장음표시 사용
731쪽
quibas certum quoddam mercium geηus in permagna quantitate ab alio cuti vocare solent amico, postulari intellexit; idcirco, ut hoc revera ingens lucrum alteri Mercatori pνaria per et absque mora scribendo, amico ρήlulanisti suas merces, ct quidem diminuto nonnihil pretio obtulit, quo ct intentum suum felicia. rex obtinxit, O alteri satis notabile o amis piam lucrum avaritia duce praripuit. Qua ritur jam I. an Sempronius hoc faciendo pecoraverit Z ct ado, an, vat ad qualem restitutio
nem a Confusario fit obligandus l
6I4. 6. ad primum quaesitum. sempronius graviter deliquit subdole aperiendo alterius litteras, eidemque lucrum justum prae ripiendo. Ratio est clara : quia hoc modo graviter laesit justitiam cum damno proximi ratqui talis laesio fieri nequit sine gravi pec cato, ut de se liquet. Hinc bene docet
Laymann lib. R. tr. I. p. d. c. . n. eum
qui dolose alterius litteras aperit, εc legit cum ipsius injuria vel damno, crimen falsi co
jam ad alterum quaesitum brevster ex dictis inir: d restit. Confer. . n. st . Sem Pro nium propterea teneri ad aliquam restituationem, seu etiam refusionem damni, vel potius lucri cessantis: non tamen teneretur resarcire totum lucrum, sed ratam spei dui,
taxat, quam ille alter habuit ab obtinendum idem i
732쪽
idem lucrum. Ratio prioris est clara ex dictis lac. cis. quisquis enim alterius jus cum damno scienter laedit, tenetur ad refusi nem damni, & ad reparationem injuriae; atqui Sempronius supponitur id fecisset et. go δce. Ratio autem posterioris inde dein sumitur: quia injustus damnificator non tenetur restituere ultra illud quantum, quod necessarium est ad introducendam ωqualitatem , M. compensationem damni r at si revistituat alteri pro rata spei, utique flet aeqda litas: quia ut supponitur, ille alter nondum obtinuit lucrum in te, sed tantum in spe r . eertum autem est, & omnibus persuasum,qubd lucrum in spe non sit tanti aestimabile, quanti habetur lucrum in te, veluti bene docent Molina de justis. tom. 3. tr. a.dis'. a . n. st. Sporer tr. o. in decalog. c. a. Raοι. θ Mo. ergo &c. antum verbrata spei restituendum sit, videri potest lati
At quid, inquies, de illo tenendum, qui
aperit litteras alterius, eb qu bd probabiliter, immo moraliter certo judicet , fuisse scriptas in sui praejudicium aut damnum Talem per se loquendo non peccare. cicRatio est: quia hoc non supponitur fac re ex avaritia, vel animo decipiendi, seu etiametreumveniendi alterum, illiusve juri praejudicandi , sed potius animo a se avertendi ,
aut pra-ccupandi injustum gravamen sibi S s 1 latini.
733쪽
imminens r at, cuivis licet de jure naturae praevertere damnum injustum sihi inferendum a quocunque demum : ergo. Hac de re Laymann lib. a. tr. 3. p. l. c. q. n. a. bene ait: ,, Interdum autem justa est ape.,, riendi clitteras sicilicet' causa, etiam invito ,, eo, ad quem mittuntur, puta, si id fiat ju-- re belli, aut justae defensionis causa, con-istra inimicum insidias molientem. vel si se Praelatus, Paterfamilias Scet suspicentur, si aliquid mali patrandi in litteris contineri. Hactenus Doctor L cit. Dixi tamen, per se loquendo non peccari aperiendo aut legendo litteras alienas, de quibus rationabiliter timetur injusta delatio , vel damnum &c. Enimverti Esco-har, Peyrinis de Relig. tom. r. q. a. c. l. MDiana pari. 3. tr. 6. resolui. I s. hanc doctrinam limitant in hunc modum, nisi si licet apertio taliam litterarum sterialiter fit interdicta v. g. visnstituti Religic si, prout etiam in nostro S. ordine per statuta generalia c. 6. I. aa. sub poena reservationis, seu casus refer vati interdicitur, malitiosum im pedimentum , aut retardatio, aut apertis liti rarum a Superioribus ad inferiores, aut ab ins rioribus ad Superiores θε. His tamen non obstantibus satis probabile existimo, non peccaturum graviten illum, neque Propi rea incursurum poenam reservationis, qui i
s ve subditus sit, sive uperior, moraliter
734쪽
De Superbia, ct Araritia. 64 scertus est, in hujusmodi litteris contineri falsam, aut injustam quaerelam, proptereaque duntaxat illas aperiret . vel reta daret , quatenus injustam infamiamo de- Iationem, aliudve damnum a se avertat.
