장음표시 사용
501쪽
di tatum cu es ictu , no det nisi tale partem poenae,ut cotra Ges proba ui: utq; si Titiu reliquerit duos haeredes,quorum unus partem suam tatum repetit: solus ille debet talem partem poenae,ut omnes fateri cogutur,ita omnino contingit in dict. g. item si ita. Si enim Titius dederit partem fundi tantum cum effectu, scilicet capiendo, de retinendo per Caium partem illam , de ctiam retinendo per Titium reliquas partes fundi, de sic cum tali , imo eodem effectia, de quo in casu dict.9 . Cato. Certum est,Titium non totam poena dcbere: sed tantum pro parte fundi retenti , quemadmodum in priore casu non debet poenam , nisi prorata fundi repeti. Pariter si Titius reliquerit duos cohaeredes,quorum unus non vult soluere, sed retiner' artem suam fundi, alter vero soluit,3c tradit partem suam latum, idq; cu effectu: quia Caius capit, de ac ruirit hanc partem sundi:certum est eum non posse petere poenam, ni pro parte contra facientis, ut etiam gloss. Paul. de communiter Doctor.tenent in dict. . item si ita. Et sic utrobiq; ide inius, de idem omnino effectus tam in themate obligationis negatiuae de conditionis assi maliuae,quam in thematς obligationis affirmatius te conditionis ne-3 8a gatiuae.' Et haec quando contractus incipit a prscedenti expressa, vel tacita obligatione . Idem si uterque contractus incipit a mera condi tione, etiam nulla obligatione siue ex nunc silue ex interuallo praecedete, vel subsistente: quia etiam in meris conditionibus non intelligitur in dubio,quod stipulator debeat habere utrumque, scilicet implementum conditionis de poenς. Ergo quatenus exigit poenam debet carere implemeto coditionis:& cotra ide respectu hqredu, si plures relinquat, ergo in diuiduis commissio dc acquisitio poene semper in effectu non solum diuidua est, sed actu diuiditur,nec in effectu refert an assirmati-ud,an negative cocepta sit, nec an obligatio vel conditio cosistat in dado,vel in facie lo, ut mox probabo. t Et haec breui copedio aperit decima clauis nra supra nu. 268, P giaraliter poena no comittat, nisi pro parte cotrauetionis enicacis et in indiuiduis,qn i illis cotingit p parte peccari:vt noue probauim' supran. 26 I .dc nu. 263. Et multo fortius i diuiduis,sive coditio sit atarmativa vel negatiua: siue coli stat i dado, fa
nus stipulator ps ne retinet,vel lici imple metu coditiois ad sui como di 84 du, no pol petere psna,qa no det habere utruq; comodii. t Sed si i d. g.ite si ita. ut icipia a faciliori Caius diceret Titio,vel uni eius heredii parte iandi Titiani offereti,ego nolo parte, sed da totu,vel peta tota pqna: t sic nisi tot'fund det, tota pqna coinittet. Ite si Cai' recipiat Girtesundi spe reliquu recipi edi,de no alias,vel vice pignoris, ut nisi psoluati lando,tota poena petat restituedo, vel deduc cdo id qd recepit. Sed f. uelit
502쪽
si velit cum effectu recipere & retinere partem scindi oblatam,eo ip sodiuidit necesilario stipulationem poeias ,& poenam debitam prout etiadi uidua naturaliter, vel per estimationcm: sed diuidere non tenetur, victiam ostendit ultima pars dicts nostrs clauis. Idem in secundo resposo Catonis,si Titius,vel eius haeres repetit parte fundi tantum : potest
enim etiam si electio sit Titij cxcipere, pete vel repete totum fundum di da totam poenam, aut abstine a toto fundo, & liber sis a tota poena. Eandcm cxceptioncm habet contra quemlibet har redum Titii partem sua fundi petetc:cui potest offerre totum fundu restituere tota poena recepta, nec tenetur eundem contractum qua uis alias diuiduu diuidere. I.tutor. .curator. supra de minori .l.liquis aliam,infra de solutio. l. Iulianus.f. si quis colludet c. supra de actio. empl.l.quod si nolit. I. Marcellus.supra de aedilit.edict.quae est ultima pars clauia nostrae, per que haec omnia iura aperiuntur , conciliantur tam in theoria, u in praxi.
