장음표시 사용
151쪽
plina et Scientia, et arte quadam intelligendi, quid
quamque rem Sequatur, et quid Sit cuique contrarium: quumque se ad civilem societatem natum Senserit,
non solum illa subtili disputatione δ' sibi utendum putabit, Sed etiam susa latius perpetua oratione δ9.
indicio. scientia et arte quadam intel- Igendi, etc. - UasIN. - Veri et falsi Dineandi disc lina et scientia. ulgo . veri et salsi judicio, scientIa n. sed quum Ascensius et Victorius dederint . veri et salsi judicandi scientiam; Paris. auteIn ,, veri et salsi iudieia diei et scientia is; Reg. denique, in veri et falsi judicia disciplina Et selentia .;nOS veram lectionem non dissiculter Eruimus. Adludit vero Noster ad logicae definitionem, quae Stoicis est επυτ μη ἀληθι iv και--καὶ οὐδετερeov. Vide Diogenem Laertium,VII, 62. DA . Iudicandi. Stoici nullam esse inveniendi artem putant, judicandi vias diligenter persequebantur. Itaque inventionis nulla hie mentio est. TURN . I 8. Illa subtili diutitatione. Dialecticorum oratione. Atque haec distinctio Lenonis est Stoici. Cicero, de Fin. lib. II. cap. 6 t . Rhetorice igitur, i quam , nos mavis quam dialectice disputare Z Quasi vero, inquit, Perpetua
oratio rhetorum solum , non etiam
philosophosum sit. Zenonis est, inquam , hoc Stoici. omnem vim loqueri di, ut iam ante Aristoteles, in duas tributam esse partes dicere : rhetoricam patruae, dialecticam pugno similem esse dicebat. quod latius loquerentur
tioni hic opponit. Propria enim est disputatio dialecticorum , ut Perstatua oratio oratorum : et dialectieus disputator dici pote t : δiαλεξic,. disputatio; διαλεκταγὶ, Prudentia disputandi. Sed et dialogi eadem est origo, qui dialecticorum et philosophorum, Di Lucianus ait, Proprius erat; veterumque
illorum philosophorum, qui diaIectici habiti sunt et appellati, oratio in interrogatione et responsione erat Posita.
Sic Diodorus, qui Dialecticus voratris
est, sic Stoici qui Dialectici appellati
sunt, disputarunt. Eo genere dispUtandi sunt usi omnes qui umquato Din lectiei vocati sunt : atque rasum illum publicum et usἰtata exempla Aristot Ies et Zeno nequuti sunt, quum ita dialecticam et rhetoricam distina runt. Oratores enim ut Demosthenes . Hyperides, Lysias , Perpetua DTuti ne
talebantur e et ut ornatissima sit oratio Platonis, nemo tamen umquam eram
ιρα vocavit. Proinde Veteres dIalecticam definiebant, . Artem disputandi . per quam confirmamus aliquid aut refellimus per interrogationem, et responsionem eius quocum disserimus . . QNa quidem ex definitione proprium dialectices dialogum, non PerpetuRm orationem inteIligimus. Itaque Zeno Eleales primus dialecticea auctor, dialogorum etiam idem inventor suit. TURN . I9. Per . Ormione. Dictione Oratorum quae Perpetua est, i. e. quae non est interrogatione et responsione, ut
dialecticorum Orasci , interpellata. T. -Cann. de NOt. p. 333 : - Fusa latius PerP. oratione. Teste Diacono iisdem sigith exarata suerunt olim per eiura et proposita. ore fuhditur oratio , Prν nitur scripta in publicum edita. Quidni itaque dubitem a Cicerosie Prosectum fuisse : . fusa latius proposita oratio l
152쪽
DE LEGIBUS , , LIBER Ι, α 3. 55
qua regat populos, viva stabiliat leges, qua castiget improbos, qua tueatur bonos, qviv laudet claros QViros; qua Praecepta salutis et laudis apte ad per, suadendum edat suis civibus ; qua hortari '' ad decus revocare a flagitio, consolari possit.afflictos, factaque
et consulta sortium et sapientum, cum improborum ignominia, sempiternis monumentis prodere. Quae quum tot res, tanta qtae sint, quae inesse in homine
perspiciantur ab iis, qui se ipsi velint nosse; earum
Pare HS QSt educatrixque sapientia. AH. Laudata δ' quidem a te graviter ut vere. Sed
ne in , id est, non inter amicos fiolum, aut Pro concione etiam subtili disputatione persuadere velle, sed latius quoque publice propositae sententiae
nostrae universis Copiam facere, veri. atemque rei sempiternis monumentis Prodere, quae verba mox sequunturis.
