장음표시 사용
91쪽
facto pars soluta cedit ex tunc,& non retro in solutum e ut probat texti in l. iij.f. si decem .in fin. ibi, sic tamen ut retro. de ibi, sed tunc cum residua se mina soluta fuerit. supra de statu lib. Quod si aliam rem integra 8 soluat,partem prius solutam repetet . t Est ergo sensus clarissimus', ipsi quidem velit debitor statim integrum soluere, tunc pars soluta non manebit amplius in pendenti, sed mox repeti poterit. Si vero debitor differat,tunc interim pars Stichi soluta nec repeti potest: quia vice pignoris interim retinetur a creditore.l. si non sortem .s. si cetum . de co-
dictio. in .lcb. nec etiam cedet in solutum partis,quia tota obligatio manet solida. Et quod obligatio non pedeat,sed remaneat, tex. csi in I.qui hominem . . si decem aut hominem. in fi .ibi, uterque remanebit obligatus . infra de solutio. ubi ex duobus fideiussoribus vel expromistoribus ,& idem in duobus principalibus reis dandi decem,aut hominem, si alter quinque, alter partem hominis soluerit, uterq; remanet obligatus ut prius: sed interim pars soluta, ut hic,vel partes solute, ut in d.I. si decem aut hominem .pendent inter incertum repetitionis & cessionis in sos lutum. t Quod etiam probat tex. in l. si quis offerenti. in s n. infra de Glutio. ubi si sint duo rei stipulandi, etiam in fortioribus terminis de docem semel soluendis tantum,& debitor bona fide soluat putatiuo proacuratori alterius absentis,postea venit alicr reus stipulandi, cui dcbitor coactus fuit iterum soluere, decidit tex. quod utraquc solutio & prior& posterior sunt in pendenti,& rationem reddit: quia incertum est debitum an indebituni, exactum sit ex prima vel secunda solutione. Si . n. dictus procurator inueniatur verus procurator dicti absentis, vel si co- stet de ratificatione dicti absentis, tunc prima solutio cedet in solutum, pendere desinet & pariter secunda, quae ut indebita repetetur: &contra, si mandatum & ratificatio primae deficiunt, secunda cedet in solutum, prima vero ut indebita condicetur: & in dicta quidem nouissima specie statim a secunda solutione liberatio procedit. Certum est.n. in utrunque casum debitorem liberari: & sic liberatio non pondct, sed consummata est. l. quod si dubitet. de acquir. ve i amitten. possest. la vero solutio, ut hic res soluta pendere dicitur inter incertum cessionis in
solutum, vel repetitionis. Verbum autem, pendere,in iure incertum euetum futurum respicit. tex. in l. sed di si qui s. f. incertum .dc usu fruct. in l. bouem. in fi .de aedilit. edict. Mirum est Docto. intcr tot labori 3 Osas scrupulositates horum clarissimorum textuum no meminisse .1 tes etiam breui is text. nostrum exponere, quod sola pars Stichi dicitur
hic cunctanto debitore pendere inter incertum repetitionis, & non repetitionis , vel potius ipsa repotitio partis solutae dicitur pendere , quandiu dcbitor cunctatur.Yt in tex.ibi,doacc. Et sic posterior pars alternatiuae
92쪽
ternat uae huIus tex. resertur ad partem eiusdem alternatiuae immediate praecedentem,videlicet,qudd nisi debitor alium integrum statim soluat,tunc quandiu cunctatur, ipsa rc petitio, seu ius & actio repetendi partem solutam pendet,donec alius integer detur, & tunc nascitur , de in actum exit ius repetudi,oudd si in eodem homine persoluatur,pror stas perimitur spes partem lolutam repetedi. Rursus breuissime potest tex. noster exponi,vt verbum,in pendenti,intelligatur impersonaliter, di absolute non reserendo ad aliquid: sed in idem recidit; quia saltem mentalis relatio facienda crit secundum praedicta per tex. rotundos via i quam alibi Bal. sigillatam vocat) probata. i Interim aut soluens par- via gatem siue indivisam,ut Stichum,vel lancem pro media . stuc diuisam, ut gillata clim debet decem aut Stichum, Sc quinque Ioluit.f. pro parte. l. in executione. infra eod.non continuo censetur in eam cligcro,nec se restringere,etiam si non protestetur, nec aliter appareat electionem consumptam. quid cnim si partem in pecunia,vel