장음표시 사용
451쪽
vel culpam commist,solus ex dolo, uci culpa sua obligatus manet.
et ast Et quod dixi obligationem suspendi , uel de potentia ad actum reduci ,recedente, uel redeunte facultate satisfaciendi,idem ex parte comodantis vel deponentis. Si enim qui rem rcccpit,& perdidit, aestimationem soluit, deinde res ueniat in potestatem commodatoris,uel deponentis,tenetur contrario iudicio,& incipit tunc obligari ad pretium,quod recepit, uel rem restituendam.Et quia non uoluntaric vcndidit, merito habet electionem,s sine culpa recipientis,sed casu fortuito quod susceperat,pcrdita crat .lcg.in commoda toe .ult.tibi. glosi
ulti . frustra laborat. lcg.si is qui. in princip. supra commod. idem in s milibuS. 23ot. Ex his habes clarum & facilem intellcctum.*Jueres. in dict.leg. tertia.quem Docto. ibi, & ubique, & prscipue in dict.I.Cato. misere
distorserunt Sc laceraverunt; alijs restringentibus ad obligatione secudariam .ut Bald.in l. pro hqreditari3s.colum .secunda.C. de haered. acti. 'aliis intelligentibus de prinutiva, scd restringentes ad contractus bone l.iij. eis sidci,contrarium tenentes in obligationibus stricti iuris. nisi cu actio- mod. ne stricti iuris co ncurrat rei vindicatio, ut post Dyn. in l. qui fundum. s. si tu ex parte. supra ad leg.Falc.tcnent Bart.Bal. in d. g.haeres. Bartol. ει caeteri crebrius in dict. f. Cato. ubi Hieron. Butiget. numero. 66. eum sequent.
t Rursus inter eos qui intelligunt d. g. haeres.de secundaria obligatione tantum,aliud acerbius dissidiurn : ambo enim Raplia eles sul-gosi,& Cuma.intelligunt de obligatione secundaria commissa contra defunctum propter eius dolum, scd Paul. & Alex. in d. l. stipulationes non diuiduntur.hoc reprobat,quia inquiunt secundaria est indiuidua di si deberet in omnes haeredes descendore insolidum. l. si duo. vers. si lancem. supra depos.& non pro partibus haereditarijs,ut in d. g. haereditariis: ut in d.f.heres.Verum Bartho.Soc. in d .f.Cato,aut quod A-Iex. decipitur,quia d.l.si duo.vcrs. quod si lancem. loquitur de dolo ipsorum haeredum,alias ex dolo defuncti descendens obligatio diuideret in partes haereditarias.les. in depositi.e .lit.Sed Andr. Alc.in d.M. Ca
lat, & aegre cum aliis torquetur, in queis quidem praxis expertes magis torquentur enitentes ad praxim iudiciariam reducere d.f. hqres. Alii intelligunt, & fingunt unum hqredum conuentum fuisse ad restituendum pro parte ,& postea apparuisse eum habere facultatem totius rei restituendς, in quo euariant, s ante litem contestatam, uel post, uel in executione lententiae hoc contiqerit. Alij intelligunt unum haer dum conuentum insolidum, di quod male fuit conuentus ultra par-
452쪽
modator, uel locator equi ante diem traditionis, vel prin squam tradetaret,obijt relictis quatuor haeredibus,quorum unus habet facultatem totius equi commodati uel locati tradedi, certe postqua de his constat, noetit admissibilis, dicens se non teneri, nisi pro parte,imo tenetur,& coueniri potest,& condemnari insolidum ad primitiuam ipsam obligationem,uidelicet ad tradendum ex ea causa, idque etiam iure actionis: tum quia commodator Se commodatarius cum sint correlativa, no debent iudicati ad imparia, sed pari iure. l. I.C. de cupres. lib. xi. cu vulgaribus. Quo ergo calu haeredes commodatarii obligantur insolidum ad satisfaciendum obligationi liquida . ita eodem casu heredes commo datoris,uel locatoris: tum quia bona fides seritanda est, & eius implementums quando de ipso principali disposito agitur & non de simplici accessione puta usurarum iure actionis .lcbetur, di non simplicis ita dicis officio. 