Ego vereor, ne et hoc Ioco, et . aliis haud paucis nimio isto notarum sigia rumque aucupio a recta via se abduci Passus sit Cannegielerus. CR. zo. Laudet claros. Ad deFonstrativum genus Pertinet. Romae 4 lari viri mortui landabantur, sed et laudabata-
rur in judiciis, in senatu. TURN .a l. Qua Proecuta salutis et landes rete ad persuadendum edat suis cι bus. Iam dixerat, α Qua laudet claros viros in ; -nt iterata laudiam onentio su-Pervacanea videatur. LUO, u qua Praecepta salutis et upces apta ad Per- raude dum , etc. M ID IV. - Qua P e-cepta satratis et laudis. Non magis intelligo, cur Dav. lectionis optimorum librorum ne mentionem quidem sece- .rit, quam cur Em. in ea non acquie-
erit , quippe quam se recepisse dicit. dum melius quid inveniatur. Putidum it docere, quam saepe et apud optimos scriptores, et apud Nostrum latis dicatur pro re landabili et virtute. Legitur autem laudis in codd. nostris W. H.
dicerent vulgo Iδgi Modes, quam Iectionem Rathius nonnisi apud Violor. et in ed. Ven. ego nonnisi in edit. Verti. reperi. Coa . habet ludis. Mn. 22. 'Hortari. Philosophia moralis aut in officio posita est, de quo eius exstant praecepta ; aut ita motu animi sedando vel gignendo, ut in cohorta tionibus ad defendendam remp. ad
gloriam, ad laudem Frursus in oratione iracundiam restinguente, metum eripiente, exsultantem laetitiam comprimente, aegritudinem abstergent Auotor Cicero in Topicis et Partiti nibus. Hic cohortatio est ad tandem. et contraria dehortatio , praeterea Cian solatio afflictorum, quae' est aedatio perturbatiotiis. TUrepl. . 23. Laudata. In Attici verbis, quod tam abrupte inferuntur se in Per nescio
quid os usionis mihi se obtulit, qtiam
mirans sentirem , si scriptum esset :.. Laudata ea quidem , etc. . Cod. Μ. '
153쪽
5M Μ. T. CIC. DE LEG. LIBER I, 23.
63 quorsum haec pertinent λ - MLRC. Primum ud Pa. Pomponi, de quibus acturi jam Sumus; quae tanta
Se volumus : Non enim erunt, nisi ea suerint, unde illa manant, amplissima. Delude lacio si libenter, et. ut spero, recte, quod eam, cujus studio teneor, quaeque me eum, quicumque Sum 4. esseCit, non Possurii siletitio praeterire. - ATT. Vero β facis et merito et
ipse; suitque id, ut dicis, in hoc sermone faciundum.
met . philosophiam esse fundamentum et procreatricem omn7tim artium, et Moe suarum. Ceterem egregia hine estae paene divina sapien Is virtus are beatitudo, eiusque secundum stoi os et Platonieos praestantia contἔnetrartritius illis arientiae partibus. phFsi a . ethica, dial et Iea; et similiter a taee. eone laudata est aliis loeIA . quos conferre operae pretium est e Tusculi Di,pp. lib. I, cap. 24, et sq. de Fin. lib. III, eap. 2 . MR. 2 5. Uerofaeim ete. Est a Vieto vin ed. eut aeeedit eod. s. Victoria. Etiam Pal. quart. nisi quod is Vere. Tum bos publieavit : . Enim vero saria. Ete. in quod aequtilus est Aldus Nepos rnam Lamhinus antiquum tinet ἔαω- ta de suo Interspargi . GR PT.
da ne . qnae omni lande digna est, a te verti instissima do causa, qua eius studio teneris, et quae te eum quἔes enecit. Tn Rir. - Cauneg. I. I. in exosacis. Et merito, et ipse . . soriptum fuIsse Monitesct ipso, hoe est . iure Praecepti. quemadmodum II leta illas explieat Diae nus. Vera urit qnae δἰ- eis. meretisque hane utidem uam apἔentia. si eis dehiuiae pro in re tuo praeeipientis a. Nimirum ineliorem hia. Jua loel interponeticitiem ignorasit Catine eteras. Cn.
