장음표시 사용
151쪽
my, Lemoviees, Veneti, Unelli. vi. Ex his Bellovaessium numerum non ontulerunt; quod se suo nominevitque arbitrio eum Roman s bellum gesturos dicere it, neque eviusquam Imperio obtemperaturos rogati tamen a Commio, pro ejus hospitio it mi a miserunt. LXXVI. Hujus opera omit, ita ut antea demonis Rravimus, fideli, atque utili superioribus annis erat usus in Britannia Caesar pro quibus meritis civitatem fas immunem esse iusserati jura legesque reddiderat atque ipsi orinos attribuerat. Tanta tamen universa GaIlia consensio fuit libertatis vindieandae, et pristinae belli laudis
Tecuperandae, ut neque beneficiis neque amicitiae memoria moverentur omnesque et animo, et opibus in id heulum incumberent coactis equitum viii millibus, et Pedt-tnm eirciter ccx L. Haee in Aduorum finibus recenseban . tur numerusque inibatur praefecti constituebantur dicommio Atrebati, viridomaro, et Eporedorigi AEduis, Vergasillauno Arverno consobrino Vercingetorigis summa imperii transditur. Iis dele ni ex civitatibus tribuumtur, quorum consilio bellaim administraretur. Omnes alacres, et fiduciae pleni ad Alesiam proficiscuntur. Nee arat onmium quisquam, qui adspectum modo tantae mun titudinis sustineri posse arbitraretur, praesertim ancipit. Proelio; num ex oppido eruptione pugnaretur, et ristantae copiae equitatus peditatusque cernerentur.
LXXVII. At ii, qui Alesiae obsidebantur, praeterita die, qua suorum auxilia exspectaverane, consumpto oram frumento, inscii, quid in Aduis gereretur, concilio C acto, de exitu sortunarum suarum consultabant Ac nis iis dinis sententiis, quarum pars deditionema pars,
vires suppeterent, eruptionem ensebant; non praetereunda videtur oratio Critognati propter ejus singularem ac nefariam erudelitatem. Hic summo in Arvemis natua Ioeo, et magnae habitus auctoritatis Nihil, inquit, de eorum sentenua dicturus sum, qui turpissimam servitutem deditionis nomine appellant; neque hos habendos cisiunx loeo, neque ad concilium adhibendos censeo. Cum iis mihi res sit, qui eruptionem probant: quom m in On- filio omnium vestrum consensu pristinae residere virtutia memoria videtur. Animi est ista mollities, non virtus,
inopiam paullisper serre non posita Qui se ultro mom
152쪽
ti mrant, facilius repertuntur, quam qui dolorem patient serant. Atque ego hane sentimitam protarem Naanapua me multum dignitas potin si nullam, praeterqUna Vira nostras, jacturam fieri viderem: est in consilio ea-endo omnem Alliam respiciamus, quam ad nostrum auxiliam eoneitavimus. id hominum millibus xxx uno ista interfectis, propinquis consanguineisque nostris, animi fore existimatis, si paene in ipsis cadaveribus proelio decertare comesuri Nolite hos vestro auxilio spoliare,
qui vestrae salutis ausa suum periculum neglexerint, ne stultitia a temeritate vestra, aut imbecillsitate animi omianem Galliam prosternere ac perpetuae servituti addicere Am quod ad diem non venerint, de eorum fide constan
aiaque dubitatis Quid ergo Romanos in illis ulterioriai us munitionibus animine ausa quotidie exerceri putaAtic Si illorum nuneiis confirmari non potestis, omni aduin praesepio, iis tintini testibus, appropinquare eomm. adventum cujus rei timore exterriti, diem noctemque in opere versantur. Quid ergo me eonsilii est laeere. do nostri majores nequaquam pari bello Cimbrorum Teutonumque secerunt, qui in oppida compulsi, ae similν inopia subacti, eorum corporibus, qui aetate inutiles acthellum vidinantur, vitam toleraverunt, neque se hostibus transdiderunt. Cujus rei exemplum si non haberemus, tamen libertatis causa institui et posteris prodi pulcherrimum judicarem. Nam quid huic simile hello fuit 8 me. Populata Gallia, magnaque illata calamitate Cimbrissi.
