장음표시 사용
491쪽
rus per fungum Titii. Sic de exemplo dicti aquaeductus. Si Caius re-rς
ceptam aquam porro deducat, non potest Titius prohibere, quandiu riuus non fiat grandior, nec magis grauat fundum suum, secus quate nus propter maiorem, et sicquentiorem extractionem aquae riuus deprcssior, aut latior & grandioribus septis,uel incilibiis indigeret, leg.
3 1 2 l Caetero quin non plus grauando fundum seruientem potest nouum
canalem,vel fistulam in riuo collocare, ubi nunquam id habuerat. d. l. Quintus Mutius.de seruit .rustico.praedio.l. hoc iure. I. is qui, de aqua quotidia.& aestiva. l. 3 .f.si quis nouum .supra de rivis. Hic est nouus &verus scopus,& conciliatio dictarum legum .i .ex meo.de seruit. rustico. praedio. loquitur in eo,qui non nudum transitum aquq , sed etiam . aquam datam de suo sundo manantem similis et,qui dat ius cretae,aremae,vel lapidis e suo eximendi ad commodum certi loci dominantis, cuius dominus ut non potest ad alium usum uti creta, vel lapide ex ptis ita nec aqua quantumuis fundum suum ingressa, ut supra eodem. tnu. 342. sne consensu domini seruientis in cuius fundo oritur,etiam si alias ei non noceret,quia satis est,quod non tenetur aquam suam vclmateriam ministrare praeter formam,vel usum limitatum. 333 t Secus respectu eius,qui nudum transitum ministrat, ut in dict.l. Intel cum essent.f. per plurium.de struitutib. rustic.praed. Emi a te ius aquq g . ductus in fundo tuo ad stagnum m cum a quo tria iugera terrae habebat p8 Pi usque ad fundum tuum,per quem:&per terram meam cspi ducere ri uum cadentem in stagnum,postea vendidi Titio iugerum dictae ternmeae cum onere aquaeductus, dcinde alierum Scio cum codem onere,
postea Titius subinde & Seius rogarunt a me haustum aquae c riuo per loca empta transeunte decidit tex. quod non solum non possum cxtra meo vicino hoc concedere, sed nec cuiuis eorum, per quorum praedia triuiis transit sine consensu tuo,in cuius fundo aqua nascitur,vel nisi ab initio tecu pactum fit. Non enim Titius & Seius sunt consortes ciuiae seruitutis,sed diuersae,etiam si ab initio erant domini sundorum mediorum,& eorum consensu seruitus eodem instanti fuerit imposta. Dominus enim sundi,in quo aqua oritur,non solum transitum dat per partem fundi sui, sed etiam sebstantiam aquae dat. Domini: vero sum. dorum medio tum nudum dat transitum, & nihil habet in aqua etiam postquam intrauit quandiu decurrit per eorum predia: quia non proinis,sed pro me decurrit de iure seruitutis,quam mihi debent,&quantietas di substantia aquae nihil ad eos potinet; sed dumtaxat ad dominum originis,cuius solius intercst ad usum non duci,nec conuerti.Idem in
492쪽
3s t Summa, nulla serimus praedialis etiam diuidua cedi potest,&se
nec pignorari , nec commoditas quidem, nisi domino fundi seruietis, uel nisi de eius onsensu: quo ultimo casu iam alia res est, ut supra nu- in ero .336. cum seq. reicetis distin otionibus Petr.