23s t Et facultatem illam totius rei tradendς,& fidei implende intellige Ut nuper nil. 2o0.diximus,quando etiam tuto potest, vel sum cienter de indemnitate cauetur,& etiam quando eam habet ut iis res, quia erat res de iuncti, secus si defunctus promiserat commodare, uel locare equum, qui non erat suus,sed fratris, quem mox cum sorore hqredum reliquit , quia quamuis frater habeat facultatem totius equi tradendi, non habet illam iure haereditario, sed iure proprio , quo nomine non tenetur,nee conueniri potest, & sic non censetur habere facultatem totius rei tradendae eo nomine, quo solo obligatur, & conusniri potest,ut in I .si tibi.=. si fundus.de log. i.de quo Des trasuersim opponunt,& tamen nullus pcipit,l ibi lueres habebat facultate totius fudi sui legati tradcdi, non ua heres: sed iure proprio,quod non est in co 36 sideratione.' Nec obstatu, haeres eo ipso ratificat actu defuncti,& sic dicitur commodasse, vel locasse : quia etiam in indiuiduis,ut in eo qui dedit , vel vendidit Ieruitutem praedialem peri fundum alienumquam obligationem in singulos haeredes transmisit passive insolidum
l. ij. . ex his .do verb.obligit. tamen dominus luccedens pro parte non censetur in effectu ultra partem stiam rati sicare,ut postea dicam igitur multo minus indiuiduis,ut hic censetur ratificare in totum.
z37 t Et sic obiter uides quam inepte Doct. post Bart. in dict. 19 Cato metu contrarii dict. leg. si tibi homo. . si fundus, fabricarunt conclusionem. quod quando actio personalis competens ad rem restituendam, vel tradendam est stricti iuris,ut actio ex testamento quae non habet vim bona fidei, nisi quoad certos effectus tantum, ut in l. in minorum.C. in qui b.caucrestit. in integ. non est necessar. nec cum ea concurrit rei uindicatio. ut in dict.f. si fundus.vbi dominium non transi
453쪽
uit in legatarium,qui nullo modo uindicare potest: tunc haeres habens
facultatem totius rei restituendae,no tamen tenetur insolidum,sed tarum pro patic haereditaria. Haec enim coclusio quam Paul.& Lucio . Roman. per quasdam ineptias controuertunt in dici .Cato.Alex. vero ibi col.ij.& Barthol.Socin .col.viij. Lancel.Galiau. col.xiij. per quaedam futilia defendunt, falsa esto ut ipsa iuris thematia in rem praesentum oculis subiecta ostendunt.I. I .in fin. Instit.delocat.&cod. ubi mutuum commodatum boum alienorum,quae duo coloni inuicem commodarunt , nec commodatum est, quia non est gratuitum: nec locatio quia non cst merces in pecuniassed est contractus stricti iuris, & neutrinque concurrit rei vindicatior quia neuter dominus,sed alieno nomine possidens. l. si rem tibi .s.si communem, supra depraescript.ver.&tamen postquam unus restituit bovcm sibi traditum, vel postquam casu fortuito,uci culpa leuissima,de qua non tenetur,perijt,petat restitutionem bovis commodati ab haeredibus aduersarii,quamuis prima fio te n0n teneantur,nisi in partes,tamen si omnes,vel aliqui eorum, vel
unus habuerit facultatem bovis restituendi,tenemur insolidum etiam iure actionis praescriptis verbis,quamuis stricti iuris sit, nec rei vindiacatio concurrat .Hoc non sollim regulae iuris,sed etiam dictamen rationis,& praxi vel ab inuitis cuincunt. Stat crgo regula dict.f. haeres. etiam in stricti iuris iudicijs, etiam vindicationc non concurrente. t Ex quibus etiam liquet quam ineptς Bart.& sequaces putarunt, quod in t .si plures, supra de vi de ui arma.ideo competat illud interdita Aum, quamuis sit stricti iuris,contra unum haeredum habentem facultatem rei restituendae, quia unitum cst cum rei uindicatione. quod Alexand. I CLanccl. Galiau.col. xij.& communiter omnes in dict. g. Cato reprehendunt, sed per friuolas rationes. Ratio punctualis d. l. si plures. est rcg.dict. .haeres,& quod successores spoliatoris non habui alia possessionem in fundo,quam a spoliante. Sic in I.in condictione se tiua .ckl. si pro flare.,. ulti .supra de codic. furi. ratio no cst, quod actio. illa sit i uncta cum rei uindicatione, sed ex regula praedicta . 39 t Quam exicndo etiam ad unum plurium ii cnditorum,etiam si non vendiderint insolidum,& ad plures haeredes unius venditoris, data tamen paritalc terminorum siue rationis decisiuae,puta,duo uendiderat