certa specie soluit, ut facilius dilationem & spatium deliberandi sibi prorogaret, vel partem speciei cum alio communis quo sperabat reliquum acquirere,vcl si unus haeredum debitoris partem suam tantum soluat, superest enim & debetur ab omnibus haercdibus una & uniformis solutio. l. si ex toto. in sin. delegat. j. Plus dico, quod etiam si maxime apparcat debitorem partemblichi soluentem, cum elegisse, non tamen censetur creditor in solutum, nec partis quidem accepisse, nec clectionem acceptam esse, nec genericam aut alternatiuam obligationem ad limplicem, aut specificam deduxisse:sed quo sibi cautius esset, recepisse absq; ullo iuris sui praeiudicio: sua enim interest solutionem impcrsectam pendere, obligati nem vero remanere.Si enim sine sua culpa Stichus ille moriatur,periculo debitoris peribit, siue in obligatione generis siue in obligatione 1 et alternatiua. t Praedicta amplio primo etiam in principali debitore soluente totum quod debet,stante tamen ratione d .f.pro parte. ut si duo non tanquam corret,sed simpliciter promisserint seruum vel equum,alter ipso iure& primario non debet nisi dimidiam indivisam , di tamen si eam soluat,manet obligatio,& cum suo periculo pcdet solutio. Nec obstat quod soluit totum,seu quantum promissit et quia respondeo primo iuxta gl.hic verb.detur.circa medium. quod non soluit qualiter promisit.Agebatur enim ut una, vel de uno fieret solutio, alias non magis liberaretur, quam promissor tot nauium secans pcr medium. & illusio hostilis suit non fidei implementum, quod de C. Fabio. Labeone erga regem Antiochum naues ex foederc partiendas, omnes medias secuit: ut narrat Valeri .libro vii .cap. iij.Secundo sortius & pressius quam glos sa magna hic, in verbo,detur,circa medium, respondeo, quod iste non
93쪽
sol sim non soluit ut debet, vel qualiter debet; sed etiam nondum soluit id ipsu in quod debet. Non enim stipulatus sum ab altero dimidiatum rseruum, vel equum,& ab altero alium dimidiatum;sed ab utroque stipallatus sum seruum unum integrum,uel unicum equum, etiam si pro paetibus vel simpliciter,& non insolidum ab utroque stipulatus fuero. In stipulationem ergo & obligationem non sunt deducti dimidiati serui , vul dimidiati equi, sed unicus seruus,unicus equus,unicum & idem compus & c. Itaque quandiu alter eorum soluit partem suam in uno certo corpore, nondum soluit quod debet, nec quod stipulatus sum, quia unuintegrum corpus stipulatus sum, & non dimidiatas partes, & sic no est hic defectus simplicis qualitatis,vel modi; sed defectus esset talis ipsius substantiae in stipulationem deductae, & incertitudo partis solutae pendentis, non cst incertitudo simplicis qualitatis, vel modi; sed incertitudo essentiae vel substantiae; cum atque ut prius incertum sit an in re, cuius pars soluta est, processura sit solutio; & an ea res videatur fuisse debita. l. cum incertus. te legat.j. Et est quod vult dicere, imo diserte N explicate dicit tex. in d. l.in executionc.f. pro parte . ibi, ne quod stipula tus sim, non consequar. Relativum enim, quod, non ad qualitatem vel modum, sed ad ipsam essentiam & substantiam rei stipulatae & debitae resertur. Non est ergo mirum si in nullo interim procedat liberatio; quia etiam si non esset defectus in substantia,nec parte rei, sed in qualitate debita, adhuc non procederet liberatio. l .iij. . si reddita. supra comimoda. Amplio secundo etiam si contingat integrum unum corpus sol ui, stante tamen rationed. f. pro parto, ut si quis promisit duos equos, vel duas equas in genere,vel etiam in specie, certum par equorum, Vel certum par equarum, et bouum,& unum integrum equum,bouem,ves equam soluit, pendet solutio remanente integra obligatione periculo debitoris, ut prius. Amplio tertio etia si creditoris sit electio; ut no possit ipse, vel cius haerςs in pluribus eligere, aut variare, & si unus haerea dum partem suam recipiat, pendet solutio & liberatio, donec omno
candem rem clegerint. l. si ex toto.*.vit .de legat.j.