154쪽
Ad ea Ciceronis verba, de Legibus. lib. I, cap. 2I. S 5s:
In qua quoniam usu monem XII Tabulo in m quinque Pedes esse noluemunt . . . tres arbitri es
regemus. Turnebi notam vide in ejus commentario. Sehesserus sculus quamquam sententiam improbamus, annotationem tamen
silentio premere noluimus), hic igitur ita : Hoduar ra. Ita habent libri omnes, contra quos Victorius, Alciatus, alii,
noluerunt. Puto luerunt esse reCtum. Nam si nsluctriantilla, leges, quid ita sequitur, de sci non sinemus P An potuerunt sinere contra leges, aut alter depascere, legibus hoc 'prohibentibus 8 Puto ego, duplicem fuisse controversiam de agris, alteram attingentem solos fines, alteram, partenhearum. Finium controversiam, quum quaereretur do spatio, quinque pedes non excedente latituditie sua: aliam, si de spatio majore. In hoc quinque pedum spatio Osucapionem concessisse leges duodecim Tabularum , non in majori , ac propterea fuisse opus, ut, qui usucapione fines suos titillet amittere. Per controversiam de finibus regundis jus situm lueretur. Hoc ita se habere colligo ex constitutione Constantini, qua, exstat in Codice Theodosiano bis verbis : acu actis motibus et machinis amputatis finalibus iurgiis omnem modum, quem praescribimus, ac de eo tantum Spatio, hoc est,
Pedum quinque, qui Veteri jure γπscripti sutit, sine ol, servatione temporis arbitros jussimus judicare. Quod si loca
in controversiam veniant, solenniter judicare cognoscas u.
Ostendunt utique haec verba, fuisse praescriptionem illorum quinque pedum veteri jurs 3 quod evo accipio de legibus duodecim Tabularum, existimoque, postea jus illud imm latum per iegem istam Constantini, quia nominatim dicit
155쪽
arbitros debere judicare, sine obsereatione temporis, Praescruptionem firmantis. quod nimirum ante faciebant, sequente legem XII Tabularum. Mamiliam autem legem censeo permisisse arbitros in disceptatione de finibus, de quibus arbitris nil erat definitum lego veteri. Habet alia Gciesἰtis ἐδε notis ad Agrimensores, pag. 389; sed liare verbis Ciceronis convenientissima videntur. D. Gothosredus in marg. ed. sua ad nostrum locum haec adnotavit: De quinque pedum praescriptione dixi ad log. 5 Cod. sinium regundorum, et ad leges XII Tabb. titulo finium regundorum. - Ad v. Mamialia a utraque lectio Mam. et Mari. reperitur apud auClores limitum, Siculum Flaccum, Frontinum, Aggenum, Hygenum, et in libro variorum auctorum de limitibus. Ernestus haec : Vulg. inter . . . Noluerunt, quod est nihili. Sequutus sum Victorium et Davisium : nam ea lectio' consentit rei. Leges XII Tabb. statuerunt, inter praedia esse sines quinque pedum , qui usu capi non possent. Post δε- pasci dicit pro usu capi, quia limites depascendo usu C
Wyttentiachius : Usucapio antiqua eaque in jure frequens est vox. Modestinus, Di est. leg. 4I, tit. 3, 6 3, eam definit:. Usucapio est adjectio dominii per continuationem posse sionis, temporis lege desiniti .. De hujus logis loci inno et universo de hac re vi L Lexicon , quod supra laudavimus, IuridIcum ex Brisson. Hotonti Pratri. Et Cuiae. P. I 23s et
12 4 Lex haec erat XII Tabularum , tabulae 8, de jure praediorum, quae sanciret, ut inter vicinorum agros fundosque spatium quinque, pedum relinqueretur, qu ire, agere, suasque res tractare uterque d minus posset, item ut esset locus circumvertendi aratri : et si lis orta e set de hoc quinque pedum intervallo, liti dirimenda res arbitri darentur Postea anno Urbis 589 f male Wagnerus an . Urb. 66 a J, C. Mamilius, tribunus plebis, legem tulit de Hubus agrorum regundis, cujus legis haec erat pars , ut lite orta inter vici nos de hoc quinque pedum intervallo, ei dirimendae unus Diqitigoo by Corale
156쪽
eligeretur.arbiter, agri mensor seu sinitor : si esset ultra quinque pedes iis, tum praetor adiretur: quἰppe quae lis jam non ad fines, sed ad possessionem pertineret. Huius legis memoriam et partes servarunt Frontinus de limitibus arrorum, Pag. 4O, et Aggenus Urbicus in Comment. ad Frontinum, pag. 53; Vid. Goesius in notis ad hos scriptores, item notus in Clav. Cic. leg. pag. 3 ubi ea lex ad an . U. 642 resertur, minus bene; reCtius Cum C. Saxio q. V. ap. Bacbium, l. c. ad an. 5r4J; Bachius in Hist. Iur. Rom. liti'. II,
Cap. I, 9 4r. Perversa autem est lectio inter . . . evoluerunt, quae est in ed. Gostr. minore; nostrae veritas ex re ipsa in
telligitur. Ad verba ex iis intellige XII Tabulis, nos quasi
arbitri simus. Neque opus est correctione Turnebi : sed eae XII, neque Ernesti conjicientis sed ex illi . - Acutus homo est Zeno, neqtio Vero, quem Wagnerus existimabat, Antioch US. Goerenetius, bene explicato totius loci sensu et legis. Mamiliae tempore, malam adlari conjecturam ex uno Cod. Cass.