Sed si quaeras quid si in dictis textibus actum esset utrumq; exi i pota seἐRespondi ista est notabilis mutatio facti,quae non spectat ad dict. .
Cato. nec ad dict. f.item ii ita.quia non loquitur hoc casa, sed recurrena 8 s dum ad alia iura,vt mox dicam.t Nunc conferamus I. si sortem. in secundo responso Catonis,&cum dict.f. item si ita .haec collatio valde dilatinis est,quia g. si sortem. habet duo responsa valde inuicem differentia,& rursus, utraque valde differunt,& prorsus disiparata sunt a d. f.Cato.& dict.3. item si ita .tamen quia vulgo male opponunturi S cosunduntur,expedit ad radicalem discussionem singulatim explicare in quibus differant,uel convcnia ni. Primum responsum d. f.si sortem .lsige diuersum casum habens a g.Cato .conuenit cum eo in sola diuiduitate materiar subiectς,& consequenter obligationis: sed differt in quatuor.Primo, in conditione negativa, quae in I. Cato. cst assirmativa.
Secundo,quia hic debitor poens reus est,sed in d.f.Cato. est actor. sed he diis differentis in candem recidunt,quia ut in negativa conditione obligatio affirmativa est, ita in affirmativa obligatione conditio negativa cst.Tertio differunt,quia hic unius culpa facit omnes cohsredes cadere in poenam ccus in dict.M. Cato.Quarto in hoc,quod hic stipulator puens exigit utrumque, sed in dict.f.Cato.alacrum tantum. Sum386 main vn o tantum couenit cum f.Cato. sed in tribus differt.' Contra respectu d. .ilcm si ita.cui in uno tantum differt,sed in tribus couenit. C x0- . Primo in materia α obligatione diuidua. Secundo couenit in condi- .s tione negativa Tertio ,u, culpa unius haeredum oes in culpam cadunt.
aia' te In eo autem solo differt,quod hic utrumque, sed ibi alterum tantum et'& in 387 exigitur,vi& in secundo responso Catonis.' & certe pressius inspiuerru cicdo.f.Cato.& j.item si ita.quantumuis in disparatis casibus loqui uideantur
503쪽
deantur, tamen non differunt, nis sicut idem diseus nunc rectus, vunc inversus. Vt eni in discus rectus alveolum offert destinatum re cipererita discus in uersus abesum dorsum offert destinatum in oppontum. Ita in d.g. ite si ita creditor stipulator p cenae semper paratus est recipere ut discus rectus, utque tota poena sibi committatur, di quaera in .tur, nihil habet agere,sed fundatam habet intentionem in tota poena, nisi promissor,vel eius haeredes,aut unus eorum totum veluti discum. Impleueri t, id est, tota sortem, vel totum principale intulerint. Cuius
oppos tu est in d.f. Cato .ubi stipulator creditor poens laqua discus in uersus non est destinatus recipere, sed retinere quod habet,& eo contetus esse.Et sic nulla habet intentionem fundata in poena nisi quatenus impetit: utq; tota pqna comittatur, non sufficit culpa, mora, vel cessa tio promistoris, quae impertinens est, imo nec ci eius factum sufficeret,nisi et concurrat factu stipulatoris, non solium no sufficeret, quod patiatur a se peti, sed etiam requiritur,eius factum tradendo, vel restituendo quod habet.Cum igitur requiratur factum stipulatoris , ut sibi committatur poena,non potest committi,nisi quatenus facit id, quod
Poenae commissionem concernit .Cum autem non si veris mile stipulatorem p cenae conuentum ad partem principalis velle a toto principali quod habet,discedere ex sola contra factione principalis in parte, ideo non imminet, nec separatur commissio poenae nisi pro ea parte.Qsramuis enim contingere possit totam poenam committi, si contingat totum restitui,& sic in effectu totum repeti: tamen initio non est verisimile, nec potest contingere, nisi per circuitum,& nouum inopinatum factum si ipulatoris: unde non est de se in considerat ne.Recte igit hir,& apposite Iurisconsulti in d. s. secundo responso Catonis. regulam statuerunt, poenam pro parte, seu pro rata committi: sed in dict.j. item si,ita in totum committi, quamuis in effectu, & inspecto
exitio, idem lucis sit in utroque textu. II
388 l Ab utroq; vero in eo proprie differt d. g. si sorte. quod hic virumque: sed in illis alterum tantum exigitur.Cutiis ratio est, quia in secundo responso Catonis,& in d.=.i tem si ita, poena est loco principalis,&scnon exigitur cum eo, sed in hoc I. si sortem poena non est loco principalis sed loco usurae,vel interelle casualis: ut noue declaraui supra
Parte prima, numer. 64.cum sequenti. numer. 68. cum sequen .&sic