equum,alter partem preti j recepit, & abi it,deinde alteri praesenti pes soluitur,uel offertur pro parte sua, qui offert equum tradere pro parte sua,videlicet dimidia in diuisa duntaxat. Respondeo cogcndum simpliciter totum tradore,si habet facultatem totum equum tradendi,uel re
linquendi ean ptori: quia constat ira fieri debere . Nec obstat, quod hic non agitur de traditione nudae detentionis,sed de translatione domi-
454쪽
nii & possessionis, quia liaec non minus debentur, non minus liquidaasso sunt quam traditio nudae detentionis,quando illa sola superest. 1 mobstat quod agitur etiam de transferenda parte absentis, di quddidquod nostrum est,sine facto nostro ad alium transferri non porest. I.ia quod nostrum,de reg. iur.& texi .in propriis terminis in t .si ex stipulatatione. in fin. supra de acquiren. uel amitten. possessi. ubi nisi uenditor tradiderit, emptor posscstionem nactus praedo est , quia uerum est qsi
pretio non soluto, uel contra uoluntatem: ut ibi glo.sufficit autem uollantas tacita.I. et .fide acq.uel reti. pos Sed eo ipso quod emptor recipit pretium ueditionis purae, nec aliter suspensis,censetur consentire, vires cum Ginni iure statim transeat in emptorem, alioquin furtum pretij faceretaquia emptor non numerat it Iud nec transfert,nili sub ealpe reciproca,& conuenta: igitur per 3.uenditae uero res. iuncto argumento a correlativis Instit de rer .diuisti lic non est opus alio procuratorio:& mera cauillatio esset, si praesens diceret expectandum man
datum absentis,qui iam pretium recepit,quia tacitum illud mandatum aequi pollet expresso.l .cum quid. supra si cert. petat. Censetur ergo is, qui partem suam recepit,permisisse emptori apprehendere quo ad se,& consorti ut mox,quam partem suam recepisset, totum equum trade τετ ret, uel capi permitteret emptori. t Voluntas enim contrahentium praesumitur conformis inri,naturae de executioni actus, ut etia in traia dit:nec praesumitur animus decipiendi,uel debitum retinendi .l. meritato. supra pro c. mi 1ipp. Decius consiI.cclviarum. 3.ubi in annos. di
xi. nec hie tam est praeliumptio, luam ueritas ipso gestu, & iustitia sa-z a cti. Idem in pluribus heredibus unius uenditoris.' Idem si uenditor
uiuens pretium receperit,& rogauit usum usique ad mensem, infra que ob ist,tit unus h edum lapso inense non postit in aliquo recusare, sed integrum tradere teneatur: ita quod si causificetur se habere coherc-des absentes,offerens pro parte sua tantum tradere, nihilominus quia fatis apparet,quod male gerit negotium, cogetur totum tradere, et ianYprscisὰ,etiam iure actionis, nisi res non esset liquida, vel essent alie ii fis causς absentes expediandi,uel uocandi,uel cautionem idonca exigendi. l. t .f. si pecunia, supra depost .alias qui solus presens cst,ut tenetur pendcnte mense totum equum alere,ct bene custodire ad coinmo. dum emptoris: ita mense lapio tenetur ei totum tradere, postquam Eo
stat emptorem omnibus satisfccisie. Tum i sic praesens habens facultatatem, nihil soluit, nihil erogat de suo pro absentibus: sed facit, quod . . illi non solli in debent, sed etiam per receptionem proiij partium suarum declararunt se pure debere,& uelle fieri.