Hujus sanae opinionis pariter sunt Portet
Iina t. .. de justit. dist. 36. n. 6. Bassaeus V. Casus reservatus. tr. quos refert Sc seis quitur Xerchhove in statur. gener. c. s. g. aa. n. - . hac ratione: quia talis Religiosus retardando aut aperiendo litteras , utitur deis fensione jure naturali sibi concessa r atqui haec defensio vacat culpa, praesertim gravi : ergo nec potest poena reservationis aia fici. Unde statuta nostra generalia noluerunt reservationis poena assicere quodcunque demum, sed malitiosum dant ae impedimentum ρος. quale non debet censeri illud , quod fit justae defensionis causa. Quocirca tamen bene notari debet id, quod
L cit. sapienter advertit Kercthove, stilicet hujusmodi retardationem, seu etiam ape tionem litterarum, non imprudenter, Vel passim, sed quam rarissime attentandam, aut praesumendam esse, tunc scilicet, quando ex una parte moraliter certo timetur injusta delatio, aut damnum imminens ex hujusmodi litteris, ex altera verb parte illud aliter declinari non potest &c.
735쪽
CASUS TERTIUS. 'm podem ditissimus quem c um baptia
nare lubet) olim Sanctissit iis Patriarcha nostro Francisio fuerat delatus, quaa, quan tumpis opulentus, ob nimiam tamen tenacit rem ne unicam quidem micam fratribus nostris
Dei amora sioleat dare in eleemos nam. Jussit propterra idem Sana. noster Patriarcha fratribus suis, sat orent, quocunque demum movit licito a C o obtinere Sacram eleemo=nam: qua obtenta eandem panem scilicet iustusta concibum ) voluit 'atribus apponi is mensa a fingum pro eodem Benefactorooecialiter orari. Et eccet vixdum oratione ad Deum suis animus ejusdem dirinitus ita immutatus fuit, ut deinceps sese monstraverit fingularisImum Fratrum fautorem is bene actorem. Noste P. Marco de sabona pari. r. l. r. c. 8a. vita S. P. Franc. 1am verὲ admstrum propositum juvet disquireret aa Caius sub tenacitatι priui assueta peccaverit , vel quomodo' .
a N. ad hanc speciem facti cum distinctio
ne. Nam si Cajus ob suam avaritiam in iis fratribus nostris, non tamen aliis pauis peribus necessarium charitatis subsidium de negavit, videtur excusandus saltem ab ava. ritia graviter mala r quia hoc supposito vi. detur certum dc exploratum, qu bd hoc nonis ev
736쪽
De Superbia, ct Avaritia. g47 fecerit nimio affectu divitiarum, sed potius ex alio fine aut aversione erga fratres nostros, charitati potius, quam liberalitati contraria. At verti si Cajus supponatur et fuisse ita tenax rerum suarum, ut quan tumcunque opulentus, nedum fratribus nostris, sed etiam aliis quibusvis demum pauperibus denegaverit eleemosynam non video. qua ratione a peccato mortali excusari valeat. Ducor hac ratione et quisquis enim tam inordinatum erga divitias vel Opes temporales gerit affectum, ut pro- Pterea non vereatur praevaricari legem Dei graviter obligantem , procul dubio peccat mortaliter peccato avaritiae, veluti ex hactenus dictis de facili constare potes , nam reipsa talis homo, quicunque demumst, convincitur in suis opibus ultimum sibi posuisse finem: at, ex hac suppositione Cajus hoc fecit; qui enim de sibi superin
fluis non uult succurrere pauperibus in extrema. vel certe gravi necessitate constitutis, graviter impingit in legem Dei r atqui inin me dubitandum est, quine pauperibus -illo tempore, SS. scilicet Patris Francisci, C o plures obtigerint, sin minus extrema, saltem vere gravi necessitate pressi :ergo si supponatur ex nimio bonorum temis iporalium affectu omnibus ac singulis pauperibus denegasse charitatis subsidium, abs- ἡ
737쪽
c s musarentia vigesima ρ 1a, S. Basilius in persona Christi Judicis hem.
F. Pariorum argum . ad postulam. circa messium in hujusmodi avaros detonat sequmtibus omnino verbis: non te miseret, mi siericoris diam non invenies: non aperuisti domum tuam, a Regno Dei excluderis, non dedisti panem, non vitam recipies ueternam. Videatur Henno no ster tr. δε peccat. act. disi. - . q. a. conci. g. n. a.
