장음표시 사용
71쪽
εῖ Pari L Cap. IV. in priore deficit ignorantiae: qui in posterio- .re, mendacii rerum agimus. Quod vero ad primam vocabulorum originem attinet ; uti dubio caret, primos homines ab ipso auctore Deo ea fuisse edoctos, ita pariter perspicuum est, eorum vocabulorum, quae progressus tem poris obtinuerunt, significationem ab arbitraria, ac libera prorsus populorum institutione,& retentione provenire. Non moror hic insulsam Epicureorum opinionem . qui homines ex tellure progenitos , prorsusque elingues primum statuerunt; tum vero Sonos, quos aliunde perceperint, fuisse imitatos, tandem in ordinatos prorupisse, eosque commodi, delectationisque causa perpolivisse subinde , ac lmultiplicasse . Nec minus a vem aberrant ii,
qui cum Psammetico .Egypti Rege primo
homines lingua quadam naturali , ae voca bulis, ipsam rerum naturam exprimentibus ivsos fuisse autumant, quam linguam etiam' num infantes locuturos contendunt , si ab omni ceterorum hominum commercio remo ti educarentur. Nam si id ita habeat , cur non una adhuc etiam inter homines lingua toto in orbe obtinet cur surdi, quorum ce teroquin lingua praepedita non est, loquela de-rtituuntur λ quod demum etiam necessariae UO-cabula inter, ac rerum naturas connexionis ve stigium deprehendere licet λ & nonne natura tem plurimorum rerum constitutionem igno-τ3mus, Has tamen certis vocabulis perpe- i
tuo designamus λ LXXV Termini pro diversitate id earum s
quas denotant , in divera genera tribuuntur . est nimirum singularis : ut Cicero, hic homo. universalis , isque vel, genericus ut animώι vel specificus, ut homo': vel particularis , ut
aliquis homo e concretus, ut doctus: abstrac μ
ut doctrina . Addi etiam potest .smplex , complexur ille uno vocabulo, ut homo : niς
72쪽
no Ideartim signis. 69pluribus simul sumtis constate ut homo Gesur,
Se HOL. Contingit videlicet stequentius, ut nos deficiat vocabulum ad ideam naen te estormatam accurate exprimendam aptum : quo in casu aliud insuper, vel etiam plura in consortionem RSSumere cogimur, ut ea Iaudem duorum vel plurium vocabulorum coniunetio exsurgat, qua cogitationem nostram ad amussim cum allis communicemus. Ea res videtur occasionem dedisse Lockio , aliisqde , ipsas quoque ideas in simptices, α con ι xas distribuendi, quarum illa termino simplici, altera termino camplexo exprimer tur,' tametsi id pro omni absolute casu necesse non Siti nam cum ex mente Lochia illa idea dicatur I sex, in qua ne mente quidem plura discernere licet, ut Sunt ideae,
colorum , Odorum, Ionomm , gaudiι, trωυια, verbo omnium Iesurionum nostrarum i complexae vero, in qua contrarium obtinet, ut
idea fotis, aedificu , hominιs, fieri utique, &quidem frequentius potest ; ut etiam idea
Complexa unico Solum vocabulo accurate designetur. Hanc porro idearum divisionem adeo non improba, ut eam potius retinendam esse censeam; neque enim in re quidpiam Novi continet i si quidem idea simple cum confusa ; complexa vero cum distincta , vel ad uata eadem est, ut expe enti i ,3 IS. IV. cum coroll. patebit: quare ipsis niscevotabulis quandoque in sequentibuS utar, ut eo facilius aliorum quoque auctorum , ac pr - - f. Lipue Lochii menteni in opere ae ιnieιι M iniena. expreSSam Iiro assequatur. V ide
XXVI. Terminus quilibet duas in mente
laea excitat; alteram sui ipsi uo, qualemi αβ Styrcheuau Log. D ' sol
73쪽
γ o Pars I. Cap. IV. sonus articulatus, alteram rei , quam signi si- . cat. Si primo modo spectetur, Sumitur mo ἔρ-νialiter ut cum dico : Cicero est vox prium
Duoborum; si altero: formaliter, ut cum dico : Cicero est prioreps eloquentiae. quotu LXXVII. Terminus formaliter pcceptus vel in denotat aliquam reipsa ideam , t&positiυμ , ut for tiaii,3 m, domus, Cicero: vel absentia alicuius ideae, di negati υuδ , ut vibi , ignorantia, serilitas , onebrae: vel nullam nullo modo ideam , ocina- 'nis dicitur , ut circulus quadratus , mons snst 'voIis, atramentum album, f rrum ligneum, &-uaecumque sunt impo sibilia, cum impossibi
4enua.. Dici nequit , terminos negati vos ad nullam ideam proprie pertinere, aut nullam prorsus significare, nam ii hoc verum laret, nihil absolute signis carent ; licet igitur positivam ideam npia exprimant, reseruntur ta- naen ad ideas positivas, earUmque absentiam Mdesignant, Contra terminus, quem inanem Micimus , est revera inanis Sine mente sonus ;illo euim ii tantum utuntur, qui, qm ideam
quampiam sibi habere videntur, reapse nul- una habent, apparentem tymen e4m ideam, quam Wolfius propterea fallacem , Sive dein hceptricem appellat , aliquo vocabulo exprimere nituutur.