exigitur simul cum principali : di haecχυρ' & potissima ratio di 389 ferentiae tum facti tum iuris . t Non obstat quod subtiliter perpend cndo , ut diximus in tract. usura. numero vigesimosexto .numero. Io.etiam in usura ad assem completa non recipitur bis idem, nec
504쪽
s 3 f paenune do inum locatam & promissani integre vacuam dari pridie Natalis Domini sub poena viginti, & expresse , vel tacitς
actum poenam non csse loco principalis locationis , quae nihilominus stabit , sed loco casualis interesse conductoris , si non possit ea die liberὰ ingredi, quae est iusta, & frequens conuentio,forsan enim pluris interest conductoris ingressum non reuocari, forte debuerat ingredi ante tres menses,& quia locator tardavit,conductor tibi cauit de poena casu, quo longius tardaretur.Tunc siue locator, vel unus h redum cius, partem vacuam dicta die tradat conductori, qui cum effectu capiat,nihilominus tota poena committitur,ut in ii. I.ii soricin, qui hoc casu i sta pix na non est loco principalis, d loco alterius euent . 39 t Nec obstat quod locator vel unus hqredum die conuenta satisfacit pro media, qtiam conductor non effectu reccpit,& sic vel dcbet resti, tuere,vel cum pinna pro rata compensare, ut per gloss.& Doctor. in d. s.ltem si ita. quia hoc est verum, si poena esset apposita loco principalis, sed hic constat esse appositam loco alterius euentus Aliud est cisi
obligatio principali s tradendi titulo locati, aliud obligatio incidens tradendi creta die .l.Celsus . . t .supra de arbitris. Primum spcctat ad I. item si ita . secundum vero spectat ad materiam s. si sortem, qui quamuis non loquatur de speciebus,vel fundis, sed de quantitate, seu sortesiangibili: tamen adaptari potest quoties poena non est loco principalis sed propter aliam iustam causam,ut nihilominus primum principale debeatur,petator & retineatur. s. i ta
393 Sed etiam extensio d. g. si sortem .seri debet una cum ratione ibidem cxpress a,videlicet quia aliter feret iniuria stipulatori, ideo in ultimothemate di ligen ter aduertendum ud actu st. St. n.tatu actu sit dicta die uacua domu tradi,& nisi ea die saetii esset tale poenam,tunc si mediam vacuam dicta die oblatam acccptat conductor, R ingreditur, remittit mcdiam poenam,quia cum poena referatur ad materiam diuiduam,intestigitur in dubio prorata,cum possit pro rata recte committi, ideo in themate positi integram, ad designandum actum fuisse, qudd nisi tointegra ea dic traderetur,tota pcena deberetur,quare standum coventioni, nisi pena csset nimis excessilia,contra rationem .l. unic.C. desint.quae pro eo quod inter. Quo casu moderanda cilci.
396 t Quod si forte conuentione testibus probata dubium sit, an condiatio reseratur ad materiam ipsam, an vero ad euentum integre non tradendi dicta die, quantitas puens pr ipua est circunstantiarum ad hoc discernendum. glo. in l. r. f. I .uerbo agendo supra de superfici bus,quam Bal .singularem facit in cap .iij.extra de dilatio. Sed est sim lis in s. I.C. de iure emphi . dixi in annot.ad Al .consi. 3.libr. I. &in
505쪽
Consuet .Paris. .liij. glo. 3.in fin. Altera circlinstantia est,quando p in i ipale aliunde debetur,& poena nihil operarctur, vel si principale non debetur aliundo,ut infra nu. 399. 39 t Quod si poena simpliciter crat apposita, sed non solam materia futuram concernebat, seu implementum futurum, sed etiam damnum praeteritum, puta mors trium mensium,quod conductor remisi, dummodo fieret traditio vacua tali die:tunc nisi integro ea die tradatur, tota pena indistincte committitur:quia alioqnin fieret iniuria stipulatori, qui alias praetextu interesse non sic remisisset, & hoc nisi psna nota biliter excederet non solum praesens, sed etiam praeteritum interesse, quo casu recurrendum esset ad ea,qus dixi in priori Labyrintho, de eo quod interest,quest. I O .numer. I F9. primar,ti num. I72.secunda:& vltimi aeditionis. t Et quod dixi in dubio poenam respieere materiam,& diuidi,timito procedere cum effectu,scilicὰt qnando conductor partem unius haredis recipit,& acceptat cum effectit,ita quod sibi prodest pro media: secus si non esset utilis pro media sed inutilis ad usum principalem, di tamen recipit vice partis pignoris pro futuro tempore,ne sorsan alius ingrediatur,utque facilius conductio impleri posset, quia tunc to a poena committitur, per ea quae in simili dixi supcr nouo intelle--ctus. g. si plurium. in leg. si seruus. supra si quis cautio. supra in ij. q.
