장음표시 사용
101쪽
88 DE VI cISsITUDINIBUStudine scilicet 49' 11' , eX nova caelestis arcus amplitudine , novisque terrestribus mensuris a Caillio , & Cassino institutis anno 17 o, Meridiani gradus statutus est hexapcdarum fro7 hexapedis Io 6 2 minor quam ex principiis superioribus esse oporteat . Et ne posterioris hujus gradus correctionis, quae ab aliis prioribus adeo discrcpat, indiligentiae suspicio aliqua esse posset, anno rursus I 7s6 a Cl. Mon-nterio, aliisque Academiae Regiae sociis celeberrimis recognita , & confirmata correctio est. Ubi quis disterentiami omnem observationum, & Newtonianae hypotheseos majorem censeat, quam ut quibusdam praXeos Crroribus tribuatur, rejicienda telluris homogeneitas, & plures interni textus disi similitudines admittendae erunt. Idem ex pendulorum longitudinibus dubium instaurari posset. Nam si longitudo penduli secundis singulis oscillantis cum Cl. Bouguerio sub aequatore definiatur linearum 439. 2I, Parisiis o. 67, Polli I. 27, differentiae I. 6, 2 . C6 erunt quidem inter se quam proXimc ut quadratum sinus rccti latitudinum 8' so', 669 8', quom admodum in ellipsi quacumque esse oportet: At si ex iis dein disterentiis quaerantur ellipseos semiaxes, praesto erit nonnisi admisso errore quintae partis unius lineae eXperimen ta intcr se invicem comparata ad Newtonianam proportionem reduci posse. Nos cum alibi satis de erroribus, qui inpendulorum longitudinibus, aut Meridiani gradibus doterminandis observatorum industria declinari nequeunt, disserui sic-mus, modo a quaestione omni, quae in dies fit implicatior.
abstinuimus, & nihil aliud dissertationis hujus initio assumpsimus loco hypotheseos, ac postulati, quam quod ex ipsa
diurni motus ratione videtur consequi, quod scilicet Figura derrae ad sphaeroidicam proxime accedat, sub polis aliquantulum compressam, & duabus hemisphaeroidibus fere similem. Conclusiones autem inde erutas, & quaedam etiam theoremata, quibus pervenimus ad conclusiones ipsas, cum aliis Celeberr. Simplonii convenire, non sine magna animi voluptate, dum haec eduntur accipimuS, nobis modo ex An
102쪽
A REGIA PARIsIENSI SCIENTIARUM ACADEMIA PRAEMIUM CONSECUTA EST.
104쪽
SE ρ, S cum adhuc paseiores menses ad consitutum
distertationibus absolvendis terminum super ent, in regionibus hisce nostris nuntiatum fuit Regiam mentiarum Academiam, praemioproρosito, quaesi e utrum caelesta corpora suas Atmosphaeras habeant, quo que -- moisbaerarum timites pertingant. Et primo quidem me Fe cutit argumenti hujus elegantia, Spulchritudo: deinde, quasi
experiundi animo, nonnuua, quae occurrebant menti ea de
re, certo ordine disribuere, S di lentius mecum ipse eonsiderare caepi: S cum deuιque pedetentim, ut fleri solet, progressius estiem, atque ex operibas celeberrimis Cur λο- rum Gairaut, d' emberi, de Matran, Castat, de Ia Gille, aliorumque Academiae Regiae sociorum flura eduxissem, quae ad iuustrandam, enodandamque quaesionem pertinent , visum fuit toti Academiae, quae jam quodamodo sua erant,
singuia communicare. Si ertationem omnem decem capitibus complexus sum. Primo inronomicas, is Thre eas observationes, veteres, recentioresque colis o undique, quibus