nibus nostris aliquando excesserunt, atque alias terrasse tisrunt jura, leges, agros, libertatem nobis resiquerunt. Munani vero quid petunt aliud, aut quid volunt, nae in .. Vadaa. dducti, quos fama nobiles, pontesque bello cogno e ut horum in agris civitatibusque considere, atquodia aeternam hi jungere servitutem. Neque enim manuar v lia conditione bella gesserunt. Quod si ea, quas in ista inquis. nationi saeruntdir, ignoratis, respicite Κωnith ni Galliam, qua in provinciam reda mi, jure en te sommixtatis, securibi salarecta, perpetua premia
LMnu. sententiis dictis, eonstituunt, ut, qui valitu. diae' aetata mutiles .nt bello, oppido excedant atquae
Uini Prius aliet tur, quam ad Critos ti sententi descendant.
153쪽
descendant illo tamen potius utendum consilio, si res e gat atque auxilia morentur, quam deditionis aut Pacis subeundam conditionem. Mandubii, qui eos oppido receperant, cum liberis atque uxoribus exire coguntur. Ii, quum ad munitiones Romanorum accessissent, flentes, omnibus precibus orabant, ut se in servitutem receptos cibo
juvarent. Hos Caesar, dispositis in vallo custodiis, recipi prohibebat. LXXIX. Interea Comius, et reliqui duces, quibus
summa imperii permissa erat, cum omnibus copiis ad Alesiam Perveniunt et, olle exteriore occupato, on longius D passibus a nostris munitionibus considunt. Postero die, equitatu ex castris educto, omnem eam planitiem,
quam in longitudinem iri millia passuum patere demon-nravimus, odiptent pedestresque copias, paullum ab eo Ioeo, abditas in locis superioribus constituunt. Erat ex oppido Alesia despectus in campum. Concurritur, his
auxiliis visis fit gratulatio inter eos, atque omnium ni in ad hetitiam excitantur. Itaque, productis copiis, aut oppidum considunt; et proximam fossam cratibus imtegunt atque aggere explent seque ad eruptionem, atque
LXXX. Caesar, omni exercitu ad utramque partem -- nitionum disposito, ut, si uius veniat, suum quisque locum teneat et noverit; equitatum ex castris educi, et proelium committi jubet. Erat ex omnibus castris, quae summumendique jugum tenebant, despectus atque omnium militum intenti animi pugnae eventum exspectabant. Gallianter equites, raros sagittarios, expeditosque levis arma. turae interjeeerant, qui suis cedentibus auxilio suecurre. Tent; et nostrorum equitum impetum sustinerent. Ab his complures de improvise vulnerati, proelio excedebant.
Quum suos pugna superior esse Galli eonfiderent, et
ii stros premi multitudine viderent ex omnibus Partibus, et ii, qui munitionibus continebantur, et ii, qui ad auxilium convenerant, elamore et ululatu suorum animoseonfirmabant. Quod in conspectu omnium res gerebatur, neque recte, aut turpiter factum celari poterat, utrosque et laudis cupiditas, et timor ignominis ad virtutem excita-hat. Quum a meridie prope ad Solis oetasum dubia vi toria pugnaretur, Germani una in parte confertia turmis
' hodis impetum laceruat, vi e propularum Auibus
154쪽
in fugam eoniectis, sagittarii circumventi interfectique sunt. Item ex reliquis partibus nostri cedentes usque ad castra insecuti sui colligendi facultatem non ded runt. At ii, qui ab Alesia processerant, moesti, prope victoria desperata se in oppidum receperunt.