ubi est inter XII Tabulas, unde conjicit : α usucapionem inter si . e. inter usucapionem, per gnastrophen) XΙΙ Tabulae quinque pedes esse Voluerunt .. Merito igitur ejus rationem improbavit Beteriis ad Cic. de Osf. II, I 8, M, P. I 25, q. V. - Pro eae iis Goer. legit ex codd. MSS et edd. vett. pleiarisque ex his; quod quuin nos quoque in nostriῶ plerisque reperissemus, recepimus. Denique is scribit pro snes, ut in vetere juris formula. Engelbronner. l. c. pag. 43, noe. h. haec de nostro loco disputat: Legebatur olim voluertini, Sed primus reCte eorrexit Victorius noluerunt, cui ipsa lo snffragatur. Vid. Alciatus de quinque pedum pr&script. I. V. Gravinae viri diserti et eruditi liber de orig. Iuris Cic. pag. I 89, 39o, Lex Voluit, etc. jam sequuntur, quae aliundo notavimus . Vid. Horemanti, Hist. Iur. ind. Legg. IAM Mamilia. Ηnc pertin tvexata lex 5 Cod. Fin. regund. ad quam vid. Gothosred. quamque, ut mihi quidem videtuc bene explicat I. A. Costa
157쪽
nota 4, qui perperam, spatium illud inter vicinornm agros vacuum relictum fuisse, negat. Ceterum ad d. leg. 5 Cod. cf. in primis Alciatus et Goesius locis laudd. et Bochelm. ad Pand. lib. X, tit. 1, p. 323. Acutum hominem Zenonem intelligit, cui nimium acumen saepe objicit. Vid. de N. D. III,
Quae ultimo loco addimus , ea Dirhsenio, professori B-gismontano, viro nobis .micissimo, accepta referimus. havero ille : Ex iis, qui XII Tabularum fragmenta collegerunt solus Calcagninus svid. ejus Collectanea vetustatis ex antiquis ritibus, ex XII Tabuliε, etc. et in collectione operum ali-
lectionem NM et editionum veterum vulgatam, esse vol-rrant, servavit. Resiqui emendationem ab Andr. Alciato
vid. H. liber singularis de V pedum praescriptione) Commendatam, et a Mamiti O, Gmt o, aliis Probatam, esse . noluerunt, sequuti sunt. Ad verba : α sed ex his tres arhitri fines regemus ., tamquam lectio Vetus Vulgata laudatur, vela sed nos tres arbitri, etc. V. c. a CujaCio, Observation. Iur. Rom. lib. V, c. 21, vel : . sed cum hA te arbitro si vIs regemus . svolait sine dubio agemus, Vide notam nostram
contextui subjectam Jν v. c. a Dion. Gotholaedo ' tit. IV, c. 9, in ri, Epitome fragmentorum, quae nobis supersunt ex legib. XII Iabular. Genov. I 585, in-8, et in Appendice fere omnium editionum Corporis Iur. Civ. a Gothosredo Profectarum . Neutra tamen lectione usi sunt ii, qui XII Tabb. fragmenta recensuerunt. Quod suasat Clinarius l. c. coli lib. XVIII, c. Ir) et Bonconetus, ut pro sed ex his legatur sed eae XII, a Jacobo Gothofredo sin Collectione Fragmentorum XII Iabb. vid. H.. Fontes quatuor jur. Civ. 1 et a Gra- vina sq. H. Origines jur. civ. e. M) probatum est; idem vero reprohavit Ever. into in praefatione ad tertium Thesauri volumen, p. 36. Qui ipsa XII Tabularum verba restituere conati hunt, ii vel utrannue in Ciceronis relationa propo-
158쪽
sitionem da usucapione is et da Diaeis tum regundorum
in unum conjunxerunt, V. C. UrsinuS V. H. notas ast Ant.