& Ioann. Fabr.de quibus supra num. 3 i I .cum seq.3 3 s t Ex pridictis etiam liquet seruitutem aren*,cretae,iapidis cximendi, & similium ut sumendi pedamenta vel ridicas c Silua tua in vineam meam. l. vel uti. uersi .item Sylva ,de seruit. rustic. prsdio. desemere diuiduam elle. Quod si etiam iter,rota, vel machina iure semitutis addatur, tunc respectu huius adiectionis indiuidua est, sed quia non iudicatur a suo accessorio, sed a principali diuiduo, diuidua est. pati terseruitus calcis coquendς, ii quidem fundus seruiens non indigebat fossonibus,sed tempore serui tutis impolitae iam erat ad hoc praeparatus, ec deliinatus, palam est quod impositio seruitutis, non est, nisi impositio reditus, nec in alio eonsistit, quilm in tot dolijs calcis co loci co-3 36 quendis ad usum certi loci dominantis S lic est mere diuidua . l Sed inquantum noua solla facienda esset, vel etiam vetus retinenda , vi r pleri,& a s arcam reduci non posset per dominum iandi servientis, hoc respectu seruitus est indiuidua: sed est accelloria tantum indiuiduitas,quae non mutat naturam principalis. idem in seruitur e pascendi,quae est antepenultima in dict. .inter rusticorum. Si enim Caius habet ius pascendi unum gregem villae sua: ip fundo Titii, grex diuidus est. Idem si plures greges,vel quotquot villa sita capiet . istud enim iustam actiue,quam passive individuum est,& tamen est seruitus predialis. Quod si Titius etiam iter debeat ad pascua sua: iter illud de se indiuiduum est; sed quia accessorium iuris diuidui, de quia tendit ad finem diuiduuin, pro diuiso habetur.
3 t Quod si quis cauilletur non posse gregem admitti, spars gregis ovel minima impediatur,& sic indiuiduam esse admistionem, vel exclusionem gregis: Hoc non minus sophisticum est, quam si quis argutetiit ducem non esse soluta, si num iis unus desit:ergo solutio decem indiuidua . Quid quod etiam si per modum corditionis hoc expressumsit, adhuc lige conditio non est indiuidua, sed in diuisa : ut diximus supra eodem nume. yy .&in 2.2. quaest. . Idem de appulsu pecoris ad aqua, que est in fundo Thij, nisi forte esset ius pascua ,vel appulsus unius qui ,tunc enim lisc seruitus ad unum animai,vel unicam pecudem limirataeindiuidua est, ex definitione quae supra eodem nume. 7. Idem de aquae haustu:quia cum ea seruitus reseratur ad quantitatem aquae diui-318 duam,diuidua est.' Sunt ergo hae & similes serui tutes de se & of naliter diuiduae.tametsi posite habere accessoriam seruitutem,puta iu- Ia ud noris,
493쪽
neris,uel assim rotae de se indiuiduam,quq quantum seri potest secundum principale diiuduum regulari dcbet.l .cum principalis,de reg. iur. Potest autem iter ad id haberi non iuro seruitutis, sed iure fac ut talis, si ue publicae, siue priuatae,vel personalis obligationis,sive perpetus, taue temporalis,ut supra cod.num. 3O8 . 3 9 t Nec est vera glo. pen. in t .si mihi eodem. in sin. de seruit. rusticor. prirdio.& opinio eorum, qui putant prςdium medium seruicns impedire constitutioncm seruitutis,qiua l.qui sella. in fin .in qua fundatur . non loquitur de constitutione seruitutis, sed de cxercitio,quod ii vpeditur per medium prsdium non seruiens,cuius dominus prohibere potest, sed quatenus pcrmittit etiam simplici promiscua facultate no impeditur. Idem si per alium locum,sine publicu siue priuatum etiam cum circuitu posset usus seruitutis haberi .l .vit. de scruit. rust.prs dio l.& id ed, cum l. seq. si seru it vind.l. Martius. in s.de acqui .rer. dom. Bar. Paul. Floria. in dicta lege qui sella. g. vli.Bart.in lege seruitutes . tertia. f. publico. supra de seruit. & in lege in tradendis. in sin. commu.