243 t secus in leg. iustissime. de sdilu.edict. ubi datur actio redhibitoria
455쪽
ut in princ.uel in totum ut in ii.parte,ultima uero de primitiua ad rarestituendam: sed secundum Paul.Castren.est e conuerso, ut duae prio res de primitiva, ultima vero de secundaria.Tandem Paul.oneri cedes ruo breuius se expediat,tenet totum text.loqui de obligatione secunaria.Sed opinio Bartol.& Bal. minus a ueritate aberrat,quam opinio Paul.qui eos inscelicitcr emendare nixus est. Nos autem nihil addcndo i iteraed nec ditii natorie ariolando, ut gloss.& Doct.diuersimode socerunt, uideamus dict. l. per themata in duas partes,prout tractat duo
tantum diuersa themata: primum de deposito diuisibili etiam pro diuiso: secundum ibi, quod si lancem,de deposito indivisibili pro diuiso. Et hanc secundam partem in duas subdiuidomui a primo tractat de secundaria ob dolum, secundo,ibi,plane .de nuga & simplici primitiua 66 t Capio primam partem:tbema est de decem millibus depositis penes Titium,qui sideliter seruauit: sed duos haeredes reliquit, qui dolo
interuerterunt: quaesitum est an singuli tenentur insolidum Dicet aliquis uerborum quam sensus & scopi legum studiosior, text. non for mat hanc qusmonem nec ad eam respondet.Ego uero qui scio scien tiam legum non consistere in uerbis, sed εν - λψεια in ut & potest te earum. l.scire leges. supra de legib. dico ibi non fuisse quaestionem an tenerentur in partes hqreditarias. Haec quaestio indigna erat Iur consulto, indigna legislation ut pote de indubitabili. Non enim possent minus teneri: quia etiam sine dolo , imo bonafide confudi flent. ut res haereditarias,vel in dubio, semper tenentur pro partibus,ncc possent minus teneri, nisi probato casu absque culpa Iata.Cum autem ex hypothesi constant de dolo,& facto omnium haeredum,quis sanae metis dubitaret eos teneri,&conueniri pro partibus haereditarijs ad restitutionem, praeter id quod conueniri possent etiam ad usurasidi in Q per gratias agere deberet,quod actione surti non conueniuntur. l. 3 .C. depos.Questio ergo erat nonne singuli insolidum, ad restitutionem totius depositi conueniri possentλVidebatur absolute,& indistincte dicendum,quod sic ex regula communi, prout Iuriscon .eam regillam tacite praesupponit,ibi, quodam uique casu , di forsan a compilatoribus et I abbreviatus fuit,relictis tantum magis nccessariis. t Tamen respondetur, non semper cos insolidum conueniri posse,sed dabilem elle casum, in quo dolosi, imo fures, in partem tantum teneantur, videlicet 'uando duo heredes bonis haereditarijs diuisis etiam summam depositam diuiserunt, postea singuli partem suam deposui mala fide coluitipserunt: tunc enim uerum est utrumque dolo fecissea iurem esse, de tamen non tenentur, nisi quisque ad suam dimidiam, nec in ius conueniri possunt,scilicet ad rei restitutionein:quia de usuris, & de actione
456쪽