compertum, atque expuratum est Soti, is Lunae, reti- quis Punetis, ae Saleuitibus, Cometisque, ae Stellis Mis mosphaeras suas non deme. Secundo initis cauulis iuve- suavi quam Atmospbaerae amplitudinem circa Funetas, po- tigimum Secundarios patiatur esse universatis, ac mutua eorum gravitas. Capite tertio, cum Atmosphaerae uniuscujusque motum observationibus, ac Mechanicis usibus de sinissem, exploravi limites alios, qui ex aequitiorio gravitatis , S vis centrifugae oriri possiunt. fuarto Atmosphaerae formam determinavi, quae cum diversis hypothesibus vis centrifugae , interioris nuclei diversimode respondeat, nihilominus ad sphaeroidem circa Polos eoNrmam proxime accedat necessie es. Quinto ex aliorum Planetarum actionibus
105쪽
transire in eam figuram demon stravi, quae gigneretur revo Iulione Eui eos Apollonranae circa majorem axem, s interim axis inruor data ratione imminui, augerique intemg retur. Capite sexto accuratiorem methocum exhibui, qua montium avitudines, S rarioris aeris termini ex auitaH-nibus Barometricis supputentur. Septimo densitatem, eon nia, variationes Atmosphaerae Soris, θὲ variationum earumdem causas scrutatus sum. Octavo reliqua comprehendi, quae de Atmosphaera Funetarum inferiorum, Cometarumque, caudarum genes, figura, magnitudine probabititer dici posse mihi videbantur. Nono exiticavi sententiam meam circa Atmosphaerae Lunaris indolem, S extensionem. Denique ρυremo capite di Fertationis nonnulla adsieci, quae superiorum Pianetarum Atmosphaeras, ae diurnum Saturni motum, S Martis attractionem, densitatem, masam timite
aliquo de iuui. Academiae judicio singula subjicere honoris caussa, S singiuatim recensere necesse es.
106쪽
De phaenomenis uniuscujusque Atmosphaerae.
Uamvis tanto intervallo caelestia corpora a nobis disjuncta sint, ut pleraque nudis oculis non aliam speciem, quam lucentium, & scintillantium punctorum referant; nihilominus post inventum Tele- scopium, perfectamque Astronomiam eousque ab Λsti onomis celeberrimis progressum est, ut vestigia etiam fluidorum Planetas omnes, Cometasque, ac Stellas fixas circum- ambientium innotuerint. Cassinus, quem nobis anno antecedente ereptum desideravimus, in Monumentis Regiae Scie tiarum Academiae, retulit, Teles pio pedum II , Saturnum
107쪽
antis destitutum anno IlIs, diς ας Martii hora Io - voL
pertina, ejusdem sormae vid i s Ie se, cujus Jovem Telescopio pedum 3 solebat intueri. Praeseserebat illae tres Lonas, sibi
invicem parallellas, & rectilineas, quarum quae media erat,& formabatur ex projecta umbra annuli, aegre di itingui poterat . Aprili mense cum ad eamdem observationem saepius rediisset, nihil aliud discriminis invenit, quam quod oetava die Meridionalis Lona intermediae propiuS accellerat. Adjecit etiam Cassinus, Augusto mense anni x696 in conspe
lum prodeunte annulo Saturnum binaS Zonas consimiles ex hibuisse, arctiores quidem, & curvas aliquantulum, ac Verissus annulum conVexaS: annis Vero I 67s, I 683, I7O8, nonnisi unicam habuisse: ac saepe nullam. Porro haec vicissitudo Zonarum, modo apparentium, modo evanescentium, &modo unam, modo aliam formam praes cserentium, cujuspiam fluidi, quod circumquaque Saturnum ambiat, indicium est. Fodem argumento Hugenius Atmosphaeram Jovis irrcgulari,& varia Zonarum forma demonstravit, quae cum parallelltimum accurate servent inter se invicem, modo majorem distantiam tamen, & modo minorem habent. idipsum confirmat varius Tonarum numerus: siquidem Cassino teste in Monumentis anni I73s quandoque binae, & quandoque tres, & etiam quinque Zonae apparent in disco Jovis . Nec praeteremndae sunt maculae, quas primum anno I 66s detexit Cassinus senior, & quas numero plures, amplioresque deprehendit anno I 69o, quando ex Solis propinquitate Jupiter vehementius incaluerat. Singulares earumdem macularum variationes
