Antonii Henrici van der Boon Mesch ... commentatio ad quaestionem ab ordine philosophiae theoreticae et literarum humaniorum in Academia Gandavensi ... [microform]

21쪽

Contrarium vero Dionysius at docere videtur, quare ejus verba hic

reseremus: ταῶτα καταστησαμοενος κέλευσεν απαντας ' Ρωμα ους απογρα- ψεσθα τε καὶ τιμασθαι τμ υσἔας πρὸς αργυριον , οριοσαντας τον νόμιιμιονορκον, 1 lihi ταληθῆ καὶ τὸ παντος το βελτιστου τετιμῆσθαι, παιπέρων τ ὼν hσι γραφοντας, και ηλκια ην ἔχουσι δηλουντας, γυναικάς τε καὶ παίδας ὀνομάζοντας, καὶ ε τινι κατοικουσιν καστοι τε πολεως τοπω , ηπαγι τει χώρας προστιθέντας l). Ex quibus verbis patet, non solum cujusque civis rem esse aestimatam, Verum etiam omnium aetates, X res atque liberos Sed hoc loco non praetermittenda Sigoni sententia, qui existimat, Omnes quidem in censu nomen suum profeSSOS ESSE, Sed censores in summa civium subducenda eos tantum numerasse, qui arma

ferre poterant; idque probat ex Livii verbis: Censa LXXX millia civium

dicuntur: adjicit scriptorum antiquissimus Fabius Pictor, eorum qui ferre arma possent, eum numerum fuisse.' M. Praeterea contendit, Dionysium Halic eos indicare, qui arma ferre poterant, cum puberum

εν βη capita censa esse scribat 3 . Alio autem loco Dionysius aperte

echoc numero pueros, et feminas omnes, et SerVos, et mercatore opi CeSque excludit. 1 Των με γαρ ait εν ἔβη πολτων - τας ἔνδεκα ερυριάδας ἡσαν, ω ἐκ τῆς ἔγγιστα τιμησεως εὐρεθη γυναικων δε καὶ πωδων, καἰ της οἰκετικης θεραπειας , εμιπορων τε κα των εργα olae νων τρις βαναυσους τέ πνας μετοικων' ουδὲν γαρ ξῆν 'Pωειαίων ου τε καππ- λον, οὐτε χειροτέ cνην βίον εχ ειν Ουκ ἔλαττον, ἡ τριπλασιοι του πο-

λιτικου πλήθους 4). Libertinos etiam una cum ingenuis esse Censos, docet idem Dionysius Commimicasse enim tradit Servium ullium etiam cum servis manumissis, nisi in patriam redire mallent, ius civii , cumque rex jussisset eos cum ingenuis bona in censum referre, in quatuor urbanas tribus distribuisse, in quas et suo tempore morem suisse reserri, quidquid erat libertini generis, eosque omnium munium, quorum et Caele SNebeios secisse participes 5). Sed aliquando etiam censu excludebantUrc1 Vid. Dionys Hal. lib. IV caP. IS. a Vid. Livina lib. I. cap. 44. 5 Vid. Dionys Hal. lib. I. ap. 65. Cous Sigon de Aut jure civ. Rom. lib. I. cap. 4. 4 Vid. Dionys Hal. lib. IX. cap. 25. SYVid. Dionys Hal. lib. IV. 3P. 22.

22쪽

libellini, nimirum Si praedia rustica pluris HSXXX millium non haberent. Disserebant autem ab ingenuis libertini, quod in senatum noti

legebantiar, magistratus non gerebant, neque ordinem ullum obtinebant.

Sed praeterea, si ingenui rura ossidebant, in rustica tribu censebantur, alioqui in urbana Verum libertini, etsi agros possiderent, tamen in umhatia tribu censebantur. Sed lia de re ipsa verba Livii referre operae pretium est, non sum quod hic auctor tradit, omnes libertinos non