uno u. LXXVIII. Terminus positivus, qui constan- v ex xer- ter eamdem ideam iuvariatam denotat , fixus soli1.4,3 co I pellatur, estque vel Proprius, SI unt, el- Qenaque rei significandae seniper inserviat , ut Cieerμ, muto: vel uetiυocus, si pluribus rebus sub eadem significatione tribuatur, ut homo , animal, dc onnia vocabula generum, & specierum. Qui vero non constanter eamdem i-
degm , se modo hahc, modo illam significat:
74쪽
De Ideartim Signis. 71ωugus, vel aeq-υocus dicitur: ut mundus, quae vox iam solum globum terraquoum, iam collectionem ommuru corporum mundanorum , iam tota in Tcrum creatarum univeIsitatem Mo
LXXIX. Terminus aequivocus vel casui, vel quo u consilio originem suam debet . Casti aequivo
cus est, cum multiplicis tigniscationis ratio eua praeter arbitrium prunorum linguae institutorum dari Nulla potest, ut eata, tibm. Consitio quivocus est, cum Tes diversae, quibua idem terminus tribuitur , aliquam inter se conuenientiam , similitudinem , sive , ut aiunt , analogiam habent , unde nominatim hic terminus etiRm vocatur analogus , ut ardens , qui de
corpore ignito, & homine irato propter similitudinem agitationis dicitur ; sanus, qui homini, colori vultus, medicinae, di pessui arteriae tribui ur propter aliquam licet diversam ad sanitatem relatiouem, item caput, ρυ, .XXX. Dici quoque non absque ratione potest, termiuum nounumquam errore fieri aequi secum, cum nempe ad unam quidem rem Si- εgnifrandam a pluribus assumitur, reapse tamen
diversas in ae res denotat, idque ob erroneaus de natura rei significandae opinionem, qua eis Vocabulo utentes imbuti sunt; id genus est vox quam idololatrae ex erroneo circa naturam divinam iudicio etiam statuis manufactis; ini pius Vero Spinoga toti mundo aspectabili4ttribuit ; item terminus vera religio, Cuna cu iuslibet sedis homines suam religionem . veram praedicent, quod tamen de sola Rom*--Carnolica ex vero dici potest. /LXXXI. Vocabulis idem mente conceptasvgnifican; S. 74. : igitur non sunt digna k qarum , quae in audientium animis evi- gutaeant tunt od e tum duntaxat , quas loquens in Q nte habet , quasque per eadem exprimer
75쪽
a Pars L Cap. IV. COROLL. I. Cum pro diversa cognitione diversae in diversis hominibus de eadem re idear
sint, necesse est, idem vocabulum a diversis pronunciarum diversum etiam Seu Sum c On- itineat: sic infans in metallo , quod audit πα- , rum compellari , nihil observat praeter gentem quemdam colorem flavum ; alius praeterea gravitarem specificam ma=orem , tertius naia Ileabuitatem , quartus duet Atatem , qui tus solubilitatem in aqua recta , & forte plura eiusmodi cognoscit: Omnes hi data occa- hsione pronunciant hanc Vocem aurum; quare evidens est in cujuslibet ore per idem vocabulum aliam ideam multum discrepantem: exprimi ; hinc videmus ab infantibus quam, libet rem , que simili colore imbuta ipsis
COROLL. 2. Si igitur verum vocabuli significatum determinare velis , ut aliorum sensa assequaris, noli ea interpretari ex propriis ideis, sed ex seribentis, aut loquintis mente; sic si audis enunciari vocabulum Detir,
vide, num is , qui eo utitur , Idololatra an Spino et ista λ an Christianus sit λscuo L. Vetum res haec multis nonnumquam difficultatibus obsepta est, propterea praeci pue, quod ideae nostrae , dum aliorum vel i scripta legimus, vel Sermones audimus, Iarenter subrepunt, essiciuntque , ut aliorum sensa in nostram sententiam iniquissime de- torqueamus. Inde certo evenit, ut passim ex- petiamur , multos etiam ex do Mioribus in an liquis philosophorum scriptis ea ad prae- conceptam suam opinionem stabiliendam invenire, de quibus ii ne somniarunt quidem. Exemplo sit Cudvvoribus, qui dum seu pro: . philosophia, ut ait, corpusculari, Seu pro natura genitrice acerrime depugnat, eas opiniones apud Onanes Gracorum philosophos se deprehendisse sibi Videtur. , quod rarnenquam
76쪽
tissimis suis adnotationibus commonstravit . Curandum itaque , ut animo ab omnibus ideis vacuo ad sermones audiendos, aut te gendos libros accedamus, neque alias voca bulis ideas substituamus, atque ea S, quas auctorem ipsum in mente habuisse expensis
omnibus simillimum vero est. Sed hac de re in ultima parte plura dicemus.
