Bibliotheque Classique Latine ou Collection des Auteurs Classiques Latins

발행: 1831년

분량: 434페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

121쪽

526 M. T. CICERONIS

dictator , quem vellet civium, indicta causa, impune posset occidere. Est erit m Unum jus, quo devincta est hominum societas, et quod lex constituit una r quae lex est recta ratio imperandi atque prohibendi; quam qui ignorat', is eSt injustus,

x II. cap. 2 : . omnium legum in quissimam dissimillimamque legἰη esse arbitror eam . quam L. Flaccus inter ieet de stilla tulit, ut omnia, qua Deumque ille secisset, essent rata, . Η te

amen sententiae raram non adseribo.

Nam lex, quam Flaeens tulit, de re praeterita suIt lata, Sullamqtie solum

quietimque demum suturus esset. eno mem poteAiatem conces,it. Mihi ta amen latet, quem voluerit Cicero, nec, ut opinor, superest apud historie rei memorIa. DAv. 4. Ue diataeor. Eam opinor legem intelligit, qua summum in cives imperi in citra Provoeationem dietatori permittebatur ; ut indieta etiam causa iti eos animadverteret : nam quibus e s. ereatus sit dictator, histori ei fereunti produnt , ut tum interregnum nisse videatur. Festus ut optima lege vi in creando populi magistro, qui dictator est. solitum fuisse aliquando

diei tradit, qua quam plenissimum

jus significabatur. POAteaquam vero provocatio ab eo magistratu ad populum data est, quae antea non erat. dosito in osse diei ut Optima lege . ut polo imminuto jure magistrorum Pn-

sive ost illa scripta usPiam,

Davis. dubItaro de hae lege eiusque

aciei eo. CL Ern. In Clavi legum , v. V Ieria. Baeh. Ηἰst. Inrispr. rom. II, I, II. Cicero verti nostro Ioeo illi legi, verba invidIos; us interprotatus est. 8. quod Don nominatim appellat dictaborem , quasi ad quemcumque ea lex pertinuisset. Na. - Contraria videtur Tollitis ponere de Re

rieurs a la tot positIve qui tes etabiit Ubi Vilio an ius nostri loci admoner

poterat leeiores stilis. citerum plane in contraria in sententiam dispistat F

retia Philua in iisdem de Ropubliea libris, III, ra. CR.

5. Et qtiod lex constituit tinα. Hoeest, id, quod una flex constituit, unum illud jus est . quod re vera extins, nempe lex rectar rationis. ab quequa lege millum ius est a quocumque

detiique ac quantacumque auctoritate sanciatur. ACBEνν.

s. Quam qtii ignorat. I. e. ita agit, ae si eam ignoret; nihil eurat. Sie Top. I , 3 l . Rheior ille inagnia, haec Aristotelica so ignorare ream, It . . Ignorare enim, propria vem vi,

122쪽

DE LEGIBUS, LIBER I, i5. 5a7

sive nusquam. Quod si justitia est obtemperatio scriptis y legibus, institutisque populorum, et si, ut iidem dicunt, utilitate Omnia metienda sunt; negliget leges easque perrumpet β, Si poterit. is, qui sibi eam rem

fructuosam putabit fore. Ita fit, ut nulla sit omnino justitia, si neque natura est, et ea, quae Pro Pt EP Utilitatem constituitur, utilitate alia convellitur. Atqui si ianatura confirmatum jus non erit, virtutes omnes to utentur. Ubi enim liberalitass, ubi patriae caritas, ubi

pietas tibi aut be tie merendi de altero, aut referendae gratiae voluntas poterit exsistere nam haec nascuntur ex eo, quod natura propensi sumus ad diligondos homines; quod sundamentum juris est '. Neque solum in homines obsequia, sed etiam in deos GPrimoniae religionesque tollentur : quas non metu , sed ea Con-

