장음표시 사용
241쪽
et J . P. s III. Cap. 1II. Me de istici eorum successu evidenter convim catur, quid haberet reliqui . nisi ut in quieta sua propemodum computrescat, ac brevis- simum intra tempus pereat. q. Denique cum probabilim fere Graias pendeat ex inductione casuum similium , aut ex legibus contingentium ; raro autem Constare possit , an susticiens iusmodi inductio saeta sit, vel utrum omnia adaundia ad .even. . tum concurrentia satis expenderimus , patet . modeste semper & Sentiendum , & loquendum esse, ne nobis ipsis Plus , Suam oporteat .gribuisse videamur. CCVII. Indicia , quae propositionem pro babilem efficiunt, vel ipsi rei, id est, subja-
terna di elo, di praedicato in3unt , Vel non : illa aio toxn t inactiois, haec ab auctoritate petuntur. In carm priori probabilitas est intorna, in posterio ii externa, 'rando S OL. In disciplinis, quae probabilitatis in
'x ternae capaces 4unt, probabilitas externa in σωιοῦν doctorum auctoritate fundata non attendi-xur; neque rationi addita auctoritas Probabilitatis gradum auget, qua gavis ratio addita rationi id praestet , uti H aue Oritas i. addita auctoritati externam probabilitatem majorem efficit. Ubi aergo negotium agitur probabilitatis internae , εollicite circumspi- . . cere, quot auctores pro hac sententia ste' hierint necesse non dest s ingens namque e- iam Lorum numerus majus non habebit
pondus, quam ipsa sit ratio qua impulsi n eam convenerunt Opinionem : .ea proin de magno studio investiganda erit . Id tamen quandoque illis Eraesertim , qui rationi internae indagandae non satis idonei sunt Φuvenit, ut prudenter praesumere possint, nuciores , virosque doctos inumquam tanto numero in unam abituros fuisse senterulam, nisi
242쪽
di probabit. s Opimoue., 'Hi graves pro ea rationes perspexissent IM e tu eam quoque .eu lecti ilicebit , ij yyy tam propter doctorum auctoritatem , 'λR prppter prationem internam , suam iq; pervidisse pruaens persuadet prasum' yyy, Hee de probabilitate generatim ; qui p qta desiderat, aleat prin. art. crit. Eu . - .ii Amori, uel L s' Gravesande ruria.. - pMl. I. a. p. 1. e. II.
a XVIII. 'inio latissime sumta notat ' i cognitionem incertam, oriundam ta- Pi i , rationibus internis; proprie vero est 2 'Rid interne probabilis g. fratc. γ, iudi- p i-i, 'ς 4ςpendenter aR cea Formatum voca- o 'μ' , is mamque opinari dicitur ., , .r 'phiitioni interne probabili assensum 4. 'βi quis, cum PI thagoraeis judicet
qu- t. opinio 'igitur late accepta votest quoa ι,
4 cum propositio urobabilis possit selemis-
243쪽
CCXIF. Fides est cognitia ex loquenti auctoritate obtenta, assensusque ob hoc m0 tivum propositioni cuidam praestitus , I ' esum fidei ; vel etiam frequenter fide ipfqvero, bri ita assentitur, credere dicitur ii credimus a Caesar Gallos de υ ictos esse 9 U ς ronem confutatum gessisse . . COROLL. Cum auctoritas Dei sit , & hnum g. I79. , patet fidein quoque vςυiaetam , vel humauam esse . . .
CCXX. Auctoritas humana vel se*iς ζ comprobatur, vel nou, .i primum i h il .
mana est. moralitis certa g. 183 ν δ . rum : ince=ta, atque Vel probabilis ,
hia , vel improbabilis cons. g. ao7. t 'COROLL. I. Fides igitur probabilis est a ςpDositioni extrinsece prosus praestitus propositioni
COROLL. a. Hinc, quae supra de Probabitate in genere dicta sunt, huc quoque ppcari debent.