t Addo explicationis gratia aliud quotidianum exemplum, pr imisisti dare Titio centum pannos, vel centum dolia vini, aut modios frumenti in tali portu,vel talibus nundinis,dedisti institori Titii mediam tantum: rcfert an institor receperit de negotiatus fuerit domino suo,& media tantum poena debetur: secus si contigerit, non potuisse de illa inedia negotiari, sed illam Disse inutilem sine reliquo,quia tune
tota poena committitur restituendo tamen mercem receptam .
ool Nec resert visspe dixi an stipulatio incipiat a conditione, an
vero a concomitanti,vel precedenti dispositione,ut hic, nisi in hocs a mera conditione incipiat: tunc etiam si conditio non ad materiani sed ad euentum persolutionis referatur quo casu poena nunquam pro parte,sed semel tantum committitus tamen stipulator nunquam retinebit utrumq;,sed quod receperit,in poena imputabit, vel restituet. Quando vero incoepit a praecedenti dispositioncitunc si est concepta in euentum,quo non sit persolutum , tota poena committitur cum cc
sectu,nisi sua die persolutiim si, quod seperest de principali petcturtantum abest ut receptum deducatur, quia aliunde sine stipulatione poenali debetur. Vt emptor pannorum , uel domus stipulatus d
506쪽
cem, nisi illa die traditio facta fucrit,ex modicitate enim poenae, de alijs circun stant ijs apparet poenam non esse loco principalis , & sine expressione clausulae, rato manente pacto,peti posse simul cum principali , quia ex diuersis causis petuntur, & adiectio poens nihil aliud Operaretur, siue in parte tantum committatur, ut quando pars utiliter, & cum effectu soluta suit in termino, siue in totum, ut quando nihil solutum fuit in termino,vel quando poena concepta fuit in euentum persolutionis non facts in termino. Clausula veris rato manente pacto,tunc demum utiliter apponitur,quando dubium est,an poena sieqQ loco principalis, vel non. t Superest explicandum,& emendan . dum secundum responsum dicti g. si sortem. quod continet casum valde diuersum a casibus secundi responsi Catonis, di dici. g. item si ita , utque omittam quod in tribus conuenit S in uno differt a primo responso d. f. si sortem,ut dixi supra parte prima num c. 87. cum seq. Addo quod etiam in alio differt,quia in secundo responso. f.si sortem. obligatio potest esse a Trmativa, vel negativa, ct pariter conditio negatiua,vel assirmativa,& creditor poens,possessor vel actor in principali,
quae tria in unum recidunt in citectis,cuius oppositum cst in princ .d.I. Ceterum quamuis candem habeant rationem decidendi .in h.t t.expresse,verum cst in genere, sed in sp te alia est iniuria in princ.& alia in fin. s.f. si soracm.&insuper potest compromissum ossedere indiuidua,& pariter poena, sed hec tam rara sunt, ut curiosum limis sit eum text. ita exuplificare,quamuis fieri possit,& hoc facto eade sit decisio , di ratio etiam in indiuiduis,ut dixi supra parte i. nume. 87. Ex quibus colligitur alia maior disterentia huius ij.responsi. I.si sortem . ad i.resposum eiusdem.& ad 3.Cato,& M. item si ita,quia non solum hic tam conditio quam obligatio potest esse affirmatiua , vel negativa,& creditor Poenae actor vel reus, sed etiam subiectum principale nedum poena potest in edividuum,vel individuum. Item poena loco principalis ,&non loco principalis etiam in hoc ultimo simul & respectithe, quia poena non est loco principalis,de quo fiebat compromistium, sed est loco obseruantiae compromissi. 