hane legem nomo potest, nIai ratione destitutas , quippe quae iam per eom. monem intelligentiam euique homini innotes t. sed sateor equidem aenia sum hia etiam alitim subesse honem se rin qui eam legem non aeeneate e nitam tenet, is est Iniustus, aete. Nut auetoe hoe dixerit. qnod in si ἐ- eorrim paradox;s est : is solus rapianaitiatus, omnIs stultus I non sapiens injustos is. Utram harum sententiarum auetor his exprImere volu rit : equidem praetulerim peiorem et nisi S 44,

posteriorem emagitare videatur. T. . Itistitra eri οδω eratio scriptis egistis. Η me graeeismum . quo nomina a verbis De a rasum verbi sui e

sive Anaeharsidis . stoe Zaleuei s Plut. solo. . si a si Oh. Sem. 43. P. 3 4 Gem. , quo leges araneorum telis comparantur, qnae infirmiora quIdem animalia alligata teneant, sed a va lentioribus perrumpantur. G. M9. Laberialitas. Cieero, Osse. Ith. III, cap. 33, e tra Epicureos, is Iustitia vaeillat, vel taeet potius, omnesque

εω virtutes qnis In eommunitate eeristiuntur et in acieietate generis humani. Nee enim bonἱtas, nee liberalitas, Hec omitas mae potest, non plus quam amielita, si haee non per ne eupetan tur, sed ad voluptatem utilitat iuve

reserant ... TURN .

O. otiola itin mentῬm stiris est. Iraee eximie anmmis eloquontiae eopiis explieat Maximos Tyrius. DIM. XII.

p. III ed. Markl. EX Maa. II. Quas non metu. Ut vulgus, quod Deum vera ratur. Pacem ac veniam poseens metu potius quam Ρietate , ei Epleurei metu legum, ne Impietatis dent poenas: sed pietate quo' eoneiliatur e njnnelione ra quae ho minibus eum diis intereedit . quum utrique sint rationis partielpos et

123쪽

junctione, qMod eSi homini cum Deo, coriservandas

puto.

XVI. Quod si populorum jussis , si principum

decretis, si sententiis judicum, jura ConStituerentur jus esset latrocinari; jus, adulterare; j iis, testamenta

salsa supponere, si haec suffragiis aut scitis multitu- 44 dinis probarentur. Quae si tanta potestas est Stultorum' sententiis atque jussis, ut eorum suffragiis rerum natura Vertatur 4 : Cur non Sanciunt; ut, quae

mala perniciosaque Sunt, habeantur pro honiS ac Salutaribus Θ aut cur, quum jus ex injuria lex sacere

possit, bonum eadem sacere non possit ex malo 3 Atqui nos legem bonam a mala, nulla alia, nisi naturae normasi, dividere possumus. Nec solum jus et injuria a natura dijudicantur, sed omnino omnia honesta ac turpia. Nam et communis intelligentia nobis notas res efficit, easque F in animis nostris inchoannius civitatis cives . ut Stoici Censent. Cicero, de Natur. Deor. lib. I, C. 4 I , contra Epicureos ex opinione Stoieorum ita scribit, o Est enitu pietas justitia adversum deos: cuin quibusqn id potest esse nobis juris, quum homini nulla sit cum Deo communitas p in XVI. I. Pvulorum jussis. Proprie. Nam populus jubere dicebatur, sena tus decernere, quem nomine principum intelligit ut in lib. de orator.

I, 7 : .Quum igitur vehementicis in. veheretur in causam Principum consul Philippus is ), judices sententiam ferre.

2. Stultorum. Stoicorum more Io-quitur, qui stultos vocant omnes praeter sapientem, nam Di veram legem sapientis rationem dixit. I trRN.

justnm fiat. Jus autem duplex ponebat Epicurus et commune, quod omnibus unum et idem est, ab titilitate communi prosectum : Proprium, quod quaeque civitas legibus et institutusibi constituit, et scripto sanxit, et moribus recepit. Auctor tirios rei Laertius. Cicero ita has Epicuri sente citias disserit. TURN. 4. ΝOrana. Non possumus distinguere bonam legem a mala , opiuione et instituto, ut Epicurei, sed sola na

tura ζ uam si naturae consentnnea est, bona eAt et sin aecus, mala. TURN .