1 3 l Capio β. ex his, qui habet quatuor responsa. secundum ibi & idco.
tertium ibi, sed quo casu.quartum ibi. cx quo quidem. Primum cotinuatur ad finem .f.praecedentis. refertur enim ad Hipulationcs generis, uel alternatiuae natura diuiduas, scd solutionis essediti indiuiduas, in qui bus licet pars rei de biis quatum est de natura obligationis,& ipsius rei dari uel praeliari possit, tamen non potest inuito solui cum ci diu , ut nec in parte quidem de facto soluta liberatio procedat. Et subiungit rex. idem csse in pluribus lia redibus debitoris, in quibus non erat lcuis
ratio dubitandi, quia ex quo obligatio diuidua est, diuiditur ipso iure
94쪽
per leg.xii. tabul.inter haeredes . di sic videbatur quod soluendo poti res haereditarios ipso iure liberarentur: quia soluunt totu quod debent, quemadmodum principalis debitor soluedo totuin quod debet, etiam partem hominis sit partem tantum per se promisera o ipso iure liberaretur.Sed rationem dccidendi optimam dat textus,quod ex persona liqredii conditio obligationis non immutatur. unde sicut ab initio in persena principalis debitoris obligatio erat solutione indiuidua;ita in personis eius haeredum est solutionc indiuidua, unde respictu solutionis,1 nec per leg. xi; .iab.nec per aliam legem diuiditur . t In secundo respolso ibi, R ideo. pulchre insert ex praecedenti,qudd si diuisionem res debita non recipit, ba redes debitoris singuli in solidum tenentur. Textus non alitoneae primit rationem:& quia phrasis ipsa di tractus sermonis, ct similitudinis proportio,& aptae illationis, & sequelae connexio, satis eam ostendit.Si enim obligatio natura diuidua, sed solutione indiuiduanion diuiditur inter haeredes, vel fidem stores ni si quatenus diuidua in , non autem quatenus indiuidua, ut in priore responso: sequitur in
qua sit obligatione indiuidua ut cum debetur seruitus praedialis Q, necq tantum ad tua culum obligationis diuiditur, Sccosequenter quod sin- .guli haeredes insolidum tenentur.Et nota quod licet hic tex .exempliscet in seruitute praediati,ibi,veluti via, tamen hoc exemplum no restringit dictum senerale,quod loquitur in omni re indiuidua. Unde non so IIum haeredes debitoris singuli insolidum tenentur in obligatione omni respectu,& necussario indiuidua, ut seruitutis praediatis: sed etiam in obligatione natura sui indiuidua, ut operis,uel operarum, licci contractu fuisset diuidua.l .in executione.f. secunda species. infra eod. l. si is qui quadringenta. . vlt.ad les. Falcid. l. fideicommissa.I. vlt. de le3at.iij. 13I Tertium response inibi, sed quo casti, clare resertur non solum ad obligationes indiuiduas , ubi singuli tenentur insolidum: sed etiam ad diuiduas obligatione,sed non solutione. Non tamen dicit tex.q, in his unus solus haeredum possit totum soluere,desus vel dominium rei haereditariae, vel in bona haereditaria transferre sine consensu cohaeredum: sed supposito quod quocunque modo totum soluerit,uel aliter quo uicinodo creditori utiliter satisfecerit, tunc dicit tex. & hoc tantum decidit, quod recursum habet contra cohaeredes, familiae erciscundae iudi-r 6 cio. t In quarto responso ibi, ex quo quidem,ponit aliud illatum, seu corollarium, non generale, sed speciale: quia non loquitur generaliter de omnibus obligationibus natura & cstectu i ndiuiduis, sed specialiter de obligatione ad dationem S costitutionem seruitutis praedialis viae, Ni itineris, quae otiani respectu necessariis active & passive indiuidua
est,& dicit quod pluribus stipulatoris haeredibus singulis in solidu de-c a betur,