LXXXI. Uno die intermisso, Galli, atque hoc spatio,
magno cratium, Galarum, harpagonum numero effecto, media noete silentio ex castris egressi, ad campestres munitiones accedunt. Subito clamore sublato, qua significatione, qui in oppido obsidebantur, de suo adventu cognoscere possent, crates projicere, fundis, saggittis, lapidibus mostro de vallo deturbare, reliquaque, quae ad opPugnationem pertinent, administrare. Eodem tempore, clamois Te exaudito, dat tuba signum suis Vercingetorix, atque ex oppido educit. Nostri, ut superioribus diebus suus cuique erat locus attributus, ad munitiones aecedunts fundis, lib. brilibus lassibusque, quas in opere disposuerant, ac glandibus Gallas perterrent. Prospectu tenebris adempto, multa utrimque vulnera aecipiuntur, complura tormentis tela conjiciuntur. At M. Antonius et C. Trebonius legati, quibus eae partes ad defendendum obvenerant, qua ex parte premi nostros intellexerant, iis auxilio ex ulteri
etibus castellis deductos submittebaal. LXXXII. Dum longius ab munitione aberant Gallu
plus multitudine telorum proficiebant postea quam Propius successerunt, aut se ipsi stimulis inopinantes induehant aut in scrobes delapsi transfodiebantur aut ex vallo, et turribus tranfecti pilis muralibus interibant. Mutitas undique vulneribus acceptis, nulla munitione perrupta quum lux apseleret veriti, ne ab latere Perto ex superi
oribus castris eruptione circumvenirentur, se ad suos ree perunt. t interiores, dum ea, quae a Vercingetorige ad eruptionern praeparata erant, Proferunt, Priores fossas xplent diutius in iis rebus administrandis morati prius suos discessile cognoverunt, quam munitionibus appropinquarent. Ita re infe ita in oppidum reverterunt. LXXXII. Bis magno cum detrimento repulsi Galliquid agant, consulunt Locorum peritos adhibent. Ab his
155쪽
necessario paene iniquo loco, et leniter declivi, castra fece iunt. Haec C. Antistius Reginus et C. Caninius Rebi- Ius legati cum ii Iegionibus obtinebant. . Cognitis per exploratores regionibus, duces hostium vanillia ex omni numero deligunt earum civitatum, quae maximam virtutis opinionem habebant: quid, quoquo pacto, agi plaeeat, Ucculte inter se constituunt. Adeundi tempus definiunt, quom meridies esse videatur. Iis copiis ergasillaunum inrvernum, unum ex IV ducibus, propinquum Vercingetorigis, praeficiunt. Ille ex castris prima vigilia egreias, prope consedio sub lucem itinere, post montem se occultavit, militesque ex nocturno labore sese reficere jussit quum jam meridies appropinquare videretur, ad ea castra, quae supra demonstravimus, contendiit; eodemque tempore equitatus ad eampestres munitiones aecedere, et reliquae copiae sese pro castris ostendere coeperunt.
LXXXIV. Vercingetorix ex arce Ales suos conspircatus ex oppido egreditur, e castris longurios, mustulos, falces, reliquaque, quae eruptionis causa paraverat, Profert. Pugnatur uno tempore omnibus locis, atque omnia tentantur. Quae minime visa pars firma esset, huc con-Εurritur Romanorum manus tantis munitionibus distimetur nec facile pluribus locis oecurrit. Multum ad te Tendos nostros valuit clamor, ni post tergum pugnantihus exstitit, quod suum periculis in aliena vident viretute consistere omnia enim plerumque quae absunt, Vehementius hominum mentes perturbatit.