5. Easque in animis. V. D. in Misceli. Obss. III, I, p. 228 , legi vult: re essicit eas, quas in animis nostris inchoavit sc. natura , ut honesta, etc.. addens : in origo idearum innutarum semper in hoc libro adscribitur na- eurcae, numquam intelligenitie. ideoque , quamvis ordinario verbum resertur ad ultimum nominativum CaSum, credo Ciceronem voluisse, ni V Cem natura ex Praecedensi sententia sup -

124쪽

DE LEGIBUS, LIBER I, i 6. 529vit, ut honesta in virtute ponantur, in vitiis turpia.

Haec autem in opinione eXi Stimare, Non in natura, posita, dementis est. Nam nec arboris, nec equi virtus si, quae dicitur in quo abutimur nomine , in opinione sita est, sed in natura. Quod si ita est, honesta quoque et turpia natura dijudicanda sunt. Nam si opinione univerSa Virtus, eadem ejus etiam

partes 7 probarentur. Quis igitur prudentem, et, ut ita dicam, catum', non ex ipsius habitus, sed ex

pleremus. cera nominativum Pasum. qui hie regoret verbum Inehoavit M.

Ibidem in nota an Oeta alios V. D. ita e .. Sed communis intenion ,

quam alἰl sensum eommunem appel- Iant, est a natura, quae nullo doeente

et ideo eommunis profecta ab iis,

quorum ex prima et Iraehoata intelli. gentia gemera eo Ovit. rons at Ipra per se rationem et perseit. Ergci aἱ venaturae. sive intelligentiae primae ad- aer has ideas illas innatas, eodem redit: nam illa nobis res notas esset . et ineboatas perseit. Faeile tamen patior eras, quas Iegi, ut elarior ait sententia et superἱoribus congruat. A. .. Cn. s. me equi viretis. sie Plato de Rep. lib. Ir Bχα-το uatici δὲ timui. βελ Ηους πι χειρουῆ rivovτα ἰ χειρους. ροι tu τει τωv κυ, is, αρε υχτ- Uin avet Idem ot stoiei di hant.

παHi Tollivisic, Id est, vi virtu quaedam eommotiiter dieitur enitisque ah- solutio . . sic cuiusque perseetio et absolatio ejus virtus eenses r. ni ἱnequo vel Itas, aut vehendi sessoHahahIlItas, in artiore tacearum et sta ei num copia honorum. Sed tum abuis Imur ri inine, quia proprie virtua

diritur in iis in quibus est ratio, ut in

homina et Deo. TUR . r. Partes. Id est . speeiea : namV. ciae. para lamia.

formam generis, quo saeil;ns intelliis gatur. Cieero in Topicia cap. 3 , ait .ae interdum partem solere appestare. Virtus autem universa. ipsum genua est. Id pat. generalis virtus. TURN . s. caltim . Cattim arro, L. L. l.VI, Pag. I 4, aeutum, non rapIentem mterpretatur; ut eata asena apud Eunium . et 4 Egregie eordatus homo ea itia R liti' sextus . t et apud L ei. lium Gera dicta. HIe tamen est Prudens, sapiens. peritus. Contra quam arroni videbatur. Plo arehcis se talis ροv Interpretatur, id eat, peritiam. Est autem Sabinum voeabulum. Utitur eo Planitis initio Poentili. . Quas tu rapienter. AOete, eordate et cato . . TDan. De hoe sedi. Atii es. Canneniti Obas. Miseeli p. I 4 , Pag. 435, qui ex nostro I eo Gellium. IV, 3. emendatum it, pro seIO AElio reponema. Sexto relici . . CR. s. Non ex ipsitis Arihim. Prudens diindieatur in ipsius habitu , i. e. quia habet prudentiam, non iudieatur ex aliqua re externa. l. e. quia ah aliuhahetur pro prudenti. Hape est signis is eatio v is habitas. Geteris Iri, da qua Aristotelea In Categorr. eap. set 6. Ne aphvs. IV, 2o et Io. In Mishiilhus etiam censentur scientia et virtutes. Nine Cieero sua sumpsit da

Invent. II, 9, 3o; es ib. I, 24, 34.