6 2 ' Verum omissis peripheriis veniendo ad centrum ipsum, scopu, && puctu decisonis, i stud ultim v,videlicet obseruantia copromissi, scuparere sententie arbitri ,est principale immediatum seu,pprie solum &. unicum principale,qa litigates,vel litigaturi de pdio, summa, vel aliare copromittentes sub poena, in hoc copromisso principalis obligatio non est de re c5trouersa,sed de parendo sentetis arbitri,ut etiam diximus supra parte et . numer. 7 7q.Aliud est res cotrouersa,ius antiquum, vel praetciam,vel actio, aut dcfensio prior,aliud ius noulun qu fredum
507쪽
cx compromisso, vel ex sententia arbitri, seu noua obligatio ad illam
obseruandam . Poena compromisti non respicit primum, sed secum
6oat Et sic subtiliter&ad amussim perpendendo, istud secundum responsum conuenit in effectu cum primo responso viresdem f. & cumd.3. item si ita. nec ullo modo contrariatur secundo responso Catonis Probo,imo demostro,quia cum d. f.Cato conuenit Verso , vel adapt to casu, sive .n. petens poenam possideat, siue non, siue actor,sive rcus, semper casus recta quidem spectat ad . I. item si ita.& et ad ij. rcsponsa Catonis,vertendo discum vel casum, ut fecimus supra co. nu. 39o. Facreo per arbitros damnato tradere fundum, vel soluere mille,unum hetredum cius parendo sentcntie tradere vel soluere partem suam altero
denegante, litique veteri se offerente,& poenam pro parte sua offerente:potest victor diuidere,si velit, nec hoc casu voluntariae diuisionis loquitur ij. responsum β. si sortem. sed casu quo no vult diuidere, sed integram poenam habere,quod potest etiam contra eum, qui paret scntcntiae. Sin hoc recta convcnit cum d .f.item si it a.& cum I .responso. f. si sortem .sed tunc quatenus in vim sentctis quid accepit, debet ei reddere sine prauudicio litis veteris contra eum,ut contra colisredem intentandae,vel continuendς.Quo si illi qui paruit, vel offert parcre sententiae, malit in hoc persistere,quam veterem litem subire, apparet Phoc non facit naetu poenae quam nihilominus soluit saluo recursu cotra coheredem, sed quod hoc facit diffidentia iuris: quod non tam est
parere sententiae,quam sibi consulere,& proprium negotium agere,ut noue docuimus supra parte I. nu. 88. Αοψ 1 Contra conuerso casu, fac rco absoluto unum haercdum actoris agere,vel veterem litem resumere pro parte sua: tota poena contra omnes haeredes pro partibus haereditarijs committitur:per rationcm d. f. item si ita. dc dic.3. Cato,non recta, sed disco vcrso,ut supra late docui natis,sed etiam necessario intelligendum, quod petens penam ab alijs, qui non agunt, permittit eis agere,si velint, non obstante comprominio & sententia: quia no posset eos repellere etiam in terminis. ita; . des. C. de arbit. quibus sublatis reditum cst ad rus antiquum per auth. decernimus.eo. tit. & pCenam petere, nec utrumque consequi etiam incompromissis non obstante leg. si quis rem. T cle arbit. male adusque intellecta, ut noue docuimus supra in 2.2.numero. IT 3. cum sequenti
os Et ' sic data paritate terminoru no est differentia inter s.Cato .&site si ita. 'e rc sponsum is d. .si sortem. imo nec ct inter primum resposum .f. si sortem .subtiliter, di ad viuum rcsecando.quia ut in secundo re. sponso.