praedior. I36o i Ex his pari sto tacite expeditum est Quartum considerabile, de
quo supra num. 29o .videlicet seruitutes praediales originaliter, essentialiter,& per se indiuiduas: tamen pro diuiduis haberi quando,& quatenus ordinatur ad finem,& eficium diuiduum.Nihil enim magis individuum, quam seruitus itineris,non tam propter formam, di designationem loci a partibus constituendam .l. itinere,de seruit.rusticor. pridior. quam quod non potest exerceri pro parte.Impossibile est. n . quem pro parte ire,& pro parte non ire.Ide de struitute vis, NI aetus,
quia impossibile est vehiculum, vel quadrigam pro parte duci, di pro
36i t Formam conuentam fgnanter dixi, magis quam a iure statutam, ad vitandam falsam antinomiam l. vis,in princip. de seruitvt.rusticor. praed. in qua post Floria.d alios laborauit Ioann.Coras .in l. I.nume. Irs. supra de seruitvt.rustico.praedio. sed frustra,quia d.l .viae, non lo- α l. vi quitur de seruitute, sed de via publica,quae nullius priuati est, sed po- de se puli. l. a. supra devia pub. quae debet habere octo pedes latitudinis, nisi uix- ru. in anfractu , ubi latitudo duplatur.Scit d. l. via.in princi p. non de pu-' ''blica, sed de priuata tantum via loquitur, dide vera seruitute praediali,qiis priuati iuris est, & in patrimonio priuatoriim ; ut nuper dixi, n moro . 3I9 . cum seq. Et sic dictae leges nullo modo concurrunt,
nec a lucriari possunt, in quo Accur. in dicta lege uiae, Ic omnes post eum falsi sunt. 362 1 Hec ergo struitus indiuidua,s non ordinetur ad alium sine, quam. Ee a meri
494쪽
meri transtus ad ius, vel opus loci dominantis indiuidua est,& manet. Idem si est limitata ad usum et cffectum individuum, puta si consti
. tuatur seruitus itineris, vel actus non generaliter & indistincte, sed . duntaxat ad petcndum nundinas tempore suo,vel sorum iudiciale,uel synodum,vel ecclesiam Christianam,ubi concio quangulica , ta admi- .nistratio sacramentorii secundum sanctae Romanae ecclesiae ordinationem, vcl contra , videlicet quando locus dominans non est terminus a quo, sed terminus ad quem, puta ad c uacuandum stagnum pisca.tionis causa, quam uisonini possit rhetibus piscari pro parte, tamen . quando per euacuationem aquae piscatur,non potest scri pro parte. Et sic transitus,vel commeatus ad hunc finem, non solum est indiu
dus in se, sed etiam limitatus ad sinem individuum. Idem si stipulatus
sum a te transitum per fundum tuum pro fabris,& materijs ad rescienduin molendinum meum: habet enim hoc opus certam indiuiduam formam. l. in executione. I. secunda species. de verbor. obligatio. &. late supra in a. a. quaestio . . Idem in similibus.
3 1 Sed quando haec indiuidua seruitus limitata est ad certum s-
nem,& cffectum diuiduum, puta ad auehendum messes, vindomias, vel ad transitum fructuum fundi mei superioris,ut supra cod. numer. 6. numer. 27 .haec seruitus viae,seu transitus de se indiuidua,diuidua . tur cx accidenti, videlicci ex fine diuiduo principaliter intento, & om. dinato,& consequenter potest in parte pareri,& in parte contraueniri. & stipulatio ad poenam, vel intertae pro parto ad rata tantum committi, viciare & noue demostraui supra eo. n. 27 I. cu seq. 27S. n. 286cuseq.&sic apparet solutio quaestionis incidentis, supra co .n. 289. quod eo casu unus hiredum promissoris impediens pro parte sua tantum, soliis pro ea parte cadit in poenam, nec cohsredes eius obligantur, quia clim haec obligatio incipies ab indiuiduo sit effectu diuidua non debet iudicari secundum regulam indiuiduoium, de quibus in dict.f. item si in facto.& in d.3.Cato.in I. responso. sed secundum regulam diuiduorum,de qua in dic. . Cato .in 2.responso. At nihilominus eadem ratio de parte quo ad partem quae de toto quoad totum secundum modum diuiduorum, qui est, ut omnes contrauenientes teneantur in totum ad totum interesse, vel totam poenam. Ita unus lis
dum peccans in parte solus pro ea parte tenetur, cohqredes vero , qui
non contraueniunt nullo, modo obligantur.