95쪽
betur,& competit actio,nee extinguitur, licet per singulos aequiri seria uitiis non possit,sed tantum per omnes simul, vel postquam omnibus cessum fuerit prioribus cessionibus tempore ultimae stantibus. l.vIt. 1 7 pra commvn. praedio. t Nec obest, quod praestatio non est aeque expedita, sed difficilior in pluribus haeredibus,quam in uno, quemadmoduin simili inquit tex.appo iitissimus,quem nemo citat in g.libertas.Inst. de singulis rebus per fidei commist.rclictis.quod non vitiatur legatum,
vel fidei commisium libertatis seruo alieno relictae,domino nolente ve. dcre, nec consentire, sed distertur. Et nota quod tex.non negat stipula- ttionem siue obligationem porsonalem seruitutis acquiri posse per singulos .ut in I .per fundum. supra de seruit.rust. praedio .sed ipsum ius se uitutis duntaxat,sive ipsam praestationem & im plementum .ut in I. si Nnus. l.unus.de semit. st.praedio .ubi noue diximus.
men. rum .di in princ.3.ex his.dicitur, soluta parte rei in genere debitae, non procedere liberationem in parae, donec reliquae partes in eadem res uatur,sed pars soluta manet interim in pendenti, an repetes da st , vel
non ,sed in solutum cessura, siue solutio partis fiat a prine ali debitore,sue abuno haeredum eius. Et dicit quod liberatur in parte in casibus
hie expressis. Primo si unus haeredum conuentus absolutus fuerit, velitransaction 'aut aliter citra veram solutionem,obligatione partis extaptus,vel si uni ex haeredibus accepto latum sit. Idem intelligenduin in aliis similibus liberandi modis: ut si uni factum est pactum de non p tendo, uel legata liberatio.tex.autem in fin. subiungit idem esse in ipso promitare,& fideiussoribus eius,quod in haeredibus promissoris. Et licet hoc ultimum proprie S textualiter non referatur nisi ad limitati nem , de qua in hoc f. tamen procedit etiam respectu omnium quae di cta sunt in praecesentibus. s. ithm I9 t Inf.item si in facto. Iureconsultus incipit tractare quaedam excinfi in f pla factorum incipiens ab indiuiduis,usu; ad 3. Cato. ubi usque ad i. sti-οψ . tutationum.tractat tam de factis diuiduis,quam de indiuiduis. Et scuta I.& harum .hucusque tractauit explicatu quaedam exempla obligati nis primitiuae dandi: ita hic deinceps usque ad finem f. Cato.tractat e plicate quaedam exempla obligationis secundariae faciendi, tam ad intereste,quam ad poenam. Et in l. stipulationum. I. si sortem,de secundariis dandi ad poenam . in his enim secundariis obligationibus: maior &prolixior est difficultas,unde merito sutius tractatur a Iurecosulto, qui in tractandis & excutiendis exemplis primititiarum obligationum faciendi, siue diuiduarum, sue indiuiduaruin, ideo non immoratur, quia
ex aliis exemplis,quae supra α infra,& toto iure habentur, satis colligi
96쪽
tur quae sit uis & natura obligationis primariae iaciendi, uel non faciendi quae si diuidua,vel indiuidua,& in secundariis indiuiduarum sunt quaedam specialia de quibus hic dicere intendit quae non sunt in aliis
o obligationibus . t Assumendo igitur textualem explicationem, primu . in hoc g.item si in facto .vsque ad finem legis traditur,& excutitur unicum exemplum de stipulatione, per te non fieri, neque per haeredem p lina tuum, ne mihi ire agere liccat , quae est stipulatio facti negati ut indiui- e kepludui. Porro non dubitatur interim deprimitiva, videlicet quin singuli facti ne haeredes promissoris teneantur in solidum abstinere ab impediendo. sδUR Sed hoe ut indubitato relicto,istud exemplum, & totus hic g. scinditur in duo responsa. primum quando promissor superstite stipulatore pre decedit reli ctis pluribus haeredibus, quorum unus impedit stipulatore. Secundum ibi,contra, in casu conuerso, quando stipulator prae dccedit . relictis pluribus haeredibus, quorum unus proprio latum nomine iens