esse CenSOS, EOSque, qui CenSebantur, non omne in urbanis tribubus, sed

hos, qui ilium quinquenni majorem haberent, in rusticis verum etiam Τih. Sempronium Gracchum id tantum consecutum esse, ut, qui libertini antea partim in quatuor urbanis tribubus, partim etiam in rusticis ferendi suffragii ius haberent, omnes in imam urbanam coniicerentur. In quatuor urbanas tribus descripti erant libertini, praeter eos, quibus filius quinquenni maior ex Senatusconsulto esset. Eos ubi proximo 3 Iustro censi essent, censeri iusserinit; et eos, qui praedium praediave rustica pluris sestertium triginta millium haberent, censendi us a D tum est. Hoc quum ita Servatum esset, negabat Claudius, suffragii D lationem injUssu populi censorem cuiquam homini, nedum ordini unia Verso, adimere posse. Neque enim, si tribu movere posset, quod sit nihil aliud, quam mutare jubere tribum, ideo omnibus quinque et triginta tribubus emovere posse id est, civitatem libertatemque eria pere non, ubi Censeatur, finire, sed censu excludere. Haec inter ipsos disceptata; postremo eo descensum est, ut ex quatuor urbanis tribubus unam palam in atrio Libertatis sortirentur, in quam, qui Servit D tem servissent, Conjicerent. Esquilinae sors exiit in ea P. Gracchus pronunciavit, libertinos omnes censeri placere' 1). Unde patet, hi ertinos in quatuor tribus urbanas descriptos esse, exceptis iis,

qui filium quinquenni majorem haberent; et hinc Manutius 2 atque

Gruchius 3 conjiciunt, hos in tribubus rusticis censos eorumque O jectura non Spernenda videtur cum Diodorus 4λ et Plutarchuc 5

si Vid. Livius lib. XLV. eap. 45. et Vid. Manut de civit. Rom. Pag. 19. 5 Vid Gruch de comit Bom Iib. II. eap. 4 pag. 8a tom. I. Thea. ant Roma GraeV.

4 Vid. Diod Sices lib. XX. Pag. 75 . b Vid. Plut in vita Publicolas, Pag. 59 . tom. I. edit. Rei kii.

23쪽

testentur, Appium Claudium censorem libertinos ex quatuor urbanis in alias dispersisse, eaque confirmatur judicio Duheri, qui hoc latere existimat in . verbis Livii ibi proximo lustro censi essent' id est, inquit Merus, in aliqua e tribubus rusticis, nam Praeter urbanas et rusticas aliae non erant.' Quod vero attinet ad libertinos, qui praedia rustica pluris sestertium triginta millium haberent, quando his censendi ius factum sit, incertum est. Perimnii 1 enim hoc institutum esse scribetitis, Claudio et in Sempronio Graccho censoribus, sententiam minus probabilem esse ostendit Du rus 2 . Sed et hoc quoque addendum

est, a Livio, qui scribit in ea Esquilina Issi Gracchus pronunciavit

libertinos omnes censeri Placeres, dissentire videri Ciceronem, ubi ait: Atque is non accurata quadam orationis copia, sed nutu atque Verbo libertinos in urbanas tribus transtulit' 3 . deo ut Livius dicat, libertinos, cum antea in quatuor urbanas tribus essent descripti, in unam Esquilinam a Graccho censore esse insiectos Cicero contra ostendere videatur, eos non in unam urbanam, Sed in quatuor translato esse. Verum Manutius primus fuit, qui ostendit, verba Ciceronis minime

repugnare sententiae Dionysii 4 et Livii 5 nimirum libertitio jam itide

a Servio ulli in quatuor urbanas tribus esse descriptos sed Ciceronem hoc loco spectasse illud Tib. Gracchi institutiun, ut nemo e liber tinis in posterum suffragium ferret in rustica tribu Livium vero a rare alterum sterii institutum, ut omnes in una urbana tribu, non inquatuor, ut antea, cenSerentur et suffragium serrent G).

Haec Vero census Professio adeo civium Romanorum propria erat, ut servus, si permittente domino, censum apud censores Professus esset, ex ea re ius civitatis acciperet, quae erat manumissio Per Censum. Non tamen CenSor unumquemque servum sine discrimine in censum admi