36 t Sed tantum hypothecarid tenebuntur hqreditariorum bon rum nomine, si ea defunctus hypothecati it discusione prius facta contra offendentem, quia quoad personalem attinet, no agitur primitiva. sed secundaria tuae incoepit a solo contra ueni cmi, qui solus tenetur
495쪽
nee cohaeredes obligat.& sic eorum respectu Psonalis& hypothecaria no cocurrunt, nec locus est decisioni,de qua P gl. I. N Doctor. in l. mulier.qui pol. in pig.hab. cuius vcru intellectu,& praxim explicaui in consue. Paris en .g. lxxi.quo remitto,ne nimis frequetes in aσire
36s facia.t Rcdeundo ad re, ea incidens 'stio latius patet etia in diuidu is. Quidam locauit,& tradidit domu,vel fundii,&wmisit habere licere ad quatuor annos sub poena centu, interim habet duos haeredes, quorum unus pro dimidia sua conductore expellit. Vel venditor domus,uci sundi promisit possessione vacuam relinquere infra trimestre sub poena cciii,interim habet duos haeredes, unus exit, di dat quoad se Facuam possessione,alter remanet. Sequitur eade ratione in his,& oiabus similibus poena pro parte tantum coinitti cotra peccante tantum di no contra parcte, si em ita est in indiuiduis,quae diuiduu habent e fectum ut transitum dari ad euehendas messes , quanto magis in meia diuiduis, ut in ultimis exempli s. Haec no moui initio supra numero. 268. 283 .& 289. quia presertim in ta ampla materia) non possitntoia dici simul. Idco i nu. 29o .hucusque multa,quae ante totius materiae resolutione dispundenda erant,explicaui, ut locus purior & pla-3 66 nior relinqueret uniuersali resolutioni, ad qua nunc accingor. ' Et primo cotra dictarum incidentium qugstionum resolutionem,eisdem thematiis retentis fortiter oppono, quod si col res,vel cohaeredes noteneantur personaliter ad poenam,vel interesse pro portionibus hqr ditari js per primum,& multominus per secundum responsum Cat nis: tamen teneri debent,per text.in g.si sortem .in l.v. & g. item si ita. in I.in executione. eod.tit.& g. idem iuris.in I.haercdes,fami l .ercisc. qde diuiduis loquntur,& tamen statuunt contrauentione unius haeredufi missoris,ocs pro partibus haereditariis ad poenam obligari. Hic est alter Gordius nodus,& alia abyssus huius Labyrinthi, qua nemo adhuc dissoluere, nec exhaurire potuit,nec breuitatis causa libet catalogum , ει dispuctionem singularum super hoc opinionum ,& distinctionum describere, ne sub exitu Labyrinthi, ad eius sin uos os an fractus regre
paret nos eoru scripta plustrasse,now illa incideti qstione de qua supra
nu. 289. sed generaliter pro resolutione uniuersali totius materiae.