furti alia quaestio est,de qua non agitur in hac lcge. Satis etiam ostendit text. neutrum conueniri posse actione de dolo,quia non interest actoris,cum act,ionc depositi plene sibi consultum sit, utroque exi- sente soluendo ergo cellat actio de dolo, per not. supra cod. numer.eto 3 .& sic uides planum & rotundum responsum legis, siue ad acti nem depositi , siue ad actionem de dolo , S attento quod uterque est praesens,& soluendo,non opus est in icκ. subaudire, nec dis tinguere, an dolum commiserint seorsim,vel communicato consilio. Et sicci rissime& facili me prima pars huius legis expedita est. t Quod si extra hanc legem scire iuuet, an, & quatenus teneantur actione furti, distinguendum an communicato consilio, vcl non fecerint. Si cnim communicato consilio, mutuam opem praestiterunt, &tanquam socii eiusdem criminis singuli totius summae, di non partiusuarum fures sunt,& nomine totius tenentur actione furti incre poena Ii,in qua unus soluens non liberat alium, & in supcr singuli insolidum tenentur codictione furtiua rei persequutoria ad summae restitutione, in qua solutio unius liberat alium. l. I .C. de condi c. r. dc competunt istae actiones in utrunque indistincte,ctiam si uterque sit pressens,& soluendo,& paritor contra alter utrumque competit actio depositi insolidum ad restitutionem totius depositi cum usuris d. l.3.C.depos.
2 st. Sed si communia diuisissent absque communi consilio furandi, vel interuertendi depositu,& postea quisque partem depositam sibi obuentam intcruertit,duo furta sunt separata , totidem actiones furti, de condictiones, & actio depositi in quemque pro media sua,nec unus tetur de facto vel dolo alterius, & sic prima pars d. l. si duo .im loquitur de primitiva, quia quantitas nummorum et aestimationem no recipit.
2 Io i Secunda vero pars de deposito lancis,vel similis speciei, de primo loquitur de secundaria quia latiorem discussionem exigit, uidelicet quando duo illi haeredcs uas depositum conflauerunt,aut scienter, vel lata culpa conflari passi sunt, vel aliter dolo interuerterunt, & qua uis hi teneantur singuli insolidum actione furti poenali, &cqdictione furtiua rei persequutoria, tamen quod attinet ad actionem depositi, quia a defuncto non descendit in eos, nisi pro partibus,uidcbantur teneri ad aestimationem & damnum pro partibus,ut dolus,vel lata culpa satis operetur eos no liberari interitu rei,vel actione depositi absq; eo quod singuli teneantur insolidum . Contrarium deciditur iriplici ratione in texi .expressa.Prima, quod propter factum suum dolosum non minus teneri debent, quam si ipsimet ab initio depositu sit scepissent, quo casu singuli insolidum tenentur. leg. I. f. si apud duos. eod. tit. S cunda, qt ia non obstante interitu tenentur depositi propter dolum,
457쪽
igitur ad limites doli& sc quisque insolidum: quia quisque doIam
fecit insolidum.Tertia ratio,qitia re perempta dolo eorum 8 idem delata culpa non minus debent teneri,nec facilius liberari, quam si rea extaret, quo ca se non potici ab alterutro eorum restitui ni is pro solido,quia creditor non tenetur recipere pro parte.imo si res cxtaret, de ambo haberent facultatem ciua restituendς,tenerentur ad hoc singuli insolidi i m. l. 3.f.hqre,s supra commod. cum igitur ambo dolo & idem