vel agens,&adsui,non communem, nec aliorum utilitatem, impediis tura promisso re . Quaeritur ergo priore casu, videlicet si unus ex pluri-
bus,puta quatuor haeredibus promissoris prohibuerit, an alii quoq; haeo I rodes teneantur . t Non enim dubitatur, quin prohibens teneatur per se insolidum et ut noue docebo , infra parte. iii. nec de ipso prohibenteqritur, sed laquam indubitatum omittitur:at sol sim quaeritur, an etiam cohaeredes tencantur.Videbatur quod non, quia nullo modo peccauerunt,nec quicquam fecerunt contra stipulationem, sed abstinuerunt,&paruerun t.Tum ipsa naturalis iustitia hoc loquitur,di dictat, ut qui paruerunt promissioni,non teneantur ex promissione, quasi non parue-22 rint,& multo minus cx poena non parenti adiecta. t Sed ratio naturalis vim legis habet.l.cum ratio. in princip. ubi hoc nota.Αlberico debon. damnat . di aequitas naturalis in omni re dominatur, cum sit ide , ruod ipsa naturalis iustitia,quae sufficit.l.scire oportet. I. sufficit aut e .e excusat. tutor.Bal. in usibus seudorum col.iiij. f. in magnis. & in c.i. col.vlt.de iureiuran. nec est maior, nec certior ratio in mundo, inquit
idem Bald. in l. quoties. C. de suis & legit.haered.& in rub.col.iij. C.sia 3 ex fal. instrum. t Quibus non obstantibus contrarium deciditur duplici ratione : prima,quia dictae stipulationi ab initio implicita est secundaria obligatio ad interess e,casu quo contra fieret :& sic defunctus videtur promitisse interesse casu suo per se, vel haeredem suum contra sat. Et hanc obligationem passivam cum sua conditione transmisit in haeredes.Sed vel uno haeredum prohibente , existit stipulationis di obligationis haereditariae conditio in totum: quia prohibitio facta est in totum , ergo omnes incidunt in obligationem secundariam eius, quod interest, etiamsi non ex ficto suo, taliem ex eo quod conditio stipu-
97쪽
lationis extitit,scut ex quavis conditione extante obligarentur. Et sic ut dictae conditionis extantis perinde obligantur, ac si destinebis ipse contrauenisset,& consequenter pro portionibus haereditariis. textus in l. inter cohaeredes. I. quod ex facto .fami l. crciscund. Secunda,quia in huiusmodi indui id uis no potcst peccari, nisi insolidum, & sic etiam qui
non peccauerunt,peccasse videntur,unde tenentur omnes pro porti
nibus haereditariis.tex.in d.f.Cato. Sed qui verer non peccauerunt iudicio familiae erciscundς rcpetent ab ostendente, cuius culpa laborant: ut hic dicitur. Et quod iri hoc primo responso dicitur de interesse, idem et eisdem rationibus de poena conuenta. tex. in d .f. Cato. t Ad obiecturationis,&iustitiae naturalis respondeo prim medelam ab eadem lege dari, videlicci actione repetendi ab otandente. Sed certe hoc non sussicit.Quorsum. n. vulnus,ut medico indigea ait Hioron. tomo t. epistola.Ite quorsium ita circuitus. l.dnv.in fine,supra de condietio. indebiti. Sed offendens potest solus ad totuni interesse ossensi conueniri: ut i u- per noue dixi:ergo praestat innocentes intactos relinqiii, quam post vfilnus remedium dare. l. vltima. C. in quibus caulis restitutio in integrum di 1 non est neccslatia . t uitare respondeo secundo nbn esse iniquitatem,
sed iustitiam,mita secundum quod plurimit ad quod leges adaptanturi.