125쪽

53o M. Τ. CICERONIS

aliqua re externa judicet λ Est enim virtus, persecta

ratio ': quod certe in natura est. Igitur omnis honestas eodem modo.

XVII. Nam ut vera et salsa, ut consequentia et Contraria, Sua Sponte , Don aliena, judicantur et sic Constans et perpetua' ratio vitae, quae est VirtUS, itemque inconStantia', quod est vitium, Sua natUra

46 probatur. Nos ingenia juvenum non item p At ingenia Datura; Virtutes et vitia, quae exsistunt ab ingeniis, aliter judicabuntur λ an ea non aliter λ honeSta, et turpia, non ad Daturam referri necesse erit 3 Quod

laudabile . bonum est; in se habeat, quod laudetur,

necesse est. IPSum enim bonum non est opinionibus,

sed natura: nam si ita esset, beati quoque opinione

essent; quo quid dici potest stultius λ Quare quum

xo. Par via ratio. Zeno virtutes omnes in ratione ponebat. Cicero in Academica ad Varronem, cap. 11 ζω Quumque SVPeriores non omnem virtutem in ratione esse diceretit, sed quasdam virtutes tura aut more Per feetas, hic omnes in ratione Ponebat .. Itaque supra quum definiebat virtutem in in se persectam et ad summum Perductam naturam ., naturam accipio et interpretor rationem. Ratio autem persecta Deo innata est, et virtus, nitidem philosophi aentiunt, non homini. Cicero, Natur. Deor. II, 33 r. Quartus eat gradus et altissimus eois rum , qui natura boni, sapientesque gignuntur, quibus a principio in inacitur ratio recta constan que, quae supra hominem putanda est, Deoque tribuenda .. Tu N. XVII. r. Sua Fonte. Sua vi, suo nomine, Pest se. Tu N. 2. Constans et perpetua ratio υμ ea , est virtus, etc. Sie in Tusc. IV. aa . 15 : in Virtutem animi asseetionem eonstantem et convenientem in desinit et qnas definitio a eo stantia, id est, i παθεια deducta est, eui inconstantia adverea est, estque , ut superior, Stoica. TURN . 3. Ineonstantia. Inconstantiam, ut

in Tusculanis , hic vocat desectionem

. recta mente . aversam a rationis Prae- acriptione e quae vitiorum et Pertu bationum origo est, ut Constantia virtutum. TURN.

4. Quod laudabile. Ut bonum natura iudicatur, ita laudabile honum, quod honestum est, eadem natura judicabitur : alioqui quum beatitudo a

virtute proficiscatur, opinione non natura beati homines essent. Stoicia antem omne bonum laudabile est.

Cicero de Finibus, lib. III, cap. 8 τα Quod est bonum, omne laudabile

est: quod autem laudabile est, Omne eat honestum : honum igitur quod est, honestum est .. Peripateticia et A. demicis non orena bonum laud ite

126쪽

DE LEGIBUS, LIBER I, a 7. 53 1

et bonum, et malum natura judicetur. et ea sint principia naturae; certe honesta quoque et turpia simili ratione dijudicanda, et ad naturam reserenda sunt. Sed perturbat= Dos opinioniam Varietas, hominumque dissensio; et quia non idem contingit in sensibus, hos natura Certos putamus; illa, quae aliis sic, aliis secus, nec iisdem semper uno modo videntur, ficta esse ducimus β. Quod est longe aliter: nam sensus

nostrOS non parens, nou nutri X, non magister, non poeta 7, non scena depravat, non multitudinis consensus abducit a vero ' : animis omnes tenduntur

insidiae, vel ab iis, quos modo enumeravi, qui teneros et rudes' quum acceperunt, inficiunt et flectunt, ut volunt; vel ab ea, quae Penitus in omni sensu v

Epἰeurei certissimam aenaunin eas fidem putant, et ex eorum delectatione et voluptate summum Mnum interis prelantur, quod sensus eorrumpi non