24쪽

tebat. Nam si servus umquam in tormentis suisset, libertatem adipisci non poterat. Sunt, qui putent lianc libertatem non statim obtinuisse SerVOS, Sed deni uin OS IMStrum conditum. Quae opinio orta videtur everbis Ciceronis, B quid de libertate, quo judicium gravius esse nullum potest, nonne e jure ci ili potest esse contentio, cum quaeritur, is, qui domini voluntate census sit, continuone, an ubi lustrum conditum, liber sit' 1). Huic tamen opinioni mihi obstare videtur, quod aliquando censu quidem agebatur, sed lustrum non condebatur, quod saepius in republica Romana obtinuit, si nempe proXimo quinquennio insignis calamitas accidisset. Sed jam videamus de rebus, quas in censum deferebant cives. Bes, quas quisque civis in censum deferre debebat, variae fuere. Nimiriun

omne suum patrimonium certa pecuniae summa aestimatum, Praeterea nomen Parentum, aetatem Suam utrum XOrem duXisset ne ne an X

ea liberos procreasset, et quot, ut et liberorum nomina, insuper locum urbis et pagum regionis, in quo quisque habitaret, servos et animalia, ut boves, equos similiaque 2). Ad professionem facultatum pertinete. . , ut grum, Si qui eum possideret, quam accurate descriptum incensum referret. Si quis servum in censum deferret, addere debebat ejus nationem, aetatem et artificium vel ossicium et hac ratione singuli patresfamilias singula praedia et urbana et rustica , Pectiniae Summam

SerVorum pecudumque numerum , et fundorum instrumenta profit

bantur. Sed non omnia bona in censum deserebantur, sed quae erant mariCipi. Bona autem mancipi erant, quae quisque possidebat iure ο-mano, et quae acquiri poterant mancipatione, traditione, usucapione, et jurecessione, quae proprie dicebantur censuicensendo 3). Illa vero Proco id Cie de Orat. lib. I. cap. o. a Vid. Dionys Hal. lib. IV cap. 15; et lib. V. cap. 5. Cic. de legib. lib. III cap. ., Livius lib. XXXIX. cap. 44. Cic. pro Flacco eap. a. Cons. Praesertim Marcelli Donati in Livium dilucid pag. 55 et aeq. Tom. VI. Lamp. artium Iiberalium Gruteri et . Vincentii Gravinae Dissert de censura pag. 259 et seqq. Haec dissertatio aceessit Gravinae Institutionibus Iuris Civilis Romae anno DCCXLIV. 5 Vid. Livius Itb. XLIII. cap. 4 ibique loe citati a Drahenb. Cicer pro Iacco, cap. 5a ibique Graev. Festus in voce euauicensendo ibique Scalig. Tons Brisson. de formulis lib. V pag. 59.

25쪽

sessio fiebat praestito iureiurando, cuius solemnis sormula erat ex animi sui sententii 1 . Et sane summa erat haec PoteSta Cenwmm, ut populum Romanum, ideoque omnes et singulo cives, iureiurando adigere possent quae nulli alii magistratui potestas erat: inde censores per e cessentiam vocantur juratores R. Et hinc exponendum docent viri docti nummum L. Vitellii censoris, qui nummus exhibet ipsum Vitellium censorem sella curuli sedentem, adstante cive Romano, qui manus dextrae

digitis prioribus in altum sublatis urat 3); quae munm expositio videtur probabilior, quam illa Gundlinoi 4), qui putat hoc nummo

exhiberi publicanum, qui a Vitellio censore vectigalia Conduceret. Quia cumque enim aliquid emebat vel conducebat, manu vel digito se emere vel conducere indicabat 5 . Haec autem omnia, quae quisque civis r

fessus erat, annotabantur in tabuli Publicis, quae censoriae deinceps appellatae sunt. In his non hominum Soli modo, verum etiam privat mi sedim ac Possessionum conditiones, Partes, et descriptiones exa tissime continebantur, et propterea magna cura Servabantur Ciceronis

certe tempore in aede Nympharum 6 , antea vero etiam in aede tabe tatis, uti confici potest ex Livii verbis Censores extempIo in atrium n Libertatis adscenderunt, et ibi signatis tabellis publicis, clausoque ta- hulario et dimissis servis, negarunt, se Prius quidquam publici negotiin gesturos, quam judicium populi de se iactum esset 7). in varialiarum tabularium mentis occurrit, et saepe assi aliquid probandum

1 vid. Cic. de orat Iib. II cap. 64. tinead lib. II cap. 48., ibique Davia et de Off. lib. III cap. 9. Aul. Gell. lib. IV. cap. o. ibique Gro v. αὶ Unde apud PIautum Trinummi, ac IV. Men. II. era. M.

Heus senex, censu eum iuratori recte rationem dedi, Lesbonicum hi adoIescentem quaero.