si lata culpa desierint habere facultatem totius restituendς, perinde te a 3 t nentur ambo,aesi haberent illam facultatem. t Vers. Plane. planus est,per se stans,nec dependens a precedentibus: loquitiir enim de sim- et plici primitiua ad restitutionem depositi: Sc phrasis verborum ibi, integrs rei,ostendit text.loqui non de )eposito nummorum, sed certi corporis .Haec autem actio non descendit in heredes, nisi pro partibus scilicet prima fronte: ut supra eod. numero et o7.numero 23 I. sed obligatio custodie,&pariter obligatio semel& integre restituendi descena I 1 dit in eos insolidum, si & quatenus habeant eam ficultatem. 1 Vnde si unus heredum conuentus hi eri t ad rem ipsam,& condemnatus pro parte haereditaria,tamen si res extat, non liberatur ostcrendo Pro parte uel quoad se,quia non tenetur dominus partem huiusmodi speciei sit et recipere.Non obstat rub.& per totum C. si plures una sententia. quia
loquitur in debito quantitatis omni respeetii diuiduo.Idem si ageretur de fundo,uel simili corpore tam pro diuiso, quam pro indiuiso diui uiduo: secus in corporibus indiuiduis pro diuiso, de quibus dicta iura
nullo modo loquuntur:& sic remanemus in regula communi,& natuta rei. Faciunt quae ad limitationem d.tit .diximus in cons. Paris. f xi. nume. 2s.le quod tradit Philip.Corne.cons. lxxi. super primo. col. ij. a 3 lib. t.' Ex quibus obiter apparet falsam esse decisione Senatus Bur regalensis,qua Nicol. Boer. refert decis. quinquagesino nono .de quatuor tutoribus, qui tenentur singuli insolidum reddere rationem tuteis,tamen ex quo per arcstuin ciusdem Senatus fuit dictum praefatos
quatuor tutores teneri reddere rationem, quod ad hoc non tenentur
nisi quisq; pro sua virili parte: per d. l. I. de ii. C. si plures una semen'. ubi condemnati simpliciter intelliguntur pro uirilibus: licet obliga tio, de libellus concludant insolidum,quia deciso falsa est: quia etiam non praecedente obligatione si plures de secto condemnantur reddere rationem cuiusuis administrationis,te aemur singuli insolidum, sub modificationibus tamen de quibus supra in ii. i s numer. 69 s. quanto fortius prsced cntc obligatione, quia ipsum ratiocinium individuum est,de obligat quemque insolidum,ut supra in prin .nume.37. cum secl. de alias sequeretur,quod in terminis l. fideicommissa. s. si in opere, M
458쪽
Iegat.3 si duo illi heredes per sententiam condemnati essent opus saccre,quod non tenerentur nisi pro partibus haereditariis, aut uirilibu scis quod est absurdum,& contra naturam actus. t Porrod.l. I.& ij. Io 7 uuntur in sententia de re mere diuidua, ita quod sententia ut ipsa noolum diuiduitatem, sed etiam diuisionein in uiriles importat o rcgala l .reos. I.cum in tabulis.de duobus reis.Secus ergo quatenus natura
rei diuisioni resistit,ut species diuisioni pro diuiso, & fortius quando
est natura indiuidua,ut in dict. g. si in opere. & adhuc fortius quando est necessitate indiuidua. ut si plures condemnentur constituere ser-α1 3 uitutem praediatem.' Unde d.l .ij. C.Hi plur.una sent. quae loquitur de pluribus tutoribus,necesi arid intelligitur, quando sententia fertur
in tutores ex capite diuiduo,uidelicet ad soluenda reliqua. Secus qua tenus ex capite indiuiduo, ut reddcdi rationes. Ita etiam debet intelIigi l .si mandato.M. Paulus. ij. supra mandat. Quamuis enim alias verba sentcntiae non intelligantur secundum libellum. tamen intelliguntuc secundum mentem iuris,& naturam rei.text. in I. miles .f. decem .de re iudica. Bal. Paul. l. I .C.de negot. gest. Bal .in l. I.in fin.C.de fructib. MIit.expcns.l.ii 3. col. I. C.ii pend.appell. mors. Alexan .cons. xlvi. nu mer. 3. lib. v.Valde ergo erratum fuit Burdcgals:verisimile