I. na ad ea . de legibus non pol aliter sine iniuria stipulationis costitur divi in simili in l. v. . si s etc. in s .infra eo . fac quatuor,sex vel dece hi desium issoris, stipulator,vel eius operarius prohibitus es ruasitu sundi tuo de agitur:certum est factum ab haeredibus promis ris, sed nescit, an ab omnibus,an ab aliquibus,an ab uno solo,& a quo, quomodo ergo stipulator actionem constituet, si solus qui prohibui teneatur)si enim omnes decem conueniat,poterit etiam se prohibitum & damnificatu pro 26 bans succumbere in expensis, nisi ab omnibus factu probauerit. t Cuigitur aliter commode constitui non possit in hac materia indiuidua , . in qua toti stipulationi insolidum coetrauenitur, iustu statuit lex totam stipulatione in contra omnes pro portionibus haereditarijs committi rquum ea stipulatio sit onus hqrcilitarium in omnes haeredes descedes, unde innocentes non gratiantur:quia adeundo hsreditatem huic oneri se subiecerunt, sicut cuiuis conditionali obligationi. Et in se per habeat duo remedia: primum hic,de in l. inter haeredes. L quod facto, supra fami l. ercis. in cuius non soluin post sententiam, sed ab initio citationis - possitnt oflandentc vocare in ius, ut desensiones, & sumptus ministret, 7 vel satisfaciat,'tq; eodem uidicio ad id condem netur.' Secundum remedium non hic exnressum sed supplendum ex I.vnde qii aeritur, se pracomm Od. de quo mirandum nullum tot scribentium hic meminisse,
nisi quod non sunt detriti in iudiciis, & experientia rerum, & ego pri-
98쪽
mus omnium apud nos hanc Lunde quaeritur. in usum reduxi. quia si
t convcritus non conuenitur propter contrauentionem a se,uci manda
: to suo factam, sed ex facto cohaeredis, petere potest ut ille suo periculo idest eiudicatum solui fidei ubente P conueniatur, Nactor tenet tur acqui escere: cum praeterea sua non intersit,& duntaxat ad interesse agat, ut in hoc text. & circa hoc diligenter aduerte, quod cum iste pro facto alterius conuentus non teneatur insolidum, ut in dict. Lunde . quaeritur , sed tantum pro portione haereditaria, non tenetur simplici-- ter offerre illum conueniri periculo suo, sed periculo suo ille conuenia: tu ad portionem haereditariam,ad quam conuentus tenetur, & hacte-28 nus pro rata se constituere fideius lorem iudicatu in solui .r Sed an ponsent qui non offenderunt, offerre suas actiones cedere contra offendentem, de quo constat P Respond. non . quamuis contrarium teneat Carol. Ruin. in 3.Cato.nume. I o.& male: quia non tenentur ex eo quodi actiones habent: sed quia haeredes sunt promissoris, & personaliter obligati proportionibus haereditariis, re alias fieret iniuria stipula tori: quia haeredes sui debitoris obligatione eximerentur, & posset
esse inanis actio contra offensorem, quem paupertas audaciorem farcit :& sua interest omnes habere obligatos, ut omnes vigilent, ut in communi periculo. Haec enim stipulatio qua de agitur, non solum obligat ad non faciendum , sed etiam ad curandum, ut stipulatori libere ire agere liceat, & ne contra ueniatur. text. in l. in illa stipulatione . intra eodem . t Tertio ad illud iniquitatis obiectum supra nu. 22 aespodeo,quod alias fieret fraus, quia uolens aperire liccntiam . impediendi,& eludendi stipulationem, hqrede unu instituere