ - muni paulo ante sina plicius dicitur sol duae et princeps et moderator Iuminum reliquorum.

24쪽

Platonici vero philosophi, qui summo religionum externarum studio incensierant os Boissier .R0l rom. I p. 13T qq.), deo Graecorum si Romanorumoxiornis illis seis coniliaratis illustraro se intorprotari sunt conati. Npo mimam igitur solom primas quasi partes in illorum interprotationibus os Wolchor, Gr.

Gottorioliro I p. 40l sibi vindicasso, praessertim cum in libris Zoroastris summi dot o Ahura Magda se Mithra suope cum solo comparontur ). Sed rati Zoroastris, qui philosol lius sera ipso et rosormator vetustioris religionis naturalis,ost ratio plane philosophioa, qua ab opinionibus vulgi quido ab opinionibus anti luissimorum hominum haud nullum diss0rt. Noc dispar orni ratio reliquarum Orientis religionum, quae uos quaeque resormatores iam dudum

habuerant.

Ad sentontiam nostram comprobandam nihil non vulset quod ab Homoroi EBoo numquam sei laudibiis et bratur Wolchor, Gr. Gotteri. I p. 413ὶ Acro sera iam ristophanes Pae. 404 sqq. de nascunt cultu solis divino, qui barbarorum ess dicitur τουτοισι δε oliassiaso θυου l. c. 10 , dehortatur Philosophi vero graeci, Dinino Platoriem, Pythagoram Socratem soli divinum honorom iam attribuorunt Wolok0r, r. littori. I p. 412ὶ In littoris igitur votustissimis Indorum, Graeeorum, Latinorum nulla aut pauca saltem Solis cultus vestigia inveniuntur. Quae eum ita sint, vald inersedibile mihi vidotur antiquissimum Romanorum pum fuisse Solom. Τ0st Augustino e. d. VII, 7 Varro molius sano ot, ut mihi quid in vi-d tur, a voro non prorsu abhorrons, senso Ianum osso mundum ), quo amon

Apud Romanos quoquo notato postoriori tantuni externarum olitium religiones valebunt, ut Iuppiter luci 1ue Solis coquontino appol inrotur, nam Ius iter itinius Maximus S i in inserit t. 97 Wiliniantis est. η' Quod iudicium ter sp0titur: an νι istitiιν - - mundus est. timquid eryo ad mundum, qui Ianus ess, initia rerum p rfixHM - - Iuno, id est mundo, solam initiorum tribueri N Fotestatem.

25쪽

v lio V. irrcia amo μου κω οὐ νον ' λθε δαε ut ῆς oscii riclouc πωγως. Nomon igitur ipsum an idem at tuo caelum significare hoc Varronis tostimonio aliquid otiam firmatur. Α ro Vera Paelum rerum omnium ad deum Summum significandum aptissimum ost, multinuo soli est praeserendus /Htim/ a domimilis tostris u/tissim is omnia inuein 'oerre S caeli m/pt .rus qui idem uether o- utur' Cic. . D. II g 1013, qui idom sors est atque sextimus captostis orbis . iiii reliquos omnes complectitur, summus ipse deus aroen et continen ceteros Somn. Scip. XVII IU). - Noe mirum hominibus antiquissimis admirabilomoaeli ornatum visum esse, quo spectaculo nihil potest admirabilius esse γλihil sui bri,s' X. D. I 104). Admirabilis otium nisu est caeli constantia quam lis ussid/ι Didomus sine ulla mutatione u/ι ruri tute . Caelii igitur

ipsum o lum tantum caeli ornatum pro seo Milo albebant prisci illi hominos qui romota subtilitato philosos,handi oculis ontemplarontur pulchritudinoin primica selestium Tali 0ndioioni aptissima set dignissima vid0ntur a uripidis Vorba, X gra 'oo in latinum a Cleomno oonvoma N. D. I 653:

26쪽

mon putat Ianum id om at tu transitum Ssse t tiam per se a irincipi sortite in vo arcum significa μμθ. nam ornix vot arcu ost imae o sola noli i.

non ipsa interprotatio nominis Iani.

Coterum a ration nostra tionum 1aon At, quod a Varrono l. l. V.