Quem Iocum si interpretatus est Iob. Fred. Gronovius Observationum Libri Novi, Iib. v. cap. b. Pag. 45 et seqq. Daventris anno CIDI DCLII. 5 Uid Spanh. Iib. Iaud. Dissert. VIII. Pag. 37. 4 Vid. Gundling. Tom. XUI. Pag. 45. 5 Vid. Festuariu voce mancipes et Cic. in errem, lib. I. cap. 54. ibique interp. 6 Vidite promtione, e . 27. Vid. Livius lib. XLIII. cap. 6 ibique Turno. et Casaub ad Suet. Aug. cap. 9.

26쪽

laudantur apud Ciceronem 1). Ab his tabulis censoriis, quae Graece

γραμιμυατα τιμητικο dicuntur, diVersi fuere Commentarii censorum Graeci ὐπρμινη λατα τιμιητικα dicti II enim commentarii privata auctoritate conscribebantur in memoriam rerum a Se in magistratu geStarum, privatim etiam a posteris cenSorum servabantur 2 . Qui censum profiteri neglexerat, uti servus Vendebatur, omnibus ejus

bonis publicatis, seu in aerarium redactis 3 . Et ratio, quare haec poena

adeo gravis esset, fuit, quod civis, qui Censum profiteri neglexerat, recusare videbatur pro viribus sui Onera reipublicae cum reliquis civibus ferre. ro ratione enim Census, quem quiSque profeSSus erat, tributa, unde Onera reipublicae sustentabantur, solvi solebant. Nullus quoque in

legione Romana militabat, nisi qui inter cives census esset 4 . Haec tamen lex, ut, qui cenins On SSet, bonis publicatis in servitutem e deretur, non semper Romae obtinuisse videtur. Certe Dionysius 5 narrat, eam legem diu apud Romanos durasse dicendo autem diu durasso illam, indicare videtur, eam jam Suo tempore abrogatam fuisse quae est Perletonii Gysententia, qui probat nulla amplius necessitate Romanos ad

cenSendum Coactos fuisse, et saepe etiam censum omnino negIexisse. HOC autem maxime obtinuit, Cum imperio Romano aucto et plurimum pro- Iato, pleraque tributa conferrentur a provinciis, et potestas militandi facta esset capite censis, aliique, quam cives, Provinciale nempe et exteri milites scriberentur. Cicero, quamquam existimatur hic mos ejus

aetate abolevisse, hujus legis mentionem facit, cum scribit 3 iam populus Cum exu Vendidit, qui miles factus non est, non adimit ei liberi B tem, sed judicat, non esse eum liberum, qui, ut liber sit, adire riculum noluit; cum autem in censum vendit, hoc iudicat cum is,

1 id Cie de harusP. resp. cap. 14. Orat de lege Agrar. I. cap. 1. Pr Archia Poet. cap. 4 ibique Graev et passim.ca Vid. Dionys Hal. lib. I. cap. 4 in fine. 5 id Dionys. HaI Iib. IV. cap. 15. et lib. V. eaP. 75-

27쪽

n qui in servitute justu fuerit, censu liberetur, eum, qui, cum liber esset, censeri noluerit, ipsum sibi libertatem abjudicasse' 1). Secundum opes et facultates, quae ceus aestimabantur, cives distributi

erant in se CluSwS, quarum unaquaeque in centurias divisa erat. De

qua distributione nunc agemus. Constat Servium vilium populum in classes distribuisse, quae ab aliis Sex numerantur, ab aliis quinque tantum.

Dionysio 2 enim, qui sex classes numerat, dissentiunt Livius 3 et bero apud Gellium 4 , qui posterior nullam classis ultima habuit

rationem. os conciliavit Me sius. Cumque Dionysius, post descriptam quintam classem, idem de sexta narrat, quod Livius refert de ultima centuria, cumque fere Omnes Antiquitatum Romanarum scriptores ex

Classe recensent, Classis nomen quoque ultima Centuriae tribuemus.