Possint. ratio possit. Itaque quod honestum alii die ni et iustum, id opunione non natura praedi ni viae rq ood allad aliis esse videatur. et ab eo deseia tu e quod stoiei honestume e natura dieant. Et euiua eenseant nobia Insita esse ae mina. Sed ea eorruptela . ut Cicaro ait, et depravation n ex na tira est, sed ex opinionum varietate. Quum autem voluptas ad senatim reseratur. honesium ad rationem pertineat. duhaiam esse non P

test, quin haee pro stoἱ la contra Epi- recta dieantne ; ut mirum esse mihi videatur, erae qUida tu arens sentiant. 6. Fiatia esse Meimus. Vulg divi-mns; et ita quidem no tri e diem. Sed leetio. quam uos ex edit; ne Victoriama sumpsimus, aptIorem senten. tiam saeit : nain supra diaerat, . hos

natura emtoa putamua .. Vide ala inis a Map. 2 3. DA .

. Non poeta. Id queritur diaetitia. alma in prooemio tertiae Tnsentinae. ab iis omnibus . ita uariis nos imbui erroribus, ut vanitati veritas et opiis intoni eonfirmatae natura ipsa sedatuciod ex Stoieorum Meretis avispat . attingἰturque a Martio in Zenona.

g. Abdiaeie a ruero r animis omnes tendunttir insidi P. Victorina et Tu nebus publiearunt. ab cier via sero animis, ete. et aie tiro MXs nostri nihil tamen muto. Gatre. - - eiera vero e animis omnes. Ita libri no- atri NAS M r.ete. sed in edd. Asee. Paris. Stum. et Comm. leetio Vietoriana est. minua proha; reliquae eum eodd. NSA eonspirant. Μa. s. Rtides. Teneri flectuntur, rudes insei utitur. Rudis eni in lana, tincta

nondum est. Tun N. xti. In omni sensu. Nam ex omni.hus sensibus voluptas percipitur: quod tamen Platoni non videtur i i Timaea.

127쪽

53 et M. T. CICERONIS

implicata insidet, imitatrix boni, Voluptas, maloriam autem mater omnium : cujuS blauditiis corrupti. qu aenatura bona sunt, quia dulcedine hac et scabie

48 XVIII. Sequitur ut conclusa mihi jam haec sit

omnis ratio ), id, quod ante oculos ex iis est . qua dicta sunt, et Jus, et Omne honestum, sua Sporale esse expetendum. Etenim omnes viri boni ipsam

sequitatem et jus ipsum amant; nec est viri boni, errare , et diligere. quod per se non sit diligendum. Por se igitur jus est expetendum, et colendum. Quod

si jus in, etiam justitia : sic in ea reliquae quoque

. ix. seabis. TItillatione et pruritu ,etrinsincidi arabiosis Aeso hJantiti gignitur, uti de a scabendo scabies nomen habet. simile rit illud sat elei poetae Iuvenalia. sal. II, ius : ω Ilae ie Igit Gradivo incis rartim nePotes ..

XVIII. t. Ratio. SexIpsImna eram Dav. oriatio pro ratio ex eodd. nostris . et Η. et edd. Asee. Car. steph. Pa H . inat. Ner . Ceerenesus quidem me, et gli Davisium di na, male hoe esse suetum, 'Dum oratio demum itistio libri eouel datur. Sed ipsum voeabulum oratio Mepe DDItur a nostro pro argumentatione ea rati Ina lono. 2. Errare. Verba misi boni Sehes ΦΣplieat : Viri sapientis, eati. Reete

eontra Wagnerum Coer. verbum errarempi Ieat : a rial rara aberrare, et inliis gere, ere. ProPengiorem osse in ea, qtiae sua natura non merentur. Quod

vereor, ut rectum viderit. Verba vi peris igitur ius est expetendum is absunta eod. M. M .