Uuolum sit. Nomo ILatinorum licioli indagation in initiorum o tantiluam seminum undo sint omnia orta. senseratu Pone rota urna inibiis illustrar aut mrii in liropaginos Drdine narraro OnntUR At. Atin mon set x Ruris a primoniisquo diotis A riptorum seiprum raris on 'hidor liopi Ianum omnium porii in suisse primum. illaro omni lina roriam uotor o lii Oorsenior os habitus, quom Septimius Soronia ita se init 'o onte rerum sator o principiti in il se ruin sola roll. . . ' Io,.s Tl ann. Coquam animadu ad Aug. o. d. VI e. in Vorus etiam tali usserat dous Inani tibi par ni illii in Graocia num on abot profit tur Ovidius Fast. l. 90 at tu iam antiquissimis semiviribus ii ius dei ultu iii Italia longo lati iiii orat dissuquA Ι'roll. R. lilii . Romao tuo aera eius a Numa soli omnitor instituta orant Liv. l. 93. Falso igitur opinor Do0ehe Etr. Orsch. II 1,. I 25 sq. Ianum suis o d 3um augeorum uiroprium t o Tuscis a Romanis

27쪽

D Isin summo Romanorum deo.

susceptum ' censuit quod saltem idem sere est atque statuero Romanos a principio sino sis et religione fuisse. Quam ob rem et Jordan Ρrpli Rom. Myth. I p. 66 ann il et Ommson MungW. 85 summo iures hanc opinionem graviter impugnaverunt et reiecerunt, hic otium unirmans Ianum orto so tali cum deum et, quod diiudi uri possit, etiant Onianum. Praeterea verisimile ad moduni non est Romanos peregrino deo domesticos innθου postposui Sse, nani cum s icero N. D. I in Ti Os principem inmerificando Ianum esse voluisso narrat, a maioribus ultima momoria traditum morem cuius causam indicare Studet, sine dubi commemoi ut male tamen untiquum in tui pretatus morem, ut si in omnibus rebus t im uberent aurimum prima et e tr mu. Simplieissima vero huius moris haec causa fuisse vi lotur: quia Ianus a primodpus su 'rut irin eops, ideo, ne Summum deum umquam Pgligero idorentur, ei primo aerificaro, anti luissimum morem identi dena servantos, perri0verabant. Malaonini interpr0tatione sola anum initiorum pum esse sactum existimo. Praetoreualli alitor hane consuetudin0m, cuius Martialis pioque mentionem facit X

Ovidius iiiiii Fast. I. sit sqq. prorsus aliam Musam ierhibet:

Hic igitur idem mos o declaratur quod Ur Ianiani quasi aditus ceteris pruebetur eis. him Ovidio consonti Arnobius ii ii adv. nat. ΙΙl. 29 scribit

quem Ianum in cuncti rens poniti, re thub et Diu in obi pumi Drum ad audie uium re litis. sequo alitor sein explicat Macrobius Sut. I, 9, 93, apud quem haec legimus in ocurique primu ιu Ianuni volunt tu alicui deo res inina celebratur, ut um pateat ad illum, cui immolatur a ceNSu3. quasi prec Supphicum per portus suas ad Dos ipse troismittat.

28쪽

Sed valdo obscurus iam anti tuis fuit principatus Iuni ut par est quippo cum Iuppiter princeps illis ipsis temporibus haberctur, diversitatem temporum non considerantibuS. Difficultatos igitur haud exiguas interprotibus tantiquioris et recentioris aetatis praebuit quaestio illa, quid inter potestatem Iani et Iovis interesset, num horum deonim vim et potestatem secernere plano non potuerunt antiqui, ut ex Augustini c. d. VII o. 9 0 10 patet. No tuo eo internoscuntur anus ut Iupi)itor quod penes unum ,rimordiorum γε testus, penes Iovem causarum Ssu dicitur l. in c. 10 , ne tuo inest luid solidi aut corii in rosi, inso illo Varroni acutissimi Di doctissimi viri Aug. o. d. VII. 93:ylen /S an im Si ni prima pono Iovem Summu - artificiosa enim ut vilis est intorpretatio ista. Α re Pra universa 3 oi ummu in eo vortitur, 'iod se dignitu te. Iovis

29쪽

Do Iano summo Romanorum deo.