367 t Prima facie tria illa iura nuper abiective allegata, no videtur os εχπρ quippe quae loquuntur in diuerss terminis, & casibus separatis ,
sc non concurrunt,& multominus opponuntur ad inuicem, nec dicto I.Cato .patet text.ipsos & sngulorum vim,& energiam perscrut do .dictus enim f.Cato, in omnibus suis membris & exemplis,loquitur in poena promissa sub coditione affirmativa: reliqui vero text. omnea
496쪽
loquuturin poena Amissa sub conditione negativa dutaxat ccxcepto solo secundo et e sponso dicti f. si sorte, qd etia in assirmativa verificari pot: sed ad illud dabimus speciale responsu ,ut etia dedimus supra parte I. n. 8 I. cum sequen. Ia ergo laec iura no opponuntur 9.Cato.cu in calibus disparatis loquatur. Multu. n. rcfert inter conditione affirmativa, de qua d.*.Cato.& negativa, de qua i alijs iuribus:vt mox osteda. 368 t Quod autem totus Cato . loquatur de conditione assirmativa, qui faciendo,& non omittendo committitur,patet primo in princi p. ibi, si quid aliter factum sit. Secundo ibi, contra quam cautum sit,fec est.Tertio ibi,ab ominibus factum videtur,ubi de ipsa contrairentione - di euentu conditionis loquitur, ergo in faciendo,non in omittendo. Quarto ibi , haeredem , qui aduersus ea secerit . Quinto ibi , omnes commisisse, non dicit omisisse . Nec obstat, quod ea verba intelligi pollunt etiam omittendo.l.qui non facit,de reg. iur.& diximus supra in princip.numer. 6.quia verum est, nisi cx adiunctis subiectaque materia aliter appareat,ut hic. Primo quum tam cribro mentionem iaciat conditionis, & contra uctionis,in scper, & ppetuo loatur de coditione, & cotraueti one affirmativa,& no de negativa, seu de ea,q sit
omittedo ur serio si iis & cu speciali ministerio dictu,p ea qus scripsi iConLParis. I.xiij.gl.iij. n. 6.Secundo ibi,amplius no agi, ubi tex .necessario loqtur de obligatione affirmativa,& cosequenter de conditione 3 69 assirmativa. t Non obstat, ν cxeplificatiue loqtur: qa utut ex e pla nore stringant,tamen declarant .l .vit. in fin .de i uris & sact. igno .glo. secuda ad fin .in l. secunda .de priuat.delic. Lanccl. Deci . l. prima, supra de iurisdictio. omnium iudicum.Ιas. l.sicut autem umero secundo,de re tu Elepia dica .facit quod appositissime ait Bal. consit. 3 37. nulla mulier.colum. decla- secunda,lib. primo itimae impressionis:quod excpla sicut digitus rem a. ostendunt,& tactui quodammodo subiciunt.Tertio ibi,ut in illa stipulatione, per te non scri . per que verba declaratur priinu excpium tex. ibi iter fieri,ut intelligatur, idest, non prohiberi, re sic text. loquitur de obligatione negativa.& coditione assirmativa. Quarto ibi, a quo se rit petitu,ergo obligatio ratificandi todebat ad no petedu, cuicontrauetio fit petendo, & sc p totum contextum coditio est affirmativa, nuhil ergo commune habet dict. f.Cato.cum. g.si sortem.& d. J- penui .dcd. I. idem iuris,qui clare loquuntur in obligatione affirmativa & co ditione negatiua , & sic in terminis prorsus di Apratis.
37o i Aduerte, his duabus vel ut Dedaleis alis conditionis a Trinatius & negat iu ς facilius est quam infinitis alis Doctorum artificijs hos Labyrinthos transvolare. Quae fuit inuentio antiqui Doctor. Benedicti de..Plubino in loco peregrino, l .si ita fuerit seruis duobus.in princis.
497쪽
cIp.supra de manumi.test.quam Thomas Doctius Senensis authore tacito sibi attribuebat:ut testatur Bartholo. Socy. Docti j discipulus in d.