3. Quod si ius. vulgo: α quod si

ins est, etiam justitia. sie in ea re liquae quoque virtutes . r quae sensu carent. ParἔA. et Reg. . Quod si insoliam inst Ilia aIt e in ea quoque rellis quae . : qtio modo sere Vletorios etiam dedit. At Eliona. Med. Harietari. m. et Aaeens. exhἱhent, in quod si jus. etiam institia r sie at reliquae quoque virtutes M. Non aliter HarleIan. - . e Ilio pervetus. nisi quod justitiam male reprimentent. Hi ne antematia qoaai sponte Da aettur ea. quam equor. lectio, sin ea. sed et Lamia Itarescribend- e e tantum non comisiseerat. D v. - Qtiod si itis. Vocem --

pervacaneam et sensum etiam turbanistem. est . Heei mox eum Ern. agri. Gore. et Seb. neque eam agnoseianteodd. o. H. et edd. Age. I, di, Ald. Crat. Neris. sed hae dirae et Ase. x habent et justissa Gothose. Car. Steph. Lamb. et Bruti N R. 4. Me in ea. NihIl haee sane aeri iaptura videtur hahere viiii : sed seri-Ptura vetvs alἱerius avspieionem viti; Commovere queat. AIe enim ha tit fore Iibri veri. vi quod si itis. etiam justitia sit, in ea quoque reliquae vir rates . .

128쪽

DE LEGIBUS, LIBER I, i 8. 533Virtutes per Se colendae sunt. Quid λ liberalitas gratuita ne β est, an mercenaria βλ Si sine praemio Τ benigna

est, gratuita; Si cum mercede, conducta : neC est

dubium, quin is, qui liberalis benignusve dicitur, officium, non fructum, sequatur. Ergo item justitia nihil expetit' praemii, nihil pretii. Per se igitur expetitur:

Nonnulli sic : is quod si jus, etiam justitia. Sic in ea quoque reliquae virtutes . . Ea qua vitiosa scriptura sortasse ita legendum esse dicendum est:

- Quod si jus, etiam institia r si ea ,

reliquae qcioque virtutes, Per BE EO lendae stant in. Quod autem Turnebus ita vult Iegi: . Sic in ea reliquae quo-

l le virtutes, etc. is serti non potest. LAMB. - Si in ea. Haec vetus et bonorum librorum scriPlura est, estque haeo Rententia PIaue Stoica : nam Stoici in una virtute etiam reliquas inesse eerniqum censent. Sunt euim virtutes

Ipsar inter se colligatae et implicatae, et qrat unam habet, reliquas habet.

litate expetuntur, Non Sua sPonte, tolluntur omnes, in Primis tamen quae in socIetate homInum et communitate versa utur, ut liberalitas, comitas , justitia . ἔ ut Ome. Iib. III, a Ci-eerone , Da P. 33, scribitur. Gratuita est liberaIitas quae tantum ossicii gratia benigne facit. Sic Sallustius, Fragm.. liat. lib. I, cap. I 4 : - Ubi malos Praemia aeqMuntur, haud facile quisquam gratuito bonus est . . TURN. 6. An moercenaria μ Mercenaria est, quae mereeclem et praemium emagitat , rit homines Conducti, a quibus translatio dracta est. TURI .

. Si sine preemio. Citatur hie locus a Laetantio , lib. VI, vap. II, ubi Cl-ceronem Hrioque carpit , qui hujus Praecei'ti oblitus, in ossietis liberali

tatem Pt olis mercenariam faciat. Hunc etiam Ioeum uberrime tractat Seneca,

lib. IV. de Beneficiis, ubi heneficium dare , at invicem gratiam reserre , Per

se expetenda contra Epicureos confirmat. Praemium autem lucrum est et

merces , ut hic , et in lib. de Senectate. Ecquid erit ρrcemii. TURN.