in dex-r tante ,& tres,uel quatuor i n reliquo,quoru unus aut alter posset stipuuationem insolidum prohiberri& tamen non teneretur, nisi pro uicesima, aut tricesima parte hqreditaria,uel si teneretur insoliduin. non e c--set soluendo,& effectuales haeredes nullo modo periclitarentur, noccurarent fidem impleri:contra d. l. in illa stipulatione. & consequen- . ter stipulator, q magna summa dictam promissionem redemerat, frau. daretur ea, forte etiam repente subita morte promissoris, etiam lu- . crosam hqreditatem relinquentis . Et sic non cit absurdum hanc sit quali Uduritiem induci, ut maiori iniquitati,& fraudi obvietur, faciutqui scripti in Consuet. Pata CI. I 3. glo. R. num. IO. cum haeredes alias
squales pollent diuidere,& cespitem terre dari uni iuxta fundum, quo de agitur, vel locum illum assignare uni qui solus insolidum prohiberet,alijs solicitudine & periculo cxemptis, quod est et absurdum ;quia diuisones uel pacta heredum iura creditorum minuere non possunt .l. pacto succellotu. C. de pacta.li cosensit. in sin. ff. quibus mod.
99쪽
citur,quod factum unius de collegio fabrorum,totum collegium obligat δε ait text.quod unius delictum ad omnium transit dispendium, risociorum actibus quandam speculam gerant, quando uidem unius decoctiones csi ita res tulerit dependere cogantur . verum est, ut C m. nes Docto.ibi tradunt causam esse specialcm, tum fauore publico, tu quia inuicem alijs deficientibus haeredibus 9 succedant actuc ibi non tenentur, nisi in subsidium, prius damnum in ferente discusso: sed hic principaliter tenemur ex obligatione,quae a defuncto in eos proportione haereditaria descendit. Faciunt etiam qui de publicis debitis late tradit Lucas de Penna .in l. vnic.col .ult. C. ut nullus ex vicariis pro . alien .uica. debit.teneatur.lib. I I.
1 t Expedito primo responso, in quo non fit differentia inter poenati interesse, sequitur secundum responsum huius.f. in quo casus conuersus, videlicet quando stipitiator praedecessit relictis pluribus haeredibus, quorum unus solus a promissore prohibetur: & distinguit an poena sit apposita, vel non, ut priore casu,meo quidem iure committatur
stipulatio poenalis in solidum, idest, in totam poenam,& sic omnibushqredibus cuique pro parte haerc ditaria acquiritur, sed in effectu non committitur,nili trohibito ,& consequenter pro parte haereditaria ipsius prohibiti tantum: quia caeteri qui no sunt impediti, si agant ad partem suam poens,doli mali exceptione repellentur.Si uero poena no sit apposita nec superest qui stio,nisi de interesse,tunc committitur stipulatio pro parte prohibiti tantum, ides illi soli quaeritur actio ad id, Usua interest: alijs vero nullo modo,vraiec ipso quidem iure agere pos. sint, haec ultima pars non habet probabilem rationem dubitandi,quia a , impossibile est actionem quaeri ad interesse,nisi ei cuius interest. t Ad priorem autem partem huius secundi responsi graues erant hinc inde rationes dubitandi. Videbatur enim quod nec ipso quidem iure committeretur stipulatio poenalis, nisi ipsi prohibito,& pro sua parte tantum ; pluribus rarionibus. Prima; ne poena excederet persona offensi, di metas delicti,contra l.rescriptum,de his quibus,ut indiga.sancimus. C.depcen. Secunda, quia poena conuentionalis subrogatur loco eius quod interest.l .vit.infra de praetor.stipulatio. Inst.eod. g. vlt. Sed eorti qui non sunt prohibiti, nullo modo interest.igitur nullo modo eis comittitur. Tertia,ne contingat aliquem simul habere principale & poenam, videlicet implementum obligationis, & poenam contrauenti nis, cum autem ille solus prohibeatur, reliqui libere eant, vel agant& sic illis de facto impleatur. Igitur pro eorundem parte, nec ipso