508쪽
sponso. I. si sortem, res cotrouersa no est principale ipsum, ed obseru alia arbitrij,vi ct noue docuimus in a. a. nu. Tq. nu. 8 o. ita in primo
responso pecunia vetalia quantitas non est sors principalis respectu poene, sed usura, vel intereste casuale est principale,& quodamodo sors respectu poene,ut nuper tetigi n. 3 89.& latius parte I .nu. Tq. cum seq. multae quidem & variae sunt diffcrentiae pro varijs circunstant ijs secti, sed in effectu unitas iuris & aequitatis. 6o6 1 Quod ergo dr in Σ. responso. f. si sortem. de poena compromissi , non est in lioc speciale, sed ide generaliter data paritate rationis,& iniuriae alias incurrcndae,uidelicet ubicunque aliquod ius verum , uel p- tensum praecedit, super quo sit nouatio certis conditionibus, uel tran- . factio,Cuae promittitur servata sub poena, si plurium alterius haeredum unus contrauenit,is cui contra vcnitur,potcst diuidere,si velit, ab isto poenam,ab altero obseruantiam noui pacti capiendo, uerum non tenetur diuidere,utd.g. si sortcm .in s.& iuribus allegatis supra eo .n. 38q. sed pol ab omnibus pro partibus suis totam poenam exigere, redeundo ad ius,& statum pristinum si sit actor, hici permittendo omnibus redire,velocibusque actionibus experiri si sit reus. Vnus ergo haeredum ,
contraueniens non facit cohaeredes cadere in poenam pro partibus suisco quis d seruare coin promissum,uel laudum,& seruare transactionein
sit quid individuum, ut putat Angel. Perusi .in d .f. Cato in alij, prs sertim Vital .risius mi. 79.per d.f. si sortem. Sed ad uitandam iniuriam, que fieret stipulatori, si cogeretur partim veterem litem subire,partim pro parte poenam habere, pro parte non, ut probati ille text. qui in neutro responso fundat se in aliqua indiuiduitat c. Cflcrum nemo adhuc intellexit,quod in d. secundo responso,& similibus, petens pinna ab omnibus pro partibus eorum,rcinittit eis obseruantiam cius, cuius respectu promissa est poena,quemadmodum in I .responso.d.f. si sorte remisa fuit usura,&omne aliud interusiurium remittitur, sed hoc cst gautrumque eodem respectu non est cxigendum.
qo7 t Proprie enim,& pressu loquendo nullus est casus in iure, in quo
utrumque eodem respectu exigatur,nisi unicus,videlicet quando apposita est clausula,rato manente pacto,& alter casus qui exoleuit, dixi supra in a. a. num c. 89. Scd quid si in praedictis casibus non sum plures haered cs alterius transigentium,uci compromittentium, sed plures trasigentes,uci compromittentes 3 Brcuitor rclicta gloss.Accur. in dic.f.ii sortem. uerbo, si unus. dicendum, quod poena diuiditur nisi insolidum obligati sint, ut dixi supra in sextata septima claue . numero.
509쪽
Commentario. iuris civit. lib. s.fol.cccxciij. ubi in enaratIone Cato exemplificat secundum responsum in transactione firmata poenal HEpulatione, quo nihil esse potest magis praeposterum .Hoccnim exemplum neutri responso d.j.Cato .conuenit sed tartum secundo responso.d.f. si sort cm.Vt enim in primo responso Catonis principale immediatu stipulationis psnalis est factu uel ius individuum, ita in secundo responso Catonis principale im mediatum est summa, uel alia res diuidua, non petenda per pr' florem. Longe aliud est in secundo respon . .f. si sortem .ubi resco Exciversa sue diuidua sue indiuidua non est , principale ipsum, sed obseruantia sententie arbitratis.& idcm de obseruantia transactionis, que compromisso squiparatur, ut not.in auth. sinvcro contigerit. C. de i udi c.dixi in annotat .ad Alex .consi.xxij. nume. 3 lib. I .& ad Philip . Dec.consi.cxcviij.nu.q.qo9 t Quamuis autem lisc iura conueniant, in consonatia squitatis quatum ad exitum & sinalem effectum, ut nuper diximus. n.qo F. tame ab initio,& quantum ad proprias hypotheses multum differunt, ut locatio & uenditio paribus passibus ambulant, ijsdemque iuris regulis consistunt l. a. supra loc.uerum est in genere, & quantum ad consonantia boni di equi,utque in nullo repugnent,sed in spccie,& particulari suo multum differunt: utque locatio & uenditio non debent inuicem confundi, ita hypotheses.s.Cato.