mit ρ emit, hoc est, extorquet : tiee alio modo dant Pal. quartus, FubriC. Paris. Reg. et Balliol. JUihi tamens dem non faeliant. Nam bene se habere nostram lectionem ex eo Pulet, quod subjungat: a Per se Igitur expetitur m. Quin et eam praestant Eliens. Harietari. Pr. sec. Med. editio Pervelus , Ascens. et aliae. D v. - Ergo item justitia nihil expetit praemii. In cod. H. male scribitur idem pro item. Car. Stepti. in varr. Ieci. ex libro velere liabet eadem. Cod. Μ. . nihil exprimit justitia praemii n. In eod. cod. est eadem pro item, ut in edd. stur . et Paris. Servavimus autem aeriptionem expetie cum Dav. Goer. Εrn. et Sch. quam Praestarit nostri codd. Cr. et W. et edd. Asce. Ald. Crat. Herm. Sturn . Goth. Car. Steph. Lamb. Brut. Et Probatetium hanc lectionem Wytt. Neque tamen nota addam scheneri notam , qui ita lectionem exprimit defendit :idem est, ait, quod extorquet, Praemii scilicet causa. Non intellexerunt vulgo hoc vocabulum, itaque ex eo secernute etit. Noster in orat. Pro Quint. 4, 47 : η Extorquendum est imito atque ingratiis; quod non debet, et ripiendrimatque exPrimendum est; do fortunis

129쪽

eademque omnium virtutum causa atque Senteri

tia est 9. 49 Atque etiam si emolumentis ', non sua sponte viditus expetitur δ , una erit virtus, quae malitia recti sime dicetur. Ut enim quisque maxim ct ad silum commodum refert δ, quaeCumque agit, ita minime eSt vir bonus: ut, qui virtutem praemio metiuntur, nul

lam virtutem, nisi malitiam putetii. Ubi enim ben ficus, si nemo alterius causa benigne facit Ubi gratus, Si non eum ipsum , cernunt grati, cui reserunt

estis. M . s. Causa atque sententiri est. Em

dum et sentiendum Mat. A canais eat diterum . quas aententia solet Aequi. IO. Emo timentis. Utilitatibns , fru-etthua eommodis . ab emolendo. Emo. lumenta enim erant proprie quae emo

Iehantur, ut fruges. Hine illud Persit, satir. VI. u6 : - et gratiaria sua est

xx. Expetitur. Vulgo expendisur; et ita quidem dedere Vieto itis ae Tomnehus. sed omnino repugnat ipsa res, et eam aeripturam flagitat, quam n a ex Paria. Reg. Eliens. Harietati pr. e. Balliol. Ven. i4or, aliisque reducendam curavimus. Praeterea reticenis

dum non est, in nostris omnibus legisti te pro sua sponte. Nee aliter exhi-hehant Getiteriani quatuor. Hinc Te selibi debet: ω non suapte virtus -- petitur ... Mute, sponis. Vide sta Ia. -Αitim ad Catullum. p. rI3. I Av. ra. Quae malitia. Malitia vitii Meti nomen est, nimirum doli, miliditatisae versutiae r vitiositas omnium viti rum. Cicero, de Natura Deor. lib. III, eap. 3O r in Est enim malitia, versuta et Iallax Boeendi ratio M. Aie supra in

.amdem aententiam, eap. I 4 : a Tum autem qui non ipso honesto movemurtit boni viri aliutis, sed utilitate aliqua

atque smetu. eallidI simus non honiis. Ut autein probitati improbitas adver-aatur, virtuti vitium et vitiositas : aiebonitati malitia. secus tamen viderὲ nonnullia miror. Nam honitas simplex quaedam et ingenua probitas est . . fraude abhorrens, et vir hontis dieiis tur, qui non est fraudulentus, dolosus, sallax. TU I .r3. Commodum referi. Hoe teneo: lieet Paris. Reg. et Bal. dent refero. eodemque modo repraesentet Laetan tius, Div. Inst. I. VI, Q. II. IO. DAπ.I4. Si non eum ipsum. Codd. Ce et ubi gratuA. at non eum . Crai

ntini grati . . Et hunc ordinem servant edd. Asee. Oat. Herm. Ald. Paria Car. Steph. sturm. Gothose. B t. sed in Asce. Add. Crat. Neris. Car. Steph Stnrm. GOthOD. et Brut. Post eum additur ipstim. Cod. H. et M. Comm. habent: in eum ipsi rem. gr. Cui T. gr. . et ita rnarg. Lamb. et Gothois itemque eod. N. sod ibi est ipstim. In eod. H. pro etii scribitur qtiria. Ad