vel Clelieat. decis miscestan. decis ι37. n. a. At inquiet fortassis Cajus, ratio natur iis dictat, prospiciendum potius esse bono proprio, filiorum, aut familiae Ecc. quam . bono alieno U. g. pauperum, praesertim cum habeam proles nondum emancipamias αλ Utique prospiciendum esse hono proprio, liberorum &c. servata tamen charitate proximi, cui in extrema vel certer gravi necessitate constituto teriemur succuris rere; minime tamen cum laesione chariatatis fraternae seu etiam proximi. Non jubet Deus, ut tibi, prolibus tuis, aut tuae familiae necessaria expendas, sed ut de s perfluis tuo statui tribuas pauperibus india gentibus, quo facto cte tibi Se tuis prospiacies, utpote pro mei iturus. coelestem bene dictionem , aeternamque retxibutionem,
iuxta illud infallibile promissum Domini
Luc. 6. pers, date, ct dabitur νοbis. Qui rursus apud Matth. c. 1 o. v. a. ait: sanque potum dederis ani ex minimis istis, δεμ . . licem
738쪽
licem aqua frigida tantum in nomine disicipuli r. amen dico vobis, non perdet mercedem fluam. Caeterum minime dubitandum est , quinquam plures divites habeant bona, suo statui, sin minus ab lute, saltem respective superflua ς qua ratione Innocentius XI. procul dubio ductus Spiritu S. damnavit sequenis temn. a. Propositionem: vix in facularibus inνenies, etiam in Regibus superfluum statui, O ita vix aliquis tenetur ad eleemostnam, qua do tenetur tantum exsuperfluo statui. Verum ea noscitur avarorum indoles, ut quantumvis bonis omnibus abundent, nihilois minus amore temporalium bonorum exin caecati, sibi nunquam non videantur minus habere. Hinc recte ait Clericatus loc. citi decis is . n. 6. plurimi ab avaritia moventis is νetinendo , acquirendoνe opes inordinatὲ O ta en siuis excusationabas vitiam hoc tutan- νrar: videlisur quilibet debet custodire res suas: neminem oportet desierere domus sua propidemtiam , is ita a minore usque ad majorem Om nes Maritia student oec. Vis. D. l. cit.
Corollaria ex dictis inserenda.
Olliges ex hactenus dictis Imb, hominesMo. plebejos saltem, ac rudiores ratb peccare mortaliter ratione superbiae, esto fortassis non ita raro ratione avaritiae. R
739쪽
sso cinyrotia vigesima primatio prioris est : quia in hujusmodi homi.
nibus plebeis de raro contingenti invenitur. superbia completa δύ perfecta ; quae sola. - secundum dicta n. Os a. est mortaliter pec. eaminosa. Et licet non rarti hujuscemo. di homines s praesertim alterius sextis, quantumvis de infima plebe, sese accusare M. leant, quod habuerint cogitationes su per.
bas vel superbierint adc. reUera tamen,'ro melius examinata, Confessarius experietur, quod aliud nihil voluerint dicere, quam, quod sese reputaverint aliis melio. res ι aut majores, sive in divitiis. sive inornatu vestimentorum , sive denique in aliis, nescio quibus, etiam levissimi mois menti crepundiis , ita, ut inter trigintae Aeplures etiam, vix ullus reperiatur, qui superbiendo tam altum conscenderit , gra. dum in sua opinione, ut Propterea nec Deo, neque aliis Superioribus a Deo sibi praefixis putaverit esse obediendum. Ratio autem posterioris est et quia etiam inter plebem communem non raro invenire est tales, qui ob nimiam tenacitatem Se affectum ad bona temporalia renuunt succumrere aliis in vera necessitate constitutis, aut ' certe aliis criminibus sese propterea implieant. Unde Clericatus Ioc. cit. deci . ι37.
Q n. o. non sine ratione ait: pauperes ex avariatia furantur: divites verὸ fraudant pauperas rmercatores ex araritia faenus patrant: Hendi,
740쪽
Da Superbia, ct Araritia. Os et ιον inserit fraudem in re, O Emptor in pecu. latis oec. Videatur Doctori. Mi. Colliges rido, vanos illos gloriatores .gd I.
qui de peccatis perpetratis sese ineptissime iniquissime jactitare solent, vi hujus jactantiar, qua ex re pessima gloriam sibi
comparare attendant; praeter ignominiana coram prudentioribus contractam novum
insuper incurrere peccatum. Quin irrim b, si in actu malo olim perpetrato sibi com. placuere, tenebuntur in confessione M. dum substantiam ipsam peccati v. g. luXu.riae, verum insuper circumstantias objecti speciem mutantes exprimere, utputa qubdgloriati sint v. g. de percussione Clerici. vel de concubitu cum conlanguinea aut conjugata. Ratio est r 'quia haec complacentia sumit suam specifieationem seu malitiam specifiis scam ab objecto : ergo ubi objecta specie morali distinguuntur, uti revera differt U. g.
concubitus cum soluta a concubitu cum consanguinea vel conjugata . c. commit
tuntur peccata specie morali distincta, praesertim cum talis jactatori inanis ipso facto censeatur approbare factum infame, M graviter offensivum Dei, quod, cum Conis fessarius non aliunde , quam ex sola co fessione poenitentis intelligere possit, fatendum neeessariti est, quod is teneatur conis fitendo exprimere circumstantias mOX com