Sc HOL. De fide probabili hic solum aEa in
eam enim, quae certitudine morali poliq)
susius supra exposui f. I 83. &c. de Quoque divina: quantum ad . a Pertinet, actum est g. 181. γ : reliq*theologiam naturalem referri debent
244쪽
ccXXI. Reserti possunt vel ea , quae ad iesilias pertinent , vel quae fiunt , aut sadia tar I in iis auctoritatem non attendimus g. chol.): igitur fides locum duntaxat ha-i . x in rebus facti , sive hisoricii , vel , utl 'i'η, in eνedibilibus . R0LL. Facta , quae eveninnt , Singularia 't g. 1 schol. : ergo fides est de rebus singularibus , ac proinde universa-λὴ don eredimui ; sed vel Icimus, vel op
ςςXXII. Testis hoc loco est omnis ille, i. ''i R uod factum seu Ore , Seu scri- ilhci . Vit , estque idoneus , cum habet. l ρuasi ' 'φ s cui fides merito adhiberi
a. Cum . auctoritas testantis . per φVatiam, & veriloquium constituatur g. in , testis idoneus est . qui, quod nar-
cit , & ut scit, narrati, id e t , qui si ' stu, & veri dicendi voluntate prae , ' 'L, φ. Antequam narrationi fidem ha-io stllicite indagandum est , num ea Ohsi. H0ueo proficiscatur .at , . et Q patet, requieti praeterea, ς timonium sit . clarum , i Sive ut testis, s intelligenter loquatur ; qui enim iii , p 'h3bi l i ter mihi quidpiam persuadeatn: 'xytas, si loquentis sensa non aSSequar
245쪽
tesiis ve- rax , dum coureiarium probetur ; ex lege enim ηῖς . quandam i i ro naturae sensu g sundata nem' Praesumendus. est malu 3 esse , nisi id satis com 'mon Strari. POSsit ; iam vero , qui verax . nossest, sive, qui deliberato. concilia contra men'
rem , ac propria sensa loquitur , cum id sint animo alios . fallendi numquam fieri, queat νε pros scio ab omni malitia, irruminis esse nosssore t igitur tamdiu quivis putandus est; ve rum V ut , quamdiu graves, rationeso contrarim n non evincitur . Et, sane. licet. homine me tiri possint, & perfrequenter etiam med tiantur, nihilo, minus vel ex. eo, qu . quemdam, veritatis. amorem omnibus indiceri rmqtito praesumimus quemlibet . in loqu onaturalem hanc propensionem sequi, otii pini tum suspicandi gravis adsiti ratio Rautem hati ferre.
duntaxat falsum dixisse depreheasus, erim, quod deteriuς soreU, deliberata; ment
tirI consuevit , . nullam meretur fidem , da eium enim, vel unicum est signurm myis animo latentis', ex qua plura subinae-psciscuntur .. fundatqve. proinde. Mau m- Gionem contra; veritatem cuiuseumque
monii. . Atque hoc adeo Vurum , VL .
teroquini testibus . iuratis propter
mam sine hesitatione, fidesistat, si vis tameta in iam aηdaci. KN η. . ut ipso jurejuranda abusus, sueri r ,
246쪽
m Fideis a Iims contrae illum praesumtio firmatur , nohac quoque ita re aut hoc tempore istsacrilegii, genus admittat : quare Tullius,, Si quis semes peieraverit, ei credi postea , is etiamsi per plures Deos iuret , non opor
M ret: Ab hac accusatione cumprimis im-- m es sunt vir, illustres , in dignitate con- . iti tuis se atqudi publica fama celebres ; e, - : perientia enim teste in ejusmodi viros longe rarius quam, in rudes , ac de plebe homines ' mendacium eadit , cum illi prae his conservandae nominis sub gloriae studiosiores esse soleant amplitudo igitur nominis , ac viti dignitas nom exiguumi testimonio robap
t rea , quod rarissime accidunt, creditu dissicit . ,- eius natur in ,, ut incautus: quisque facile, i tirca' eas, decipi possit, novo examini subjiciendae erunr, quin quidpiam interea, affirm te decidatur. At ubi, relatae' elare perspiciun- tur impossibilia , sine mordi inter fabulas rei: Ieganda sunt g. osi es sung maxyme' homi stes ag al os decipi endos , quando sua' ipjorum rem l Virur, atque ex veritatis occultatione Com