voeem cernunt sches rus : l. e. concernunt. respiciunt, considera n Wyti vero : i. e. apeelant, hujus rationem

habent, ἔ. e. qui gratiam refert. debet

130쪽

DE LEGIBUS, LIBER I, s 9. 535

gratiam λ Ubi illa sancta amicitia F, si non ipse amicus Per se amatur toto pectore, ut dicitur βὶ qui etiam deserendus et abjiciendus rei, desperatis emolumentis

et fructibus : quo quid potest dici immanius p Quod

si amicitia per se colenda est, Societas quoque hominum, et aequalitas et justitia, per se expetenda. Quod ni ita est, omnino justitia nulla est : id enim soinjustissimum ipsum est, justitiae mercedem quaerere. XIX. Quid vero de modestia', quid de temperantia,

vectare eum ipsum, cui resert gratiam. non apertare aliam utilitatem , veluti novae et sperata gratia . M .as. mi ilia sanetia amisitia. Amtis eitiam quoque in dialogo ei uadem nominia disserit In Epἱeureos non ah indigentia aut inopia natam mae, aut ad utilitates pereipiendas, aed a nais

raria prosectam. Eam autem sanetiam

dἰeit, quam violare nefas ait. Cieerode Finibus, lib. II. haee eadem pluri- hos in Epistureos disserit, quem librum qui legerit, in quos hie Cie eo diapti. et . laesie eomoaeet. Eo In libro hareda Amieitia aeribuntur, Cap. 24 eis Areteitiae vero loena ubi essa potest, aut quia ami a mae cuiquam, quem non ipsum amet Propter ipsum pisIterum. Eap. 26 : in At vero at smetiatius et emolumentis, et titilitati, amieitias Eolemus, at nulla etiamta a .rit qtiae saeiat amici Iam ipsam a monte, vἱ ana. - E et propter aeexpetendam, dubium est quin fundo et insulas amicis anteponamus p .m Natura Deorum, lih. I, cap. 44 Cieero contra laureos disserit talem amieitiam in mereaturam esse utilitatumanarum .r et senera, Epist. IV, p. 28. amielitam quam Epies rei Constituunt negotiationem esse dicit. TDare. 16. O dia ανμ Haee laudat. et prosathii Ioeimi tam 1 ε monat Sarviva

eam. Epi,t. 3; Auetorem da eansis Core. Um. eapp. 3, agi Nostrum Fam. lib. X , Epist. an. ad Attie. IIII. ret, at Praeeipue Tuae . II, 23. D v. -- Toto pectore. tit diei P. Vide de haelocutiona proverbiali Erasmi et all. Adagia. p. IIo, Coll. P. I SI, ecl. Fres. Is56. M a. I .Eι αρtialitas. Cum aequali in revivitur ab omnititia nemoque alter re opprimit : alioqui ius et ineletus ei vilia etiam nulla saerit, nisi leges omnibus irrogatae aInt aequaliter. et pari itire vivator. Cicero, de Amisitia, eap. 5 ris Qui ita se gerunt, ita vivom, ut eorum probetur fides. integritas, aequalitas, liberalitas, .eo ait in eis ulla eupiditas, libido, audaeia m. TU N. XIX. 1. Quid vero da modestia

ae Per quam pudor honestus elarem et ala hilem eomparat anetoritatem . . in

quit Cleor da laventione, lib. II. eap. 54. Cornifiei ad Herennium. lib. III. eap. a: in Modestia. inquit,

est in animo eontinens moderatio euia piditatumis. Hie igitur virtua est quae modum quemdam et moderationem Conservat. Temperantia animi est In libid tiem et alios non recios impetuasrma et moderata dominatio. Conti ventia. in vi etia est abstinentia. Eiecro

ad Q. fratrem, lib. I, ep st. ι, . p. 2 ζ

SEARCH

MENU NAVIGATION