est no fulta se Senatum, sed Iuuenatum ex inexpertis,parumq; doctis pecunia a lectis:quorum a resta nullius aut modicae sunt utilitatis, & iudicia male selectorum iudicum apud Ciceronem, S Titum Livium. Multa irid.decisionibus ad augcndum librum inserta sunt,quq non.sunt e flantutia Nicolai Bocri j iam senio confecti, sed allegationes iuuenum. F6 t Redeundo unde digressi sumus supra nume. 24 S. casu quo res non extet, & ad aestimationem veniendum sit, non condemnabitur nisi pro parte sua:quod intellige in eisdem simplicibus terminis, in qui bus de deposito,& debito constat, sed non de case,ut si fundata intentio actoris contra haeredes pro partibus haereditariis, tanquam defunctus consumpserit,uel in hqreditate sua consederit.Quod si de casu conet, sed depositarius periculum susceperat,tunc clarum est tantum deberi partes aextimationis uiriles inter plures principales. tex. in l. rem mihi. g. in exercitu. supra commod.uel in partes hereditarias in haeredibus.l.in deposto.supra depos .sed glosi.&Doctor.in dict. . si duobus vehiculum, male dicunt in d. . in execitu. actum csse,ut quilibet pro parte tantum teneretur. Haec est enim regula generalis, quoties dempta circun stantia obligante reos insolidum superest obligatio: ue in dict.f. in exercitu .ubi non obstante casu stabat obligatio, quia actu erat,periculum esse communeari text. ibi, communi periculo.sic quando res peri jt culpa textu,qui a commodatario, uel depositario accepe-
459쪽
rat,quibus tenetur ad aestimationem,qui ctiam hoc casu non liborarentur cedendo aeciones,quia dominus habct electionem. l. vlt. C. de surt.
xis est etiam contra unum ex haeredibus depositaris concludere ad rectitutionem speciei depostis, si extat, & praecisc, si habeat facultatem , di in totius rei aestimationem insolidum, si dolo vel culpa lata de iijt habere facultatem restituendi,& in omnem euentum in aestimatione pro
parte hereditaria. Vides sensum & praxim dictae legis clarissimum , &lepidissimum, & abstrusos omnes huius sinuosissimi Labyrinthi recessus reseratos. Multa tamen adhuc supersunt,si cuncta singulatim vellem euerrere, sufficiat pauca e thematijs legum magis quotidianis excuteren quam late pateat utilitas,& praxis praecedentium. a 8 t Quaero primo, mutuari volebas a me centum, ego carens pecunia commodam tibi vas aureum, ut illud pignorares pro centum, quo facio duos haeredes reliquisti,an contra quemlibet agere possim insolidum Vas extat, sed estrepignorandum: vidcrentur teneri tantum pro artibus ex reg communi; quia quamuis vas extet, nullus defuncti vel redum fuit in culpa,nec habet facultate restituendi, nisi resusa summa debita creditori, ad quam refundendam non icnentur nisi pro partibus haereditarijs, quod sit ars alienum. l. i .C .si cert.pctat. Igitur deest circunstantia obligans insolidum,& sic tantum pro partibus tenentur. Tum in dubio iudicandum pro regula quae est, ut in partes tantum te-ncantur . Quid quod etiam sῖ mihi cauissem de poenadasu quo non redderctur depositum,vel commodatum post tale tempus adhuc illa stipulatio non committetur in Oinnes haeredes negligentes,nisi pro portionibus haereditarijs.l .v. I. si sortem, de verbor. obligatio.
a s ' Priusquam soluam libet pari filo explicare hypothesim l. petenti.