f. Cato. nume. 2 F. in s. Benedictus autem sic disti lignebat. Aliquando stipulatio poenalis venit committenda sub conditione negativa, &tunc sue consistat in non dando, siue in non faciedo, uno haeredum contra faciente committitur stipulatio poenalis in totum contra omnes haere dcs,& ita procedit text. in d.3.si sortem, qui loquitur in diuiduis, sed multo sortius idcm in indiuiduis per primum responsum Catonis. Aliquando stipulatio poenalis venit comittenda sub conditione affirmativa, tunc si consistat in facto diuiduo solum pro parte - hqredis contrafacientis committi tur,& ita procedit secundum respo- sum Catonis. Ratio secundum eum, quia primo casu licet pro parte impleatur,tamen quia aliquid descit,constat conditioncm in totum 37 I euenisse,i quia cum ratio negativa sumitur ex unitierso, si quid defici t,verum est dicere,quod tota oratio uniuersalis falsificatur,& sic conditionem in totum eueniste. Si enim promisi poenam, si decem no darem,quandiu non do integra dccem, verum: est dicere me decem non dedisse,sicut si tot homines s stere promis sub poena, tota committitur,si omnos stati sunt praeter unum .l.si seiuus . . si plurium, supra siquis caut io. l. si is qui ducenta.g. I. vers. velut propius accedamus, de reb.dub.Secundo vero casu per petitionem partis falsum est,quod illa conditio, si petiero decem,in totum dicatur impleta,& purificata, tamen quia qui promisit non agere ad decem, censsetur etiam promisi se non agere ad aliquam partem de decem. l.s unus .f. si cum mihi, sit pra de pact.vno hqredum potente partem, extat conditio in parte, &ideo quatenus est impleta,tantum committitur poena. Et quia sua distinctio videbatur contra fi .d.f.Cato .in exemplo stipulation is rem ratam haberi, in quo stipulatio poenalis venit committenda sub conditione negativa, si ratum non nabuerit, di tamen no committitur in
372 totum,sed pro parte.' Respondet Benedic.duobus modis, primo ;quod stipulatio rem ratam haberi est praetoria. l. I. de praeto. stipula-.tio. ideo committitur tantum pro parte contrafacientis. l. poenales.
Iulianus. pra ad leg. Falci d. sed quia hsc responso litere non applaudet, ideo rei podet Iecundo modo,quodd. I.Cato.in sin. loquitur qn. sisno habet ratum petedo,vel P factum cotrarium,utybatur ibi, de solus agetia quo fuerit petitum Sc.& sic itelligitur si ratum n5 habuero petedo.i. si petiero,&P coseques loqtur de coditio eamrmativa, qua uis verba cocepta sint n egative,ur attedi no detii .iter sipulate.i prin.& l. limoi. ista eo .no aut lositur tex .de eo,u no habuit ratii P no factu. Hic Benedi c. ex cuius dictis Bartho Socr. in d.f. Cato. nu. 2 s.colligit tres Ee 4 not
498쪽
3 3 notabiles limitationes. ' Prima ad secundum responsum . Cato veprocedat, nisi stipulatio poenalis adiecta facto diuiduo veniret committenda sub conditione negatiua,ut tunc contrauentio in parte non solii in per promissorem, sed etiam per unum haeredum eius faceret to- Iam poenam contra omnes committi. Secunda limitatio addict. I . si sortem, ut non procedat,si poena esset adiecta dationi, dc veniret committenda sub conditione affirmativa, ut si tibi promitterem non dare decem Titio, & si darem, promi si tantum nomine poenae, ut tunc si dem Titio, quinque, non committatur poena in totum ut cortum est nec in nihilum,ut videbat ruper d. .si sortem.& perl.siis qui ducenta. 9.virum,de reb.dub.sed committatur pro rata, ut hoc casu, propter coditionem affirmati iam sit lacus secundo responso Catonis . non autem alijs iuribus, quia loquuntur de conditione negatiua,in qua est opposita ratio.Tertia limitatio ad finem d.f.Cato.in exemplo stipulationis,rem ratam haberi,ut non procedat, quando committeretur perno approbati onem c sic per factum negativum.