quidem iure poena committi potesta alioquin ybec in quarta ratio inesset
100쪽
esset repugnantia, quia respectu eiusdem personae scilicet non probitatae diceretur eadem stipulatio impleri non limpleri,& eiusdc pe sonae respectu paritum,& contrauentum , quod repugnans est, & absurdum. l. nam ab lardum .de bonis liberi. imo ridiculum est eundem dici offensum,& non offensum .l.Titis,supra de conditionitare demon 33 stratio. 'In contrarium quod poena in lolidum committatur, & omnibus acquiratur cum effcctu triplici quoque ratione videbatur. Prima , quia poena promissa est etiam in casum hς redis,phibiti, & sic uno prohibito extat conditio stipulationis hqreditaris. l. inter hqredes.I. quod re facto.famil.erciscund. Igitur omnibus haeredibus acquiritur pro portione haereditaria. Secunda,quia stipulatio poenalis,ut accestaria sequi debet naturam principalis: sed hic principalis obligatio indiuidua est, nec nisi in solidum comini ititur,igitur poena quoque uno prohito insolidum committitur. Tertia, quia hoc videtur decisum a sortiori in primo responso.3.Cato.ubi in his indiuiduis, uno hqredum contraue
niente, omnes in effectu cadunt in poenam, & poena in solidum committitur contra omnes. Igitur conuerso casu, uno haeredum stipulatoris prohibito,debet in solidum poena committi cum effectu,& omnibus acquiri, ut correlativorum eiacm sit natura di conditio.l.vit.insi.
3qde leg. iij. 'Utque dubitatio pressius excutiatur, poterat per prsdietas oppositas rationes, & inde Opendentes,non immerito dubitari. Prim an tota & solida poena committatur,vel pars tantum , uidelicci pro parte solius prohibiti. Et casu quo tota committeretur,an soli prohibito solida,uel an omnibus colleAiue diuidenda in partes hqreditarias vel lingulis distributive cuiq; insolidum & an cum effectu nive-3 1 ro ipso iure tantum et Et Iurecons. mediam viam sequendo, decidit . , quod meo quidem iure insolidum,siue tota omnibus pro partibus sitis committitur, sed soli prohibito & pro parte cius in effectu, csteris autem doli exceptione repcllendis . Ratio decidendi quod tota ipso iure,est natura indiuiduitatis,& existens conditio, & formula stipulationis. Ratio decidendi dictς modificationis,ut in effectu pro parte prohibiti tantum committatur, est cuidens ipsa aequitas: tum ne durior fiat obligatio conditionis propter multitudinem haeredum stipulatoris, prout esset, si cuilibet hqredum prohibito solida pina acquireretur: vel ii uno solo prohibito acquireretur omnibus pro parte cum effectu: tum quia prohibitus suo latum nomine ibat,& sic proprio tantum , nocohaeredum nomine impeditus est. , t SE VI TvR L. IDEM I vRI S. quam Lςlius Taurelius dicit,
i a compillatoribus K. intercalatam legi,dictisq; Pauli. Quidquid sit certum est hanc legem venire continuatiue ad immediate praecedentia. &