progreditur genus hominum, O melius larimae suae Retari tompora cognOS ere videtur. Nam remotissimam suam novissima tuaeques ueta den ut 0tustatem'. Certe enim recentissima quaeque sunt correeta et emendata maXime, ut est apud

Ciceronem Acad. 08t. I e. i. Testimonia igitur illa quibus Ianus primus se tempore vel dignitate sui ousfirmatur, non Sera commenta habenda sunt, etiamsi pud Scriptores recenti ii' leguntur, praesertim cum hi in temporibus superioribus cognoscendi multuniversati Me p sint. Ac cum a Varrone, vir omnis anti luitatis peritissimo i Ianus princeps vocetur deus l. l. VI, 34ὶ primus corte tempores vel ordino a iudicitur, quamquam attributum illud etiam ad dignitatem spectare Ut l, nam hoc quoque sensu princeps haud raro usurpatur in sermone latino. Ianum principem deum ut uetat vel ordino ut dignitate suisses Oxistimatum enumeratione pioque nrronis, qui teste Augustino e. d. VII, 2 Iuniis inter deos electos primus ponitur, comprobatur. Iano vor primunt hic locuniesse datum, piod milium initiorum pol statem haberset, non si, Cur credam IS quae tamen ullula satis multa mulieri et vilia et ficta huic de conat aravit ut quod narrat Augustinus c. d. VII, 23: lit/ m 0, mi recis/iendo Semini l. α c. ). Neque Inagis, credo, quam rivs Iamis si dicendii deus initiorum, nam quod dixerunt optae rapui as με θα. iii K apud Aratum eis etiam Callim. Iov. 1 sq. ut Theocr. d. XVII hoc ut doum JUfentissimum spectare puta. Quam ob rem haud aliter si initi in casura Iuli a sest statuendum. Qusem quidem deum Ioratius Sat. II, 6, 22 s l. non sucu in vo ut tu Iane)carminis Sto irincipium, tuo quidem ex dicto tonor unamus do antiquissinii etiamnunc ornitur, 'utido homini' ol Hrum primo vi insequo laboros itistitiiserusOlebant, antiquo quid 'm more ducti. - Ovidius tuoque Fast. I, 64 ire, dummodo a Iano incipit inque meo primus carni in Ianus deSt. Quocirca hae in causa sic statuo: quia a principio Ianus summus est habitus deus, ideo moro maiorum tradito in ornautis sacris i secibusque seis reliquis identidem iraeponitur omnibus. Noquo litor fit in vetor illa sorinula a Livio VIII, 9 servata, qua se Decius deis devovet, iam trimo hic quoque unus,

' Cis Quintilianiratistit. X, 1. - August. e. d. VI 2 alibi. - Cic. Acad. es 3. η Cis August. c. it. VI, Donique AE ii,se Narro Omnieniorare t nurnerare deos coepit a conceptione hominis, quorum numero exorsus sto Iano.

30쪽

deinde Iuppiter nominatur. Cum vero apud Macrobium Sat. I, 9, 3 Xenonem scripsisso segimus Iano in sacrificii pra sationem id se esse datam, quod primustsempla sei et ritus instituisso sacrorum haec una esso quis est quin videat 3 Interpretutioia ua uulsem illuni indu μμ natum, quod principatum in sacrificiis huic don utili suissimi A se inporibu dolat uni , ,siseri ros non intolloxerint, veri Simillimum est. Variae tu itur illi se set viles de initiorum seo interpretationses narratiun 'ulae sue in suspio tonsem otium ut tu otiani sunt o tundae. Sed ad tostimonia e litiseris latinis sumpta quihu confirmatur sententia nostra iam

utini P noli si ur b Votiistuto summa iiiii di i dubitonius Chuos enim Ianus ido , opilior, di 'itur luod ii rit innium irimus ut iii A lii incitatum, undes inniti ortu sint. sed urum omnium rerum formator o Ordinator etiam est hul, itus nam etsi ipso erat Chaos i. o. rudis et indigesta rerum moles rerum omni uin portiti butionem et onfusion0m sex inordinato in ordinem adduxit se ii, sum sucio dei indu ns. Quod tui dein Ovidius non multo aliter narrat Fast.