37 l Quae omnia fatetur Socynus notanda & subtilia sed quia concoquere nequit,relabitur in opinionem Bart.& communem errorem , ut totum secundum responsim Catonis procedat, quando factum promissum diuiduum venit explicandum per ipsum facere, secus si per dationem explicaretur, quia tunc uno haeredum non dante, contra omnes committitur stipulatio poenalis,sicut committererur in obIigatione dandi,quod post Angel.PauI.d. alios hic confirmat per secundum responsum d. .si sortem.vbi ita voluit singulariter Angel. per tex. que dicit esse singuIarem in d.l. sequent in si ver.idemque . ubi in prima obligatione erat promissio de stando sentcntiae arbitri, quae in facto coesstit. Et tamen ilIud factum sci Iicet stare,& parere sententiae arbitri,
quia explicabatur per dationein cum pars esset ad dandum condemnaxi per laudum si unus cx haeredibus non paret,quia non soluit,c5mittitur contra omnes ilicet esset adiecta facto diuiduo,quod erat explican dum per dationem,& ut error errorem trahit, infert quod si agatur ad poenam ex eo,quia non paruit sententiae arbitri,potest agi tantum pro parte contra unum haeredum contrafacientem,per secundum respo sum d. .Cato ,ed si agat ur ad poenam ex capite , quia non dedit, tunc ggitur contra om nes per secundu m responsiim d. g.si sestem-3 7st Ego vero dico utcunque sibi blandientur ir istud non est declari
re,sed sophisticare,& intricare leges, cum aut Bened. de Plumbis ante plura secula melius hac in re caeteris scripserit:& veritati propius a cesserit:mitu est adeo neglectu fuisse,ut in tam uasta turba scribentiu aduobus in citet, videlicet a Socδέ Car.Ruin .Et a priore quide deserat
499쪽
a posteriore vero re pbetur. Ruinus in d .g. Cato .n. 66. reprobat primo se iam Bened.de qua supra eo. n.3 69,3 7 I. quasi uiolante tex. & male; quia in ipso tex .clarc fundatur & probatur,ibi, & solus aget,a quo fuerit peti tu . Cu aut sit unum & ide excplu, n ecesse es eum , si non habe eratu, hoc facere petendo.Et sc Rui. non ta contra Benedictu,quam co376 tra textu ipsum ruit. t SecundJ,ua ratio Bened. de conditione assi malitia, q exe at in parte,& facit cotravnu hqredu petente parte comitti psnal parte tin,cocludit ide esse in principalifimissione, ut si petae parte ina, non extet conditio,nec comittat pς na nisi parte iiii .Q iod Ruinus dicit in cotratfx.d. .Cato. in fi. sed quamuis omnes fere ita putent,grauiter crrat,nec in hoc dria est inter principalem & plures ligredes,& mu Ito minus inter principale & unicu haerede:ut satis colligit exhis q dixi supra parte I. n.39.cu sequeti,& in a. a. n. 6 .cu sequcti. Tertio male sophisticat conditione, si non dederit decem .d.3. si loric. quam exponit, idest,si fueris in mora,vult tacite dicere quatenus fuerit in mora.Atsi conditio n5 refertur ad mora, sed ad eu entu, si contigerit non esse pso Iutu. No.n . dictae conditionis senses est,ut ps na tum dema
comittatur, si nihil solutu fuerit :vt patet in d.f.si sortem an d. . si ita,in 37 d. .idem iuris. t Quarto ex ea conclusione,* qiu misit no petere cetum,uidetur etiam de parte no peteda promisisse d. l.si unus .f. si cu mihi,supra de paci Ruinus male inseri conditione, si centu petiero,debere intelligi non sollim de toto,sed etiam de qualibet parte totius,ut sit sensus, quod si petiero centum ,vcl quamlibet partem incidam in t tam poenam. Sed haec est sophistica cauillatio, di contra sensem communem, quia petens decem non petit centum . Cum ergo non extet