LXXXV. Caesar idoneum locum nactus, quid quaque in parte geratur, cognoscit, laborantibus submit- ait UtrisqUe ad antiniam occurrit, linum illud esse tem-Pus, quo maxime contendi conveniat. Galli nisi perfregerint munitiones, de omni salute desperant Romani, si Tem obtinuerint, finem laborem omnium exspectant. Μaab me ad superiores munitiones laboratur, quo ergasillau
alium missum demonstravimus. Exiguum loe ad declivitatem fastigium, magnum habet momentum. Alii tela conjiciunt, alii testudine facta subeunt, defatigatis invicem integri succedunt, agger ab universis in munitionem conjectus, et adscensum dat Gallis et quae in terram e-τultaverant Romani, contegit. Nec jam arma nostris, nec vires suppetunt. Dissilirodi' OOJ XXXV,
156쪽
I XXXVI. His rebus omitis caesar Labienum eum cohortibus vi subsidio laborantibus mittit. Imperat, si
sustinere non possit, deductis cohortibus Aruptione pugnaret. Id nisi necessario, non faciat. Ipse adit resim e cohortatur, ne labori succumbant: omnium superioruna dimicationum fructum in eo die atque hora Meet conis fissere. Interiores, desperatis eampestribus Deis, propter magnitudinem munitionum, loca praerupta ex adstrens
tentant. Huc ea, quae Paroerant, conserunt multitudine telorum ex turribus propugnantes deturbant amere et cratibus, aditus expediant dinibus vallum ae larisCam rescindunt. LXXXVII caesar mittit primo Prutum adolestentes Cum cohortibus vi, post cum aliis via Fabium legatum Postremo ipse, quum vehementius pugnaretur, integro. subsidio adducit. Restituto prIlio ac repulsis hostibus eo.
qu Labienum miserat, contendit. Cohortes Ir ex ProxMm eastello educit Equitum se partem sequi, partem ci cumire exteriores munitiones, et ab tergo hostes adoriclJubet. Labienus, postquam neque aggeres, neque lassis vim hostium sustinere poterant, coactis unet de quadraginta cohortibus, quas ex proximis praesidiis deducta sors tulit, Caesarem per nuncios facit oertiorem, quid faciendum existimet. inceelerat Caesar uti esto intersit. LXXXVIII. Eius advem ex colore mesthus cognito, quo insigni in proeliis uti consueverat, turmisque equitum et cohortibus visis, quas se sequi jusserat, ut de loeis su perioribus haec declivia, et devexa 'emebant'i' hostes committunt proelium. trimque clamore imlato, exeipit rursus ex vallo, atque Bmnibus munitionibus elamor Nociari, emissis pilis, gladiis rem gerunt Repente post te sum equitatus cernitur. Cohortes alii appropinquant.
lostes terga vertunt. Fugientibus qu es occurrunt. Fit magna caedes. Sedulius dux et princeps Lemoviemsi occiditur Vergasillaunus Arvemus vivus in fiet comis prehenditur. Signa militaria Lxxi ad Caesarem reserum iur. Pauci, ex tanto numero se incolumes in castra reis ei piunt. Conspicati ex oppido eaedem et fugam starum. desperata salute eopias a munitionibus reducunt. F Protinus, hac re audita, ex eastris GalIorum fuga. inodatis criniis subsidiis, ac totius diei labore milites suae med
157쪽
fessi, omnes hostiis copiae deleri potuissent. De media nocte missus equitatus novissimum agmen consequitur. Magnus numerus capitur, atque interficitur reliqui exsuga in civitates discedunt. LXXXIX. Postero die Vercingetorix, concilio convo-eato, id se bellum suscepisse non suarum.necesiliniuria, sed communis libertatis causa demonstrat; et quoniam sit fortunae cedendi m ad utramque rem se illis offerre, seu morte sua Romanis satisfacere, seu vivum tr/nsdere velint. Mittuntur de his rebus ad Caesarem legati. Jubet armR transdi, prinstipes produci ipse in munitiones pro castris consedit. Eo duces producuntur. Vercingetorix deduetur. Arma projieiuntur. Reservatis AEduis atque Arvernis, si per eos civitates recuperare posset, ex reliquis captivis toto exercitu capita singula, praedae nomine, distribuit. XC. His rebus consectis in Eduos proficiscitur, ci'itatem reeipit. Eo legati ab Arvernis missi, quae impe-Taret, se facturos pollicentur. Imperat magnum numerum Nbsidum. Legiones in hiberna mittit. Captivorum circiter xx millia AEduis Arvernisque reddit T. Labienum Cum it tegilonibus et equitatu in Sequanos proficisci jubet. Mui M. Sempronium Rutilum attribuit. C. Fabium, L. Minucium Basilum cum H legionibus in Remis coho--t, ne quam a finitimis Bellovacis calamitatem accipi ant. C. Antistium Reginum in Ambivarstos, T. Se
alium in Bituriges, C. Caninium Rebilum in Rhutenox cum sirigulis legionibus mittit in Tulliuin Ciceronem, , t P. Sulpicium Cabilloni, et aliscone in Eduis ad Ara Tim, rei rumentariae ausa, ollocat. Ipse Bibracte hiemare constituit. His rebus Caesaris literis cognitis, -- dierum xx supplicatio indicitur.