Dissicile est, quantus Llle census fuerit ad nummos aestimatus, definire, cum ipsi Veteres scriptores hac in causa adeo dissentiant Livius 5henim

classi prima Cmseris, Plinius 6 CXM assium tribuit, Festus 7 Diti a

n Classem, inquit, significantiu , qui minore Summa, quam CXXM aeris censi sunt'; Gellius denuo quinque alias libras addit 8 , ita ut e sum illum ad XXV millia aeris extendat. Utrum illi scriptores de diversis temporibus loquantur, aut alius rotundum, alius definitiunis merum exprimat, an vero numeri iri nonnullis corrupti sint, hic non diiudicabiums, sed cum praecipuis Romanarum Antiquitatiun scriptoribus, Lipsi nimirum, Manutio, nuphrio, Pighio aliisque Livium sequemur, qui magnitudinem primi census per singulas clames exponit, ut jam antea vidimus. De considerando autem illius Censilis pretio, magna rursus est virorum doctorum dissensio. Optimum tamen duxi cum plerisque cosid.

Cie pro Caecina cap. 54. De incensis cons Sigon de Aut Iur civ. Rom. lib. I. Dionys Hal. lib. IV eaP. 16. Livius Iib. I. cap. 44. Aul. GalI. lib. X. eap. 8. Cisero quoque quiuque classes numerat, de Republica II ibique Majus. Livius lib. I. cap. 45. min. Hist. Nat. lib. XXXIII. cap. 5. Fest in voce infra Malem. Aul. Geu lib. VII. cap. 5.

28쪽

sequi Guillelmum Budaeum l), eumque secutos Matthaeum Hostum Rac Ianum Gruterum 3 .

Prima classis omnium ditiMimo continebat cives, quorum census erat centum millia peris. Hanc claMem constituebant quadragiuta centuriae seniorum et totidem tiniorum. His additae sunt octodecim Equitum et duae fabrorum centuriae ita ut haec classis centum centiu a contineret.

Quae duae labrorum huic classi adjiciuntur a Livio 4), cum Dionysius

eas centurias Secundae claSSi adscribit 5 . Seniores autem erant postatinum aetatis quadragesimum quintum, et iuniores ab anno aetatis decimo septimo ad annum quadragesimum quintum omnes denique, qui iti hac classe censerentur, Vel qui Primae classis cenSum apud censores

profiterentur, hi per excellentiam censi dicebantur 6). Arma hujus

classis erant ex aere consecta, galea, Clypeus, Creae, lorica tela erant,

hasta et gladius. Secundae classis census erat quinquaginta millia seris Centuriae erant igititi, decem seniorum iuniorum decem arma erant, galea, Scutum, ocreae tela, hasta, gladius P . Tertiae classis census erat quinquaginta millia aeris. Hanc classem viginti quoque centuriae constituebanto decem imiorum, et totidem seniorum . arma erant, Scutum et galea tela, hasta et gladius 8 . Quartae classis census erat quinque et viginti millium seris Centuriae itidem viginti fuere. Huic classi adjecit Dionysius duas centurias tubiacinum, et cornicum arma erant Scutum tela, gladius et verutum 9). Quinta classe comprehendebantur ii, quorum census erat undecim missium aeris. Fuerunt triginta centuriae quindecim seniorum, totidem-

1 id Guia. Budaeus sub initium lib. V. de Mae. a 'Vid. Matth. ost in hist rei nummaria Veteris lib. II cap. a. 9 56. Pag. m. edit. Francos anno DLXXX. 5 id Gruter ad Livium. I. c. 4YVid. Livius Iib. I. cap. 45 et praesertim ipsius in tractatu de censura et censu pag. 6Ia. SYVid. Dionys lib. IV. cap. 17. 6 mo multis probat Perigonius Disa de Lege Voconia pag. 9 i. cr) id. Livius. I. C. 8 Vid. Livius. I. c. et Dionys Hal. I. c.