Cassinus ipse observavit subsequente anno 169I, & potissimum quod cum Jupiter vh circa centrum revolvatur, ut eX Zonarum periodo Colligitur, maculae illae 9 V so', aut 9 hs I absolverint revolutionem suam, adeoque aliquem motum proprium habuerint, quo periodum Jovis s', aut 6' anteverterint, & qui non nisi in fluidis partibus motus proprius concipi, & esse potest. Quae in Martis etiam superficie maculae, & zonae distingui solent, diversam adeo figuram, extensionem, locum, Cassino Diuiligoo by Cooste
108쪽
sino seniori anni I 666, I 6 o, & Maraldo annis I o , &,I7 I9 obtulerunt. Anno insuper I 6 1 Cassinus idem in distantia 6 a disco Martis, Briarae, Telescopio pedum 3, Stellam in effusione Aquarii positam distinguere amplius non potuit : ROemerus autem Lutetiae Parisiorum, Optimo Telesco- Pio, non antea eamdem Stellam emersam vidit, quem ipsius
distantia a limbo Martis exaequasset duas tertias partes diametri . Stellam aliam quintae magnitudinis Marti proximam disparulite retulit Caslinus filius in Monumentis Parisiensibus
anni I73s. Porro, quod nonnulli objecerunt, tot Phaenomena, tot in locis, tantisque instrumentis observata observa torum indiligentiae, & vitio instrumentorum tribuenda esse, ineptum adeo, ac injurium mihi videtur, ut ne rejici quidem longiore oratione aliqua mereatur. Lunae suam pariter esse Atmosphaeram cum alii ex aliis argumentis colligant, tum ego ex eo potissimum fulgore ostendi censeo, qui Eclipseos Solaris tempore, ad instar annuli, Lunarem di 1cum circumambit, & circa interiorem marginem vividior est, & usque in latitudinem patet, ut duodecimam partem diametri totius exaequet. De phaenomeni veritate dubitare amplius non licet, cum illud Neapoli Keplerus, Heinrichius Wratistaviae, Wolfius Lipsae, Tiguri Scleu-Zerus, Narbonae Pechius, Londini Halleius, Parisiis Marat-dus, Berolini Eulerus, Bononiae Mansredius, & Stancarius, aliique alibi observaverint. Phaenomenon autem ipsum videtur in solam Lunae Atmosphaeram refundi polle. Quod Bononiensi Academiae Stancarius, & Parisiensi Isteus junior
proposuerat anno IIIs, radios Solis prope Lunae marginem transeuntes, inflexosque conjicere seie in umbram, & coruscantis annuli speciem exhinere, cum tanta illa annuli altitudine componi nequit, nisi statuatur vim inflestentem lucis , quae in minimis dumtaxat terrestrium corporum distantiis se prodit, ad usque integrum Lunarem digitum, seu tria sere minuta prima extendi posse. Contra longe amplior, &non Lunae, ted Soli concentricus esset annulus, si, ut censuerat Cassinus, oriretur ex ipsa Luce ab Atmosphaera SO-lis reflexa, remissaque ad terram nostram, quae licet praese
109쪽
96 DE ATMO SPHAERA te Solo non conspiciatur, fiat tamen sole obtecto manifestis si ina. Superest ergo, quae Louvillei, Wolfi, aliorumque eiarat sententia, conlurgere annulum eX luce, quae ab Atmosphaera Lunae circumquaque Eclipseos Solaris tempore ad nos rencinitur.