LXXXII. Vocabula sunt signa idearum , quIs Ra mente concipimus g. 7 . : h de porro ς'hv
igna vel ad nos tantum , vel ad alios rese- eomoria 'runtur. Quatenus ad nos: memoriae inserviunt ; dcum enim a pueritia assueverimus suam cuili. μ' ibet vocabulo ideam affigere nexus hic ideaminater, ac vocabilium, licet arbitrarius sit, labente tamen tempore ita invalescit, ut in naturalem prope abeat. Hinc fit, ut numquant fere sine vocabulorum usu etiam taciti cogi lemus, & frequenter vocabula prius animo Occurrant , quam idear ipsae. SCHOL. In hoc vocabulorum usu non est magnopere laborandum circa eorum delectu iri, neque metuendum , ne iis male utendo in extorem prolabamur; cum enim nobis, non
alua loquamur, o triuesque soni aeque indifferentes sint , quodlibet vocabulum aptum erit ad ideam , vivam cupimus , in memo-xiam revocandam, si modo id observemus,
77쪽
in constante v eamdem ei demi vocati Vel aluus ,
serunt , com ii cationi inserviunL: Se ' ' enim instituendo per vocabula aliis CO: nes nostras manifestamus. Est porro Ser
νυ ἡ eth ster vel civilis , quem in usu quotidia imop ordinario cum hominibus commercio amus, ut negotia nostra pertractemus, iqua vitae civilis commoda procuremus losoρhicus, quos in scientiis utimur duveritatem ipsi quaerimus, vel inventa: iai quoque participes ethcere studemus , vel ricus, quem amoeniores litterae deposcula Sciso L. Civilis sermo magnam accurati haud postulat; facile enim intelligimus& intelligimur, cum de rebus ad comi vitae usus neceMariis agitur. Leges , qaestheticus adstringitur , separatae eiusde lminis disciplina subministrM. Restat igui vitia quae in philosophico potissimulamone cavenda sunt, nota nihiI expanda ac opportuna struci remedia suppeditemh, I. Nonnulla ex naturali vocabularum 2 tDη per semone ortum ducunt; ipsa quippe eo modo. natura essicit, ut plurimorum significatio adah de stubia, ac incerta evadat. Et primum
dem, cum vocabulorum numerus re ne ad deas, quas mens humana Sibi comparare poti modum exiguus Sit, nec emitate quadam cc pellimur, ut diversas, ac multum etiam discpantes inter se ideas una , eademque voce sprimamus. Deinde vero ut loquentis sermore intelligatur, reqMiritar, ut ideam, qui vox quaelibet significat , accuratissime consp,amus, ac mente retineamus r id vero est
sirius exsecutio .an que dissicillima evadit
78쪽
De meas. Use, abuso, c. sae praecipue quidem in tribus casibus . f.