& g. si sortem. non debet inuicein confundi, sed secerni, uide quam longe differant, quia in simplici hypothesi β.Cato. unus haeredum promis loris petcs pro parte sua, solus in rc nam pro parte sua tantum cadit, scilicet si admittitur ad partem petendam cum e ffectu,coheredes uero nullo modo tenentur , nisi pariter petant,& contraueniant, nec iniuria asscitur stipulator. t o t Etiam si non sua, sed promissoris.& heredum hius si clectio,iat p o- tecum non subsistat aliud,quam simplex promissio non petendi rem diuiduam,uel non ii tendi actio ne diuidua, quae inter haercdes diuidiatur. Sed in ii. hypothesi, & responso . si sortem. ultra rem controue Lin,quae iam cst subiectum remotum interuenit co promissu in , & sentcntia arbitratis,uel seria transactio,que in idem recidit, & qus trans clici uel arbitrium est subiectum immedia tu stipulationis poenalis , in suo non minus pol vexari stipulator si ab uno lis redum aduersari j rurus inquietetur super priori lite, compromisso uci transactione sopita, quam si ab omnibus. Quod si detur aliquanto minus ab uno uexari, noparum ut plurimum abest,quin sque,& ad summum no tenetur reus, uel cui contra uenitur diuidere. Ideis nisi diuidere malit,tota poena comitti debet, siue unus heredit siue principalis ipse pro parte litem resiniat,alias fierct iniuria stipulatori, quod in conueniens,qui iniuria no - habet
510쪽
habet locum in simplici hypothesi Catonis,in qua nullum est intermedium compromissilin,nec transactio: sed simplex promisso de no pete do sub poena,in qua nainus est ab uno litem intentari, quam ab omni
bustri etiam fatetur Conna. sol. cccxciij. B. quam rationem male &incaute assuit in ca transactionis intermediar, quia tunc idem est veterem litem reuocari ab uno, quam ab Omnibus, per not. supra parte.
t Rursus eodem loci litera A. & litera B. fallitur Conna. putans stipulationem amplius non peti,& stipulationem, rem ratam haberi, de quibus in a. responso Catonis .esse indiuiduas in persona principalis promissoris, sed diuiduas in personis haeredum eius. Factum enim, .non petendi, vel rati scandi rem diuiduam, non minus est diuiduum quoad principalem,quam quo ad eius haeredes indiuiduitas reatalis est,de transit in haeredes,& contrarium est error in fundamentis, ut supra eod. numer. I 2.& quicquid cum communi errore dicat,principalis pro parte agens non tenetur,nisi ad partem poenae.Aut enim ab initio repellitur,& cessat poena,aut admittitur in ea parte,& solum in parte committitur. Non obstat ultima clausula g.Cato.quia satis operatur
quod recta potest impediri,& cogi totum petere,vel a toto abstinere , quod non potest fieri in haeredibus, nisi per circuitum,dequo supra numer. 3 8q.qo6.& data iusta causa. 4ret ' Ex his omnia quoad explicatione, Sc conciliatione omniu textum Vn' hε sunt expedita, sed adhuc in hac amplissima materia superest unus scru dupςς pus,videlicet in diuiduis,vel etiam in indiuiduis natura, sed diuiduis ixffectu,si unus pluriu haeredu in totu offendat,an faciat etia cohaeredes dui an cadere in poenam,vel interesse pro partibus lis reditariis λ Nullus enim obliget de hoc textus est in iure, omnia enim iura vel loquuntur in diuiduis,in ς0hqre quibus non nisi in totum etiam ab uno haeredum peccatur.dict. g. Ca- ῆς 'to. in princ. d. l. in executione. s. quod si stitu latus, vel loquuntur in diuiduis, & quando unus pro parte sua tantum peccat, ut secundo respon. Catonis. & in utroque responso dicti g. si sortem . di dict. f. item si ita. Atqui contingere potest, ut unus haeredum non pro parte haereditaria tantum, sed in totum de iacto contraueniat, & tunc necessario pro plena explicatione materis videndum est quid iuris, videlicet an coli redes quoque pro partibus eorum obliget Z Vt arguendo tetigi in quaest. prscedenti supra eod. numer. 289. dices hoc esse expeditum in dict. f. si sortem. in utroque responso,& in dict. s.ltem si ita. per locum a fortiori, si enim unus heredum peccans pro parte haereditaria tantum in diuiduis facit omnes, saluo recursu contra se, cadere in poenam, vel intereste, quando alias fieret iniuria