Idem confirmat, quod solertissimi Stephens, & Harris in
Transadtionibus Phalos vol. 47. num. 23. memorant, se scilieet magno Shortii Telescopio die xx Aprilis anno x si, crescente Luna oblongam lucis semitam conspexisse, quae
per totam Platonis maculam traducebatur: tum alteram agnovisse priori similem, & parallellam, quae rursus in binas
alias dividi visa est. Lucidam unam, ac rubescentem semitam jam observaverat Blanchinus, & genitam censuerat ex radiis lucis, qui per apertos montium hiatus, veluti per fenestras traducerentur. Angli autem hiatus ipsos, & divisionem montium, eX qua Oriebantur, conspexerunt. Iam vero
subruber color alicujus refractionis, & refringentis medii certi stimum indicium est. Deinde sine ullo fluido nullus radi rum tractuS per totam maculam transeuntium videri posset: sicuti ablatis aeris particulis, quae lumen undique reflectunt, nullum amplius appareret vestigium luminis per exiguum foramen in obscurum cubiculum trajecti. Denique quicumque in solidas montium partes, & circumpolita hiatuum latera occursus fiat, cum eodem angulo semper incidat, & reflectatur lux, atque in ea Lunae crescentis phase ad maculam Platonis obliquitate maxima perveniat, numquam ad oculos inde nostros remitti posset. Solares etiam maculas, 'uae 22 diebus apparent in disco Solis. latent postmodum diebus Is , supra Solem altius ascend re, & Atmosphaerae alicui innatare necesie est. Hoc enim dato cum tota apparitionis, & occultationis differentia in i tegra macularum periodo sit dierum 3, in singulis quadrantibus fiet 18 horarum, quo tempore absolvunt maculae triagesimam sextam partem unius revolutionis, sive Io'. Cum igitur sinus versus Io' se habeat ad sinum totum ut is xo: vo ooo, atque ob maximam Solis distantiam, & radiorum inde emergentium parallellismum, sinus versus Io' sere e Disiti od by GOrale
110쪽
CAELEsTIUM CORPORu M. 97 hi beat differentiam semidametrorum Solis, & orbitae a maculis percursae; erit altitudo macularum supra Solem ad orbitae semidiametrum ut Is: Iooo, & ad semidiametrum Solis ut Is: 98s . Ita cum supra Solem ad hanc usque altit dinem ferantur maculae, ac pensiles subsidant, & duas, aut tres etiam revolutiones quandoque absolvant, fluidum aliquod debet esse , quod a Solari superficie avulsas exhalationes suae gravitatis excessu elevet, ac diutissime sustineat. Idipsum confirmat lumen, quod anno I 683, cum per Lodiacum latissime extendi cerneret Cassinus senior, Lodiacale appellavit,& cujus extensionem, variationem, figuram , Phaenomena O mnia post Cassinum Limmarius, Fatius, Matranus, Κirchius, sitque tanta diligentia Observarunt. Deprehenderunt autem potissimum celeberrimi observatores codiacalem hanc lucem, sive Atmosphaeram Solis ultra Mercurii,& Veneris,& quandoque etiam Terrae orbitam protendi. Nam cum maxima Veneris distantia a Sole si 8', longitudo lucis Lodiacalis nunquam minor est 6' , aut so' ,& aliquando major 8o' , 9o' , & roo' . Utique die 6 Februarii anni 1688 soluin ς' visa est. At observavit optime Mai
ranus nitorem Veneris, & fulgura prope hori Zontem Conspicua apparentem longitudinem tunc temporis imminuisse. Quo posito cum Atmosphaerae Solari innatent Venus, & Memcurius, & corpora omnia attrahant sese mutuo, partem aliquam illius fluidi circum undique debent rapere, & cohibere, & nisi jam peculiarem Atmosphaeram habeant, sibi illico comparare. Id in Cometis quoque, ut Cl. Mairanus animadverterat, locum obtinet. Maxime cum Soli propius accedentes Cometae, ac vehementer incalescentes, Vapores C
piosissime emittant, & capillitium illud exhibeant, quod interiorem nucleum complectitur, & ex parte Soli adversa in longissimam caudam abit. Hac vero aucti caloris, & emergentium exhalationum ratione simul probari poterat Planetas omnes Primarios, ac Secundarios fluido aliquo circumdari.
Cassinus tandem similitudinem, & analogiam quamdam deprehendit .Solaris hujus Atmosphaerae, & luminis alterius, quod circa nebulosam Andromedae conspicitur. Magnis e-Ν te-