COACTUM duis tuis vocibus, Balbe, quum qu
tidiana mea recusatio non dissicultatis excusatisnem,
sed iamiae videretur de*rtinuo aemulaber dissicillimam
158쪽
in suscepti talaris nostri Commeninrios rerum gestarum Galliae non comparandos superioribus atque inse quentibus ejus scriptis, contexui movissimeque impersecta ab rebus gestis Alexandriae confeci, usque ad exituat non quidem civilis dissensionis, cujus finem nullum videmus, sed vitae Catiaris. Quos utinam qui legent, scire possent, nam invitus susceperim scribendos, quo facilius careana stultitiae atque arrogantiae crimini, qui me mediis interposuerim Caesaris scriptis. Constat enim interia nes, nihil tam operose ab aliis esse persectum, quod non horun
elegantia Commentariorum superetur: qui sunt editi, nascientia tantarum rerum scriptoribus deesset adeoque probantur omnium judicio, ut praerepta, non praebitari cultas scriptoribus videatur. Cujus tamen rei major nostira, quam reliquorum est admiratio. Ceteri enim quam bene adque emendatea nos etiam qRam facile atque celeriter os confecerit, scimus. Erat autem in caesi re quum facultas, atque elegantia summa scribendi, tum verissima duorum etintia consiliorum explicandorum. ihi ne iN.
lud quidem accidit, ut Alexandrino atque Africano bello intemssem. Quae bella quamquam ex parte nobis caps rissermone sint nota tamen iter audimus ea, quae rerum novitate, aut admiratione nos capiunt aliter, quae Proifestimonio sumus dicturi. Sed eg nimirum, dum omnes ςxcusationis malas colligo, ne cum Caesare conferar, hoc
ipsum crimen arrogantiae subeo, quod me judicio cujusquam existimem psesse cum Caesare comparari. Vale.
1. ΟΜΝ Gallia deviilia, Caesar quum a su riore I aestate nullum bellandi tempus intermisisset, mi
litesque hibernorum quiete reiicere a tantis laboribus vellet complures eodem tempore civitates renovare belli consilia nunciabantur, conjurationesque facere. Cujus rei verisimilis causa afferebatur, quod Gallis omnibus cogniatum esset, neque ulla multitudine in unum locum eoa
ta resisti posse Romanisa nec, si diversa bella complureα eodem tempore intulissent civitates, satis auxilii aut spatii. aut copiarum habiturum exercitum populi Romani ad Umnia persequenda: non esse autem alicui civitati sortem
incommodi recusandam, si tali mora reliquae possent so
159쪽
II. Quae ne opinio Gallorum eonfirmaretur, Caesar κAntonium quaestorem suis praefecit hibernis ipse equit
tus praesidio, pridie a Ianuarii ab oppido Bibracte proficiscitur ad legionem ii, quam non longe a finibus reduorum volis averat in finibus Biturigum, eique ad. iungit legionem xi, quae proximaduerat. Binis cohortivus ad impedimenta tuenda relietis, reliquunt exercitum in opiosissimos agros Biturigum inducit qui quum latos fines et complura oppita haberent, unius legionis hiabernis non potuerant contineri, quin bellum Pararent, coniurationesque facerent. III. Repentino adventu Caesaris, accidit, quod impa-otis disjectisque fuit necesse, ut sine timore talo rura
colentes prius ab equitatu opprimerentur, quam con-
fiagere in oppida possent. Namque etiam illud vulgare incursionis signum hostium, quod incendiis aedificiorum antelligi consuevit, Caesaris id erat interdidio sublatum no aut copia pabuli frumentique, si longius progredi vellet.