modi quis iam in ipsos redundat , vel qua
, ω testimonium dicunt in eorum , a quibus testes, esse' iubentur , utilitatem ; quare in eiusmodi casu fides degeneranda est , quam ab opposito vel' maxime merentur ii , qui comtemσ proprioe commodo se ac utili late etiam la suum nocumentum aliquis testantur ., E i xemplo sunt Apostoli , . qui de Servatore' ' resurgentoe etiam; cumin periculo vitae testis 'monium liberrime tulerunt' . Universim par-
' tudia , adulatio erga principes , immo
247쪽
deratus patriae, gentisque suae amor , az Im. Portuna reliquarum affectionum turma frequentissime in caussa sunt , ut ne historici veritatem sincere pandant , emcimique , ut vel suorum vilia occultent, vel praeclare ge- lsta ultra modum extollant , atque alias gen- ltes prae. Sua Superbe deprimant . Quare dis- spiciendum sollicite , utrum in tres tiarum affectionum una aliqua, & quaenam vehemen- t tius dominetur, id quod ex eius moribus, institutione vitae, scribendi fine , ceterisque si- milibus adiunctis facile cognoscitur. Sic Cae- zisar, ac Livius res romanas plus a quo extol- hant, quin & Gallorum, Germanorum , & Chartaginensium facta ultra iugios limites evehunt, ut eκ relatis de iis victoriis maior ii Romano nomini gloria accresceret; veteribus quoque Graecis aullo nos tempore iis vi- ρrio. diutum. est , quod alias prae se nationes superbe despici aut , gloriam lue gentis Sua per sas, nefasque amplesficare studeant. , unde a Latinis Graecla mendax , garuia, Ie uis iure f
4. 3 Cum datur testimoniorum conssimiς ,
ac relatio, cum iis non consentit, quae alias percepimus. Acumine intellectus hoc in casu L: opus est; atque imprimis pes ipsa spectanda, hquae si inter eventa locum habeat , praeserimus eos, qui te meori illi , quo ex ea conti- η sisse fertur, propriores Sunt; si vero res ad Minaturae Observati e& pertineat , recentioribus
plus tribuimus fidei ; extra controversiam , enim positum est , nostri temporis physicos . majoribus adjumentis ad naturae phaenomena sde observanda, & perscrutanda instructos esse :pervidendae deinde quoque aliae testium con ditiones secundum ea , quae iam dicta sunt, di porro dicentur . Denique ceteris paribus
plurium testium maior est auctoritas, nume-
que ipse , ubi conspiratio nulla prudenter
248쪽
De Fide. 24 timeri potest, pondus, ac robur addit: quare
in eo casu dispiciendum , utrum res eius sit naturae , ut plures in eam consentire per se ceteroquin arduum seret utrum nec educa- Iio , nec praeiudicata quaedam opinio , nec commune affectionum vinculum testes ipsos
colliga4se videatur λ quod si nul lum horum
vestigium appareat, maximum utique veritati pondus accedet . At vero ubi collusionis prudens est suspicio, vel cum constat, omnes eos unius solum ea in re auctoritatem secutos suisse , etiam centum historici non majorem
merentur fidem , quam unicus ille . ex quo teliqui id desumserunt . Hac impulsi ratione nonnulli belli Troiani veritatem in dubium vocant, quod omnes historici id uno ex Ho mero, vel veteri quoddam Syargo, qui , uvjfilianus refert, primus illud bellum cecinisse
putatur, accepisse videntur , Dixi autem ce, teris paribus numerum esse attendendum, nam
fieri utique potest, ut unus aliquis, licet r liquis contraria testetur , iis dotibus polleat, ut compluribus praeserri mereatur. s. Si nimia appareat cura stili, qui enim stilum in scribendo affectant , saepe non tam de veritate , quam de vocabulorum elegantia solliciti sunt, satisque sibi faciunt, modo res' verisimiles conscribant: horum in numero ipse Tullius Xenophoniis Cyropaediam reponit . Quare non abs re in historia stilum planum & nitidum requirimus ; figure' enim ,