supra de pigno. actio. Titius repetebat centum mutuata dcbitari, qui carens pecunia dedit ei vas aureum, quod penes tertium pro pari sui n- ma piῖnoraret, quo facto Titius reliquit duos haeredes, quibus debita ' rior osteri centum,& repetit uas: quaeritur in ea lego,qua actione 3 Ego addo pulchriorem quaestionem,an contra utrunque insolidum,vel pro partibus tantum Breuiter aut Titius,vel eius heredes iam luerant&receperant vas illud,& tcnentur ad exhibendum singuli insolidum,no solum ex natura actus, qui non potest fieri pro parte: sed etiam ex natura huiusmodi actionis ad exhibendum,que cst in rc in scripta:& competcbat in eum,uci eos qui facultatem habent ex hibendi. lege tertia .f.vltimo. lcge. Celsus in sin. princ. supra ad exhibe.Tenentur etiam a-ione comodati ad rem restituendam singuli insolidii, si habent iacultate in rci restitu cnds, vel insolidum is qui eam facultatem habet.
460쪽
6O2 - . vactatus . . α6o ' Quoil si vas sit adhuc penes tertium, illum tenentur hqredes singuli
insolidum repignorate,& restituere: Obligatio enim ad repignorandum est facti indiuidui dependentis a voluntate tertij, qui non est diuisurus, nec est in potestate debitoris pra stare pro parte, & haec indiuiduitas accidentalis obligat insolidum:ut supra eodem . numero quinquagesimo nono.& in secunda. secundς. numero. 3 I 2 . cum seq. Hoc etiam bona fides,& necessitas seruandae fidei exigit, sed sub modificationibus predictis, supra numero octuagesimoquario. cum sequen. vi non vltra vires inuentarii si rite factum sit,utque prius conueniatur iis res ditior,& prs sens,per quem actor citius suum consequetur. Non Gniin spectatur indiuiduitas, quo plus,vel ripidius exigatur:sed ut efficacius & melius tam ex parte creditorum,quam debitorum,ut supra in secunda. secundae.
α 5i t Quid si pro te pignori dediλRespondeo:ago mandati insolidum co
tra quemque haeredum tuorum. Idem si duobus simul ad hoc commodaui, vel locaui, secundum praedicta.Sed si separatim essent duo commodata,sic in i .pignori, supra de pignorat. actio. si creditor reliquerit plures haeredes, singuli insolidum tenentur exhibere authoritatis in s humentum, scilicet illi,vel is qui habet facultatem, cuius culpa illum vel illos insolidum obligat ad interesse,sed non alios. Sic haeredes tutoris, vel rationarij tenentis singuli insolidum rationem reddere sub modificationibus praedictis. supra numero octuagesimo quarto . cum seq.& sine modificatione insolidum illi qui dolo tuo,vel culpa, qua tenentur, desierunt habere facultatem rationes rcddendi, alias condemnantur omnes pro partibus.162 t Rursus antequam veniam ad decimam & vltimam clavcm examino practicam hanc, & iuridicam quaestionem: Vendito & tradito vi fructu fundi dccessit venditor relictis quatuor haeredibus, unus imp . dii emptorem in totum,S ex contractu dcfuncti conuentus, offcri parti actorem frui pro quarta parte tantum, di damna & interesse turba tionis pro quarta parte tantum bactor inflat ad totum.Vter iure prioris Videretur reus:quia non icnetur in aliquo actori, nisi quia haeres , nec conuenitur,nisi ex contractu dcfuncti: sed non est haeres, nisi pro quarta parte: csterum extraneus,ergo non potest conueniri nisi pro parte sua: quia non descendit in eum obligatio, nisi ad ratam, di limitatione
quotae partis,etiam si alias haberct maiorem partem emolumenti. l. I . C. si cert.petat. igitur cum reus non conueniatur interdicto uti possidetis,nec quod vi aut clam, nec alia actione,qua extraneus conueniri posset: sed tantum ex vi contractus. Contrarium verum est,reum in utroq;
mebro libelli insolidu codenadu, quia in obligatione primitiua in li-