9 Vid. Livius I. e. et Dionys Hal. I. c.

29쪽

que juniorum arma erant nulla, unde velati dicti sivit 1); tela suerunt, funda et lapides, ut Iavius narrat, sed secundum Dionysium erutum et unda 2 . Sexta classis Continebat omnes, quorum census minor undecim millia erat, adeoque majorem Itiae classis multitudinem civium continebat. In hac erant Proletarii et in ite censi, tenuioris fortunae homines. Non eosdem fuisse roletarios et Capite censos docet Gellius ex Iulii aulli sententia: nam qui in plebe, inquit, Romana tenuissimi, auperrimi que erant, neque amplius quam mille quingentum peris in censum deserebant, Proletarii appellati sunt; qui vero nullo, aut Perquan Par o sere censebantur, Capite censi vocabantur extremus autem cenSu α- pite censorum arris fuit CCCLXXVV 3 . Ad quem locum scripsit Oiselius Salmasium existimare, Prolatarios et Capite Censos uno eo demque esse, neque hoc discrimine, ut Paullus hic refert, separatos, quasi hi pauperiores essent, illi minus. Gronorius tamen addit, certe eos rebus discretos fuisse, cum vocabulis differrent. Proletarii enim dicebantur, quod quasi proli tantum procreandae vacarent et hoc loco perae pretium est Ciceronis verba asserre: In quo etiam verbis ac nominibus ipsis fuit diligens, qui cum locupletes assiduos appellasset ab aere dando eos, qui aut non plus mille quingentum aeris, aut omnino nihil in suum censum praeter caput attulissent, Proletarios nominavit ut ex iis, quasi proles, id est, quasi progenies civitatis exspectari viden retur Capite censi vero appellabantur, quoniam apud ipsos non pecuniae, sed solummodo capitis ratio habita fuit 5 . Civium umerum solum augebant, et immunes erant a militiae et tributi oneribus Vacatio militia autem iis dabatur, quia bellicos sumtus facere nequirent. Constat enim initio urbis milites suis sumtibus militasse. Nam ab anno CCCL post R. . milites demum stipendium de publico acceperunt 6 . Deinde

1 Vid. Festus in voce elati. a Vid. Livius I. c. et Dionys Hai. l. c. 5 vid. Aul. Gell. lib. XVI. eap. o. ibique interpr. 4 Vid. Cie de Republica lib. II cap. I. ibiquemaius. 5 Vid. Ioh Ger Vossius Ε m. Ling. Lat. in voce.

6 Vid. Livius lib. IV. cap. 3.

30쪽

tamen Proletarii militare coeperunt, ut bello arentino, cum iis arma publice darentur 1 . Capite censos autem primus armavit bello Iugu

Harum autem classium institutio magnae fuit prudentiae et magni usus in Republica Romana. Quod ad tributa enim attinet, hac ratione tributorum Inilitiaeque onera a pauperibus in divites reserebantur. Nam cum

omnes hae classes Centum nonaginta tres centurias constituerent, et ex iis rima classis Centum centuriis Constaret, patet, si tributum imper

tum esset et aequaliter per centurias divisum, primam classem solam plus tributi contulisse , quam reliquas omnes. Cum itaque tributorum onera maxime inclinarent in ditissimos, in serendis suffragiis quoque omnem fere potestatem habebant. Non enim, ut antea sub Romulo alii que regibus, populus viritim per curias vocatus eodem jure suffragia dabat, sed per centurias, nimirum in comitiis centuriatis, in quibus singularum centuriarum singula suffragia valebant cumque prima classis Omnes reliquas Centuriarum numero Vinceret, iudicia Saepe primae classis suffragiis absolvebantur, cum reliquae contra illius consensum nihil valeretit 3 . In ditissimorum igitur per censum potestate erat magistratus majores, tam extraordinarios, quam ordinarios creare, eges proprie dictas ferre, atque judicia capitalia. Unde eleganter Cicero, eosque ita disparavit, ut suffragia non in multitudinis, sed in Iocupletium po- testate essent, curavitque, quod semper in republica tenendum est, ne plurimum valeant plurimi Cum itaque manifestum esset, contra primae claSSis centum centurias reliquarum classium centurias nonaginta tres fere nihil posse, C. Gracchus legem promulgavit, ut ex quinque classibus confusis sorte centuriae vocarentur. Deniquedicet hoc

Servii ulli instituto omnem Reipublicae Romanae administrationem ditiores haberent . illud tamen non aegre serebant pauperiores, cum

1 Vid Oros. Iib. IV. cap. i. et August. de civit. De III. 17. α Vid. Val. Max. lib. II cap. I. Sallust Beu Iuguri cap. 86. ΑuI GeII. I. c. De Prol tariis et capite censis cons. Praesertim Pigh. lib. e. torn. I. pag. 46. Onuph. Panv da Civ Rom. Pag. 296 e August. de Leg. Pag. 285. Tom. II. hes A. R. Graeν.

5 Vid. Dionys Hal. lib. IV eap. I. et lib. VII. cap. 59 Liv. lib. I. aP. 43. 4 Vid. Cic. de RepubIiea. lib. II. eap. a. ibique Majus.