tropi , ceteraque Oratorum Ornamenta veritatem Occultant, poetarum vero schemata, fi lionesque eamdem involvunt . Ex hoc rursum capite maximam merentur libri Evangelici fidem, cum in illis res maxime insolitae, prodigia prorsus stupenda sine inutili elegantiarum comitatu stilo prorsus simplici ena rentur : unde omnis exaggerationis cuiusdam 'aut allegoriae suspicio excluditur . Ut igitu
249쪽
mra Ii L. cap. IV. aestimonio fides. haberi possit illud. sit Oola
ris, planisque verbis conceptum COnLI. 222. . adhol). Sed λ aliud quoque est , vitium quo, testimoni veritas frequentius inbefactatur,. quod-que praetgri re hic non oportet'. Sic sere sunt homines. comparati, ut , quae: sibi ipsis admodum nota, . iami Iiaria sunt, . atri perinde tognita esse existiment itaque- cum . fad um, quodpiam reserunt, necessariaὶ quandoque rei, i adiuncta locique , aut temporis, rationes reti- eent , non dubitautes , quin ea ab audientibus. asioquin. intelligantur, ex qua fidi, uta quae elo-quuntur, non L perfecte congruant curru iis, quae ' fmente gerunt; cui &, istudet nonnumquam. az cedit incommodi', ut, dei certis quibusdam . facti adiunctis rogati , dum , quid ii aetatur,. nota
satis assequuntup, illico in animum . inducanS. de iis quaeri , qua tum ipsi, inemec Volvunt , . UPraecipue si eorum; quaedam connexio aut si
militudo lice . exigua , . detur : unde - come quen, est , ut saepius 3 respondendo. - Bffrment , quod negare opor tuisSeis quodquea etiam, . nem: . gassent. . SL quaestionem rite intellexi SSenn. - . C
fuisse, sed omnino necesse est , ut solidis e vincatur: rationibus; ianit vero, requisita industria, ac labore, ceteraque, quibus rerum titia , quae nemini a natura ingenita V est' ,
comparari de t , persaepe . nona adhibentux eigitus eat suisse reapse adhibita , ac, proinde etiam , rei notitia Tv im teste- adesse non prae-' .
sumi uerum Probati debet. . Sunt autem hae-
250쪽
nationer , quae' oste dunt tosti non defuisse'
r. Si constet testens magna ingenii vi , alfiudicii sagacitate bollere; qui enim eiusmodi
sunt animum ad , omnia adiuncta examinanda serio applicant, cuncta' rimantur ν omnia' acri iudicio, eYpendunt se fabellas , ac vulgi' rumores acute discernunt; eaque solum , quae mamri me adi veritate mi accedere perspexerint , Seligunt, neque adeo tam laciloe sibi ilia poni permittunt : ubb contra rudiores , rerumquo imperiti nimia' sere semper credulitate. labo
rant , ac ' fraudibus detegendis impares, omnia promiscue amplectuntur cuivis relationi acquiescunc; in an ex vulgi- rumores , ut ipsi in verix habent , ita aliis quoque pro' liqui. dissima veritate obtrudunt Hoc ex sonte inter sabulas reserimus pleraque , quae in viatorum , ac melcatorum diariis de atheismo , vel religione' populorum in Americam , &- Asrica' degentium' relata legimus ; homines γnim iis nullo' prorsus pacto) idoneis' erant ea rum gentiunΥ moribus , & religionis dogmatibuς explorandis' ; quippe cum Zc necessaria: Iinguae notitia' destituti einent.& uni quin
Stui 1 intenti neci uinquam 4nteriora illarum regionum 'penetraverint. Quando tamen agitur de re obvia , quae ' a' quoquis , si modo 'sensibus integris utatur, cognos ci' potest, maius ingenii acumen; non attendimus: patem e-rirm cum quovis erudito' auctoritatem obtinet
primus quisque de plebe , cum narrat pluviam, aut grandine mi alicubi cecidisse , veli, incendium, hoc , , illo ve loco exortum suisse . z. ) Si constet testem semper plus intellectui, ac rationi , , qua mi imaginationi tribue