Quando ideae per voces significandae admodurn complexae, & ex quam plurimis partibus qua
fr compositae Sunt; inde saepius contingit , tr ψix duo homines eamdem prorsus, invariatamque de eadem re ideam habeant , etsi e eir utantur vocabulo: tot, tamque di Iersae popm lorum opiniones in rebus quam plurimis, prie sertim moralibus , id luculente evincunt , uti eum quaeritur , qMid justum , iniustum e sit flet. ) Quando ideae partiales , ex quibus una
complexa consurgit, seu quando notae ille
quae distinctam objecti ideam efficiunt, absque
naturali inter se connexione prorsus ex arbitrio, atque sine respectu ad obieelum reipsa exsistent colliguntur, sicque collecte certo designantur vocabulo; sicut enim haec idea ruincolligatio. Sine certa lege fit, ita pronum est, ut termini eamdem denotantis significatio di. ' versa sit in diversis mentibim: ejusmodi sunt termini honoν, guria, graritari Atque inde est , quod veterum scripta tantum quandoque obscuritatem praeseserant , quam doctorum commentationes adeo non tollunt , ut etiam augeant. 3. Quando significatio vocri refer- rur quidem ad obiectum reapse in natura ex- istens, cuius tamen interna, ac realis constitutio nos latet ; id contingit vocabulis fere
omnibus , quibus corpora naturalia exprimimus : Sic quis determinet , quam accurate idea in terminus aurum designet λ an in ea solus cotir cum fotissitate reluceat λ an etiam du-
μνa regia i num aliae praeterea proprietates solis fortasse chemicis notae λHuic porro obscuritatis ex naturali vocum imperfectione Griundae ex parte medemur , Si v abula, quibus utimur, accurata definitione declaremus, atque hac ratione eorum significatum doterminemus ; si enim notae Omnes,
79쪽
ς is Para I. Cap. R. quast una idea compleeli volumus , enumerentur, evaneScet disticultas pyOpe omnis, quan vnos audiens experitur in eo, ut tot solum i deas partiales, nec plures, nec pauciores, haci& non alias in unain complexam componat 2 sic non est timendum , ne enunciam Vocab
Ia , gloria , ὀοnestas , aurum non ritu intelli gat , Si enumerando notas omnes quamlibet ideam his terminis subaectam distinete decla-Tem . Quodsi talis notarum enumeratio fier L nequeat, ut contingit in omnibus ideis consu . sis, sive simplicibus, Obscuritas tolleIur quan doque adhibendo vocabulum synonimum , quo a
vulgo notius esse solet; semper vero, & cectius vel designando aliquod subiectum auditori alioquin non incognitum, in quo obiectum. illius ideae simplicis deprehendatur : vel ponendo etiam ante sensus ipsum subiectum , quod sua impissioue eam in alterius mente eam excitet: sic si quis ignoret , quis sit color ceruleus, iubendus est de die, tempest te admodum serena cauum intueri , vel vero. corpus aliquod eo colore imbutum ante ipsius oculos ponendum.
a. Alii vocabulorum abusus partim ex voluntaria socordia, partim ex neglecta debite
attentionis, partim aliis etiam ex causis proficiscuntur . Abutimur nimirum vocabulis . cum iis claram , aut distinctam ideam non aia figimus, aut, quod dererius est, prorsus nullam , ut termini enunciati sint inanes sine mente soni. Vitium hoc ex eo potissimum ritur , quod a teneris annis voces prius memoriae imprimamu3, quam ideam per eas significatam accurare in mente consormemus se immo per longam ab ipsis pueritia consuetuis dinem habitum quemdam contrahimus, voca.
hula quaedam ideo solum pronuncim di , quod ad linguam veniant , quin unquam de eorum significatione determinanda solliciti simus , quia
80쪽
Do meab. UD, Abu , se. τ' quo fit, ut persaepe non tam hominum, quam psittacorum more loquamur. Sed & pertinacia , qua nonnulli opinioni etiam falsae adhaerent, frequenter in caussR est, ut ejusmodi vocabula excogitentur, tamquam firma desperatae causae propugnacula , intra quae ab adversariorum telis sese tutos existimant . Scatent certe terminis inanibus multorum , praeserti inveterum philosop=Orum scripta, qui non alio ex fine conficti videntur, quam ut non intelligantur, litesque, ac disputationes, in quibussere solis doctrinae profunditatem reposuerunt, diutius protrahantur. Sed promptum est huic vitio remedium et prius ideam in mente concipiamus , tum de Signo, quo ea exprimatur, solliciti simus; abideis enim vocabula dirigi , ac ordinari debent , non vicissim a vocabulis ideae, quippe
ideas ex verbis, non verba ex ideis discimus. Oportet igitur ideas absque vocabulorum adiumento efformare , ita ut menti nostrae repraesentenius id, quod de qualibet re cognoscimus, quin sonus, compositio, aut vocabulorum suavitas quidpiam immutet, addat, aut minuat ex eo, quoa antea nitide, ac distincte concepimus. Id porro eo maiori cura praesta
dum erit, quo idea enuncianda magis fuerit complexa : quam multi quotidie vocem fu ἐι-tia usurpant, qui tamen rogati, quam idearum collectionem per eam significent, responsi loco tacere coguntur , quod nempe ideas illas partiales, quae hanc complexam ingrediuntur ,
numquam clare conceperunt, neque earumdem numerum accurate definiverunt.
I. Cum in continuo sermonis decurSueamdem vocem in diversa significatione adhibemus ; quod vitium valde pervulgatum est ;ac saepe quidem ex vocabulorum penuria, frequentius tamen ex incuria quadam, aut etiam