conditio de centuin,non potest esse locus toti poenae, sed bene pro rata, si quando constat intentionem limitatam ad maioritatem iptari' summae: ut in simili dixi supra eod.tit. I. I.M.s stipulantiinum c.qI. cum seq. Deinde Ruino nu. 57. ut &alijs passim contigit ut deterius ruat, dum fingit duo specialia squorum tamen primum est de iure comm ni quorum concursu fieri putat,ut in d.fai sortem.& d.f. item si ita, implementum conditionis non diuidatur,& male contra communem censet d.f.item si ita.non polla procedere,quando dispositio incoepita precedenti conditione. 378 1 Reliquos prope infinitos omnium errores non persequar,sed dico primo sententiam de conciliationem Benedicti quinque rationibus sulciri. Prima, quia negativa sumitur ex uniuerso, idest habet vim uniuersalis, quia ab LIute negat. Secunda, quia negativa potentius megat,quam affirmatio firmet. l.si sic stipulatus .ubi Ias. colum. I. in iraeo.Iasa.decem.col.q.emti. Philip. Dcci. I. I.num. I 3. Obi in anno
500쪽
tatio .dixi C.de pactri supra eo .n. 9.Tertia, lai dubio conditio, sino solueris cctu,respicit euetis,uel effectit Psolutiois,et si de alio no appareat.Sed coditio, si petieris,uel cxegeris cctu,rcspicit materia,& qualitate P rata,no aut τί νακμον nisi collet,ut dixi supra e.ti.l. I .f. si stipulati. nu.qῖ . Quartacla in obligatione affirmativa regulariter unus potsoluere pro alio:Sed in obligatione negatiua unus non potest impedire alium,seu contrauentionem alterius,& sic durius agitur.Quinta, qain diuiduis pro liuius est diuidere obligationes , & conditiones assi malivas,qua in negati uas. Et in conditionibus affirmativis tacita mens est, ut facile dividantur: secus in negatiuis. Ecliae quinque rationes ad duas reduci possunt: quia prima, secunda,lertia,& quinta in idem reci-3 79 dunt.' secundo dico, nec hanc quidem Benedicti cociliationem posse subsistere: quia ut non est vis in dict. g.Cato .si sortem in si mili
bus,an obligatio,vel conditio sit dandi,vcl facienὸi,ut contra communem docui supra in princ. num. II ita non est vis an obligatio,vel conditio sit affirmativa, vel negatiua: ut etiam tetigi supra in princip.num. o. Sed tota vis,in effectu diuiduitate, vel indiuiduitate,& executione obligationis consistit: ut tetigi supra parte I . numero I 2. Probo primo,imo demonstro collatione iurium d. g. Cato. in toto secundo r sponso,& d. .item si ita. in d .l. in executione. ubi, promissio pCens nodiffert penes affirmativam, vel negatiuam formulam : sed penes effectum,qui versatur in duobus .Primo in hoc,quod stipulator poenae non debet simul poenam & principale habere. Secundo in hoc,quod non tenetur capere partem principalis,& partem poens, siue a principali promissore,siue ab unico eius herede quod idem est sue a pluribus haeredibus. Et sic quantum ad effectum non refert an poena sit affirmative, 38o vel negat luc concepta.t Patet conferendo secudum responsum dict. 9.Cato .ubi poena est concepta affirmative, seu debctur sub conditione affirmativa, cum dict.3. item si ita.vbi poena est concepta negatiue, seu debetur sub conditione negativa,& videbis utrobique idem in effectu esse.Caius volens acquirere,& retinere certum landum,qui est Ti- iij. Et cuius possessionem,uel detentionem, iam sue precario, siue ex conducto,vel alias nactus est stipulatur a Titio sundu no repeti sub poena cetu. Et Titius promittit no repetere,vel no agere sub ea poena. Hic
est casus dict.I.Cato.Sed si Caius nodu erat ingressus fundii, ideo stipulatur a Titio sibi dari, vel tradi sub poena centu, q Titius promittit nisfundii dederit,aut tradiderit,hic est casus dict.f. ite si ita. Sed uterq; in ide recidit,& eude habet effectu reale. Igii in effectu coditio affirmati-ua,vel negatiua,nec obligationis nec coditionis poenalis, nec acustio
38 I nis rei differetia facit. i Vt.n .ptimo casu si Titius repeiat panc se