deficeret aut hostes ineendiis terrerentur. ultis hominum millibus aptis, perterriti Bituriges, qui primum adventum effugere potimant Romanorum, in nitimas ei. vitates, aut privatis hospitiis confisi, aut societate consilio. rum confugerant. Frustra. Nam Caesar magnis itineribus omnibus loeis oecarmis nec dat ulli civitati spatium de aliena potius, quam de domestieamlute cogitandi. Qua celeritate, et fideles amicos retinebat; et dubitanim terrore ad conditiones pacis adducebat. Tali conditione Proposita, Bituriges, quum sibi viderent clementia Caesaris reditum patere in ejus amicitiam, finitimasque civit
tes sine ulla poena dedisse obsides, atque in fidem receptas esse, idem secerunt. μ. Caesar militibns pro tanto linore ac patientia qui brumalibus diebus itineribus difficissimis frigoribus intcurandis studiosissime permanserant in labore, ducenos sese
tertios, centurionibus a millia nummum praedae nomine
condonanda pes licetur: legionibusque in hiberna remissis, ipse se recepit die et Bibracte. hi quum jus diceret, Bituriges ad eum legatos mittunt, auxilium petitum contra Carnutes, quos intulisse bellum sibi querebantur. O recognita, quum non amplius x et viii dies in hibernis esset commoratus, dones xiv et v ex hibernis ab Arare edurit, quas ibi collocata eaplicandae rei flumentariae causa,
160쪽
superiore commentario demonstratum est. Ita in nlegionibus ad persequendos Carnutes proficiscitur. V. Quum fama exereitus ad hostes esset perlata, calamit te eaeterorum ducti Carnutes, desertis vicis oppidisque, quae tolerandae hiemis causa, constitutis repente exiguis ad necessiitatem aedificiis, incolebant nuper enim devicti complura oppida dimiserant dispersi profugiunt. Caesar et un-pentes eo maxime tempore acerrimas tempestates quum ni4 bire milites nollet, in oppido Carnutum Genabo castra νε-nit, atque in tecta partim Galibrum, partim quae coniectis celeriter stramentis, tentoriorum talegendorum gratia erant inaedificata, milites contegit Equites tamen et auxiliarios pedites in omnes partes mittit, quascumque petisse dicebantur hostes et ne frustra. Nam plerumque magna praeda potiti nostri revertuntur. Oppressi Carou- te hiemis dissiecitate, terrore periculi, quum tectis exispulsi nullo loco diutius consistere auderent, nec silvarumpiaesidio tempestatibus durissimis tegi possent dispersi, magna parte amissa suorum, dissipantur in finitimac civi
VI. Caesar, tempore anni disseillimo, quum satis hab
Te eonvenientes manus dissipare, ne quod inlitum belli masceretur; quantumque in ratione esset, exploratum haheret, sub tempus aestivorum nullum summum bellum posis conflari C. Trebonium cum ii legionibus, quas secum habebat, in hibernis Genabi collocavit ipse, quum re bris legationibus Remorum certior fieret, Bellovacos, qui belli gloria Gallos omnes Belgasque praestabant, finitimas- 'ue in civitates, duce Porreo Bellovaco et Commio Atre. eate, exercitum comparare, atque in unum locum cogeres ut omni multitudine in fines Suessionum, qui Remis erant attributi, facerent impressionem, pertinere autςm non tan- tum ad dignitatem, sed etiam ad salutem suam ludicaret, nullam calamitatem socios optime de republica meritos accipere legionem ex hibemis evocat rursus xi literas autem ad C. Fabium mittit ut in fines Suessionum giones ri, quas habebat, adduceret aueramque ex duabus ab T. Labieno accersit. Ita quantum hibernorum opportunitas, bellique ratio postulabat, perpetuo suo labore, invicem legionibus expeditionum onus injungebat.