Augustini librum de Legibus et wtis, Rom. 1583 ,In-4, in
Graevii Thesaur. A. Bom. tom. II, P. I 345, seqq.) Mi v einet enter se jorgasint, entera V pedeis Deso apio nec esto. . Praetor sti hi tros uela dato; eorom arbitrio finioni conuoversias Componito. ; et Fr. Pithmus v. H. XII Tabulari Fragmenta, m Appendice editionis Codicis Theodosiam, quae sub Cujacii nomine, Parisiis 1586, som. max. prodiit et . Ad sinibus intra V pedes usus auctoritas ne esto : si jurgam, finibus regundis praetor arbitros tres dato . Vel, utraque propositione separata, sive prioris tantum restitutio tenta tur, ut v. c. a Iusto LipsiO v. H. Leges regiae et decemvirales, opp. Vol. II, p. a 27, seqq.): In finibus intra V pedes asucapio ne esto. ; sive utraque propositio separatim ponitur, v. c. a Charonda s Leges XII Tabb. restituta, ad calcem. editionis Lasii, Catalog. legum antiquaes Paris. 565,r567, i 8, a Char. curatae : S 77 :- De confinio agrorum vicini ne jurganto, sed tres arbitri fineis regunto .. S 78 :α In controu rsia de finibus V pedum usu pio nulla esto.. Contius, pag. 269, '. II F. H. Brevis collectio veterum Legis XII Tabularum fragmentorum : in Opp. Neapo I ao, form. max.ὶ : ἀ In fiuibus V pedum spitium relinquunto,
Horum aeterna auctoritas esto. Si iurgant inter se Iicini desulibus; tres arbitri fines regunto . - ΗΟwmRnnus, C. SI
v. H. Tripartita Commentatio ae Legib. XII Tabia Lugd. 564, in-8 : α Ut vicini ne inter se jurgarent, eorum quisque in agri sui finibus V pedes relinquerent, quos usucapi jus non esset .; e. 5a :α Ut, si vicini inter se jurgant, finibu egumlis
arbitros tres darent, eisque totius rei ius arbitriumque per. mitterent.. - Iac. Gotholaedus et a Intra V pedes aeterua auctoritas esto. Si jurgant adfines, finibus regundis praetor adihitros tres addicitos. - Ita scripsit etiam Bachius in His i. Iur. Rom. pag. 6O. Sed in ed. Ciceronis Bipontina , t. XI, P. 444. ex restitutione Funecti scriptum est: α Sei. jour hi.
159쪽
Adfines finibus. recondeis. Pretor. arbitros. tris. adeici-
Mam hi in Commentar. ad Tabilli. Heracli. pag. 39r, not. 8 : a Illud susucapionem XII Tabb. inter quinque pedes esse voluerunt non modica luce allinemus ex his Aggeni Urbiei : De Fine Lex Mamilia quinque Padiam latitudinem prinscribit, quoniam hanc latitudinem vel iter ad cutitiram accedentium occuPat, Uet circumactus aratri Quod Mucapi non potest. Haec Aggeni suadent, ut in Tullio sit legendum :Usuevi non usucastionem) XII Tabulae iter non inter , qui que pedes sistud iter, quinque pedes appositio est) posses non esse noluerunt male voluerunt). Lege ergo : Usucapi XII Tabulo tur quioque pedes posse notaorum. Gravi ulceri gravior medela. Haec Tullii Argentque ad utram si dum fuerint ) Mamiliam pertineant, quis auguretur p. Haec Ma-χocchius. Cujus conjecturae adhibe Rigallii Gloss. agrim Sorr. P. 29O et P. 296 ed. Goes. ev I. Dan. Ritteri, Dissert. de itineris actus et Nicae disserentia , ad calc. The phili ed. Resta. tom. II, p. I 226, Sqq. Cannegieter. in Obss Misceli. cap. 17, pag. 455 : Ciceronis verba de Legib. I, 2r, in controversia de finibus usuae ionem XII Tabulast inter qui que Pedes esse moluerunt, quae scriptorum librorum est lectio, sic intelligo : usucapio competit ex jure antiquo, dummodo de spatio sit controversia, non angustiore quinque pedibus. Quinque etenim pedum spatium tam ex lege decemvirali, quam Mamilia, intercedere debuit inter fundos Vicinos, neque usucapi poterat. Res haec est difficillima, quam tetigi potius, quam pressi. Αliorum conjecturas videbis ad i. Ciceronis C. . CR.